Moeilijk? Zo ben ik nu eenmaal! Ik ben Marieke Sweens, ik heb een

Moeilijk? Zo ben ik nu eenmaal!
Presentatie Vlissingen 16 juli 2014
Ik ben Marieke Sweens, ik heb een partner, ik heb een
borderliner!" Of: "Jij gedraagt je helemaal niet als een
huis, ik heb een hond, ik heb een baan, ik heb naast m'n
borderliner!"
baan een eigen bedrijf.
Borderliners, wisten de deelnemers aan een andere
En ik heb borderline.
workshop, die brengen iets unheimisch met zich mee, die
willen voortdurend aandacht, die zijn onvoorspelbaar, die
Dit is hoe ik mezelf introduceer bij workshops die ik vanuit
manipuleren, die staan aan de zijlijn van de samenleving,
mijn eigen bedrijf geef over werken met een psychische
die zijn een geval apart, die zijn afwisselend agressief en
stoornis. Dan schieten de hoofden omhoog. Hè? Heeft zij
aardig en hebben waandenkbeelden.
borderline? hoor je de mensen dan denken.
En ongeveer zo dacht ik er zelf ook over. Totdat ik, na
Twee weken geleden sprak een deelnemer aan mijn
jaren tobben met steeds terugkerende depressiviteit, een
workshop haar gedachten hardop uit. Zelf had ze ooit een
nieuwe diagnose kreeg: ik bleek zelf zo'n borderliner te
burn-out gehad en ervaren dat mensen dat nauwelijks
zijn.
geloofden, omdat ze er niet opvallend slecht uitzag en het
nergens anders aan te zien was.
Borderline, zei de sociaal psychiatrisch verpleegkundige
"Ik weet wel dat je burn-out en depressie enzo niet kunt
die me aan het idee laten wennen dat ik dus ook een of
zien", zei ze, "maar toch zou het me eerlijk gezegd niet
andere borderline-variant heb, is als een bloemetje. Ze
verbazen als jij straks na afloop zegt dat het niet waar
tekende er eentje op haar blocnote. Ik zag een madeliefje
was dat jij borderline hebt."
voor me.
Borderline kun je blijkbaar ergens aan zien, dat ontdekte
Bij geen enkel madeliefje zijn de blaadjes hetzelfde.
ik al eerder. "Jij ziet er helemaal niet uit als een
Allemaal zitten ze in een andere volgorde om het hart, bij
© 2014 Marieke Sweens, www.tikkeltjegek.nl
Moeilijk? Zo ben ik nu eenmaal!
Presentatie Vlissingen 16 juli 2014
elk madeliefje zijn ze anders geordend, bij geen enkel
mailtje dat op een verkeerd moment komt en de angst
madeliefje zijn alle blaadjes exact even groot.
slaat onverbiddelijk toe.
Borderline komt voor in talloze varianten. Bijna 500
Sommige borderliners zijn daardoor extreem in hun
verschillende varianten, las ik ooit ergens.
gedrag. Auto-mutilatie, impulsiviteit, manipuleren. Bij
De blaadjes van iemand met borderline kunnen
andere borderliners, bij mij bijvoorbeeld, slaat het naar
depressiviteit zijn, angst, een manische aanleg,
binnen. Maar hoe het er ook wel of juist niet uitkomt: het
gevoeligheid voor psychose, verslavingsgevoeligheid,
is een roep om er asjeblieft te mogen zijn, om ertoe te
dwangneurose, een neiging om stemmen te horen - pak
doen, om een onvoorwaardelijk hou van mij.
het psychiatrisch handboek erbij: alles wat daarin staat
kan zomaar op 1 van die blaadjes van een borderline-
Een bloemetje voelde ik me bepaald niet toen ik de
bloemetje staan. Bij mij bestaan mijn blaadjes vooral uit
diagnose borderline kreeg. Een verlept bloemetje,
depressiviteit en heel veel angst.
hooguit. Ik dreigde vast te lopen op mijn werk, wist niet
wat ik wilde in mijn leven, was voortdurend aan het
Het hart: dat is bij vrijwel elke borderliner hetzelfde. En
zoeken, voelde me zeer depressief, had geen idee hoe ik
dat bestaat uit grote onzekerheid, een laag zelfbeeld, niet
vriendschappen moest onderhouden en voelde me
weten wie je eigenlijk bent en of je er wel toe doet, bang
eenzaam, ik wist zeker dat ik niks kon.
om verlaten te worden, eenzaamheid, een bijna niet te
stillen behoefte aan bevestiging, erkenning, contact,
Na een eerdere depressieve periode, waarvoor ik in een
verbinding. Dat leidt tot snel wisselende stemmingen en
psychiatrisch ziekenhuis anderhalf jaar in
emoties. Soms voel ik me oké, of zelfs goed, en 1
dagbehandeling was geweest, had ik op aanraden van
verkeerde blik, een opmerking die je verkeerd opvat, een
therapeuten en arbeidsdeskundig adviseur een „makkelijk
© 2014 Marieke Sweens, www.tikkeltjegek.nl
Moeilijk? Zo ben ik nu eenmaal!
Presentatie Vlissingen 16 juli 2014
baantje” geaccepteerd en volgde ik ook het advies op om
heb. „O”, zei ze, „borderline. Ik heb er weleens van
vooral niet te laten merken dat ik zo lang een
gehoord. Had je verder nog iets?”
psychiatrische behandeling had ondergaan of te vertellen
Hm. Dat was dus niet helemaal de goeie aanpak. En toch
over mijn psychische problemen. Ik liep op mijn tenen, in
voelde het goed genoeg om het niet meer te verzwijgen,
alle opzichten. Ik probeerde te doen of ik nog normaler
maar hoe kon ik het beter aanpakken? Wat heb ik
was dan de meest normale mens die je je kan indenken.
eigenlijk nodig? Hoe zorg ik nou dat ik zo goed mogelijk
Binnen 5 jaar na die inktzwarte depressieve periode
functioneer, zonder te doen alsof er met mij niks aan de
dreigde het weer helemaal mis te gaan.
hand is? Ik worstel en kom boven, zeggen jullie hier in
Zeeland, en zo was het ook. Het was een lange weg, een
Toen wist ik nog niet eens dat ik borderline had - toen ik
hoop geworstel en heel veel vallen en weer opstaan om
dat hoorde, wist ik 1 ding direct zeker: ik moet en zal me
erachter te komen hoe ik zo goed mogelijk op de been
hier doorheen werken. Maar dan ook letterlijk werken: ik
blijf. Op werk, maar ook daarbuiten.
wil niet weer langdurig uit de running raken. Maar hoe
kan ik blijven werken als ik alsmaar op mijn tenen loop?
Wat het allerbelangrijkste is, is structuur en duidelijkheid.
Als ik niet kan laten zien wie ik ben? Als ik dan kennelijk
Wat is mijn rol, mijn taak, mijn verantwoordelijkheid? Tot
een bloemetje ben, is het dan niet de bedoeling om te
welke grens mag ik gaan? Tot welke grens kan ik gaan?
groeien en te bloeien?
Zonder structuur en duidelijkheid, komt er heel veel
chaos in mijn hoofd, en dan raak ik in paniek, een paniek
Wat hebben bloemen nodig om te groeien en te bloeien?
die ik zelf nauwelijks kan beheersen. Dus laat me weten
Licht. Lucht. Zon, zuurstof.
waar ik aan toe ben, laat me niet zwemmen, want dan
En dus besloot ik openheid van zaken te geven en
verzuip ik.
vertelde mijn toenmalige leidinggevende dat ik borderline
© 2014 Marieke Sweens, www.tikkeltjegek.nl
Moeilijk? Zo ben ik nu eenmaal!
Presentatie Vlissingen 16 juli 2014
Die structuur en duidelijkheid zit in alles. In een
blijf ik juist teveel op afstand? Als ik me ergens boos over
opgeruimd bureau – mensen denken daardoor vaak dat
voel, is dat dan normaal of is dat borderline-boos?
ik heel gestructureerd ben, maar het is een
overlevingsstrategie, en het ordenen en opruimen is een
Ook noodzakelijk zijn rust en regelmaat. Leven op de
hulpmiddel om mijn hoofd te ordenen als het toch mis
handrem, vind ik dat zelf. Want ik ga op tijd naar bed, ik
gaat.
sta op tijd weer op, ik doe doordeweeks eigenlijk nooit
De structuur en duidelijkheid zit ook in af en toe horen of
iets ‚s avonds, behalve hardlopen. Zo’n avond als dit is te
ik nog oké ben, of vriendschappen waarvan ik denk dat ik
gek, maar ik kan dit alleen omdat ik vandaag en morgen
ze heb, inderdaad nog steeds vriendschappen zijn. Ik
vrij heb genomen van werk. In het weekend hou ik het bij
moet vaak neigingen onderdrukken om mensen niet te
hooguit 1 afspraak. Doe ik dat niet - dan word ik labiel,
bedelven onder whatsappjes om die bevestiging af te
heb ik voortdurend korte, maar heel depressieve
dwingen – maar als het heel lang duurt voordat ik een
momenten, val ik steeds in bodemloos lijkende putten,
berichtje terug krijg, weet ik wel zeker dat ik toch de
huil ik om alles, kan ik andere mensen, geluiden en
vriendschap verpest heb, dat ik er niet meer bijhoor.
drukte slecht verdragen en heeft het leven nauwelijks nog
Structuur en duidelijkheid is ook vooraf goed bedenken
zin.
hoe laat ik ergens naar toe ga en tot hoe laat iets duurt. Ik
moet weten waar ik aan toe ben.
Voor op mijn werk, voor mijn leidinggevende en collega’s,
Plannen en organiseren moet ik de hele tijd, wat mijn
maar ook voor mezelf, bedacht ik de Look & Feel Monitor.
zwakste kant is, maar hét middel om mijn hoofd boven
Je kunt dan wel niet zien dat ik borderline heb, maar je
water te houden. Feedback is essentieel. Op werk, van
kunt wel aan een aantal signalen zien dat het minder
m’n partner, op werk, in vriendschappen. Hoe doe ik
goed gaat en misschien ziet een ander dat soms wel
dingen? Doe ik het goed? Ga ik niet over grenzen? Of
eerder dan dat ik het zelf in de gaten heb. "Ik zag wel dat
© 2014 Marieke Sweens, www.tikkeltjegek.nl
Moeilijk? Zo ben ik nu eenmaal!
Presentatie Vlissingen 16 juli 2014
het niet helemaal goed ging, maar ik dacht: ik zeg maar
uitmaakt”, zei ze. “Dat jij voor mij daardoor niet anders
niks", heb ik vaak gehoord. Met dit kleine hulpmiddeltje
bent geworden. Jij bent gewoon net zo veel waard als
heb ik het bespreekbaar gemaakt en geef ik aan wat ik
iedereen.”
op bepaalde momenten nodig heb, hoe mensen mij
kunnen helpen. En vooral hoe ik mezelf kan helpen, want
Moeilijk? Ja, ik heb het weleens (heel erg) moeilijk. Maar
juist als het minder goed gaat, geloof ik niet meer in
ik ben het niet.
mezelf en dus ook niet dat ik mezelf er weer doorheen
kan slepen.
Openheid, zichtbaarheid, licht, lucht.
En zo groeide ik, en ging ik weer bloeien. En kwam ik
waar ik nu ben. In een baan en niet in een "baantje". Met
een eigen bedrijf waarmee ik workshops geef over leven
en werken met een psychische stoornis. Want pas als je
je ‘zwaktes’ kunt laten zien, kun je ook laten zien wat je
kracht is, wat je talenten zijn. Dan pas ga je zelfs zien dat
sommige kwetsbaarheden ook in te zetten zijn als kracht.
Want ook de chaos in mijn hoofd, het niet rechtlijnig
denken, mijn (over-)gevoeligheid: het maakt wie ik ben.
Die leidinggevende van toen kwam later nog eens naar
me toe. “Ik bedoelde dat jouw borderline voor mij niet
© 2014 Marieke Sweens, www.tikkeltjegek.nl