Een ex-wethouder heeft wat uit te leggen aan zijn

8 Binnenland
NRCHANDELSBLAD
MAANDAG 24 MAART 2014
De wethouder
Aantal wethouders
in Nederland, 2013
Voortijdig vertrekkende wethouders in 2013
Aantal weth
oude
rs d
van raadsv
at
erkie
zing vertr
o
en
20 k al
10
s
minimaal 2 wethouders
maximaal 9 voltijds wethouders
of maximaal 11 voltijds- plus
deeltijdswethouders
3 Andere politieke werkkring, wethouder of
ge
vo
l
IN NEDERLAND
Minimum en maximum
aantal wethouders
per gemeente
2 Tijdelijk vertrokken om gezondheidsredenen
3 Persoonlijke redenen
gedeputeerde elders
9 Gezondheidsredenen
g
685
1.413
2 Overleden
9
11 Zakelijke werkkring,
bedrijfsleven of non-proﬁt
ARJEN VAN VEELEN
13 Werden burgemeester
Dear Mr. President
Salaris wethouder naar grooe gemeente,
bruto per maand
Aantal inwoners
in de gemeente
8.113
150.000 - 375.000
60.000 - 100.000
7.115
40.000 - 60.000
6.529
475
210
7.703
100.000 - 150.000
Zij worden
opgevolgd door
een partijgenoot
Zij worden opgevolgd
door een wethouder
van een andere partij
5.553
14.000 - 24.000
Wachtgeld
4.964
8.000 - 14.000
Een wethouder hee een sollicitatieplicht
en geen recht op WW
€
Geslacht
2013
81%
Gemiddelde leeijd
80%
laatst verdiende salaris, daarna
70%
2013
Duur wachtgeld
Korter dan drie maanden wethouder?
19%
jaar
Lokale politiek Wie dacht dat voormalig wethouders snel weer werk vinden, vergist zich. Het ambt werkt juist tégen hen.
AMSTERDAM. Jan van Doorn (58),
voormalig CDA-wethouder in Bernisse
en Middelharnis, verstuurde sinds begin 2013 zeventig sollicitatiebrieven
en voerde tientallen netwerkgesprekken. Werk heeft hij nog steeds niet.
CDA’er Meine Scheweer (60), in
2010 afgetreden na een wethouderschap van twintig jaar in Heerenveen,
zocht eerst twee jaar lang vergeefs
naar een nieuwe baan, werd toen tijdelijk opnieuw wethouder, en is nu
weer werkzoekend.
En Ageeth van den Heuvel (51) is al
sinds haar aftreden als VVD-wethouder in Midden-Delfland in 2011 op
zoek naar een vast contract. Ze
schreef zo’n vijftig sollicitatiebrieven
en voerde tientallen netwerkgesprekken, maar is nog altijd zzp’er.
Nieuwe colleges leiden tot vertrekkende wethouders. Honderden zullen
dus binnenkort weer de arbeidsmarkt
betreden. En ze zijn gewaarschuwd.
Het wethouderschap biedt allerminst
Hoopvol
Meine Scheweer was juist hoopvol gestemd, na zijn aftreden in 2010. Hij
was opgestapt zonder hommeles, had
in twee decennia bijna alle mogelijke
wethoudersportefeuilles vervuld, en
bovendien in Heerenveen, een gemeente met landelijke bekendheid.
Zeker, het was crisis en hij was al eind
vijftig, maar, dacht hij: ‘zo iemand als
ik laat je toch niet thuis zitten?’
Maar werkgevers bleken niet onder
de indruk. Sterker, zegt hij: het wethouderschap pleitte tégen hem. Hij
vroeg een recruitmentbureau waarom hij werd afgewezen voor een func-
in 2013, in procenten
Gewerkte aantal uren per week
tie in een raad van commissarissen, en
het antwoord luidde: ex-wethouders
worden bij voorbaat opzij geschoven.
Want die zouden op de stoel van de directeur-bestuurder gaan zitten. Scheweer: „Ik val niet gauw stil, maar toen
wel.” Oud-wethouder Jan van Doorn:
„Werkgevers zien wethouders kennelijk als een bedreiging.”
En, zegt voormalig wethouder
Ageeth van den Heuvel, een wethouder heeft iets uit te leggen. „Ik wilde
een baan als projectmedewerker,
maar de werkgever geloofde niet dat
ik dat écht wilde. Hoezo, zei hij, jij
bent toch gewend om als wethouder
te werken?”
Afwimpelen
Werkgevers wimpelen wethouders
dus af omdat ze te bijdehand zouden
zijn, of overgekwalificeerd. Maar gek
genoeg grijpen wethouders ook geregeld naast een baan omdat ze als óndergekwalificeerd
worden
beschouwd, zegt Edo Haan, voorzitter
van de Wethoudersvereniging en
PvdA-wethouder in Zoetermeer.
SOLLICITATIEPLICHT EN WACHTGELD
Wethouders moeten solliciteren
Sinds 2010 hebben
wethouders (en burgemeesters) een sollicitatieplicht. De 685
wethouders die moesten vertrekken na de
coalitiewisselingen in
2010 waren hier nog
van vrijgesteld. Maar
de honderden wethouders die binnenkort vertrekken, hebben de
plicht om passend
werk te aanvaarden en
om over hun inspanning op de arbeidsmarkt verantwoording
af te leggen aan het
reïntegratiebedrijf dat
hen begeleidt.
De sollicitatieplicht
dient mede om de
kosten van wachtgeld
terug te dringen.
Oud-wethouders hebben recht op dat
wachtgeld; recht op
WW hebben ze niet. De
hoogte van het wachtgeld is in het eerste jaar
80 procent van het
laatstverdiende salaris,
in jaar twee 70 procent.
De duur van het
wachtgeld hangt af
van het aantal ambtsjaren: zij die al binnen
drie maanden vertrekken, krijgen een half
jaar wachtgeld. Wethouders die tussen de
3 maanden en de 2 jaar
hun ambt hebben vervuld, krijgen 2 jaar
wachtgeld. Zij die langer dan 2 jaar wethou-
der zijn geweest, hebben evenlang recht op
wachtgeld als hun wethouderschap heeft geduurd, met een maximum van 3 jaar en 2
maanden. Dat maximum is onlangs meermaals ingeperkt: tot
2012 was het nog vier
jaar, tot 2010 zes jaar.
Vinden wethouders
een betaalde baan in
de periode dat zij nog
recht op wachtgeld
hebben, dan wordt
het wachtgeld teruggeschroefd. Het dient
dan om het (eventueel)
lagere salaris van de
nieuwe baan aan te vullen tot 100 procent van
het wethouderssalaris.
2 SGP
2 ChristenUnie
1 SP
26 Lokale partij
4 GroenLinks
6 D66
60
15 PvdA
21 CDA
19 VVD
Zes maanden wachtgeld
ear Mr. President,
Please accept my sincere apologies for my
poor English. It has been a while since I last
practiced. My prime minister Mark Rutte always says: „In Nederland spreken we Nederlands.” But I guess these days he will see it through the fingers – he’s a good guy, Mark.
When you were elected, President Obama, I felt proud. Here in Holland we love black people, too, you know. For
example, each year in December we even have a special
festival to celebrate black people. That’s when Black Pete
arrives to bring us presents.
I feel ashamed to admit that the last few years, some racist
idiots are trying to kick Black Pete out. Only because he is
black! Can you imagine it, Mr. President!? But they didn’t
succeed. Thanks to Mark. He always says: „Black Pete is
Black, otherwise, his name wouldn’t be Black Pete.” I told
you Mark is a good guy!
We all love black people – of course we do. They have been
bringing us presents for centuries. Have you seen the canals in Amsterdam? The old houses where our merchants
used to live? All that glory would never exist without black
people! We brought them from Africa to America, so they
could bring us presents, and meanwhile become presidents!
We love all foreigners, Mr. President. We even build special
hotels for refugees, where they can play table tennis for
free before we buy them a ticket back home.
Twee jaar wachtgeld
Wachtgeld even lang als duur van het wethouderschap,
maar maximaal drie jaar en twee maanden.
Langer dan twee jaar wethouder?
Een ex-wethouder heeft wat uit
te leggen aan zijn nieuwe baas
garantie op een nieuwe baan.
Na de vorige raadsverkiezingen vertrokken 685 van de 1.400 Nederlandse
wethouders. Een kwart van hen had
bijna een jaar later nog steeds geen
werk, blijkt uit een onderzoek onder
232 oud-wethouders, uitgevoerd door
loopbaancoach Titia Lont van adviesbureau P&O Services Group (POSG) in
samenwerking met hogeschool NHL
Thorbecke Academie.
Aantal wethouders naar politieke partij
in totaal
Drie maanden tot jaar wethouder?
NRC 240314 / RB, RvS / Bron: De collegetafel, kennisplatform voor het Openbaar bestuur, Henk Bouwmans/
Vangnet of springplank? POSG, NHL Hogeschool
Door onze redacteur
Ingmar Vriesema
79 Om politieke redenen
2013
Eerste jaar
4.380
Minder dan 8.000
28 Vanwege een herindeling
150
5.943
24.000 - 40.000
55,4
D
9.098 euro
Meer dan 375.000
„Werkgevers zien hen als generalisten,
niet als professionals.”
Het wethouderschap is, aldus Haan,
„volgens de buitenwereld zoiets als
zwangerschapsverlof. Het voegt niets
toe aan je cv.” En de bereidheid dan
om hard te werken? De besluitvaardigheid? Het netwerk? „Die voordelen
worden te weinig herkend.”
Zo wordt de managementervaring
van wethouders vaak niet op waarde
geschat, zegt Haan. Formeel sturen
wethouders geen mensen aan. Ze zijn
niet de baas van de ambtenaren.
Haan: „En dús denken werkgevers dat
ze geen ervaring hebben als people
manager.” Een groot misverstand,
zegt hij. „Want wethouders maken natuurlijk wel gebruik van de diensten
van ambtenaren. En ik ken zat wethouders voor wie ambtenaren hun
stinkende best doen omdat de wethouder zo prettig in de omgang is.”
Twee CDA’ers is te veel
De partijpolitieke kleur helpt werkzoekende wethouders vaak ook niet.
Meine Scheweer wilde voorzitter worden van een lokale rekenkamer, het
sollicitatiegesprek verliep goed, maar
zijn CDA-lidmaatschap stond hem in
de weg. De rekenkamer had namelijk
ook net een onderzoeker van CDA-huize aangenomen. „Twee CDA’ers was te
veel, zeiden ze tegen me, in één onafhankelijke rekenkamer.”
Ageeth van den Heuvel hoorde tijdens een sollicitatiegesprek eens dat
ze ‘wel heel erg een VVD-profiel’ had.
Kon ze wel overweg met mensen met
een andere maatschappijvisie? „Natuurlijk kan ik dat. Op goede samenwerking tussen partijen is de hele Ne-
derlandse politiek gebaseerd.”
Van den Heuvel heeft meerdere cv’s
– afhankelijk van van de baan waar ze
op solliciteert – en uit een daarvan
heeft ze bewust het woord ‘VVD’ weggelaten. „Je moet anticiperen op mogelijke vooroordelen. Vergeet niet, er
reageren geregeld tweehonderd mensen op één functie.”
Kwetsbare situatie
Dick Buis, directeur van recruitmentbureau Public Spirit, herkent de kritiek van Haan en de voormalige wethouders slechts deels. „Het is ongenuanceerd als recruiters wethouders bij
voorbaat afschrijven. Wij doen dat
niet.” Buis heeft een neutrale kijk:
„Het wethouderschap is geen verhindering, maar ook geen aanbeveling.”
Zeker, het is een pre dat wethouders
gewend zijn te besturen en met cijfers
kunnen omgaan. „Maar een wethouder wordt wel op allerlei manieren ondersteund. Door een secretariaat,
door ambtenaren. Dat valt weg, als je
geen wethouder meer bent. Je statuur
verandert. De vraag is dan veel meer:
wat doet een ex-wethouder zélf, om
zijn kansen te vergroten?”
En inderdaad, de kwetsbare situatie
op de arbeidsmarkt is deels te wijten
aan wethouders zelf. Liefst 70 procent
van hen is tijdens het wethouderschap
nauwelijks bezig met carrièreplanning voor erná, zo blijkt uit het onderzoek.
Een opvallend hoog percentage,
want een wethouderschap eindigt
nogal eens voortijdig en onverwacht:
in 2012 stopten 105 wethouders na een
politiek conflict. Carrièreplanning is
voor wethouders dus extra verstan-
dig. Maar ja, schrijft de Heerenveense
oud-wethouder Kees Feenstra (GroenLinks) op de site van de Wethoudersvereniging: de baan is „energievretend” en het is dus „verrekte lastig om
na te denken over: wat hierna”.
Jan van Doorn wist bij zijn aantreden in 2010 dat hij in 2013 hoogstwaarschijnlijk zijn baan als wethouder
in Middelharnis zou verliezen: de gemeente zou worden heringedeeld . „Ik
wist dat mijn politieke leven eindig
was. En toch deed ik weinig met dat
besef. Ik werkte 24/7.”
Afkicken
Het gebrek aan carrièreplanning heeft
niet alleen te maken met een gebrek
aan tijd. Het wethouderschap lijkt de
werkelijkheid te vertekenen: wethouders zijn de spil in het lokale bestuur,
ze doen ertoe, en kunnen zich daardoor moeilijk voorstellen wat het betekent om níét langer die spil te zijn.
Niet voor niets zeggen voormalige
wethouders opvallend vaak dat ze
moesten ‘afkicken’, de eerste weken
nadat ze waren gestopt.
Meine Scheweer: „Het wethouderschap werkt verslavend. Je hebt het gevoel: de gemeente is het middelpunt
van de wereld. En je bent zelf ook echt
iemand. Je zit in allerlei gremia,
spreekt gedeputeerden, andere burgemeesters, je ontmoet Kamerleden.
En op de dag dat je geen wethouder
meer bent, is dat allemaal weg.”
Tot zijn verbazing werd Scheweer
„gewoon een sollicitant, als ieder ander”, zegt hij. In een economisch nog
steeds lastige tijd. Net als de honderden wethouders die binnenkort op
straat staan.
Moroccans steal our bikes, too, sometimes.
But there are good Moroccans and bad
Moroccans
P
lease bring my greetings to president Xi. Tell him we
love the Chinese people, too. Tell him to try number
39 with lice. It’s a pity Mr. Putin is not here. We really
love the Russians. Our king even shared a Heineken beer
with Mr. Putin! Don’t forget to make a selfie when you do
the Heineken Experience.
We do like white people too, of course. Did you see the
Nachtwacht? Old white men with important jobs – that’s the
way we like.
We love the Jews. We even have two musicals about how we
defeated the Nazi’s and saved all the Jews! Even Geert Wilders, one of our most popular leaders, loves the Jews. Some
people say he is Hitler, but that makes no sense; if Wilders
was Hitler, then the Dutch would be the German people,
and we don’t like the Germans. They stole our bikes!
Moroccans steal our bikes, too, sometimes. But there are
good Moroccans and bad Moroccans. The bad ones steal
your bike; the good one is called Ali B. Please never mention the word ‘Moroccan’, without mentioning the stealing
of the bikes. Even the progressive people do this; it is just a
matter of cultural sensitivity.
We have our problems too, you know. We live deep below
the sea level. That’s why we are always afraid of tsunami’s.
Don’t be afraid of the Moroccans, though, you will not meet
them. We live our lives separately. Different neighborhoods. Different jobs. We call it ‘gezelligheid’, but maybe I
should say ‘apartheid’ – I am really sorry, Mr. President, some things can only be explained als je Nederlands spreekt.
Arjen van Veelen ([email protected])
schrijft op deze plek een wisselcolumn
met Margriet Oostveen ([email protected])

Download Report