,succesvol - Jellinek

I
l
,succesvol
en ghb-verslaai
Ghb is goedkoper dan alcohol, makkelijk in te nemen, en het dempt
je problemen direct. Ideaal voor onzekere jonge mensen die de druk
voelen om succesvol te zijn. Zoals Renee Kelder, die ongemerkt voor
de buitenwereld zes jaar lang verslaafd was aan deze harddrug: lAl
mijn nare gevoelens kon ik ermee wegdrukken.' TEKST EDWIN ODEN
M
ensen zagen haar als een normale jonge vrouw - iemand met mooie ogen en
een aanstekelijke lach; opgegroeid in
een keurige buurt, hoge cijfers voor
haar studie, leuke vrienden.
Maar achter dat mooie masker was Renee Kelder
(29) van haar I9de tot haar zyste ghb-verslaafd,
'Zelfs mijn familie had al die Jaren niets in de gaten,' vertelt ze. 'Ik was dan wel een keer in slaap
gevallen tijdens een familie-etentje, en een keer van
mijn fiets gevallen toen ik naar mijn oom ging had ik net iets re veel ghb genomen en was ik out
gegaan, maar niemand zocht daar iets achrer. Ik
denk dat her gewoon niet in ze opkwam dat hun
zus of dochter verslaafd kon zijn:
Perfecte dekmantel
Kelder is niet de enige jongvolwassene in Nederland die in de ban raakte van ghb. In de jaren negentig begon ghb als partydrug en seksdrug in de
homoscene, maar de laatste jaren is hij overgeslagen naar thuisgebruikers. Sinds twee jaar behoren
78
PSYCHOLOGIEMAGAZINESEPTEMBER201'
zij officieel tor de caregorie harddruggebruikers;
ghb is namelijk voor sommige mensen zeer verslavend.
Ghb-gebruikers voldoen echrer nier aan het klassieke beeld van mislukkelingen en uitvallers. De
groep gebruikers is weliswaar tamelijk divers, zo
blijkt uit een rapport van het Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen en Verslaving; maar het valt
onderzoekers op dat er steeds vaker mensen als Renee Kelder tussen zitten, afkomstig nit normale gezinnen en hoogopgeleid, of met een baan waarin ze
goed presteren.
Verslaafden à la Renee Kelder nemen de drugs
vaak in hun eentje, thuis, op doordeweekse dagen.
Ze schamen zich ervoor en laten bet, behalve aan
hun gebruikende vrienden, aa n zo weinig mogelijk
mensen merken. Kelder betitelt zichzelf achteraf
als een prima functionerende verslaafde; de rest
van haar leven kon ze immers gewoon laren doorgaan. Op een gegeven moment vond ze, verslaafd
en wel, zelfs een baan als hulpverlener in de verslavingszorg: de perfecte dekmantel.
J
I
:~-
'~.
--:W~~
,
<'-...
-.
"'.-:
"",,:r,.
.'"'!i<'
-~
_l
Voor familie, collega's en patiënten leidde Kelder
een dubbelleven. 'Ik wilde voor hen de zorgeloze,
succesvolle Renee zijn,' zegt ze. 'Ik nam ghb niet
alleen tijdens feestjes, maar ook voordat ik naar een
familie-etentje ging, of als ik naar college moest.
Ghb was de ideale drug voor iemand als ik. Ik was
van mezelf nogalonzeker, vond echt contact maken
altijd eng, en diep van binnen voelde ik me eigenlijk heel eenzaam; van kinds af had ik al het idee
dat ik een buitenstaa nder was. Allemaal gevoelens
die ik graag weg wilde hebben.'
En ghb garandeerde dat. De vloeistof geeft gebruikers een warm gevoel voor andere mensen, en
maakt zorgeloos, opgewekt en in sommige gevallen
seksueel opgewonden. Kelder: 'Zodra ik een buisje
dronk, voelde ik me binnen een half uur enorm
zelfverzekerd en praatte ik ineens honderduit met
iedereen. Alles klopte dan, ik voelde geen zorgen
meer.'
Ze snapt daarom wel waarom tegenwoordig meer
mensen zoals zij naar de ghb grijpen: 'Het heeft te
maken met de druk om succesvol te zijn. Je leven
PSyCHOLOGIE MAGAZINE '5EPTEi'J1BER20111
79
k
.
moer een kunstwerk zijn, de lat ligt heel hoog voor
twintigers en dertigers. Ik denk dat veel mensen
ghb gebruiken om even aan die ratrace te ontsnappen.'
Gootsteenontstopper
'Ghb zit zo in de lift omdat het zo'n makkelijke
drug lijkt,' vermoedt verslavingsarts Jule Nypels
van verslavingszorginstelling Jellinek in Amsterdam.
'Het is goedkoper dan alcohol, makkelijk in te nemen en het werkt snel. Je sociale remmingen nemen
af, je krijgt er geen kater van, en als je de juiste dosering neemt, zien mensen bet ook niet aan je.'
Een andere reden voor het toegenomen gebruik
- volgens de laatste cijfers gebruiken 22.000 Nederlanders ghb - is waarschijnlijk dat er steeds meer
dealers zijn, waardoor de drug makkelijk te koop
is. En wie geen dealer heeft, kan het eenvoudig zelf
maken. Met onder meer gootsteenontstopper en
velgenreiniger tover je in een halfuur een liter ghb
tevoorschijn; op YouTube staan insrructiefilmpjes.
Maar gootsteenontstopper en velgenreiniger zijn
toch schadelijk voor het lichaam? Nypels: 'Waarschijnlijk wel, maar onderzoek naar de langetermijneffecten is er nog niet.' In elk geval lijkt de
drempel om het in te nemen niet hoog, omdat de
ghb-vloeistof die ontstaat nadat alle ingrediënten
zijn gemengd, vooral zout smaakt.
Ghb heeft andere, veel schadelijker nadelen. Het
grootste risico is dat veel gebruikers in een levensbedreigend coma raken, Nypels: 'De meeste gebruikers onderschatten dat ghb levensgevaarlijk
kan zijn doordat het moeilijk te doseren is; ze kunnen al in coma raken als ze maar een kleirrbeetje te
veel nemen.' Verder bestaat het risico op brandblaren in slokdarm en maag als de pH-waarde van
ghb net iets te laag is uitgevallen.
Zelfs afkicken kan gevaarlijk zijn, zegt Nypels:
'Je kunt er psychotisch van worden en stuiptrekkingen en epileptische aanvallen krijgen. Gelukkig
is de verkoop van de grondstof voor velgenreiniger
vorig jaar streng aangepakt, waardoor het nu
moeilijker is zelf ghb te maken, Hopelijk gaan
daardoor minder mensen het gebruiken,'
Dodelijke slaap
Een buisje zorgeloosheid
Ghb. gamma-hydroxyboterzuur, komt van nature in kleine
hoeveelheden in de hersenen voor. Het is een boodschapperstof die regelt dat de hersenen zichzelf
kunnen dempen, bijvoorbeeld om in de slaapstand te
komen. Inname van ghb geeft een extra dempend effect,
waardoor de gebruiker' zich zorgeloos en ontspannen voelt.
Ghb is echter moeilijk te doseren. Bij een te lage dosis merken gebruikers niets. bij een te hoge dosis krijgen ze ongewenste effecten als onbedwingbare slaap, misselijkheid.
hoofdpijn en duizeligheid. Ze kunnen ook makkelijk in
coma raken en zelfs overlijden, doordat ze stikken in hun
eigen tong of braaksel. Eveneens bestaat er een grotere
kans op een ademhalings- of hartstilstand
Regelmatig ghb-gebruik
heeft als effect dat bepaalde
breinreceptoren zich terugtrekken, met als gevolg dat
de hersenen zichzelf niet meer kunnen dempen en het
systeem als het ware uit de bocht vliegt. Cold turkey
stoppen met ghb veroorzaakt daardoor heftige lichamelijke
en geestelijke verschijnselen. zoals niet kunnen slapen,
stuiptrekkingen. epileptische aanvallen. hoofdpijn. verwardheid. hallucinaties en psychosen. Om die renen Is het zaak
om af te kicken onder' professionele begeleiding en met
behulp van medicijnen
die het lichaam geleidelijk laten
wennen aan het stoppen met ghb. Op den duur herstellen
de breinreceptoren ach dan. waardoor' het brein zichzelf
weer in de ruststand kan brengen.
so
PSYCHOLOGI[MAGAZINESEPTEMGfR20J'
Een kleiner, maar eveneens gevaarlijk risico is
dat ghb niet alle gebruikers verslaafd maakt, maar
sommige wel - en het verslavingseffect is dan zeer
sterk. 'Als ze eenmaal verslaafd zijn, zien die mensen de risico's vaak niet meer zo helder,' zegt verslavingsarts Nypels. 'Het verraderlijke van een
verslaving is dat je allerlei excuses voor jezelf bedenkt. Ghb-gebruikers noemen hun coma eufemistisch "een g-slaapje", terwijl het in werkelijkheid
een heel ernstige situatie is: je kunt dan stikken in je
eigen tong of braaksel.'
Renee Kelder knikt, ze kent de excuses. Dat het
middel na vier uur was uitgewerkt en ze steeds een
nieuw buisje moest drinken om de Renee te blijven
die ze wilde zijn, nam ze voor lief. 'Ik zag mezelf
niet als verslaafd, totaal niet. Ik was toch niet een
van die randfiguren? Ik gebruikte alleen maar "af
en toe" ghb, omdat ik vond dat ik het nodig had.'
Een andere verraderlijke val van ghb is dat de
verslaving zo terloops gaat. Kelder: 'De eerste keer
herinner ik me nog goed, het was samen met mijn
huisgenote en haar vriend, zij hadden het spul weer
gekregen van vrienden. Ik had toen totaal niet het
idee dat ik in ·een drugsscene was beland. Het was
meer dat we wel benieuwd waren naar het effect.
De tweede keer dat ik gebruikte, herinner ik me
niet eens meer; zo makkelijk sluipt het er dus in, De
vrienden van wie we het hadden gekregen, zeiden
Renee Kelder:
'Zodra ik een 2"tje
had genomen Klo}/te
alles ill mijn leven
ook dat het geen kwaad kon, omdat ghb een tichaamseigen stof is. Dat is het ook wel, maar niet
als je het in zulke enorme hoeveelheden inneemt.'
Toen Kelder eenmaal een paar keer ghb had gebruikt, was het hek van de dam. 'Het was een verademing dat ik dankzij de "g-tjes" eindelijk mijn
oude, getroebleerde zelf achter me kon laten. De
scheiding van mijn ouders, mijn moeizame tienertijd, mijn angst voor alleen-zijn: al mijn nare gevoelens daarover kon ik ermee wegdrukken.'
Verslavingsarts Nypels knikt: 'Zo gaat het vaker
bij mensen die aan ghb verslaafd zijn. Het middel
slaat zo aan omdat ze de problemen in hun leven
kunnen vergeten.' Hij benadrukt nogmaals dat de
meeste gebruikers niét verslaafd raken. 'De kans
op ghb-verslaving neemt toe door factoren als genetische aanleg, psychische problemen en langdurige stress.'
Hels afkicken
Voor Renee Kelder kwam het keerpunt na een
jaar of vijf, toen haar zus haar eenzaamheid opmerkte. 'Ook al probeerde ik die te verbergen met
ghb, toch voelde ze dat het niet goed met me ging.
"Neem een hondje," zei ze, "dat zal je goed doen."
Wat een geluk dat ik Flip heb genomen, want hij
was het begin van mijn herstel. De dag dat ik hem
als puppy kreeg, ging ik out, met hem in mijn armen. Hij pieste vervolgens het hele huis onder en
richtte een grote ravage aan. Dat schudde me wakker. Ik dacht: ik moet minder ghb gaan gebruiken,
anders kan ik niet voor Flip zorgen.'
Na een paar maanden flapte ze er bij haar moeder spontaan uit dat ze ghb gebruikte. 'Ik kon het
niet langer verborgen houden, mijn energie was op.
De verslaving had me uitgehold. Hoe langer je ghb
gebruikt, hoe minder je weet wie je zelf ook alweer
was. Je raakt jezelf erdoor kwijt, een verschrikkelijk gevoel is dat.'
Op aandringen van haar moeder verliet Kelder
haar partner, die ook ghb gebruikte. Haar moeder
gaf haar onderdak en hielp haar met afkicken. Het
werd een helse lichamelijke detox die twee weken
duurde en waarin ze in een angstaanjagend delier
belandde; ze zag het bloed langs de muren stromen.
En toen moest het moeilijkste nog komen: haar
moeder en de kliniek waar ze werd behandeld eisten
dat ze definitief brak met haar vriend én al haar
andere gebruikende vrienden. "Dat was moeilijk: dat
ik in één klap zo ongeveer mijn hele sociale kring
kwijtraakte. Dat heeft lang veel pijn gedaan. Maar
het kon niet anders. Driekwart van de ghb-verslaafden valt na het lichamelijke afkicken weer terug in hun verslaving doordat ze teruggaan naar
hun gebruikende vrienden.'
Kelder heeft sindsdien nooit meer gebruikt. Ze
volgde veel therapie, waarin ze leerde dat de onwelkome gevoelens die ze voorheen met ghb wegpoetste,
er gewoon mogen zijn. Ze ontrnoette een nieuwe
Liefde die niet gebruikt, ze studeert en werkt, en
voelt zich nu gelukkig.
Hoe kan het dat zij nu van de ghb kan afblijven,
wat zoveel anderen niet lukt? Ze kijkt peinzenduit
het raam. Dan: 'Het belangrijkste is natuurlijk dat
Je met je problemen leert omgaan, dan heb je die
ghbnier meer nodig. Maar in het begin was het
denk ik vooral mijn moeder die me heeft gered.
Het eerste wat ze zei, was: "Je zult altijd mijn dochter blijven, maar als je weer drugs gaat gebruiken,
kan ik Je niet langer helpen, anders gaan er twee
aan onderdoor in plaats van één." lk weet nog wat
ik toen dacht: verdomme, mijn moeder is degene
uit wie ik kom, degene die het dichtst bij me staar,
die wil ik absoluut niet kwijt. Ik weet nu: ghb is een
moordenaar, maar met de mensen die echt om je
geven kun je hem aan.'
•
Renee Kelder, De parttime-iunhie,
Prometheus, € (8,95
PSYCHOLOGIE MAGAZINE SEPTEMBER 20[,1
81

Download Report