Jaarverslag 2013 (PDF, 974.09 KB)

Jaarverslag 2013
Gemeentelijk Havenbedrijf
Leeswijzer
en inhoudstafel
We hebben dit jaarverslag opgedeeld in vier delen. In 2013 is er door het Havenbedrijf
Antwerpen heel wat tijd besteed aan het ondernemingsplan voor de periode 2014 – 2018.
Daarin werden zowel strategische keuzes uitgetekend voor de komende vijf jaar als de
rol die het Havenbedrijf Antwerpen daarin moet/zal spelen. In dit proces werden de
stakeholders van de haven nauw betrokken waardoor het ondernemingsplan dat nu
voorligt het resultaat is van een gedragen visie binnen de havengemeenschap.
Na deze vooruitblik geven we u een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen in
2013, niet louter een opsomming en al evenmin exhaustief, maar een tekst waarin aan
de hand van de meest belangrijkste/frappantste feiten wordt weergegeven hoe het Havenbedrijf Antwerpen zijn missie in 2013 heeft ingevuld, samen met de havengemeenschap en voor de haven van Antwerpen.
We sluiten af met een bondig financieel overzicht en een aantal tabellen die de haven
van Antwerpen in de Hamburg-Le Havre range en de wereld situeren.
1
Ondernemingsplan5
Havenbedrijf Antwerpen 2014 – 2018
Nieuwe uitdagingen
6
2
Jaaroverzicht 2013 7
Havenintern8
Supply Chain
8
9
IT en APCS
9
Veiligheid en beveiliging
10
Patrimonium en infrastructuurbeleid
11
Commercieel beleid
12
Milieubeleid
Het Europese achterland vanuit Antwerpen
13
Intermodal Solutions
13
13
Spoor
14
Binnenvaart
14
Pijpleidingen
15
Weg
15
Trade Facilitation
Mens en Samenleving
16
Sensibiliseren voor minder woon-werkverkeersongevallen
16
16
Heroriëntaties en reorganisaties
17
Het maatschappelijk draagvlak
Flanders Port Area
18
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
2
3
Trafiekcijfers19
4
Commentaar bij de jaarrekening23
Resultatenrekening24
Bedrijfsopbrengsten
25
Concessies
Zeevaartrechten en binnenvaartrechten
Sleeprechten
Wal- en vlotkranen
Andere bedrijfsopbrengsten
Bedrijfskosten
27
28
Financieel resultaat
28
Uitzonderlijk resultaat
Balans29
Activa
29
30
Passiva
Cashflowoverzicht31
Andere verplichte vermeldingen
31
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
3
Voorwoord
voorzitter en CEO
2013 was voor de haven van Antwerpen een uitstekend jaar. De overslag groeide met
3,6 procent naar 190,8 miljoen ton behandelde goederen. De containerbehandeling kende
een kleine terugval, terwijl het vloeibaar massagoed met voortreffelijke cijfers voor de dag
kwam. Deze evolutie toont aan dat de substantiële en strategische investeringen die de
privébedrijven de jongste jaren deden binnen het kader van een havenintern reconversiebeleid, meer dan lonend zijn. Deze inspanningen en investeringen leveren een versterking
op van de industriële, maritieme en logistieke activiteiten in de haven van Antwerpen.
Vorig jaar werd gekenmerkt door de forse toename in de aanlopen van grote containerschepen van +10.000 TEU. Die groei was voornamelijk toe te schrijven aan de +13.000 TEUschepen. Met de probleemloze aanloop van de Mary Maersk (18.000 TEU) bewees de haven
van Antwerpen dat ze veilig en vlot toegankelijk is voor de allergrootste schepen in de
containervloot. De consolidatie en het belang van de verdieping van de Schelde, en de
vlotte toegankelijkheid kunnen niet genoeg worden onderstreept.
Wanneer we terugblikken op 2013, drijven een aantal tendensen boven: doorgedreven
schaalvergroting en rationalisaties, vrachtprijzen die onder druk staan, herstel in een
aantal sectoren maar een onvoldoende stabiel handelsklimaat, evoluerende energiemarkten,… Tendensen die meteen ook een aantal uitdagingen voor 2014 aangeven.
De doorgedreven schaalvergroting en rationalisaties in de containervaart zijn niet zonder
consequenties voor havengemeenschappen en –bedrijven. Dit vraagt om meer flexibiliteit,
aangepaste procedures en (mogelijk) bijstelling van het langetermijnperspectief van de
haven. Denken we bijvoorbeeld aan ingrijpende infrastructuurwerken die niet zelden een
voorbereidingstraject hebben van tien jaar. Het keurslijf van procedures en vergunningen
volgt niet altijd de snelheid en evoluties van de globale wereldeconomie. Het is dan ook
een uitdaging voor de havengemeenschap om, naast het bepleiten van snellere procedures, out of the box te denken en sneller te schakelen om zo in te spelen op de mondiale
veranderingen.
Daarnaast is het vertrouwen in de economie nog altijd niet volledig hersteld en de verwachtingen voor 2014 zijn niet eenduidig. Het herstel is fragiel en het lijkt waarschijnlijker dat we de komende jaren een gematigde economische groei mogen verwachten.
Een derde, en zeker voor Europa, minstens even grote uitdaging zijn de hoge energiekosten. Energie-intensieve sectoren zoals de chemie verliezen terrein ten opzichte van hun
Chinese en vooral Amerikaanse concurrenten. Beschikbaarheid van betaalbare energie
en leveringszekerheid, innovatie, energiebesparing en efficiëntie op de energiemarkt zijn
dan ook de grootste uitdagingen voor de industriële complexen en in de eerste plaats voor
zij die deel uitmaken van het havencomplex.
Marc Van Peel Voorzitter, Schepen van de Haven
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
Eddy Bruyninckx
Gedelegeerd bestuurder
4
1
Ondernemingsplan
Havenbedrijf Antwerpen
2014 – 2018
Gemeentelijk Havenbedrijf
Nieuwe uitdagingen
D
e haven van Antwerpen is anno 2014 een
gevestigde en toonaangevende speler,
zowel nationaal als internationaal. Zij is
de mainport voor Vlaanderen en België, de tweede
toegangspoort voor Europa, de grootste Europese
chemiehub en de belangrijkste logistieke havenhub in de Hamburg-Le Havre range. De overslagcijfers voor 2013 zijn overtuigend. Om dit toonaangevend economisch platform te bestendigen,
moet met visie en daadkracht worden omgegaan
met de kansen en mogelijkheden, maar evenzeer
met de uitdagingen en bedreigingen.
Het Havenbedrijf Antwerpen heeft daarom in 2013
gewerkt aan zijn Ondernemingsplan 2014 – 2018.
Voor dit ondernemingsplan werd voortgewerkt met
de bouwstenen uit het ‘Totaalplan Concurrentiële
Haven’ en de afspraken rond de Ontwikkeling Havengebied Antwerpen (GRUP).
Als onderdeel van dit ondernemingsplan is de
missie van het bedrijf herbevestigd, namelijk:
Het nieuwe
Havenhuis in
aanbouw: bouwen
aan de toekomst.
De diepgaande oefening heeft uiteindelijk geleid
tot een aantal strategische prioriteiten voor het
Havenbedrijf Antwerpen voor de komende vijf jaar.
Deze prioriteiten zijn op te delen in twee luiken:

Het Havenbedrijf Antwerpen voert gerichte commerciële en operationele acties om havenbedrijven
toe te laten succesvol te zijn in de markt en daardoor toegevoegde waarde te generen.
Hieronder vallen vier werkterreinen:
– de supply chain werking optimaliseren zowel
nautisch , naar het achterland en via IT en trade
facilitation;
– synergie op het platform creëren;
– efficiënt ruimtegebruik, een veerkrachtig concessiebeleid voeren;
– top-of-mind in de wereld worden.

Daarnaast onderneemt het Havenbedrijf Antwerpen acties om het geheel sterker te maken; het
brede veld van stakeholders betrekken om draagvlak te verkrijgen, vandaag en in de toekomst.
Hiertoe stimuleert het Havenbedrijf Antwerpen
maatschappelijke waarde door:
– het actieplan rond het GRUP uit te voeren;
– het platform te verduurzamen en draagvlak voor
de havenactiviteiten te creëren;
– maatschappelijke thema’s zoals mobiliteit, havenarbeid, talent en energie aan te pakken.
Het verzekeren van een zo groot mogelijke en
duurzame toegevoegde waarde van het ons toevertrouwde havengebied. Met het oog daarop
vervult het Havenbedrijf Antwerpen actieve rollen, zowel binnen als buiten het havengebied.
De kerngedachte blijft het verzekeren van toegevoegde waarde, zowel economisch als maatschappelijk. Dit vergt een samenwerking tussen alle stakeholders betrokken bij het economisch platform.
Zij werden dan ook geraadpleegd en de informatie
verzameld tijdens deze stakeholdersbijeenkomsten
heeft zich mede vertaald in een duidelijke visie op
het platform ‘Haven van Antwerpen’ en de rol die
het Havenbedrijf Antwerpen daarin dient te spelen:
de drie-eenheid maritieme overslag, industrie en
logistiek zal verder evolueren tot een bijzonder
performant platform waarover de meest duurzame
en efficiënte Europese supply chains lopen;
 dit platform is van wereldklasse door zijn schaal en
door de rijkdom van zijn aanbod;
 de rol van het Havenbedrijf Antwerpen schuift
verder op van een passieve landlord naar een actieve facilitator en stimulator. Die rolverschuiving
werd de jongste jaren ingezet maar zal nog worden
geïntensifieerd. Dit impliceert dat het Havenbedrijf
Antwerpen bruggen bouwt en samenwerkt met zijn
klanten en alle andere stakeholders.

Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
6
2
Jaaroverzicht 2013
Gemeentelijk Havenbedrijf
Havenintern
D
e evoluties in de havenwereld zijn een
weerspiegeling van zowel de economisch/financiële als de maatschappelijke
evoluties, zowel nationaal als internationaal.
Havens zijn de eerste plaatsen waar de negatieve effecten worden opgemeten, maar ook een
aantrekkende markt is er snel waarneembaar
via stijgende trafiekvolumes. Snel inspelen op
mondiale evoluties, vooruit denken en een langetermijnvisie uitbouwen, zijn essentieel voor een
havenautoriteit.
18.000 TEUschepen, zoals
de Mary Maersk,
kunnen Antwerpen
perfect aanlopen.
De markantste gebeurtenis in de maritieme wereld in 2013 was de lancering van het P3-netwerk.
De drie grootste containerrederijen, Maersk Line,
MSC en CMA CGM, gingen een langetermijnalliantie aan op de oostelijke en westelijke handelsroutes.
Een vlotte, veilige,
kostenefficiënte
en klantgerichte
planning.
Bij de centralisatie-oefening op een aantal
vaargebieden werd Antwerpen uitgekozen als belangrijke aanlooplocatie. Op de trans-Atlantische
vaarroute behoudt Antwerpen zijn status quo.
Op de vaarroute vanuit het Verre Oosten krijgt
de haven er een vierde aanloop bij op de acht
aanlopen die overblijven. Voor één van de diensten
is Antwerpen de eerste aanloophaven.
Deze strategische keuzes onderstrepen de nautische
toegankelijkheid van Antwerpen en de troeven van
de haven. Die werden in 2013 extra in de verf gezet
door de aanlopen van 198 schepen van +10.000 TEU,
waaronder de Mary Maersk.
MSC, de nummer twee in de wereld, belangrijke
speler binnen het P3-netwerk en de grootste
containerklant van de Antwerpse haven, besliste
eind vorig jaar om haar activiteiten in Antwerpen verder uit te bouwen. Omdat de Zwitserse
rederij geen groeimogelijkheden meer heeft in het
Delwaidedok en de schaalvergroting van de vloot
zich verder doorzet, diende de rederij een officieel
verzoek in om de activiteiten te verhuizen naar het
Deurganckdok. De raad van bestuur organiseerde
een markttoetsing om op een transparante manier
de markt te bevragen naar andere belangrijke,
gelijklopende opportuniteiten. Hieruit bleek dat er
geen evenwaardige, concrete alternatieven werden
aangeboden.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
Supply Chain
Een snelle en vlotte supply chain vraagt om efficiëntie,
visie, investeringen en een uitstekende ketenwerking.
Voor een optimale nautische keten zijn alle schakels
belangrijk en dienen procedures voortdurend te worden gemonitord. De dienst Scheepvaartmanagement
staat in voor een vlotte, veilige, kostenefficiënte en
klantgerichte planning, opvolging en afhandeling van
de verkeersstromen van, naar en in de haven van Antwerpen met maximale aandacht voor het milieu. Door
het almaar intensievere karakter van de scheepvaart
en de schaalvergroting is de samenwerking tussen alle
interne en externe ketenpartners (zee- en riviertraject)
van het allergrootste belang. Met het Centraal Meldpunt Ketenwerking is er voor klanten een directe lijn
voor klachten en opmerkingen. De vlotte aanlopen
van de allergrootste schepen bewijzen dat een goede
operationele samenwerking loont.
Als Havenbedrijf blijven we werken aan de positionering van de haven als partner in de globale supply
chain. Daarom organiseerde het Havenbedrijf vorig
jaar voor het eerst de Belgian Shippers Summit, een
bijzonder gesmaakt seminarie voor verladers. Tijdens
het seminarie werd ingegaan op de mogelijkheden
en de troeven van Antwerpen: betrouwbaarheid, efficiëntie, een kwaliteitsvolle en duurzame dienstverle-
8
De elektronische uitgifte van containers via de ebalie raakte vorig jaar echt ingeburgerd. 975 bedrijven (+60% tov 2012), 2.500 gebruikers in 12 landen
wat overeenkomt met 200.000 MRN’s per maand
(Movement Reference Number) of een stijging met
50%. Dit succes inspireerde en het systeem werd uitgebreid naar de export en transit van roro-goederen.
Alle wijzigingen
in real time in
het APICS-loket.
© Thomas Vanhaute
Veiligheid en beveiliging
ning en een sterke ‘can do’ mentaliteit.
Een aantal verantwoordelijkheden ligt in handen
van de havenautoriteit, voor andere thema’s
(bijvoorbeeld mobiliteit) kan het Havenbedrijf
Antwerpen geen (totaal)oplossingen aanbieden of
afdwingen. Wat we als Havenbedrijf wel kunnen, is
optreden als intermediair en partijen bijeenbrengen om tot een gezamenlijke oplossing te komen.
De diensten verantwoordelijk voor intermodaliteit
en achterland, investeringsbeleid, trade facilitation en Antwerp Port Community System (APCS),
werken aan deze dossiers. De jongste jaren heeft
het Havenbedrijf Antwerpen zich meer en meer
geconcentreerd op de markten in het oosten, met
op de eerste plaats onze directe buur Duitsland.
IT en APCS
IT-systemen en –toepassingen zijn belangrijk
in de ondersteuning van de ketenwerking. Het
Havenbedrijf Antwerpen investeert continu in de
uitbreiding van deze systemen, niet alleen voor de
eigen diensten maar evenzeer voor haven breed of
haven overschrijdend gebruik. APICS2, het haveninformatiesysteem, kreeg een nieuwe release zodat
het APICS-loket nog beter aansluit bij de vereisten
van de ketenwerking. Alle wijzigingen die door de
partners tijdens een zeereis worden aangebracht,
zijn onmiddellijk zichtbaar in het APICS-loket.
Veiligheid en beveiliging zijn een constante zorg.
Naast de nautische veiligheid zijn er de verschillende vormen van veiligheid in de haven zelf.
Er werden een aantal concrete acties opgezet om
criminaliteit tegen te gaan, met de nadruk op het
voorkomingsbeleid. Het Havenbedrijf Antwerpen
ontwikkelde ‘Serious Game’ waarmee havengebruikers op een innovatieve manier aanleren hoe
ze zelf kunnen bijdragen tot het verhogen van de
veiligheid en beveiliging van de haven. Het spel kan
worden gedownload via www.portofantwerp.com
en is ook verkrijgbaar als app.
In diezelfde geest werd er gewerkt aan de oprichting van een BuurtInformatieNetwerk Haven
Antwerpen of kortweg BIN. Hierin verbinden de
havengebruikers zich ertoe om informatie over
verdachte zaken via de politie met elkaar uit te wisselen (ondertussen al ruim 450 BIN-havenleden).
Internationale havens worden ook meer en meer
geconfronteerd met cybercrime en hacking van
computers. De haven van Antwerpen wil zich hiertegen verdedigen en richtte daarvoor een taskforce
cyber security op.
BIN Haven
Antwerpen
In het kader van het International Safety Management (ISM) van de IMO (International Maritime
Organization) werd het veiligheidskwaliteitssysteem geïntroduceerd aan boord van alle eigen
vaartuigen. Doel van dit systeem is meer veiligheid,
met oog voor het milieu.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
9
Deurganckdoksluis, de werken
zitten op schema
voor deze strategische nieuwe
sluis.
Patrimonium en infrastructuurbeleid
Het Havenbedrijf Antwerpen beheert een oppervlakte van circa 3.750 ha aan gronden en kaaien,
werkt actief aan het creëren van de ideale omgevingsfactoren en staat dagelijks in contact met de
private ondernemers. Zo faciliteert het opportuniteiten in de sector van de nutsleidingen, pijpleidingen, inlandterminals, spoor- en binnenvaartproducten, bouwt het een groot on-shore windmolenpark
en wordt de bouw van een innovatieve biomassacentrale onderzocht.
Actief beheren, investeren, opportuniteiten creëren
en toekomstgericht investeren staan hier centraal.
Een van dé bouwprojecten is de Deurganckdoksluis,
de grootste ter wereld en van cruciaal belang om
de maritieme toegankelijkheid van de haven op
Linkeroever te versterken. Deze sluis maakt dan
ook deel uit van het strategisch plan voor de groei
van de haven van Antwerpen en is één van de sleutelprojecten waarmee Vlaanderen zijn logistieke
rol wil blijven aanscherpen. De werken zitten op
schema en er werd ondertussen gestart met de
bouw van de dienstgebouwen. De sluis zal operationeel zijn in het voorjaar van 2016.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
Het Gewestelijk Ruimtelijk UitvoeringsPlan
(GRUP), dat onder meer de contouren van de
haven op Linker- en Rechteroever vastlegt, werd
definitief goedgekeurd in het voorjaar van 2013.
Het Havenbedrijf was bijzonder verheugd met deze
beslissing omdat dit mogelijkheden schept voor
een aantal bijzonder waardevolle investeringsprojecten. Zo is er onder meer de verdere ontwikkeling van de logistieke parken Schijns en Waasland,
de creatie van een wachtdok voor de binnenvaart,
de realisatie van een deel van het windmolenpark
op Linkeroever en de investeringen van bedrijven als Total, Vopak, AET, ITC Rubis… Tegen deze
beslissing van de Vlaamse regering werden echter
een aantal bezwaren ingediend bij de Raad van
State. In het najaar van 2013 besliste die om in één
schorsingsprocedure voorlopig over te gaan tot een
gedeeltelijke schorsing van het GRUP (met name
een aantal bestemmingsgebieden op het grondgebied Beveren en Sint-Gillis-Waas). Het Havenbedrijf
Antwerpen heeft kennis genomen van deze voorlopige uitspraak en gaat ervan uit dat de Vlaamse
regering op korte termijn de gepaste beslissingen
zal nemen.
De basisinfrastructuur van de haven up to date
houden, is een continu proces. Dit ging in 2013 zowel om het onderhoud en/of renovatie van bruggen
en sluizen (Noordkasteelbruggen), kaai-infrastructuur (bijvoorbeeld Eerste Insteekdok, Kanaaldok
B2), onderhoud en heraanleg van wegen waarvoor
het Havenbedrijf Antwerpen verantwoordelijk is,
bodembeheer (bijvoorbeeld thv de Noordzeeterminal), de bouw van het Nieuw Havenhuis, …
10
Commercieel beleid
De Antwerpse haven gaat er prat op voor elk product een toepassing op maat te hebben. Die aanpak
is het resultaat van samenwerking, expertise, kennisdeling en niet het minst van een klantgerichte
‘getting things done’-mentaliteit. Bevestigd door
talrijke klantenanalyses was dit dan ook de basis
voor de nieuwe internationale brandingscampagne
die in oktober 2013 werd gepresenteerd en die
sindsdien de marketingcommunicatie van de haven
kleurt. Met de slogan ‘Everything is possible at the
port of Antwerp’ wordt vooral de ‘can-do’-mentaliteit van onze haven in de verf gezet.
Kern van de campagne zijn een 30-tal cases die
een overzicht geven van het dienstenaanbod van
de haven en die worden verspreid tot eind 2014.
Bovendien presenteerde Port of Antwerp zich nadrukkelijker op de sociale media.
Om onze klanten op een makkelijke manier te
informeren over de maritieme en intermodale
oplossingen die de haven aanbiedt, werd het Port
of Antwerp Connectivity Platform opgericht.
Dit gebruiksvriendelijk platform biedt de klant een
overzicht van het transportaanbod. Zo krijgt de gebruiker een overzicht van vertrek en aankomst van
zeeschepen. Via een interactieve kaart en op basis
van diverse criteria kunnen containerterminals in
de haven worden opgezocht met alle gegevens over
Prinses Astrid
van België
houdt tijdens de
handelsmissie
de 'India Natie'
boven de
doopvont.
APEC-ceremonie:
kennis en
expertise delen
met cursisten
van over de
wereld.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
de dienstverlening en de coördinaten. Bovendien
toont het platform de intermodale verbindingen
tussen de haven van Antwerpen en het Europese
achterland via een online zoekmachine. Uniek is
het transparante overzicht van de inland terminals
en de operators via dewelke die het best bereikbaar
zijn. Per terminal wordt nuttige info getoond zoals
tijdstabellen, dienstverlening, contactgegevens enz.
Dit leidt tot efficiëntie en duidelijkheid over het
intermodale aanbod van de haven. 185 containerterminals in 15 Europese landen hebben zich
inmiddels aangesloten op het platform, wat het
tot een unieke tool maakt. De ambitie is om dit de
volgende jaren uit te breiden.
[email protected]
Het Havenbedrijf Antwerpen participeert wereldwijd
aan beurzen maar organiseert ook zelf heel wat missies naar strategische landen. In enkele kernlanden
opereren ook vertegenwoordigers. Sinds september
is Marc Delbeke het aanspreekpunt voor Franse bedrijven, organisaties en logistieke partners die hun
goederenstromen over Antwerpen laten lopen.
www.portofantwerp.com/en/international-port
De internationale samenwerking resulteert
bovendien in heel wat samenwerkingsakkoorden of MOU’s (Memorandum of Understanding).
Montreal, Nagoya, Rosmoport, Panama, Singapore
en India zijn maar enkele voorbeelden. Ter gelegenheid van de prinselijke missie naar India werd door
Prinses Astrid van België de ‘India Natie’ boven de
doopvont gehouden, een digitaal platform om de
contacten tussen India en Antwerpen te intensifiëren.
De haven van Antwerpen gaat daarnaast ook verregaande samenwerkingen aan via Port of Antwerp
International of PAI. Dit zusterbedrijf levert zowel
consultancy als samenwerking voor havenontwikkelingsplannen in strategische landen. APEC - Antwerp/
Flanders Port Training Centre speelt sinds 1978 een
fundamentele rol in de transfer van knowhow
van Vlaanderen naar de wereld. In 2013 werden er
781 cursisten ontvangen uit 61 landen wereldwijd.
11
LNG voor binnenschepen:
de scheepsbrandstof van de
toekomst.
Milieubeleid
Het Havenbedrijf Antwerpen is samen met VokaKamer van Koophandel Antwerpen-Waasland,
Alfaport en de Maatschappij Linkerscheldeoever
de auteur van het Tweede Duurzaamheidsverslag
haven van Antwerpen (oktober 2013).
Met dit tweejaarlijks verslag wil de havengemeenschap, publieke en private partners, een stand van
zaken opmaken van het duurzaamheidsbeleid dat
ze voert, waar nodig actie ondernemen en nieuwe
aandachtspunten oplijsten.
In het kader van het verduurzamen van het maritieme luik van de haven werd een strategische
alliantie aangegaan met rederij EXMAR voor de ontwikkeling van een LNG bunkerschip en de nodige
studietrajecten in de haven van Antwerpen. Met die
samenwerking willen het Havenbedrijf Antwerpen
en EXMAR het gebruik van LNG (Liquefied Natural
Gas) als scheepsbrandstof faciliteren.
Het gebruik van LNG is noodzakelijk wil men
voldoen aan de uitstootregelgeving die vanaf 2015
in voege treden. Het wordt voor havens echter een
uitdaging om de opslag en het bunkeren van LNG
op een veilige manier aan te bieden.
Binnen het World Ports Climate Initiative (WPCI)
heeft de International Association of Ports and
Harbours (IAPH) daarom een extra werkgroep
opgericht, specifiek voor de vraagstukken rond LNG
aangedreven schepen. Antwerpen neemt op vraag
van IAPH de rol van Lead Port op zich en leidt deze
werkgroep.
Ook de binnenvaart wordt meegenomen in de
projecten rond LNG bunkeren. Het Havenbedrijf
Antwerpen ontving, samen met Rotterdam en een
aantal Rijn en Donau-havens, van de Europese
Commissie een subsidie voor de realisatie van een
LNG-bunkerstation voor de binnenvaart. Dit project, LNG Masterplan Rhine-Main-Danube, moet
afgewerkt zijn tegen eind 2015.
Duurzaamheid gaat echter niet zonder controle en
specifieke maatregelen. Zo werden in 2013 de controles op de bijladingen in tweedehandsvoertuigen
aangescherpt. Na zes maanden werd een afname
van 17% op de bijladingen vastgesteld. Het Havenbedrijf Antwerpen wil hiermee paal en perk stellen
aan het gebruik van tweedehandsvoertuigen als een
vorm van container voor het verschepen van afval,
niet zelden illegaal afval.
In het tweede verslag, dat u kunt lezen op
www.duurzamehavenvanantwerpen.be, werd bewust gekozen om de 3P’s (Planet, People, Profit) aan
te passen in Planet, People en Prosperity. Het begrip
‘welvaart’ sluit immers beter aan bij de doelstellingen van de haven van Antwerpen. Niet alleen de
economische winst maar ook de maatschappelijke
winst is een onverbrekelijk deel van de opdracht
die we als haven hebben.
Voor de bedrijven werd een specifieke ‘Wegwijzer duurzaamheid’ ontwikkeld. Op dit digitaal
platform wordt alle informatie bijeengebracht die
individuele bedrijven kan helpen bij het opzetten
van een eigen duurzaamheidsbeleid.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
12
Het Europese achterland
vanuit Antwerpen
D
e centrale ligging van de haven van
Antwerpen, vlakbij de grootste productiecentra en consumentenmarkt van
Europa, is strategisch belangrijk. Verladers die
voor Antwerpen kiezen, kunnen hun goederen
heel dicht bij de klant brengen. Maar niet enkel
een snelle verbinding is belangrijk, betrouwbaarheid en efficiëntie zijn minstens evenwaardig
in het logistieke aanbod. Antwerpen heeft een
uitgebreid netwerk van spoor- en autowegen, zit
centraal in het Europese netwerk van binnenwateren en is verbonden met de grote pijpleidingen in
Noord-Europa. Er wordt dan ook heel wat geïnvesteerd in verschillende projecten die het achterlandvervoer optimaliseren en het intraportuair vervoer
efficiënter maken.
Intermodal Solutions
Met Port of Antwerp Intermodal Solutions wil
het Havenbedrijf Antwerpen concrete oplossingen aanbieden om de achterlandverbindingen te
verbeteren. Voorts is de cel het eerste coördinatieen aanspreekpunt voor de uitwerking van allerlei
initiatieven, gaande van de ontsluiting van nieuwe
doelregio’s voor de haven tot de optimalisering
van de modal split (de manier waarop goederen
vervoerd worden).
Daarnaast beschikt Intermodal Solutions over
financiële en technische middelen om interessante
intermodale projecten, die passen binnen de strategie van de Antwerpse havengemeenschap, mee te
faciliteren en op maat van de klant uit te werken.
Zo werd onder meer meegewerkt aan de uitbouw
van verbeterde spoorverbindingen op Duisburg
(Duitsland) en Wenen (Oostenrijk). De terminals
op Linkeroever krijgen op korte termijn een betere
aansluiting op de andere maritieme containerterminals en er wordt bekeken hoe de terminals
in zuidoost-Nederland intermodaal beter worden
ontsloten. In de schoot van Intermodal Solutions
ontstond bovendien het Port of Antwerp Connectivity Platform dat in oktober jongstleden werd
gelanceerd.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
Veel terminals
hebben
intermodale
verbindingen
naar het
achterland.
Spoor
In 2013 werden voor het spoor enkele toekomstgerichte beslissingen genomen. In juni kwam er een
einde aan de federale subsidies voor het gecombineerd vervoer en daardoor ook aan het Narconverdeelsysteem voor maritieme containers via
Antwerpen Main Hub. Het Havenbedrijf Antwerpen
heeft daarom in samenwerking met de betrokken
spooractoren IFB, TCAthus, Delcatrans en Duisport een alternatief verdeelsysteem uitgetekend.
Zo worden de spooractoren aangespoord om hun
containertreinen rechtstreeks op de diepzeekaai te
brengen. Resterende containers voor andere kaaien
worden daarna via intraportuair vletwerk verder
verdeeld.
De rechtstreekse treinen leveren een opmerkelijk
tijds- en kostenvoordeel op. Hierdoor wordt het containerspoorvervoer van en naar de haven voortaan
duurzaam georganiseerd.
Wat betreft de uitdagingen (continuïteit, kwaliteit)
van het verspreid spoorvervoer —het vervoer van
individuele wagonladingen tussen verschillende
bedrijven binnen en buiten de haven — besliste de
raad van bestuur tot de oprichting van de nv Railport Antwerpen. Ze deed dat samen met essenscia
(de Belgische federatie van de chemische industrie
en life sciences) en Voka – Kamer van Koophandel
Antwerpen-Waasland, Alfaport.
De vennootschap zal alle initiatieven en studies coördineren. Voor de toekomst van dit bedrijf liggen
verschillende opties op tafel, gaande van een louter
coördinerende functie tot een volledig uitgebouwde spooronderneming.
13
Antwerpen en
binnenvaart:
sterke partners.
Pijpleidingen:
veilig, milieuvriendelijk en bron van
samenwerking.
Binnenvaart
Antwerpen en de binnenvaart zijn sterke partners.
De binnenvaart speelt een belangrijke rol in de verdere ontwikkeling van de haven. Zeker in het kader
van duurzaamheid biedt de binnenvaart voordelen:
het is een congestievrije, veilige en milieuvriendelijke vervoersmodus.
In samenspraak met alle betrokken partijen
werd de voorbije jaren een Masterplan binnenvaart uitgewerkt dat op regelmatige basis wordt
geactualiseerd. Op het vlak van de binnenvaartinfrastructuur in de haven werd in 2013 de walstroomvoorziening vernieuwd en werd het nieuwe
servicecenter Lillopark in gebruik genomen.
De wachtplaatsen zijn een aandachtspunt waaraan
continu wordt gewerkt met alle betrokken partijen. Ook buiten de haven ijvert het Havenbedrijf
Antwerpen bij de betreffende waterwegbeheerders
voor verbeterde waterweginfrastructuur, zoals de
verhoging van de bruggen op het Albertkanaal.
Goede dienstverlening vraagt om innovatieve oplossingen en diensten. Een project dat vorig jaar werd
gerealiseerd, is bijvoorbeeld het nieuwe BTS3, het
centraal en transparant aanmeldingsplatform voor
de containerbinnenvaart. Dit systeem kan, in combinatie met een goede haven brede afstemming tijdens de planning en uitvoering, de transittijd voor
containervaart met 25 procent verlagen. Het Havenbedrijf heeft in samenwerking met de maritieme
containerterminals ook een tweede uitgebreide
proef van gezamenlijke planning opgezet en positief geëvalueerd. Het vervolgtraject is uitgerold.
Randvoorwaarden zoals emissieverlaging, de ontwikkeling van een nieuw walstroombetaalsysteem,
mogelijke kortingssystemen voor LNG-schepen worden niet uit het oog verloren en zijn in uitvoering,
dit alles in nauw overleg met alle stakeholders.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
Pijpleidingen
Het pijpleidingennetwerk in de Antwerpse haven
en de aansluitingen op de grote netwerken zijn van
cruciaal belang voor de geïntegreerde chemische
cluster van wereldformaat. Bovendien is dit een
veilige en milieuvriendelijke transportvorm.
Het belang van deze pijpleidingen is haven overschrijdend. Antwerpen en Rotterdam onderzoeken
gezamenlijk de mogelijkheden voor een versterking van de pijpleidingeninfrastructuur tussen de
twee havens. Een tracéstudie werd al uitgevoerd,
een tweede voor het reserveren van een pijpleidingenstrook tussen Antwerpen en Geleen, is in
voorbereiding.
14
Vrachtvervoer
blijft een
belangrijk
onderdeel van
de supply chain.
Trade Facilitation
Trade Facilitation wordt consequent benaderd
vanuit een geïntegreerde visie van voor- tot achterland. Overlegstructuren werden opgezet met
controlerende instanties, beroepsverenigingen,
belangenorganisaties, private bedrijven over alle
sectoren heen.
Weg
De problematiek van het wegvervoer overstijgt de
haven van Antwerpen. Uit de verkeerstellingen
van het Havenbedrijf Antwerpen blijkt immers dat
slechts 4,6 procent van het verkeer op de Antwerpse
Ring haven gerelateerd vrachtverkeer is. Het vrachtvervoer is echter een belangrijk onderdeel van de
supply chain en de vlotte doorstroming naar het
achterland.
Bijkomende infrastructuur is volgens het Havenbedrijf Antwerpen een must om de bereikbaarheid
van de haven te verbeteren en veilig te stellen.
Daarbij is de Oosterweelverbinding een belangrijk
element. Het Havenbedrijf dringt echter aan op een
gefaseerde aanpak waarbij de aanleg van de A102
(Merksem-Wommelgem) en de verbinding KalloHaasdonk (E17-Liefkenshoektunnel) al op korte(re)
termijn een meerwaarde kunnen betekenen en
mitigerend kunnen werken tijdens de aanlegperiode van de Oosterweelverbinding zelf.
De tol in de Liefkenshoektunnel zorgt voor een onderbenutting van de tunnel en een ongelijk speelveld tussen Linker- en Rechteroever. Het Havenbedrijf Antwerpen is dan ook vragende partij om de
invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens aan te grijpen om de tol in de Liefkenshoektunnel af te schaffen. Fundamenteel daarbij is dat
de opbrengsten van de kilometerheffing geherinvesteerd worden in infrastructuur in de regio waar
de opbrengsten worden gegenereerd. Daarnaast is
het Havenbedrijf Antwerpen ervan overtuigd dat
een betere toegankelijkheid van de tunnel zal
leiden tot minder congestie op de R1.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
Vorig jaar gingen het Havenbedrijf Antwerpen,
Voka-Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland,
Alfaport, VEA (Vereniging voor Expeditie, Logistiek
en Goederenbelangen van Antwerpen) en ASV (Antwerpse Scheepvaartvereniging) de dialoog aan met
de federale overheid en de dienst Douane.
Toen werd een douanebeleidsplan opgesteld waarin
de herziening van de douanewet werd opgenomen
met een traject voor de uitwerking van nieuwe
procedures.
Er werd een uitbreiding naar de 24/7-douaneorganisatie gerealiseerd, waardoor ook de vergoedingen
voor douane-overwerk quasi volledig zijn verdwenen. Ook werden er afspraken gemaakt voor de concretisering van de douanewet. Deze werd al goedgekeurd door de ministerraad. Daarnaast wordt er
samengewerkt aan een proactieve implementatie
van nieuwe mogelijkheden die de Europese wetgeving biedt. Denken we maar aan de vergunningen
die worden afgeleverd voor ‘Extended gate’, waardoor goederen snel en zonder oponthoud kunnen
doorreizen naar hun finale bestemming.
Het meest uitdagende project is zonder meer de opstart van een gecoördineerd grensbeheer. Hierin zitten twee grote uitdagingen, met name, ‘single
window’ en ‘one stop shop’. Single window houdt
in dat aangiftes in de toekomst slecht één keer en
op een elektronische manier worden ingestuurd,
wat een verregaande administratieve vereenvoudiging inhoudt. One stop shop biedt een doorgedreven samenwerking tussen controlerende diensten
waardoor verschillende controles op één locatie en
op één tijdstip kunnen doorgaan.
Doorgedreven
samenwerking
tussen
controlerende
diensten.
15
Mens en Samenleving
Heroriëntaties en reorganisaties
Veilig woonwerkverkeer:
een zorg die
leeft bij alle
havenbedrijven.
Het directiecomité besliste in 2013 om reorganisaties door te voeren binnen het Kraan- en Baggerbedrijf. Na een kosten-batenanalyse werd beslist om
de vlotkraanactiviteiten van Portunus en Titan ten
vroegste op 1 april 2014 stop te zetten. Deze reorganisatie wordt doorgevoerd zonder naakte ontslagen
en de medewerkers kunnen doorstromen naar
andere functies binnen het bedrijf.
Sensibiliseren voor minder
woon-werkverkeersongevallen
Het voorbije jaar werd ingezet op veilig woon-werkverkeer, een zorg die leeft bij heel wat bedrijven in
het havengebied.
De klemtoon van de acties ligt op het woon-werkverkeer met de fiets. Uit een eigen onderzoek bij
meer dan 100 bedrijven uit de haven (27.000 werknemers) blijkt immers dat de fiets per afgelegde
afstand (samen met de motor/bromfiets) de meest
risicovolle modus vormt.
De partijen die de intentieverklaring hebben
ondertekend, zijn niet van de minste. Naast het
Havenbedrijf zijn dat Voka-Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland, Alfaport, VIBNA- de
Vereniging van de Industriële Bedrijven van
Noord-Antwerpen, BASF Antwerpen, VSV- de
Vlaamse Stichting Verkeerskunde, BIVV-het
Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid vzw,
Provincie en Stad Antwerpen.
De reorganisatie binnen het Baggerbedrijf is het
rechtstreeks gevolg van afspraken tussen het
Vlaams Gewest en het Havenbedrijf. De onderhouds- en aanlegbaggerwerken in de maritieme toegang worden in de toekomst uitgevoerd door of in
opdracht van het Vlaams Gewest. De opdracht van
het Baggerbedrijf wordt herbekeken binnen de context van een concurrentiële haven. Ook hier vallen
geen naakte ontslagen, maar kunnen medewerkers
intern doorstromen.
Titan en
Portunus:
reorganisatie
drong zich op.
De acties werden in de loop van 2013 aangevat en
zullen worden voortgezet in 2014. Er wordt onder
andere een fietskaart specifiek voor woon-werkverkeer gemaakt, met bijzondere aandacht voor sluisen brugcomplexen en bedrijven zullen de mogelijkheid krijgen om opleidingen en coachingtrajecten
rond verkeersveiligheid te volgen. Het Havenbedrijf
Antwerpen neemt de algemene coördinatie van het
Actieprogramma Veilig Woon-Werkverkeer in het
Antwerpse havengebied op zich.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
16
‘150 jaar
Schelde Vrij’: een
jaarthema met
feest en reflectie.
Het maatschappelijk draagvlak
De haven is een belangrijke speler in het maatschappelijk weefsel van de stad en de regio. Niet alleen zorgt ze voor heel wat toegevoegde waarde
(18,9 miljard, NBB 2013) en werken rechtstreeks
60.000 mensen in de haven en nog eens 85.000
onrechtstreeks.
De haven is ook een partner in het maatschappelijk
gebeuren. De havenautoriteit is zich ten zeerste bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en beseft dat zij enkel kan groeien en bloeien
als ze een draagvlak heeft.
Dat we vorig jaar als haven werden bekroond met
de ESPO award 2013 (ESPO = European Sea Ports
Organisation, havenautoriteiten uit de EU-landen
en Noorwegen) was dan ook een bijzonder mooie
bekroning die enorm werd geapprecieerd in de
Antwerpse havengemeenschap.
Het Havenbedrijf Antwerpen vult die maatschappelijke verantwoordelijkheid op verschillende manier
in. Zo wordt er ieder jaar bijvoorbeeld een ruim
sponsorbudget vastgelegd voor ondersteuning van
culturele, maatschappelijke en sportieve projecten
in de ruime regio.
Het MAS Havenpaviljoen is sinds enkele jaren
het havenbezoekerscentrum. Vorig jaar werden
er vanuit het paviljoen opnieuw gratis begeleide
haven bustours georganiseerd die een nog grotere
bijval kenden. Er werden niet alleen meer bussen
ingelegd (115 of 45 meer dan in 2012), er werd ook
extra aandacht besteed aan gezinnen met kinderen.
Zij kregen op woensdag en op zaterdag een aantal
voorbehouden bussen.
In 2013 vierde Antwerpen 150 jaar Schelde Vrij.
Een jaar van feestelijkheden waarin het belang van
een vrije en goed bereikbare Schelde werd belicht
met tentoonstellingen, lezingen, wandelingen en
een groots eindspektakel.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
De Vlaamse Havendag 2013 stond dan weer volledig
in het teken van de Deurganckdoksluis op Linkeroever. Bezoekers kregen uitleg over de werken en de
haven, en konden via een twee uur durende werfwandeling ervaren wat het betekent om de grootste
sluis ter wereld te bouwen. De interesse was massaal, niet minder dan 15.000 mensen brachten een
bezoek aan de werf.
Een nieuw initiatief was de creatie van een Havenkrant (3 edities in 2013, vier in 2014). Deze wordt
verspreid via de Gazet van Antwerpen, ligt ter
beschikking in het MAS Havenpaviljoen en wordt
verdeeld op manifestaties doorheen het jaar.
Op een frisse, onderhoudende manier wordt hierin
informatie over de haven aangeboden.
Het maatschappelijk engagement geldt niet alleen
voor burgers, ook zeelieden die de haven aandoen
genieten onze bijzondere aandacht. Samen met
de stad en een aantal andere partners werd in
een nieuw verblijf voor zeelieden geïnvesteerd.
Het Antwerp Harbour Hotel biedt aangename en
financieel laagdrempelige accommodaties aan.
Traditiegetrouw wordt aan de zeelieden ook gratis
busvervoer aangeboden van en naar de stad, en zijn
er sportfaciliteiten ter beschikking.
17
Flanders Port Area
De haven van Antwerpen werkt overtuigd mee
aan het project ‘Flanders Port Area’. Met de
ondertekening van een samenwerkingsakkoord
door Vlaams Minister van Mobiliteit en Openbare
Werken, Hilde Crevits, de vier Vlaamse havens en
de Vlaamse Havenverenigingen werd in 2013 een
nieuw elan gegeven aan Flanders Port Area. Aan de
hand van 30 actiepunten willen alle betrokkenen
doelgericht samenwerken om de concurrentiepositie van de Vlaamse havens op internationaal vlak
te versterken.
Als partner binnen Flanders Port Area heeft het Havenbedrijf Antwerpen diverse actiepunten uit de samenwerkingstekst opgenomen in zijn strategische
prioriteiten. Flanders Port Area moet de sterktes
en eigenheden van elke haven ondersteunen en de
acties dienen met respect voor het juiste perspectief
en reliëf te worden uitgevoerd. Flanders Port Area
mag er niet toe leiden dat het beeld van Antwerpen
als Mainport/grootste haven wordt aangetast maar
moet integendeel maximaal gebruik maken van de
internationale branding die Antwerpen al meerdere jaren heeft opgebouwd.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
18
3
Trafiekcijfers
Gemeentelijk Havenbedrijf
MARKTAANDELEN RANGE CONTAINER TON
— Antwerpen — Rotterdam — Hamburg — Bremen — Zeebrugge — Le Havre
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
MARKTAANDELEN RANGE CONTAINERS TEU
— Antwerpen — Rotterdam — Hamburg — Bremen — Zeebrugge — Le Havre
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
20
EVOLUTIE MARITIEME TRAFIEK
 Aanvoer  Afvoer — Totaal
(in miljoen ton)
250
200
150
100
50
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
EVOLUTIE MARITIEME CONTAINERTRAFIEK
 Aanvoer  Afvoer — Totaal
(in miljoen TEU)
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
21
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
Port Klang
Houston
Ulsan
Jingtang
Zhanjiang
Dampier
Gwangyang
Shenzhen
Huzhou
Tangshan
Antwerpen
Nanjing (Nanking)
Rizhao
Tianjin
Port Hedland
Qingdao
Ningbo Zhoushan
Shanghai
Singapore
Rotterdam
RANKING WERELDHAVENS VOLGENS
INTERNATIONALE MARITIEME TRAFIEK
(in metrische tonnen)
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
22
4
Commentaar bij
de jaarrekening
Gemeentelijk Havenbedrijf
Resultatenrekening
De samengevatte resultatenrekening van het Gemeentelijk Havenbedrijf
wordt weergegeven in de onderstaande tabel:
BOEKJAAR 2013
BOEKJAAR 2012
BOEKJAAR 2011
335.641
331.102
314.177
(300.088)
(243.058)
(517.760)
Bedrijfsresultaat
35.553
88.045
(203.583)
Financiële opbrengsten
19.107
24.042
15.942
Financiële kosten
(2.054)
(1.258)
(1.747)
Resultaat uit de gewone
bedrijfsuitoefening
52.605
110.829
(189.388)
Uitzonderlijke opbrengsten
3.657
28.985
19.187
Uitzonderlijke kosten
(1.219)
(408)
154
Resultaat voor belasting
55.043
139.406
(170.047)
(346)
(436)
(208)
54.696
138.969
(170.256)
Bedrijfsopbrengsten
Bedrijfskosten
Belastingen
Resultaat van het boekjaar
(in euro x 1000)
Het Gemeentelijk Havenbedrijf boekte in 2013 een winst van 54,7 miljoen euro.
De belangrijkste elementen bij dit resultaat zijn de volgende:
 De tarieven zijn in 2013 in algemeenheid met 1,8% verhoogd ten opzichte van
2012 wat samen met de verhoogde goederenoverslag de omzetcijfers positief
beïnvloed heeft. Het totaal aan bedrijfsopbrengsten is echter maar licht gestegen omdat er in 2012 voor 15,7 miljoen euro tonnenmaatverplichtingen aangerekend aan een aantal concessionarissen in de omzet opgenomen was. In 2013
is een bedrag van 0,7 miljoen euro aan geschatte tonnenmaatverplichtingen in
de omzet opgenomen.
 De bedrijfskosten stijgen vooral door een verhoging van de voorzieningen voor
zowel milieurisico’s als pensioenen. In totaliteit is er in 2013 een bedrag van
43,4 miljoen euro aan voorzieningen opgenomen ten opzichte van 5,8 miljoen
euro in 2012. Het bijzonder hoge bedrag aan bedrijfskosten in 2011 is toe te
wijzen aan toen nieuwe wetgeving waardoor een voorziening diende geboekt
te worden van 299 miljoen euro voor pensioenverplichtingen (“responsabiliseringsbijdrage”).
 In tegenstelling tot de voorgaande jaren, zijn er in 2013 geen significante
uitzonderlijke resultaten. In 2012 was er op de initiële voorziening voor
responsabiliseringsbijdrage nog een aanpassing doorgevoerd van 22,2 miljoen
euro en in 2011 was er een hoge meerwaarde op realisatie vaste activa door de
overdracht van de activiteit van distributienetbeheerder.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
24
Bedrijfsopbrengsten
Als onderdeel van de bedrijfsopbrengsten is de opsplitsing van de omzet
(275,4 miljoen euro) over de verschillende dienstverleningen als volgt.
OMZETVERDELING
Walkranen 2%
Vlotkranen 1%
Sleeprechten 15%
Binnenvaartrechten 3%
Concessies 42%
Zeevaartrechten 37%
De evolutie van de verschillende categorieën omzet over de drie laatste boekjaren is als volgt.
EVOLUTIE OMZET
 2013  2012  2011
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
(in euro x 1000)
Concessies
Zeevaartrechten
Binnenvaartrechten
Sleeprechten
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
Walkranen
Vlotkranen
Diverse
25
Concessies
De stijging van de opbrengsten uit concessies exclusief tonnenmaatverplichtingen beloopt +1,2%. Deze verhoging is toe te schrijven aan de tariefverhoging van 1,8% en er is, zoals in voorgaand jaar, een beperkt bijkomend effect
door enkele kleinere wijzigingen in het terreinareaal en het netto effect van
schorsingen van concessieoppervlakten ten gevolge van investeringen en het
ten einde lopen van dergelijke schorsingen. Omdat een aantal concessionarissen de in hun concessieovereenkomsten vooropgestelde overslagvolumes niet
hadden behaald, heeft het Gemeentelijk Havenbedrijf in 2012 15,7 miljoen
euro aangerekend. Van dit bedrag had 2,1 miljoen euro betrekking op het
boekjaar 2012 en had 13,6 miljoen euro betrekking op de boekjaren 2009 tot
en met 2011. Aan de terminals van het Deurganckdok was in totaal een bedrag
van 13,5 miljoen euro aangerekend voor de jaren 2009 tot en met 2012. Dit alles vloeide voort uit een beslissing van de raad van bestuur van 26 maart 2013.
Voor het jaar 2013 is in de opbrengsten van de concessies een geschat bedrag
opgenomen van 0,7 miljoen euro voor in 2013 niet behaalde tonnenmaatverplichtingen. De procedure om te komen tot definitieve bedragen is lopende.
Zeevaartrechten
en binnenvaartrechten
Het overslag volume is gestegen van 184,1 miljoen ton naar 190,9 miljoen
ton of een stijging van 3,7%. Het aantal aanlopen is afgenomen (-4,6%) maar
de totale BT van de schepen, die een belangrijke facturatieparameter is, nam
echter wel toe (+3,1%). De combinatie van deze parameters samen met de
doorgevoerde tariefverhoging resulteerde uiteindelijk in een omzetstijging
van 3,6%. De substantiële vermindering van het aanlegrecht voor het stukgoed
die in 2010 ingevoerd was is na 2011 ook in 2012 en 2013 behouden gebleven.
Door de toename in ladingvolume, stijgt het aanlegrecht in 2013 met 12,3%.
De omzet uit binnenvaartrechten kende een stijging van 4%.
Sleeprechten
Het sleepbedrijf kende opnieuw een omzetgroei met 4,2%. Deze groei is een
combinatie van enerzijds de tariefverhoging van 1,8% gekoppeld aan verhoogde operationele parameters als sleeptaken, gesleepte BT en aantal gordels.
Wal- en vlotkranen
De omzet van de wal- en vlotkranen kende in 2013 een stijging ten opzichte
van 2012 van 5,8%. Deze stijging realiseerde hoofdzakelijk bij de walkranen.
Andere bedrijfsopbrengsten
De andere bedrijfsopbrengsten belopen in 2013 59,5 miljoen euro tegenover
53,3 miljoen euro in 2012. Deze bedrijfsopbrengsten bestaan voor een belangrijk gedeelte uit werkingstoelagen vanwege het Vlaams Gewest (33,9 miljoen in
2013 en 27,2 miljoen euro in 2012). De werkingstoelagen zijn een tussenkomst
in de kosten die het Gemeentelijk Havenbedrijf maakt bij het uitvoeren van
taken die op basis van het havendecreet tot de decretale taakstelling van het
Vlaams Gewest behoren. In 2012 was onzekerheid ontstaan over een gedeelte
van de betoelaging voor baggerwerken in de maritieme toegang. De impact
hiervan beliep 4,7 miljoen euro in 2012. Omdat deze onzekerheid opgeheven
is, is het voorheen onzeker bedrag van 4,7 miljoen euro nu wel in het resultaat
opgenomen. In 2013 omvatten de andere bedrijfsopbrengsten ook de doorgerekende onroerende voorheffing en watervang voor in totaal 18,3 miljoen euro
(18,0 miljoen euro in 2012).
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
26
Bedrijfskosten
De vergelijking tussen de verschillende deelrubrieken wordt weergegeven in de
onderstaande grafiek.
EVOLUTIE VAN DE BEDRIJFSKOSTEN
 2013  2012  2011
300.000
250.000
200.000
150.000
100.000
50.000
0
(in euro x 1000)
Goederen
Diensten &
div goed
Personeel
Afschrijvingen
Waardeverm
Voorzieningen
Andere
Aankopen, diensten en diverse goederen stijgen met 10,2 miljoen euro door:
 Hogere uitgaven voor onderhoud infrastructuur en vloot;
 Hogere uitgaven voor communicatie;
 Hogere uitgaven voor externe expertise onder andere voor juridische ondersteuning in lopende rechtszaken.
De personeelskosten (exclusief pensioenen) bedragen 124,4 miljoen euro.
In 2012 beliep de vergelijkbare kost 121,8 miljoen euro. De loonkosten voor
de personeelsleden stegen dus met 2,1%. De belangrijkste redenen voor deze
verhoging bij een vrij stabiel personeelsbestand (toename 0,7%) zijn:
 een impact van de overeengekomen cao-afspraken voor de hogere eindejaarspremie voor uiteindelijk alle personeelsleden;
 een overschrijding van de spilindex waardoor de lonen met ingang van januari
2013 met 2% zijn verhoogd.
De voorzieningen belopen in 2013 43,4 miljoen euro ten opzichte van 5,8 miljoen
euro in 2012. In 2011 was er een voorziening geboekt van 299,3 miljoen euro ter
dekking van de geraamde verplichtingen einde 2011 die voortvloeien uit de wet
van 24 oktober 2011 (“Wet tot vrijwaring van een duurzame financiering van de
pensioenen van de vast benoemde personeelsleden van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten en van de lokale politiezones, tot wijziging van de wet
van 6 mei 2002 tot oprichting van het fonds voor de pensioenen van de geïntegreerde politie en houdende bijzondere bepalingen betreffende sociale zekerheid
en houdende diverse wetsbepalingen”) waarbij de financieringsprincipes voor de
sociale zekerheidsbijdragen van de statutaire personeelsleden gewijzigd werden.
Er is een aanvullende pensioenbijdrage voor individuele responsabilisering (“de
responsabiliseringsbijdrage’) in het leven geroepen. Hierbij dient een bestuur een
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
27
deel (momenteel bepaald op 50%) bij te passen van het verschil tussen wat het bestuur al bijdraagt voor de financiering van haar gepensioneerden via de algemene
bijdrage en wat de sociale zekerheidsinstelling (in casu RSZPPO) dient uit te betalen aan pensioenen voor dat betreffende bestuur. Het Gemeentelijk Havenbedrijf
heeft als gevolg van de bepalingen van deze nieuwe wet een verplichting tot het
betalen van een responsabiliseringsbijdrage. Deze verplichting is waarschijnlijk
of zeker doch het bedrag staat niet vast. Zodoende voldoet deze verplichting aan
de definitie van een voorziening zoals bepaald door artikel 50 van het Koninklijk
Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen.
Volgens de artikelen 54 en 95 §2 van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001
moet hiervoor een voorziening worden aangelegd. De voorziening is gebaseerd
op actuariële berekeningen waarbij o.a. rekening wordt gehouden met de impact
van te verwachten loonsverhogingen op de pensioenen, mortaliteitstabellen en
discontovoeten. De gehanteerde discontovoet beloopt zoals in voorgaande jaren
4,5%. Sensitiviteitsanalyse geeft aan dat een aanpassing van de discontovoet met
1% in min een verhoging veroorzaakt van de voorziening met 55 miljoen euro.
In 2012 verhoogde de verplichting met ongeveer 16,8 miljoen euro omwille van
de opgelopen service cost van het boekjaar en de impact van een jaar minder
disconto-effect. Een noodzakelijk technische correctie op de initieel opgezette
voorziening van 299,3 miljoen was opgenomen via de uitzonderlijke opbrengsten
(22,2 miljoen euro). In 2013 is de voorziening verhoogd met 27 miljoen euro.
Voor de andere voorzieningen is er een toename van per saldo 20,2 miljoen
euro. Deze is in hoofdzaak toe te wijzen aan het verhogen van de in vorige jaren becijferde risico’s voor de zogenaamde terreinen “Fort Filip”. De verhoging
is gebaseerd op nieuwe meer gedetailleerde bodemonderzoeken. Het Gemeentelijk Havenbedrijf is wel van mening dat er voor een bepaald deel van de
vervuiling ook andere aansprakelijke partijen zijn.
De hoofdbestanddelen van de andere bedrijfskosten zijn de kosten van onroerende voorheffing en betaalde watervangretributie.
Financieel resultaat
Het financieel resultaat daalt van 22,8 miljoen euro in 2012 naar 17,0 miljoen
euro in 2013 door een afname van gerealiseerde meerwaarde op vlottende
activa met 3,8 miljoen.
Uitzonderlijk resultaat
De uitzonderlijke opbrengsten op realisatie vaste activa hebben betrekking op
meerwaarde uit de verkoop van een aandelenpakket uit het windmolenproject
voor de Linkerscheldeoever aan een private partner. Het Gemeentelijk Havenbedrijf heeft zichzelf geëngageerd om de meerwaarde van deze verkoop na
aftrek van studie- en oprichtingskosten toe te wijzen als opstartkapitaal voor
een energiefonds.
De uitzonderlijke resultaten in 2012 betreffen, zoals hiervoor toegelicht, een
éénmalige technische aanpassing op de in 2011 aangelegde voorziening voor
de responsabiliseringsbijdrage van de pensioenen van de statutaire gepensioneerden en personeelsleden.
De uitzonderlijke resultaten in 2011 betreffen de meerwaarde op de realisatie
van vaste activa verbonden aan de overdracht van de distributienetbeheersactiviteit aan IVEG.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
28
Balans
De samengevatte balans wordt weergegeven in de onderstaande tabel:
ACTIVA
II/III. Immat./Mat vaste activa
31.12.2013 31.12.2012
1.195.480
1.117.120
52.830
31.712
V. Vorderingen > 1 jaar
8.277
6.083
VI. Voorraden
2.737
2.510
58.542
58.850
295.844
248.496
IX. Liquide middelen
6.307
46.213
X. Overlopende rekeningen
4.177
4.418
1.624.194
1.515.403
IV. Financiële vaste activa
VII. Vorderingen < 1 jaar
VIII. Geldbelegggingen
TOTAAL
PASSIVA
31.12.2013 31.12.2012
I. Kapitaal
307.110
307.110
8.801
9.570
IV. Reserves
401.742
377.518
VI. Kapitaalsubsidies
274.641
285.119
VII. Voorzieningen
439.834
399.706
VIII. Schulden > 1 jaar
13.556
15.556
IX. Schulden < 1 jaar
137.245
84.334
41.265
36.489
1.624.194
1.515.403
III. Herwaarderingsmw
X. Overlopende rekeningen
(in euro x 1000)
Activa
De waarde van de immateriële en materiële vaste activa stijgt met
78,4 miljoen euro. Dit saldo bestaat uit de volgende factoren:
Investeringen
129,9
Afschrijvingen
(46,5)
Buiten gebruik / waardeverminderingen
(5,0)
(in miljoen euro)
Het investeringsbedrag bestaat vooral uit volgende componenten:
 het verwerven van de “OPEL-gronden” (43,6 miljoen euro);
 het verder verstrekken van een kapitaalsubsidie aan Deurganckdoksluis
NV ter financiering van de tweede zeesluis op de Linkerscheldeoever
(26,8 miljoen euro);
 De bouw van het nieuwe havenhuis (11,2 miljoen euro).
De financiële vaste activa zijn met 21,1 miljoen euro toegenomen, vooral door:
 het opvragen door Deurganckdoksluis NV van de laatste kapitaalschijven voor
2,6 miljoen euro;
 het opvragen door Deurganckdoksluis NV van de contractueel voorziene achtergestelde lening voor 18,4 miljoen euro.
De overige vorderingen op lange termijn zijn grotendeels medebetalingen
door het Gemeentelijk Havenbedrijf aan een pregrondenbank Ook andere entiteiten dragen bij aan de betreffende pregrondenbank. Er dient nog bepaald
te worden welke inbreng elke partner uiteindelijk zal dienen te dragen aan
het verwerven van terreinen. Dan zal blijken welke bijdragevorm het huidige
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
29
gefinancierde bedrag zal krijgen (verwerving van activa en/of bijdrage in kosten, …..). Deze rubriek omvat ook een deel op de meerwaarde van de verkoop
van een aandelenpakket van het windmolenproject Linkerscheldeoever dat
geïnd zal worden in 2015.
De handelsvorderingen zijn einde 2013 afgenomen vooral omdat ze einde 2012
15,3 miljoen euro aan tonnenmaatverplichtingen omvatten zoals hiervoor
toegelicht bij de omzetevolutie. De overige vorderingen nemen sterk toe omdat
einde 2013 geen enkel voorschot en/of eindafrekening m.b.t. 2012 of 2013
ontvangen was in het kader van de betoelaging van de werkzaamheden voor
de maritieme toegang achter de sluizen. Deze vorderingen belopen in totaal
13,8 miljoen euro. Ook de eindafrekening voor de exploitatie van de sluizen
over 2012 (1,2 miljoen euro) is einde 2013 niet ontvangen.
Het saldo van de liquide middelen en de geldbeleggingen stijgt met 7,4 miljoen
euro van 294,7 miljoen euro naar 302,1 miljoen euro. Het cashflowoverzicht
(item 3) verstrekt meer duiding bij deze evolutie.
Passiva
De reserves nemen toe omdat het positief resultaat van 54,7 miljoen euro na
aftrek van het vooropgestelde en verhoogde dividend van 21,3 miljoen euro
volledig aan de beschikbare reserves is toegewezen. Rekening houdend met
de daling van de netto boekwaarde van de kapitaalsubsidies stijgt het totale
vermogen van 979,3 miljoen euro naar 1.002,2 miljoen euro.
Bij de voorzieningen is er een merkbare stijging van 399,7 miljoen euro naar
440,8 miljoen euro (+ 41,1 miljoen euro) door toename zowel de voorziening
voor pensioenen als de voorziening voor milieurisico’s (zie toelichting hiervoor).
De financiële schulden zijn in de loop van 2013 terugbetaald conform de afgesproken vervaldata. Er hebben zich ook geen opportuniteiten voorgedaan om
op een financieel interessante wijze vervroegd schulden af te lossen.
De schulden op ten hoogste 1 jaar stijgen tot 137,2 miljoen euro einde 2013
ten opzichte van 84,3 miljoen euro einde 2012, vooral door de volgende twee
redenen:
 de aankoopprijs voor verworven “OPEL-gronden” is nog niet effectief betaald
(43,6 miljoen euro) omdat er met de verkoper nog een geschil lopende is over
deze aankoop/verkoop. Dit verklaart de stijging bij de handelsschulden.
 De overige schulden nemen toe omwille van de toename van het vooropgestelde “dividend” van 12,8 miljoen euro naar 21,3 miljoen euro.
Zoals in voorgaande jaren, bestaat de rubriek overlopende rekeningen passiva
vooral uit de al in 2013 gefactureerde concessievergoedingen voor het eerste
kwartaal van 2014.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
30
Cashflowoverzicht
De samenvattende tabel geeft inzicht in de belangrijkste inkomende en
uitgaande geldstromen. In afwijking van het voorgaande jaar is de uiteindelijk
gegenereerde cashflow positief.
BOEKJAAR
2013
BOEKJAAR
2012
BOEKJAAR
2011
Geldbeleggingen en liquide middelen begin boekjaar
294.708
306.326
195.641
Cashflow gegenereerd uit operationele activiteiten
162.653
138.325
141.610
Cashflow besteed aan investeringsactiviteiten
(140.411)
(135.143)
(14.413)
Cashflow besteed aan financieringsactiviteiten
(14.800)
(14.800)
(16.511)
Geldbeleggingen en liquide middelen einde boekjaar
302.151
294.708
306.326
(in euro x 1000)
De cashflow uit operationele activiteiten is toegenomen vooral omdat het
werkkapitaal positief evolueerde. De reden hiervoor ligt vooral in het nog niet
betalen van de aankoopprijs van de “OPEL-gronden”.
De netto cashflow besteed aan investeringsactiviteiten is stabiel gebleven met
het hoge investeringsbedrag in 2012.
De cashflow besteed aan financieringsactiviteiten bestaat uit het dividend en
de terugbetaling van de uitstaande lening.
Andere verplichte
vermeldingen
Buiten de gegevens die in de jaarrekening worden vermeld, zijn er geen bijkomende belangrijke gebeurtenissen na balansdatum. De punten in verband
met onderzoek en ontwikkeling en het bestaan van bijkantoren zijn niet van
toepassing. Er werden geen procedures gevoerd onder toepassing van artikel
523 van het Wetboek van Vennootschappen. Er is geen gebruik van financiële
instrumenten die van significant belang zijn voor de beoordeling van activa,
passiva, financiële positie en resultaat.
De risico’s en onzekerheden waarmee het Gemeentelijk Havenbedrijf wordt
geconfronteerd, situeren zich vooral in de volgende domeinen:
 een evolutie van de wetgeving op het vlak van het havendecreet en de toepassing ervan;
 een evolutie van de wetgeving op het vlak van ruimtelijke ordening en de afbakening van het zeehavengebied;
 de toepassing van en de evolutie op het vlak van milieuwetgeving. Enerzijds zijn er risico's die in principe bij de concessionarissen liggen maar indien
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
31
die in gebreke blijven (bv. door faillissement), kunnen dergelijke verplichtingen
alsnog ten laste van het Gemeentelijk Havenbedrijf komen. Daarnaast blijft
er het mogelijk risico van nog niet gekende (onderwater)bodemvervuiling die
moet worden gesaneerd. Tot slot kan een evolutie van de wetgeving op het vlak
van (onderwater)bodemsanering ook bijkomende verplichtingen met zich mee
brengen in hoofde van het Gemeentelijk Havenbedrijf.
 De evolutie van het bijdragepercentage van de responsabiliseringsbijdrage dat
wettelijk bepaald wordt heeft een belangrijke impact op de inschatting van
de toekomstige pensioenverplichtingen voor het Gemeentelijk Havenbedrijf
en dus op de daaraan gekoppelde voorziening voor pensioenen. Momenteel
beloopt dit bijdragepercentage 50%.
De aantrekkelijkheid van havens in het algemeen wordt bepaald door factoren
als toegankelijkheid, efficiëntie van de havenactiviteiten en kwaliteit van de
hinterlandverbindingen.
Naast de voorgaande risico’s en onzekerheden, verwijst de raad van bestuur
expliciet naar rubriek 5.13 in de jaarrekening (belangrijke hangende geschillen en andere belangrijke verplichtingen) waar toelichting wordt verstrekt bij
een aantal lopende rechtszaken met mogelijk belangrijke financiële impact.
De tekst van deze rubriek wordt hierna hernomen:
Seaport Terminals NV en Flanders Container Terminal NV hebben in 2003 een
claim ingediend tegen het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen ten belope
van minstens in solidum met een andere gedaagde te veroordelen tot betaling
van de som van € 65.383.652,41, meer de vergoedende intresten aan de wettelijke intrestvoet vanaf 23.08.1999, de gerechtelijke intresten en kosten, met
kapitalisatie van de intresten op 31.12.2004, 30.06.2011 en 30.04.2013. Het betreft een geëiste schadevergoeding wegens beweerde medeplichtigheid aan
contractbreuk door de rederij Cast in verband met Flanders Container Terminal
in Zeebrugge. De rechtbank van koophandel te Brugge heeft op 22 oktober 2013
de claim tegen het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen ontvankelijk doch
ongegrond verklaard. Op 11 december 2013 hebben Seaport Terminals NV en Katoen Natie Terminals NV beroep aangetekend tegen deze beslissing van de rechtbank. Op basis van een juridische analyse van de beschikbare gegevens in het
dossier en de uitspraak van de rechtbank van koophandel, die aansluit bij deze
juridische analyse, mee in aanmerking nemende meent de raad van bestuur dat
deze claim in beroep op grond van ernstige argumenten kan worden betwist en
de raad van bestuur heeft beslist om hiervoor geen voorziening op te nemen.
De Katoen Natie Groep heeft gesteld dat het Gemeentelijk Havenbedrijf
Antwerpen tussen verschillende concessionarissen op een ongelijke wijze
toepassing heeft gemaakt van in concessieovereenkomsten opgenomen tonnenmaatverplichtingen. In het bijzonder zouden die verplichtingen volgens
Katoen Natie Groep niet op een gepaste wijze toegepast zijn voor de concessieovereenkomsten die betrekking hebben op het Deurganckdok. Katoen Natie
Groep heeft hiervoor al verschillende partijen in gebreke gesteld en heeft
tevens vooral de volgende stappen gezet:
 Klacht van Katoen Natie / Seaport Terminals op 14 december 2012 bij de Europese Commissie (DG Competition) betreffende de toekenning van onrechtmatige
staatssteun. Er zijn vragen om inlichtingen ontvangen waarop het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen geantwoord heeft. Er is nog geen standpunt
bekend vanwege DG Competition.
 Klacht van Katoen Natie / Seaport Terminals op 22 maart bij Europese Commissie (DG Interne Markt) voor verstoring van de huidige toewijzing en toekomsti-
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
32
ge ‘bieding / kandidaatstelling’ voor concessies aan Deurganckdok. Hiervoor is
tot op heden nog geen verzoek om inlichtingen van de Europese Commissie
ontvangen.
 Katoen Natie en Seaport Terminals hebben op 7 maart 2013 ook het Vlaamse
Gewest gedagvaard omwille van beweerde weigering om administratief toezicht uit te oefenen. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen is in deze procedure vrijwillig tussen gekomen waarop Katoen Natie en Seaport Terminals
op 30 mei 2013 hun eis in de procedure uitgebreid hebben door een vordering
te stellen tegen het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen.
 Opstarten op 10 april 2013 van een procedure in kort geding bij de Voorzitter
van de rechtbank van koophandel te Antwerpen met als doel (i) een aantal
documenten te bekomen, (ii) verbod te horen uitspreken voor het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen om handelingen te stellen waardoor uitvoering
zou worden gegeven aan de beslissing van de raad van bestuur van 26 maart
2013 totdat de bodemrechter zich heeft uitgesproken en (iii) de verplichting te
horen opleggen aan het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen om de volheid
van de tonnenmaatverplichtingen te factureren en in te vorderen en op een
geblokkeerde rekening te storten totdat de bodemrechter zich heeft uitgesproken. De rechtbank heeft zich op 1 juli 2013 zonder rechtsmacht verklaard.
De vordering van Katoen Natie Groep is dus afgewezen. Op 10 juli 2013 heeft
Katoen Natie Groep een procedure in hoger beroep ingesteld om de genomen
beschikking te vernietigen en de oorspronkelijke vordering van Katoen Natie
Groep ontvankelijk en gegrond horen verklaren.
 Op 27.05.2013 hebben Katoen Natie en Seaport Terminals een verzoekschrift
ingediend bij de Raad van State met verzoek tot annulatie van de beslissing van
de raad van bestuur van 26 maart 2013. Deze procedure is lopende.
Verder is het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen vrijwillig tussen gekomen in de procedure die Katoen Natie Groep voor de Raad van State heeft
ingesteld tegen de Beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur en
het hergebruik van overheidsinformatie inzake een beslissing genomen door
die Beroepsinstantie. Die beslissing betrof de deels ontvankelijkheid / deels
ongegrondheid van de vraag van de groep Katoen Natie aan het Gemeentelijk
Havenbedrijf Antwerpen om aan de groep Katoen Natie de volledige notulen
van alle raden van bestuur van de voorbije vijf jaren te verstrekken.
Er zijn in 2013 ook verzoeken om inlichtingen ontvangen vanwege de FOD
Economie (Mededinging) over het al dan niet aanrekenen van de tonnenmaatverplichting. Deze verzoeken zijn beantwoord en er zijn nog geen standpunten
of besluiten bekend van de mededingingsautoriteit.
Twee concessionarissen hebben respectievelijk protest en voorbehoud aangetekend bij de facturen in verband met tonnenmaatverplichtingen die opgemaakt
zijn in uitvoering van de beslissing van de raad van bestuur van 26 maart 2013.
Het protest / voorbehoud betreft facturen voor een bedrag van 14,7 miljoen
euro. Hiervan is 10,7 miljoen euro wel effectief betaald, zij het onder bepaalde
voorbehouden. Op basis van een juridische analyse van de beschikbare gegevens in het dossier meent de raad van bestuur dat dit protest en voorbehoud
op grond van ernstige argumenten kan worden betwist en de raad van bestuur
heeft beslist om hiervoor geen voorziening op te nemen. Op basis van de
reguliere toepassing van de waarderingsregels zoals vastgelegd door de raad
van bestuur (cfr. item 2.4. van de samenvatting van de waarderingsregels) is
in de resultatenrekening 2013 wel de voorziene automatische waardevermindering van 20% opgenomen op de nog niet betaalde vordering van 4 miljoen
euro (excl. btw). Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft op 2 juli 2013
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
33
voor de bevoegde rechtbank een procedure ingesteld ter invordering van deze
factuur.
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen is in gebreke gesteld door een
concessionaris omwille van een gedwongen buitengebruikstelling in 2012
van een concessie. De buitengebruikstelling was noodzakelijk omwille van
veiligheidsredenen. Bij exploot van 9 december 2013 worden het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en de stad Antwerpen door de concessionaris
gedagvaard tot betaling van 30 miljoen euro, bedrag eventueel te wijzigen in
de loop van het geding, en te vermeerderen met de intresten vanaf de datum
van de beëindiging of de substantiële wijziging van de concessie. Verder vordert
de concessionaris dat minstens voorafgaandelijk een college van deskundigen
aangesteld wordt met als opdracht de schade van de concessionaris “ten gevolge
van de beëindiging of de substantiële wijziging van de concessie, zowel de
geleden schade als de gederfde winst” te begroten. Deze claim wordt inhoudelijk betwist door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. Ook Waterwegen
& Zeekanaal NV zal in gedwongen tussenkomst worden gedagvaard omdat zij
de Scheldekaaien in concessie hebben gegeven aan de stad Antwerpen en het
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. Op basis van een juridische analyse van
de beschikbare gegevens in het dossier, meent de raad van bestuur dat de claim
van de concessionaris op grond van ernstige argumenten kan worden betwist,
minstens ernstig beperkt, en de raad van bestuur heeft beslist om hiervoor geen
voorziening op te nemen.
Op 5 juli 2013 deed zich een grondverschuiving voor ter hoogte van het bedrijf
TOTAL naar aanleiding van grondwerken die door een aannemingsbedrijf werden
uitgevoerd in opdracht van Waterwegen en Zeekanaal NV. De grondverschuiving
ontstond wellicht ten gevolge van het storten van een grote hoeveelheid grond
onmiddellijk naast een ondergrondse leidingenstrook onder het beheer / eigendom van het Gemeentelijk Havenbedrijf. Door de verschillende leidingen stromen gevaarlijke en brandbare goederen en gassen. Omwille van het gevaar voor
de daar gevestigde fabrieken (en personeel), de weggebruikers van de Scheldelaan
en de scheepvaart op de Schelde en de dokken, werd de gemeentelijke fase van
het Rampenplan afgekondigd. De scheepvaart werd over een periode stil gelegd.
Er zijn indicaties ontvangen dat bepaalde bedrijven als gevolg van het voorgaande schade-eisen zullen indienen tegen de partijen die zij aansprakelijk achten.
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft nog geen concrete claims ontvangen. Indien het GHA zou worden aangesproken, zal zij zich op haar beurt tot
andere partijen richten.
Voor de milieurisico’s van de zogenaamde terreinen “Fort Filip” zijn in 2013
op basis van nieuwe bodemonderzoeken bijkomende voorzieningen getroffen
voor 20,2 miljoen euro en is er nu een totaalvoorziening van 29,3 miljoen op
basis van het BATNEEC-principe, dat inhoudt dat gekozen moet worden voor de
beste beschikbare techniek die geen excessieve kosten inhoudt. Andere duurdere saneringsscenario’s zijn echter niet uitgesloten. Zoals toegelicht in de
jaarverslagen van de voorgaande jaren, is het Gemeentelijk Havenbedrijf
Antwerpen van mening dat er ook andere aansprakelijk partijen zijn voor deze
milieurisico’s, in het bijzonder voor de vervuiling van de vijvers waar de saneringskosten momenteel geraamd worden op 15,4 miljoen euro.
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen heeft bij gerechtsdeurwaardersexploot van 16 juli 2013 de lichting van de koopoptie voor de “OPEL gronden”
aan General Motors betekend, en dit tegen de prijs zoals vastgesteld in het
definitief verslag van het college van deskundigen van 26 juni 2013. Het Ge-
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
34
meentelijk Havenbedrijf Antwerpen beschouwt zichzelf dus als de rechtmatige eigenaar van deze terreinen en heeft deze dan ook opgenomen in haar
boekhouding onder de rubriek “materiële vast activa, terreinen en gebouwen”
voor de waarde zoals bepaald in het definitief verslag van het college van
deskundigen, namelijk 43,6 miljoen euro. Het nog aan de vorige eigenaar te
betalen bedrag is opgenomen onder de rubriek “handelsschulden (op minder
dan 1 jaar)”. Bij dagvaarding van 25 juli 2013 vordert General Motors dat de
rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen het deskundig verslag van 26 juni
2013 nietig verklaard, minstens er gezegd wordt voor recht dat de erin vervatte
waardebepaling niet kan worden gebruikt voor het Gemeentelijk Havenbedrijf
Antwerpen ter uitoefening van haar optierecht, en in ondergeschikte orde,
dat een nieuw college van experten wordt aangesteld met dezelfde opdracht
als deze die verleend werd in het vonnis van 28 juni 2012. Van haar kant heeft
het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen bij exploot van 27 september 2013
General Motors gedagvaard om General Motors te horen veroordelen, onder
verbeurte van een dwangsom van € 100.000,00 per dag vertraging, tot
 de levering aan het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, voor vrij en onbelast en met inachtneming van de op General Motors rustende verplichtingen
inzake bodemsanering, van de “OPEL-gronden”;
 het verstrekken aan het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen van:
– alle sleutels, inclusief eventuele toegangscodes;
– alle plannen van de zich op de site bevindende gebouwen en constructies;
– alle vergunningen, overeenkomsten, garantiebewijzen etc. betreffende de
gronden, de gebouwen, de constructies en de er uitgevoerde activiteiten, waaronder overeenkomsten waarbij aan derden persoonlijke of zakelijke gebruiksrechten werden toegekend, verzekeringspolissen en overeenkomsten inzake
nutsvoorzieningen en de bewaking van de site.
Eveneens vordert het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen dat General Motors veroordeeld wordt tot de betaling van:
 een vergoeding wegens mingenot ten bedrage van specifiek bedrag per dag,
te rekenen vanaf 16 juli 2013 tot op de dag van de integrale nakoming van de
leveringsverplichting;
 de kosten van het geding met inbegrip van de rechtsplegingsvergoeding.
Antwerpen, 10 maart 2014
Namens de raad van bestuur
Marc Van Peel Voorzitter, Schepen van de Haven
Eddy Bruyninckx
Gedelegeerd bestuurder
KPMG Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door de heer E. Clinck en de commissaris-gemeenteraadsleden, de heren R. Voorhamme en C. Marinower, hebben elk een verklaring zonder voorbehoud uitgebracht over de jaarrekening.
Het volledige Financieel Verslag kunt u hier bekijken: “Jaarrekening 2013,
financieel jaarverslag en verslagen van de commissarissen”.
Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen — Jaarverslag 2013
35
COLOFON Verantwoordelijk uitgever Tine Vandendriessche — Vormgeving Catapult, Antwerpen — Maart 2014
Gemeentelijk Havenbedrijf

Download Report