Westfriese Stolpboerderijentocht - Landschap Noord

Fietsroute 24 kilometer, startpunten Hoogwoud,
Lambertschaag of Abbekerk
Westfriese Stolpboerderijentocht
Fietsen langs de Piramides van de Polder
De Piramides van de Polder zijn ze wel eens genoemd, die stolpboerderijen van NoordHolland met hun hoge driehoeken in de vlakke polders. Sfeerbepalers en horizonverrijkers.
Een machtig vierkant gebint van eikenhout met een spitsvormig rietendak erboven, soms
voorzien van een zgn. dakspiegel van dakpannen. Vanaf ± 1560 gebouwd om het hooi of
graan in de boerderij zelf op te slaan - en niet daarbuiten in een aparte hooischelf of
kapberg, zoals bij het oeroude type van de ‘langhuisboerderij’. En om in te wonen, aan de
voorkant van de stolp. Typisch voor West-Friesland was de hoge dars- of dorsdeur links of
rechts daarvan, waar paard-en-wagen met hoog opgetast hooi zo kon binnenrijden. In dit
Jaar van de Boerderij een fietstochtje langs opvallende stolpen in de vierhoek HoogwoudAartswoud-Lamberschaag-Abbekerk. Kijk- en fietsgenot gemengd met Licht, Lucht & Ruimte
van de polder.
Lengte: 24 km of 44 km incl. heen-en-weertje station Obdam
Startpunten: Hoogwoud, hoek Raadhuisstraat-Burg. Hoogenboomlaan bij voormalige
dorpsschool, raadhuis en dorpskerk op terp. Of N239/Westfriesedijk (P-plaats bij
benzinepomp) aan Noordeinde van Lambertschaag boven fietsknooppunt 71. Of bij
fietsknooppunt 52 bij A7-afrit 10A Abbekerk (P-plaats bij bushalte).
Markering: witte groenomrande bordjes van fietsknooppunten-netwerk. Van nummer naar
nummer fietsen: 01, 02,18, 71, 53, 11, 17 en terug naar 01.
OV: aanrijroute vanuit station Obdam via fietsknooppunten 43, 42, 41, 40, 39 naar 01 (daar
bij molen Lastdrager a/d Koningspade zit u al op de route). Dit is 2 maal 10 km extra.
Detailkaarten: Falk fietskaart 13 Kop van Holland. Met Kennemerland 1:50.000 met o.m.
fietsknooppuntnummers- & routes.
Horeca: Café ’t Wagenwiel, Noordeinde 2 Lambertschaag, café De Stompe Toren,
Schoolstraat 40 Aartswoud en diverse in Hoogwoud en Abbekerk.
Museum: zie kijkpunt 3 en www.museumboerderijwestfrisia.nl voor openingstijden.
Tekst en route: Vladimir Mars (Bureau Lopende Zaken)
W I E R I N G E R M E E R
Westfriesedijk
aakkBraaklder
polder
6
KO VAN
KOLK
AN D
DUS
DUSSEN
US N
mb tLambertschaag
haag
ag
18
02
10
17
11
Gouwe
o
erb
t
s
Oo
2
1
7
g
we
l
e
ek
POLD
POLDER
PO
DE H
HOO
GE
HOOGE
WEERE
WEER
WE
ERE
E
De
Weeree
We
11
V
8
Abbekerk
be
beke
bekerk
9
53
g
we
n
e
ek
01
Hoogwoud
Hoogwo
Ho
woud
wo
Sijbekarspel
Opmeer
Hooge Landen
een kilometer
Kijkpunten
1. Willemshoeve, Koningspade 17 Hoogwoud: direct om de hoek is het meteen raak. Een
‘enkele stolp’ (met 1 vierkant) uit 1620, rietgedekt, met een groene darsdeur rechts en
een even groene topgevel links voor het voorhuis: makelaar in de top, lichtgroene
‘geschulpte windveren’ langs het dak naar beneden, houten zijkant. Boven de statiedeur
een paardentableau in hout gesneden. Een beauty en terecht een Rijksmonument!
2. Retro- en ecostolpen, Koningspade 21 en 23: nieuwbouwstolp met een darsdeur links
(een caravan kan er makkelijk in) en het voorhuis rechts. Het achterhuis staat dwars op
de stolp, als was het een veestal of ‘koestaart’. Boven in de dakspiegel met
getrapgevelde dakpannen een rondgemetselde schoorsteen in 19e-eeuwse stijl.
Daarnaast een rietgedekt ministolp met een dakspiegel vol met zonnepanelen i.p.v.
dakpannen. Een ecostolp. Jammer dat de verhoudingen niet kloppen: en dan die ramen,
e
Zuideind
3
Konin
ing
gssp
paad
adee
Aartswoud
Aa
d
4
71
5
A7
jammer.
3. Museumboerderij West-Frisia, Koningspade 31: enkele stolp uit 1857 met eenvoudig
topgeveltje, recht toe, recht aan. Bekend geworden als museumboerderij, opgezet door Adriaan
Donker († 1984): een boerenzoon die geen zin had in boeren maar wel graag boerenvoorwerpen
verzamelde: meubilair, textiel, serviezen. Sfeervol boerenerf en hoogstamboomgaard. Vanaf
medio juni geopend.
4. Bus- & treinstolp Controversy Farm, Koningspade 36: schokkend die ingebouwde kont
van een rode dubbeldekker? Eerder mallotig. Op het erf nog allerlei treinstellen: een
herinnering aan het spoorverleden hier? Zal wel: de stoomtram vanuit Wognum (18981930) boog hier n.l. af naar Schagen.
5. Uitkijktoren Pannepad, Aartswoud: De Kolk van Dussen. Klim even naar boven voor een
kijkje over het vroegere krekenlandschap met z’n kleiputten en recente waterbergingen
en ecozones.
6. Café ’t Wagenwiel, Noordeinde 2 Lambertschaag: voormalige kolfbaan, theatertje en
koetsenmakerij en herberg ‘t Fortuin tegenover de Westfriesedijk. Sfeervolle
pleisterplaats bestaande uit twee voorhuizen van een stolp uit ± 1700 met bijgebouwen
van later.
7. De Stins, Dorpsstraat 2: dat een stolp ruimte om zich heen moet hebben om goed uit te
komen laat De Stins zien. Ook die twee indrukwekkende beuken (bijna 280 jaar oud!)
werken hieraan mee. De boerderij lijkt op een terp te liggen maar vermoedelijk zijn dat
de resten van een stenen voorganger – een steenhuis of stins, toebehorend aan
hereboeren. Opvallend omdat er in de middeleeuwen meestal in hout gebouwd werd.
De naam stins is op de latere stolpboerderij hier (sinds ± 1600) overgegaan – en ook op
de boerenfamilies die er sindsdien gewoond hebben: Maartje, Adriaan van de Stins enz.
8. Dorpsstraat 35 Abbekerk: opeens begin het op te vallen: de dak- en raamlijsten van veel
stolpen hier zijn mintgroen geschilderd, met donkergroene dars- en voordeuren. Zoals
ook deze stolp uit 1670. Prachtig. Jammer dat hij geen ruimte meer om zich heen heeft.
9. Dorpsstraat 97: een langhuisstolp met groot stenen voorhuis incl. windveren en
makelaar in top en daarachter zo’n prachtige ronde schoorsteen. Doet heel 19-eeuws
aan. Een stolp als dorpsvilla. Even voornaam als de enorme doktersvilla schuin aan de
overkant, hoek Vekenweg.
10. Oosterboekelweg 15, De Weere: stolp met wit omlijste groene halsgevel. Daaronder
weer het bekende mintgroen van dak- en raamlijsten. Mooi gelegen, met Schotse
hooglanders, kalkoenen en konijnen rechts in het weiland.
11. Paradijs 2, De Weere: heen-en-weertje door dit afgelegen maar paradijselijke
boerenbuurtje naar de laatste stolp, wiens door knotwilgen omlijste zijhuis of ‘staart’
vanaf de terp over de weilanden uitkijkt. Mosterd gele raam- en daklijsten en een
hemelsblauwe plint onder.