Essay – Daphne van der Zee 1622639

ESSAY
De vervormde benadering van
vrouwelijke rollen in animaties
Visual Seminar
Naam: Daphne van der Zee
Docent: Dick Swart
Studentnummer: 1622639
Specialisatie: Visual Design, periode B
Format: Essay
Titel: De vervormde benadering van vrouwelijke rollen in animaties
Datum: 17 december 2014
De vervormde benadering van vrouwelijke rollen in animaties.
Inleiding
Het karakter van Brave “Merida” was gecreëerd om de vorm van de stereotypische vrouw in
animatie nog meer te doorbreken. Om jonge meiden een beter, sterker rolmodel neer te zetten.
Een haalbaar rolmodel, dat realistische verwachtingen waar kan maken. Een vrouwelijk
rolmodel met een sterke wil en met inhoud, niet alleen een mooi gezicht dat wacht voor
romantiek. Aldus Brenda Chapman, schrijfster en co-regisseur van de Disneyfilm “Brave”.
Dit geeft aan dat Brenda met een bepaalde intentie Brave had gecreëerd. Het beste deel van
Brave, was hoe het afweek van het stereotype prinses. Dat de animatie toegankelijker,
bekender en echter werd voor meisjes. Bij Merida van Brave is het beeld van de
stereotypische prinses veranderd. Om juist te weerleggen dat schoonheid, seksualiteit en
lichaamstype onafscheidelijk zijn voor een prinses. Toch is de invloed van commercie groot
en werd het eerste ontwerp veranderd om aan de standaarden te voldoen van de buitenwereld
en om het verkoopbaar te maken. Het neergezette imago van een prinses in animatiefilms naar
kan heel goed invloed hebben op het lichaamsbeeld en de gedachtegang van de jeugd
verstoren.
Oneerlijke vertegenwoordiging van de vrouw in de media
Hedendaags zijn ontwikkelingen, uiterlijkheden en eigenschappen die vrouwelijke personages
in animaties doormaken te bekijken vanuit maatschappelijke, commerciële, reactieve en
ideologische perspectieven. Sommige karakterrollen in animaties zijn nog steeds achterhaald
en veranderen niet mee met de tijd. Het is interessant om verschillende animaties met elkaar
te vergelijken en de verschillen in de boodschap die zij verkondigen. In het onderzoek van
Smith (Smith, 2012) werden karakters voor man/vrouw rollen geanalyseerd. Een analyse van
karakters in populaire media over een tijdsbestek van 5 jaar, van 2006-2011. Een onderzoek
om de vrouwelijke karakters te analyseren en hoe zij in de media over het algemeen worden
voorgesteld. Zij ondervonden onder andere dat vrouwelijke karakters nog steeds aan de kant
worden gezet, gestereotypeerd en geseksualiseerd worden in populaire entertainment. Volgens
de studie van Smith zijn vrouwen ook niet altijd aanwezig op populaire media. Als vrouwen
wel op de televisie zichtbaar zijn, dan lijkt het vaak alsof zij niet meer dan decoratie zijn, niet
om een betekenisvolle of prestigieuze baan. Dit geeft aan dat nog niet altijd de vrouw een
eerlijke vertegenwoordiging heeft in de media en dus ook in animaties.
Volgens (Nagel, 2008) zijn recente vrouwelijke rollen, zoals Elsa bij Frozen fysiek en mentaal
krachtiger neergezet. Dit laat wel zien dat de veranderingen in de samenleving, zoals
emancipatie of andere ontwikkelingen zich ook verhouden tot de animatiewereld. Bij het
creëren van een karakter handel je blijkbaar toch uit bepaalde denkbeelden en kan er zo
eigenlijk gemakkelijk vast worden gehouden aan een eventueel bekrompen beeld. Ook
animatoren groeien op in een bepaald cultureel milieu en demografie. De instelling waarmee
je animeert is onafscheidelijk met je achtergrond en normen en waarden.
Vrouwelijke karakters in animaties worden vaak over het hoofd gezien. Er wordt minder
aandacht aanbesteed. Animaties op de televisie richten zich vaak op jonge jongens, omdat die
langer in de cartoonwereld blijven hangen. In die zin worden vrouwelijke rollen eerder
afgeschilderd als nerd of als behoeftig neergezet. Jongens blijven namelijk langer cartoons
kijken van meisjes, die eerder andere programma’s gaan bekijken, zoals live-actietelevisie.
In de animatie industrie heb je veel mannelijke creatieve talenten die invloed hebben op de
uitkomst van de animatie. Als een ontwerper een creatief idee heeft en dit idee verder uitwerkt
en realiseert doet hij dit vanuit zijn eigen perspectief. Je neemt eigen waarden en normen
onbewust, dan wel bewust mee in een creatief proces. Mannelijke schrijvers en creatieve
geesten waren vroeger de invloedrijke personen in het opbouwen van de animatie industrie.
In het artikel van (Saturnine, 2004) gaat professor Dr. Saturnine van de New Jersey
universiteit in op de schadelijke kant van animaties. In hoeverre animaties invloed kunnen
uitoefenen op de jeugd en of dit schadelijke gevolgen kan hebben. Volgens hem zou het
gedrag van de jeugd kunnen worden veranderen door het kijken naar animaties.
De denkwijze achter het maken van een karakter
Bij het maken van een karakter in een animatie wordt er natuurlijk nagedacht over de
karaktereigenschappen en de uiterlijke kenmerken. Daarnaast denken zij ook goed na over het
doel dat het karakter heeft. Er zit dus wel een denkwijze achter, waarmee een prinses
bijvoorbeeld in een animatie gecreëerd wordt. Alladin is bijvoorbeeld gebaseerd op het boek
1001 Arabian Nights, dat een verzameling bevat van verschillende volksverhalen.
Oorspronkelijk was dit verhaal Aziatisch van aard. Jasmine is de eerste prinses met een
etniciteit in de wereld van de Disneyanimaties. Bij de creatie van deze prinses werd gekozen
voor een karakter met een Islamitisch geloof. Voor die tijd werd er vaak een Westerse prinses
neergezet, een andere keuze voor etniciteit in die gevallen.
Om prinses Badroulbadour(Jasmine) in verband brengen met kenmerken die voor de kijker
herkenbaar waren was een naamsverandering nodig. De keuze viel op de naam Jasmine,
omdat dit in de beginjaren 90’ een van de populairste namen was. Daarnaast baseerde de Art
Director Mark Henn een karakter geïnspireerd op zijn gezichtsuitdrukking van zijn zus Beth
Allen en de exotische uitstraling van een bezoeker van een themapark. Men creëert dus een
karakter vanuit een eigen perspectief en heeft een intentie of intrinsieke motivatie om een
karakter op een bepaalde manier vorm te geven. Zeker ook met de keuze om een naam te
kiezen die herkenbaar is wordt dit zichtbaar. Dit volgens (Alafastanzio, 2012).
Jasmine, Aurora en Assepoester zijn gemaakt in een tijd waarbij men andere normen en
waarden had en de vrouw een minderwaardige rol had aan de man. Op het eerste oog als je
die animatiefilms, kan het voor onze ogen als bekrompen visie lijken. Toch werd dit in die tijd
als “normaal” gezien. De vrouw werd gezien als huisvrouw.
De ideologie van Disney
Trends die heersen met betrekking tot vrouwelijke karakters en hun gedrag zijn dat zij
zelfstandiger zijn en een leidende rol aannemen, zoals te zien is in de film Frozen. Het beeld
dat Disney bijvoorbeeld verkondigt met een animatie als Frozen, is dat zij zich afzetten van
het stereotypische beeld van een prinses en uitdagingen aan te gaan om een geschikt rolmodel
neer te zetten voor kleine kinderen. Je zou kunnen stellen dat Disney in die zin probeert om
met zijn tijd mee te gaan, echter weegt dit af tegen de ideologie die zij voor ogen hebben of
omdat zij vanuit een commercieel standpunt denken. De ideologie om de jeugd een positieve
invloed te geven vanuit de animatie zou Disney kunnen hebben. In hoeverre zij inspelen op de
behoefte van de kijker om sterke vrouwrolmodellen te zien is een vraag die je jezelf zou
kunnen stellen. Disney laat zich hier niet echt over uit.
In de eerste animatiefilms zijn de vrouwelijke karakters, zoals bij Sneeuwwitje en de zeven
dwergen, Doornroosje en Assepoester afhankelijk van een prins. De animatiefilm
Sneeuwwitje en de zeven dwergen is de eerste geanimeerde lange film die is geproduceerd
door Disney. In de film vervult Sneeuwwitje een huiselijke rol. Zij rekent op de prins om haar
te komen redden. In de eerste animatiefilms zijn meestal de vrouwelijke karakters, zoals bij
Doornroosje en Assepoester afhankelijk van een prins. Pocahontas, Mulan en Princes Jasmine
zijn zelfstandiger en kiezen hun eigen weg. Bijvoorbeeld, in Alladin kiest Princes Jasmine
ervoor om het paleis te verlaten en haar stad te leren kennen.
Het stereotypische vrouwelijke rolmodel ten op zicht van nu
Actrice Geena Davis uit Amerika ondervond ongelijkheid met betrekking tot het ratio
vrouwelijke karakters in de animatie. Zij vormde het Geena Davis Instituut van geslacht of
Gender in Media om een onderzoek te starten naar niet alleen live-action (met mensen) en
animaties. Opvallend was dat zij samen met andere onderzoekers concludeerde dat
mannelijke karakters op een schaal van 2:1 de vrouwelijke karakters in hoeveelheid overtrof.
Een verrassende uitkomst die kan zorgen voor reflectie. Vrouwen zijn in de huidige tijd
onderlegd en meer geëmancipeerd en ontwikkeld in vergelijking met tijden terug. Men kan
duidelijk een verandering zien in een tijdsbestek van 50 jaar. Het belang van politieke correct
handelen en ook in animatiefilms “correct” zijn is aanwezig. In de jaren 50 hadden zij andere
standaarden, die zij als politiek correct aanschouwde in vergelijking tot de tijd van nu.
Vroeger was het gebruikelijk dat de vrouw een ietwat minder belangrijke rol aannam dan de
man. Men mocht niet tekenen voor een eigen huis. De emancipatie en gelijke rechten voor de
vrouw, zorgde ervoor dat de maatschappij anders ging denken over de vrouw.
De vrouwelijke karakters worden voor een groot deel door de onderzoekers van deze studie
geïdentificeerd en herkent als stereotypische rollen. Waaronder “de dagdromers”, dit zijn
vrouwelijke rollen die passief zijn ingesteld. Zij bezitten niet een bepaald doel of die wat
aspireren. Het enige dat zij verlangen is “de ware liefde”. Dan heb je ook nog het
stereotypische aspect van vrouwen die ontsporen en die doelen hebben voor de beweegreden
van een romantische liefdesaspiratie. Dan heb je nog de “de daredevils”, dit stereotype
kenmerkt zich aan de keuzes die zij maken en die hun helpt om verder te gaan. Tijdens haar
ontdekkingsreis kan zij een romantische liefde tegenkomen dit beperkt haar niet bij haar
ambitie om andere doelen in vervulling te laten gaan. Dit volgens (Nagel, 2008).
Conclusie
Vrouwelijke rolmodellen in animatiefilms zijn een voorbeeld voor de jonge kijker. Alles wat
zij in zich opnemen komt in hun onderbewuste of passen zij bewust toe. Als zij bijvoorbeeld
een sterke vrouw zien die op haar eigen benen staat en de wereld probeert te redden van de
ondergang, dan zullen zij dit meenemen in hun eigen belevingswereld en dagelijkse leven. De
invloed van televisie en film zijn op de jeugd groot. Dit volgens (Generatio, 2014).
De vrouwelijke karakters in animatiefilms hebben vaak stereotypische elementen die worden
voor een groot deel door de onderzoekers van deze studie geïdentificeerd en herkent als
stereotypische rollen. Er zit dus doorgaans nog steeds een verschil zit in het portretteren van
vrouwelijke rollen in animaties ten op zichte van mannelijke rollen. En dat er een
verschuiving zit in de verandering van het uitgaande beeld van vrouwelijke rolmodellen is
opvallend en een mooi streven. Er heerst nog steeds enkele ongelijkheid omtrent de
verhoudingen tussen de hoeveelheid vrouwelijke hoofdrolspelers in animatiefilms en
mannelijke. Toch is de verhouding van het gedrag en de uiterlijke vertoning van vrouwelijke
rolmodellen in animaties ten opzichte van mannelijke rolmodellen in animaties niet altijd
gelijkwaardig. Animaties en geanimeerde karakters zijn in het leven van jonge kinderen altijd
al belangrijk geweest. Momenteel maakt de media een groot deel uit van het dagelijkse leven
van een kind. Media en dus ook (animatie)films kunnen jonge kinderen onbewust
boodschappen geven over bijvoorbeeld de ideale schoonheid, onrealistische verwachtingen,
ander gedrag en wellicht een slecht lichaamsbeeld. Aan de andere kant kan een strijdlustig
vrouwelijk personage ook kracht geven en het beeld van een sterke zelfstandige vrouw
benadrukken en dus juist positieve gevolgen hebben. Men kan dus stellen dat animaties een
significante invloed kunnen hebben op de jeugd op een soms negatieve uitwerking kan
hebben op het gebied van de gedachtegang van kinderen over het ideale lichaamstype,
karaktereigenschappen, uiterlijke eigenschappen of gedrag. Vanuit een commerciele
overtuiging kan Disney haar keuze maken voor een bepaald ontwerp. Disney wil maar al te
graag haar imago hoog houden en kiest daarom ervoor om politiek correct te zijn in haar
animaties.
Bronnenlijst
Alafastanzio. (2012). Creating Jasmine. Geraadpleegd op 20 november 2014 via
http://www.fanpop.com/clubs/disney-princess/articles/28129/title/creating-jasmine-stuff-donttell
Generatio. (2014). Wat je in films ziet heeft gewoon invloed op je. Geraadpleegd op 26
november 2014 via
http://www.generatio.nu/nl_NL/101/%22Wat_je_in_films_ziet,_heeft_gewoon_invloed_op_j
e%22
Nagel J. (2008). Gender media females don’t rule. Geraadpleegd op 24 november 2014 via
http://www.awn.com/animationworld/gender-media-females-dont-rule/
Saturnine R. (2004). Adverse effects cartoons minds our children. Geraadpleegd op 26
november 2014 via http://www.awn.com/animationworld/adverse-effects-cartoons-mindsour-children/
Smith S. (2012). Gender roles and occupations. Geraadpleegd op 25 november 2014 via
http://seejane.org/wp-content/uploads/key-findings-gender-roles-2013.pdf
The Guardian. (2013). Frozen Disney female body image. Geraadpleegd op 10 december
2014 via http://www.theguardian.com/film/filmblog/2013/nov/28/frozen-disney-female-bodyimage/

Download Report