Berichten 90 - Wadvaarders

berichten 90 - januari 2014
Opgericht: februari 1990
Secretariaat en ledenadministratie:
Vereniging Wadvaarders
Postbus 6139
9702 HC Groningen
BESTUUR VERENIGING WADVAARDERS
Kor Wijngaarden
voorzitter
Jaap Klanderman
secretaris
IJsbrand Dijkstra
penningmeester
Pieter van Kuppenveld lid
Jan Röben
lid
e-mail: [email protected]
of postbusadres secretariaat
REDACTIE
Marian Christiaanse, Sieny van Weesep,
Roel Luiten, Paul Raasveld en Maarten Snel.
e-mail: [email protected]
of postbus adres secretariaat
VORMGEVING
Ferdi Uuldriks
FOTOREDACTIE
Evert Jan de Kluizenaar
Nieuwe leden ontvangen vanaf heden bij
SECRETARIAAT EN LEDENADMINISTRATIE
Vereniging Wadvaarders
Postbus 6139 9702 HC Groningen
aanmelding gratis een kleine clubvlag (45 x 30cm).
Adreswijzigingen of vragen over de contributie
graag via bovenstaande postbus.
Overige correspondentie via de postbus
of: [email protected]
of via de website ( www.wadvaarders.nl).
CONTRIBUTIE
Minimaal € 25,- per jaar bij automatische
overschrijving;
bij handmatig overschrijven minimaal € 28,per jaar.
ING-rekening 3991305
ten name van Wadvaarders te Groningen
NIEUWE VLAGGEN
Grote vlag (75 x 50 cm)
€ 15,-
Kleine vlag (45 x 30 cm)
€ 10,-
Deze prijzen zijn inclusief de verzendkosten. Bij
verkoop tijdens vergadering worden verzendkosten
á € 2,50 niet berekend.
BESTELLING:
Door overmaking van het juiste bedrag op rekening
399 1305 t.n.v. Wadvaarders te Groningen, onder
vermelding van de gewenste vlag. En vermeld bij
INTERNET
www.wadvaarders.nl
[email protected]
OVERNAME: van foto’s en teksten- ook na
publicatie op de Wadvaarderssite is alleen
toegestaan met bronvermelding en met
toestemming van de fotograaf of auteur.
elektronisch bankieren aub duidelijk uw naam,
adresgegevens en lidmaatschapsnummer.
Berichten is een uitgave van en voor leden van de Vereniging Wadvaarders en verschijnt viermaal per jaar. Aan de
inhoud of het ontvangen van Berichten kunnen geen rechten worden ontleend.
Inleverdata kopij 2014:
Berichten 91
24 maart
Berichten 92
9 juni
Berichten 93
22 september
Berichten 94
15 december
berichten 90 - januari 2014
Pag. 1
Inhoudsopgave Berichten 90
pag: 3
pag: 4
pag: 5
pag: 6
pag: 7,8
pag: 9,10
Voor u gelezen
Van de voorzitter
Elke Wadvaarder die de Wash niet bezoekt
mist iets bijzonders
Blauwe Balg revisited
Gele tonnen
Hekken hebben de neiging vast te roesten
Gesprek met bestuurslid Jan Röben
Roel Luiten
Kor Wijngaarden
Adeline HekelaarScheurink
Maria C. Haes
Maarten Snel
Martin Berk
pag: 11,12
pag: 13
pag: 14,15,16
pag: 17,18,19
pag: 20,21,22,23
pag: 24
Wadvaardersdag
Uitnodiging
Agenda
Concept verslag Wadvaardersdag januari 2013
Financiële stukken
Jaarverslag vereniging
Bakens
pag: 25
pag: 26:
Wadvaarders gaan digitaal
Het eerste seizoen Nautin
pag: 26,27
pag: 27,28
De kluskringloop
De Middenbolder een keukentafelverhaal
pag: 28,29
pag: 30
Wadvaren op de westelijke Zuiderzee
Gedicht
Martin Berk
Het bestuur van de
Stichting Nautin
Eilard Jacobs
Tjerk van der
Zijpp
Paul Raasveld
Jon Brakelé
Fotoverantwoording Berichten 90
Voorblad boven:
Voorblad onder:
Pagina 5:
Pagina 6:
Pagina 9:
Pagina 10 & 25:
Pagina 26:
Pagina 27:
Achterblad binnen:
anoniem
Ciska van Geer
Hoeke Klaver
anoniem
Fam. Röben
Erik de Kluizenaar
Eilard Jacobs
anoniem
Evert Jan de Kluizenaar
berichten 90 - januari 2014
Pag. 2
VOOR U GELEZEN
Berichten 90 richt zich op het nieuwe Wadvaarderseizoen 2014. De belangrijkste datum voor de
Wadvaarders is 25 januari 2014: de jaarlijkse ledenvergadering in Harlingen.
U treft in deze Berichten de vergaderstukken aan van de Wadvaardersdag. Er worden weer
flinke stappen gezet om de verhekking van het Wad bespreekbaar te maken op alle niveau's.
Ook de Tweede Kamer wordt niet vergeten. Hoopvolle bakens liggen klaar om bevestigd te
worden door de ledenvergadering.
Getuige de vacature voor het bestuur wordt u ook opgeroepen om na te denken of een
bestuurslidmaatschap wellicht iets voor u is. Het zou interessant zijn als de verjonging voor de
Wadvaarders die al is waar te nemen op de Wadvaardersbijeenkomst in Zwolle, getuige het
verslag van Martin Berk, ook tot uiting komt in het bestuur.
De oudere Wadvaarders kunnen dan hun tijd besteden om de jongeren de fijne kneepjes te
leren van het zeilen en droogvallen op het Wad of hun tijd besteden aan het tegengaan van het
verouderingsproces van hun boot. Eilard Jacobs verhaalt over de kluskringloop en dat het niet
meevalt om het corrosieproces bij te houden met de jaren.
Dat een ouder bestuurslid Jan Röben van onze tijd is, bewijst wel het interview met Martin Berk
waarin hij pleit voor deelname aan Nautin, een internetplatform dat het varen op de kustwateren
digitaal ondersteunt.
Dat het internationale varen van onze Wadvaarders niet beperkt is tot het Waddengebied van
Duitsland en Denemarken bewijst de voortgaande discussie over het mooie varen in The Wash.
Dat er nog altijd veel te leren valt over ons Wad, laat Maarten Snel weten in zijn bijdrage over de
betekenis van de gele tonnen bij het Schuitengat. Voor mij altijd weer spannend of ik die snelle
doorsteek kan maken tussen Terschelling en Vlieland.
Een andere tip is het gebruik van de middenbolder bij de sluisgang van Tjerk van der Zijpp. Het
blijkt zo eenvoudig als het terugzetten van een theekopje op een tafel.
Paul Raasveld vertelt over een gesprek met een tjalkschipper en gaat een weddenschap aan
die hij verliest. Paul stelt wel met de Krokfors een zeiljacht veilig na een vastloper.
Aan het eind van B90 is weer een gedicht over het Wad toegevoegd. De redactie wenst u allen
een goed en voorspoedig 2014.
Roel Luiten
Aanvulling voor het bestuur
In de laatste jaren zijn er binnen de Vereniging voor het bestuur nieuwe taken bijgekomen.
Daarom zoekt het bestuur nu versterking door een Wadvaarder (m/v) die over een jaar de
secretaris kan opvolgen. Gedurende dit jaar kan het kandidaat-bestuurslid zich inwerken.
Inlichtingen en aanmelding per mail of telefonisch: [email protected] of 0251 244616
Jaap Klanderman, secretaris
Aanvulling voor de redactie Berichten
Sinds meerdere jaren is de vormgeving van de Berichten in handen van vormgever Ferdi
Uuldriks. Ferdi gaat hiermee stoppen en daarom zoekt de redactie van de Berichten
iemand die de taak van vormgever kan overnemen.
Vormgeven gebeurt op basis van platte tekst in Word, momenteel met het programma
Corel Draw, Photoshop of Indesign. De nieuwe man of vrouw zal bij het inwerken goed
worden begeleid.
Inlichtingen en aanmelding per mail of telefonisch: Paul Raasveld, mobiel 0610 019 627
of [email protected]
De redactie
berichten 90 - januari 2014
Pag. 3
Van de voorzitter
De Twirre op het droge, de oktober en Sinterklaasstormen in volle
vaart over de Waddenzee en alle Waddenzee overleggen volop in actie
op het vaste land. Dit is de dynamiek van dit najaar. Nu aan het eind
van 2013 is het een goed moment om alvast vooruit te blikken naar
2014. Zo zijn er in het eerste kwartaal van 2014 de volgende
activiteiten:
Het eerste Strategisch Overleg Waddenrecreatievaarders in Zurich, de
implementatie van het Pact van Rede, de ondertekening en implementatie van het Actieplan Vaarrecreatie Waddenzee 2014-2018
in Den Oever, de Wadvaardersdag in Harlingen, de vorming van de
trilaterale stichting voor de coördinatie van recreatieve vaarbelangen met Soltwaters, Duitsland
en Vadehavets Bådklubben, Denemarken, verder ook Boot Holland in Leeuwarden en de
ondertekening van de drie samenwerkingsovereenkomsten, met Nautin en met de door ons
aanbevolen opleidingsinstituten Wadvaren van Scheepswijs en Neptunamor.
Toch nog even terug naar het najaar. De Algemene Rekenkamer heeft een rapport uitgebracht,
waarin ze o.a. concludeert dat het beheer van het Waddengebied veel beter kan en moet. De
Rekenkamer constateert dat er 13 verschillende beheerders zijn, die niet goed samenwerken en
niet goed afstemmen. En de Waddenzee is één groot samenhangend gebied dat vraagt om één
gecoördineerd beheer/beheerder.
Ook bij de totstandkoming van het Actieplan Vaarrecreatie Waddenzee 2014-2018 was deze
versnippering van beheer zeer opvallend. We onderschrijven de roep naar één beheerder dan
ook van harte!
Tevens moeten we dan ook de hand in eigen boezem steken. De recreatievaarders op het Wad
zijn ook versnipperd. Zo zijn de ANWB, de Vereniging van Toerzeilers, twee zeekano organisaties, het Watersportverbond, de Vereniging voor Beroepschartervaart, BBZ en onze
Vereniging van Wadvaarders betrokken bij de totstandkoming van het Actieplan vaarrecreatie
2014-2018. Het wordt dus ook voor ons hoog tijd de koppen bij elkaar te steken en na te denken
hoe wij de versnippering van de vaarrecreatiebelangen kunnen opheffen, vandaar het
Strategisch Overleg waddenrecreatievaarders in januari.
De Waddenzee houdt niet op bij de grenzen van Nederland, Duitsland en Denemarken. Ik heb
dat persoonlijk mogen ervaren in onze fantastische zeiltochten de afgelopen jaren van Den
Helder tot Esbjerg langs alle Waddeneilanden en Halligen. Bovendien treedt Denemarken nu
ook toe tot het Werelderfgoed en houden de overheden periodiek hun trilaterale conferenties, in
2014 in Denemarken.
Ook hier geldt dat we als vaarrecreatie ons ook internationaal moeten verbinden. En dit is de
reden dat we in het eerste kwartaal met onze Duitse en Deense zusterorganisaties een
trilaterale stichting gaan vormen voor de coördinatie van de recreatieve vaarbelangen op de
trilaterale Waddenzee.
Tot slot, Arjan Berkhuizen van de Waddenvereniging maakte me in één van zijn Waddenbulletins
opmerkzaam op de schrijver Mathijs Deen. Die schreef het volgende over de Waddenzee:
“Ze is onvoorspelbaar en veranderlijk. Ze is altijd zichzelf, altijd eigenzinnig en vrij en niemand
die in haar nabijheid komt, blijft onberoerd onder haar aanwezigheid”.
Ik wens ons allen toe dat we ook in 2014 van deze Waddenzee heel veel mogen genieten!
Kor Wijngaarden
berichten 90 - januari 2014
Pag. 4
Elke Wadvaarder die de Wash niet bezoekt mist iets bijzonders
duinenrij en wees de betonning ons de weg in
het kronkelige pad naar Wells. Bij noordelijke
winden is de kust van Norfolk lager wal en
kan het er spoken. De toegang naar
Brancaster is in die omstandigheden iets
meer beschermd.
Hoeke Klaver,
“Lamantine”
Dat voeg ik graag toe bij het artikel over de
Wash in de vorige Berichten. Ik bezocht in
2009 met mijn Feeling 32 met midzwaard drie
lokaties aan de zuidelijke kant van de Wash:
Wells- next-the-Sea, Blakeney en
Brancaster. In Wells-next-the-Sea lagen we
aan een (mooie!) drijvende steiger met water
en electriciteit bij het havenkantoor met
douches. Brandstof werd aan de steiger
gebracht. Vandaar uit hebben we heerlijk
gefietst. Het stadje was heel levendig.
Overigens meer naar zee toe ligt ook een
drijvende steiger maar als Wadvaarder kom je
toch om droog te vallen. In Brancaster vielen
we droog aan een van de talrijke moorings
nabij het zeilcentrum. Daar kon je met de
bijboot gemakkelijk aanleggen om water te
halen of bijvoorbeeld naar de supermarkt te
gaan. Blakeney was gelegen aan een wel
heel smal kanaal met weinig plaats over om
te liggen. Daar hebben we dus op afstand
voor anker gelegen.
Adeline en Hans Hekelaar zijn afgelopen
zomer met hun Ovni 345 ook in the Wash
geweest. Zij vertellen: “Inderdaad een
prachtig gebied waar je nog in alle rust kunt
varen. Een paar aanvullingen op bovenstaand
artikel: een paar mijl ten oosten van Wellsnext-the -Sea ligt Blakeney Bay. Alleen
toegankelijk met een maximale diepgang van
een meter rondom hoogwater. Een
schitterende baai waar je kunt ankeren terwijl
honderden zeehonden een paar meter
verderop liggen te slapen. Goede beschutting
bij aflandige wind. Zodra je Wells-next-theSea nadert is het handig de havenmeester op
te roepen. Ze komen je met een bootje halen,
de vaargeul naar binnen slingert alle kanten
op! Omdat er plotseling zeemist op kwam
zetten waardoor je zelfs niet meer de
volgende ton kon zien waren we erg blij met
deze service. Verder was men bezig met de
aanleg van een ponton in Kings Lynn en zijn
er ook prima sanitaire voorzieningen in
Wisbech.
Adeline Hekelaar-Scheurink,
“Indigo”
In Brancaster en Blakeney kon je geweldig
wandelen in de duinen. Het landschap is
doorspekt met intrigerende kreken. Het
stevige zand is zeer geschikt om droog te
vallen. Met het tij verandert het landschap op
een boeiende manier. Mijn aankomst vanuit
Den Helder in Wells zal mij altijd bij blijven.
Volgens de GPS lag ik voor de monding van
de waterweg naar Wells maar afgezien van
een op het strand liggende ton wees niets op
een ingang vanuit zee. We lagen tegen een
duinenrij aan te kijken. Er lag echter een
Engels jachtje voor anker dus dat maar even
gepraaid. Kwestie van hoogwater afwachten!
En inderdaad, bij hoog water opende zich de
berichten 90 - januari 2014
Pag. 5
Blauwe Balg revisited
Naar aanleiding van het verzoek van de
Berichten-redactie wil ik nog wel een
vervolg beschrijven van ons bezoek aan de
zuidzijde van de Blauwe Balg. Dit keer
gingen we zonder de kleinkinderen naar
onze favoriete plek ten oosten van dat
afgesloten gebied. We naderden via de
Kromme Balg. Het was woensdag 4
september, dus het gebied was weer open
om te bevaren. Een uitgelezen kans om
met mooi weer legaal door dat
zeehondengebied te gaan varen. En dat
wilden we ook doen. Maar we waren aan
de late kant en er was bovendien
verlaging. We kwamen niet verder dan net
buiten de grens van het afgesloten gebied
en daar liepen we vast. Leve het digitale
navigeren, daardoor weet ik nu nog onze
positie: 53 graden 22, 180 Noord en 05
graden 34, 650 Oost.
Dus anker uitbrengen en wachten tot het
water gezakt was. Want nu wilden we de
banken wel eens zien waarop de zeehonden tot 1 september van hun
beschermde status konden genieten;
lekker ongestoord in de zon liggen, jongen
voeden, uitrusten. De vorige keer (zie
Berichten nr. 89) zagen we geen zeehonden en zelfs helemaal geen banken in
het afgesloten gebied. Misschien nu wel?
Destijds was het geen springtij, nu wel. De
vorige keer was er geen verlaging, nu wel.
Om 17:06 uur, vrijwel op het moment van
het laagste water (spring laag en bovendien ook nog verlaging) waren er inderdaad enkele flauwe ruggetjes zand/modder
te zien. Op bijgaande foto zie je die
helemaal links. Er lag één zeehond op, op
grote afstand van onze “Waterhaes”. Maar
minstens zo interessant is het te vermelden
dat ik in een hoek tussen 235 en 270
graden vanaf onze droogval-positie tot aan
de horizon alleen maar water zag.
Dat leverde wel een mooi plaatje op. Maar
zou ook een mooie route zijn om te
bevaren. Ik heb het op de kaart aangetekend, en bewaar dat voor volgend jaar.
Vóór 15 mei of na 1 september. Of … ???
Maria C. Haes
“Waterhaes”
berichten 90 - januari 2014
Pag. 6
Gele tonnen
Gele tonnetjes op het Wad, wat doen die daar
eigenlijk? Ze maken geen deel uit van de
laterale markering, maar geven wel een
aanwijzing voor de scheepvaart. Zo liggen er
gele tonnen in onder meer de Blauwe Slenk
(bocht Pannengat), in het Molengat (bij
Texel), bij de defensiepalen van schietterrein
de Marnewaard, langs de zuidzijde van de
Pollendam, in het Schuitengat. Maar er zijn er
meer. Over een aantal ervan rapporteren wij
in ons kwartaalblad, de Berichten.
Deze aflevering gaat over het Schuitengat bij
Terschelling. We hebben het dan over het
gedeelte van het Schuitengat dat vanaf de
Vlierede over de Jacobsruggen naar de
noordzijde van de Slenk loopt. Het wordt
gemarkeerd door gele tonnen. Vroeger was
dat anders. Een terugblik.
Tot oktober 1992 ging de veerboot naar
Terschelling nog via het Boomkesdiep naar
de Vlierede. Er werd in die periode een nieu-
we geul gegraven, het Schuitengat. Van oktober 1992 tot 24 september 1996 ging de veerboot naar Terschelling door deze nieuwe
diepe geul, die ongeveer op de plek ligt waar
nu het Schuitengat is. En dat gold voor alle
schepen, ook de recreatievaart. Maar al vanaf
1994 dreigde die geul te verzanden. Er werd
met man en macht geprobeerd de geul
bevaarbaar te houden; er werd bijna continue
gebaggerd. Logisch ook, want het alternatief
voor het Schuitengat betekende een forse
omweg en dat zou voor veerdienst Doeksen
en alle andere vervoerders een economische
schadepost betekenen. Voor de recreatie
betekende het Schuitengat een vlotte route
naar Terschelling en ook een aantrekkelijke
eiland-oversteek van Terschelling naar
Vlieland.
Maar tegen verzanding op het Wad is geen
kruid gewassen en de baggeractiviteiten
moesten worden opgegeven. Met ingang van
24 september 1996 werd de verlichte
makering van het Schuitengat opgeheven.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 7
Gele tonnen (vervolg)
In plaats daarvan werd de Slenk de toegangspoort naar Terschelling. En dat is tot op de
dag van vandaag het geval. De meeste
recreanten volgen de Slenk op hun weg naar
Terschelling.
Overigens moet ook deze geul regelmatig
met kunstgrepen op diepte gehouden worden.
Lokaal-bekende schippers zijn altijd dwars
over de Jacobsruggen naar Terschelling
blijven varen. Zij wisten waar ze moesten zijn
en volgden een soort van geul, die lag zo
ongeveer op de plaats van het oude
Schuitengat.
Sinds 5 februari 2005 heeft Rijkswaterstaat
(RWS) het Schuitengat gemarkeerd met gele
tonnen. De heer Lijsenaar van RWS zegt over
deze betonning het volgende: “De markering
van het Schuitengat met gele tonnen wil
zeggen dat Rijkswaterstaat een route
aangeeft die voor sommige schepen
bevaarbaar is. Maar een route langs gele
tonnen mag niet een veilig vaarwater
genoemd worden. Want er vindt langs deze
route geen regelmatige controle plaats van de
bodemdiepte. In die zin is het huidige
Schuitengat dus geen vaarwater.
Rijkswaterstaat heeft deze gele tonnen in het
Schuitengat gelegd ter ondersteuning naar de
gebruiker.”
En meer in algemene zin over het verschil
tussen de laterale betonning (rood en groen)
en de gele tonnen voegt de heer Lijsenaar
daar aan toe:
“Als men van zee uit landinwaarts vaart,
komt men aan het begin van een betond
vaarwater een “veilig-vaarwater-boei” tegen;
onder vaarweggebruikers beter bekend als de
“Verkenner”. Dit is een rood-wit verticaal
gestreepte boei die veelal is uitgevoerd als
lichtboei, met RACON-code voor radarvaart.
Dit is het begin van een vaarwater met laterale
betonning, welke aan de stuurboordzijde
groen van kleur is en aan bakboordzijde rood.
De vaarwegbeheerder geeft met deze
markering aan, dat het een vaarwater is dat
veilig kan worden bevaren door schepen met
een bepaalde grootte en diepgang. De
beheerder controleert de bodemligging van dat
vaarwater regelmatig.”
En terug naar het Schuitengat:
“Voor het Schuitengat kan Rijkswaterstaat de
veiligheid niet garanderen zoals bij een
vaarwater; het gebied is daarvoor te veel in
beweging, te dynamisch. Maar RWS wil de
gebruiker (in dit geval veelal de recreatievaart)
wel enige ondersteuning bieden. Vandaar die
gele tonnen in het Schuitengat.”
De laatst gelode diepte van het huidige
Schuitengat is van augustus; het was toen 90
cm bij NAP. Maar daarna zijn er stormen
overheen gekomen. Bij Noordenwind loopt het
gat dicht, bij Oost wordt het weer wat dieper,
aldus de mensen van de Brandaris.
Voor veel recreatievaart is het een aantrekkelijk alternatief, want korter en vanaf halftij
voor veel schepen dikwijls veilig genoeg. Maar
let wel: als je overweegt deze route te gaan
varen, vraag dan aan de Brandaris (VHF
kanaal 2) de laatst gelode diepte op, want het
Wad is dynamisch, zeker vlak bij de zeegaten.
Met dank aan de heer Lijsenaar (RWS) en aan
de Brandaris,
Maarten Snel
“Gulliver”
berichten 90 - januari 2014
Pag. 8
Hekken hebben de neiging vast te roesten
Gesprek met bestuurslid Jan Röben,
ondernemer én vrijwilliger
We spreken af elkaar te ontmoeten voorafgaand aan en tijdens de regionale ledenbijeenkomst in Zwolle. Daar is Jan spreekstalmeester namens het bestuur. Dat komt
mooi uit, dan kunnen we gelijk kijken hoe
hij het doet. En je krijgt een klein kijkje in
de keuken van het werk van een bestuurslid. 'Ik ben de krullenjongen', zegt hij, 'ik
hang de posters op'. Hup in de auto vanuit
Haarlem, samen met collega Pieter van
Kuppenveld. Beamer en PC en de prachtige waddenkaarten en wadvaardersvaandels, keurig in mooie rollen in de auto
geladen. Ter plekke moet de zaal nog
aangepast worden aan het grote aantal
leden dat die avond komt (ca 60) (zie
elders in dit blad). En dat is ook het werk
van een bestuurslid…..sjouwen en reizen.
Maar de hoofdmoot is natuurlijk praten en
nog eens praten. In de bestuurlijke
spaghetti van het waddenbeheer is veel te
doen en te beïnvloeden. Hij vindt zichzelf
wel een lobbyist. Kan zich nu al verheugen
op de gesprekken met de woordvoerders
van de politieke partijen in Den Haag die
op de agenda staan voor de komende tijd.
Dan hebben we aan Jan een goeie. Een
goed geconserveerde man van 65, slank,
mooie kop met zilverwit haar, gebruind en
een mooie stem. Een man die gewend is
om met mensen om te gaan, die goed kan
spreken, duidelijk is in zijn taal en vooral
een man die het leuk vindt om bestuurlijk en
'maatschappelijk' bezig te zijn.
Jan stamt af van een Duitse koopliedenfamilie. Na een lange loopbaan bij de KLM
(bestuurlijk secretaris, van oorsprong
econoom) en daarna nog een tiental jaren
als ondernemer en beheerder van de door
hem overgenomen helicoptervloot van de
KLM, is hij nu uit het directe werkend leven.
Dat wil zeggen hij hoeft geen geld meer te
verdienen, maar is druk met ontwikkelingswerk, met name in het ondernemerschap in
ontwikkelingslanden (veel internationale
ervaring en een aantal jaren leidinggevende
bij PUM, een uitzendorganisatie van ondernemers naar ontwikkelingslanden) en bij de
wadvaarders. Hij vaart met een Koopmans
42 met ophaalbare kiel (diepgang 1.10m) .
Mooi stevig en robuust schip voor alle
wateren. Vaargebied kust- binnen en wadwateren. Met vrouw Evelyne en opstappersvrienden. Hij woont aan de rand van
Haarlem en de ligplaats is Enkhuizen. Hij
heeft drie kinderen en met nog twee
pleegdochters, alle aanhang en een eerste
kleinkind een nogal druk gezin. Zo af en toe
komt er eentje aan boord, maar niet te lang
want '… ze hebben alles behalve tijd…..'.
Eigenlijk heeft Jan ook niet zoveel tijd om
langdurig weg te zijn met de boot. Dus het
varen is meestal korte stukken. Veel op het
Nederlandse en Duitse Wad.
Hij kan geïnspireerd vertellen waarom hij lid
is van de Wadvaarders en hoe leuk het is
om overal je neus in te steken in het belang
van het Wadvaren. Hij is nu een jaar of 7 lid
en hij had zich altijd al voorgenomen actief
te worden in de vereniging. Geboren in
Uithuizen met de geur van het Wad, vissen
en spelen op het Wad. Lucht, ruimte en
kleuren van het Wad zijn onderdeel van zijn
jeugd. En zijn familie woont nog in Friesland
en Groningen. Maar hij noemt zich nu wel
een stadsmens, zou niet meer zonder
kunnen.
'Beheerders en bewakers hebben de
neiging om gebieden af te sluiten, want dat
beheert makkelijk. Een hek ergens om heen
berichten 90 - januari 2014
Pag. 9
Hekken hebben de neiging vast te roesten
Gesprek met bestuurslid Jan Röben, (vervolg)
ondernemer én vrijwilliger
zetten is zo gebeurd, maar het hek weer
afbreken is moeilijk. Hekken hebben de
neiging om vast te roesten. We willen naar
een flexibel afsluitingsbeleid (met een duur
woord: 'dynamische zonering'). Er zijn
goede redenen om gebieden af te sluiten,
dus ook goede redenen om ze weer te
openen. Wij verschaffen de juiste
argumenten en laten zien dat wij ook
begaan zijn met een goed beheer van het
gebied. Dat is allemaal in ons belang.' De
'rode' overheid, de 'groene'
natuurbeschermers en de 'blauwe'
gebruikers bewegen met elkaar en
beïnvloeden elkaar.
Het gaat er volgens Jan om dat er geen
starheid optreedt. 'Dan zullen wij zeker
onze tanden laten zien', zegt Jan. 'Door
juridische actie, actieve lobby bij politieke
partijen… en daar is de overheid gevoelig
voor. 'De burger betaalt voor
natuurbescherming en daar wil de burger
iets voor terug. En daar houdt de overheid
rekening mee.
Ook de tweede grote poot, die van
voorlichting en informatie vindt Jan van
groot belang. 'We waren op Boot Holland
met een stand en daar komen de mensen
niet praten over Actie op Dellewal. Dat ging
over Help ons het Wad op. Voorlichting en
training geven'. En dat zijn ook vooral jonge
mensen die zich daarvoor aanmelden. En
die zijn ook nodig om de vereniging overeind
te houden. De dienstverlening aan
wadvaarders moet volgens Jan een stevige
plek in het verenigingsbeleid krijgen.
Voorbeeld daarvan is Nautin, waar Jan
namens de Wadvaarders ook voorzitter van
is.
De derde peiler onder het beleid van de
Wadvaarders is de internationale
samenwerking met de Duitse en Deense
vaarders en gebruikers. Bijvoorbeeld door
aandacht te geven aan het open houden
van de havens van het Wad, met name in
Duitsland en Denemarken. 'Dat is zeker niet
vanzelfsprekend. Als we daar geen
aandacht voor hebben, gaan die kleine
havens verpieteren. En voor je het weet zijn
ze er niet meer. Daar willen wij ook een
speerpunt van maken. En dat helpt wel als
je het samen doet. Een 'pan-Europese' club,
die zijn pijlen richt op Brussel, want daar is
altijd wel wat geld te vinden. En wij hebben
ook de mensen die daar de weg wel weten.
Jan voelt zich goed thuis bij de Wadvaarders
en wil daar graag tijd in blijven steken. Hij is
zeker voornemens om er '…bij te blijven. Er
is nog veel te doen….'.
Interviewer: Martin Berk
berichten 90 - januari 2014
Pag. 10
WADVAARDERSDAG
Uitnodiging voor de Wadvaardersdag
op zaterdag 25 januari 2014 te Harlingen
Beste Wadvaarder/Wadvaarster,
Graag nodigen wij u uit voor de Wadvaardersdag annex Jaarvergadering op zaterdag 25 januari
2014, die net als vorige jaren zal worden gehouden in het gebouw van de Maritieme Academie
Harlingen Almenumerweg 1, 8611 KM Harlingen, tegenover het NS hoofdstation. *
Dagprogramma
09.15 – 09.45 uur Ontvangst, inschrijving en koffie
09.45 – 10.25 uur Opening door voorzitter Kor Wijngaarden: de Vereniging
Wadvaarders in 2013, resultaten en ontwikkelingen; aansluitend
discussiemogelijkheid
10.25 – 11.05 uur Inleiding door Philip Drontmann van Bureau Twijnstra en
Gudde, voorbereiders van het "Actieplan Vaarrecreatie
Waddenzee 2014-2018", aansluitend discussiemogelijkheid
11.05 – 11.20 uur Uitreiking Wadvaarderstrofee
11.20 – 13.00 uur Workshops over verschillende onderwerpen of gezellig
bijpraten met wadvrienden *
13.00 – 14.00 uur Lunch
14.00 – 16.00 uur Algemene Jaarvergadering van de Vereniging Wadvaarders **
16.00 – 17.30 uur Napraten met een hapje en een drankje
Aansluitend aan de vergadering is er - voor wie wil - de mogelijkheid tot een gezamenlijke
Chinese maaltijd. Deze is voor eigen rekening.
Tot onze spijt is er dit jaar voor de kinderen geen eigen programma.
De officiële uitnodiging en aanmeldingskaart zijn u per post toegestuurd. De bijbehorende
stukken voor de Algemene Jaarvergadering vindt u in deze Berichten en ook op onze website
www.wadvaarders.nl.
Aanmelding kan via het aanmeldformulier op onze website www.wadvaarders.nl of door
inzending van de aanmeldingskaart (die per post is toegestuurd) naar ons secretariaatsadres.
Voor het reserveren van maaltijden en consumpties is betaling vooraf noodzakelijk. Prijzen en
betaalaanwijzingen vindt u op de volgende bladzijde.
Wij hopen u op deze Wadvaardersdag te mogen begroeten.
Met vriendelijke groet namens het bestuur,
Jaap Klanderman
secretaris
berichten 90 - januari 2014
Pag. 11
WADVAARDERSDAG
* De volgende workshops zullen zeker worden aangeboden:
1. De bemanningen van de 4 schepen van de Waddenunit varen alle seizoenen op de
Waddenzee. Twee bemanningsleden vertellen op een boeiende en inspirerende wijze
over hun werk op de Wadden, ondersteund door prachtig beeldmateriaal
2. Werken met de Nautin, de nieuwe nautische informatiesite, waartoe Wadvaarders
toegang hebben
3. Varen op het Duitse Wad (met accent op het gebied van Jade, Weser en Elbe, inclusief
de Eider),
4. Ankeren
5. Zelf 'varen' met de vaarsimulator van de Maritieme Academie
Zo mogelijk zijn er ook workshops over: Meteorologie en het Wad, Eten van het Wad, Wad &
creativiteit.
Zie voor de actuele stand van zaken bij de workshops onze website www.wadvaarders.nl..
U vindt daar ook gegevens over routes naar de Maritieme Academie, plattegronden van het
gebouw en dergelijke
Op de Wadvaardersdag willen we zoveel mogelijk kanten van het wadvaren aan de orde laten
komen. We nodigen daarom leden die schilderijen, tekeningen, foto's of andere kunstige vormen
van het Wad hebben gemaakt van harte uit om die mee te nemen. Voor expositiemogelijkheden
wordt gezorgd.
Als op 25 januari de Elfstedentocht wordt verreden vervalt deze vergadering. Kijk in dat geval op
onze website www.wadvaarders.nl voor een alternatieve datum.
Aanmelden en betalen:
Uw aanmelding voor de Wadvaardersdag ontvangen wij graag vóór maandag 20 januari 2014.
De verwerking van de aanmeldingen zal deels geautomatiseerd plaats vinden. Wij vragen u
daarom dringend alleen via het formulier op de website of met de toegestuurde
aanmeldingskaart per post of fax in te schrijven.
De kosten voor deelname aan het volledige dagprogramma zijn opnieuw ongewijzigd:
koffie en thee, gebak + maaltijd:
€ 17,50
alleen consumpties, geen maaltijd:
€ 10,kinderen t/m 12 jaar met maaltijd:
€ 10,Wij verzoeken u deze kosten vóór 20 januari te voldoen op IBAN-rekeningnr.
NL74INGB0003991305 van Wadvaarders, Groningen onder vermelding van Jaarvergadering
2014 en uw lidnummer (zie etiket Berichten).
Met tijdige betaling reserveert u uw maaltijden en consumpties.
Wij doen ook bij late aanmelding ons best om voor u de bekende schippersmaaltijd te regelen.
Wij zorgen er in ieder geval voor, dat u met een goedgevulde maag de dag door komt.
Aan het bijwonen van de officiële jaarvergadering 's middags - zonder deelname aan het
ochtendprogramma - zijn geen kosten verbonden. U hoeft zich daarvoor niet schriftelijk aan te
melden. Wel dient u zich bij binnenkomst even in te laten schrijven bij de bestuurstafel in de
zaal.
NB:
Onze hele organisatie en administratie draait om uw LIDNUMMER. Aanmeldingen en
betalingen zonder vermelding van het lidnummer (zie etiket Berichten) leiden tot veel
onnodig en soms vruchteloos extra werk.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 12
WADVAARDERSDAG
Geachte Wadvaarder/Wadvaarster,
Hieronder vindt u de agenda voor de Algemene Ledenvergadering van zaterdag 25 januari
2014, te houden vanaf 14.00 uur in de Maritieme Academie, Almenumerweg 1, 8861 KM
Harlingen.
De in deze agenda genoemde vergaderstukken en bijlagen zijn opgenomen in dit 90e nummer
van ons verenigingsblad Berichten en op de website van de Vereniging: www.wadvaarders.nl,
via de homepage en daarop het kopje Jaarvergadering 2014.
Met vriendelijke groet, namens het bestuur van de Vereniging Wadvaarders.
Jaap Klanderman,
secretaris
Agenda:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Opening, vaststelling van de agenda
Mededelingen
Ingekomen stukken
Verslag van de Algemene Ledenvergadering, gehouden op 26 januari 2013
Uitreiking Wadvaardersplaquettes
Financieel verslag over 2013, verslag kascommissie (eventuele vragen graag zoveel
mogelijk vooraf schriftelijk bij het bestuur indienen)
Benoeming nieuw lid voor de Kascommissie
Jaarverslag 2013
Bakens 2014 – koers en doelen van de vereniging in het komende jaar
Besluit tot collectieve aansluiting bij de Stichting Nautin
Begroting 2014
Aftreden en benoeming van bestuursleden:
Aftredend en herkiesbaar als voorzitter: Kor Wijngaarden
Aftredend en herkiesbaar als bestuurslid: Jaap Klanderman
Rondvraag
Sluiting
Hotelarrangement
Voor mensen die van ver komen kan het een prettig idee zijn om niet voor en na de
Wadvaardersdag lange afstanden te moeten rijden. We hebben een overnachtingarrangement
kunnen regelen bij de Tulip Inn Franeker, zowel voor de vrijdag- als de zaterdagnacht. Twee
overnachtingen aansluitend zijn daarbij ook mogelijk.
De tarieven zijn voor een arrangement van twee nachten, voor een tweepersoonskamer,
inclusief ontbijt € 95,00. Voor een arrangement van één nacht, voor een tweepersoonskamer,
ook inclusief ontbijt is dat € 59,50.
U moet dit zelf bestellen bij het hotel. Dit kan via internet, [email protected] . Vermeld bij
de boeking wel:“Wadvaardersarrangement”.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 13
WADVAARDERSDAG
Concept Verslag van de formele Jaarvergadering van de Vereniging Wadvaarders,
Gehouden op zaterdag 26 januari 2013, Maritiem College, Harlingen.
1)
Opening
Voorzitter Kor Wijngaarden opent de vergadering om 14.10 uur en heet iedereen hartelijk
welkom op deze 23e Jaarvergadering van de Vereniging Wadvaarders. Door het slechte weer –
sneeuw, mogelijk ijzel - zijn er maar ongeveer 50 deelnemers over gebleven.
Kor vraagt een bedankje voor Gerd Beunk, die het muzikale element, waar Marjan Vroom vorig
jaar naar vroeg, weer heeft teruggebracht.
Voor enkele agendapunten hebben we beamer en projectiescherm nodig. Omdat die het zicht
op en vanaf de bestuurstafel beperken, stelt hij voor deze punten nu eerst te behandelen. De
vergadering gaat hiermee akkoord.
Hans Fix introduceert de Wadvaarderskalender 2013 en maakt de prijswinnende foto's bekend.
Aniek Buiskool vertelt over haar “personal project” waarvoor zij ansichtkaarten en foto's
verkoopt. In de lunchpauze is zij overigens geheel door haar voorraad heen geraakt.
5)
Monitoring
Marjan Vroom vertelt van haar ervaringen met de verzameling en verwerking van de
waarnemingsresultaten. Ze toont de gebruikte formulieren die door Staatsbosbeheer zijn
ontwikkeld. Uit Wadvaarderskring zijn de meeste waarnemingen gedaan door Rick Vasen.
Marjan legt er de nadruk op dat ook eigen aanwezigheid (ook als waarnemer) al een
gebeurtenis op het wad is. Het totaal van waarnemingen heeft een aantal bijzondere resultaten
opgeleverd. De uitwerking is nog in volle gang.
Gaan we in de toekomst door met monitoren? Dat is afhankelijk van wat er via het Pact van
Rede gebeurt. Waarschijnlijk zal het accent meer gaan liggen op speciale effecten van
'gebeurtenissen'. Mogelijk zal het ook gaan om meewerken in het kader van specifiek
onderzoek, zoals dat van Bruno Ens (mosselbanken).
Voorzitter Kor bedankt Marjan voor haar grote inzet bij dit project en spreekt zich uit voor
voortgang van de monitoring.
2)
Mededelingen
Bericht van verhindering is ontvangen van de leden Wim Blankenstijn, Ciska en Frans van Geer,
Jugo Baija & Carla Hogeweg, IJsbrand Dijkstra en Evert Jan de Kluizenaar
en de uitgenodigde gasten Hermann Ewen, (die ons via een e-mail ostfriesische Grüße doet
toekomen) en de Dienst Hydrografie van het Ministerie van Defensie.
3)
Geen
Ingekomen stukken
4)
Verslag van de algemene ledenvergadering op 28 januari 2012
Dit wordt, met dank aan de secretaris, ongewijzigd vastgesteld.
Maarten Snel vraagt naar aanleiding van het verslag voortaan ook weer in de Algemene
Ledenvergadering de winnaar van de Wadvaarderstrofee te noemen, zodat deze ook in het
verslag voor het nageslacht wordt vastgelegd. Het bestuur zegt dit toe.
5)
Monitoring.
Dit punt is hiervoor al behandeld.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 14
WADVAARDERSDAG
6)
Uitreiking Wadvaarderstrofee en Wadvaarders plaquettes
Tijdens het ochtendprogramma is de Wadvaarderstrofee al uitgereikt aan de bemanningen van
de schepen van de Waddenunit. In de voorbije jaren zijn met hen goede relaties opgebouwd. In
het kader van het Pact van Rede zullen zij ons nu ook gaan bijstaan als praktijkdeskundigen van
het natte Waddengebied.
Twee Wadvaardersplaquettes worden dit jaar uitgereikt. De eerste gaat naar Marjan Vroom voor
haar grote inzet bij de monitoringswerkzaamheden. De tweede gaat naar de heer en mevrouw
Kuhlmann, die in het afgelopen vaarseizoen tien nieuwe leden voor de Vereniging wierven.
7)
Financieel verslag en balans over 2012, Verslag kascommissie
Penningmeester Jan Asselbergs geeft een toelichting op enkele posten van de Jaarrekening`.
Op een vraag van Hans Fix geeft hij een uitleg over de incassoprocedure, die is ingezet om bij
een aantal leden nog niet betaalde contributies te innen. De beste manier om op tijd te betalen
is het verstrekken van een machtiging aan de Vereniging om de contributie (dan € 25 per jaar)
te mogen incasseren. Wil men dit principieel niet, dan is er de mogelijkheid zelf een jaarlijkse
automatische betaling (dan € 28 per jaar) te regelen.
De Kascommissie brengt bij monde van Eilard Jacobs verslag uit. Er zijn wat
aanbevelingen bij een aantal punten, dat het bestuur wordt meegegeven. De commissie
adviseert de Ledenvergadering het bestuur voor het gevoerde financieel beleid te
dechargeren, hetgeen bij acclamatie gebeurt. De aanbeveling om het contributiejaar gelijk
te laten lopen met het verenigingsjaar (1 december t/m 30 november) wordt door de ALV
ondersteunt, waarmee dit onmiddellijk ingegaan is.
8)
Benoeming nieuw lid van de Kascommissie.
Daar nu twee leden van de Kascommissie de financiën twee maal gecontroleerd hebben,
is de verkiezing van een nieuw lid en van een reservelid aan de orde.
T. Rodenhuis uit Oudkarspel stelt zich beschikbaar als lid, R. Smit uit Leeuwarden wordt
gekozen als reservelid.
11)
Begroting 2013
Om alle financiële punten af te handelen komt nu eerst dit punt aan de orde. Met dank aan
de penningmeester gaat de vergadering hiermee akkoord.
9)
Jaarverslag 2012
Het vorig jaar bij de vergaderstukken ontbrekende Jaarverslag 2011 is alsnog gepubliceerd
in Berichten 83. Dit jaar is alles goed gegaan en staat het Jaarverslag gewoon in Berichten
86. De vergadering gaat er zonder opmerkingen mee akkoord, met dank aan de secretaris.
10)
Bakens 2013
Eilard Jacobs vraagt n.a.v.Baken 3 naar de mogelijkheden, nu het Waddenfonds zich
terughoudend opstelt. Wij zijn in deze volgend: de BBZ heeft voor dit punt een aanvraag
ingediend.
Deelname aan watersportbeurzen (Baken 6) is inmiddels al concreet geworden. Van 8 t/m
13 februari staat er een Wadvaardersstand op BootHolland in Leeuwarden. Ook op BoatFit
Bremen geven we acte de présence. Jan Röben, die de stand heeft samengesteld ( op
deze Wadvaardersdag de hele dag te zien!) stilt enige ongerustheid in de zaal over de
kosten. De deelname kost ons, afgezien van de kosten van de stand, respectievelijk €100
en €0. “Het is net Wadvaren zelf, het blijft een beetje scharrelen”.
De Bakens 2013 worden hierna ongewijzigd door de vergadering geaccepteerd.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 15
WADVAARDERSDAG
12)
Aftreden en benoeming van bestuursleden
Voorzitter Kor Wijngaarden vertelt hoe het bestuur vorig jaar Jan Asselbergs “verleid” heeft
om nog even (als penningmeester) door te gaan. “Maar nu is het op”. Jan heeft ongeveer
twee termijnen als bestuurslid gediend en was daarvan een flink deel voorzitter. Met de
traditionele scheepsbel en onder applaus doet de vereniging hem uitgeleide, met dank
voor alle tijd en inspanning die hij aan de verenigingszaak heeft bijgedragen. Jan Asselbergs dankt voor het vertrouwen en legt uit waarom er toch de scheepsnaam 'Schier” in de
bel is gegraveerd.
Conform de voordracht van het bestuur wordt vervolgens Jan Röben benoemd tot
bestuurslid. Hij heeft al bijna een jaar meegedaan met bestuurszaken. Daarvan is eerder
vanmiddag al het een en ander merkbaar geworden. Secretaris Jaap Klanderman legt
vervolgens het dilemma van het bestuur uit. Volgens de statuten moet een bestuursvoordracht tegelijk met de oproepingsbrief voor de vergadering worden aangekondigd. Met
IJsbrand Dijkstra is precies acht dagen geleden gesproken. Hij is Wadvaarder van het
eerste uur, werkzaam geweest in de accountancy en heeft nu wat tijd gekregen. Hij is van
harte bereid om het penningmeesterschap van de Wadvaarders over te nemen. De
vergadering neemt de voordracht van IJsbrand Dijkstra aan en besluit hem te benoemen
tot bestuurslid, waarbij het uiteraard de bedoeling is dat hij het penningmeesterschap
overneemt.
13)
Rondvraag
Lid Bastiaanse vraagt n.a.v. een artikel in “Zeilen” (geschreven door een Wadvaarder) over
een plan voor meerboeien in de Vliesloot of de Wadvaarders dit kunnen ondersteunen. De
discussie levert op dat de nieuwe wethouder van Vlieland er mee bezig is en er nog wel
haken en ogen aan zitten. Menno Buiskool kijkt vooruit naar het volgende lustrum. Hij
suggereert dat daar een goed jeugdprogramma bij hoort en stelt voor zijn aanwezige
dochters daaraan te zetten.
Hans Fix meldt dat de redactie van de verenigingswebsite versterking nodig heeft en doet
daartoe een oproep. Robert v.d. Eijk noemt de behoefte bij kajakkers aan een voorziening
bij Holwerd. Zou daar aan een klein haventje te denken zijn? Marjan Vroom meldt dat de
aangrenzende kwelder van SBB is en suggereert contact op te nemen met Michiel Firet.
Fokko Jan Udema vindt de teneur bij de overheid nog steeds negatief. Aan echte
verstoringen door anderen wordt niets gedaan. Maarten Snel reageert dat we komen uit
een situatie waarin sluispassages werden geteld en bij elke toename daarvan een relatie
werd gelegd met toenemende verstoring van zeehonden en vogels. Er is nu toch wel een
heel andere toon bij de overheid te horen.
Bert Meerstra, aanwezig als verenigingslid, maar ook handhaver zegt dat op de echte
excessen wel degelijk wordt gereageerd. Maar het blijft een probleem, met vier schepen
voor het hele Waddengebied. Dat wij als recreanten geen actie waarnemen wil dus niet
zeggen dat er niets gebeurt.
Frits Veldmeijer brengt de dreigende sluiting van het Elisabethfehnkanal in Duitsland ter
sprake. Er moet daar een sluis worden vervangen en de lokale overheid wil daar geen geld
voor fourneren. Het kanaal is ook voor een deel van onze leden van belang, laten we dus
de Duitse protestactie ook vanuit Nederland ondersteunen. Pieter van Kuppenveld meldt
dat er op Hemelvaartsdag een manifestatie bij het kanaal zal zijn.
14) Sluiting
Kor Wijngaarden bedankt aan het eind van de vergadering de mensen van de Maritieme
Academie, die ons weer voortreffelijk hebben ontvangen. Ook spreekt hij zijn dank uit aan
de voorbereidingsgroep voor deze dag: Fokko Jan Udema, Karen Westra en Jaap
Klanderman. Om 16.03 uur sluit de voorzitter de vergadering, nodigt iedereen uit voor de
traditionele afsluitende borrel en wenst een ieder wel thuis.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 16
WADVAARDERSDAG
berichten 90 - januari 2014
Pag. 17
WADVAARDERSDAG
berichten 90 - januari 2014
Pag. 18
WADVAARDERSDAG
berichten 90 - januari 2014
Pag.19
WADVAARDERSDAG
JAARVERSLAG 2013 VAN DE VERENIGING WADVAARDERS
Het verslag van de werkzaamheden van de Vereniging
JAARVERGADERING
De 23e jaarvergadering van de Vereniging Wadvaarders is op 26 januari 2013 gehouden in het
inmiddels vertrouwde Maritiem College in Harlingen. Bijna honderd Wadvaarders en gasten
waren, ondanks verontrustende weerberichten, aanwezig toen voorzitter Kor Wijngaarden stipt
op tijd de dag opende. De jeugd was inmiddels onder leiding van Karen Westra begonnen aan
het eigen programma, dat zich grotendeels afspeelde in Aeolus.
De eerste inleiding op deze Wadvaardersdag ging over het “Programma Rijke Waddenzee”
(PRW). Programmaleider Kees van Es was hiervoor in ons midden. PRW bestaat sinds maart
2010 en is opgezet door de rijksoverheid (in de huidige benamingen de ministeries van EZ en
E&I), natuurorganisaties en “gebruikers”. Natuurherstel en duurzaam gebruik van het Wad zijn
de hoofddoelstellingen. Het Programma neemt een positie in tussen beleid en uitvoering, maar
ook tussen natuur en economie. Daarbij geeft de overheid in grote lijnen beleidsgrenzen aan,
waarna de invulling samen met natuurorganisaties en gebruikers (zoals vissers, recreanten en
andere economische activiteiten) plaats vindt. Dat kan resulteren in een convenant of een
andere vorm van afspraken. Sluitstuk in deze werkwijze is, dat de bewaking van de gemaakte
afspraken (grotendeels) door de overheid gebeurt. Uit het mosselconvenant, dat tussen
mosselvissers, natuurorganisaties en overheid is gesloten, blijkt dat het zeer wel mogelijk is om
op basis van gelijkwaardigheid te overleggen tussen deze drie partijen. Al moet de overheid nog
erg aan deze rol wennen, aldus Kees van Es.
De bestuursleden Jan Asselbergs en Kor Wijngaarden vertelden vervolgens over het Pact van
Rede. Hiermee wordt sinds de oprichting in 2008 beoogd een alternatief te ontwikkelen voor het
huidige beleid van afsluiting van delen van het Wad. In een bijeenkomst van deskundigen uit de
hoek van natuurbescherming en recreatie, april 2010 in Franeker, bleek het mogelijk
overeenstemming te bereiken over een groot aantal artikel-20-gebieden, verdeeld in drie
categorieën: afgesloten te houden gebieden, open te stellen gebieden, en gebieden waarover
nader gesproken moet worden. De achterbannen moesten nog wel geraadpleegd worden en dat
heeft tijd gekost, met name binnen de natuurorganisaties.
Inmiddels veranderde er bij de overheid ook het een en ander. Tijdens deze Wadvaardersdag gaf
de vertegenwoordiger van het ministerie, Jaap Verhulst, aan dat het Ministerie via de bemanning
van de inspectieschepen graag wil deelnemen aan het Pact van Rede. Hij gaf ook aan dat
openstelling van huidige artikel-20-gebieden tot de mogelijkheden behoort als daar goede
argumenten voor zijn.
Voor het Pact van Rede is het nu tijd voor de volgende stap: overleg met de overheid erbij, zodat
er uiteindelijk een breed gedragen alternatieve werkwijze komt in plaats van het jaarlijkse
gesteggel over de artikel-20-gebieden. Begin maart 2013 is een grote bijeenkomst gehouden,
waarin de drie partijen aanwezig waren en hun inbreng leverden. De uitwerking daarvan leidde
tot een door alle partijen onderschreven tekst, waarin naast de natuurbelangen ook de belangen
van wadvaarders duidelijk genoemd worden.
Als slotstuk van het plenaire ochtendprogramma volgde traditioneel de uitreiking van de
Wadvaarderstrofee. Tweede Kamerlid Lutz Jacobi, de winnares in 2012, vertelde dat de Trofee
op haar werkkamer in Den Haag veel aandacht heeft getrokken. Met de 'bemenste' torens gaat
het intussen goed: de Brandaris wordt verbouwd en gemoderniseerd en ook de toren van
Schiermonnikoog blijft bemand. Het menselijk oog blijkt niet vervangbaar door elektronica.
Volgens de traditie had ook zij een element aan de trofee toegevoegd, namelijk “de mens”, die
ook een plaats op het Wad verdient. Zo verrijkt gaf zij de Trofee terug aan de voorzitter van de
Wadvaarders.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 20
WADVAARDERSDAG
Dit jaar ging de Trofee naar de bemanningen van de schepen van de Waddenunit van het
Ministerie van EZ: de Phoca, de Krukel, de Stormvogel en de Harder. Zij krijgen de
Wadvaarderstrofee vanwege hun inzet voor de Waddenzee, waarbij zij zowel natuur als
vaarrecreatie in het oog houden.
Na deze boeiende ochtend was het tijd voor de workshops. Een paar daarvan zijn bijna vaste
nummers geworden, zoals Varen op de Duitse Wadden, maar ook waren er nieuwe, zoals
meteorologie en 'droogvaren' met de simulator van de Maritieme Academie.
Tussen ochtend- en middagprogramma was er de traditionele warme lunch van stamppotten
zuurkool en boerenkool met worst en een lekker toetje. Het geheel was, als gewoonlijk, weer
prima verzorgd door onze gastheer van deze dag: het Maritiem College te Harlingen.
Ook traditioneel was de muzikale bijdrage aan de stemming, die door Gerd Beunk werd
verzorgd. Daarmee werd een vorig jaar geconstateerd gemis opgelost.
's Middags vond de (formele) Jaarvergadering van de vereniging plaats. Het verslag van deze
vergadering is afzonderlijk in deze Berichten nr. 90 opgenomen.
Tenslotte was er de traditionele nazit – al is dat vooral een staand gebeuren - onder het genot
van een drankje en een hapje.
OVERIGE ACTIVITEITEN IN HET VERENIGINGSJAAR 2012-2013
De evaluatie van het Convenant Vaarrecreatie leidde tot de opstelling van een nieuw
vijfjarenplan: het Actieplan Vaarrecreatie Waddenzee (AVW). Daarin is voor een belangrijk deel
ons motto “vrij en verantwoord” terug te vinden. Tijdens de Wadvaardersdag 2014 zal de
projectleider van Twijnstra en Gudde, die de totstandkoming van het AVW heeft begeleid, dit
werkstuk aan ons presenteren.
Begin maart kwam een grote groep vertegenwoordigers van de partijen in het Pact van Rede bij
elkaar om concreet na te gaan waar knelpunten en kansen waren om de belangen van natuur
en vaarrecreatie beter op elkaar aan te sluiten. Onder leiding van Piet Dijkstra werd de methode
van de 'schetsschuit' toegepast. Dit leidde tot de uitwerking van een document waarin onze
gezamenlijke visie verwoord staat. Elders in deze Berichten vindt u de tekst op pagina 23 van dit
document. Een drietal pilots wordt nu uitgewerkt om het idee van dynamische zonering in de
praktijk te testen. Voor ons vooral interessant is daarbij de mogelijkheid van een nieuwe
vaarroute bij de Blauwe Balg.
Het vernieuwde TOW kwam weer vier maal bij elkaar. Enkele interessante studies (o.a. over
ontwikkelingsmogelijkheden van de kleine havens) kwamen aan de orde. Helaas is de
deelname van overheden en natuurorganisaties over het geheel zeer mager.
Nu er nog steeds zoveel zaken rond het Wad volop in beweging waren, was het niet erg zinvol
al in dit jaar de contacten met de landelijke politiek te ontwikkelen. Wel blijft dit Baken ook voor
2014 gehandhaafd.
Rond de Afsluitdijk werd dit jaar vooral verder gestudeerd. Op een aantal punten werden eerste
keuzes gemaakt. Zo zal het basisprofiel van de dijk gehandhaafd blijven, maar moet er wel aan
de Wadzijde een andere harde afdekking op komen (i.p.v. basalt). Bij Den Oever komt een
nieuwe keersluis aan de buitenzijde van de schutsluis. Tevens komt hier een systeem om vissen
makkelijker van zout naar zoet en omgekeerd te kunnen laten trekken. Bij Kornwerderzand zijn
nog veel keuzes open. Hier gaat het vooral om het sluizencomplex en de eventuele aanleg van
een vismigratierivier.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 21
WADVAARDERSDAG
Het bestuur hield een overleg met vertegenwoordigers van het Nederlands Platform voor
Waterrecreatie. Hoewel Watersportverbond en ANWB uittraden zien wij het NPvW nog steeds
als het meest representatieve platform van alle recreatieve watergebruikers.
Op internationaal gebied gingen de contacten met onze Duitse zusterorganisatie “Soltwaters”
gewoon verder. Samen namen we deel aan de beurs “BoatFit”in Bremen en waren we bij het
betonningsoverleg met het Wasser- und Schifffahrt Amt (WSA) Emden.
Nu ook Denemarken voor het Waddengebied de werelderfgoedstatus heeft aangevraagd wordt
voor vaarrecreanten trilaterale samenwerking belangrijk. We hebben inmiddels contacten met
de Deense organisatie van wadvaarders en werken aan het oprichten van een organisatie
waarin die samenwerking gestalte krijgt.
Op het terrein van voorlichting, toerusting, begeleiding en cursuswerk zijn in het afgelopen jaar
flinke ontwikkelingen geweest. Menno Buiskool coördineerde ook dit jaar de
“keukentafelgesprekken”. Met twee bedrijven, Scheepswijs en Neptunamor, hebben wij
overeenkomsten voor vaarcursussen gesloten. Zij bieden onzes inziens een goede kwaliteit en
geven onze leden korting.
Geheel bij deze jongste tak van ons verenigingswerk passend, vonden wij het initiatief om een
aantal sites, waarop nautische informatie werd gegeven, bij elkaar te brengen in de Stichting
Nautin. De Wadvaarders behoren tot de “founding fathers” van Nautin en hebben, in de persoon
van Jan Röben, een vertegenwoordiger in het bestuur. De vereniging betaalt aan Nautin een
collectief abonnement, zodat onze leden gratis toegang hebben tot alle data.
Volgens plan deden wij als standhouder - voor minimale kosten - mee aan Boot Holland in
Leeuwarden en kort daarna aan BoatFit in Bremen. Het leverde ons veel publiciteit op. We gaan
er in 2014 dan ook zeker mee door.
Begin juli verscheen, zoals aangekondigd, onze nieuwe folder. Nynke Bout en Marian Poutsma
verzorgden tekst en lay-out. Onmiddellijk aansluitend zijn nagenoeg alle havens langs het Wad
van een ruime voorraad voorzien.
Het Wadvaren langs IJssel en Rijn vond plaats op 31 oktober (Zwolle) en 5 november
(Woerden). Bijpraten over het werk van het bestuur op het gebied van beleidsbeïnvloeding en
vooral Nautin, waren de gespreksonderwerpen. Ruim honderd leden bezochten deze
geanimeerde bijeenkomsten.
Ons verenigingsblad “Berichten” kwam in 2013 vier keer uit. De redactie bestond dit jaar uit
Marian Christiaanse, Sieny van Weesep, Paul Raasveld, Roel Luiten en Maarten Snel. Ferdi
Uuldriks is de vormgever, Evert-Jan de Kluizenaar de fotoredacteur.
De website werd opnieuw geredigeerd door Wim Blankestijn, Hans Fix en Dirk-Jan Schenk. Met
het bestuur is de website in het voorjaar grondig onder de loupe genomen en op diverse punten
gestroomlijnd en geactualiseerd.
De beide redacties hielden in december hun jaarlijks overleg met het bestuur en met elkaar.
De Wadvaardersdag werd in 2013 voorbereid door de leden Karen Westra en Fokko Jan
Udema, samen met secretaris Jaap Klanderman.
Het bestuur bestond sinds de ALV van januari 2012 uit Kor Wijngaarden (voorzitter), Jaap
Klanderman (secretaris), IJsbrand Dijkstra (penningmeester), Pieter van Kuppenveld en Jan
Röben. Het bestuur vergaderde in dit verenigingsjaar zeven keer en hield daarnaast een
berichten 90 - januari 2014
Pag. 22
WADVAARDERSDAG
afzonderlijke bijeenkomst om de beleidsrichting voor de komende periode vast te stellen. Het
resultaat daarvan is verwoord in de Bakens voor 2014.
In de kascommissie hadden dit jaar zitting de heren Wim Blankenstijn en T. Rodenhuis.
Reservelid was R. Smit.
Namens het bestuur,
Jaap Klanderman,
secretaris
Partijen verenigd in het Pact van Rede stellen naar aanleiding van de Schetsschuit van 2
maart 2013 vast:
- dat er overeenstemming bestaat over het doel: duurzame bescherming van de
Waddenzee als natuurgebied
- dat gevestigde menselijke activiteiten een onlosmakelijk deel uitmaken van de
karakteristieke waarde van het Waddengebied
- dat er overeenstemming bestaat over het gegeven dat de Waddenzee voor vogels en
zeehonden zeer belangrijk is als rust-, foerageer- , opvet- en ruigebied
- dat er overeenstemming bestaat over het gegeven dat het waddengebied een
belangrijk recreatiegebied is, en dat minimaal 95 % van de recreatieve gebruikers van
het wad zich aan de regels houdt
- dat recreatieve natuurbeleving door wadvaarders en wadlopers goed verenigbaar is
met het in standhouden en ontwikkelen van de natuurwaarden, mits goede uitvoerbare
en handhaafbare spelregels gehanteerd worden
- dat voor alle aangewezen art. 20 gebieden een motivering uit ecologisch oogpunt
voorhanden is
- dat wadvaarders en wadlopers begrip hebben voor het gegeven dat er vanwege
natuuroverwegingen in de Waddenzee gesloten gebieden zijn, met name voor die
gebieden waar broed- en rustgelegenheid is voor kwetsbare soorten
- dat de dynamiek van de Waddenzee maakt dat de begrenzing van gesloten gebieden zoals op
kaarten aangegeven niet altijd in overeenstemming is met de actuele situatie ter
plaatse
- dat mede gezien voorgaand punt, gesloten gebieden soms de veiligheid van het recreatief
varen in de weg staan, los van het adagium “Nood breekt wet”
- dat de Erecode onverkort de basis blijft voor het gedrag van gebruikers
- dat er buiten de artikel 20 gebieden zones zijn die tijdelijk verstoringsgevoelig zijn
- dat er binnen de artikel 20 gebieden gedeelten zijn, die minder of niet verstoringsgevoelig zijn
afhankelijk van de tijd en de dynamiek
Partijen spreken het volgende af :
- Om tegemoet te komen aan de geconstateerde beperkingen van de huidige methodiek van
gesloten gebieden, welke zijn aangegeven in de kaartbijlage, waarbij veiligheid,
dynamiek, recreatieve natuurbeleving en verstoringgevoeligheid elkaar ontmoeten, op
basis van maatwerk een nieuwe methodiek te ontwikkelen voor de
begrenzing van deze gebieden, zowel in ruimte als in tijd, alsmede voor bezoekers
van deze gebieden daarop afgestemde gedragsregels op te stellen
- In deze nieuwe methodiek de op te nemen begrenzingen, maatregelen of spelregels aan te
passen als blijkt dat natuuroverwegingen, de dynamiek van de Waddenzee en
recreatieve belangen daartoe aanleiding geven
- In deze nieuwe methodiek op te nemen dat door middel van de nieuwe media (gps,app, blog
etc. ) permanent aangegeven wordt waar verstoringgevoeligheid wel/ niet optreedt,
berichten 90 - januari 2014
Pag. 23
WADVAARDERSDAG
zodat wadvaarders en lopers daar in hun vaar-, anker-, droogval- en loopgedrag direct op kunnen inspelen
- In deze nieuwe methodiek de beheerders van het Wad, waaronder de Waddenunit van EZ,
een centrale rol te laten spelen door via de nieuwe media aan te geven waar er wat aan de
hand is uit oogpunt van dynamiek en verstoring, en wat wel en niet mogelijk is uit
oogpunt van recreatieve natuurbeleving
- Een projectvoorstel voor te bereiden voor de ontwikkeling van deze methodiek ter subsidiering
door het Waddenfonds
- Op basis van deze nieuwe methodiek één of meerdere pilotprojecten te starten waarin deze
nieuwe methodiek, waaronder het gebruik van nieuwe media, als communicatiemiddel
naar recreanten uitgetest kan worden. In aanmerking daarvoor komen:
o De Engelsmanplaat waar droogvallen aan de orde is
o Ruigebieden van Bergeenden waar verstoring en tijdelijke vermijding aan de orde is
o De Blauwe Balg, waar nautische- en veiligheidsaspecten spelen
- Bij de dynamische openstelling die voorgestaan wordt en die leidt tot verruiming van de
toegangsmogelijkheden worden het gedrag van de recreanten en de eventuele
effecten op dieren gemonitord
- Overheden en bevoegd gezag intensief te betrekken bij bovengenoemde uitwerkingen en
implementatie in het Actieplan Convenant Vaarrecreatie Waddenzee te bevorderen
- Partijen een inspanningsverplichting aangaan om de onderzoeksvragen zoals weergegeven in
de bijlage ( verslag van de Schetsschuit van 2 maart 2013) in bestaande
onderzoeksprogramma's onder te brengen.
BAKENS 2014
1. De Vereniging Wadvaarders gaat door met het leveren van inhoudelijke bijdragen aan het
overheidsbeleid t.a.v. de Waddenzee. Daartoe streven we ernaar vertegenwoordigd te zijn in
zoveel mogelijk overlegsituaties, waar 'varen op het Wad' aan de orde is.
2. Meer dan voorheen zullen we ook relaties met de politiek ontwikkelen. In 2014 gaan we
kennismakingsgesprekken houden met fractiewoordvoerders ”Wadden” in de Tweede Kamer.
3. Als uitwerking van het Pact van Rede is het Actieplan Vaarrecreatie Waddenzee (AVW)
opgesteld. In januari 2014 zullen de Wadvaarders dit plan mede ondertekenen.
4. Ook na de ondertekening van het AVW blijven natuur, recreatie en overheid samen optrekken
om van de dynamische zonering een succes te maken. In eerste instantie gaan we
meewerken aan vier geselecteerde 'hotspots'. Openstelling van een route 'onderlangs' bij de
Blauwe Balg is in dit kader ons eerste speerpunt in 2014.
5. We nemen opnieuw actief deel aan monitoring van het gedrag van Wadgebruikers en van de
Waddennatuur.
6. Instandhouding van de bereikbaarheid van kleine havens is voor ons, nationaal en
internationaal, een onderwerp waarvoor we ons inzetten.
7. De Wadvaarders gaan door met keukentafelgesprekken en andere toerustings-,
begeleidings- of cursusvormen voor het “vrij en verantwoord” varen op het Wad. In 2014
wordt samengewerkt met twee bedrijven die vaarcursussen aanbieden.
8. De Wadvaarders ondersteunen het werk van Nautin, dé website voor nautische informatie.
Onze leden hebben, via onze collectieve aansluiting, gratis toegang tot de gegevens.
9. Bekendheid van en met onze vereniging is ook in 2014 een speerpunt. De Wadvaarders zijn,
waar dat bij onze middelen past, aanwezig op watersportbeurzen.
10. De internationale samenwerking is uitgebreid tot de drie Waddenlanden. Met Soltwaters
(Duitsland) en Vadehavets Bådsklubber (Denemarken) vormen wij in 2014 een Trilaterale
Stichting voor de coördinatie van recreatieve vaarbelangen op de trilaterale Waddenzee.
berichten 90 - januari 2014
Pag. 24
Wadvaarders gaan digitaal
Impressie van een regionale Wadvaardersbijeenkomst in Zwolle (31 oktober)
Thema was: Nautin, een internetplatform dat
het varen op de kustwateren digitaal ondersteunt. Weergegevens, tijgegevens en
dynamische dieptestaten op één digitaal
forum. Webbeheerder van de Wadvaarders,
Hans Fix geeft een kijkje in de keuken van
Nautin en de mogelijkheden die het biedt voor
leden.
En dat het trekt mag duidelijk zijn aan de
opkomst. Er waren stoelen tekort in het
zaaltje bij de kerk aan de Bagijnenstraat in
Zwolle. Meer dan 60 mensen en ook nog
eens van een beduidend jongere leeftijd dan
op de vorige bijeenkomsten. Zou dit dan het
antwoord zijn op de prangende vraag hoe het
ledental te verjongen? Hoe bereiken we de
jonge Wadvaarders? Nou het antwoord is
duidelijk. Met moderne middelen. En hoe
haaks dit staat op de 'oude' Wadvaarderssfeer mag blijken uit het emotionele vertrek
van een lid dat 'hier helemaal niets mee
heeft'. Hij voelde zich duidelijk niet thuis in de
wereld van Hans, een wereld met virtuele
tonnen, way points, handige doorsteekjes in
digitale routes. Maar hij vond ook blijkbaar
dat dit niet meer 'zijn Wadvaardersclub' was.
Avondvoorzitter Jan Röben deed nog een
dappere poging om een discussie te
ontlokken maar de toon was gezet en de man
beende met vrouw naar buiten. Symbolisch
moment voor een vereniging die zoekt naar
verjonging en verbreding door inzet van
moderne middelen. Weg is het imago van
oude mannen met baarden die bijeenkomen
om sterke verhalen uit te wisselen en
zeemanslieden te zingen.
Je hoeft helemaal geen digitale hobbyist te zijn
om te zien dat wat Hans demonstreerde,
zonder meer de toekomst van het varen is.
Niet dat je de hele dag in de kuip naar je
scherm moet staren, dat zie ik nog geen
Wadvaarder doen, gek als ze zijn op de kleur
en geur van lucht en water, maar dat het je
reis ondersteunt, veiliger maakt, je op ideeën
brengt, dat staat als een paal boven water. En
dat het daarmee ook een nieuw publiek trekt is
overduidelijk.
En Hans is natuurlijk ook wel een enthousiaste
verteller over de mogelijkheden die Nautin
biedt. Soms iets te enthousiast als hij mooie
geultjes laat zien boven het Rif bij
Schiermonnikoog die hij ontdekt heeft en in
kaart gebracht. De schipper van de Krukel,
van de Wadden-unit van ministerie EZ (goed
dat hij er bij aanwezig is) kijkt er wat zuinigjes
bij. 'Lijkt mij geen goede zaak om deze routes
te propageren. Laat de Wadvaarders maar
liever aan de binnenkant van het Wad blijven.
Veiliger en overzichtelijker.' Dat was een goed
advies.
Maar mooi dat iedereen enthousiast zijn of
haar stukje eruit kon pikken. Hoe kom je op de
site, welke voordelen biedt dat de leden etc.
Het lidmaatschap van de Wadvaarders geeft
gratis toegang tot Nautin. Moet je natuurlijk wel
even een emailadres doorgeven en een
inlogcode regelen. Maar dat is een kleinigheid.
Helaas niet voor iedereen, zo blijkt wel weer.
Interviewer: Martin Berk
berichten 90 - januari 2014
Pag. 25
De kluskringloop
Het eerste seizoen Nautin
Afgelopen seizoen is Nautin gestart als het
informatie-platform voor de pleziervaart. Zie
de website: www.nautin.nl .
We zijn begonnen met de boeienbestanden
en de meteo-informatie “Kortweer” van
www.filo.nl. Verder hebben we de verzending
van de Berichten aan Zeevarenden
overgenomen. Daarnaast zijn er diverse
beschikbare informatiebronnen ontsloten.
Binnen Nautin-verband werken een twintigtal
vrijwilligers om alle informatie beschikbaar te
krijgen op de Nautin-website. Een
enthousiaste groep mensen. Samen zorgen
zij voor de continuïteit van het informatie
aanbod.
Nautin is meteen al omarmd door de
Wadvaarders, door de Toerzeilers en door
een honderdtal individuele donateurs. Daar
zijn we blij mee.
Dus Nautin gaat door; we zijn op de goede
weg. Het informatie-aanbod wordt vergroot dit
jaar. Onder meer gaat QuickTide PC
onderdeel worden van het Nautin-aanbod.
Het QuickTide-gebruik wordt daarmee
gereserveerd voor Nautin-donateurs en leden
van haar sponsors. Op die manier kunnen we
de continuïteit van dit waardevolle product
verzekeren.
En uiteraard wordt er gewerkt aan verbetering
van de Nautin-website.
Verder groeien de samenwerkingsverbanden.
Zo zal de website www.escaut.nl (voor ZuidNederland) nauw met ons gaan
samenwerken.
Daarnaast zijn we in overleg met diverse
grote belangengroepen in de pleziervaart om
samen het draagvlak van Nautin te vergroten.
Kortom na de vliegende start in 2013, gaan
we een interessant nieuw Nautin-jaar in.
We zijn blij alle Wadvaarders van dienst te
kunnen zijn.
Het bestuur van de Stichting Nautin.
Wadvaren is er even niet bij, ons schip ligt
hoog en droog. In een loods zelfs dit keer: er
moet onderhoud gepleegd worden. Afgelopen
jaar zag onze Odyssee Abraham. Althans dat
zou best eens kunnen, op verschillende
documenten staan verschillende
geboortejaren en 1963 is daar ook bij. Het is
een stalen schip met een houten kajuit. Staat
prachtig, maar onderhoudstechnisch niet de
meest ideale oplossing. We blijven het
verouderings-proces goed de baas, maar
daar moet ik wel wat voor doen.
‘s Zomers een paar weken op zout water is
een prima manier om te ontdekken waar het
verfsysteem niet helemaal perfect is. En als
het wel perfect is, maar je meert eens met
windkracht 6 dwars in een vrij nauwe box,
dan blijkt na een weekje zout water dat er
toch een beschadigingetje op het berghout zit.
Het is niet moeilijk om die plekjes bij te
werken. Ontroesten, flink wat lagen primer er
op en natuurlijk uiteindelijk alles mooi
aflakken. Alleen kom ik bij het opzetten van
elke laag primer toch weer een klein plekje
roest tegen, dat ik eerder kennelijk over het
hoofd heb gezien. Geen probleem hoor, ook
weer even ontroesten en een dotje primer er
op. Ik raak alleen wel de tel kwijt van het
aantal lagen primer op elk plekje. Vijf lagen is
wel genoeg, maar bij twijfel geef ik de meest
recente plekjes (voorzover ik me die
tenminste kan herinneren) nog maar een
dotje. Tweecomponenten primer hè, eenmaal
in de gewenste hoeveelheid aangemaakt
moet het toch op. Al met al beginnen de
verflagen serieus bij te dragen aan de
waterverplaatsing.
Behalve verven is de winterstalling ook de tijd
van de klussen. Een boot is om een of andere
reden nooit af. De gasinstallatie voldeed niet
berichten 90 - januari 2014
Pag. 26
De kluskringloop (vervolg)
De middenbolder,
een keukentafelverhaal
helemaal aan de voorschriften. De rolkluiver
die ik vorig jaar gemaakt had, schoot op totaal
verkeerde momenten van de rol, de
slampamper moet veranderd, ik ontdekte dat
de ankerketting nog slechts op z'n erewoord
binnenboord bleef. Bij windkracht 7 sloeg de
stuurboord fokkeschoot de kap van het
boordlicht. Het driekleuren toplicht brandde
zoals gewoonlijk aan het begin van het
seizoen wel maar aan het eind niet. En dan
heb ik het nog niet over de klussenlijst van
vorig jaar waar ik niet helemaal aan toe was
gekomen..….
De boot wordt een jaartje ouder, maar de
schipper ook. In de jaren kort nadat het schip
gebouwd werd had ik makkelijk bij alle
hoekjes en gaatjes van het interieur gekund.
Maar ja toen kon ik zo'n schip helemaal niet
betalen. Nu we wel een schip hebben, zitten
stramheid, kortzichtigheid en laat ik eerlijk
zijn: mijn omvang, me soms knap in de weg.
Vooralsnog is het mijn eer te na de lastige
karweitjes uit te besteden, maar er liggen
gouden tijden voor de werf in het verschiet.
Soms denk je wel eens ”waarom heb ik dit
niet tien jaar geleden bedacht”?
Dat overkwam mij toen ik een flinke maat
kikker op het boeisel van onze zeeschouw had
gemonteerd. Zo ongeveer halverwege het
zwaard. We gebruiken die kikker eigenlijk
alleen in de sluis. Een flinke stootwil vóór het
zwaard en een er achter. Mijn vrouw kan dan,
rustig op het kajuitdak zittend, de boot met
één lijn vastleggen.
Jarenlang was het minder eenvoudig. Het is
mijn eer te na om nu te zeggen, “dat was de
tijd van het kleine sluisleed”. Maar het ging
toch ook niet altijd zonder kleine
zenuwachtigheid(jes). Op z'n minst was het
soms niet helemaal ontspannen.
Onze ervaringen met de platbodem zijn het
meest gebaseerd op de sluis van
Kornwerderzand, komend of gaand naar het
wad.
De procedure stond altijd vast. Mijn vrouw op
het voordek en ik bij het roer, de motor en de
achtertros. Eenvoudig genoeg zou je zeggen.
Maar toch zijn er zo van die oneffenheden.
Bij voorbeeld als je plotseling naar de andere
kant van de sluis moet en de trossen en de
stootwillen blijken dan aan de verkeerde kant.
Of, je stoomt op met de hele meute en je ziet
dat je buurman scheef achter gas geeft en je
misschien voorbij vaart. Wat doe je, ook gas
geven of niet en kun je later genoeg
afremmen? Of wat ook hinderlijk is, als de
bemanning van het schip voor je zenuwachtig
is en gauw vastmaakt bij de eerste
gelegenheid, zonder aan te sluiten. Je moet er
dan om heen en daarna weer mooi langszij
zien te komen. Ook zorgt soms een schip voor
je met veel schroefwater, dat de kop van de
boot wegdrijft van de sluiswand en dat
“schipperske” er niet meer bij kan. Het kan ook
zijn dat de voortros iets te gauw wordt
vastgemaakt en als spring werkt, zodat de
kont wegdraait en de schipper er niet meer bij
kan. In zo'n geval moet er gecommuniceerd
worden over verdere manoeuvres, soms ook
niet zo eenvoudig. Soms is de schipper even
vergeten dat er stroom mee staat in de sluis
en in plaats van achter wordt er eerst voor
vastgemaakt. Zie dan maar eens om de kont
weer naar de wand te krijgen.
Ervaren sluisgangers kunnen vast nog wel
wat soortgelijke situaties bedenken.
Het leuke van de winter is dat alles er weer
prachtig uit komt te zien (aan boord dan,
thuis is een ander verhaal). En straks gaat
het weer kriebelen. Dat begint bij mij altijd
al een beetje bij de jaarvergadering van de
Wadvaarders. Maar bij de eerste
lenteachtige dagen kan ik niet meer
wachten om het corrosieproces opnieuw te
laten beginnen.
Eilard Jacobs
“Odyssee”
berichten 90 - januari 2014
Pag. 27
De middenbolder,
een keukentafelverhaal (vervolg)
Tegenwoordig niks meer van dat alles. Ik vaar
nu mooi langs de wand, rem af bij een bolder,
op centimeters nauwkeurig voor de voeten
van mijn vrouw. Op het breedst van het schip
is de sluiswand het dichtste bij.
Eerlijk gezegd, werd ik geïnspireerd tot de
middenbolder, door een matroos op een
cruiseschip op het Wolgakanaal. Die
cruiseschepen varen tussen Moskou en St
Petersburg heen en weer voor tochten van
tien dagen. Beurtelings stappen passagiers
op in Moskou of in St Petersburg.
In de buurt van Moskou passeren deze
schepen sluizen met een enorm verval, tien
meter of zo. Ze zijn gebouwd in de tijd van
Stalin in de dertiger jaren.
In die sluis worden schepen vast gemaakt
aan een bolder op een groot drijflichaam, dat
in een uitsparing in de sluiswand en achter
twee zware geleiders, mee op en neer gaat
met de waterstand. De matroos stond een
dek lager dan wij en legde, toen het schip
was afgestopt, even een strop om die
drijvende bolder. Zo gepiept, 6 of 7 duizend
ton vastgelegd. Het leek alsof hij een leeg
bierglas weer terug zette op de toog.
Zo doen wij dat nu ook in Kornwerderzand.
Ik stop de boot bij een bolder onder
handbereik van mijn vrouw en zij legt de
tros er om heen. Inderdaad, alsof zij een
theekopje terug zet op tafel.
Tjerk van der Zijpp
“Sir Oliver”
Wadzeilen op de westelijke
Zuiderzee
“Was jij die mafkees met dat mastje?” De
tjalkschipper keek mij aan met een blik van
bravoure. Hmmm dacht ik, zo kom je nog
eens in gesprek als je voor een
sluisopeningetje ligt te wachten. Ik zei: “Was
jij dan die tweemaster daar pal achter de
dijk?” Ja, dat was hij. Het was inderdaad een
vreemde situatie, want we zeilden gelijktijdig
langs de Afsluitdijk. Hij op zout naar het
zuidwesten, maar ik op zoet naar het
noordoosten. “Een leuke variatie om aan de
zoete kant langs de Stevinsluizen en de Dijk
te zeilen, maar je moet wel oppassen voor
stevige stroming”, zei ik hem. Nu werd het de
oude te veel. “Zeg, luister jij eens, als je zo
nodig in die ondieptes wil varen, moet je dat
zelf weten. Maar stroming, daarvoor moet je
op het Wad zijn.
” Nu werd het interessant. Ik liet de schipper
een zojuist gemaakte foto zien. “Weet je dat ik
voor de zekerheid mijn motor heb bijgezet toen
ik die eb zag trekken”, zei ik hem. “Je kent vast
de stroming bij spuien als je bij Den Oever het
Wad op gaat; maar wat wegstroomt, moet er
ook ergens in. En ik zal je nog wat vertellen.
Door de uitwateringssluizen lijken aan de
zoete kant nieuwe geulen in het IJsselmeer
ontstaan. Ik durf te wedden dat ook jij de
waterbewegingen herkent in… het IJsselmeer!
Maar daarvoor moet je wel kriskras over
Nieuwe Zeug varen.”
Nieuwe Zeug is zo'n plek die door heel wat
zeilers gevreesd wordt omdat je er gemakkelijk
vastloopt. Een eeuwenoude reflex zo blijkt,
want ooit vormden Nieuwe en Oude Zeug de
wieringerdroogte Seugh of Suygehorn ofwel
Seghehorn. Zeezeilscholen gebruiken het
gebied om navigatietechniek met veilige
sectoren te oefenen. En als ik er zelf met vijf,
zes knoop over heen dender staat mijn hefkiel
minstens half omhoog en telkens weer neem ik
het lijntje van mijn roerblad in de hand, ook al
was trekken tot nu toe niet nodig. Want je voelt
dat die plaat er op uit is om je te foppen. Nog
leuker wordt het in de winter, als de rood-witte
boeitjes zijn gelicht.
“Okay, schipper, maar wist jij dat het aan de
zoute kant vroeger ook Nieuwe Zeug heette”,
berichten 90 - januari 2014
Pag. 28
Wadzeilen op de westelijke
Zuiderzee (vervolg)
daagde hij mij nu uit. Nee, dat kon niet waar
zijn, dacht ik, en we verwedden er een borrel
om bij Tante Pietje. Wat later haalde hij uit
een oude tas een leerboek te voorschijn en
toonde zonneklaar zijn gelijk. Het boek was
uit 1921, een kaart zonder dijk, met Nieuwe
Zeug op de plek waar nu Boerenplaat op de
kaart staat (zie kaartje). “Ai, je hebt me lelijk
tuk, Nieuwe Zeug ligt dus eigenlijk ook in de
Waddenzee.” “Ja meneer, wie zich gaat
verdiepen in het vaarwater hier rondom
Wieringen, komt voor nog meer verrassingen
te staan”. Hij bromde wat en goot het
verdiende borreltje verticaal naar binnen.
Een heldere geest heeft nu zelfs wat tonnen
gelegd en dankzij moeder natuur sluit de
genoemde Wierbalg sinds vorig jaar weer op
het Amsteldiep aan.
Na de borrel (op mijn rekening) spraken
tweemasterman en ik af een rondje te zeilen.
Terug van het Amsteldiep dobberden we in de
kom boven de Stevin uitwateringsluizen waar
de ebstroom een vlak uit de waddenbodem
heeft geschuurd van meer dan tien meter
diep. Bij spuien proef je brak water, echt
eerder zoet dan zout. Groene ton de Oever 9
is bij spuien, als de eb bijna kentert, een
levensgrote magneet, die je uitgaand beter
niet aan je stuurboordzijde kunt nemen. Toen
maakten we het rondje af door opnieuw de
Nieuwe Zeug op te gaan, dus aan de zuidkant
van de Dijk. Je kunt bij de eerste ton van de
Wiervlaak al 70 graden sturen zonder dat je
terecht komt in de kniediepte. Ben je eenmaal
bij de meetpaal Fi 17 dan is er geen houden
meer aan: stroming. En zeil je verder langs de
dijk dan zie je ten noorden van de ondiepte
sprankelend water alsof je op het Wad bent:
een diepte met stroming. Hier blijft het water
zijn geul trekken voordat het in de Waddenzee
wordt vrijgelaten.
In de file naar Texel gaan de meeste bootjes
haastig door het Visjagersgaatje en dan het
Malzwin. Maar op het oude kaartje zie je de
Wierbalg als hoofdvaarwater en is dat
Visjagersgaatje inderdaad een smal gaatje
tussen twee platen: beneden de Middelplaat,
waar anno nu, als het water ook maar een
beetje zakt, meteen weer vette zeehonden
liggen te snurken; en boven, wat toen een
uitloper van de Boerenplaat was. Die
Boerenplaat was veel smaller maar langer en
is na 1932 door de Afsluitdijk doorsneden.
Een deel ligt binnen de huidige tonnetjes van
Nieuwe Zeug, als een korte zuidoostwaarts
gelegen ondiepte. Ertussen is de eerder
genoemde geul van wel 5 meter diep,
misschien een restant van de oude vaarroute
Vlieter genaamd.
Voor droogvallende jachtjes op het westwad
is de Wierbalg, de Breehorn en vooral het
Amsteldiep een gemakkelijke favoriet, omdat
je op de wijdse zeevlakte hooguit een
Wieringer visser tegenkomt, maar ook omdat
het rijke oestergronden zijn als je de weg
weet te vinden. Wanneer je in maanloze
nacht droogliggend je anker moet verleggen,
trekt je ketting hier een fraaie lichtslang over
de zandplaat dankzij de algjes. Elke keer als
je een Wieringer visser langs de Westwal
richting Hyppo ziet opstomen, lijkt het erop
alsof hij de verzanding van het Amsteldiep
richting die vermaledijde Amsteldijk nog
steeds niet helemaal accepteert. Maar het
water loopt al bijna een eeuw tegen de dijk op
en het laat het zand daar dan maar vallen.
Bij toeval zagen we dat een kajuitjacht ons nu
volgde. Het was al stevig door de tonnetjes
heen, met minder dan twee meter water. De
Nederlandse vlag in het stuurboord want, een
huurder! Ik begon met armen te zwaaien en te
roepen, “weggaan, rückwerts!” Vragende
blikken, de snelheid ging er duidelijk uit. Maar
het leed was al geschied. Vast. “We gaan pas
trekken als deze eb is opgehouden”, zei mijn
nieuwe zeilvriend. Hij was overtuigd. Er ís
stroming op het IJsselmeer. Even later gingen
de schuiven van de uitwateringssluizen dicht.
We wachtten nog tien minuten, hoopten tegen
beter weten in op rijzend water en trokken het
jacht toen los, geen enkele moeite voor mijn
buitenboord 6 pktje. “Alweer zo'n mafkees”,
aldus de schipper. Hij zei het nu zonder
bravoure, eerder wat bezorgd.
Paul Raasveld
“Krokfors”
berichten 90 - januari 2014
Pag. 29
WADDEN-IDIOOT
Vrij naar 'De idioot in het bad'; Vasalis.
Met opgetrokken schouders, dichtgeknepen ogen,
Vaak druipend als een half verzopen kat,
Over de helmstok in elkaar gebogen,
Vaart elke week de idioot naar het wad.
De mist die op het kille water staat
Maakt hem van binnen rustig; witte stoom...
En bij elk zeil dat naar beneden gaat
Bevangt hem meer en meer een oud vertrouwde droom.
Hij laat het anker in het water glijden
En vouwt zijn armen op de borst.
Hij zucht, voelt zich weer als een vorst!
En om zijn mond gloort langzaam aan een groot verblijden.
Het uitzicht om hem heen is leeg en mooi geworden
Wanneer het schip zich op de zandplaat vlijt.
Tussen de prikken die reeds licht verdorden
Raakt hij in één keer al zijn zorgen kwijt.
Hij voelt zich als het wad: nog nauwelijks geboren.
Hij weet nog niet dat sommige mensen nimmer rijpen.
Hij heeft de wijsheid van het water niet verloren
En hoeft de dingen van het land niet te begrijpen.
Maar elke keer dat het schip weer drijven gaat,
Onhoudbaar door de golven opgeheven,
En hij het anker haalt
En huiswaarts vaart, dan baalt hij even.
Want elke keer opnieuw wordt weer de strijd verloren,
Hij ruw gescheiden van het waterleven.
En elke week is hem het lot beschoren
Opnieuw een 'wadden-idioot' te zijn gebleven.
Jon Brakelé
berichten 90 - januari 2014
Pag. 30
berichten 90 - januari 2014