Lokaal Opleidingsplan
Medische Vervolgopleiding
Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Documentbeheer
Voor de samenstelling van dit lokale opleidingsplan is gebruik gemaakt van:
• Het nationale opleidingsplan ‘Modernisering Opleidingsplan Anesthesiologie’, versie
24-09-2008 van de NVA.
• Opleidingsdocumenten van de Opleiding Anesthesiologie St. Antonius Ziekenhuis.
Auteurs
Auteur 1
Auteur 2
Auteur 3
dr. H.P.A. van Dongen, anesthesioloog-pijnbestrijder en opleider.
dr. P. Bruins, anesthesioloog-intensivist en plaatsvervangend opleider.
drs. F.J. Klomp, onderwijskundige, St. Antonius Academie
Versie
1.0
1.1
Datum
maart 2011
december 2013
Beheer
Inhoudelijk beheer
Digitaal beheer
Wijzigingen
Wijziging locatie Utrecht
Toevoegen Vak- en Opleidingsgroep
dr. H.P.A. van Dongen, anesthesioloog-pijnbestrijder en opleider.
I.F. Verbaan, management assistent Medische Opleidingen
St. Antonius Academie
© St. Antonius Academie, Nieuwegein
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of
openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze (hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen
of op enig andere manier) zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de St. Antonius Academie te
Nieuwegein.
Inhoudsopgave
1. Inleiding
4
2. Vak- en Opleidingsgroep
6
3. Inhoud en structuur van de opleiding
8
3.1 Opleidingsschema Opleiding Anesthesiologie
10
3.2 Toelichting op en nadere uitwerking van het opleidingsschema
12
3.3 Beschrijving Klinische settings en stage
21
3.4 Beschrijving Verdiepingsmodules
34
4. Kwaliteitszorg en Implementatie Modernisering
52
5. Ten slotte
55
Bijlagen
1.
Begrippenlijst
56
2A.
Introductieprogramma arts-assistenten
58
2B.
Introductieprogramma arts-assistenten Anesthesiologie
60
3A
Organogram afdeling Anesthesiologie, Intensieve Care en Pijnbestrijding
61
3B
Taken Anesthesioloog Opleidingskliniek St. Antonius Ziekenhuis
62
3C
Samenstelling en aandachtsgebieden Maatschap
63
3D
Gedragscode Opleidersgroep en AIOS Anesthesiologie St. Antonius Ziekenhuis
65
3E
Verantwoordelijkheden (plaatsvervangend) opleider
68
4A
Typische Klinische Situaties per Thema en Klinische setting
69
4B
Typische Klinische Situaties bij Verdiepingsmodules en settings
74
5A
Weekprogramma Afdeling Anesthesiologie
78
5B
Dagelijks generaal rapport
79
5C
Werktijden arts-assistenten anesthesiologie
80
6A
Arts-assistenten informatie Intensive Care St. Antonius Ziekenhuis
81
6B
Dagindeling ICU
96
7A
Overzicht Cursorisch Onderwijs & Kosten
97
7B
Overzicht Cursorisch CD Onderwijs (historisch overzicht 2008-2010)
103
7C
Cursorisch Onderwijs Introductie Intensive Care
108
8.
Overlegstructuren
109
9. OpleidingsScan voor de opleidersgroep
111
10. De disfunctionerende AIOS
112
11. Plan van aanpak behoud van kwaliteitsopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
113
12. (Historische) Ontwikkelingen
114
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
1. Inleiding
Dit document beschrijft het lokale opleidingsplan van de Opleiding Anesthesiologie van het
St. Antonius Ziekenhuis te Nieuwegein en Utrecht. In dit plan is een vertaling gemaakt van
het nationaal opleidingsplan ‘Project modernisering opleidingsplan Anesthesiologie’ (versie
24-09-2008) naar de lokale opleidingssituatie in het St. Antonius Ziekenhuis. Met behulp van
het nationale en het lokale plan kan de individuele AIOS zijn of haar individuele
opleidingsplan (POP) samenstellen.
Nationaal
Opleidingsplan
Modernisering
opleidingsplan
Anesthesiologie
Lokaal
Opleidingsplan
St. Antonius
Ziekenhuis
Individueel
Opleidingsplan
AIOS
De Opleiding Anesthesiologie wordt in het St. Antonius Ziekenhuis sinds 1953 uitgevoerd en
heeft een zelfstandige en volledige RGS 1 -erkenning conform het Kaderbesluit Centraal
College Medische Specialismen (CCMS) en het Besluit Anesthesiologie (5 april 2004).
Conform dit besluit wordt het 2e opleidingsjaar gevolgd in een andere opleidingsinrichting. De
afdeling Anesthesiologie van het St. Antonius Ziekenhuis heeft hiertoe een
samenwerkingsovereenkomst met de afdeling Anesthesiologie van 1. het Medisch Centrum
Haaglanden te Den Haag (locatie Westeinde en locatie Antoniushove) met dr. B.A. in ‘t Veld
(opleider) en dr. J.S. Pöll (plaats vervangend opleider) en 2. het Jeroen Bosch Ziekenhuis
te Den Bosch met drs. H.G.J.M.C. Cornelissen (opleider) en drs. F.R.C. van Dorsten (plaats
vervangend opleider).
Eveneens is er een samenwerkingsovereenkomst met het Universitair Medisch Centrum
Utrecht (UMCU) met Dr. R.G. Hoff (opleider) en Prof. Dr. J.T.A. Knape (plv. opleider) ten
behoeve van de kinderstage in het WKZ en neurostage voor AIOS die deze laatste stage
niet krijgen gedurende hun 2e jaar in het Jeroen Bosch Ziekenhuis.
De opleiding in het St. Antonius Ziekenhuis vindt plaats op locatie Nieuwegein. Afhankelijk
van de lokale instroom van het aantal AIOS Anesthesiologie in het 2e jaar bestaat ook de
mogelijkheid dit 2e jaar te volgen op de locatie Utrecht (Leidsche Rijn) van het St. Antonius
Ziekenhuis.
De inhoud en structuur van de opleiding worden bepaald door een zowel thematische als
een modulaire indeling van het curriculum en een roulatie-planning voor de klinische settings
waarbinnen gewerkt en geleerd wordt.
Het lokale opleidingsplan van de Opleiding Anesthesiologie heeft een drieledige functie:
1. Vastleggen van de inhoud en structuur
In het plan worden de verschillende opleidingsonderdelen, zoals de te verwerven
competenties, klinische settings en stages, thema’s en toetsen, in hun onderlinge
samenhang beschreven.
2. Communicatie
Het opleidingsplan is een hulpmiddel bij de communicatie tussen de opleiders, de AIOS en
het beroepenveld over wat er, hoe en wanneer wordt geleerd.
1
Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
4
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
3. Legitimatie
Het lokale opleidingsplan wordt bij interne- en externe visitaties ingezet, om inzicht te geven
in de inhoud en structuur van de opleiding.
In het lokale opleidingsplan is alleen specifieke informatie opgenomen, die van toepassing is
op de opleidingssituatie van het St. Antonius Ziekenhuis. Op deze wijze heeft het plan de
functie van “onderlegger” van het nationale opleidingsplan (NOP) gekregen.
De kern van dit lokale plan bestaat uit een opleidingsschema, waarin op één pagina de
inhoud en structuur van de opleiding wordt gepresenteerd en uit een kernachtige
beschrijving van alle klinische settings en stages waarbinnen gewerkt en geleerd wordt,
aangevuld met bijlagen.
dr. P. Bruins,
anesthesioloog-intensivist en opleider.
dr. D.J.F. Nieuwenhuijs,
anesthesioloog-intensivist en plaatsvervangend opleider.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
5
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
2. Vak- en Opleidingsgroep Anesthesiologie
Vakgroep
De vakgroep Anesthesiologie, Intensive Care & Pijngeneeskunde is een maatschap en
bestaat uit totaal 22 anesthesiologen en een wisselend aantal fellows met specifiek
aandachtsgbied (pijngeneeskunde en/of cardio-anesthesie).
Zie het Organoram in bijlage 3A.
Voor een overzicht van de taken van de anesthesiologen van de opleidingskliniek
St. Antonius Ziekenhuis wordt verwezen naar bijlage 3B.
In Bijlage 3C wordt voor ieder anesthesioloog zijn of haar specifieke aandachtsgebied
beschreven en de samenstelling van de Wetenschapsonderzoekscommissie en de
Opleidingscommissie.
Opleidingsgroep
De opleiding Anesthesiologie wordt uitgevoerd en begeleid door de volledige vakgroep
Anesthesiologie, Intensive Care en Pijnbestrijding van het St. Antonius Ziekenhuis.
De groep en ieder persoonlijk staan garant voor een kwalitatief goede opleiding en een
optimaal leerklimaat. Alle leden van de opleidingsgroep:
• Houden zich aan de door de opleidersgroep samengestelde gedragscode (Bijlage 3D)
• Committeren zich aan de verplichtingen, zoals vastgesteld in artikel C.4, C.5 en C.6 van
het Kaderbesluit CCMS.
• Ondersteunen de competentiegerichte opleiding zoals beschreven in het nationale
opleidingsplan.
• Voeren hun opleidingstaken uit conform ‘Het competentieprofiel van de opleider en leden
van de opleidingsgroep’, vastgesteld door het CGS, juni 2012.
• Zijn geschoold volgens de Teach the Teacher principes.
• Committeren zich aan het competentieprofiel opleider/supervisor medisch specialist,
waarin de 4 kerntaken worden beschreven en volgens het zevenledig competentiemodel
worden uitgewerkt te weten het rolmodel, onderwijzen van de leerdoelen, gebruik maken
van effectieve onderwijsstrategieën en zorgdragen voor een effectieve opleidingssituatie.
Zie:http://knmg.artsennet.nl/Opleiding-en-Registratie/Algemene-informatie/Nieuws/O-RNieuwsartikel/Modernisering-medische-vervolgopleidingen-nieuw-kaderbesluitCCMS.htm
In Bijlage 3E worden de verantwoordelijkheden beschreven van de (plaatsvervangend)
opleider wat betreft de organisatie en uitvoering van de opleiding.
De leden van de opleidingsgroep zijn allemaal gemotiveerd om op te leiden. Zij participeren
actief in de voor de opleiding verplichte onderwijsactiviteiten. Zij creëren gezamenlijk een
veilige leer- en werkomgeving met feedback en een open houding voor kritiek. Dagelijks is er
een middagoverdracht, voorgezeten door de AIOS in aanwezigheid van zo veel mogelijk
leden van de opleidingsgroep. Naar aanleiding van het patiëntencontact worden er zoveel
mogelijk leermomenten gecreëerd. Ook de voorgevallen complicaties komen aan de orde.
De leden van de opleidingsgroep hebben allen een bepaald gedifferentieerd activiteit - en
belangstellingsterrein en vullen daarmee de gezamenlijke kennis en vaardigheden aan.
Zij dragen er zorg voor dat de AIOS geconfronteerd worden met een gevarieerd aanbod van
leermomenten welke leiden tot de gewenste ontwikkelingen van competenties. Begeleiding
vindt plaats op alle terreinen, “klinische settings”, waar de anesthesioloog zich begeeft, zoals
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
6
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
beschreven in dit lokale opleidingsplan. Leden van de opleidingsgroep superviseren de AIOS
en passen de diverse beoordelingsinstrumenten op de juiste wijze toe. Zij zorgen ervoor dat
de AIOS belast worden met de klinische taakstelling, die past bij het niveau van de
competentie (individueel bekwaamheidsniveau). De opleidingsgroep stimuleert onderzoeks –
en wetenschappelijke activiteiten. Voor de beoordeling of de opleidingsgroep in zijn geheel
aan de gestelde eisen voldoet, vormt het beknopte en toetsbare competentieprofiel
beschreven in http://knmg.artsennet.nl/Opleiding-en-Registratie/Project-MMVHome/Over-MMV/Opleidingsprofessionalisering-1/Competentieprofiel.htm het
uitgangspunt.
De afgelopen jaren zijn de leden van de opleidingsgroep getraind en bekwaam in de
moderne toets en beoordelingsinstrumenten. Er is een feedbackcultuur ontstaan, waarbij
AIOS feedback vragen en leden van de opleidersgroep gestructureerd feedback geven.
Tijdens AIOS-opleidervergaderingen, interne proefvisitaties, het jaarlijkse
beoordelingsformulier AIOS en bv effect enquete wordt een gunstig opleidingsklimaat
teruggekoppeld. Verbeterpunten worden actief opgepakt.
Overleg
Iedere maatschapsvergadering wordt de opleidingsgroep geconsulteerd en viermaal per jaar
is er een schriftelijke consultatie om de gegeven supervisie aan de individuele AIOS te
bespreken en de groei en ontwikkeling van de AIOS te bewaken en te beoordelen. Opleiding
is een vast agendapunt op de maatschapsvergadering, met als bespreekpunten: de
modernisering van de opleiding en de implementatie daarvan. Ook het verbeterplan in het
kader van kwaliteitsborging is een vast agendapunt (zie hoofdstuk 4).
De opleiders voorzien de opleidersgroep zonodig van relevante literatuur omtrent nieuwe
onderwijskundige ontwikkelingen.
In het kader van de samenwerkingsovereenkomst vindt er regelmatig clusteroverleg plaats
met de opleiders van de aan de opleiding deelnemende ziekenhuizen: Iedere 3e woensdag
van de maand een telefonisch overleg en éénmaal per half jaar een fysiek overleg (zie ook
bijlage 8).
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
7
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
3. Inhoud en structuur van de opleiding
De inhoud en structuur van de Opleiding Anesthesiologie van het St. Antonius Ziekenhuis,
zijn weergegeven in een opleidingsschema dat afgeleid is van de 2e en 3e etage van het
”huisje” van de BBOV (zie volgende pagina).
De eerste twee opleidingsjaren vormen de basisjaren anesthesiologie, waarvan het 2e jaar in
de clusterkliniek (Medisch Centrum Haaglanden of Jeroen Bosch Ziekenhuis) plaatsvindt. De
opleidingsjaren 3, 4 en 5 doorloopt de AIOS binnen het St. Antonius Ziekenhuis, locatie
Nieuwegein. Gedurende het 3e en 4 e jaar ligt het accent op de IC. De IC is geïntegreerd
binnen de 2e fase van de opleidingsperiode.
In respectievelijk het 3e en 4e jaar wordt de klinische setting aangevuld met
Kinderanesthesiologie WKZ, Pijngeneeskunde en Palliatieve zorg. De twee maanden
durende opleidingsperiode Kinderanesthesiologie in het WKZ staat onder supervisie van
Mw. drs. D.B.M van der Werff.
Het leren zelf vindt plaats binnen de klinische setting waarin de anesthesioloog en de AIOS
werkt. Dit gebeurd o.a. door patiëntenbesprekingen en simulatieonderwijs. (conform de
beschrijving in het nationale opleidingsplan (Hoofdstuk 3 Onderwijs)).
De leerinhoud van de opleiding bestaat uit zeven geoperationaliseerde CanMedscompetenties voor de anesthesioloog, zeven thema’s en vijf modules met 111 daarmee
samenhangende typische klinische situaties.
Ook wordt deelgenomen aan (cursorisch) onderwijs, dat zowel “on the job” als “off the job”
plaatsvindt.
De toetsing van de te verwerven competenties vindt plaats met formatieve
(ontwikkelingsgerichte) en summatieve (selectiegerichte) toetsen.
Alle onderdelen van de opleiding hebben een sterke onderlinge samenhang en dragen ieder
op hun eigen wijze bij aan leren, toetsen en het uiteindelijke resultaat: een competente
professionele anesthesioloog.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
8
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Klinische settings
Cursorisch onderwijs
7 Thema’s & 5 Modules
Vakgebied Anesthesiologie
Leren
111 Typische Klinische Situaties
7 Competenties:
• Medisch handelen:
pathofysiologie en etiologie
diagnostiek
anesthesieplan
vaardigheden
• Communicatie
• Kennis en Wetenschap
• Samenwerking
• Maatschappelijk Handelen
• Professionaliteit
• Organisatie
10 Vormen van formatieve toetsen
• Voortgangsgesprek
• 360˚ beoordeling
• Zelfreflectie (sterkte-zwakte analyse)
• Critically Appraised Topic (CAT
• Case Based Discussion (CBD)
• Korte PraktijkBeoordelingen (KPB’s)
• Anesthesieverslag en verslaglegging
ICU
• Voordracht jaarlijks congres NVA
en/of wetenschapsdag (of
vergelijkbaar podium)
e
• 1 Auteur peer-reviewed artikel
2 Vormen van summatieve toetsen
• Geschiktheidsbeoordeling jaarlijks
- Algemene opleiding 1e jaar
- Aandachtsgebied 5e jaar
• Kennistoets: jaarlijkse Europese
examens 1-3 en het D-examen
Beheersing 7 CanMeds Competenties voor anesthesioloog
Toetsen
Resultaat
Dit algemene schema is voor ieder opleidingsjaar ingevuld waarbij een opleidingsschema is
ontstaan dat op hoofdlijnen de inhoud en structuur van de volledige Opleiding
Anesthesiologie van het St. Antonius Ziekenhuis weergeeft (zie de volgende pagina).
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
9
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
3.1 Opleidingsschema Opleiding Anesthesiologie St. Antonius Ziekenhuis
Opleidingsjaar 1
Opleidingsjaar 2
Klinische settings
Anesthesiologisch Praktijkdomein Antonius:
•
Preoperatieve polikliniek
•
ICU
•
Operatiekamer
•
Verloskamer
•
Holding
•
Pijnplokliniek en
Pijnbehandelkamer
•
Dagbehandeling
•
Dienst
•
PACU & Verkoever
•
Behandelkamer
(gastroenterologie)
Cursorisch onderwijs
ALS
BLS
simulatie training ieder jaar
ATLS
ECG-cursus
Klinische settings
Anesthesiologisch Praktijkdomein Antonius of MCH
CCA cursus B
Leerinhoud
7 CanMed competenties
Leerinhoud
7 CanMed competenties
Perioperatieve zorg algemeen Module I en II
Urgentiegeneeskunde
Wetenschap
Anesthesioloog in het ziekenhuis
Formatieve toetsen
•
4x voortgangsgesprek
•
1x 360º beoordeling
•
continue zelfreflectie
•
1x CAT
•
1x CBD
•
12x KPB (3 module I en
9 module II)
Cursorisch onderwijs
ALS
simulatietraining
Perioperatieve zorg specieel Module III
Urgentiegeneeskunde
Wetenschap
Anesthesioloog in het ziekenhuis
Summatieve toetsen
•
1 x geschiktheidsbeoordeling
•
1 x kennistoets Europees
•
Pre-toets Diensten t
Formatieve toetsen
2x voortgangsgesprek
•
1x 360º beoordeling
•
continue zelfreflectie
•
1x CAT
•
1x CBD
•
12x KPB (module III)
Summatieve toetsen
•
1 x geschiktheidsbeoordeling
•
1 x kennistoets Europees
1 x Voordracht wetenschappelijke vereniging (of vergelijkbaar podium) in 5 jaar
e
1 Auteur peer-reviewed artikel in 5 jaar
Opleidingsjaar 3
Opleidingsjaar 4
Klinische settings
Anesthesiologisch
WKZ kinderanesthesiologie
Praktijkdomen Antonius
2mnd
ICU 6 mnd
Klinische settings
Anesthesiologisch
Pijngeneeskunde 3 mnd
Praktijkdomein Antonius
ICU 6 mnd
Cursorisch onderwijs
CCA Cursus C
ALS
C/D onderwijs
Simulatietraining
Cursorisch onderwijs
CCA cursus D
ALS
C/D onderwijs
simulatietraining
Leerinhoud
7 CanMed competenties
Leerinhoud
7 CanMed competenties
Intensive Care
Urgentiegeneeskunde
Wetenschap
Anesthesioloog in het ziekenhuis
Perioperatieve zorg specieel module IV (9 maanden),
pijngeneeskunde en palliatieve zorg (3 maanden)
Urgentiegeneeskunde
Wetenschap
Anesthesioloog in het ziekenhuis
Formatieve toetsen
•
2x voortgangsgesprek
•
1x 360º beoordeling
•
continue zelfreflectie
•
1x CAT
•
1x CBD
•
12x KPB
Summatieve toetsen
•
1 x geschiktheidsbeoordeling
•
1 x kennistoets Europees
Formatieve toetsen
Summatieve toetsen
•
2x voortgangsgesprek •
1x
geschiktheidsbeoordeling
•
1x 360º beoordeling
•
1 x kennistoets D
•
continue zelfreflectie
•
1x CAT
•
1x CBD
•
12x KPB (9 module IV
en 3 pijn)
1 x Voordracht wetenschappelijke vereniging (of vergelijkbaar podium) in 5 jaar
e
1 Auteur peer-reviewed artikel in 5 jaar
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
10
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Opleidingsjaar 5
Klinische settings
Anesthesiologisch
Flexibel éénkamersysteem en
Praktijkdomein Antonius
Aandachtsgebieden
Cursorisch onderwijs
CCA cursus E
ALS
Optioneel stralencursus en
Simulatietraining
APLS
Leerinhoud
7 CanMed competenties
Perioperatieve zorg specieel module V(6 maanden)
Verdiepingsmodule (6 maanden)
Urgentiegeneeskunde
Wetenschap
Anesthesioloog in het ziekenhuis
Formatieve toetsen
Summatieve toetsen
•
2x voortgangsgesprek
•
1 x geschiktheidsbeoordeling
•
1x 360º beoordeling
•
1 x voortgangsgesprek
Verdiepingsmodule
•
continue zelfreflectie
halverwege en 1x
•
1x CAT
eindbeoordeling
•
1x CBD
•
6x KPB (module V)
1 x Voordracht wetenschappelijke vereniging (of vergelijkbaar
podium) in 5 jaar
e
1 Auteur peer-reviewed artikel in 5 jaar
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
11
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
3.2 Toelichting op en nadere uitwerking van het opleidingsschema
Introductieprogramma St. Antonius Ziekenhuis
De AIOS neemt bij indiensttreding in het St. Antonius Ziekenhuis deel aan een IntroductieOnderwijsprogramma voor arts-assistenten (zie bijlage 2). Het programma duurt een week
en bestaat uit twee delen:
• Deel 1: Een algemeen programma waarbij de AIOS voorbereid wordt op het werken en
leren in het Antonius, met onder andere onderwijs in: werken met het EPD, registreren
van DBC’s en patiëntveilig handelen.
• Deel 2: Acute Geneeskunde waarbij de AIOS de vitaal bedreigde patiënt leert herkennen
en behandelen.
Aan dit programma gaat een algemene ziekenhuisintroductie van één dag vooraf.
Het introductieprogramma wordt gevolgd door een introductie voor de AIOS Anesthesiologie
van 11 dagen. Tijdens het programma maakt de AIOS kennis met de vele aspecten van de
Anesthesiologie in het St. Antonius Ziekenhuis. Zie voor het programma bijlage 2B.
Mentoring/Coaching nieuwe AIOS anesthesiologie
Iedere nieuwe AIOS krijg aan het begin van zijn of haar opleiding een mentor toegewezen.
Deze mentor, een 4e of 5e jaars AIOS is beschikbaar als aanspreekpunt voor allerlei
onderwerpen. De mentor zal de junior AIOS wegwijs maken binnen de afdeling
anesthesiologie en inzicht geven in lokale werkwijzen zowel binnen de afdeling
anesthesiologie als binnen het St Antonius ziekenhuis.
De mentor kan bij problemen als vraagbaak dienen en bemiddelen bij conflicten. Daarnaast
zal hij/ zij de junior AIOS bijstaan bij de voorbereiding op het 1e examen.
Als leidraad voor het wegwijs maken kan gebruik worden gemaakt van de
assistentenklapper. (http://intranet/medisch/793343/793303/introductieAIOS/).
Klinische settings en stages
Tot het Anesthesiologisch Praktijkdomein Antonius behoren de Preoperatieve polikliniek,
Operatiekamer, Holding, Dagbehandeling, PACU & Verkoeverkamer, ICU, Verloskamer,
Pijnpolikliniek en Pijnbehandelkamer en de Dienst van het St. Antonius Ziekenhuis.
In het 2e jaar van de opleiding bestaat de mogelijkheid de opleiding op de locatie Utrecht
(Leidsche Rijn) te volgen.
De nieuwe opleidingslocatie Utrecht is hiervoor volledig ingericht. Er is, net als op locatie
Nieuwegein continue supervisie op de locatie aanwezig. De AIOS van dienst (11.00-21.00)
heeft supervisie van een dienstdoend staflid.
Het (digitale) portfolio en de digitale bibliotheek zijn steeds beschikbaar. Op deze
opleidingslocatie zijn voor de opleiding state off the art voorzieningen beschikbaar, zoals:
videoconferencing, skillslabs voor vaardigheidstrainingen en een Kennis- en
Expertisecentrum. De AIOS hebben een eigen AIOS-kamer met computers op het OKcomplex. De overdracht is gezamenlijk met Nieuwegein om 16.30 uur voor het delen van
informatie, volgens de bekende agenda van het dagelijks generaal rapport (zie LOP) met
behulp van een videoverbinding.
Onderwijsmomenten worden zodanig ingericht en gepland dat alle AIOS en leden van de
opleidingsgroep, ondanks werkzaamheden en diensten op één van beide opleidingslocaties
Nieuwegein of Utrecht, aan het onderwijs kunnen deelnemen.
Het leren en het onderwijs zijn gerelateerd aan activiteiten in het dagelijkse werk die
plaatsvinden binnen bovengenoemde klinische settings. Per klinische setting is dagelijks
bekend welk staflid aanspreekpunt is voor overleg of supervisie ter plekke. Dit staflid rekent
de basistaken en -vaardigheden van een klinisch docent tot zijn dagelijkse werkzaamheden.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
12
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
De AIOS stelt zich op de hoogte van de taken van de anesthesioloog (zie bijlage 3B), de
vigerende protocollen op het intranet (http://intranet/medisch/793343/793391/) en de
gedragsregels voor de AIOS (zie ook bijlage 3D).
Gedurende de gehele opleiding leert de AIOS zich bekwamen in de perioperatieve zorg
d.w.z. de anesthesiologische zorg rondom de operatie bij volwassen patiënten en bij de
meest voorkomende operaties bij kinderen a term geboren vanaf 1 maand. Deze zorg begint
bij het eerste bezoek aan de pre-operatieve polikliniek en loopt door tot en met het verblijf op
de PACU/IC en de eerste 24 uur op de afdeling.
Modules, thema’s en competenties
Het 1e jaar bestaat de Opleiding Anesthesiologie van het St. Antonius Ziekenhuis uit
algemene perioperatieve zorg algemeen (Module I), waarbinnen de eerste 6 maanden geen
dienst wordt gedaan. De volgende 6 maanden (Module II) is inclusief dienst.
In het 1e half jaar wordt de AIOS gedurende 1 week ingepland bij de pijnverrichtingen. Dit
heeft tot doel de AIOS door het gebruik van Röntgen tijdens epidurale pijnbehandelingen
door de pijn-anesthesiologen meer inzicht te geven in de problematiek rondom het prikken
van een epiduraal. De toename van de anatomische kennis van de epidurale ruimte kan zo
van pas komen tijdens prikken van epiduraal in de dienst. Deze week staat los van de
pijnstage in het 4e jaar.
Voorafgaande aan de 1e dienst wordt d.m.v een tussentijdse toets geschiktheid en kennis
van globale problematiek die zich in de dienst kan voordoen mondeling getoetst. Naast
toetsing van kennis van verantwoordelijkheden, planning, ok-voorbereiding, triage, time-out
procedure en veiligheid wordt kennis van anesthesie apparatuur en basale medicatie en
perioperatieve zorg (SEH, verloskamer, afdeling, ok-complex) besproken. Verslaglegging
vindt plaats in het electronisch portfolio.
In het laatste kwartaal van het 1e jaar, bij voorkeur na het behalen van het 1e examen, wordt
de AIOS vijf maal ingeroosterd voor sedatiesessies tijdens behandelingen buiten de
operatiekamer en neemt kennis van de (concept) richtlijn “CONCEPTRICHTLIJN SEDATIE
EN/OF ANALGESIE OP LOCATIES BUITEN DE OPERATIEKAMER”. Hij/zij werkt dan nauw
samen met de sedatie-anesthesiemedewerker. Het betreft sedatie tijdens MDLbehandelingen zoals bijvoorbeeld gastro- en/of coloscopie, Transesofageale
echocardiografie (TEE) en ingrepen bij kinderen door de kinderarts. Toetsing van deze
competentie wordt vastgelegd in het portfolio middels een KPB.
De AIOS is verder vanaf het 1e jaar actief betrokken bij het onderwijs aan co-asistenten en
verpleegkundigen.
Op het operatieprogramma staan naast patiëntgegevens en type ingreep ook de direct
verantwoordelijke operateurs en anesthesiologen genoemd. De volgorde op deze lijst van 1e
en 2e anesthesioloog is afhankelijk van het opleidingsjaar van de AIOS, waarbij als de AIOS
als eerste genoemd staat hij/zij ook verantwoordelijk kan zijn voor de juist uitgevoerde timeout procedure (zie boven). Dit zal nog nader worden uitgewerkt. Zodra de AIOS in het 5e jaar
meer verantwoordelijkheid kan hebben en volgens het flexibel éénkamersysteem werkt, staat
de naam van het superviserend en eindverantwoordelijk staflid tussen haakjes achter de
naam van de AIOS.
Het 2e jaar is het vervolg algemene perioperatieve zorg met een leerontwikkeling naar meer
complexe chirurgie (Module III) in een klinische setting in het Medisch Centrum Haaglanden
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
13
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
te Den Haag, Jeroen Bosch Ziekenhuis te Den Bosch of de Utrecht-locatie van het St.
Antonius Ziekenhuis.
In het 3e jaar ligt het accent bij de IC conform het nationaal opleidingsplan. De competenties
die worden getoetst zijn gericht op het Medisch handelen, Organisatie, Maatschappelijk
handelen, Samenwerking en Professionaliteit. Gedurende dit jaar wordt afwisselend op en
buiten de IC gewerkt. De AIOS wordt blootgesteld aan een geïntegreerde leeromgeving van
de IC en de perioperatieve zorg rondom het OK-complex (zie ook bijlage 6A).
In het 4e jaar wordt gedurende 9 maanden (3/4 van een jaar) aandacht besteed aan de
speciële perioperatieve zorg (Module IV). Deze module betreft vaat-, oncologische en
thoraxchirurgische patiënten, de meeste voorkomende operaties bij kinderen en gedurende 3
maanden pijngeneeskunde en palliatieve zorg.
In het 5e jaar ligt het accent eveneens op de speciële perioperatieve zorg (Module V) en dan
met name gericht op het werken volgens het flexibel éénkamersysteem in overeenstemming
met het verenigingsstandpunt van de NVA.
Voor het specifieke onderdeel neuroanesthesiologie binnen de speciële perioperatieve zorg
geldt dat deze geïntegreerd wordt gevolgd binnen het 2 de jaar in het ziekenhuis Medisch
Centrum Haaglanden of wordt gedaan gedurende 2 maanden in het 2 de of 3 de jaar in het
UMCU onder supervisie van Dr. R.G. Hoff (opleider Anesthesiologie UMCU).
In met name jaar 3, 4 en 5 leert de AIOS perioperatieve zorg te verlenen bij meer speciële
ingrepen d.w.z. cardiochirurgie, neurochirurgie en grote vaat-en oncologische chirurgie. In
het MCH maakt de AIOS gedurende het 2e jaar reeds kennis met neurochirurgie. Bovendien
betaat de mogelijkheid in het 3e jaar het onder supervisie verlenen van perioperatieve zorg
bij kinderen jonger dan 1 maand aan te leren. Verder wordt er aandacht besteed naast het
vergroten van de medische kennis in het kader van de module perioperatief specieel aan niet
direct medische competenties samenhangend met complicaties en MIP-melding.
Het thema Intensive care is nauw verweven binnen de opleiding tot anesthesioloog in het
St. Antonius Ziekenhuis. In het eerste jaar wordt reeds kennis gemaakt met het
interdisciplinair werken op de IC. Onder directe supervisie wordt kennis gemaakt met de
postoperatieve zorg (bv het beoordelen van invasieve monitoring, basisprincipes) van
ASA I-III patiënten na grote ingrepen. In het 3de jaar ligt het accent van het thema IC binnen
de opleiding. De competenties zoals opgesteld in Competence Based Training in Intensive
Care zijn als uitgangspunt genomen en verwerkt in de leer/werkomgeving van de IC (zie de
IC documenten: bijlage 6A, 6B en 7C).
Het thema Urgentiegeneeskunde komt aan bod gedurende de gehele opleiding. Gedurende
de gehele opleiding dienen minimaal 10 KPB’s met betrekking tot de urgentiegeneeskunde
te worden verzameld conform de eisen van het landelijk opleidingsplan Anesthesiologie.
Gezamenlijk onderwijs met SEH-artsen en ook simulatie-trainingen Opvang traumapatiënt
/PGO- onderwijs vinden plaats (bijlage 7A). Directe supervisie voor de AIOS is ten allen tijde
beschikbaar.
Het thema Pijngeneeskunde en palliatieve zorg vindt plaats in het 4de jaar en duurt 3
maanden. Hier krijgt de AIOS inzicht in de neurofysiologie van pijn van de meest
voorkomende acute, chronische en oncologische pijnsyndromen en de diagnostiek en de
behandeling hiervan. Verder wordt aandacht besteed aan palliatieve zorg. De AIOS krijgt
kennis van de multidimensionale aspecten van pijn en pijnbeleving.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
14
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Het thema Wetenschap komt in alle vijf opleidingsjaren aan bod. Het wetenschappelijk
onderzoek wordt begeleid door een afvaardiging van de maatschap, de
wetenschapscommissie en ondersteund door prof. dr. C.A.J. Knibbe.
Het thema De Anesthesioloog in het ziekenhuis is verweven in de gehele opleiding.
Gedurende de dagelijkse activiteiten en met name tijdens de overdracht, het dagelijks
generaal rapport (bijlage 5B) als afsluiting van de dag komen alle aspecten van de
ziekenhuisorganisatie en het functioneren als medisch specialist aan bod.
In Bijlage 4A en 4B worden alle typische klinische situaties uit de dagelijkse
anesthesiologische praktijk genoemd gebaseerd op de inhoudsopgave van de
anesthesiologische standaardwerken.
Het St Antonius ziekenhuis heeft een representatief en divers aanbod aan
patiëntencasuïstiek, waardoor de overeenkomsten ook wat betreft het verkrijgen van
competenties tussen de diverse thema ’s duidelijk naar voren komt. Gedurende de opleiding
worden alle competenties getoetst (zie toetsmatrix bijlage 4A en 4B). De
bekwaamheidsniveau’s per thema zijn verwoord in het opleidingsplan (NOP).
Het is belangrijk zich te realiseren dat meerdere competenties te beoordelen zijn tijdens een
bepaalde opleidingssituatie. Het is raadzaam echter maar 1 max 2 competenties in extenso
te bespreken om het leereffect te maximaliseren. Per module en thema is er een duidelijke
kruistabel betreffende leermiddel en competenties beschreven in het landelijk opleidingsplan
anesthesiologie. Per competentie geven we hier een aantal voorbeelden gekoppeld aan een
setting uit het lokaal opleidingsplan hoe en wanneer de beoordeling van het
beheersingsniveau in bepaalde competenties wordt geleerd en getoetst in het St Antonius
ziekenhuis. Het jaarlijks simulatie-onderwijs belicht hierbij ook nog de crew resource
management (CRM) kernpunten.
Medisch handelen: 1. Bespreken oplossen opgetreden perioperatief probleem bv hypotensie
en het wel of niet uitbreiden van monitoring (setting: operatiekamer). 2. Beoordeling van
praktische vaardigheden bijv. intuberen, plaatsen centale lijn, (setting: operatiekamer, IC,
SEH) opvang spoedklem op aorta (setting operatiekamer) etc. Getoonde kennis en mate van
supervisie worden beoordeeld. De competenties binnen het medisch handelen staan goed
beschreven in het landelijk opleidingsplan anesthesiologie.
Communicatie: 1. Opvang patiënt en familie op Spoedeisende Hulp: bespreek communicatie
met patiënt, familie en overleg met ondersteunend personeel en verslaglegging hierover.
(setting: SEH) 2. Beoordeling vindt plaats van gerichte vraagstelling omtrent preoperatieve
screening patiënt aan consulent (setting: preoperatieve screening). De competenties omtrent
communicatie staan ook goed beschreven in het landelijk opleidingsplan anesthesiologie en
beoordeling is vloeiend toe te passen in de dagelijkse opleidingspraktijk.
Samenwerking: 1. De AIOS is drager van het dienstsein 102 en heeft als taak de
aangeboden patiënten voor operatie te kanaliseren. Dit vereist doelmatig overleg, met
supervisor, met ondersteunende collegae en snijdend specialisten (setting operatiekamer).
Getoonde mate van samenwerking en mate van teamverband worden beoordeeld. 2. De
AIOS is drager van sein 101 en is verantwoordelijk (met supervisor) voor het regelen van
een opnamemogelijkheid op de IC. Dit vereist een adequate samenwerking (en
communicatie) met andere zorgverleners (setting intensive care). Het overleg over de
afstemming van het beleid met de verschillende disciplines wordt besproken en beoordeeld.
Kennis en wetenschap:1. Op de afdeling worden regelmatig keuze-co’s begeleid. De manier
waarop de AIOS zijn kennis uitdraagt aan de keuze-co wordt beoordeeld (setting:
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
15
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
operatiekamer, preoperatieve screening, ic, pijnbestrijding) 2. Het houden van voordrachten
wordt beoordeeld op vorm en inhoud. (setting: operatiekamer, preoperatieve screening,
intensive care, pijnpoli)
Maatschappelijk handelen:1. De AIOS is betrokken bij het opstellen van behandelprotocollen
(setting: perioperatief). Dit wordt beoordeeld op vorm en inhoud. 2. Op de intensive care
vinden levensbeeëndigende procedures plaats (setting intensive care). Het handelen van de
AIOS wordt beoordeeld aangaande inbreng relevante wet en regelgeving en lokale medisch
inhoudelijke beslisprocedure, zoals voortkomend uit protocol transplantatie en
orgaandonatie.
Organisatie: 1. De AIOS neemt deel aan aan de reorganisatie dan wel samenvoeging van de
preoperatieve poli en het opname bureau (setting preoperatieve poli). Efficiënt denken over
de inrichting van het spreekuur wordt beoordeeld. 2. Bij de nieuwbouw moet de juiste
monitoring en beademingsapparatuur worden geleverd en scholing hierin is vereist
(setting:operatiekamer). Het zorgdragen van deze kennisoverdracht door de AIOS onder de
AIOS wordt beoordeeld.
Professionaliteit: 1.Het werken op een fexibel 1-kamer sysyteem vindt plaats. Het tijdig
inroepen van collegiale steun wordt beoordeeld (setting: operatiekamer) 2. De AIOS gaat
samen met staflid naar de klachtenfunctionaris (setting: operatiekamer, ic, pijn). Het
bespreken van een complicatie wordt besproken en beoordeeld.
Differentiatie
Naast het streven naar een uniform ‘anesthesiologisch eindprodukt’ binnen de opleiding
Anesthesiologie bestaat de mogelijkheid in het laatste jaar van de opleiding tot nadere
differentiatie binnen de specialisatie. Van de negen door het NOP erkende
Verdiepingsmodules ter differentiatie worden er door het St. Antonius Ziekenhuis zes
aangeboden: Algemene anesthesiologie, Cardioanesthesiologie, Pijngeneeskunde en
palliatieve zorg, Intensive care, Obstetrische anesthesiologie en Wetenschap. Voor de
specifieke beschrijving van doel, te verkrijgen competenties en toetsing wordt verwezen naar
paragraaf 3.4. De keuze van de AIOS voor een van de specifieke modules wordt vergezeld
door een persoonlijke motivatie.
Cursorich onderwijs
Naast het lokale onderwijs vindt verplicht landelijk cursorisch onderwijs plaats en verplicht
CD onderwijs. Verder zijn het bijwonen van de NVA-dagen en de Wetenschapsdag verplicht.
Jaarlijks relevant simulatieonderwijs en een cursus gericht op traumaopvang zijn ook
verplicht. Voor de leerstof voor het gehele curriculum wordt verwezen naar de besloten
website van de NVA.
Het simulatieonderwijs vindt zowel in het St. Antonius Ziekenhuis als daarbuiten plaats. In de
bijlagen 7A t/m 7C zijn de verschillende vormen van onderwijs overzichtelijk weergegeven.
Europees Examen (zie http://www.anesthesiologie.nl/registratie/opleiding)
Met ingang van 2014 gaat de NVA over naar een nieuwe schriftelijke examensystematiek.
Voor de toetsing en examinering van theoretische kennis wordt aangesloten bij de
systematiek van de European Society of Anaesthesiology (ESA). De bestaande schriftelijke
examens (ABC) komen te vervallen. Deelname aan het Europees examen is jaarlijks en
verplicht. In 2014 geldt de volgende overgangsregeling: vanaf 2014 nemen alle AIOS die het
B-examen nog niet hebben behaald deel aan het Europese examen. De derdejaars AIOS die
het B-examen hebben behaald mogen in 2014 kiezen voor deelname aan het C-examen of
deelname aan het Europese examen. Vanaf 1 januari 2015 neemt iedereen deel aan het
Europese examen.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
16
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Er is keuze uit twee toetsmomenten per jaar: in het najaar het examen voor het European
Diploma in Anaesthesiology and Intensive Care (EDAIC deel 1) en in het voorjaar het Online
In Training Assessment (OLA). Voor het einde van het derde opleidingsjaar moet het OLA of
EDAIC-examen zijn afgelegd met het behalen van de cesuur zoals door de ESA voor dat
jaar vastgesteld. Het behalen van het EDAIC examen is een voorwaarde voor inschrijving
voor het mondelinge NVA examen (D). Na het behalen van het EDAIC examen, blijft de
AIOS jaarlijks (tot het einde van de opleiding) deelnemen aan het examen bij wijze van
voortgangstoets. In het eerste en tweede jaar moeten de examens zijn afgelegd met het
behalen van een percentage dat door de examencommissie van de NVA voor dat jaar wordt
vastgesteld.
De AIOS schrijven zich naar wens van de kliniek individueel rechtstreeks of via de kliniek bij
de ESA in. Informatie over de examendata en inschrijving kan worden verkregen via de ESA
website. De AIOS kan kiezen tussen het online voorjaarsexamen of het schriftelijke
najaarsexamen. De examencentra voor EDA deel I en OLA staan op de website van de
ESA.
De AIOS ontvangen na een examen individueel bericht van de ESA. De examenresultaten
worden ook aan de NVA examencommissie doorgegeven. De examencommissie bepaalt de
cesuur waarbij de kandidaat, afhankelijk van het opleidingsjaar, is geslaagd. De AIOS
ontvangen van de NVA de resultaten op basis van de NVA cesuur. Het kan dus voorkomen
dat een kandidaat voor de ESA een voldoende heeft behaald maar volgens de NVA-cesuur
een onvoldoende. De opleiders ontvangen van de examencommissie een overzicht van de
cijfers de AIOS van in hun kliniek.
Indien kandidaten gezakt zijn voor het EDAIC-examen in het 3e opleidingsjaar hebben zij
recht op inzage in hun examenwerk. Zij moeten hiervoor een schriftelijk verzoek indienen bij
de voorzitter van de examencommissie (per adres: bureau NVA).
EDAIC cursus en NVA cursus
Het cursorisch onderwijs wordt per 1 januari 2014 aangepast, zodat het aansluit op het
EDAIC examen. De EDAIC cursus zal daarom de B/C cursus in jaar 1 t/m 3 vervangen.
EDAIC CURSUS
Vooraf:
De cursisten geven bij aanmelding voor de cursus aan naar welke 3 onderwerpen de
voorkeur uit gaat, en leveren hierbij leervragen aan. Na de deadline van aanmelding bekijkt
de cursuscommissie welke vier onderwerpen het hoogst in de voorkeurslijst staan. De
cursisten maken voorafgaand aan de cursus een entreetoets over deze vier onderwerpen.
Opzet cursus:
1 Avondsessie met voordrachten en diner.
1 Cursusdag bestaande uit vier blokken van anderhalf uur. Er worden acht onderwerpen of
thema’s besproken in vier parallelsessies in de ochtend en vier parallelsessies in de middag.
Algemeen:
De AIOS woont vier sessies bij van het onderwerp van keuze. De AIOS maken hun
onderwerpkeuze van te voren bekend en worden op basis van volgorde van aanmelding
ingedeeld in de sessies. De leervragen en resultaten van de entreetoets vormen mede de
basis voor de inhoud van de sessies.
Onderwijsvorm:
De cursus bestaat uit interactieve onderwijsvormen, zoals pro/con discussies en het in kleine
groepen uitwerken en presenteren van casuïstiek.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
17
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Leerstof:
Leerstofomschrijving en aanbevolen via de website van de ESA (“How to prepare for the
EDA” en “reading list” te vinden als pdf op http://www.esahq.org/education/edaic
Onderwerpen:
• Paper A - Basic Science includes Physiology, Pharmacology and General Physics,
Clinical Measurement, Statistics - Cardio-respiratory, Neurophysiology.
• Paper B - Clinical Practice, including General anaesthesia, Special -anaesthetic
techniques, Local / regional anaesthesia, Intensive care, Internal medicine and
Emergency medicine.
NVA cursus
De D-cursus heet voortaan de NVA-cursus. De opzet van de cursus blijft in 2014
ongewijzigd. De twee cursusdagen zijn ingedeeld in een deel met problem based learning
discussions (PBLD), een deel met pro-con discussies en een deel plenaire voordrachten.
Toetsen
Voorafgaande aan de 1e dienst wordt geschiktheid en kennis van globale problematiek die
zich in de dienst kan voordoen mondeling getoetst. Naast toetsing van kennis van
verantwoordelijkheden, planning, ok-voorbereiding, triage, time-out procedure en veiligheid
wordt kennis van anesthesie apparatuur en basale medicatie en perioperatieve zorg (SEH,
verloskamer, afdeling, ok-complex) besproken. Verslaglegging vindt plaats in het
electronisch portfolio.
Alle toetsinstrumenten beschreven in het nationale opleidingsplan worden toegepast. Het
electronisch portfolio ondersteunt deze toetsing.
Voor de leerstof voor het gehele curriculum wordt verwezen naar de besloten website van de
NVA (.http://www.anesthesiologie.nl/registratie/opleiding/examens) en voor deelname aan
Europess examen vanaf 2014 naar http://www.esahq.org/education/edaic/about
In overzicht 3.2 (volgende pagina) zijn voor alle thema’s en modules de doelen,
bekwaamheidsniveau’s, de leermiddelen en de toetsinstrumenten aangegeven.
De bekwaamheidsniveau’s worden onderscheiden naar kennis (1), mate van supervisie (2-4)
en onderwijs aan anderen (5).
1. de AIOS heeft adequate kennis van het onderwerp;
2. de AIOS kan de bij dit thema/deze module behorende taken uitvoeren, maar onder
strikte supervisie;
3. de AIOS kan de bij dit thema/deze module behorende taken onder beperkte of
indirecte supervisie uitvoeren;
4. de AIOS kan de bij dit thema/deze module behorende taken zonder supervisie uitvoeren;
5. de AIOS superviseert en onderwijst anderen adequaat bij de bij dit thema/deze module
behorende taken.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
18
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Thema’s/Modules
Perioperatieve zorg
alg./ I
Perioperatieve zorg
alg./ II
Perioperatieve zorg
alg./ III
Perioperatieve zorg
specieel./IV
Perioperatieve zorg
specieel/ V
Intensive care
Urgentiegeneeskunde
Pijngeneeskunde en
palliatieve zorg
Wetenschap
De anesthesioloog i/h
ziekenhuis
Doelen
leren beheersen
basisvaardigheden
perioperatieve zorg
ASA 1-3
perioperatieve zorg
ASA 1-3/ kinderen/
spoed
perioperatieve zorg
ASA 1-3/
kinderen <maand
Flexibel 1-kamer
systeem
perioperatieve zorg
ASA 1-4/ SIT 2 /
medische opname
perioperatieve zorg
ASA 1-4/ kinderen/
spoed
perioperatieve zorg
ASA 1-4
Presentaties op
wetenschappelijk
forum/publicaties in
peer-reviewed
tijdschrift (inter-)
nationaal
perioperatieve zorg
ASA 1-4/ kinderen/
spoed
Bekwaamheids
niveau
1,2
1,2
1,3
1,2
1,2
1,3
Middelen
Toetsen
bed-side teaching
zelfstudie
nationaal, regionaal &
lokaal cursorisch
onderwijs
patiëntbesprekingen
presentaties
Pre-toets Diensten
1,2
2,5
1,2,3,5
1,2,3,5
Voortgangsgesprek
360º beoordeling
Continue
zelfreflectie
(sterkte-zwakte
analyse)
Simulatortraining
Portfolio
CAT
CBD
1,2,3
1,3,5
1,3,4,5
KPB
Kennistoets
jaarlijkse deelname
aan Europese
examen in
opleidingsjaar 1-3
en landelijk
mondeling Dexamen
Jaarlijkse
geschiktheids
beoordeling
Overzicht 3.2 Uitwerking thema’s en modules
Case based discussion vindt voornamelijk plaats:
• Tijdens de complicatiebespreking (4x/jaar).
• Tijdens de PA-bespreking vanuit de Intensive Care (4x/jaar).
• Vanuit de afdeling Cardio-thoracale chirurgie (4x/jaar).
In de Korte Praktijkbeoordelingen (KPB’s) wordt de formatieve toetsing van de competenties,
vanuit de thema’s, modulen en de typisch klinische situaties vastgelegd.
In het het digitale portfolio (https://portfolio.epass-maastricht.nl/) kunnen alle verschillende
KPB’s geraadpleegd worden.
Beoordeling van technische vaardigheden vergelijkbaar met de chirurgische Objective
Structured Assessment of Technical Skills (OSATS) wordt ook vastgelegd in een KPB of
kritische beroepssituatie (KBS). (zie electronisch portfolio op https://portfolio.epassmaastricht.nl/epass/htdocs/home.php)
2
SIT=Spoed Interventie Team
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
19
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Hierbij valt o.a.te denken aan prikken van veneuze/arteriële toegang, locoregionale
anesthesietechnieken, ventilatie, intubatie en detubatie. Verder in het opleidingsplan
samengevat als KPB, waarbij het belangrijk is dat door de AIOS een evenwichtige balans
wordt verkregen van de hierboven genoemde KPB onderverdeling.
Opleidingsgesprekken
Tijdens de opleiding vinden de volgende formele gesprekken plaats:
• Kennismaking- en introductiegesprek.
• Voortgangsgesprekken. Bij deze gesprekken komt o.a. het individuele opleidingsplan ter
sprake welke bij de vervolggesprekken wordt geëvalueerd om de ontwikkeling van de
AIOS zichtbaar te maken en vast te leggen. Deze gesprekken worden voorbereid door de
AIOS door structureel van te voren een IOP en een sterkte-zwakte analyse te maken
• Beoordelingsgesprekken. Deze gesprekken vinden plaats aan de hand van het formulier
A/B en C van de KNMG.
De gesprekken met de AIOS worden volgens een rooster gepland en de AIOS ontvangt
hiervoor een uitnodiging ruim van te voren van de secretaresse. Voor zo’n
voortgangsgesprek bereidt de AIOS een persoonlijk of individueel opleidingsplan (IOP) en
een sterkte-zwakte analyse voor. Deze 2 zaken vormen samen met verslaglegging van
KPB’s het uitgangspunt van het gesprek. Inhoudelijk komen in het gesprek fase van
opleiding, thema, (verdiepings) stage, persoonlijke leerdoelen voor de betreffende periode,
toetsen, cursus, evaluatie en reflectie van het leerproces door de AIOS, eventuele
knelpunten en bekwaamheidsgroei aan de orde. Ter afsluiting van het gesprek volgt een
beoordeling naar bekwaamheidsniveau. Verslaglegging van het gesprek vindt plaats in het
electronisch portfolio en geaccordeerd door AIOS en opleider.
Het Voortgangsgesprek is een van de typen gesprekken die worden vastgelegd in het
portfolio onder het kopje Afspraken (zie ook: Afspraken formulier tbv. introductie-, POP-,
voortgangs-, beoorderlings-, mentorgesprek en overige afspraken).
Er zijn bv. 4 kwartaalgesprekken in 1e jaar.
Op basis van input van de leden van de opleidersgroep en de verslaglegging in het portfolio
(KPBs, CAT) wordt de profesionele ontwikkeling van de AIOS met de AIOS besproken. De
voortgangsgesprekken en beoordelingsgesprekken worden structureel gehouden, zodat de
koppeling leerdoel-leermiddel-toets per AIOS wordt bewaakt.
Tenslotte vindt een exitgesprek plaats.
Overdracht van AIOS tussen opleidingsinstituten vindit schriftelijk en mondeling plaats
tussen de betrokken opleiders, zoals bijvoorbeeld van 1 naar 2e jaar en terug naar het St
Antonius bij overgang van het 2e naar het 3e jaar. Zo ook geldt dit voor de stages kinder - en
neuroanesthesiologie.(zie ook bijlage 11 tav kwaliteitsbehoud opleiding).
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
20
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
3.3 Beschrijving Klinische settings en stages
In de volgende tabellen wordt voor iedere klinische setting of stage vijf vragen
beantwoord:
1. Wat houdt de klinische setting/stage in.
2. Wat leert de AIOS in welk opleidingsjaar binnen deze setting/stage.
3. Welk bekwaamheidsniveau geldt voor deze klinische setting/stage in welke
opleidingsfase.
4. Welke opleidingsactiviteiten worden uitgevoerd.
5. Welke toetsinstrumenten worden wanneer ingezet.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
21
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Preoperatieve poli
Wat houdt deze setting
in
•
•
•
•
•
•
•
Preoperatieve polikliniek Anesthesiologie op de Antonius-locaties
Nieuwegein en Utrecht
De AIOS werkt en leert gedurende de gehele opleidingsperiode in
deze klinische setting
De AIOS wordt ingewerkt door de oudste AIOS
De AIOS wordt begeleid door een superviserende AIOS en één van
de stafleden Anesthesiologie
De AIOS is lid van een multidisciplinair team bestaande uit
anesthesiemedewerkers, nurse practitioners, verpleegkundigen,
doktersassistenten en baliemedewerkers
•
Alle 7 CanMed-competenties
Het accent in deze setting ligt op de thema’s:
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
- Wetenschap
- De anesthesioloog in het ziekenhuis
Zie bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
•
Zie overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules (pag.13)
Vanaf het 3e jaar superviseert de AIOS een 1e jaars AIOS
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
•
•
•
•
•
De AIOS bestudeert voorafgaand aan en volgt tijdens de
werk/leerperiode de werkwijze op de preoperatieve poli en de
protocollen op intrazis (http://intranet/medisch/793343/793321/)
Dagelijkse zorg voor de patiënt op de preoperatieve polikliniek
Statusvoering EPD/screeningsformulier
Overleg en consultatie supervisor
Consultatie collega specialisten
Overdracht bijzondere patiënt op dagelijks rapport
Dagelijks generaal rapport
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
Voortgangsgesprekken in 1 jaar
Twee jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
•
Continue zelfreflectie
360 graden beoordeling
KPB
Preoperatief screeningsformulier
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
e
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
22
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Holding
Wat houdt deze setting
in
•
•
•
•
•
•
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
•
•
De Holding bevindt zich op de Antonius-locaties Nieuwegein en
Utrecht
De AIOS werkt en leert gedurende de gehele opleidingsperiode in
deze klinische setting.
Supervisie vindt plaatst door verantwoordelijk staflid met wie AIOS die
dag is ingedeeld of dienst heeft.
Er wordt intensief samengewerkt met verkoeververpleegkundigen.
Consultfunktie dagdienst (sein 102).
Ruimte voor infusen, cardioversies en locoregonaaltechnieken
Alle 7 CanMed-competenties
Alle jaren gelijk vanaf het 3e jaar, waarbij de zelfstandigheid toeneemt
over de jaren.
Zie bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Accent op de thema’s:
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
•
Zie Overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
Vanaf het 3e jaar superviseert de AIOS een 1e jaars AIOS
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
•
Op de Holding worden patiënten preoperatief gezien vlak voordat zij
naar de operatiekamer gaan. Hier vindt een eerste “time out” plaats
tussen anesthesioloog (io) en patiënt.
Locoregionaaltechnieken: plexusblokkade, epiduraal/epid. bloodpatch
Centraal aanspreekpunt vanuit het huis voor infuusprikken,
bloedafnames bij moeilijk te prikken patiënten, centrale lijnen,
anesthesie bij cardioversie, bewaakt en begeleid transport van
hemodynamische en/of respiratoir bedreigde patiënten intra- en
extramuraal.
Verslaglegging EPD en digitaal formulier locoregionaaltechniek
Dagelijks generaal rapport
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
•
Introductiegesprek
e
Kwartaalgesprekken in 1 jaar
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
•
Continue zelfreflectie
360 graden beoordeling
KPB
Beoordeling verslaglegging
•
•
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
23
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Operatiecomplex en Dagbehandeling
Wat houdt deze setting
in
•
•
•
•
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
•
•
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
•
•
•
•
Operatiecomplex en dagbehandeling op de Antonius locaties
Nieuwegein en Utrecht.
AIOS werkt en leert gedurende de gehele opleidingsperiode in deze
klinische setting
De AIOS is lid van een multidisciplinair team bestaande uit o.a.
anesthesiemedewerkers “snijders”, operatieassistenten/verpleegkundigen en nurse practitioners
Sedatie samen met sedatie-anesthesiemedewerker tijdens MDLsessies, TEE en ingrepen bij kinderen (bv. beenmerg/liquorpunkties)
Alle 7 CanMed-competenties
Alle jaren gelijk vanaf het 3e jaar, waarbij de zelfstandigheid toeneemt
over de jaren
Accent op de thema’s:
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
- Urgentiegeneeskunde
- Wetenschap
Zie ook bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Zie overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
Vanaf het 1e jaar is sprake van directe supervisie en vanaf 2e jaar
directe en indirecte supervisie en supervisie op afstand door
verantwoordelijk staflid met wie AIOS die dag is ingedeeld of dienst
heeft
Vanaf het 5e jaar superviseert de AIOS een 1e jaars AIOS en is sprake
van een flexibel 1 kamersysteem.
In de laatste helft van 5e jaar is sprake van volledige zelfstandigheid
en is de dienstdoend anesthesioloog van de dag 1e aanspreekpunt
voor overleg
•
Dagelijkse zorg voor de patiënt in de perioperatieve omgeving holding,
operatiekamer, Verkoever & PACU.
Aanspreekbaar voor vragen met betrekking tot postoperatieve
patiënten op de verpleegafdeling <24 uur na anesthesie
Statusvoering anesthesielijst
Time-out
Transport & overdracht van patiënt van operatiekamer naar de
Verkoever, PACU of IC
Dagelijks generaal rapport
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
Kwartaalgesprekken in 1 jaar,
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
•
•
Continue zelfreflectie
360 graden beoordeling
Case based discussion
KPB
Beoordeling anesthesieverslag
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
•
•
e
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
24
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
PACU/Verkoever
Wat houdt deze setting
in
•
•
•
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
•
•
Verkoever op de Antonius-locaties van 8.00 uur -18.00 uur en een 24uurs PACU alleen op locatie Nieuwegein.
AIOS werkt en leert gedurende de gehele opleidingsperiode in deze
klinische setting.
Nauwe samenwerking met verkoeververpleegkundigen,
anesthesiologen en snijdend specialisten
Alle 7 CanMed-competenties
Alle jaren gelijk vanaf het 3e jaar, waarbij de zelfstandigheid toeneemt
over de jaren
Accent op de thema’s
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
- Urgentiegeneeskunde
Zie bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
•
Zie Overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
Vanaf het 1e jaar is sprake van directe supervisie en vanaf 2e jaar
directe en indirecte supervisie en supervisie op afstand door
verantwoordelijk staflid met wie AIOS die dag is ingedeeld of dienst
heeft
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
Dagelijkse zorg voor de postoperatieve patiënt met een wisselende
verblijfsduur op de verkoever/PACU van <1 uur tot 8.00 uur de
volgende dag.
1e aanspreekpunt voor de verpleegkundige voor patiëntoverleg.
Statusvoering anesthesielijst en PDMS
Overdracht van patiënt van Verkoever, PACU naar verpleegafdeling of
IC
Dagelijks generaal rapport
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
Kwartaalgesprekken in 1 jaar
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
•
•
Continue zelfreflectie
360 graden beoordeling
Case based discussion
KPB
Beoordeling ontslagbrief (PACU)
•
•
•
e
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
25
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Spoedeisende Hulp (SEH)
Wat houdt deze setting
in
•
•
•
•
•
•
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
•
•
De AIOS is centraal aanspreekpunt via sein 101 voor
spoedpresentatie van patiënten met ernstige hemodynamische en/of
respiratoire problemen en bedreigde luchtweg op de SEH van locatie
Nieuwegein.
De AIOS is als dienstdoende via sein 101 1e aanspreekpunt voor
overleg over patienten op locatie Utrecht tav o.a. transport naar lokatie
N’gein.
De AIOS werkt samen met SEH-artsen en verpleegkundigen,
baliemedewerkers en collega’s van alle specialismen die hun
patiënten zien op de SEH
De AIOS wordt ingewerkt door de oudste AIOS
De AIOS wordt begeleid door een van de stafleden Anesthesiologie/IC
AIOS werkt en leert gedurende de gehele opleidingsperiode in deze
klinische setting.
Alle 7 CanMed-competenties
Alle jaren gelijk vanaf het 3e jaar, waarbij de zelfstandigheid toeneemt
over de jaren.
Zie bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Accent op de thema’s:
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
- Urgentiegeneeskunde
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
•
•
Zie Overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
In het 1ejaar is sprake van directe supervisie.
Vanaf het 3e jaar wordt steeds meer zelfstandigheid verkregen en is
sprake van supervisie op afstand met in alle situaties mogelijkheid van
laagdrempelig overleg met de dienstdoend anesthesioloog en/of
intensivist
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
•
•
•
De AIOS bestudeert voorafgaand aan en volgt tijdens de
werk/leerperiode de werkwijze op de SEH en de protocollen op intrazis
(http://intranet/medisch/793343/793321/)
Dagelijkse zorg voor de acuut hemodynamisch en/of respiratoir
bedreigde patiënt. Infusen, arterielijn, centrale lijn, intubaties en
begeleid transport, leiding geven tijdens reanimaties.
Statusvoering EPD
Overleg en consultatie supervisor
Consultatie collega specialisten
Overdracht bijzondere patiënt op dagelijks rapport
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
Kwartaalgesprekken in 1 jaar
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
Continue zelfreflectie
KPB
Ordeel van jaarlijkse 3600 beoordeling
•
e
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
26
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Wat houdt deze setting
in
•
•
•
•
•
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
•
•
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
•
•
•
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
•
•
•
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
•
•
•
•
•
Intensive Care & Dienst IC (sein 101)
In het 1e jaar (vanaf de 4e maand) is er sprake van een kennismaking
met de IC en wordt de AIOS ingewerkt door een AIOS (4e of 5e jaars)
De AIOS heeft in de dagdienst de verantwoordelijkheid voor de IC
samen met een aantal AIOS van andere specialismen die hun ICstage vervullen
Vanaf het 3e jaar t/m het 5e jaar wordt volledig meegedraaid in het
dag/nacht- en weekendrooster. Echter het accent met betrekking tot
de IC competenties ligt in het 3e opleidingsjaar conform het NOP.
De AIOS werkt samen met IC-verpleegkundigen, medische staf,
fysiotherapie en ondersteunende diensten op een level3 IC.
Hij/zij neemt deel en geeft leiding aan het Spoedinterventieteam van
het St Antonius ziekenhuis en is het centrale aanspreekpunt voor alles
dat met IC te maken heeft via sein 101
Alle 7 CanMed-competenties
Alle jaren gelijk vanaf het 3e jaar, waarbij de zelfstandigheid toeneemt
over de jaren.
Zie ook bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Accent op de thema’s:
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
- Urgentiegeneeskunde
- Intensive Care
- Wetenschap
Zie Overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
In het 1e jaar t/m het 5e jaar wordt overdag onder directe supervisie
gewerkt.
Vanaf het 3e jaar wordt steeds meer zelfstandigheid verkregen en is
sprake van supervisie op afstand met in alle situaties laagdrempelig
overleg met de dienstdoende IC-stafleden. Overdag zijn er voor dit
overleg en supervisie 2 intensivisten en ’s avonds en ’s nachts 1
exclusief beschikbaar voor de IC.
De AIOS anesthesiologie heeft ook een superviserende rol tov de
collega niet-anesthesioloog in opleiding die voor 2-3 maanden IC
stage loopt.
Medische overdracht, verslaglegging en rapportage
Rontgenbespreking en verkrijgen van kennis van Diagnostische
hulpmiddelen zoals bv. X-thorax, angiografie, CT-scan en MRI
Prikken van arterielijnen, perifere infusen, centrale lijnen,
transveneuze pacemakers, CVVH-catheters, intubaties, anesthesie bij
tracheostoma, TEE, gastro/coloscopie, electrocardioversies
Transport van hemodynamisch en/of respiratoir bedreigde patiënten
vanuit verpleegafdeling of andere locaties naar de IC. Begeleid
transport naar andere IC bij overplaatsing van patiënten
Dagelijks generaal rapport
e
Kwartaalgesprekken in 1 jaar
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Beoordeling: Dagelijkse verslaglegging en opstellen van behandelplan
en presentatie van de patiëntgegevens aan het bed
Presentatie tijdens de multidisciplinaire bespreking.
Referaten + CAT
Case based discussion
Continue zelfreflectie
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
27
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
•
•
KPB
Onderdeel van jaarlijkse 3600 beoordeling
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
28
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Pijnpoli en Pijnbehandelkamer
Wat houdt deze setting
in
•
•
•
•
•
•
•
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
•
•
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
•
•
In het 1e jaar wordt 1 week meegelopen tijdens de behandelingen ter
kennismaking met prikken van epiduralen onder Röntgen
doorlichting*.
In het 4e jaar wordt deze stage gevolgd.
Eveneens bestaat de mogelijkheid de Verdiepingsmodule
pijngeneeskunde en palliatieve zorg te volgen gedurende 6 maanden
in het 5e jaar
De dagindeling zal bestaan uit een dagdeel poli en een dagdeel
behandelingen
Samenwerking met pijnverpleegkundigen en frequent multidisciplinair
overleg (M.D.O.) met neurologen, revalidatiearts, fysiotherapie en
farmacie.
Voorbereiden en presentatie van patiënten tijdens M.D.O.
De AIOS zal als volwaardig lid deel uitmaken van de pijnbestrijding
Alle 7 CanMed-competenties
Accent op thema Pijngeneeskunde en palliatieve zorg
Zie bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
De AIOS krijgt meer anatomisch inzicht in de epidurale ruimte vanaf
het 1e jaar
De AIOS wordt deskundig op het gebied van chronische
pijnbehandeling, oncologische en van palliatieve zorg en juridische en
ethische aspecten van pijnbehandeling palliatieve sedatie en
euthanasie
De AIOS krijgt kennis van anatomie en neurofysiologische
mechanismen van pijn, waaronder begrippen als centrale en perifere
sensitisatie, receptoren, centrale verwerkingsprocessen van pijn en de
multidimensionale aspecten van pijn en van neurologisch onderzoek
en complexe behandelingen
De AIOS leert pijnanamnese afnemen en uitvoeren van
pijngerelateerd lichamelijk onderzoek met opstellen van een
differentiaal diagnose en een daaruit volgend logisch
(multidimensioneel) behandelplan, gebaseerd op landelijke richtlijnen
en beschikbare literatuur.
Bespreken van kliische patiënt
Verslaglegging
Omgang met en afhandeling van klachten
Zie Overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
In het 3e jaar worden alle werkzaamheden onder directe supervisie
verricht. In het 5e jaar vindt 50 % van de werkzaamheden onder
directe supervisie plaats en de rest van de werkzaamheden
zelfstandig met de mogelijkheid om supervisie te krijgen.
Zelf overleggen met specialisten van andere disciplines (o.a.
neurologie en revalidatie) en terugkoppeling aan supervisor
Activiteiten: Indicatiestelling afdelingszorg, dagbehandeling,
verslaglegging en vaardigheden (pijnbehandelingen) en wetenschap
De AIOS is actief betrokken bij multidisciplinaire en oncologische
besprekingen.
Ook worden pijnconsulten gedaan.
Overdracht en dagelijks generaal rapport
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
29
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
Kwartaalgesprekken in 1e jaar
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
Beoordeling: Dagelijkse verslaglegging en opstellen van behandelplan
en presentatie van de patiëntgegevens aan het bed
Presentatie tijdens de multidisciplinaire bespreking.
Referaten
CAT
Continue zelfreflectie
KPB
0
Onderdeel van jaarlijkse 360 beoordeling
•
•
•
•
•
•
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
30
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Verloskamer
Wat houdt deze setting
in
•
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
•
•
•
•
In de dienstsituatie wordt de AIOS gevraagd om epidurale pijnstilling
te geven aan een parturient op de verloskamer op locatie Nieuwegein.
Overdag is de AIOS met stage pijngeneeskunde (sein 304) eerste
aanspreekpunt en gedurende avond/nachtdienst de AIOS met
dienstsein 102
Alle 7 CanMed-competenties
Alle jaren gelijk vanaf het 1e jaar (2e helft), waarbij de zelfstandigheid
toeneemt over de jaren.
Zie bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Accent op de thema’s:
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
- Wetenschap
- De anesthesioloog in het ziekenhuis
•
Zie Overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
In het 1e jaar vinden de eerste epiduralen op de verloskamer onder
directe supervisie plaats als nog geen ervaring is opgedaan in de 1e 6
maanden zonder dienst.
Indien reeds ervaring is met het prikken van lumbale epiduraal dan
vindt dit plaats onder indirecte supervisie, waarbij in alle gevallen hulp
kan worden ingeroepen bij een oudere jaars en/of staflid
Anesthesiologie indien infuus of epiduraal niet mocht lukken of
technisch lastig is.
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
•
•
Infuus prikken
Hemodynamische monitoring tijdens epiduraal prikken
Verslaglegging en afspraken voor epidurale pijnstilling
Dagelijks generaal rapport
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
Kwartaalgesprekken in 1 jaar
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
Continue zelfreflectie
KPB
Ordeel van jaarlijkse 3600 beoordeling
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
e
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
31
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Verpleegafdelingen
Wat houdt deze setting
in
•
De AIOS wordt gevraagd voor de preoperatieve beoordeling van een
patiënt die niet zelfstandig naar de preoperatieve screening kan
komen
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
Alle 7 CanMed-competenties
Alle jaren gelijk vanaf het 3e jaar, waarbij de zelfstandigheid toeneemt
over de jaren.
Zie bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Accent op de thema’s
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
- De anesthesioloog in het ziekenhuis
- Intensive care
- Pijngeneeskunde en palliatieve zorg
•
•
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
Zie Overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
•
Preoperatieve screening
Infusen en technisch lastige bloedafnames (Bloedafnames en infuus
prikken op verzoek bij patiënten die niet naar de holding kunnen
worden getransporteerd
Spoedinterventie: maken van afspraken ter stabilisatie van patiënt of
daadwerkelijke stabilisatie van patiënt en transport naar de IC of
interventieafdeling (Rontgen, Kath.kamer)
Eveneens komt de AIOS van de IC op de afdeling voor reanimaties en
beoordeling en stabilisatie van patiënten in het kader van het spoed
interventieteam (SIT). Zie ook klinische setting Intensive Care).
Overleg met verpleegkundigen en afdelingsartsen
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
Kwartaalgesprekken in 1 jaar
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
Continue zelfreflectie
KPB
Onderdeel van jaarlijkse 3600 beoordeling
•
•
e
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
32
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Dienst Anesthesiologie (sein 102)
Wat houdt deze setting
in
•
•
•
•
•
Wat wordt in welk
opleidingsjaar geleerd
•
•
•
•
•
Vanaf 3 maanden doet de AIOS dienst overdag en is bereikbaar op
sein 102 (sein dienstdoend AIOS anesthesioloog)
Vanaf 6 maanden doet de AIOS ook dienst vanaf 16.30 uur. De
werkzaamheden bestaan dan uit het uitvoeren van perioperatieve
(spoed) zorg en tevens het verzorgen van epidrale pijnbestrijding
durante partu
De dienstdoende AIOS is ook verantwoordelijk voor de patiënten die
verblijven op de PACU (perioperatieve zorg)
Zonodig voert de dienstdoende AIOS patiënt-transporten uit (bv CTscan of transport tussen beide Antonius locaties) en ondersteunt de
dienstdoende AIOS zijn collega-AIOS op de Spoedeisende Hulp
De logistieke planning van spoedingrepen vindt plaats in overleg met
het dienstdoend staflid Anesthesiologie en de aanbiedende ‘snijders’
Alle 7 CanMed-competenties
Alle jaren gelijk, waarbij de zelfstandigheid toeneemt over de jaren.
Zie bijlage 4A Typisch Klinische Situaties per setting
Accent op de thema’s:
- Perioperatieve zorg algemeen
- Perioperatieve zorg specieel
- De anesthesioloog in het ziekenhuis
- Intensive care
- Pijngeneeskunde en palliatieve zorg
- Urgentiegeneeskunde
- Wetenschap
Welk
bekwaamheidsniveau
geldt voor welke
opleidingsfase
•
•
•
•
•
Zie Overzicht 2.2 Uitwerking thema’s en modules
1e en 2e jaar directe supervisie
3e jaar indirecte supervisie
4e jaar zelfstandig
5e jaar zelfstandig met supervisie op afstand en mogelijkheid tot
overleg en geeft supervisie aan jongere jaars AIOS
Welke
opleidingsactiviteiten
worden uitgevoerd
•
•
Aciviteiten: Infusen, centrale lijnen veelal tbv intraveneuze voeding
(TPV), bloedafnames voor moeilijk te prikken patiënten van de
afdeling, anesthesie bij (semi)-electieve electrocardioversies samen
met een AIOS/staflid cardiologie
Logistiek rondom ok-planning en management
Welke
opleidingsgesprekken
worden gevoerd
•
•
•
e
Pre-toets Diensten Kwartaalgesprekken in 1 jaar
2 jaarlijkse voortgangsgesprekken in overige jaren
Jaarlijkse geschiktheidsbeoordeling conform NOP
Welke
toetsinstrumenten
worden ingezet
•
•
•
Continue zelfreflectie
KPB
Onderdeel van jaarlijkse 3600 beoordeling
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
33
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
3.4 Beschrijving verdiepingsmodules
Voor meer uitvoerige informatie wordt verwezen naar de online-etalage die verzorgd wordt
door de Orde van Medisch Specialisten: www.opleidingsetalage.nl.
De eerder genoemde bekwaamheidsniveau’s worden onderscheiden naar kennis (1), mate
van supervisie (2-4) en onderwijs aan anderen (5). Worden ook toegekend aan de
verdiepingsmodules. Ook hier ligt binnen de opleiding een duidelijk groei aan kennis en
vaardigheden in het verwachtingspatroon voor de AIOS in zijn 5e jaar. In deze fase wordt
met name gestreefd naar het niveau van zelfstandgiheid van werken in teamverband onder
beperkte of indirecte supervisie. Ook wordt meer geleerd waar nodig supervisie te geven aan
de jongere AIOS.
Verdiepingsmodules
Algemene
anesthesiologie
Cardioanesthesiologie
Pijngeneeskunde en
palliatieve zorg
Intensive Care
Obstetrische
anesthesiologie
Wetenschap
3
Doelen
Bekwaamheids
niveau
Verdiepen kennis
Management/logistiek
Ok-complex ASA 1-5
Verdiepen kennis
perioperatieve zorg ASA 15 cardio-thoracale patiënt
Verdiepen kennis van pijn
en pijnspecifieke
beandelingsstrategieën
acuut/chronisch/curatief en
palliatief
Verdiepen IC-kennis
perioperatieve zorg ASA 13
5/ SIT / medische opname
“State of the art”
anesthesieperinataal ASA
1-3
Presentaties op
wetenschappelijk
forum/publicaties in peerreviewed tijdschrift (inter-)
nationaal, geïnitieerd
proefschrift
afronden
1,3,5
1,2,5
1,2,5
Middelen
Toetsen
bed-side teaching
zelfstudie
nationaal,
regionaal & lokaal
cursorisch
onderwijs
patiëntbespreking
en
presentaties
Voortgangsgesprek
360º beoordeling
Continue
zelfreflectie (sterktezwakte analyse)
Portfolio
CAT
1,3,5
1,3,5
1,3,5
CBD
KPB
Jaarlijkse
geschiktheids
beoordeling
Ptrotocol maken
/toesten
Publicaties en
presentaties
SIT=Spoed Interventie Team
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
34
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Verdiepingsmodule Algemene anesthesiologie in het St. Antonius Ziekenhuis
Doel
De AIOS wordt deskundig op het gebied van de algemene anesthesiologie bij de meest
voorkomende heelkundige ingrepen. Door de verdere verdieping van de reeds aangeleerde
kennis, vaardigheden en professionaliteit de mogelijkheid meer te participeren in organisatie
en management van de anesthesiologie binnen de kliniek.
Programma
Het programma van de differentiatie algemene anesthesiologie vindt plaats in het 5-de jaar
en zal 6 maanden duren. De dagindeling zal bestaan uit het gehele anesthesiologisch
werkgebied met een nadruk op mate van zelfstandigheid. Hierbij bestaat altijd de
mogelijkheid tot overleg of om supervisie te krijgen. Het leren vindt plaats in de klinische
setting waarin de AIOS werkt.
Indicatiestelling afdelingszorg, dagbehandeling, verslaglegging en vaardigheden en
wetenschap zullen hier onderdeel van uitmaken.
De AIOS is in staat om jongere collega’s te begeleiden en te onderwijzen. De AIOS is in
staat om supervisie te verlenen op de preoperatieve polikliniek als wel eerste aanspreekpunt
te zijn voor de beginnende AIOS collega op de operatiekamer.
Leerboeken:
(aanwezig op afdeling)
• Alle voor de opleiding relevante naslag/literatuur beschikbaar
• Literatuur online via de medische & verpleegkundige bibliotheek
Literatuur:
(aanwezig in ziekenhuis/online)
• Richtlijnen NVA
• http://orde.artsennet.nl/Nieuws/Nieuwsartikel/Intercollegiale-toetsing.htm
Congressen en Cursussen
• Anesthesiologendagen
• Wetenschapsdag
• Cursus opgebied van management&organisatie
• Cursus op gebied van locoregionale techniek (vb. echogeleide technieken)
COMPETENTIES
Medisch handelen
• De AIOS is in staat om zelfstandig een anesthesieplan te maken en uit te voeren
rekening houdend met co-morbiditeit.
• de AIOS heeft een brede kennis met betrekking tot anesthesie en comorbiditeit.
• de AIOS is in staat om supervisie te geven.
• de AIOS is in staat om de meest voorkomende problemen perioperatief op te lossen
• de AIOS heeft kennis van invasieve en complexe monitoring.
• de AIOS geeft een volledige overdracht en geeft adequate zorg op de
verkoeverkamer.
Communicatie (zie ook NOP voor algemene competenties met de nadruk op Communicatie,
Samenwerking, Maatschappelijk handelen en Professionaliteit)
• Communiceert efficiënt en effectief met patiënten en aanverwanten
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
35
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
•
•
Communiceert efficiënt en effectief met medebehandelaars op niveau medisch
specialist.
Kan adequaat omgaan met mogelijke conflicten of klachten
Samenwerking
• Werkt multidisciplinair samen met collega's en andere zorgverleners.
Kennis en wetenschap
• Integreert kennis en wetenschap doelmatig en efficiënt in de dagelijkse praktijk en
draagt dit uit.
• Schrijft of reviseert een medisch protocol.
• Verzorgt een presentatie of case report voor de afdeling of voor een (inter-)nationaal
congres
Maatschappelijk handelen
• Handelt medisch ethisch en medicolegaal adequaat.
• Oog voor veiligheid en wettelijke bepalingen
Organisatie
• Benut kwaliteit en doelmatigheid maximaal.
• Heeft kennis van de organisatie en logistiek rondom de patiënt die anesthesie moet
ondergaan.
Professionaliteit
• Reflecteert op eigen functioneren. Met betrekking op succes en omgang met klachten
en complicaties
• Gaat bewust om met eigen competentiegrenzen.
• Stelt zich op de hoogte van vormen van intercollegiale toetsing
TOETSING
Minimaal 2 x tijdens differentiatie zal er een voortgangsgesprek plaatsvinden.
Voortgangsgesprek n.a.v. portfolio op de domeinen communicatie, samenwerking,
maatschappelijk handelen en professionaliteit.
KPB, oa.
Patiëntencasus voordragen en bespreken bij multidisciplinair overleg of dagelijks generaal
rapport
360° feedback
Portfolio
Sterkte-zwakte-analyse
MIP, klacht of complicatiepresentatie
Protocol
Voordracht/case report
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
36
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Verdiepingsmodule Cardioanesthesiologie in het St. Antonius Ziekenhuis
Doel
De AIOS wordt deskundig op het gebied van de cardioanesthesiologie en heeft kennis van
complexe behandelingen. Na het volgen van deze module zal de AIOS in staat zijn om als
aanspreekpunt voor cardioanesthesiologie in een cardiothoracaal centrum te functioneren.
Programma
Het programma van de differentiatie cardioanesthesiologie vindt plaats in het 5de jaar en zal 6
maanden duren. Gezien de topreferente functie met betrekking tot de cardiothoracale
chirurgie van het St. Antonius ziekenhuis is dit aandachtsgebied een afspiegeling van de
topklinische cardioanesthesie die dagelijks wordt bedreven. Dit betekent onder andere dat
complexe open hartoperaties, longchirurgie en thoracale vaatchirurgie tot het
aandachtsgebied horen. De weekindeling zal bestaan uit 3 dagen cardiothoracale chirurgie
en 2 dagen algemene anesthesie. 50 % van de werkzaamheden zal onder directe supervisie
gedaan worden en de rest van de werkzaamheden zelfstandig met de mogelijkheid om
supervisie te krijgen. De AIOS zal actief betrokken zijn bij multidisciplinaire en cardiothoracale besprekingen.
Het leren vindt plaats in de klinische setting waarin de AIOS werkt.
Indicatiestelling afdelingszorg, dagbehandeling, verslaglegging en vaardigheden en
wetenschap zullen hier onderdeel van uitmaken. Er zal worden gestreefd als de dagelijkse
praktijkvoering dit toelaat naar een gevarieerd cardio-thoracaal operatiepakket met een
evenwichtige verdeling tussen cardiale-, vaat- en longoperaties. Verder bestaat de
mogelijkheid kennis op te doen van de basale echocardiografie (TEE) op de operatiekamer
peroperatief en de IC. Tevens wordt dit gecombineerd met een stage op de echokamer in
nauwe samenwerking met de afdeling cardiologie.
Leerboeken & Literatuur
(aanwezig in ziekenhuis/online)
• Richtlijnen NVA
• Shanewise JS, Cheung AT, Aronson S, et al. ASE/SCA guidelines for
performing a comprehensive intraoperative multiplane transesophageal
echocardiography examination: Recommendations of the American Society of
Echocardiography Council for Intraoperative Echocardiography and the
Society of Cardiovascular Anesthesiologists Task Force for Certification in
Perioperative Transesophageal Echocardiography. J Am Soc Echo 1999;
12(10):884-900.
•
•
•
Kaplan's Cardiac Anesthesia , Joel A. Kaplan, David L. Reich, Carol L. Lake, Steven
N. Konstadt
A Practical Approach to Transesophageal Echocardiography Albert C. Perrino, Scott
T. Reeves
Concept kwaliteitsbeleid sectie Cardio-Anesthesiologie NVA Bijlage A betreffende de
opleiding tot cardioanesthesioloog (concept januari 2011)
Congressen en Cursussen
• Anesthesiologendagen
• Wetenschapsdag
• Congres Sectie cardioanesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
37
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
COMPETENTIES (zie ook NOP voor algemene competenties met de nadruk op medisch
handelen, communicatie en samenwerking)
Medisch handelen
• De te behalen competenties bij echocardiografie dienen bij voorkeur zowel op te
worden gedaan bij Perioperatieve TEE als bij poliklinische echocardiografie (TTE en
TEE) op de echokamer. Hiervoor is een samenwerking met de afdeling cardiologie
gestart om deze kennis en vaardigheden te kunnen verkrijgen. De volgende
leerdoelen met betrekking tot de echocardiografie worden herkend:
1. bekend worden met de TEE-apparatuur en indicaties en contra-indicaties
2. bekend met basisfysica omtrent echo,
3. anatomie en fysiologie van het hart
4. begrip van TEE anatomische vlakken in 2 D en colour Doppler flowbeelden
5. begrip en kennis van de algemeen gebruikte standaard beelden (Zie
Shanewise et al)
6. LV-functie kunnen bepalen en detectie van intraoperatieve ischemie
7. Kennis nemen van de volgende diagnosen en behandeling: • Abnormale
klepprothese, endocarditis, ASD, type A en/of B dissectie, MI, MS en
MV(P/R), AoS, AoI en AVR
8. Review van opgeslagen beelden
9. verslaglegging (Demografie, echocardiografische metingen en Doppler, Postinterventie echo-onderzoek, conclusie, samenvatting en complicaties)
• Kennis nemen van specifieke monitoring bij: TCD, EEG, SSEP en NIRS
• Kennis van cardiale beeldvorming, waaronder Angiogram, TEE, TTE, MRI, CT,
SPECT
• Kennis van de (patho)fysiologie van het cardiovasculaire en pulmonale stelsel
alsmede de interactie tussen beide
• Kennis van de farmacologie van cardiovasculaire actieve medicatie
• Kennis van de (patho)fysiologie en farmacologie van hemostase en anticoagulatie,
inclusief de transfusiegeneeskunde
• Kennis van indicaties en complicaties voor en van de verschillende vormen van
hart-, long- en vaatchirurgie
• Kennis van longfunctieonderzoek en pulmonale beeldvorming zoals bronchoscopie
• Kennis van systemen voor extracorporele circulatie en assist-device, zoals IABP en
LVAD
• Kennis van pacemakers en ICDs
• Kennis van longseparatietechnieken
• Kennis van de organisatie van het perioperatieve traject bij de verschillende
operaties
• Kan een behandelplan kunnen opstellen bij calamateiten zoals falen van ECC
weaning,stollingsproblematiek en problemen in relatie tot longseparatie
• Kennis van relevante wetenschappelijke ontwikkelingen
Communicatie
• Communiceert efficiënt en effectief met patiënten en aanverwanten
• Communiceert efficiënt en effectief met medebehandelaars op niveau medisch
specialist.
• Is in staat een complexe casus te presenteren en actief deel te nemen aan
Patiëntbesprekingen (complicatie en hartteam)
Samenwerking
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
38
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
•
Werkt multidisciplinair samen met collega's en andere zorgverleners.
Kennis en wetenschap
• Integreert kennis en wetenschap doelmatig en efficiënt in de dagelijkse praktijk en
draagt dit uit.
• Schrijft of reviseert een medisch protocol.
• Neemt actief deel aan lopend wetenschappelijk onderzoek op de afdeling.
• Verzorgt een presentatie of case report voor de afdeling of voor (een sectie van) de
NVA.
• Draagt zijn /haar kennis over aan collega AIOS tijdens onderwijsmomenten
Maatschappelijk handelen
• Handelt medisch ethisch en medicolegaal adequaat.
Organisatie
• Benut kwaliteit en doelmatigheid maximaal.
• Heeft kennis van de organisatie en logistiek rondom de patiënt die een
cardiothoracale ingreep moet ondergaan.
• Participeert in de organisatorische aspecten van de afdeling zoals richtlijnen of
commissies.
Professionaliteit
• Reflecteert op eigen functioneren en gedraagt zich professioneel zowel persoonlijk
als in de omgang met patiënten en collega’s.
• Gaat bewust om met eigen competentiegrenzen.
TOETSING
Minimaal 2 x tijdens differentiatie zal er een voortgangsgesprek plaatsvinden.
KPB, oa.
Anesthesie bij CABG
Anesthesie bij klepchirurgie
Anesthesie bij combinatiechirurgie
Patiënt met hemorrhagische diathese
Patiënt met een postoperatief gecompliceerd beloop
Patiëntencasus voordragen/bespreken bij multidisciplinair overleg op
IC/PACU
TEE 360° feedback
Portfolio
Sterkte-zwakte-analyse
Consult aanvragen en verrichten
Protocol
Voordracht/case report
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
39
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Verdiepingsmodule Pijngeneeskunde en palliatieve zorg in het St. Antonius
Ziekenhuis
Doel
De AIOS wordt deskundig op het gebied van oncologische en chronische pijnbehandeling en
van palliatieve zorg en heeft kennis van complexe behandelingen. Na het volgen van deze
module zal de AIOS in staat zijn om als aanspreekpunt voor de pijnbestrijding in een
algemeen ziekenhuis te functioneren.
Programma
Het programma van de differentiatie pijngeneeskunde vindt plaats in het 5de jaar en zal 6
maanden duren. De dagindeling zal bestaan uit een dagdeel poli en een dagdeel
behandelingen. 50 % van de werkzaamheden zal onder directe supervisie gedaan worden
en de rest van de werkzaamheden zelfstandig met de mogelijkheid om supervisie te krijgen.
Gedurende de Verdiepingsmodule worden in totaal 3 stage perioden van elk een week
(aaneengesloten of dagdelen) in overleg met de opleiders van respectievelijk revalidatie (dr.
C.M. Hackeng), psychologie/psychiatrie (dr. H. Koers) en neurologie/neurochirurgie (dr.
M.F.G. van der Meulen) in samenspraak met de pijn-anesthesiologen ingepland
De AIOS zal actief betrokken zijn bij multidisciplinaire en oncologische besprekingen.
Het leren vindt plaats in de klinische setting waarin de AIOS werkt.
Indicatiestelling afdelingszorg, dagbehandeling, verslaglegging en vaardigheden
(pijnbehandelingen) en wetenschap zullen hier onderdeel van uitmaken. De AIOS zal als
volwaardig lid deel uitmaken van de pijnbestrijding.
Leerboeken
(aanwezig op afdeling)
• Praktische richtlijnen anesthesiologische pijnbestrijding, gebaseerd op klinische
diagnosen, van Zundert ea
• Pain Management, volume 1 en 2 , Waldman
• Atlas of image guided intervention in regional anesthesia and pain management,
James p. Rathmell
• Pain Medicine, S. Abram
• Evidence-Based Interventional Pain Medicine: According to Clinical Diagnoses
Editor(s): Jan van Zundert, Jacob Patijn, Craig T. Hartrick, Arno Lataster, Frank J. P.
M. Huygen, Nagy Mekhail, Maarten van Kleef, 2012 John Wiley & Sons, Ltd
Literatuur
(aanwezig in ziekenhuis/online)
• Richtlijnen NVA
o Lumbosacraal radiculair syndroom
o Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker
o Complex regionaal pijn syndroom type 1
o Behandeling en diagnostiek van aspecifieke rugklachten
• Tijdschriften ( oa Anesthesia and Analgesia, Pain, Anesthesiology)
Congressen en Cursussen
• Anesthesiologendagen
• Wetenschapsdag
• Pijncongres NVA
• Internationaal pijncongres (bv IASP)
• Stralingshygiëne cursus 4A/M
• Kadaver cursus
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
40
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
COMPETENTIES
Medisch handelen (zie ook NOP voor algemene competenties met de nadruk op Medisch
handelen, Communicatie, Samenwerking en Organisatie)
Oncologische pijnbehandeling
1. Beheerst kennis van pijnsyndromen van oncologische aard.
2. Stelt indicaties voor behandelingen met in acht nemen van contra-indicaties en
complicaties van behandelingen. Minimaal moeten de richtlijnen aangaande de
oncologische pijnbestrijding worden beheerst.
3. Neemt anamnese af en doet lichamelijk onderzoek, vraagt hulponderzoek aan, stelt een
differentiaaldiagnose en een behandelplan op, past farmacologische en anesthesiologisch
niet complexe invasieve behandeling toe en vangt complicaties van farmacologische
en anesthesiologisch niet complexe invasieve behandeling op.
4. Heeft kennis van anesthesiologische complexe invasieve behandelingsmodaliteiten.
5. Heeft kennis van behandelingsmodaliteiten van andere disciplines zoals chirurgische,
intern oncologische en radiotherapeutische behandeling.
6. Heeft kennis van het opzetten en onderhouden van de organisatie van
thuiszorgtechnologie.
Chronische pijnbehandeling
1. Beheerst kennis van pijnsyndromen van chronisch benigne aard. Beheerst kennis van
indicaties, behandelingen, contra-indicaties en complicaties van behandelingen.
2. Neemt anamnese af en doet lichamelijk onderzoek, vraagt hulponderzoek aan, stelt een
differentiaaldiagnose en een behandelplan op, past farmacologische en
anesthesiologische niet complexe invasieve behandeling toe en vangt complicaties op van
farmacologische en anesthesiologische niet complexe invasieve behandeling.
3. Heeft kennis van anesthesiologische complexe invasieve behandelingsmodaliteiten.
4. Heeft kennis van behandelingsmodaliteiten van andere disciplines zoals neurologie,
neurochirurgie, orthopedie, revalidatiegeneeskunde, psychologie en paramedische
disciplines zoals fysiotherapie.
Algemeen
1. Kennis van lege artis verslaglegging en EPD.
2. Kennis en praktische toepassing van de pijnclassificatie en datamanagement.
3. Kennis en praktische toepassing van de ethische en juridische aspecten van
pijnbehandeling.
4. Kennis en praktische toepassing van de stralingshygiëne. Een cursus stralingshygiëne
(tenminste niveau 4a) dient te worden gevolgd.
Palliatieve zorg
1. Behandelt patiënten met veranderde farmacokinetiek medicamenteus op adequate wijze
(inclusief subcutane en intrathecale toediening).
2. Behandelt naast pijn ook andere symptomen bij de terminale patiënt.
3. Verricht procedures die in de palliatieve zorg gebruikelijk zijn.
4. Verricht palliatieve sedatie met inachtnemen van de wettelijke kaders.
5. Is in staat om actieve euthanasie te verlenen met inachtnemen van de wettelijke kaders.
Communicatie
• Communiceert efficiënt en effectief met patiënten en aanverwanten
• Bespreekt op adequate wijze een behandelingsplan
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
41
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
•
•
•
•
•
Communiceert efficiënt en effectief met medebehandelaars op niveau medisch
specialist.
Communiceert efficiënt en effectief omtrent vraagstelling en uivoering van
intercolegiaal consult
kan een behandelingsplan op adequate wijze bespreken
kan een slecht nieuwsgesprek voeren
kan op adequate wijze omgaan met onzekerheid, angst, verdriet en boosheid van
patiënten en aanverwanten
Samenwerking
• Werkt multidisciplinair samen met collega's en andere zorgverleners.
Kennis en wetenschap
• Integreert kennis en wetenschap doelmatig en efficiënt in de dagelijkse praktijk en
draagt dit uit.
• Schrijft of reviseert een medisch protocol.
• Verzorgt een presentatie of case report voor de afdeling of voor (een sectie van) de
NVA.
Maatschappelijk handelen
• Handelt medisch ethisch en medicolegaal adequaat
• kent de mogelijke maatschappelijke gevolgen van pijn;voor de paitënt
• houdt rekening met de balans met betrekking tot patiëntenbelasting als kosten voor
de samenleving;
• Zet zich in voor optimale kwaliteit van leven van zijn patiënt.
Organisatie
• Benut kwaliteit en doelmatigheid maximaal.
• Heeft kennis van de organisatie/management en logistiek van een polikliniek voor
pijnbehandeling.
• Heeft kennis van het opzetten en onderhouden van de organisatie van
multidisciplinaire pijnbehandeling en contact met de extramurale zorg
• heeft goede kennis van de juridische aspecten en de financieringssystemen rondom
pijn en pijnbehandeling
•
Professionaliteit
• Bereidt zich goed voor
• Reflecteert op eigen functioneren.
• Gaat bewust om met eigen competentiegrenzen.
• Houdt zich aan regels van ethiek, kwaliteit en veiligheid;
• Weet met complicaties om te gaan
• toont empathie op de cultuur, leeftijd, het geslacht en de beperkingen van de patiënt
• bakent privé en werk goed af.
TOETSING
Minimaal 2 x tijdens differentiatie zal er een voortgangsgesprek plaatsvinden.
KPB, oa.
Oncologische patiënt intake en behandelplan
Chronische pijnpatiënt intake en behandelplan
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
42
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Patiëntencasus voordragen en bespreken bij multidisciplinair overleg
Klinisch consult
360° feedback
Portfolio
Sterkte-zwakte-analyse
Correspondentie met verwijzers
Consult aanvragen organisatie
Consult verrichten
Protocol
Voordracht/case report
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
43
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Verdiepingsmodule Intensive Care in het St. Antonius Ziekenhuis
Doel
De AIOS verwerft een deel van de competenties volgens het curriculum intensivist van de
Gemeenschappelijke Intensivisten Commissie. Deze module vormt naast het thema
Intensive Care van een jaar, onderdeel van de twee jarige opleiding tot anesthesioloogintensivist. Uitgangspunt voor de competenties zijn conform
Competence Based Training in Intensive Care (CoBaTrIce).
De AIOS wordt deskundig op het gebied van de Intensive care.
Programma
Het programma van de differentiatie Intensive care vindt plaats in het 5de jaar en zal 6
maanden duren. De dagindeling is conform de dagelijkse praktijk op de IC. 50 % van de
werkzaamheden zal onder directe supervisie gedaan worden en de rest van de
werkzaamheden zelfstandig met de mogelijkheid om supervisie te krijgen. De AIOS zal actief
betrokken zijn bij multidisciplinaire besprekingen.
Het leren vindt plaats in de klinische setting waarin de AIOS werkt.
Indicatiestelling afdelingszorg, dagbehandeling, verslaglegging en vaardigheden en
wetenschap zullen hier onderdeel van uitmaken.
Leerboeken, Literatuur & websites
(aanwezig in ziekenhuis/online)
• Richtlijnen NVA en NVIC
• http://www.esicm.org/
• http://www.intensive.org/
• http://www.nvic.nl/
• Patiënt-centred Acute Care Training (PACT) van de ESICM
• The ICU Book, 3rd Edition Paul L. Marino
• Arts-assistenten informatie Intensive Care St. Antonius Ziekenhuis , H.S. Biemond,
J.W. Wirds, A.J. Meinders, R.M.J. Wesselink Laatste update: versie 3.1: 20-08-2009
Congressen en Cursussen
• Anesthesiologendagen
• Wetenschapsdag
• NVIC congres
• ESICM Annual Congress
• International Symposium on Intensive Care and Emergency Medicine Brussel
COMPETENTIES ( zie ook NOP voor algemene competenties met de nadruk op medisch
handelen, communicatie en samenwerking)
Medisch handelen
1. De AIOS beheerst de volgende onderwerpen en past deze kennis onder indirecte
supervisie toe bij intensieve zorg behoevende patiënten:
a. Anamnese, lichamelijk onderzoek, verdere diagnostiek; opstellen differentiaal diagnose,
diagnostisch plan;
b. opstellen therapeutisch plan;
c. acute opvang van de IC behoeftige patiënt
d. vitale functies en monitoring van diverse orgaansystemen;
e. beademingsmodaliteiten;
f. pathofysiologie van orgaanfalen, orgaanondersteunende en -vervangende therapie;
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
44
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
g. voeding, effecten van voeding op ziekte van ziekte op voedingstoestand en de
optimalisering van de voedingstoestand;
h. infectie en systemische inflammatoire processen en sepsis;
i. stolling/hematologie; stollingsstoornissen en de behandeling daarvan;
j. zuurbase en electrolytstoornissen;
k. triage en transport van IC-patiënten
2. Behandelt:
a. de meest voorkomende endocrinologische syndromen, hun impact op de
gezondheidstoestand en de behandeling daarvan;
b. ernstige cardiale aritmieën en -geleidingsstoornissen en cardiogene shock;
c. medicamenteuze behandeling;
d. cardioversie en defibrillatie;
e. indicatie voor implantatie van (biventriculaire) pacemakers en interne defibrillatoren;
f. kennis van de werking van en ervaring in de cardiale ondersteuning met een intraaortale
ballonpomp (IABP) en assist devices;
g. toepassing en gebruik van externe pacemakers.
3. Past zowel invasieve als niet invasieve ventilatoire ondersteuning toe; bekend met het
gebruik van de beademingsapparatuur, indicatiestelling, initiële instellingen en
aanpassingen, bijwerkingen en monitoring van frequent gebruikte instellingen van de
ventilator:
a. “controlled en assist-control modes” van mechanische beademing;
b. “pressure support modes”; “bi-level en continuous positive pressure ventilation”;
c. herkennen van flow-, druk- en drukvolumecurves zoals weergegeven op de ventilator
en diagnostische interpretatie van restrictieve and obstructieve patronen.
4. Diagnosticeert en behandelt frequent voorkomende problemen in mechanisch beademde
patiënten.
a. meten en omgaan met ongunstige “intrinsic positive end-expiratory pressure”
(iPEEP);
b. retentie van secretie in de luchtwegen, atelectases, luchtwegbloedingen, pleuraeffusie
en “ventilator-asociated pneumonia”;
c. interpretatie van de op de afdeling gemaakte thoraxfoto’s;
5. Evalueert en diagnosticeert frequent voorkomende klinische problemen op een IC.
a. initiële klinische, laboratorium- en radiografische analyses;
b. interpretatie van biochemische verstoringen, bloeding- en stollingstoornissen, selectie
van bijbehorende testen inclusief interpretatie.
6. Past een gedegen kennis van het onderstaande klinisch toe:
a. pathofysiologie van de nierfunctie;
b. niervervangende therapie
c. biochemie van de ernstig zieke patiënt.
7. Past farmacologie toegespitst op de ernstig zieke patiënt toe, waaronder:
a. toegepaste chemie: intermoleculaire verbindingen, membraantransport, ionisatie
van geneesmiddelen, eiwitbinding etc.;
b. werkingmechanisme van geneesmiddelen: tolerantie, receptorfunctie en -regulatie,
metabole “pathways”, enzymen, geneesmiddel-enzyminteracties, MichaelisMentenvergelijking, enzyminductie en -inhibitie, interactie van geneesmiddelen,
osmotische effecten, pH-effecten; competitieve eiwitbinding, effecten van metabolieten
en andere degradatieproducten;
c. farmacokinetiek en farmacodynamiek: wijze van geneesmiddeleliminatie; metabolisme
in organen; renale klaring en urine pH; andere routes van afbraak; farmacogenetische:
familiaire variaties in geneesmiddelreacties.
8. Levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg (inclusief “end of life”
problematiek).
9. Vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
45
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Communicatie
• Communiceert efficiënt en effectief met patiënten en aanverwanten
• Communiceert efficiënt en effectief met medebehandelaars op niveau medisch
specialist.
Samenwerking
• Werkt multidisciplinair samen met collega's en andere zorgverleners.
Kennis en wetenschap
• Integreert kennis en wetenschap doelmatig en efficiënt in de dagelijkse praktijk en
draagt dit uit.
• Schrijft of reviseert een medisch protocol.
• Verzorgt een presentatie of case report voor de afdeling of voor (een sectie van) de
NVA of op een internationaal IC-forum.
Maatschappelijk handelen
• Handelt medisch ethisch en medicolegaal adequaat.
Organisatie
• Benut kwaliteit en doelmatigheid maximaal.
• Heeft kennis van de organisatie en logistiek rondom de patiënt die een
cardiothoracale ingreep moet ondergaan.
Professionaliteit
• Reflecteert op eigen functioneren.
• Gaat bewust om met eigen competentiegrenzen.
TOETSING
Minimaal 2 x tijdens differentiatie zal er een voortgangsgesprek plaatsvinden.
KPB, oa.
Patiëntencasus voordragen en bespreken bij multidisciplinair overleg
Problematische beademing
360° feedback
Portfolio
Sterkte-zwakte-analyse
MIP melding
Protocol
Voordracht/case report
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
46
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Verdiepingsmodule Obstetrische anesthesiologie in het St. Antonius Ziekenhuis
Doel
De AIOS wordt deskundig op het gebied van de anesthesiologische zorg rondom de partus
en heeft kennis van indicaties en complicaties van anesthesiologische interventies tijdens de
partus. Hierdoor is het mogelijk gemakkelijk aanspreekpunt te zijn binnen de toekomstige
werkkring aanspreekpunt te zijn voor dit aandachtsgebied.
Programma
Het programma van de differentiatie obstetrische anesthesiologie vindt plaats in het 5de jaar
en zal 6 maanden duren. 50 % van de werkzaamheden zal onder directe supervisie gedaan
worden en de rest van de werkzaamheden zelfstandig met de mogelijkheid om supervisie te
krijgen. De AIOS zal deelnemen aan obstetrische interventies te weten: anesthesie bij sectio
caesarea (zowel electief als spoed), als aanspreekpunt fungeren voor epidurale anesthesie
bij de partus. Tevens zal de AIOS betrokken worden bij patiënten bij wie tijdens de partus
problemen worden verwacht bij een eventuele anesthesiologische interventie. Dit zal
bijvoorbeeld kunnen zijn: patiënten met morbide obesitas, stollingsproblematiek en
psychosociale problematiek.
De AIOS zal actief betrokken zijn bij multidisciplinaire besprekingen.
Het leren vindt plaats in de klinische setting van vnl operatiekamers en verloskamer, waar de
AIOS werkt.
Indicatiestelling afdelingszorg, dagbehandeling, verslaglegging en vaardigheden en
wetenschap zullen hier onderdeel van uitmaken.
Leerboeken, Literatuur & websites
(aanwezig in ziekenhuis/online)
• Richtlijnen NVA
• Richtlijn neuraxisblokkade en antistolling
• Tijdschriften oa Anesthesiology en Anesthesia and analgesia
• Boek Pain relief and anesthesia in obstetrics Van Zundert en Ostheimer ( aanwezig
op assistentenkamer
Congressen en Cursussen
• Anesthesiologendagen
• Wetenschapsdag
• Refresher courses van de NVA sectie obstetrie
• Internationaal congres met bijzondere aandacht voor obstetrie.
COMPETENTIES (zie ook NOP voor algemene competenties met de nadruk op Medisch
handelen, Communicatie, Samenwerking en Maatschappelijk handelen)
Medisch handelen
• Zie NOP
• De AIOS heeft kennis van de meest voorkomende problematiek tijdens de partus.
• Stelt juiste indicaties voor het toepassen van epidurale analgesie tijdens de partus
met inachtneming van risico’s en complicaties.
• De AIOS beheerst en heeft kennis van anesthesiologische technieken bij de
zwangere.
• De AIOS heeft een uitstekende kennis op het gebied van de fysiologie tijdens de
zwangerschap.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
47
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
•
•
•
•
•
•
De AIOS heeft uitstekende kennis over anesthesie bij zwangeren voor andere
indicaties dan de partus.
De aois heeft bijzondere kennis over farmacokinetiek en farmacodynamiek van
anesthetica bij de zwangere.
De AIOS is in staat om een anesthesieplan te maken voor een partus met
inachtneming van risico’s en complicaties.
De AIOS is in staat om het anesthesieplan te bespreken met patiënte en familie.
De AIOS heeft uitstekende technische kwaliteiten voor het uitvoeren van epidurale en
spinale anesthesie.
Epiduraal op de verloskamer vindt plaats onder indirecte supervisie of indien
technisch lastig onder directe supervisie door verantwoordelijk anesthesioloog.
Communicatie
• Communiceert efficiënt en effectief met patiënten en aanverwanten
• Communiceert efficiënt en effectief met medebehandelaars op niveau medisch
specialist.
• Goede verslaglegging
Samenwerking
• Werkt multidisciplinair samen met collega's en andere zorgverleners zoals
neonatologen en obstetrici.
Kennis en wetenschap
• Integreert kennis en wetenschap doelmatig en efficiënt in de dagelijkse praktijk en
draagt dit uit.
• Schrijft of reviseert een medisch protocol.
• Levert een actieve bijdrage aan dan wel faciliteert wetenschappelijk onderzoek
aangaande de obstetrische anesthesie.
• Verzorgt een presentatie of case report voor de afdeling of voor (een sectie van) de
NVA.
Maatschappelijk handelen
• Handelt medisch ethisch en medicolegaal adequaat.
Organisatie
• Benut kwaliteit en doelmatigheid maximaal.
• Heeft kennis van de organisatie en logistiek rondom de behandeling van de
obstetrische patiënt .
• De AIOS heeft kennis van het opzetten en onderhouden van de organisatie van de
multidisciplinaire zorg rondom de partus.
• Heeft kennis van de organisatiestructuur Nederlandse verloskunde in relatie tot
internationale verschillen
Professionaliteit
• Reflecteert op eigen functioneren.
• Gaat bewust om met eigen competentiegrenzen.
TOETSING
Minimaal 2 x tijdens differentiatie zal er een voortgangsgesprek plaatsvinden.
KPB, oa.
Patiëntencasus voordragen en bespreken bij multidisciplinair overleg
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
48
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Hoogrisico zwangere
Perinatale pijnbestrijding hoogrisico patiënt
Obstetrische patiënt et gecompliceerd beloop
Klinisch consult
360° feedback
Portfolio
Sterkte-zwakte-analyse
Correspondentie met consulenten
MIP/klacht/complicatie
Protocol
Voordracht/case report
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
49
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Verdiepingsmodule Wetenschap in het St. Antonius Ziekenhuis
Doel
De AIOS wordt deskundig op het gebied van de wetenschap en heeft kennis van nieuwe
ontwikkelingen in de anesthesiologie. Na het volgen van deze
module zal de AIOS in staat zijn om zelfstandig een wetenschappelijk onderzoek op te zetten
in samenwerking met collega’s van de anesthesiologie of andere disciplines.
Programma
Het programma van de differentiatie wetenschap vindt plaats in het 5de jaar en zal 6
maanden duren. De dagindeling zal bestaan uit 2 dagen wetenschap en 3 dagen algemene
anesthesiologie. De AIOS zal actief betrokken zijn bij multidisciplinaire en wetenschappelijke
besprekingen. Deze module vindt plaats in de klinische setting waarin de AIOS werkt.
Hypothesevorming, statistische toetsing, protocol schrijven en uitvoeren, dataregistratie,
data-interpretatie en presentatie in orale, poster of schriftelijke vorm staan hierbij op de
voorgrond.
Leerboeken, Literatuur & websites
(aanwezig in ziekenhuis/online)
• Bibliotheek online voor o.a. tijdschriften, evidence based medicine:
http://intranet/kennis/bibliotheek/
Congressen en Cursussen
• Anesthesiologendagen
• Wetenschapsdag
• Statistiekcursus
• SPSS cursus
COMPETENTIES
Communicatie
• Communiceert efficiënt en effectief met patiënten en aanverwanten met betrekking tot
informatieverstrekking over studie aan patiënten en informed consent
• Communiceert efficiënt en effectief met medebehandelaars op niveau medisch
specialist.
Samenwerking
• Werkt multidisciplinair samen met collega's en andere zorgverleners.
Kennis en wetenschap
• Integreert kennis en wetenschap doelmatig en efficiënt in de dagelijkse praktijk en
draagt dit uit.
• Schrijft onderzoeksresultaten in een medisch wetenschappelijk peer-reviewed artikel
• Verzorgt een presentatie of case report voor de afdeling of voor (een sectie van) de
NVA.of andere nationaal/internationaal forum
• Werkt naar promotie toe
Maatschappelijk handelen
• Handelt medisch ethisch en medicolegaal adequaat.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
50
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Professionaliteit
• Reflecteert op eigen functioneren.
• Gaat bewust om met eigen competentiegrenzen.
TOETSING
Minimaal 2 x tijdens differentiatie zal er een voortgangsgesprek plaatsvinden.
Portfolio
Sterkte-zwakte-analyse
Protocol
Voordracht/case report
Wetenschappelijk artikel
Promotie
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
51
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
4. Kwaliteitszorg en Implementatie Modernisering
De kwaliteit van de opleiding Anesthesiologie in het St. Antonius Ziekenhuis is geborgd
vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de Centrale Opleidingscommissie (COC)
en de Opleidingsgroep Anesthesiologie.
De opleidingsgroep als geheel en de afzonderlijke leden staan garant voor een kwalitatief
goede opleiding. Vanuit de COC wordt de kwaliteit van de opleiding Anesthesiologie bewaakt
en geborgd met een ziekenhuisbreed kwaliteitszorgsysteem.
Het kwaliteitszorgsysteem is opgebouwd uit twee componenten, te weten kwaliteitsmetingen
en docentprofessionalisering.
Kwaliteitsmeting
In 2011 is in de COC van het St. Antonius Ziekenhuis een algemeen kwaliteitszorgplan
vastgesteld dat gebaseerd is op de PDCA-cyclus, waarmee een continue kwaliteitsimpuls
bewerkstelligd wordt. In het plan is aandacht voor zowel kwaliteitsmetingen die specifiek
gericht zijn op de opleiding Anesthesiologie, als manieren om ziekenhuisbrede
verbeterthema’s te kunnen identificeren.
De PDCA-cyclus kent vier stappen:
1. Plan: formuleer haalbare doelen op basis van informatie uit de verschillende instrumenten.
Een actielijst met de beoogde resultaten, een taakverdeling en een termijn om de doelen te
bereiken vergroot de slagingskans;
2. Do: voer de geplande verbetering uit conform afspraak;
3. Check: bespreek tijdens verschillende overlegmomenten de status van de geplande acties.
De gestelde criteria of vooraf benoemde resultaten zijn hierin behulpzaam;
4. Act: waar nodig bijsturen (evalueren en ingrijpen/herontwerpen) van de acties. Formuleren
nieuwe doelen.
Bron: www.knmg.nl/modernisering
Onderdeel van het kwaliteitszorgplan voor de opleiding Anesthesiologie is een cyclus van
interne audits. Dit houdt in dat gedurende de erkenningperiode minimaal één keer een
proefvisitatie plaatsvindt, bij voorkeur halverwege de periode. Een interne visitatiecommissie
ad hoc legt op basis van de audit in een verslag de sterke punten, de aandachtspunten en
aanbevelingen voor verbetering voor de opleiding Anesthesiologie vast. Het verslag wordt
vervolgens plenair besproken in de COC vergadering, waarna bindende afspraken worden
gemaakt over een eventueel verbetertraject en een termijn voor de volgende proefvisitatie.
Binnen de opleiding Anesthesiologie van het St. Antonius Ziekenhuis wordt daarnaast
gebruik gemaakt van de EFFECT-vragenlijst om het opleidingsklimaat te monitoren. Deze
meting wordt elke twee jaar herhaald. Ook wordt deelgenomen aan het project dOORkijk.
Er is een vragenlijst uitgewerkt die met de opleidingsinstrumenten, opleidingsklimaat en
werkbegeleiding rekening houdt (zie bijlage 9).
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
52
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
De uitkomsten van evaluatie vanuit het project dOORkijk, de interne audit en de EFFECTmeting worden met de AIOS en de opleidingsgroep besproken in de formele
opleidingsvergadering, waarna gezamenlijk een plan van aanpak wordt gemaakt. De
voortgang van dit plan is een vast punt op de agenda van de opleidingsvergadering,
waardoor het vier maal per jaar wordt geëvalueerd en bijgesteld.
Vanuit de COC vindt een doorlopende monitoring van de voortgang van de kwaliteitscyclus
van alle Medische Vervolgopleidingen plaats. Om daarnaast ook ziekenhuisbrede
verbeterthema’s te kunnen identificeren worden de notulen van de opleidingsvergadering
van elke opleiding ieder kwartaal geanalyseerd. Ook wordt vanuit de COC driejaarlijks onder
alle in het ziekenhuis aanwezige AIOS een D-RECT enquête afgenomen. Belangrijke
specialisme-overstijgende verbeterthema’s worden in de COC vergadering besproken.
Op deze manier wordt volgens de PDCA-cyclus de kwaliteit van de opleiding geëvalueerd,
verbeterd, gewaarborgd en verantwoord. Tijdens iedere opleidingsvergadering staat het
verbeterplan en de voortgang daarvan op de agenda.
Doordat ook de COC telkens wordt geïnformeerd, kan zij deze kwaliteitszorg monitoren en
waar nodig of gewenst, bijsturen en ondersteuning bieden.
Docentprofessionalisering
Alle leden van de opleidingsgroep staan garant voor een kwalitatief goede opleiding en een
optimaal leerklimaat. Als onderdeel hiervan volgen alle leden van de opleidingsgroep bij- en
nascholing om zich op didactisch gebied verder te ontwikkelen.
In principe zijn alle leden van de opleidingsgroep Anesthesiologie van het St. Antonius
Ziekenhuis Teach the Teacher geschoold. De opleider en plaatsvervangend opleider volgen
minimaal twee vervolgmodules van de training. De overige leden van de opleidingsgroep
volgen de basistraining. Wanneer een nieuw lid toetreedt tot de opleidingsgroep volgt deze
zo snel mogelijk de basistraining TTT.
In opdracht van de COC wordt in de eerste helft van 2014 op basis van een ‘needsassessment’ een aanvullend scholingsprogramma samengesteld, waaraan ook de
opleiders(groep) Anesthesiologie zal deelnemen, om hun didactische kwaliteiten op peil te
houden en waar nodig te verbeteren.
Implementatie Modernisering
In de periode voorafgaande aan de laatste visitatie van januari 2013 was de implementatie
van de modenisering medische vervolgopleiding reeds in volle gang binnen de
Anesthesiologie en had reeds handen en voeten gekregen. Het nationaal opleidingsplan was
vertaald naar de dagelijkse praktijk van het St. Antonius ziekenhuiis. Dit heeft geresulteerd in
dit lokale opleidingsplan. Iedere AIOS is op de hoogte van zowel het nationale – als het
lokale opleidingsplan. De AIOS zelf zijn actief betrokken geweest bij het tot stand komen van
het lokale opleidingsplan en blijven ook betrokken bij de aanpassingen in de tijd. Dit om aan
te geven dat het zeker geen statisch document is. Na het algemene introductieprogramma
voor de AIOS is er een specifiek introductieprogramma binnen de afdeling Anesthesiologie,
pijnbestrijding en IC.
Een opleidingsvergadering vindt 4 maal per jaar plaats en verloopt volgens een vaste
agenda en wordt genotuleerd. Zaken die van belang kunnen zijn ter verbetering of
aanpassing van de opleiding worden waar nodig en mogelijk in overleg met de
opleidersgroep direct geïmplementeerd en kunnen voortkomen uit de opleidingsvergadering,
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
53
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
exitgesprekken, EFFECT-enquete en proefvisitaties. De inhoud van bijvoorbeeld de
exitgesprekken wordt jaarlijks gebundeld en besproken op de maatschapsvergadering. Op
iedere maatschapsvergadering is de opleiding een vast agendapunt, waarop de individuele
AIOS bsproken worden en andere actuele opleidingszaken aan bod komen zoals
bijvoorbeeld de recente wijziging van toetsing naar het Eurepees examen en eventuele
andere beleidswijzigingen.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
54
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
5. Ten slotte
Het opleidingsplan is een weergave van de inhoud en structuur van de huidige Opleiding
Anesthesiologie van het St. Antonius Ziekenhuis. De verdere modernisering van de
medische opleidingen zal ongetwijfeld tot verbeteringen van de opleidingen, en dus ook van
dit opleidingsplan, leiden.
Ook andere lokale opleidingsplannen van het St. Antonius Ziekenhuis kunnen aanleiding zijn
dit plan te herzien.
Ten slotte geldt dat, gezien vanuit de communicatiefunctie van dit opleidingsplan, de
opvattingen over de Opleiding Anesthesiologie verder aangescherpt kunnen worden.
Hierdoor zullen de kwaliteit van het curriculum, het leerklimaat en de opleiding in totaliteit
nog verder verbeteren.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
55
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 1 Begrippenlijst
AIOS
ANIOS
Bekwaamheidsniveau
BBOV-huisje
CAT
(Critical Appraised Topic)
CBD
Competentie
360° Feedback
Kerncompetentie
KPB
(Korte PraktijkBeoordeling)
KPS
Opleidingsplan
NOP
LOP
POP
Portfolio
Reanimatietraining BLS
Thema
Arts(en) In Opleiding tot (medisch) Specialist
Arts(en) Niet In Opleiding tot (medisch) Specialist
Minimale combinatie van kennis, kunde en gedrag die
nodig is om een omschreven vaardigheid op een bepaald
niveau te beheersen
Een afbeelding van een huisje waarin verschillende
onderdelen van het opleidingsplan zijn ondergebracht
En welke een samenvatting geeft van het opleidingsplan
als geheel
Presentatie van een antwoord op een individuele
klinische vraag
Case based discussion
• Het vermogen om een professionele activiteit in een
specifieke context adequaat uit te voeren door
geïntegreerde aanwezigheid van kennis,
vaardigheden en attitude
• Een getoonde bekwaamheid of gedragsrepertoire
waaruit blijkt dat kennis, vaardigheden, attitude,
eigenschappen en inzichten in het handelen zijn
geïntegreerd
Gestructureerde beoordeling van een persoon of groep
door staf, assistenten, analisten en andere medewerkers
met wie geleerd en/of gewerkt wordt
Een van de 7 competentiegebieden volgens CanMeds:
Medisch handelen, Samenwerking, Communicatie,
Kennis en wetenschap, Maatschappelijk Handelen,
Organisatie en Professionaliteit
Instrument om gestructureerde feedback te geven op een
geobserveerde taak die door de AIOS in de praktijk wordt
uitgevoerd
Kritische beroepssituatie
• Een opleidingsplan geeft een beschrijving van de
opleiding tot specialist
• Het omvat het geheel van eindcompetenties,
onderwijsmethode, -activiteiten en –materiaal,
toetsing en kwaliteitszorg over het opleidingsplan
• Dit geheel wordt beeldend samengevat in het ‘BBOVhuisje’
Nationaal opleidingsplan
Lokaal opleidingsplan
Persoonlijk opleidingsplan
Een verzameling van documenten, waarin de
verplichtingen voortvloeiende uit dit besluit en de
specifieke besluiten worden bijgehouden, en waaruit de
voortgang van de opleiding en de zelfreflectie van de
AIOS blijken. Het bevat ten minste de documenten ten
behoeve van de beoordeling van de AIOS, de gehouden
voordrachten en referaten, de gepubliceerde artikelen,
de gevolgde cursussen en de uitgevoerde verrichtingen.
Reanimatietraining Basic Life Support
• Omschreven gebied van stoornissen, problemen
en/of situaties, relevant en/of kenmerkend voor het
vakgebied
• Thema’s geven als het ware een indeling van de
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
56
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Typische Klinische Situaties
opleiding op basis van de werkzaamheden van de
specialist
• Thema’s zijn bundelend en vereenvoudigend, geven
overzicht over het specialisme en vormen een
leidraad voor het opleidingsplan, en dus ook voor de
toetsing
• Thema’s zijn idealiter een vereenvoudigde weergave
van een zo groot mogelijke dekking van het
vakgebied.
Uitwerking van specifieke competenties naar
patiëntproblemen en/of presentatievormen
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
57
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 2A Planning Introductie-Onderwijsprogramma Arts-assistenten
Deel 1 Algemeen
Dag 1 (maandag)
12.30 - 13.00
13.00 - 13.30
13.30 - 14.00
14.00 - 14.20
14.20 - 14.40
14.40 - 15.00
15.00 - 15.15
15.15 - 15.45
15.45 - 16.15
16.15 - 16.45
16.45 - 17.30
17.30 - 20.30
Ontvangst en introductie Antonius Academie
Bibliotheek
Patiënt- en Marketingcommunicatie
Introductie Klinische Chemie
Introductie Nucleaire Geneeskunde
Introductie Mortuarium
Pauze
Introductie Pathologie
Introductie Medische Microbiologie en Immunologie
Introductie Klinische Farmacie
Pauze
Training Werken met het EPD
Dag 2 (dinsdag)
11.00 - 12.00
12.00 - 12.30
12.30 - 13.00
13.00 - 13.45
13.45 - 14.20
14.20 - 14.30
14.30 - 17.00
17.00 - 17.30
17.30 - 20.30
Pretest Acute Geneeskunde
Pauze
Weefsel- en orgaandonatie
Introductie SEH
Omgaan met schokkende gebeurtenissen
Pauze
Workshop Patiëntveilig handelen
Pauze
Training Registeren van DBC’s
Planning Deel 2 Acute Geneeskunde
Dag 3 AB-Problematiek (woensdag)
08.00 - 08.45
Airway
08.45 - 09.30
Breathing
09.30 - 09.45
Pauze
09.45 - 11.30
Simulatiesessie
11.30 - 12.15
ALS-theorie
12.15 - 12.45
Pauze
12.45 - 13.45
ALS-theorie
13.45 - 14.45
Simulatie sessie ALS/BLS
14.45 - 15.00
Pauze
15.00 - 16.30
Simulatie sessie ALS/BLS
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
58
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Dag 4 C-problematiek en Reanimatietraining (donderdag)
08.00 - 09.00
C-problematiek (shock)
09.00 - 10.00
Reanimatieprotocol
10.00 - 10.15
Pauze
10.15 - 12.15
Simulatiesessie Reanimatietraining
12.15 - 12.45
Pauze
12.45 - 14.45
ATLS Light
14.45 - 15.00
Pauze
15.00 - 16.00
Simulatiesessie Opvang traumapatiënt
16.00 - 17.00
Sepsis en SIT-criteria
Dag 5 Casuïstiek 4 (vrijdag)
08.00 - 09.00
Patiënt met een acute buik
09.00 - 10.00
Patiënt met pijn op de borst
10.00 - 10.15
Pauze
10.15 - 11.00
De benauwde patiënt
11.00 - 12.00
Simulatiesessie …
12.00 - 12.45
Pauze
12.45 - 13.45
De niet-aanspreekbare patiënt (niet traumatisch)
13.45 - 14.45
Simulatiesessie Opvang patiënt in shock
14.45 - 15.00
Pauze
15.00 - 16.00
Simulatiesessie Opvang niet-aanspreekbare patiënt
16.00 - 17.00
Posttest Acute Geneeskunde
4
Diagnostiek en eerste behandeling, SEH patiënt & afdelingspatiënt
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
59
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 2B Introductieprogramma arts-assistenten Anesthesiologie
Kennismakingstraject nieuwe assistent in opleiding tot anesthesioloog (AIOS)
Week 1
1e dag:
ziekenhuisintroductie
•
inlognummer IntraZIS
2e dag:
ziekenhuisintroductie
3e dag
regelen (Mw. M.A.E.C. de Regt, secretaresse afdeling Anesthesiologie):
•
personalia opnemen
•
sein
•
Antoniusbadge
introductie op OK
•
klompen
•
kastje
4e dag:
Algemene OK/ Holding/verkoever & PACU
5e dag:
Hart OK
Week 2
maandag:
ANOK
dinsdag:
introductie techniek ICU
woensdag:
preoperatieve polikliniek
donderdag: poli Pijnbestrijding
vrijdag:
Week 3
maandag:
Intensive Care
(via J.W. Wirds of dr. R.M.J. Wesselink, anesthesioloog, inlogcode PDMS
vragen)
dag SEH
’s ochtends
’s middags
: EHBO verpleegkundige
: SEH arts
Bekend maken met assistentenklapper/ziekenhuisprotocollen en gedragsregels (bijlage 5) op
Intranet:. http://intranet/medisch/793343/793391/
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
60
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 3A
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
61
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 3B Taken Anesthesioloog Opleidingskliniek St. Antonius Ziekenhuis
De ‘Antoniaanse opleiding tot anesthesioloog’
Taken
A. Direct patiëntgebonden arbeid
1. Operatiekameractiviteiten, anesthesiologie, intensive care
2. Poliklinische werkzaamheden
3. Klinische werkzaamheden (zie 1), pijnbestrijding
B. Indirect patiëntgebonden arbeid
1. Diverse patiëntenbesprekingen en overdrachten
2. Correspondentie en administratie
3. Adviseren, superviseren van (para)medisch personeel
4. Overleg met eerste lijn (huisartsen )
5. Patiëntgerelateerde kwaliteitsbesprekingen en intercollegiale toetsing
C. Niet-patiëntgebonden arbeid
1. Het volgen van bij- en nascholing
2. Het lezen van vakliteratuur
3. Onderwijs aan derden (zie ook specifieke taken opleidingsgroep)
4. Het deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek
5. Het deelnemen aan toetsend onderzoek, opstellen van jaarverslagen,
kwaliteitsbewaking in het kader van projecten , registratie van complicaties.
6. Werkzaamheden ten behoeve van de NVA
7. Ziekenhuis managementparticipatie, ziekenhuiscommissies, functies ten behoeve
van de medische staf
8. Praktijkorganisatie, het uitvoeren van maatschapstaken
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
62
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 3C Samenstelling en aandachtsgebieden Maatschap Anesthesiologie,
Intensive Care en Pijnbestrijding.
Alle anesthesiologen zijn vakinhoudelijk breed georiënteerd op alle aspecten van de
eindtermen van de opleiding en de anesthesiologen hebben daarnaast een specifiek
aandachtsgebied:
E.J.M. Andriessen
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie, Locoregionale
technieken, Preoperatieve polikliniek, Management, DB
maatschap
mw. O.W.H.M. Borchert
Obstetrische anesthesiologie, Cardiothoracale anesthesie
L.J. Bras
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie,
Management
dr. P. Bruins
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie
dr. H.P.A. van Dongen
Cardiothoracale anesthesie, Pijnbestrijding,
Kinderanesthesiologie, Veiligheid
S.P.M. van Egeraat
Cardiothoracale anesthesie, Pijnbestrijding
W.J. Hofsté
Cardiothoracale anesthesie, Pijnbestrijding, DB maatschap
L.J. Hoogenboom
Cardiothoracale anesthesie, Kinderanesthesiologie,
Preoperatieve polikliniek
dr. M. van Iterson
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie, Preoperatieve
polikliniek
A.J.W.J. van der Lely
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie,
Kinderanesthesiologie, DB maatschap
A.L. Liem
Cardiothoracale anesthesie, Pijnbestrijding
dr. D.J.F. Nieuwenhuiijs
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie
H.J.A. Nijhuis
Cardiothoracale anesthesie, Pijnbestrijding,
Dr. P.G. Noordzij
Intensive Care, wetenschap R&D
C.J. Pronk
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie, Management
L.P. Reusen
Cardiothoracale anesthesie, Urgentie Geneeskunde,
Management
S. Rigter
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie, DB maatschap
E. Scholten
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie, Veiligheid
L. Timmerman
Cardiothoracale anesthesie, Pijnbestrijding
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
63
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Mw. E.A. Vlot
Intensive Care, Stollings management
dr. R.M.J. Wesselink
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie.
Kinderanesthesiologie,ICT
J.W. Wirds
Intensive Care, Cardiothoracale anesthesie, Preoperatieve
polikliniek, ICT
De gehele opleidingsgroep is verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van
de opleiding tot anesthesioloog. Alle anesthesiologen zijn nauw betrokken en werken actief
samen voor de gewenste kwalitatief hoogstaande opleiding. Een aantal anesthesiologen
hebben extra taken en verantwoordelijkheden binnen deze opleiding:
Wetenschaps-onderzoekscommissie:
Dr. P.G. Noordzij
L. Timmerman
prof.dr. C.A.J. Knibbe
dr. H.P.A. van Dongen
dr. P. Bruins
dr. M. van Iterson
dr. D.J.F. Nieuwenhuijs
dr. R.M.J. Wesselink
Opleidingscommissie:
dr. P. Bruins
dr. D.J.F. Nieuwenhuijs (organisatie refereer-onderwijsavonden)
dr. H.P.A. van Dongen
L.J. Hoogenboom (verantwoordelijk voor begeleiding co-assistenten)
M. van Iterson
dr. R.M.J. Wesselink
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
64
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
3D Gedragscode Opleidersgroep en AIOS Anesthesiologie St. Antonius Ziekenhuis
In deze code worden gedragsregels gedefinieerd voor de Opleidersgroep Anesthesiologie en
de AIOS Anesthesiologie.
De gedragscode bestaat uit de beroepscode van de KNMG (zie onderdeel A). De
gedragscode voor de opleidersgroep staat beschreven in onderdeel B. De gedragscode voor
de AIOS staat beschreven in onderdeel C.
1. AIOS = arts-assistent in opleiding tot anesthesioloog.
2. Opleidersgroep Anesthesiologie = anesthesiologen lid van de maatschap
anesthesiologie, intensive care en pijn bestrijding
A. Zie beroepscode KNMG.
http://orde.artsennet.nl/uri/?uri=AMGATE_6059_397_TICH_R172930360466497
B. Gewenste attitude opleidersgroep anesthesiologie, intensive care en pijnbestrijding t.o.v.
AIOS:
1. De houding van de opleidersgroep anesthesiologie is gebaseerd op eerbiediging van de
AIOS als persoon en op erkenning van de eigen verantwoordelijkheid van de AIOS voor
zijn of haar handelen.
2. De opleidersgroep anesthesiologie respecteert de persoonlijke levenssfeer van de AIOS
en betrekt die slechts in de professionele relatie indien en voor zover deze relevant is
voor professionele relatie.
3. Gelijke gevallen worden gelijk behandeld en ongelijke gevallen ongelijk in de mate van
ongelijkheid.
4. De opleidersgroep anesthesiologie maakt nimmer misbruik van het overwicht dat
voortvloeit uit zijn of haar deskundigheid of positie.
5. De opleidersgroep anesthesiologie bevordert een zodanige leersituatie dat de AIOS de
beslissing tot het aangaan, continueren of beëindigen van een professionele relatie met
de opleidersgroep verantwoord en in vrijheid kan nemen.
6. De opleidersgroep zal het opleidingscontact niet beëindigen tenzij er sprake is van een
gewichtige reden (volgens richtlijnen MSRC). Voor zover deze reden gelegen is in
gedrag en/of houding van de AIOS, wordt deze eerst gewaarschuwd en in de
gelegenheid gesteld dit te verbeteren (volgens richtlijnen MSRC).
7. De opleidersgroep anesthesiologie handelt jegens de AIOS met de grootst mogelijke
zorgvuldigheid. Bij twijfel raadpleegt hij of zij elkaar.
8. De opleidersgroep anesthesiologie vergewist zich ervan dat hij of zij zich tegenover de
AIOS overeenkomstig deze gedragscode kan gedragen.
9. De opleidersgroep anesthesiologie neemt de grenzen in acht die zijn of haar persoonlijke
beperkingen stellen. Daaronder zijn begrepen beperkingen van deskundigheid,
emotionele mogelijkheden en ethische opvattingen.
10. Waar nodig zal de opleidersgroep anesthesiologie elkaar consulteren of naar elkaar
doorverwijzen of zich verzekeren van adequate begeleiding of supervisie.
11. De opleidersgroep anesthesiologie draagt zorg voor de instandhouding en de
ontwikkeling van zijn of haar deskundigheid.
12. De opleidersgroep anesthesiologie gaat zorgvuldig om met mogelijke professionele
dubbelrollen (bv management, familierelatie etc.). Daar waar dubbelrollen onvermijdbaar
zijn verduidelijkt de opleidersgroep deze tegenover de AIOS en elkaar en hanteert ze
zorgvuldig, opdat het belang van de AIOS niet wordt geschaad.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
65
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
13. De opleidersgroep anesthesiologie onthoudt zich van het aangaan van een andere
relatie dan de professionele met de AIOS, in het bijzonder van een seksuele relatie.
14. De opleidersgroep anesthesiologie neemt geen geschenken aan, die hem of haar in
conflict kunnen brengen met zijn of haar professionele rol als medisch specialist of lid
opleidersgroep.
15. De opleidersgroep anesthesiologie gaat geen professionele relatie aan, respectievelijk
beëindigt deze, indien hij of zij redelijkerwijs kan vermoeden dat de uitvoering hem of
haar in conflict zal brengen met bovenstaande gedragscode.
16. De opleidersgroep anesthesiologie is verplicht tot geheimhouding van wat hem of haar
uit hoofde van zijn of haar functie over de AIOS ter kennis komt. De
geheimhoudingsplicht geldt voor alle leden van de opleidersgroep. De opleidersgroep
stelt de AIOS ervan op de hoogte dat hij of zij in teamverband werkt en wat de
consequenties hiervan zijn voor de geheimhouding voor alle teamleden.
17. De opleidersgroep anesthesiologie houdt aantekeningen bij in het portfolio/dossier
opleider over de voortgang van de opleiding (richtlijnen MSRC), zodat hij of zij de
voortgang kan waarborgen en daarover, zo nodig, rekenschap kan afleggen.
18. Officiële aantekeningen en relevante documenten worden in het dossier van de AIOS
door de AIOS bewaard. Het dossier is steeds zodanig bijgewerkt dat een deskundige
waarnemer de voortgang van de opleiding kan beoordelen.
19. De AIOS/opleidersgroep anesthesiologie beheert het dossier zodanig dat geheimhouding
van de inhoud verzekerd is. De AIOS/opleidersgroep anesthesiologie heeft recht op
inzage in het dossier.
20. Het portfolio wordt na beëindiging van de opleiding niet langer bewaard dan noodzakelijk
is voor het doel waarvoor het portfolio is aangemaakt.
21. Een gedragscode zonder toetsing hangt in de lucht. De AIOS kan een klacht indienen bij
de opleidersgroep middels de opleidingscommissie. Deze commissie zal intern een en
ander bezien en bespreken. Tevens kan op verzoek AIOS of opleidingscommissie de
vertrouwenspersoon van de centrale opleidingscommissie en/of de vertrouwenspersoon
van het consilium anesthesiologicum erbij betrokken worden. Wanneer er een klacht is
ingediend, onttrekt de opleidersgroep zich niet aan de behandeling van de klacht. Het lid
van de opleidersgroep en de AIOS beantwoorden naar beste weten op de gestelde
vragen van bovengenoemde (vertrouwens-)personen en voldoen aan redelijke
verzoeken. De meest passende oplossing wordt te allen tijde gezocht. Sancties zijn niet
beschreven.
C Algemene gedragsregels AIOS St. Antonius Ziekenhuis
1. De AIOS Anesthesiologie neemt kennis van de arts-assistentenbrochure van St Antonius
Academie, alhier, evenals de overige documentatie verzorgd door het ziekenhuis voor de
arts-assistenten.
2. De AIOS Anesthesiologie stelt zich op de hoogte van alle protocollen, die staan
weergegeven op Internet vanuit de afdeling Anesthesiologie, Intensive Care en
Pijnbestrijding. Bij onduidelijkheden neemt de AIOS Anesthesiologie contact op met de
opleidersgroep.
3. De AIOS Anesthesiologie neemt actief deel aan alle onderwijsactiviteiten verzorgd door
de afdeling. Alleen ziekte of vakantie is een reden om niet deel te nemen.
4. De AIOS Anesthesiologie stelt zich ten doel actief deel te nemen binnen zijn
opleidingskader aan alle directe patiëntgebonden activiteiten, zoals
operatiekameractiviteiten, anesthesiologie en Intensive Care, poliklinische
werkzaamheden en overige klinische werkzaamheden waaronder Pijnbestrijding en met
de indirect gebonden activiteiten, zoals diverse besprekingen en overdrachten,
correspondentie en administratie, het adviseren, superviseren van paramedisch
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
66
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
personeel, overleg met de eerste lijn en overig patiëntgerelateerde
kwaliteitsbesprekingen en verder intercollegiale toetsing van en door AIOS.
5. De AIOS Anesthesiologie bejegenen elkaar, overige collegae en patiënten met respect
en zorgvuldigheid. Bij onoplosbare conflicten nemen zij contact op met de
opleidersgroep. In het geval van een klacht van een patiënt over het “medisch handelen “
of andere competenties van een AIOS dient deze klacht te worden gemeld aan de
supervisor en de opleider. Deze klacht wordt genoteerd in de complicatieregistratie.
Antwoord aan de klachtenfunctionaris en/of de patiënt is namens de AIOS en de
supervisor/opleider.
6. De AIOS Anesthesiologie neemt kennis van de vigerende opleidingseisen en eindtermen
dan wel thema’s binnen de opleiding (zie MSRC site). Bij onduidelijkheden neemt de
AIOS Anesthesiologie contact op met de opleidergroep.
7. De AIOS Anesthesiologie volgt in het ziekenhuis vigerende protocollen op. Ook wat
betreft de klachtenregelingen etc..
8. De AIOS Anesthesiologie houdt zich aan de wet en regelgeving, die bij het uitoefenen
van zijn functie hoort.
9. De AIOS Anesthesiologie houdt zich aan het kwaliteitsbeleid van de afdelingen en van
het ziekenhuis.
10. Bij klachten kan de AIOS Anesthesiologie contact opnemen met de opleidingscommissie
dan wel een vertrouwenspersoon van de centrale opleidercommissie en/of
vertrouwenspersoon van het Concilicum Anaesthesiologicum erbij betrekken. De AIOS
Anesthesiologie beantwoordt naar beste weten opgestelde vragen van bovengenoemde
vertrouwenspersonen en voldoet aan redelijke verzoeken. De meest passende oplossing
wordt te allen tijde gezocht. Sancties zijn niet beschreven. De AIOS Anesthesiologie
neemt zijn verantwoordelijkheden, zoals beschreven binnen de MSRC eisen dan wel het
specifieke besluit Anesthesiologie.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
67
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 3E Verantwoordelijkheden (plaatsvervangend) opleider
De opleider en plaatsvervangend opleider zijn eindverantwoordelijk voor de organisatie en
uitvoering van de opleiding in de breedste zin van het woord.
•
Zij dragen door eigen handelen en leiderschap zorg voor een veilig opleidingsklimaat,
waarbij leden van de opleidingsgroep enthousiast, respectvol, reflectief en
ondersteunend zijn naar de AIOS (zie gedragsregels).
•
Zij blijven op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van de
opleiding.
•
Zij zijn het primaire aanspreekpunt voor de AIOS, COC, de MSRC, de OOR en de
Raad van Bestuur.
•
Zij zorgen voor initiëren sollicitatiegesprekken en aannemen AIOS, dragen zorg voor
introductiegesprekken bij aanvang opleiding op de afdeling, bespreken individueel
opleidingsplan AIOS en bewaken het nakomen van afspraken, gemaakt in het lokaal
opleidingsplan.
•
Zij onderhouden contacten met regionale en landelijke gremia, betreffende de
opleiding.
•
Zijn lid van de COC.
•
Initiëren en leiden de opleidingsvergaderingen van de opleidingsgroep en AIOS.
•
Zij ontwikkelen en implementeren nieuwe kwaliteitsinstrumenten ter verdere
verbetering van de opleiding.
•
Zij monitoren en houden de voortgang bij van de opleiding van de individuele AIOS
door het bespreken van de portfolio’s met de AIOS en het houden van
voortgangsgesprekken en toetsingsmomenten conform regelgeving CCMS en MSRC.
•
Zij vragen aan en bereiden voor de opleidingsvisitatie.
•
De opleider en plaatsvervangend opleider hebben tijd ingeroosterd in het
weekschema voor opleidingstaken.
•
Zij zorgen voor een jaarlijkse beoordeling van alle leden van de opleidingsgroep door
de AIOS en bespreken de resultaten met de opleidingsgroep. Algemene conclusies
worden in de opleidingsvergadering besproken (project dOORkijk)
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
68
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 4A
Typische Klinische Situaties per Thema en Klinische setting
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
Pre-op
Poli
Holding
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoever
& PACU
Intensive
Care
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
Verpleeg
afdelingen
Dienst
(sein 102)
Perioperatieve zorg
algemeen
1 Monitoring & apparatuur
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
3 Farmacologische
basisprincipes
4 Inhalatie anesthetica &
verdampers
5 Intraveneuze anesthestica &
TIVA
6 Opioiden &antagonisten
7 Spierrelaxantia &
antagonisten
8 Autonome zenuwstelsel
beïnvloedende farmaca
9 Algehele anesthesie
10 Lokaal anesthetica
11 Locoregionale anesthesie
12 Sedatie
13 Luchtwegmanagement &
moeilijke luchtweg
14 Transfusiebeleid
15 Positionering gedurende de
ingreep
16 Preoperatieve screening
17 Hoe consulteer ik een
collega?
18 Anesthesie bij de gezonde
patiënt
19 Patiënt met stollingsstoornis:
Bloeding & thrombose
20 Patiënt met ziekte van het
centraal zenuwstelsel
21 Patiënt met neuromusculaire
ziekte
22 Patiënt met morbide
obesitas
23 Patiënt met cardiale ziekte
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
X
X
X
X
X
X
X
69
X
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
24 Patiënt met hypertensie
25 Patiënt met pulmonale ziekte
26 Patiënt met
nierfunktiestoornis
27 Patiënt met
leverfunktiestoornis
28 Patiënt met endocriene
ziekte
29 gravide patiënt
30 Aan anesthesie gerelateerde
ziekte
31 De oudere patiënt met
comorbiditeit
32 Kind en Neonaat
33 Homeostasis: vocht,
electrolyten& zuur-base
Pre-op
Poli
Holding
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoever
& PACU
Intensive
Care
Verpleeg
afdelingen
Dienst
(sein 102)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Perioperatieve zorg
specieel
1 Monitoring & apparatuur
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
34 PACU
35 Management van
perioperatieve complicaties
36 complicatieregistratie
37 Pathofysiologie van de
kritisch zieke patiënt
38 Juridische aspecten bij
anesthesie
39 Anafylaxie in de anesthesie
40 Thermoregulatie, maligne
hyperthermie, hypothermie
41Verslaving & misbruik van
medicatie
42 Praktijkvoering,productiviteit,
efficiency en kosten
43 Anesthesie bij hoofdhalschirurgie
44 Anesthesie bij KNO
45 Anesthesie bij abdominale
chirurgie
46 Anesthesie bij urologische
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
X
X
X
X
X
X
70
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
ingrepen
47 Anesthesie bij obstetrie &
gynaecologie
48 Anesthesie bij orthopedische
ingrepen
49 Anesthesie bij plastische &
reconstruktieve chirurgie
50 Anesthesie bij neonaten
51 Anesthesie bij kinderen
52 Anesthesie in
dagbehandeling
53 Anesthesie buiten het OKcomplex
54 Anesthesie bij
neurochirugische ingrepen
55 Anesthesie bij
vaatchirurgische ingrepen
56 Anesthesie bij
thoraxchirurgie
57 Anesthesie bij
cardiochirurgie
58 Anesthesie bij
getransplanteerde patiënten ten
behoeve van
orgaantransplantaties
59 Anesthesie bij oogheelknde
60 Anesthesie bij congenitale
hartgebreken
Pre-op
Poli
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoever
& PACU
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Holding
X
X
X
Intensive
Care
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
Verpleeg
afdelingen
X
Dienst
(sein 102)
X
X
X
Intensive Care
X
1 Monitoring & apparatuur
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
61 Veranderd bewustzijn
62 aritmieen
63 De immuun
gecompromitteerde patiënt
64 Intoxicatie
65 Koorts eci
66 Sepsis en multiorgaanfalen
67 Infectiecontrole strategie
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
versie 1.1
X
X
X
X
X
X
X
X
71
X
X
X
X
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
68 Respiratoirfalen
69 Voeding
70 Acuut nierfalen
71Acuut leverfalen
72 Acute breinischemie
73Traumatisch schedelletsel
74 Harfalen
75 Hypertensie & hypotensie
76 Multi-orgaanfalen
77 Pancreatitis
78 Transport van de kritisch
zieke patiënt
79 Diagnostische
Beeldvormende technieken
80 Ethische kwesties
81Communicatieve
vaardigheden: “slecht
nieuwsgesprek”
82 Technologische
ontwikkelingen in de zorg
83 Organisatie & management
Intensive Care
84 Kwaliteit en
kosteneffectiviteit
85 Scoresystemen,
benchmarking & outcome
Pre-op
Poli
Holding
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoever
& PACU
Intensive
Care
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
X
Verpleeg
afdelingen
Dienst
(sein 102)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Urgentiegeneeskunde
1 Monitoring & apparatuur
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
86 Multitrauma patiënt
87 Anesthesie bij trauma &
brandwonden
88 Reanimatie kind
89 Reanimatie volwassene
90 Traumatisch schedelletsel
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
x
x
X
X
X
x
x
x
X
X
X
X
X
X
Pijngeneeskunde en
palliatieve zorg
1 Monitoring & apparatuur
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
X
versie 1.1
72
X
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
91 wervelkolomgrelateerde pijn
cervicaal
92 wervelkolomgrelateerde pijn
thoracaal
93 wervelkolomgrelateerde pijn
lumbosacraal
94 wervelkolomgrelateerde pijn
lumbosacraal
95 niet- wervelkolomgrelateerde
pijn hoofd &aangezicht
96 niet- wervelkolomgrelateerde
pijn vasculaire & viscerale pijn
97 niet- wervelkolomgrelateerde
pijn Neuropathische pijn
98 Palliatieve pijnbestrijding bij
maligne gemetastaseerde
ziekte
99 Chronische pijnbehandeling
(medicamenteus)
100 Chronische
pijnbehandeling
(invasieve technieken)
101 Systeem, organisatie en
juridische aspecten
bahandelproces
Pre-op
Poli
Holding
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoever
& PACU
Intensive
Care
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
Verpleeg
afdelingen
X
Dienst
(sein 102)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Wetenschap
102 Onderwijzen & leren
103 Presentatie resultaten
104 Statistiek basaal
105 Onderzoeksopzet schrijven
106 Evidence based medicine
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
De anesthesioloog in
het ziekenhuis
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
42 Praktijkvoering,
productiviteit, efficiency en
kosten
X
X
X
X
X
X
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
X
X
X
X
73
X
X
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 4B
Typische Klinische Situaties bij Verdiepingsmodules en settings
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
Pre-op
Poli
Holding
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoeve
r& PACU
Intensive
Care
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
Verpleeg
afdelingen
Dienst
(sein 102)
Verdiepingsmodule
wetenschap
107 Onderwijzen & leren
108 Statistiek basaal
109 Onderzoeksopzet schrijven
110 Evidence based medicine
111 Artikel schrijven
X
X
Verdiepingsmodule
Algemene
anesthesiologie
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
35 Management van
perioperatieve complicaties
42 Praktijkvoering,
productiviteit, efficiency en
kosten
X
x
X
x
x
X
x
X
X
x
X
X
X
x
X
X
X
x
X
X
x
X
x
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Verdiepingsmodule
Cardioanesthesiologie
1Veiligheid & kwaliteit van zorg
23 Patiënt met cardiale ziekte
55 Anesthesie bij
vaatchirurgische ingrepen
56 Anesthesie bij
thoraxchirurgie
57 Anesthesie bij
cardiochirurgie
58 Monitoring & apparatuur
TTE/TEE, NIRS, TCD, EEG
23 Harfalen
X
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
74
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
Pre-op
Poli
Holding
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoeve
r& PACU
Intensive
Care
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
Verpleeg
afdelingen
Dienst
(sein 102)
X
X
X
X
X
Keuze module
Intensive Care
1 Monitoring & apparatuur
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
61 Veranderd bewustzijn
62 aritmieen
63 De immuun
gecompromitteerde patiënt
64 Intoxicatie
65 Koorts eci
66 Sepsis en multiorgaanfalen
67 Infectiecontrole strategie
68 Respiratoirfalen
69 Voeding
70 Acuut nierfalen
71Acuut leverfalen
72 Acute breinischemie
73Traumatisch schedelletsel
74 Harfalen
75 Hypertensie & hypotensie
76 Multi-orgaanfalen
77 Pancreatitis
78 Transport van de kritisch
zieke patiënt
79 Diagnostische
Beeldvormende technieken
80 Ethische kwesties
81Communicatieve
vaardigheden: “slecht
nieuwsgesprek”
82 Technologische
ontwikkelingen in de zorg
83 Organisatie & management
Intensive Care
84 Kwaliteit en
kosteneffectiviteit
85 Scoresystemen,
benchmarking & outcome
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
versie 1.1
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
75
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
Pre-op
Poli
Holding
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoeve
r& PACU
Intensive
Care
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
Verdiepingsmodule
kinderanesthesiologie
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
Verdiepingsmodule
Neuroanesthesiologie
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
Verdiepingsmodule
Obstetrische
anesthesiologie
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
18 Anesthesie bij de gezonde
patiënt
29 gravide patiënt
32/50 neonaat
47 Anesthesie bij obstetrie &
gynaecologie
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Verdiepingsmodule
Pijngeneeskunde en
palliatieve zorg
112 Diagnostische
Beeldvormende technieken
X
X
1 Monitoring & apparatuur
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
91 wervelkolomgrelateerde pijn
cervicaal
92 wervelkolomgrelateerde pijn
thoracaal
93 wervelkolomgrelateerde pijn
lumbosacraal
94 wervelkolomgrelateerde pijn
lumbosacraal
95 niet- wervelkolomgrelateerde
pijn hoofd &aangezicht
96 niet- wervelkolomgrelateerde
pijn vasculaire & viscerale pijn
97 niet- wervelkolomgrelateerde
pijn Neuropathische pijn
98 Palliatieve pijnbestrijding bij
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
X
X
X
X
X
X
X
X
X
versie 1.1
76
Verpleeg
afdelingen
Dienst
(sein 102)
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Klinische settings
Typische Klinische Situaties
maligne gemetastaseerde
ziekte
99 Chronische pijnbehandeling
(medicamenteus)
100 Chronische
pijnbehandeling
(invasieve technieken)
101 Systeem, organisatie en
juridische aspecten
bahandelproces
Pre-op
Poli
Holding
Operatiek.Complex en
dagbehandeling
Verkoeve
r& PACU
Intensive
Care
SEH
Verloskamer
Pijnpoli&
Pijnbeh.kam
Verpleeg
afdelingen
Dienst
(sein 102)
X
X
X
Verdiepingsmodule
Urgentiegeneeskunde
2 Veiligheid & kwaliteit van zorg
86 Multitrauma patiënt
87 Anesthesie bij trauma &
brandwonden
88 Reanimatie kind
89 Reanimatie volwassene
90 Traumatisch schedelletsel
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
x
versie 1.1
77
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 5A Weekprogramma Afdeling Anesthesiologie
Dagelijks Maandag t/m vrijdag
07.45 – 08.00 uur voorbereiding anesthesie
Dagprogramma:
08.00 – 16.30
08.30 – 17.00
16.30 - 16.45
17.15
uur anesthesie ok-complex en buitenlocaties (Röntgen cardio, MRI)
uur Preoperatieve polikliniek
uur de overdracht/generaal rapport
einde dagprogramma
Maandag:
17.00 – 18.00 uur
Acute Geneeskunde cursorisch onderwijs
Dinsdag:
12.00 –13.00 uur
17.00 -17.30 uur
16.45 -17.15 uur
klinisch farmacologisch overleg pijngeneeskunde (voor AIOS tijdens
stage pijngeneeskunde en/of keuze module)
complicatiebespreking CTC (afdeling E1) voor de
AIOS met module Cardioanesthesiologie 5e jaar)
bespreking pijngeneeskunde (voor AIOS tijdens stage
pijngeneeskunde en/of keuze module)
Woensdag:
17.00 – 18.15 uur
Cursorisch onderwijs IC
Donderdag:
09.00 – 10.00 uur
17.00 – 18.15 uur
Onderwijs Urgentiegeneeskunde (Anesthesiologie en SEH/Heelkunde)
Cursorisch onderwijs Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
78
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 5B
Dagelijks generaal rapport
Dagelijks generaal rapport is om 16.30 uur. Alle aanwezige AIOS en stafleden nemen er aan
deel en het programma is als volgt onder voorzitterschap van dienstdoende AIOS
Anesthesiologie, Intensive Care en Pijnbestrijding.
Dagelijks rapport 16.30 uur
De volgende overdrachtsitems komen aan bod. Locatie: IC bespreekruimte.
1. Complicaties
2. Operatieprograma vandaag
3. Leidscherijn
4. OK patiënten naar PACU
5. Preoperatieve polikliniek
6. Pijnbestrijding
7. Bijzonderheden bij OK patiënten naar IC
8. IC patiënten naar OK
9. Operatieprogramma morgen
10. Mededelingen
Aansluitend Microteaching op maandag, dinsdag en vrijdag
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
79
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 5C Werktijden arts-assistenten anesthesiologie
Inleiding
Binnen de opleiding vindt de roostering plaats in Harmony. Een programma dat direct
gekoppeld is aan de arbeidstijden regelgeving en eventuele overtredingen direct laat zien.
Elke dienst wordt geroosterd als 9.6 uur (de gemiddelde werkweek is 38 uur plus 10
onderwijsuren) met uitzondering van de diensten waarbij structureel langer wordt gewerkt
zoals bijvoorbeeld een weekend ok-dienst.
Vakantiedagen en lesdagen (maximaal 10 per jaar) worden volgens de CAO ingedeeld.
Daarnaast krijgt iedere arts assistent elk jaar 57 PLB uren (tevens conform de CAO).
De Raad van Bestuur stelt de dagen vast waarop in de organisatie wordt gewerkt als op
zondag.
In principe kunnen er maximaal 4 assistenten tegelijk op vakantie. Bij een vakantieduur van
langer dan drie weken dient eerst toestemming gevraagd te worden aan de opleider.
Bij ziekte wordt dit gemeld aan de dienstdoende anesthesioloog, de opleider en
roostermaker(s).
Verdeling diensten per jaar
Eerste jaar:
De nadruk ligt op de operatie kamers (zowel in Nieuwegein als Utrecht) en de pre-operatieve
screening, waarbij er gestreeft wordt naar maximaal dagen polikliniek per week. Na twee
maanden kan het dienstsein van de anesthesie op OK gedragen worden. Na 4 maanden
wordt er gestart met dagdiensten op de intensive care naast de eerder genoemde OK en poli
werkzaamheden. Na 6 maanden wordt er, na behalen van de tussentijdse toets, gestart met
avond-, nacht- en weekenddiensten op de OK.
Tweede jaar:
Hierbij verwijzen wij de informatie over het tweede “perifere”jaar.
Derde jaar:
Het accent in dit jaar ligt op de intensive care. Er wordt gestart met een inwerk dagweek en
inwerk nachtweek intensive care. Daarna zal de assistent met name voor avond- en
nachtdiensten worden ingedeeld.
Tevens zal in dit jaar of het vierde jaar de stage kinderanesthesiologie (WKZ) plaatsvinden.
Vierde jaar:
Hierbij verschuift het accent van de intensive care naar de operatie kamers. Daarnaast zal in
dit jaar een pijnstage worden gelopen van 3 maanden.
Vijfde jaar:
In dit laatste jaar ben je vooral werkzaam op de operatie kamer waarbij er na het behalen
van je D examen wordt gewerkt met een flexibel 1 kamer systeem.
Tevens is er de mogelijkheid om je te verdiepen in een aandachtsgebied/Verdiepingsmodule.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
80
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 6A Arts-assistenten informatie Intensive Care St. Antonius Ziekenhuis
H.S. Biemond, J.W. Wirds, A.J. Meinders, R.M.J. Wesselink
Versie 2: 01-05-2007
Laatste update: versie 3.1: 20-08-2009 (zie intranet voor laatste update)
Inhoudsopgave:
1. Karakteristieken
2. Werkzaamheden van de arts-assistent
Arts-assistent Anesthesiologie
Arts-assistent Interne Geneeskunde, SEH en (Thorax)Chirurgie
3. Leerdoelen
4. Onderwijs
5. Dagindeling
6. Overdracht Interne ICU patiënten
7. Consulten/reanimaties
8. Medisch dossier/PDMS
9. Procedure bij opname van een nieuwe patiënt
10. Procedure bij ontslag van een patiënt
11. Indicatie voor overleg met intensivist
12. Verrichtingen
13. Gesprekken met familie van patiënt
14. Procedure bij overlijden van een patiënt/donatie
15. Inwerkperiode
16. Dienstrooster
17. Ziekmeldingen
18. Infectiepreventie
19. Kledingvoorschrift
20. Computers, assistenten kamer
21. Wetenschappelijk onderzoek, publicaties, protocollering
22. Portfolio
23. Evaluatie van IC-stage/KKB formulier/aanbevolen literatuur
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
81
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
1. Karakteristieken
Bedden:
22 Intensive Care (IC) en 6 Medium Care (MC)
Aantal opnames (2005):
Hartchirurgie
Thoracale vaatchirurgie
Longchirurgie
Vaatchirurgie
Alg en ov. chirurgie
Medisch
Totaal
1561
247
135
250
191
438
Gem. ligduur (2005):
Gem. leeftijd (2005):
Geslacht:
Gem. APACHE II score:
3.5 dagen (niet post-operatieve pt het langst: 5.8 dagen)
67.7 jaar
65% man
20
Intensivisten:
E.J.M. Andriessen
dr. H.S. Biemond
L.J. Bras
dr. P. Bruins
M. van Iterson
A.J.W.J. van der Lely
A.J. Meinders
dr. D.J.F. Nieuwenhuijs
dr. P.G. Noordzij
C.J. Pronk
S. Rigter
E. Scholten
Mw. E.A. Vlot
Dr. R.M.J. Wesselink
J.W. Wirds
2822 opnames bij 2598 pat
(55.3 %)
(8.8 %)
(4.8 %)
(8.9 %)
(6.8 %)
(15.5 %)
anesthesioloog-intensivist
internist-intensivist
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist
internist-intensivist
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist (plv. medisch hoofd)
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist
anesthesioloog-intensivist (medisch hoofd)
Wetenschappelijke/implementatie ondersteuning:
Physician assistant: Christina Wallenborg
Research verpleegkundige: Marie-Louise Luiking
Arts-assistenten en co-assistenten:
Anesthesiologie
27 (gedurende 5-jr opleiding afwisselend op IC)
Interne Geneeskunde
2 (4 maanden); of vooropleiding Cardiologie, MDL
SEH of (Cardio)Chirurgie
1 (2-4 maanden)
Co-assistenten
2-3 per jaar, gedurende 6 weken
Verpleegkundig hoofd IC/MC :
Tineke Jacobs
Teamleiders IC :
Teamleider MC:
Gea Carlier
Teamleider ondersteunende diensten: Irma Bleijenberg
97 IC verpleegkundigen en 25 leerlingen (resp. 72 en 20 FTE)
18 MC verpleegkundigen en 4 leerlingen (resp. 16 en 4 FTE)
24 man/vrouw ondersteunend personeel (schoonmaak(st)ers, receptionistes, gastvrouwen,
biotechnicus etc.)
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
82
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Totaal werken 172 mensen in de ICU (ex artsen)
2. Werkzaamheden van de arts-assistent (allen):
De arts-assistent is de centrale figuur (gesuperviseerd door de intensivist) in de medische
behandeling van de patiënten op de IC. Dit betekent dat de arts-assistent alles dient te weten
van zijn/haar patiënten en dat alle afspraken over zijn/haar patiënten door de betreffende
arts-assistent worden gemaakt. De arts-assistent zal na een inwerkperiode zelfstandig visite
lopen en na overleg met de supervisor definitieve afspraken over het beleid maken. De artsassistent mag onder supervisie en bij voldoende ervaring zelfstandig centrale lijnen en
arterielijnen plaatsen. De arts-assistent zal op het multidisciplinair overleg (MDO) zijn/haar
eigen patiënten voordragen en zal aanwezig zijn bij de familiegesprekken van zijn/haar
patiënten (aanvankelijk worden familiegesprekken door de intensivist gevoerd, geleidelijk
aan mag de assistent de gesprekken zelf voeren gesuperviseerd door een intensivist). De
medische eindverantwoordelijkheid voor de IC en MC patiënten ligt bij de dienstdoende
intensivist(en). Een goede communicatie met de insturende specialist is essentieel en alle
belangrijke beslissingen (bijv. behandelingsbeperking; ontslag/overplaatsing) worden na
overleg en in consensus genomen. De intensivist is overdag en ’s avonds aanwezig op de
Intensive Care, en ’s nachts telefonisch bereikbaar.
Arts-assistent Anesthesiologie:
De arts-assistenten Anesthesiologie verzorgen gedurende 7 dagen/week een 24-uurs
bezetting: resp. overdag, ’s avonds en ’s nachts 1 arts-assistent op de IC werkzaam (draagt
het dienstsein (101) en het reanimatiesein. Deze assistent is degene die als eerste voor
consulten op afdelingen, SEH of andere instellingen gebeld wordt. Verpleegkundigen kunnen
de 101 altijd bellen als de arts-assistent die verantwoordelijk is voor hun patiënt niet
bereikbaar is. Intubaties op de ICU worden altijd gedaan door de 101 of de intensivist.
Supervisie door een intensivist bij intubaties en bij het plaatsen van centrale lijnen is
gebruikelijk, tenzij de arts-assistent voldoende ervaring heeft. De 101 verzorgt in principe de
transporten in het ziekenhuis van beademde patiënten. Arts-assistenten anesthesiologie
werken pas zelfstandig op de ICU na een inwerkperiode van 2 weken en niet eerder dan zes
maanden na start van de opleiding.
Arts-assistent Interne Geneeskunde, SEH, Thoraxchirurgie en Heelkunde:
Deze arts-assistenten zullen afhankelijk van hun specialisme een aaneengesloten periode
van 2-4 maanden op de ICU werken. In de inwerkperiode van 2 weken zal dagelijks
onderwijs worden gegeven en lopen ze 1 dag mee met de verpleging (zie bijlage:
onderwijsschema introductie ICU-stage). Gedurende de gehele stage, en vooral in de
inwerkperiode doen deze arts-assistenten voornamelijk dagdiensten. Wanneer de bezetting
overdag voldoende is, is er ruimte voor de arts-assistent om avond- en weekenddiensten of
op de operatiekamer mee te lopen. De arts-assistent zal maximaal 8 patiënten begeleiden,
zorgt voor een goede statusvoering, overdracht en familiegesprekken. De arts-assistenten
doen geen intubaties op de ICU en mogen niet alleen met een beademde patiënt op
transport. De assistenten kunnen mee wanneer er een reanimatieoproep is, maar maken
geen deel uit van het reanimatieteam en participeren dus niet in de reanimatie. Voor het
plaatsen van centrale en arterielijnen gelden dezelfde regels als voor de 101. De artsassistenten mogen het plaatsen van lijnen oefenen op de operatiekamer. Wel wordt dan
verwacht dat de assistent de operatie in zijn geheel bijwoont (gaarne van tevoren afspreken
met Wesselink welke anesthesioloog je wordt toegewezen).
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
83
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
3. Leerdoelen:
De NIV (Nederlandse Internisten Vereniging) heeft de volgende opleidingseisen voor stage
op de Intensive Care opgesteld:
Werkzaamheden gedurende 4-6 maanden op een ICU met ernstig zieke patiënten met name
afkomstig uit de Interne Geneeskunde en bij voorkeur ook uit de Heelkunde. De ICU moet
voldoen aan eisen die door de NVIC (Nederlandse Vereniging voor Intensive Care artsen)
zijn gesteld. Leerdoel: het leren omgaan met, en behandelen van patiënten met ernstige
acute ziektebeelden.
Onderzoek- en behandelingsmethoden: indicaties, methoden, controle en begeleiding
beademing. Indicaties en uitvoering parenterale voeding, sondevoeding, indicaties en
uitvoering hemodynamische bewaking. Indicaties hemodialyse en bewaking.
Te leren technieken: reanimatie, intuberen, inbrengen subclavia catheter, bij voorkeur ook
andere typen lijnen.
De internist dient te beschikken over kennis van de hierna te noemen ziektebeelden op het
gebied van Intensive Care. Hij/zij wordt geacht de diagnostiek en de behandeling van deze
ziektebeelden te beheersen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Coma
Shock (cardiogeen, septisch, hypovolemisch)
Aritmie
Ernstige tractus digestivus bloeding
Ernstige haemoptoe
Respiratoire insufficientie
Hypertensieve crisis
Acute nierinsufficientie
Acuut leverfalen
Ernstige intoxicaties
Acute pijn thorax
Acute pijn buik
Status epilepticus
Perioperatieve complicaties
Acute obstetrische pathologie
Hersendood
Orgaandonatie
Reanimatie
Ernstige infecties
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
84
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
4. Onderwijs (verplicht voor alle arts-assistenten)
- FCCS cursus (als voorbereiding op de ICU-stage); www.fccs.nl
- introductie (10 lessen, zie bijlage)
- PA bespreking: Thorax-chir (6x/jr), IC (4x/jr), Interne Gnk (1x/wk)
- assistenten volgen aangeboden onderwijs op de IC in de bespreekruimte op de IC:
refereren of PACT onderwijs wo en do 17.00-18.00 u, Neurologie/Neurofysiologie/IC
bespreking elke wo 14.30-15.00 u. En volgen het onderwijs van eigen vakgroep:
refereeravonden, journal club, PA-bespreking.
5. Dagindeling: (zie richtlijn in bijlage voor meer details)
08.00-08.30:
08.30-09.00:
08.30-13.00:
09.00-10.00:
11.30-12.30:
12.00-13.30:
13.30-14.30:
14.30-16.00:
16.00-16.30:
16.30-24.00:
18.30-19.30:
00.00-00.30:
00.30-08.00:
overdracht
beddenoverdracht/indeling
ochtendvisite
röntgenbespreking (met radioloog)
visite met intensivist
geplande ingrepen (lijnenwissel, ECV, tracheotomie, scopie), opvang postoperatieve patiënt (101, intensivist)
multidisciplinair overleg
familiegesprekken (intensivist), geplande ingrepen (lijnenwissel, ECV,
tracheotomie, scopie), opvang post-operatieve patiënt (101, intensivist)
overdracht
de 101 is eerste aanspreekpunt voor alle acute problemen bij pat
visite met intensivist
overdracht (Op doordeweekse dagen start overdracht 23.00uur.)
de 101 is eerste aanspreekpunt voor alle acute problemen bij pat
6. Overdracht Interne ICU patiënten:
De dienstdoende assistent Interne (nachtdienst 106) brengt de afdeling Interne
Geneeskunde op de hoogte van het beloop van Interne patiënten op de ICU: overdracht ma
7.45 u, di-vr 08.00 u (overdrachtsruimte Interne Geneeskunde colloquimkamer 2). Indien
mogelijk zullen de assistent- en de internist-intensivist aanwezig zijn bij
maandagochtendoverdracht en verder zoveel mogelijk de overdracht ’s middags om 16.45 u.
In het weekend zal de dienstdoende arts-assistent Interne (106) met de dienstdoende
internist aanwezig zijn op het MDO van de ICU (12.00-13.00 u) en zal deze de na het
weekend de eigen afdeling op de hoogte brengen op de overdracht om 07.45 u.
7. Consulten/reanimaties:
De consulten en reanimaties buiten de IC worden bij voorkeur door de assistent
anesthesiologie verricht (zie ‘werkzaamheden arts-assistent). De andere assistenten op de
IC mogen in overleg meegaan. De assistent overlegt met de dienstdoende supervisor over
het beleid en evt. opname op de IC. Wanneer besloten wordt patint niet op te nemen op de
IC, dient altijd in de decursus een notitie te worden gemaakt dat de patiënt gezien is en wat
de bevindingen en het beleid zijn.
8. Medisch dossier/PDMS:
Op de ICU wordt met een elektronisch dossier gewerkt in het PDMS. De decursus dient
dagelijks te worden ingevuld (ook in het weekend). Per tractus worden de belangrijkste
gegevens, inclusief bevindingen bij lichamelijk onderzoek vermeld. Vooral aandacht
besteden aan het formuleren van een volledige conclusie en beleid en motiveren
waarom gekozen wordt voor een bepaald beleid (in overleg met supervisor). In het beloop
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
85
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
kunnen belangrijke veranderingen in beleid of klinische conditie van patiënt worden vermeld.
Onder het tabblad samenvatting dienen respectievelijk reden van opname, voorgeschiedenis
en klinisch beloop (bijv. complicaties, infecties) te worden vermeld. Momenteel wordt door de
verwijzende specialisten een eigen status (papieren of EPD) bijgehouden naast onze eigen
decursus. De status is aanwezig op de kamer van de patiënt en is voor alle artsen
toegankelijk. Consulten, adviezen en bevindingen van andere specialisten (bijv.
bronchoscopie, neurologisch onderzoek, echocardiografie) bij de ICU-patiënten worden
vermeld in het PDMS (onder het tabblad consulten).
9. Procedure bij opname van een nieuwe patiënt:
- Post-operatieve patiënt (electief/spoed):
Voor elke post-operatieve patiënt zal door de anesthesioloog (die de patiënt van de operatie
brengt) afspraken gemaakt worden voor de beademing, medicatie, bloedafname etc. Er zal
een post-operatief protocol worden geactiveerd. De patiënt wordt voor verdere behandeling
overgedragen aan de IC. Dagelijks zal door de assistent/intensivist de decursus worden
bijgehouden en aanvullende afspraken worden gemaakt. Belangrijk om de opname
diagnose, voorgeschiedenis en klinisch beloop goed in te vullen en bij te houden (PDMS:
“Diagnose en Samenvatting”).
- Medische patiënt:
Dit betreft meestal een patiënt afkomstig van de Interne Geneeskunde, Longziekten,
Neurologie of Cardiologie (OHCA). Vaak zal dit een patiënt zijn die via de SEH naar de IC
wordt vervoerd. Bij opname op de IC, eerst patiënt stabiliseren en oplijnen/intuberen.
Vervolgens de administratie doen. Het medisch protocol activeren: hierin staan alle
afspraken voor labafname, ECG, X-thorax, medicatie, verzorging, infuusbeleid etc). Gaarne
bij deze patiënten de tabblad “Diagnose en Samenvatting”, allergieën en het Codeformulier
zo volledig mogelijk invullen.
10. Procedure bij ontslag van een patiënt:
Van alle patiënten zal bij ontslag van de IC een overdrachtsbrief worden geschreven (zie
tabblad diagnose en ontslag). De brief bevat naast automatisch ingevoerde onderwerpen,
zoals opnamediagnose, beloop, lab en medicatie ook handmatig ingevoerde gegevens tav
lichamelijk onderzoek en aandachtspunten bij overdracht. Brief altijd laten controleren door
superviserende intensivist. Tevens wordt bij overplaatsing naar de afdeling van patiënten
een print van de dagelijkse decursus meegegeven. Bij belangrijke aandachtspunten en bij
patiënten met een gecompliceerd beloop op de ICU zal de verantwoordelijke zaalarts waar
de patiënt naar overgeplaatst wordt telefonisch op de hoogte worden gesteld om de
overdracht zo helder mogelijk te laten verlopen.
11. Indicatie voor overleg met intensivist:
Consulten op de Eerste Hulp, afdelingen of andere centra, reanimaties op of buiten de ICU,
opnames op ICU, starten of wijzigen antibiotica, detuberen, lijnen plaatsen of wisselen.
12. Verrichtingen:
De niet-anesthesiologische assistenten mogen lijnen (centrale lijn, Swan-Ganz, CVVH-lijn,
arterielijn) onder supervisie van een intensivist plaatsen. Ascites punctie idem. De intubaties
op de IC worden alleen door de Anesthesiologie assistent of intensivist verricht.
Tracheotomieën en thoraxdrains worden door de intensivist of assistent (Cardio)Chirurgie
gedaan.
13. Gesprekken met familie van patiënt:
De gesprekken met familie van ICU-patiënten zijn essentieel voor de begeleiding van de
familie en de verwerking. Deze gesprekken vereisen veel geduld, begrip en vaardigheden,
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
86
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
omdat het om ernstig zieke en complexe patiënten gaat, waarbij de familie op verschillende
manieren kan reageren. Het vergt enige ervaring om deze gesprekken uit te voeren en met
name de familie bij te staan in deze moeilijke periode. Belangrijk is dat op een IC waar
zoveel verschillende artsen werken de continuïteit in de familiebegeleiding niet verloren gaat.
We streven naar maximaal twee artsen per familie. Via de gastvrouw worden de gesprekken
gecoördineerd. Aanvankelijk zullen de gesprekken door de intensivist worden uitgevoerd. De
assistent zit de gesprekken zoveel mogelijk bij. Bij voldoende ervaring zal de assistent onder
supervisie van een intensivist de gesprekken zelf gaan voeren. Bij de gesprekken dient
indien mogelijk de betreffende verpleegkundige aanwezig te zijn. Van elke familiegesprek zal
een verslag worden ingevoerd in het PDMS (apart tabblad). Wanneer een specialist, die niet
op de Intensive Care werkzaam is, een familiegesprek voert, is het raadzaam dat een artsassistent en een verpleegkundige van de Intensive Care bij dit gesprek aanwezig zijn om op
de hoogte te blijven van de verstrekte informatie aan de familie.
14. Procedure bij overlijden van een patiënt/donatie:
• Wanneer er besloten wordt tot een abstinerend beleid wordt dit steeds vooraf besproken
met de verwijzend specialist, en/of operateur. Hierbij wordt steeds consensus over het te
voeren beleid nagestreefd.
• Bij informatieverstrekking aan de familie is altijd tenminste een van de stafleden van de
IC en de verpleegkundige, die de betrokken patiënt verzorgt aanwezig. Verder kunnen
aanwezig zijn een arts-assistent van de IC, een verwijzend specialist of diens artsassistent. Een verslag van het gesprek wordt gemaakt in het PDMS. Wanneer de arts het
maken van een verslag aan de verpleegkundige delegeert zal hij zich dienen te
vergewissen van de juistheid van de inhoud en dient hij altijd zelf een korte aantekening
in de status te maken indien het belangrijke beleidswijzigingen betreft.
• De arts-assistent ICU wordt afhankelijk van de fase van de opleiding en ervaring in staat
gesteld vaardigheden in het begeleiden van stervenden en diens naasten op te doen, dit
echter in principe niet zonder directe supervisie door één van de stafleden.
• Procedures rond abstineren en medicatie worden elders besproken.
• Voordat de patiënt wordt geabstineerd en met de familie wordt gesproken vergewist de
behandelend intensivist of arts-assistent zich van de donatiestatus van de patiënt. In
principe dient altijd het register te worden geraadpleegd.
• Afhankelijk van de donatiestatus wordt hierover met familie gesproken. Ook indien
patiënt staat geregistreerd als ‘niet toestemming gevend’ kan dit benoemd worden.
• Wanneer patiënt is overleden wordt altijd aan de nabestaanden een verzoek om
toestemming voor obductie gedaan door de intensivist/arts-assistent ICU.
• Overlijdenspapieren worden ingevuld door de intensivist/arts-assistent ICU
• Zo snel mogelijk wordt de huisarts van patiënt op de hoogte gebracht door de
intensivist/arts-assistent ICU.
• Er wordt een aantekening in de status gemaakt over het vaststellen van de dood en de
eventuele obductie of donatie.
• Een ontslagbrief gericht aan de huisarts en de verwijzend specialist wordt gemaakt door
de intensivist/arts-assistent ICU in het PDMS zodra de module gereed is (dit gezien de
opmerking in het stafdocument aangaande het hoofdbehandelaarschap).
• Uiteraard staat het de verwijzend specialist vrij ook een ontslagbrief te maken.
15. Inwerkperiode
Op de eerste werkdag op de IC zal de assistent door één van de dienstdoende intensivisten
worden rondgeleid en zal aanvangen met onderzoek en verslaglegging bij één patiënt. Dit
zal naar gelang de ervaring en kundigheid vordert worden uitgebreid (voor nietanesthesiologie patiënten tot maximaal 8 patiënten). De inwerkperiode zal over het
algemeen twee weken duren. Hierin zal dagelijks onderwijs worden gegeven van 14.30St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
87
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
15.00 (zie bijlage). Dit onderwijs is verplicht voor alle beginnende assistenten. Men dient hier
rekening mee te houden bij het opnemen van vrije dagen. Tevens zal in de eerste periode
een dag meegelopen worden met de verpleging: de assistent krijgt een verpleegkundige
toegewezen die de assistent die dag uitleg geeft over de pompen, bloedafnames, monitor,
werkdruk, aandacht en verzorging van patiënt.
16. Dienstrooster
Het dienstrooster wordt door een arts-assistent Anesthesologie in opleiding i.o.m. een
intensivist (L.J. Bras, en L.P. Reusen) gemaakt en is na te lezen via het intranet in Harmony.
Minstens 4 weken voor aanvang op de IC dient de arts-assistent vakantie verzoek (evt.
diensten voor eigen specialisme) in bij de verantwoordelijke AIOS (op dit moment Mw. M.
Molenaar en dhr. O.van Geffen).
17. Ziekmeldingen
Ziekmeldingen gebeuren bij de dienstdoende intensivist en secretaresse van eigen afdeling.
Weer melden wanneer beter. De Anesthesie arts-assistenten dienen zelf onderling voor
vervanging te zorgen.
18. Infectiepreventie:
Op de IC dient een goede hygiëne in acht te worden genomen. Op de IC geen ringen en
horloges dragen. Elke patiënt is wordt in principe in barrière verpleegd, dwz na contact met
de patiënt handen met alcohol wassen (bij clostridium infectie met zeep) om overdracht van
bacteriën naar de volgende patiënt te voorkomen. Aanbevolen isolatiemaatregelen bij
geïsoleerde patiënten dienen te worden opgevolgd.
19. Kledingvoorschrift
Bij voorkeur groen pak en klompen. Bij het betreden van het operatiecomplex muts en
masker.
20. Computers, assistentenkamer
Op de Intensive Care is een flex-ruimte met meerdere computers beschikbaar voor de
assistenten. Tevens is op alle IC-kamers een extra computer en schrijftafel beschikbaar voor
de assistenten. Via de computers hebben de assistenten direct toegang tot de medische
bibliotheek, protocollen, farmacotherapeutisch kompas, intranet en PDMS). Elke artsassistent beschikt over een toegangscode voor intrazis en PDMS.
21. Wetenschappelijk onderzoek, publicaties, protocollering
Een actieve inzet en bijdrage aan het doen van wetenschappelijk onderzoek of protocollering
wordt gewaardeerd en komt de opgedane kennis tijdens deze stage ten goede. Voor de
anesthesiologie assistenten is reeds een indeling gemaakt voor participatie aan
wetenschappelijk onderzoek. Voor alle assistenten geldt dat in overleg met een van de
intensivisten het mogelijk is case reports te schrijven. Bij participatie aan grotere studies op
de IC dient van te voren overlegd te worden met leden van de wetenschapcommissie: prof.
dr. C.A.J. Knibbe, dr. P Bruins, dr. H.S. Biemond, dr. R.M.J. Wesselink, L.J. Bras of M. van
Iterson.
22. Portfolio:
Van de Interne Geneeskunde assistenten wordt een portfolio met korte klinische
beoordelingen (KKB) door de dienstdoende intensivisten bijgehouden (zie bijlage). De
assistent dient zelf bij te houden hoeveel verrichtingen hij/zij heeft gedaan en dient er zelf
zorg voor te dragen dat waar van toepassing er KKB’s worden ingevuld door de
superviserende intensivist.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
88
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
23. Evaluatie van IC-stage
Aan het begin, halverwege en aan het eind van de IC-stage zal een evaluatie gesprek volgen
met de intensivist (Biemond of Wesselink). Hierbij zal het beoordelingsformulier worden
ingevuld door de intensivist en de stage geëvalueerd. We stellen het zeer op prijs als de artsassistent het evaluatie formulier (zie bijlage) invult. We wensen jullie een plezierige en
leerzame stage.
Bijlagen:
• Onderwijsschema (introductie)
• Aanbevolen literatuur
• Portfolio (afvinklijst), KKB formulieren, leerdoelen
• Evaluatie IC-stage (door assistent in te vullen aan het van de IC-stage)
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
89
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Onderwijsschema (introductie IC-stage)
Extra onderwijs t.b.v. voor de beginnende arts-assistent op de IC
01-01-2008
deze is niet meer update, bij aanvang van de stage zal het volgens een nieuwe indeling
worden gewerkt en zal het nieuwe document ‘introductie voor de arts-assistent op de ICU’
aan jullie worden overhandigd.
Week 1
Maandag:
08.00-08.30
08.30-09.00
09.00-10.00
10.00-11.00
overdracht
welkom en introductie (Biemond of Wesselink)
infectiebespreking
visite (samen met intensivist)
14.30-15.00
onderwijs: PDMS-cursus (Wesselink of Wirds)
Dinsdag:
Verpleegdag
14.30-15.00
assistent 1 (i.o.m. hoofdverpleegkundige)
onderwijs: septische shock (Biemond)
Woensdag:
14.30-15.00
onderwijs: CVVH/elektrolytstoornissen (Meinders)
Donderdag:
14.30-15.00
onderwijs: pijnstilling en sedatie (Bruins)
Vrijdag:
14.30-15.00
onderwijs: beademing (Wirds/Wesselink)
Week 2
Maandag:
14.30-15.00
onderwijs:
Dinsdag:
Verpleegdag
14.30-15.00
assistent 2 (i.o.m. hoofdverpleegkundige)
onderwijs: glucose regulatie (Biemond)
Woensdag:
14.30-15.00
onderwijs: hemodynamiek (Biemond/Bras)
Donderdag:
14.30-15.00
onderwijs: stolling (Biemond/Meinders)
Vrijdag:
14.30-15.00
onderwijs: voeding (Meinders/Bruins)
post-operatieve complicaties,
pacemaker (Iterson)
(onderwijs en ochtendoverdracht in overdrachtsruimte op IC tegenover kamer 10)
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
90
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
PORTFOLIO:
Naam:
Datum start opleiding Interne Geneeskunde:
Datum en duur IC stage:
Datum FCCS cursus:
Ziektebeelden (afvinken):
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Coma
Shock (cardiogeen, septisch, hypovolemisch)
Aritmie
Ernstige tractus digestivus bloeding
Ernstige haemoptoe
Respiratoire insufficientie
Hypertensieve crisis
Acute nierinsufficientie
Acuut leverfalen
Ernstige intoxicaties
Acute pijn thorax
Acute pijn buik
Status epilepticus
Perioperatieve complicaties
Acute obstetrische pathologie
Hersendood
Orgaandonatie
Reanimatie
Ernstige infecties
Overigen:
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
Verrichtingen (aantal):
•
•
•
•
•
•
•
•
Intubaties (op OK)
Arterielijn
Centrale lijn
o Jugularis
o Subclavia
o Femoralis
CVVH-lijn
Continue SvcO2/slagvolume variatie meting
Swan-Ganz
Thoraxdrain
Overigen:
……
……
……
……
……
……
……
……
……
……
Presentaties:
Refereren: onderwerp……………………………………………………………………..
o Casus presentatie: onderwerp…………………………………………………………
o
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
91
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Evaluatie-formulier
Door arts-assistent in te vullen
Naam:
Datum start opleiding Interne Geneeskunde:
Datum en duur IC stage:
Op een schaal van 1 t/m 10:
1. hoe vond je de IC-stage in het algemeen?......................................
2. hoe was de introductie?............................................................
3. hoe was de begeleiding overdag?.................................................
4. hoe was de begeleiding in de avonddienst?.....................................
5. kreeg je genoeg ruimte om vragen te stellen?.................................
6. kreeg je genoeg tijd om je in een ziektebeeld te verdiepen?...............
7. kreeg je genoeg zelfstandigheid?.................................................
8. kreeg je genoeg onderwijs?.......................................................
9. kreeg je ruimte om je met wetenschap bezig te houden?...................
10. hoe was de samenwerking met de verpleging?................................
11. hoe was de samenwerking met de assistenten?...............................
12. hoe was de samenwerking met de intensivisten?.............................
13. kreeg je genoeg begeleiding/ondersteuning bij moeilijke gesprekken?...
14. is de stage lang genoeg?...........................................................
15. wil je intensivist worden?
ja/nee
Opmerkingen:
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
92
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
93
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Literatuurlijst en aanbevolen Websites
Verplichte literatuur:
•
•
•
•
Surviving Sepsis Campaign guidelines for management of severe sepsis and septic
shock. Crit Care Med 2008;36:296-327.
Early goal-directed therapy in the treatment of severe sepsis and septic shock. N Engl J
Med 2001;345:1368-1377
Higher versus lower positive end-expiratory pressures in patiënts with the Acute
respiratory Distress Syndrome. N Engl J Med 2004;351:327-36
Ventilation with lower tidal volumes compared with traditional tidal volumes for acute lung
injury and the Acute Respiratory Distress Syndrome. N Engl J Med 2000;342:1301-8
Voor ARDS aangeraden literatuur:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Mechanical ventilation as mediator of multi-organ failure in the Acute Respiratory Distress
Syndrome. JAMA 2000;284:43-44
The Acute Respiratory Distress Syndrome. N Engl J Med 2000;342:1334-49
Effect of mechanical ventilation on inflammatory mediators in patiënts with acute
respiratory distress syndrome. JAMA 1999;282:54-61
How is mechanical ventilation employed in the intensive care unit. Am J Resp Crit Care
Med 2000;161:1450-58
Characteristics and outcome in adult patiënts receiving mechanical ventilation. JAMA
2002;287:345-55
ARDSnet lower tidal volumes ventilatory strategy may generate intrinsic positive endexpiratory pressure in patiënts with Acute Respiratory Distress Syndrome. Am J Resp Crit
Care Med 2002;165:1271-74
How is mechanical ventilation employed in the intensive care unit. Am J Resp Crit Care
Med 2000;161:1450-58
Ventilatory strategies in acute lung injury and ARDS: from experimental findings to clinical
application. Clin Physiol Funct Imaging 2007;27(2):67-90
Effect of prone position on the survival of patiënts with acute respiratory distress
syndrome. N Engl J Med 2001;345:568-73
Effect of prone positioning in patiënts with acute respiratory distress syndrome: a metaanalysis. Crit Care Med 2008; 36 (2): 603-9
Methylprednisolone infusion in early severe ARDS: results of a randomized controlled
trial. Chest 2007;131(4): 954-63
Corticosteroids in the prevention and treatment of ARDS in adults: meta-analysis. BMJ
2008;336:1006-1009
Temporal hemodynamic effects of permissive hypercapnia associated with ideal PEEP in
ARDS. Am J Resp Crit Care Med 1997;156:1458-66
Leerboek: Oh’s Intensive Care manual 5th Edition Hoofdstuk 27 p 329-341
Voor Sepsis aangeraden literatuur:
•
•
•
•
•
•
2001 SCCM/ESICM/ACCP/ATS/SIS International Sepsis Definitions Conference.
Intensive Care Med 2003;29:530-538
Effect of treatment with low doses of hydrocortisone and fludrocortisone on patiënts with
septic shock. JAMA 2002; 288: 862-871.
CORTICUS: Hydrocortisone therapy for patiënts with septic shock. N Engl J Med
2008;358(2): 111-24
Efficacy and safety of recombinant protein C for severe sepsis. N Engl J Med
2001;344:699-709
My brother has severe sepsis, should he receive Xigris ? Minerva Anestesiology
2007;73:647-50
Activated protein C in sepsis: a critical review. Current Opinion in Hematology
2008;15:481-486
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
94
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
A multicenter, randomized controlled clinical trial of transfusion in critical care. N Engl J
Med 1999;340:409-417
Controversies in RBC transfusion in the critically ill. Chest 2007;131(5):1583-90
Colloids vs crystalloids for fluid resuscitation in critically ill patiënts. Cochrane database
Syst Rev 2007;(4): CD000567 Review
A comparison of albumin and saline for fluid resuscitation in the intensive care unit (SAFE
study) N Engl J Med 2004;350(22):2247-56
The use of continuous IV sedation is associated with prolongation of mechanical
ventilation. Chest 1998;114:541-548
Daily interruption of sedative infusions in critically ill patiënts undergoing mechanical
ventilation. N Engl J Med 2000;342(20):1471-77
Intensive insulin therapy in critically ill. N Engl J Med 2001;345:1359-1367
Benefits and risks of tight glucose control in critically ill adults: a meta-analysis. JAMA
2008;300(8): 933-44
Intensive insulin therapy and pentastarch resuscitation in severe sepsis.
N Engl J Med 2008;358(2):125-39
Earlier positivity of central venous versus peripheral blood cultures is highly predictive of
catheter-related sepsis. J Clin Microbiol 1998;36:105-109
The influence of inadequate antimicrobial treatment of bloodstream infections on patiënts’
outcomes in the ICU setting. Chest 2000;118:146-155
Source control in the management of sepsis. Intensive Care Med 2001;27:S49-S62
Effects of SDD on mortality and aquisition of resistant bacteria in intensive care:a
randomized controlled trail. Lancet 2003;362:1011-16
Selective decontamination of the digestive tract.Current Opinion in Infectious Diseases
2008;21:179-183
Use of dopamine in acute renal failure: a meta-analysis. Crit Care Med 2003; 29: 15261531.
Supine position as a risk factor for nosocomial pneumonia in mechanically ventilated
patiënts: a randomised trial. Lancet 1999;354:1851-1858
Continuous versus intermittent renal replacement therapy: a meta-analysis. Crit Care Med
2002;28:29-37
Bicarbonate does not improve hemodynamics in critically ill patiënts who have lactic
acidosis: a prospective, controlled clinical study. Ann Intern Med 1990;112:492-498
The Pulmonary Artery Catheter: in medio virtus. Crit Care Med 2008;36(11):3093-6 review
th
Leerboek: Oh’s Intensive Care manual 5 edition Hoofdstuk 59 p 637-648
Websites
Richtlijnen van de Nederlandse vereniging van Intensive Care: www.nvic.nl
Nederlandse Internisten vereniging: www.internisten.nl
Surviving Sepsis Campaign (Crit Care Med 2008; 36(1): 296-327). Zie hiervoor ondere andere
http://www.sccm.org/professional_resources/guidelines/table_of_contents/Documents/FINAL.
pdf
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
95
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 6 B Dagindeling ICU
08.00-08.30:
08.30-09.00:
08.30-13.00:
09.30-10.00:
11.30-12.30:
12.00-13.30:
13.30-14.30:
14.30-16.00:
16.00-16.30:
16.30-24.00:
18.30-19.30:
00.00-00.30:
00.30-08.00:
overdracht
beddenoverdracht/indeling
ochtendvisite
röntgenbespreking (met radioloog)
visite met intensivist
geplande ingrepen (lijnenwissel, ECV, tracheotomie, scopie), opvang
postoperatieve patiënt (101, intensivist)
multidisciplinair overleg (12.00-13.00 in weekend)
familiegesprekken (intensivist), geplande ingrepen (lijnenwissel, ECV,
tracheotomie, scopie), opvang postoperatieve patiënt (101, intensivist)
overdracht
de 101 is eerste aanspreekpunt voor alle acute problemen bij patiënt
visite met intensivist
overdracht
de 101 is eerste aanspreekpunt voor alle acute problemen bij patiënt
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
96
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 7A
Overzicht Cursorisch Onderwijs & Kosten
Legenda
1.
CCA cursus NVA (inloggen dmv gebruikersnaam en wachtwoord op internetsite http://www.anesthesiologie.nl/
2.
Gezamenlijk CD onderwijs verzorgd door het AMC, UMCU, VUMC, AZM, St Antonius in bijlage 7B
Kosten totaal lunch/ruimte/sprekers in 2 sessies vor gemiddeld 40 AIOS per keer:2x €375 = €750
3.
Introductie ICU St Antonius Cursorisch onderwijs in bijlage 11
4.
Som van competenties =100%
5.
Competenties: MH = Medisch Handelen, KW = Kennis en wetenschap, C = Communicatie, S = Samenwerking, O = Organisatie, MA =
Maatschappelijk Handelen, Pro = Professionaliteit
6.
Jaarlijkse cursus voor gehele groep AIOS, kosten totaal voor 2 avonden: €1200,
7.
Vanaf 2014 is sprake van overgang naar Europese examinering. Dit examen wordt door de AIOS ieder jaar afgelegd. Er bestaat 2 maal per jaar de
mogelijkheid om aan het examen deel te nemen (11 april en 26 september 2014). Deelname aan en behalen van het examen in september leidt tot
het Nederlandse & Europese diploma. Deelname aan en behalen van het examen in april leidt alleen tot het Nederlandse diploma. Het examen in
april is via internet. Het St Antonius ziekenhuis biedt de mogel;ijkheid voor alsnog voor 6 AIOS om van uit het ziekenhuis via internet aan dit examen
deel te nemen. De inschrijving voor het oude C en D examen kan in 2014 nog via de NVA-website
(http://www.anesthesiologie.nl/registratie/opleiding/examens)
De overige informatie omtrent het Europese examen is te vinden op de website van de ESA (http://www.esahq.org/education/edaic)
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
97
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Cursus en ander onderwijs
Wanneer
Plaats
Organisatie
& Kosten
Duur
uren/dagen
Toetsing
ja/nee
18 uur
nee
12 uur
ja
Competenties
%
Opm.
Landelijk Onderwijs
NVA nationaal congres
CCA cursus NVA 1
B,C,D
E
Opleidingsjaar
1-5
Opleidingsjaar
2-5
Opleidingsjaar
2-5
Examens 1,2,3 & D 7
Inschrijving opleidingsregister
Opleidingsjaar
1
Opleidingsjaar
1-5
Maastricht
Golden
Tulip Hotel
Arnhem
Doorwerth
Utrecht,
Domus
Medica
en/of St
Antonius
(internet)
www.einte
grity.org
e-Learning for Anaesthesiology
(e-LA)
NVA wetenschapsdag
Opleidingsjaar
1-5
Opleidingsjaar
1-2
Riel of NY
Opleidingsjaar
1
Ede
ATLS
FCCS
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
NVA
€ 185
NVA
€ 340/
cursus
€ 90
NVA
€ 170/
examen
MH 20
C 20
MH 50
C 10
KW10
KW
60
MH10
Pro10
O10
ja
NVA/RGS
€ 650
UK Royal College of
Anaesthesiology
jaren 1-3
€ 425
jaren 4&5
€ 100
NVA
€ 25
6 uur
Examens A_C
worden per 2014
vervangen door
Europese
examinering
nee
MH 20
ATLS
In Ned
€ 1655
NY ca.$600
SCCM
€ 800
98
18 uur
ja
16 uur
ja
KW80
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Cursus en ander onderwijs
Anesthesie simulatortraining
Wanneer
Plaats
Opleidingsjaar
1-5
Bilthoven
Opleidingsjaar
3-5
AMC,
UMCU,
VUMC,
AZM, St
Antonius
jaarlijks
Gezamenlijk CD-onderwijs 2
ECG cursus 6
Basiscursus stralingsbescherming
deskundigheidsniveau 4A/M voor
medisch specialisten
APLS
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
Opleidingsjaar
1-2
Opleidingsjaar
5
facultatief
versie 1.1
Leiden
Organisatie
& Kosten
METS
www.metscenter.nl
€ 575
AMC, UMCU, VUMC,
AZM, St. Antonius
€ 10
Duur
uren/dagen
6 uur
Toetsing
ja/nee
ja
6 uur/dag
ja
€ 60
6 uur
ja
Boerhaave Commissie
€ 610
16 uur
ja
€ 1375
16 uur
99
Competenties
%
MH 50
S20
C 20
KW10
MH 50
S10
C 20
MH
KW 20
10
MH 80
KW
20
MH 60
KW 20
P 20
Opm.
Locale docenten,
literatuur voor de
cursus met begin
& eindtoets
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Cursus en ander onderwijs
Wanneer
Plaats
Organisatie
& Kosten
Duur
uren/dagen
Toetsing
ja/nee
Competenties
%
€ 375
11 uur
ja
MH20
C40
S40
facultatief
€ 1095
18 uur
ja
S 40
facultatief
$ 225
6 uur
ja
DARA (€ 300),
USRA
(Ca$ 700) , NYSORA
(residents $195 )
6 uur/dag
Zie:
http://www.u
sra.ca/
http://www.n
ysorasympo
sium.com/
15 uur
Brussel:
28,5 uur
basicTEE&
21,5 uur
advanced
TEE
(Atlanta)
facultatief
MH
20
C 40
MH
40
C20
MH
90
Regionaal Onderwijs
Toegang tot de luchtweg; bijzondere
intubatietechnieken en
detubatiestrategieën
facultatief
UMCG,
AZM
MIMMS
ACLS
facultatief
Echogeleide locoregionaal anesthesie
facultatief
Echografie (cardio/locoregionale
anesthesie)
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
Nijmegen,
Toronto,
New York
Christmas echo Brussel
€ 250
Basic $ 625
Advanced
$ 625 (society of
cardiovascular
anesthesia)
100
facultatief
MH
100
S 40
KW10
Opm.
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Cursus en ander onderwijs
Wanneer
Plaats
Organisatie
& Kosten
Duur
uren/dagen
Toetsing
ja/nee
Competenties
%
Lokaal Onderwijs
PA-bespreking necrologie
Cardiothoracale Chirurgie
SEH-cursorisch onderwijs
Introductie ICU
St. Antonius
Cursorisch onderwijs 3
PA-bespreking necrologie IC
ALS
Cursorisch Onderwijs Acute
Geneeskunde
Cursorisch onderwijs Anesthesiologie
Curorisch onderwijs IC
Rapport met microteachingsmoment
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
Opleidingsjaar
1-5
Opleidingsjaar
1-5
4x/jaar
St. Antonius
1 uur
nee
wekelijks
St. Antonius
1 uur
nee
4/jaar
gedurende
2 weken
dagelijks
4x/jaar
St. Antonius
8 uur
nee
St. Antonius
1 uur
nee
MH 60
St.
Antonius
St. Antonius
ja
MH 60
Opleidingsjaar
1-5
wekelijks
St. Antonius
Basis: 6uur
Vervolg:
3uur
1 uur
nee
Opleidingsjaar
1-5
wekelijks
St. Antonius
1,5 uur
nee
Opleidingsjaar
1-5
wekelijks
St. Antonius
1,5 uur
nee
Opleidingsjaar
1-5
dagelijks
St. Antonius
15 minuten
nee
MH 40
C10
KW 10
S 10
MH 40
C 10
KW 10
S10
MH 40
C 10
KW 10
S 10
MH 60
O20
S10
Opleidingsjaar
1-5
Opleidingsjaar
1-5
Opleidingsjaar
1-5
versie 1.1
101
MH 60
KW 20
MH 60
C 10
KW 10
MH 50
C 10,
KW 10
C10
P 10
S 10
O 10
MH
10
P 10
O 10
KW
20
S 40
MH
10
P 10
O10
MH
10
P10
O 10
MH
10
P 10
O10
O 10
Opmerking
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Cursus en ander onderwijs
Discipline overstijgend onderwijs
5 x per jaar
Nieuwegein
Organisatie
& Kosten
Antonius Academie
E-ducatie-programma Medisch:
ALS
BLS
Fysieke Belasting
Omgaan met Agressie
Presentaties Introductieonderwijsprogramma Acute Geneeskunde
Presentatie Introductieonderwijsprogramma Algemeen
Handhygiëne Antonius
Stolling en Antistolling
Continue
Internet
Antonius Academie
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
Wanneer
versie 1.1
Plaats
Duur
uren/dagen
2 uur
Toetsing
ja/nee
Nee
Variabel
Variabel
102
Competenties
%
MH, KW, C, S,
O, MA, Pro
MH, KW, Pro
Opmerking
facultatief
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 7B Overzicht Cursorisch CD Onderwijs (historisch overzicht 2008-2010)
Gezamenlijk CD onderwijs verzorgd door AMC, VUMC, AZM, UMCU, UMCN en St Antonius
Opleiding
UMCU
Neurowetenschappen I
•
•
•
•
Hersen metabolisme en mechanismen van cerebrale ischemie
Cerebrale circulatie en cerebrale protectie.
Neuromonitoring
Anesthesie voor functionele neurochirurgie en epilepsiechirurgie.
Locoregionale anesthesie I
•
•
•
•
•
•
AMC
Antonius
10/11-C
Interpretatie van het electrocardiogram.
Anatomie, pathologie en beeldvorming van de hartkleppen.
TEE: de basisprincipes
TEE diagnostiek van pathologie tijdens cardiothoracale chirurgie.
Farmacologie
•
•
10/11-B
De patiënt met een moeilijke luchtweg
Instrumentatie en technieken voor de moeilijke luchtweg.
Huidige opvattingen over de benadering van de moeilijke luchtweg.
Percutane tracheotomie op OK en IC
Cardio/vasculaire en thoracale anesthesie I
•
•
•
•
AMC
Fysiologie van het kind, infusietherapie bij kinderen.
Farmacokinetiek en farmacodynamiek bij het kind
Pijnbestrijding bij kinderen.
Dagchirurgie bij het kind.
Luchtwegproblematiek
•
•
•
•
UMCU
Anatomie plexus brachialis
Blokkadetechnieken plexus brachialis
Ultrageluid en locoregionale technieken
Blokkades van perifere zenuwen
Anesthesie voor kinderen I
•
•
•
•
Datum
10/11-A
I
Antonius
Basisprincipes farmacokinetiek en farmacodynamiek.
Ontwikkelingen in de klinische farmacologie van intraveneuze anesthetica: kinetische,
dynamische, farmaceutische en technologische overwegingen.
Farmacologie en toepassing van inhalatieanesthetica inclusief N2O.
Interacties van in de anesthesie relevante geneesmiddelen en mengbaarheid.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
103
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Cardio/vasculaire en thoracale anesthesie
•
•
•
•
II
AMC
Fysiologie en farmacologie van acute en chronische pijn.
Acute pijn: behandeling en logistiek.
Pijnstilling bij de baring
Anamnese, lichamelijk onderzoek en proefdiagnostiek bij chronische pijnklachten.
I
VUMC
UMCU
11/12-A
De huidige benadering van een patiënt met een subarachnoidale bloeding.
Anesthesie voor wervelkolomchirurgie.
Multi orgaandonatie
Anesthesie bij carotis chirurgie.
Anesthesie voor kinderen II
•
•
•
•
10/11-F
Niet aan trauma gerelateerde spoedeisende situaties.
Wat is nieuw in BLS en AED?
Wat is nieuw in ALS?
Wat is nieuw in (A-)PLS en neonatale resuscitatie?
Neurowetenschappen II
•
•
•
•
VUMC
Beoordeling beeldvorming van de thorax.
COPD op de preoperatieve polikliniek.
Monitoring van de longfunctie en van de circulatie
Modulatie van de ventilatie/perfusieverhouding van de long
Spoedeisende geneeskunde/reanimatie I
•
•
•
•
10/11-E
Epidurale en intrathecale opioden, α2 agonisten en overige adjuvantia.
Wat is er nieuw bij de neuromusculaire blokkerende middelen en antagonisten?
Locale anesthetica: intrathecaal, epiduraal en voor perifere blokkade.
Medicamenteuze profylaxe.
Ademhaling en beademing
•
•
•
•
UMCU
AMC
Pijngeneeskunde I
•
•
•
•
10/11-D
Risk management in de Anesthesiologie
WGBO/Recht/klachtenprocedures. Tuchtrecht, strafrecht.
Omgaan met fouten.
Principes van OK management
Farmacologie
•
•
•
•
UMCU
Het ischemische hart, hartfalen en anesthesiologisch beleid.
Oude en nieuwe farmaca bij acuut hartfalen.
Diagnostiek en behandeling van chronisch hartfalen.
Niet medicamenteuze behandeling van acuut en chronisch hartfalen.
Organisatie en medicolegale aspecten I
•
•
•
•
II
UMCU
Regionale anesthesie bij kinderen
Diagnostiek en aanpak van het kind met een moeilijke luchtweg.
Capita selecta van kindercardioanesthesie.
Spoedeisende chirurgie bij de neonaat.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
104
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Anesthesie technieken II
•
•
•
•
AMC
Analgesie bij de baring.
Spoedgevallen in de obstetrie
Anesthesie bij (pre-)ecclampsie
Anesthesie voor de zwangere en niet-obstetrische chirurgie
Spoedeisende geneeskunde/reanimatie II
•
•
•
•
AMC
Trauma, transfusie en hemostase.
Spoedeisende situaties bij het kind.
Trauma bij kinderen
MMT en traumahelikopter
Apparatuur en monitoring
•
•
•
•
VUMC
11/12-D
VUMC
UMCM
11/12-E
Sedatie van volwassenen door niet-anesthesiologen
Sedatie van kinderen.
Anesthesie en follow-up bij dagchirurgie
Anesthesie bij patiënten met kanker.
Organisatie en medicolegale aspecten I
•
•
Antonius
Intraoperatieve hemostase monitoring
De behandeling van massaal bloedverlies
Transfusiebeperkende technieken
Evidence voor stollingsfactoren en antifibrinolytica in de perioperatieve periode.
Anesthesie technieken III
•
•
•
•
IV
Bronchospasmen: de meest succesvolle aanpak.
Beperking van pulmonale complicaties in de perioperatieve periode
Beademingsindicaties en –mogelijkheden tijdens intensive care
Perioperatieve aanpak van de patiënt met Adult Respiratory Distress Syndroom
Stolling en antistolling II
•
•
•
•
11/12-C
Anesthesie bij carotischirurgie
Anesthesie voor hartchirurgie
Anesthesie voor klepchirurgie
Anesthesie voor thoraxchirurgie
Ademhaling en beademing II
•
•
•
•
Antonius
Moderne anesthesietoestellen: wat moet u er van weten?
Monitoring en behandeling van myocardischemie in de perioperatieve periode
Awareness en anesthesiediepte monitoring
Monitoring op ongebruikelijke plaatsen in het ziekenhuis
Cardio/vasculaire en thoracale anesthesie
•
•
•
•
11/12-B
UMCM
De rol van video ondersteunde training en simulatieonderwijs in het specialistisch onderwijs
Uitdagingen in de academische anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
105
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
•
•
Genetica en anesthesiologie.
Geneesmiddelen misbruik in de anesthesiologie
Farmacologie
•
•
•
•
III
UMCN
11/12-F
Cardiovasculaire farmacotherapie, hypertensiebehandeling en anesthesie.
Nieuwe concepten in antiarrhytmische therapie
Farmacodynamiek en –kinetiek van antibiotica.
Genotmiddelen en anesthesiologie.
Postoperatieve compicaties in de recovery fase UMCN
• Misselijkheid en braken
• Postoperatieve pijn
• Complicaties van de ademhaling/luchtwegen
• Cardiovasculaire complicaties
Cardio/vasculaire en thoracale anesthesie III
•
•
•
•
12/13-B
Antonius
Anesthesie voor de vaatchirurgische patiënt
Anesthesie voor de patiënt met morbide adipositas
Anesthesie voor de geriatrische patiënt
Anesthesie voor interventieradiologie
Anesthesie technieken IV
•
•
•
•
Antonius
Nieuwe inzichten over stollings mechanismen
Stolling en ziekte
CBO richtlijn transfusie
Therapeutische en profylactische antistolling, chirurgie en regionale anesthesie: de NVA
richtlijn
Anesthesie technieken I
•
•
•
•
UMCU
Anatomie plexus lumbalis I
Anatomie plexus lumbalis II
Blokkadetechnieken plexus lumbalis
Complicaties van en controversen in locoregionale anesthesie
Stolling en antistolling I
•
•
•
•
12/13-A
Hemodynamische beoordeling.
ANF en pulmonale hypertensie.
Diastolische functiestoornissen.
Hart- en longtransplantatie.
Locoregionale anesthesie II
•
•
•
•
UMCU
VUMC
12/13-C
Intraoperatief vochtbeleid en keuze van infuusvloeistoffen bij volwassenen en kinderen.
De rol van TEE bij niet-cardiale chirurgie.
Veiligheidsaspecten in de anesthesiologie
Het kan ook U gebeuren: brand op de operatiekamer.
Pijngeneeskunde I
• Chronische pijn; ziekte of klacht?
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
VUMC
versie 1.1
106
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
•
•
•
Invasieve behandeltechnieken bij rugpijn waaronder epiduroscopie en neurostimulatie.
Kankerpijn
Beslissingen rond het levenseinde.
Endocrinologie/metabolisme/voeding I
•
•
•
•
•
•
AZN
AZM
12/13-F
Het thoraxtrauma
Het schedel- en wervelkolomtrauma
Multitrauma en het bekkenletsel.
Het stompe buiktrauma
Endocrinologie/metabolisme/voeding I
•
•
•
•
12/13-E
Antibiotische profylaxe bij heelkundige ingrepen.
Huidige opvattingen over inflammatie.
Sepsis: diagnostiek en behandeling
Antibiotica, doseringen en resistentie
Spoedeisende geneeskunde/reanimatie III
•
•
•
•
AZN
Diagnostisch en prognostisch klinisch wetenschappelijk onderzoek
Clinical trials: waarom randomiseren en waarom blinderen?
Zin en onzin van metaanalyses.
Hoe word ik een succesvol klinisch wetenschappelijk onderzoeker?
Inflammatie/infectie/antimicrobiële therapie
•
•
•
•
AMC
Preoperatieve beoordeling nu en in de toekomst.
Preoperatieve besluitvorming door anesthesioloog en operateur en hun
verantwoordelijkheden.
Kwaliteitsbeleid, opleiding- en kwaliteitsvisitaties, nascholing.
Complicatieregistratie en casuistiekbesprekingen.
Organisatie en medicolegale aspecten II
•
•
•
•
12/13-D
De perioperatieve stress respons, katabolisme, anabolisme.
Perioperatief voedingsbeleid.
Enterale en parenterale voeding
Selectieve darm decontaminatie
Organisatie en medicolegale aspecten I
•
•
AMC
AZM
Anesthesiologisch beleid bij endocrinologische ziektes, waaronder phaeochromocytoom.
Perioperatief diabetesbeleid.
Varia: maligne hyperthermie een update.
Ondervoeding en obesitasproblematiek.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
107
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 7C Cursorisch Onderwijs Introductie Intensive Care
Vier maal per jaar wordt bij de introductie van de nieuwe AIOS op de IC een aantal
belangrijke onderwerpen gepresenteerd door stafleden van de ICU. Aan deze lessen nemen
alle AIOS deel die vanuit de overige specialismen zoals Heelkunde,Cardiothoracale
chirurgie, Interne Geneeskunde/Cardiologie en SEH hun verplichte IC-stage volgen.
Eveneens nemen de AIOS Anesthesiologie hieraan deel. Er wordt ongeveer 1 uur per
onderwerp besteed. De presentaties kunnen eveneens worden nagelezen in het PDMS van
de IC.
Onderwerpen
PDMS/opname en ontslag
CTC postoperatieve zorg en complicaties
inotropica en vasopressoren
delier en ethiek
sepsis en SIT
nierinsuff en cvvh
sedatie en analgesie
sepsis en HD Monitoring
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
108
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 8 Overlegstructuren
Landelijke Opleidersoverleg (Concilium Anaesthesiologicum)
Het Concilium Anaesthesiologicum is verantwoordelijk voor door het bestuur van de
wetenschappelijke vereniging gedelegeerde taken en legt over deze taken verantwoording af
aan het bestuur.
De taken betreffen onder andere:
• het bevorderen van de studie en het verbreiden van de anesthesiologie en haar
toepassingen in de meest uitgebreide zin;
• het opstellen van de eisen waaraan de opleiding tot anesthesioloog moet voldoen;
• het bevorderen van het onderwijs in de anesthesiologie, o.a. door het organiseren
van cursussen en het afnemen van theoretische examens;
• het houden van vergaderingen, waar wetenschappelijke voordrachten worden
gehouden en het bevorderen van het publiceren van die voordrachten;
• het bevorderen en organiseren van geneeskundige congressen;
• het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek.
Het Concilium Anaesthesiologicum wordt in haar taken bijgestaan door diverse
subcommissies en wordt bestuurd door het Presidium Concilium Anaesthesiologicum.
Frequentie: 4 x per jaar
Deelnemers: alle (plv) A-opleiders plus een B-opleider per regio.
Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden
aangedragen (o.a. regionaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters,
organisatie wetenschappelijk onderzoek).
Notulen en vergaderstukken worden elektronisch verspreid en gearchiveerd via het
secretariaat van de wetenschappelijke vereniging.
Commissie Assistent-geneeskundigen Anesthesiologie (CAGA).
Doel: Op landelijk niveau behartigen en beschermen van de belangen van de AIOS
anesthesiologie, voornamelijk de opleiding betreffende. De CAGA is vertegenwoordigd in het
bestuur van de NVA, het Concilium Anaesthesiologicum, de CBRA, de Organisatie- en
cursuscommissie CCA, Commissie Evaluatie Opleidingseisen en het Organiserend Comité
Anesthesiologendagen.
Frequentie: 1 x maand
Deelnemers: afgevaardigde AIOS van alle opleidingsklinieken
Voorbereiding: Op subcommissieniveau moeten stukken worden uitgewerkt en ideeën
worden aangedragen. Notulen worden gestuurd naar alle deelnemende CAGA.
Cluster Opleideroverleg
Doelen: Volgen ontwikkeling AIOS over regionale instellingen heen. Toetsing en afstemming
opleidingsschema’s regionale opleidingsinstellingen. Toetsing en afstemming lokale
opleidingsplannen aan regionale opleidingsplan en landelijke kaders. Evaluatie en
afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in regionaal verband.
De opleiding Anesthesiologie wordt uitgevoerd en begeleid door de volledige maatschap
Anesthesiologie van de afdeling Anesthesiologie, Intensive Care en Pijnbestrijding. In het
kader van de samenwerkingovereenkomst ten behoeve van het 2e jaar opleiding
Anesthesiologie die in het MCH plaatsvindt. Is er regelmatig clusteroverleg tussen de
opleiders van de 2 ziekenhuizen: iedere 3e woensdag van de maand (telefonisch overleg) en
1 maal per half jaar een fysiek overleg.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
109
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Assistentenvereniging
Doel: Het bevorderen van de contacten tussen AIOS van verschillende disciplines onderling.
Het organiseren van discipline overstijgend onderwijs, lunches en symposia.
Frequentie:1x maand overleg met een afvaardiging van minimaal 2 AIOS van alle
specialismen van het St Antonius Ziekenhuis
deelname aan de centrale opleidingscommissie (COC) binnen het ziekenhuis, 2 x jaar met
de raad van bestuur.
Lokale commissie opleiding (COC)
Doel: Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) binnen de
afdeling met als doel om met elkaar de kwaliteit en het klimaat van de opleiding tot
anesthesioloog vorm te geven, te bewaken en te bevorderen. Toetsing en aanscherping
lokaal opleidingsplan aan landelijke en regionale kaders.
Frequentie: 10 x per jaar.
Deelnemers: afgevaardigde directie, opleider, plv opleider, jaarbegeleider, afgevaardigde
AIOS (waarvan min. één
lid CAGA) en afhankelijk van de agenda inhoudsdeskundigen (op uitnodiging).
Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden
uitgedragen (o.a. lokaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters, etc).
Notulen en archivering: via het secretariaat opleiding.
Maatschapsvergadering
Doel: Alle relevante zaken betreffende de organisatie van de afdeling worden besproken,
inclusief opleidingszaken als vast agendapunt.
Frequentie: 12 x per jaar.
Deelnemers: alle stafleden.
Voorbereiding: Notulen van voorgaande vergadering en agenda met actiepunten
Notulen: wordt gemaakt door secretaris en verstuurd door secretariaat naar alle stafleden..
Assistentenvergadering
Doel: agenda bepalen voor geplande opleidingsvergadering en vergadering verder
voorbereiden
Frequentie: minimaal 4x per jaar
Deelnemers: alle AIOS
Voorbereiding: door alle AIOS
Opleidingsvergadering
Doel: Alle relevante zaken betreffende de opleiding worden besproken. Met name
afstemming en voorbereiding op het overleg van de opleidingscommissie en
opleidingsvergadering.
Frequentie: 4 x per jaar
Deelnemers: alle AIOS, (plv.) opleider en leden opleidersgroep(voor het eerste gedeelte)
Voorbereiding: niet specifiek
Notulen: worden gestuurd naar alle AIOS.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
110
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 9 OpleidingsScan voor de opleidersgroep
De beoordeling van de opleiding door stafleden anesthesiologie wordt door middel van de
Quick Scan methodiek gedaan. Er is een vragenlijst uitgewerkt die met de aspecten
opleidingsinstrumenten, opleidingsklimaat en werkbegeleiding rekening houdt.
Per aspect worden 9 – 12 vragen gesteld.
Opleidingsinstrumenten
1.1 er zijn voldoende opleidingsmomenten
1.2 het onderwijsprogramma is goed georganiseerd
1.3 het ochtendrapport biedt voldoende leermomenten
1.4 de dienstoverdracht biedt voldoende leermomenten
1.5 de AIOS worden blootgesteld aan een grote variatie aan patiëntencategorieën
1.6 de AIOS worden blootgesteld aan een grote variatie aan anesthesietechnieken
1.7 de AIOS worden blootgesteld aan een grote variatie aan ingrepen
1.8 de supervisie van de AIOS op de OK is adequaat
1.9 de jongste AIOS wordt tijdens de dienst adequaat gesuperviseerd
1.10 de oudste AIOS wordt tijdens de dienst adequaat gesuperviseerd
1.12 binnen de afdeling is een zeer brede expertise aanwezig
1.13 de staf participeert actief in de opleiding
Opleidingsklimaat
2.1. er is een veilig opleidingsklimaat, problemen worden gemeld
2.2. er is ruimte voor eigen inbreng van de AIOS
2.3. er is een goede samenwerking van AIOS met stafleden
2.4. de staf is laagdrempelig toegankelijk
2.5. de stafleden zijn in voldoende mate kritisch naar de AIOS
2.6. goede prestaties van AIOS worden beloond
2.7. er wordt aandacht besteed aan opleidingsvernieuwingen
2.8. AIOS worden aangesproken op onprofessioneel gedrag
2.9. de opleiders zijn enthousiast
2.10. de opleiders zijn laagdrempelig toegankelijk
Werkbegeleiding
3.1. stafleden zijn voor premedicatie goed bereikbaar.
3.2. de jongste AIOS hebben continuiteit van supervisoren
3.3. de jongste AIOS worden adequaat begeleid
3.4. AIOS worden uitgedaagd
3.5. stafleden stellen de AIOS kritische vragen
3.6. stafleden hebben tijd om iets aan de AIOS uit te leggen.
3.7. supervisoren geven voldoende bedside-teaching
3.8. het niveau van kennis- en vaardigheden van de AIOS wordt afdoende getoetst
3.9. AIOS worden volgens hun opleidingsschema ingedeeld.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
111
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 10 De disfunctionerende AIOS
De AIOS die onder de norm, die we als opleidersgroep aanhouden, presteert
De opleiding tot anesthesioloog gebeurt voor het grootste deel door zich al werkend en
lerend op het anesthesiologisch werkterrein te bekwamen. Het met succes afronden van een
opleiding tot anesthesioloog hangt voornamelijk af van de kwaliteiten van de AIOS. Tijdens
de sollicitatieperiode moet dan ook ruim aandacht besteed worden aan de kennismaking,
zodat de AIOS en de opleidersgroep een goed beeld hebben van elkaars persoonlijke
kwaliteiten en wederzijdse verwachtingen. Het belang van een goede sollicitatieprocedure
gevolgd door een ANIOS periode ter wederzijdse kennismaking is groot om de leerbaarheid
te toetsen. In de praktijk doorlopen de meeste AIOS de Antonius-opleiding met goed gevolg.
Vanaf dag 1in de opleiding wordt de AIOS als het ware onmiddellijk ondergedompeld in de
anesthesie in breedste zin. Deze onderdompeling vindt plaats onder strikte supervisie in een
continue feedback situatie. Sommige AIOS hebben last van deze onderdompeling en worden
overweldigd door de gevraagde kennis en kunde en beseffen niet dat het allereerst een
gestutte leeromgeving betreft gericht op patiëntveiligheid. De AIOS verliest het overzicht en
kan competentiebreed gaan disfunctioneren. Dit disfunctioneren wordt opgemerkt door de
opleidersgroep en zowel mondeling tijdens de maatschapsvergadering als schriftelijk middels
de “op/onder/ boven niveau” formulieren met de (plv.) opleider gecommuniceerd. Signalen
van disfunctioneren zijn in het begin vaak indirect, want zowel de opleidersgroep als de AIOS
vinden het vaak vervelend om de problemen te uiten: de AIOS durft regelmatig problemen
niet rechtstreeks aan te kaarten uit angst de relatie met de opleidersgroep te verstoren. Het
kan echter ook voorkomen, dat de AIOS het eigen falen niet onderkent.
In het geval van disfunctioneren of twijfel over het functioneren van de AIOS wordt hier
tijdens de voortgangsgesprekken aan de hand van de bestaande beoordelingsformulieren,
KPB’s, zelfreflecties en commentaren van de leden van de opleidersgroep uitgebreid
aandacht aan besteed. Er treedt een verbetertraject in werking met duidelijke doelstellingen.
1. Extra voortgangsgesprekken met leden van de opleidingscommissie, mentor en/of de
(plv.) opleider worden ingepland.
2. Een beperkt aantal leden van de opleidersgroep wordt benaderd en samengesteld voor
specifieke begeleiding AIOS.
3..Een individueel coachings- en beoordelingstraject wordt afgesproken: binnen een van
tevoren afgesproken periode wordt de AIOS door een beperkt aantal leden van de
opleidingsgroep begeleid. Aan welke competenties tijdens deze periode specifiek aandacht
moet worden besteed is afhankelijk van de oorzaak van het twijfelachtig functioneren of
disfunctioneren. Dit wordt van tevoren met de AIOS besproken en vastgelegd in het portfolio.
Tijdens dit traject wordt de AIOS door verschillende beoordelaars op verschillende
momenten formeel beoordeeld. Van alle voortgangs- en feedbackgesprekken wordt
schriftelijk verslag gedaan en ook de beoordelingen worden schriftelijk vastgelegd. Het
functioneren van de AIOS wordt aantoonbaar gemaakt.
Uiteraard krijgt de AIOS een kopie van al deze verslagen en beoordelingen voor in het
portfolio. Indien het functioneren van de AIOS onvoldoende verbetert kan op elk gewenst
moment worden besloten om de opleiding te beëindigen.
Resumerend: Vaak worden directe of indirecte signalen vanuit de opleidingsomgeving
afgegeven, dat de opleiding niet goed verloopt. De signalen kunnen diffuus zijn, waardoor
niet altijd direct duidelijk is, wat de oorzaak is van de problemen.
Dus: *Voorkomen is beter dan genezen, een goede sollicitatieprocedure is het begin.
* Niet afwachten tot opleiden een probleem wordt, het gaat niet vanzelf beter.
* Zo spoedig mogelijk een plan van speciale begeleiding maken met duidelijke eindpunten.
* Op elk gewenst moment kan worden besloten om de opleiding te beëindigen indien
gewenste leerdoelen niet worden behaald.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
112
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
Bijlage 11
Plan van aanpak behoud van kwaliteitsopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
De opleidingsgroep Anesthesiologie stelt als doel voortdurend de kwaliteit van de opleiding
te peilen en probeert deze structureel te verbeteren door de volgende kwaliteitsinstrumenten:
•
ziekenhuisbreed de Direct, ter meting van het leerklimaat.
•
de Effect en de Quickscan ter evaluatie van de kwaliteit van de opleiders en de
overige leden van de opleidingsgroep
•
evaluatie van de kwaliteit van discipline overstijgend onderwijs
•
Er worden interne proefvisitaties uitgevoerd welke ten doel hebben dat de
opleidingsgroep scherper bewust wordt van de vele aspecten rondom de
opleiding. Tijdens deze visitatie voeren twee COC-leden twee gesprekken van
een uur met respectievelijk leden van de opleidingsgroep en de AIOS. Daarna
volgt een evaluatie van ongeveer 30 minuten met de opleidingsgroep.
•
Exitgesprekken met AIOS
•
De opleidingsvergaderingen met vastlegging in notulen en actiepunten ter
verbetering van de kwaliteit van de opleiding.
In dit proces van continue en systematische bevordering van kwaliteit komt een “plan do
check act” proces op gang, die dan weer aantoonbaar met resultaat moet zijn in de volgende
opleidingsvergadering.
Voor behoud van kwaliteit is tevens een verdere professionalisering van de opleiders en de
opleidingsgroep noodzakelijk. De opleidingsgroep wordt getraind in het expliciteren van
eigen handelen, het expliciet benutten van de werkplek als opleidingsactiviteit, inclusief het
gestructureerd feedback geven om zo de AIOS in zijn opleiding tot anesthesioloog, conform
het gemoderniseerde opleidingsplan, op te leiden.
In februari 2013 volgen de laatste (toegetreden) maatschapsleden hun teach the teacher
cursus. Het Sint Antonius Ziekenhuis als opleidingsziekenhuis organiseert ook intervisiebijeenkomsten om opleidingservaringen met elkaar te delen. De opleidingstaken van alle
leden van de opleidingsgroep zijn vastgelegd in het lokale opleidingsplan. Er is een
verduidelijking van de specifieke taken middels een organogram.
T.a.v. de implementatie van de modernisering van de opleiding tot anesthesioloog zijn de
afgelopen jaren grote stappen gemaakt. De opleidingsgroep is zich ervan bewust dat ze
tezamen met de AIOS het lokale opleidingsplan gestalte moet geven. De opleidingsgroep
stelt zich op de hoogte van het individueel opleidingsplan van de AIOS om zo gericht zijn
rolmodel, het onderwijs, het coachen, de bewaking van de voortgang en draagt zo optimaal
zorg voor een effectieve opleidingssituatie t.a.v. de beschreven beoogde competenties in het
individueel opleidingsplan.
Een voorbeeld van een kwaliteitscyclus binnen de opleiding is het verbeterproject rondom de
preoperatieve polikliniek. De preoperatieve polikliniek is een terugkomend agendapunt
tijdens de maatschapvergadering maar ook op de recente “heidag” waar de preoperatieve
poli een thema was naast o.a. modernisering opleiding, patiëntgerichtheid en
wetenschappelijke activiteiten. Het thema Preoperatieve poli is ook in een kleine groep
uitgewerkt en gepresenteerd in de maatschapvergadering. Het verbeterproces rondom de
preoperatieve poli is met twee afgevaardigde AIOS, contactpersonen vanuit de maatschap
voor de preoperatieve poli en opleiders in kaart gebracht. Dit heeft er toe geleid dat een
supervisor dagelijks expliciet voor de polikliniek wordt ingedeeld en beschikbaar is voor
directe supervisie van de twee AIOS. Dit naar tevredenheid van de AIOS en
polimedewerkers. De preoperatieve poli supervisie is nu sterk verbeterd en de preoperatieve
blijft een vast agendapunt, zowel op de opleidingsvergadering alsook op het dagelijks
generaal rapport.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
113
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
12. (Historiche) Ontwikkelingen
Hieronder een samenvatting over de preoperatieve poli-geschiedenis en cyclische
veranderingen die ook het competent gericht opleiden beïnvloeden geschreven door collega
van Iterson.
Samenvatting ontwikkelingen Preoperatieve polikliniek Anesthesiologie (POS).
De preoperatieve zorg van patiënten die een operatieve ingreep ondergaan dient een aantal
doelen.
Informatie voorziening aan de patiënt.
Risico analyse van de patiënt en indien noodzakelijk optimalisatie van zijn of haar
conditie.
Beperken van niet noodzakelijk preoperatief onderzoek.
Het bewerkstellen van een efficiënte planning en opname.
Historie vanaf 1983
Het St. Antonius ziekenhuis is eind jaren zeventig voorloper geweest in de ontwikkeling van
een poliklinische voorbereiding van patiënten die een operatieve ingreep moesten
ondergaan.
In 1983 ging op aanspraak van anesthesioloog Nic de Zwaan de eerste preoperatieve
polikliniek anesthesiologie in Nederland van start. Dit was, kenmerkend voor het St. Antonius
ziekenhuis, jaren vooruitlopend op een algemene opvatting over voorbereiding van patiënten
voor een operatie zoals landelijk meer uitgevoerd vanaf 1988. Tot die tijd werden slechts de
klinisch opgenomen patiënten preoperatief beoordeeld en geïnformeerd. Dit gebeurde
meestal de dag voor de geplande operatie. Omdat opname in dagbehandeling nog zeer
beperkt was, was het aantal klinisch opgenomen patiënten aanzienlijk meer dan nu. Hierdoor
werd niet alleen het grootste deel van de patiënten beoordeeld, maar ook door de
anesthesioloog die verantwoordelijk zou worden voor de operatieve anesthesiologische zorg.
Preoperatief onderzoek was weinig gedifferentieerd en had het karakter van een algehele
screening in tegenstelling tot een gerichte preoperatieve risicoanalyse. Er werd een enorme
hoeveelheid overbodig preoperatief onderzoek gedaan, in de vorm van het bepalen van labwaarden, en het maken van ECG’s en Thorax-fotos. Tevens werden er structureel patiënten
kort voor de ingreep niet geopereerd, omdat een risicoanalyse of optimalisatie meer tijd
vergden.
Het doel van de toenmalige poli anesthesiologie was enerzijds om iedere patiënt
preoperatieve zorg te bieden en anderzijds de kosten van onderzoek te beperken en
planning van operatieve ingrepen efficiënter te maken. Kosten van met name personeel
zouden worden bekostigd uit besparingen op preoperatief onderzoek. Het aantal preoperatief
gemaakte ECG’s en Thorax foto’s daalde met meer dan 90%.
Behalve een enorme groei in het aantal patiënten over de afgelopen 25 jaar, zijn er diverse
ontwikkelingen te benoemen die met name de laatste 5 jaar van invloed zijn geweest op het
proces van preoperatieve zorg in het St. Antonius ziekenhuis. Dit betreft digitalisering cq.
automatisering, introductie van de POS-medewerker, en een fusie tussen het St. Antonius
ziekenhuis en het Mesos in Utrecht op de voormalige locaties Oudenrijn en Overvecht.
Van papier naar digitale preoperatieve evaluatie.
De fusie van het St. Antonius ziekenhuis met het Mesos ziekenhuis in Utrecht is sinds 2009
een feit. In aanloop naar deze fusie is de preoperatieve voorbereiding op de 3 locaties
geharmoniseerd. Anesthesiologische voorbereiding vond op de locaties Utrecht niet
poliklinisch plaats maar op het operatiecomplex. Dit na poliklinische voorbereiding door de
verpleegkundige intake samen met arts-assistenten van de heelkunde. Patiënten voor
oogheelkundige ingrepen en kinderen voor KNO ingrepen werden slechts op papier
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
114
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
beoordeeld. Op de locatie Nieuwegein bestond geen verpleegkundige intake. Statusvoering
vond op alle drie de locaties volledig op papier plaats.
Destijds is op de beide locaties Utrecht de anesthesiologische beoordeling naar de polikliniek
verplaatst, in samenwerking met de verpleegkundige intake. Alle patiënten werden
vervolgens gezien. Op de locatie Nieuwegein werd de verpleegkundige intake ingesteld. Dit
was noodzakelijk omdat op deze locatie ook patiënten werden beoordeeld die werden
geopereerd op de vorige locaties in Utrecht, waar ze normaliter op de poli verpleegkundig
werden voorbereid.
Fusie maakte het ook noodzakelijk om het proces en de vastlegging van gegevens te
digitaliseren. Hierdoor werd het mogelijk om op drie locaties in het EPD gegevens van
patiënten in te zien en vast te leggen. Digitalisering van de poli anesthesiologie werd
ontwikkeld binnen het bestaande EPD van het St. Antonius ziekenhuis. In samenwerking met
de afdeling ICT werd een POS-formulier gemaakt. Dit digitale formulier vormde een
belangrijke schakel in het logistieke proces van indicatie tot operatie naar planning en
opname. Het sloot enerzijds aan op het door snijdend specialisten gebruikte Opname
formulier, en bevatte anderzijds de digitale goedkeuring voor de patiënt om door de afdeling
opname te worden gepland. Het zogenaamde roze formulier dat deze rol op papier vervulde
verdween. Deze vorm van automatisering en digitaal gesloten logistiek bracht aan het licht
dat een zeer groot aantal patiënten of niet optimaal werden voorbereid (niet door
anesthesioloog dan wel verpleegkundige intake gezien) of om onbekende reden verdwenen
waardoor het uiteindelijk niet tot een opname of uitvoering van een procedure leidde.
Inmiddels worden de patiënten beter gevolgd in het systeem en verdwijnen er geen patiënten
meer om onbekende reden.
Een nieuwe functie: de POS-medewerker.
Naast een digitalisatie van proces en verslaglegging ontstond er door harmonisatie van de
poliklinieken een vraag naar uitbreiding van personeel, zowel voor de verpleegkundige intake
als de poli anesthesiologie. Ingegeven door capaciteitsproblemen vindt er in de medische
zorg een uitgebreide taakherschikking en taakverschuiving plaats. Dit leidt tot nieuwe
beroepen en functies. De functie van POS-medewerker behoort hiertoe. Dit zijn ervaren
anesthesiemedewerkers die naast hun functie op de poli anesthesiologie, werkzaam zijn als
anesthesiemedewerker op het operatiecomplex. Vanuit het St. Antonius ziekenhuis zijn er 4
POS medewerkers opgeleid waarvan er 3 werkzaam zijn, en zijn er recent nog 2
medewerkers de opleiding gestart. Zij beoordelen in principe zelfstandig ASA I en II
patiënten en in overleg met de anesthesioloog patiënten met een hogere ASA classificatie.
Zij voeren in principe dezelfde taken uit als een AIOS of ANIOS anesthesiologie.
Naast AIOS ook ANIOS op de preoperatieve polikliniek anesthesiologie
Tot 2009 werden arts-assistenten aangenomen voor de opleiding tot anesthesioloog in het
St. Antonius direct in opleiding genomen. Sinds 2009 worden de aangenomen artsassistenten, gemiddeld 3 tot 6 maanden als ANIOS aangesteld. Dit geeft zowel de opleiders
zowel als de arts-assistenten zelf de mogelijkheid om de geschiktheid van de keuze te
bepalen. Zij doen in deze periode ruime ervaring op binnen de preoperatieve polikliniek. De
ANIOS is werkzaam op alle drie de locaties.
Harmonisatie POS
Sinds augustus 2012 heeft er een logistieke harmonisatie plaats gevonden op de POS.
Hierbij is de logistiek op alle drie de locaties van het St. Antonius ziekenhuis gelijk geworden.
De doktersassistenten die op de locatie Nieuwegein tot die tijd een gedeelte van de
preoperatieve vragenlijst doornamen met de patiënten hebben voornamelijk een taak
gekregen als baliemedewerkers en op de Backoffice. De patiënten worden nu
anesthesiologisch voorbereid door 1 medewerker (ANIOS/AIOS of POS medewerkers).
Tevens coördineert de Backoffice en baliemedewerker het proces voor zowel de poli
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
115
Lokaal Opleidingsplan Medische Vervolgopleiding Anesthesiologie
St. Antonius Ziekenhuis
anesthesiologie als de verpleegkundige intake. Dit maakt het proces eenvoudiger en
duidelijker voor de patiënt en het maakt uitwisselen van functies over de 3 locaties mogelijk.
Opnameplein in de nabije toekomst.
Vanaf begin 2012 wordt er multidisciplinair nagedacht over de ontwikkeling van een
opnameplein. Dit behelst de integratie van diverse disciplines, zoals apotheek, opname,
verpleegkundige intake, nazorg en anesthesiologische voorbereiding. Het opnameplein heeft
als doel, de patiënt op 1 plaats een integrale preoperatieve voorbereiding aan te bieden.
Tevens worden er voorbereidingen getroffen om de patiënt de mogelijkheid te geven via een
webportaal digitaal gegevens te overleggen en gebruik te maken van een survey na ontslag
uit het ziekenhuis. De bouw van het opnameplein op locatie Nieuwegein is gepland klaar te
zijn na de zomer 2013, tegelijk met de oplevering van de nieuwe locatie Leidsche Rijn. Deze
locatie vervangt de locaties Oudenrijn en Overvecht in Utrecht, en hier wordt tevens een
integraal opnameplein gerealiseerd.
Opleiding Anesthesiologie
Bij de ontwikkelingen zoals hiervoor beschreven zijn de AIOS duidelijk betrokken. Sinds 1
jaar zijn er zelfs 2 AIOS aangesteld die aanspreekpunt vormen voor de diverse disciplines.
De inbreng bij de ontwikkeling van het opnameplein wordt door iedereen als zeer waardevol
ervaren. Tevens wordt de planning van personeel in samenwerking met de AIOS gedaan.
Op de locaties in Utrecht vindt laagdrempelig overleg met een anesthesioloog plaats op de
OK ter plaatse. Indien nodig is er overleg en begeleiding op de poli zelf.
Op de locatie Nieuwegein is er een anesthesioloog verantwoordelijk voor de supervisie van
de AIOS/ANIOS. Deze wordt dagelijks ingedeeld en staat vermeld op het
operatieprogramma, wat ook via Intrazis is in te zien. Sinds een jaar is deze functie steeds
meer exclusief voor de poli, dus zonder bezigheden op het operatiecomplex. Gedurende
2012 voor minstens 2 dagen en vanaf januari 2013 is de indeling 4-5 dagen per week.
In het onderwijsprogramma zijn de afgelopen jaren diverse onderwerpen besproken die poli
gerelateerd zijn, zoals het cardiologische en long consult.
Bij de middagbespreking om 16:30 vindt er een terugkoppeling plaats van bevindingen op de
poli die dan gezamenlijk worden besproken. Regelmatig is er een micro-teaching over
bevindingen op de preoperatieve polikliniek.
Dit wat betreft de POS.
Het Westeinde ziekenhuis en het Jeroen Bosch ziekenhuis maken deel uit van het cluster
Sint Antonius Ziekenhuis. Er is maandelijks contact met deze ziekenhuizen om de voortgang
van de AIOS tijdens hun tweede opleidingsjaar te bespreken. De opleider in het
clusterziekenhuis heeft toegang tot de portfolio inzage in het individueel opleidingsplan en de
gemaakte overdrachtsopmerkingen vanuit het eerste jaar. Zo wordt het competent gericht
opleiden voortdurend bewaakt.
Van het tweede naar het derde jaar is ook weer een overdrachtsdocument om een
zorgvuldige voortzetting van de opleiding te waarborgen.
Behoud van de kwaliteit van de opleiding vereist een actief meetbaar en toetsbaar
opleidingsklimaat waarin AIOS de leerdoelen met leermiddelen kunnen koppelen. Een
steeds verbeterende open feedback cultuur is het doel.
De afgelopen twee jaar is de implementatie van de modernisering opleiding, zoals
beschreven in het specifieke besluit Anesthesiologie, geëffectueerd en is er ook toenemende
aandacht voor het opleiden ook in de algemene competenties. Voor deze generieke
competenties verwijzen we ook naar het lokale opleidingsplan en de visitatiedocumenten. In
het laatste jaar vinden de aandachtsgebieden plaats in een aantoonbaar competentie
gerichte setting. Door AIOS voorgestelde verbeteringen worden verwerkt in een nieuwe
versie van het lokaal opleidingsplan.
St. Antonius Ziekenhuis
Nieuwegein - Utrecht, december 2013
versie 1.1
116

uitnodiging Morshuis (460 KB)

Bekijk de uitnodiging en het programma.

Activiteiten UOI 2015 (wijzigingen mogelijk) Urologisch

NZ 01-Na uw opname.indd - St. Antonius Ziekenhuis

Revalidatie

SCHAKELJAAR ANESTHESIOLOGIE PILOT 2014

Reglement landelijke kennistoets klinische geriatrie

Wat te doen na een neusoperatie

AMS - Talentenklas 2015 - Academie voor Medisch Specialisten

HERFSTDRIVE Nieuwegein www.bridgeclubnieuwegein.nl