VBB Gietwater van kasdaken en daken bedrijfsterrein 42

ABC Westland biedt hemelwater aan kwekerijen aan
Gietwater van kasdaken
én daken bedrijfsterrein
Foto: Gerard Vlekke
St
i
cht
i
ngVaki
nf
or
mat
i
eSi
er
gewassen-Lei
den
In Poeldijk ligt het bedrijventerrein ABC Westland. Het hemelwater
dat daar op de daken valt, zou prima bruikbaar zijn als gietwater voor
de omliggende glastuinbouwbedrijven. Twee bureaus hebben dit idee
uitgewerkt en komen nog deze maand met een ruwe businesscase.
Voor € 1 per m3 moet het kunnen, is hun conclusie.
Peter van Houweling
[email protected]
H
et moet over vijf jaar haalbaar zijn:
hemelwater dat afkomstig is van
de daken van het ABC-bedrijventerrein in Poeldijk en van omliggende
kassen, opslaan in een aquifer tijdens het
najaar en in de winter, om het ’s zomers
als goed gietwater te kunnen gebruiken
in omliggende kassen. Hans van den Berg
van ingenieursbureau Grontmij en Petrus
Postma van adviesbureau BLOC ronden
hierover deze maand een eerste, nog ruwe
businesscase af.
Beide bureaus zijn ook betrokken bij het
gietwaterproject in het nieuw te ontwikkelen glastuinbouwgebied Glasparel+ in
Waddinxveen. De aanleg daarvan zal de
komende maanden plaatsvinden. Glastuinders kunnen daar het gietwater afnemen
voor ongeveer € 0,80 per m3. Die prijs is
mogelijk dankzij een subsidie van het Rijk
en de provincie Zuid-Holland.
Als een dergelijk project mogelijk is in een
nieuw glastuinbouwgebied als Glasparel+
moet het ook kunnen in een veel groter,
bestaand kassengebied zoals het Westland,
redeneerden Van den Berg en Postma. Op
eigen initiatief ontwikkelden de twee daarop
ideeën voor een gietwaterproject rond het
Agri Business Centrum (ABC) Westland in
Poeldijk.
ABC Westland-directeur Herwi Rijsdijk
reageerde enthousiast op de plannen en
toonde zich bereid mee te doen. „We doen
mee omdat het in het belang is van de
tuinbouw”, verklaart hij. Na dit groene licht
konden Postma en Van de Berg beginnen
met het opstellen van een ruwe businesscase. De gemeente Westland, de provincie
Achtergrond
’Systeem is mooi als back-up tijdens droogte’
Raymond van der Knaap van orchideënbedrijf Optiflor bezocht een bijeenkomst
over het plan voor het gietwaterproject.
„Ik zou niet met mijn hele bedrijf afhankelijk
willen zijn van zo’n systeem. Er zijn ook
risico’s. Wie controleert bijvoorbeeld de
kwaliteit van het gietwater? Het liefst heb
ik als bedrijf ook eigen voorzieningen. Je
wilt toch altijd eigen baas zijn. Bovendien
hebben onze eigen bassins nu voldoende
capaciteit. Die liggen er al.
Alleen als we in de toekomst omgekeerde
osmose als ontziltingstechniek kwijtraken,
hebben we geen back-up meer. Dan zou
het mooi zijn dat je gebruik kunt maken van
zo’n systeem, als back-up voor een droge
12
periode. Dan mag het ook wel wat kosten.
Het gietwater dat we nu gebruiken, kost me
minder dan € 1 per m3.”
Nieuwe kas
„Het liefst zou ik een aansluiting hebben
zonder verplichtingen. Misschien zou ik
er op de langere termijn wel meer gebruik
van maken. Bijvoorbeeld als ik een nieuwe
kas bouw en ook de ruimte van de bassins
daarvoor goed kan gebruiken. Dan kan
ik me voorstellen dat ik zo’n systeem als
hoofdvoorziening neem. Maar op dit moment ga ik ervan uit dat ik ook dan wel een
eigen watervoorziening zal aanleggen.”
Zuid-Holland en het Hoogheemraadschap
van Delfland betalen daaraan mee.
Aquifer onder ABC Westland
In de ruwe businesscase zijn verschillende
varianten berekend. De basisvariant gaat uit
van 140.000 m3 gietwater per jaar, afkomstig
van het ABC-dak en van 43 ha aan kasdek.
Verwerking van die hoeveelheid vergt een
investering van € 1,7 miljoen. De kostprijs
voor het water ligt daarmee op dit moment
iets hoger dan € 1 per m3. De kostprijs per
m3 kan echter omlaag door opschaling, wat
een grotere investering vergt.
Alleen al het ABC-dak kan jaarlijks 80.000
m3 hemelwater leveren aan de aquifer.
Daarvan is minimaal 60% (48.000 m3) terug
te winnen als gietwater. De rest sijpelt weg
uit de aquifer.
Het water gaat, voordat het in de aquifer
wordt gepompt, eerst door een zandfilter
om het van organisch materiaal te ontdoen.
Vandaaruit is het jaarrond beschikbaar als
schoon gietwater. In de bodem blijft het
water koud. Dat is volgens Van den Berg en
Postma een extra voordeel in de zomer.
De ontwikkelaars hebben hun plannen
ook voorgelegd aan twaalf tuinders met bedrijven rond het ABC-terrein. Ze bespraken
met hen de kansen en risico’s van het idee
en legden hen de vraag voor: ’Doe je mee
voor € 1 per m3 in 2019?’ Elf van de twaalf
tuinders antwoordden ’ja’.
Geen brijn meer
Niet alleen tuinders hebben baat bij dit project, betogen Postma en Van den Berg, ook
overheden zoals de gemeente Westland, het
waterschap en het drinkwaterbedrijf. „Want
als het overtollige regenwater in de herfst
Vakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)
Hans van den Berg van ingenieursbureau Grontmij (links) en Petrus Postma van adviesbureau BLOC staan op het dak van bedrijventerrein ABC
Westland in Poelwijk. Volgens hen kan het hemelwater van dit dak prima als gietwater gebruikt worden in omliggende kassen.
en winter de aquifer ingaat, hoeft dat niet
via de sloten naar de zee. Daardoor ontstaat
een gigantisch waterbergend vermogen”,
zegt Postma. Het waterschap hoeft daardoor
minder te investeren in waterberging.
De beoogde aanpak levert daarnaast een
oplossing voor de brijnlozingsproblematiek.
Dankzij het systeem gaat bij de deelnemende tuinders geen brijn meer de ondergrond
in. Bovendien gaat het de verzilting van het
Westland tegen. Postma: „Je maakt waarde
van water. Het is de enige echte oplossing
voor brijn, die bovendien marktgedreven is.”
Uitdagingen
De voordelen lijken groot. Maar het is volgens Van den Berg zeker nog geen gelopen
race. „Er zijn nog genoeg uitdagingen.” Eén
daarvan is het leggen van leidingen in de
bodem door en onder de bestaande, intensieve Westlandse infrastructuur. Een andere
uitdaging is dat tuinders met verschillende
teelten ook heel verschillende eisen stellen
aan het gietwater.
De techniek is niet de grootste uitdaging.
„Het zijn allemaal bestaande technieken”,
aldus Van den Berg. „Het unieke is echter de
combinatie van de technieken en de grote
schaal.”
De vraag is verder wie het systeem gaat
aanleggen en wie het gaat exploiteren. PostVakblad voor de Bloemisterij 42 (2014)
ma en Van den Berg ontwikkelden het plan
op eigen initiatief, maar andere partijen
moeten het realiseren en exploiteren. De
exploitatie zou in handen genomen kunnen
worden door een collectief van tuinders,
het waterleidingbedrijf of het hoogheemraadschap. In elk geval zal het ABC het niet
zelf gaan doen, stelt Postma. „Dat heeft er
zelf namelijk geen belang bij. ABC doet
alleen mee omdat dat in het belang van de
tuinbouw is.”
In Glasparel+ legt een projectontwikkelaar het gietwatersysteem aan. Bij bestaande
Westlandse kassen ligt dat volgens Postma
echter minder voor de hand.
Keihard draagvlak
Uit het feit dat de initiatiefnemers deze
maand met een ruwe businesscase komen,
blijkt al dat er een groot draagvlak is bij
diverse partijen. „Er is een hard draagvlak
bij tuinders en een keihard draagvlak bij
publieke organisaties en politieke partijen”,
aldus Postma. Ook het waterschap en de
gemeente Westland beoordelen het plan als
’heel belangrijk’.
Later deze maand volgt een nieuwe sessie met dertig tot veertig tuinders en met
mogelijke financiers. „We kunnen nog aan
een aantal knoppen draaien”, zegt Postma.
Eén knop is het aantal deelnemende tuin-
ders. Dat heeft invloed op de kostprijs. Een
andere knop zijn de investeringen in de
infrastructuur. Een derde knop is het rendement van de opslag in de ondergrond. Hoe
groter de aquifer, hoe efficiënter de opslag.
De Westlandse bodem is bovendien niet
geschikt voor kleine aquifers van individuele
bedrijven, zo blijkt uit eerder onderzoek.
Postma en Van den Berg zijn optimistisch over de haalbaarheid van hun idee.
Realisatie in 2019 is mogelijk, verzekeren ze.
„Ocap was in anderhalf jaar gerealiseerd. Dit
is technisch zeker niet complexer dan Ocap”,
aldus Van den Berg. Beiden denken nu al
aan andere locaties waar dezelfde aanpak
mogelijk is, zoals bij FloraHolland in Naaldwijk en het bedrijventerrein Honderdland
in Maasdijk. <
In het kort
n Het bedrijventerrein ABC Westland
in Poeldijk kan mogelijk vanaf 2019
hemelwater aan omliggende glastuinders
leveren voor gebruik als gietwater.
n Zo’n systeem zou een investering van
€ 1,7 miljoen vergen. De kostprijs van het
gietwater zou dan € 1 per m3 bedragen.
n Elf nabijgelegen kwekerijen zijn positief
over het idee.
13

Download Report