LEÓN
Parador van León
Plaza de San Marcos, 7
% 987 237 300
) 987 233 458
Parador van Villafranca del Bierzo
Avenida Calvo Sotelo
% 987 540 175
) 987 540 010
PALENCIA
Parador van Cervera del Pisuerga
Carretera de Resoba, km 2
% 979 870 075
) 979 870 105
SALAMANCA
Parador van Salamanca
Teso de la Feria, 2
% 923 192 082
) 923 192 087
Parador van Ciudad Rodrigo
Plaza del Castillo, 1
% 923 460 150
) 923 460 404
SORIA
Parador van Soria
Parque del Castillo
% 975 240 800
) 975 240 803
VALLADOLID
Parador van Tordesillas
Carretera de Salamanca
% 983 770 051
) 983 771 013
ZAMORA
Parador van Zamora
Plaza de Viriato, 5
% 980 514 497
) 980 530 063
Parador van Benavente
Paseo de Ramón y Cajal
% 980 630 300
) 980 630 303
Parador van Puebla de Sanabria
Avenida Lago de Sanabria, 8
% 980 620 001
) 980 620 351
Página 1
ADIF
% 902 432 343
Internationaal telefoonnummer
% 902 243 402
www.adif.es
VLIEGVELDEN
Informatie internationale
vluchten % 902 243 402
AENA % 902 404 704
www.aena.es
BELANGRIJKE
TELEFOONNUMMERS
SPAANSE BUREAUS VOOR
TOERISME IN HET BUITENLAND
BELGIË. Brussel
Office Espagnol du Tourisme
Rue Royale 97, 5º
1000 BRUXELLES
% 322/ 280 19 26
) 322/ 230 21 47
www.spain.info/be
e-mail: [email protected]
NEDERLAND. Den Haag
Spaans Bureau Voor
Vreemdelingenverkeer
Laan Van Meerdervoort, 8ª
2517 AJ DEN HAAG
% 3170/ 346 59 00
) 3170/ 364 98 59
www.spain.info/nl
e-mail: [email protected]
AMBASSADES IN MADRID
Alarmnummer % 112
Medische spoedgevallen % 061
Guardia Civil % 062
Rijkspolitie % 091
Gemeentepolitie % 092
Verkeersinformatie
% 900 123 505
www.dgt.es
Gemeentelijk
informatienummer % 010
Postkantoor % 902 197 197
www.correos.es
België
Paseo de la Castellana, 18
% 915 776 300
) 914 318 166
Nederland
Avenida Comandante Franco, 32
% 913 537 500
) 913 537 565
VERVOER
Busstations
Ávila % 920 220 154
Burgos % 947 288 855
León % 987 211 000
Palencia % 979 743 222
Salamanca % 923 236 717
Spanje
Segovia % 921 427 705
Soria % 975 225 160
Valladolid % 983 236 308
Zamora % 980 521 281
EUROPESE GEMEENSCHAP
Europees Fonds voor
Regionale Ontwikkeling
H
Castilla y León
BURGOS
Parador van Lerma
Plaza Mayor, 1
% 947 170 685
) 947 170 685
SEGOVIA
Parador van Segovia
Carretera de Valladolid-La Lastrilla
% 921 443 737
) 921 437 362
10:38
Castilla y León
ÁVILA
Parador van Ávila
Marqués Canales de Chozas, 2
% 920 211 340
) 920 226 166
Parador van Gredos
Carretera Barraco-Béjar, km 43
Navarredonda de Gredos
% 920 348 048
) 920 348 205
30/9/09
Spanje
HOL-CASTILLA LEON-Cubierta.qxd:Maquetación 1
Ávila
Burgos
León
Palencia
Salamanca
Segovia
Soria
Valladolid
Zamora
Pradairo
1029
LUGO
Londen
Na
rc
ea
2417
Miravalles
1969
N-VI
Catoute
N-120
N-VI
Río
AP-71
1848
Teleno
1778
Manzaneda
A-52
2127
d
Se r
a e
Río
Peña
Negra
2124
Lago
de Sanabria
Er
ia
N-525
Río
BRAGANÇA
Mirandela
S PA N J E
N-630
San Vitero
Alcañices
Sta. Luz
910
Emb. de
Ricobayo
Miranda do Douro
983
Fermoselle
785
Emb. de
Aldeadávila
Alfaraz
Pereña de
Masueco la Ribera Emb. de
Almendra
Vilvestre
Ledesma
Melilla
El Cubo de
Tierra del Vino
Foto’s:
Fotografisch archief Turespaña
Druk:
AGSM S. A.
D.L. AB-505-2009
NIPO: 704-09-348-6
Gedrukt in Spanje
Opmaak:
P&L MARÍN
DO
La Fregeneda
Río
Vitigudino
PARQUE NATURAL
ARRIBES DEL DUERO
Villar de
Peralonso
Lumbrales
To
Sando
Santa Ma
de Torme
N-620
Alba d
Torme
Retortillo
A-62
Vecinos Buenavista
Vald
Hu
eb
SanctiLas Veguillas
ra
Fr
Ye
Spiritus
Vilar
lte
Tamames Linares
s
Alh
Formoso
Morasverdes PARQUE NATURAL de Riofrío Endrinal
QUILAMAS
El Cabaco San Miguel GuijueloS
Ciudad Rodrigo
Peña de
de Valero N-630
Francia 1732
C
SIERRA
El Bodón
a
La Alberca Miranda D E B É J A
t
a
G Casares de Sotoserrano del Castañar Béjar
e
las Hurdes
d
Candelario
Río
Berzosa
826
La Fuente de
San Esteban
Mezas
1265
r a
e r
S i
Valverde
del Fresno
Moraleja1
1367
Jañona
Villanueva
de la Sierra
PARQUE NATURAL
LAS BATUECAS- PARQUE NATURAL LA COVATILLA
PEÑA DE FRANCIA DE CANDELARIO
Los Llan
N-630
Pozuelos
de Zarzón
Hervás
del Torm
A-66
N-110
Plasencia
Jaraiz de
la Vera
CÁCERES 87 km
3e Editie
La Ve
Zarapicos
SALAMANCA
Río
Vertaling:
Marianne Moester Blom
Fuen
Calzada
de Valdunciel
Agueda
Tekst:
Javier Tomé
Uitgave:
© Turespaña
Secretaría de Estado
de Turismo
Ministerio de Industria,
Turismo y Comercio
RÍO
Corrales
La
d
N-630
UR
O
Ceuta
Tolweg
Tolvrije snelweg en Autoweg
Nationale weg
Eersterangsweg
Tweederangsweg
B-weg
Spoorweg
Hogesnelheidslijn
Werelderfgoed
Parador
Herberg
Golfbaan
Camping
Jachthaven
Kuuroord
Skioord
Vliegveld
Nationaal park
Natuurpark
Route van Santiago
ZAMO
Pereruela
Cibanal
885
Middellandse
Zee
N-631
Emb. de
Villalcampo
Bermillo
de Sayago
Cast
724
Carbajales
de Alba
Villalcampo
Lagun
de Villa
V
de
Granja de
Moreruela
1012
N-122
or
Macedo
de Cavaleiros
P O R T U G A L
Madrid
A-52
Tera
Trabazos
1318
Villafranca del Bierzo. León
999
Lissabon
A-66
Corraes
1262
Chaves
Castilla
y León
N-
2185
Peña
Trevinca
Sab
50
52
54
60
N-120
N-536
Sil
o
Frankrijk
AP-66
D E
Emb.
de Belesar
N-630
Emb. de
Barrios
de Luna
2117
A-6
1291
Golf van Biskaje
de Luna
Becerreá
de Luna
Als het al mogelijk
is om de
Mirantes
Murias de
Portomarín
Páramo
Burbia Fabero
de Luna
complexe
werkelijkheid
van
Het
gebied
ligt
voornamelijk
Paredes
del Sil
Sarriá
Santibañez
I E R Zhet
O Toreno
Castilla y León in een definitie teE L Brond
bekken Folgoso
van de rivier
de
de Ordás
Chantada
Villaqui
Herrería San Fiz de Seo
San Miguel
de la Ribera
omvatten,
is dat
Duero,
het grootste
de Incio
de las Dueñas
Monforte dan
Carrizo de San Miguel
Villafranca
de Lemos
Bembibre
del Camino
ongetwijfeld “monumentaal”.
van Spanje, en
la Ribera
del Bierzo rivierbekken
Ponferrada
Benavides
Want alles aan de geografische
bevindt Ezich in een de Órbigo
Onzonil
A Pobra
T Santa Colomba
Luíntra
en
culturele aspecten
van
deze
bevoorrechte
positie
vanwege
Valdevim
Astorga
N
Hospital
O Barco
de Trives
de Somoza
O
Freixido
de Órbigo
OURENSE
M belangrijke verbindingen
strategisch in het noordwesten
de
Destriana
Manzaneda
Encinedo
M A R A G AT E R I A
O Bolo
Baños
van dehet
Schiereiland gelegen
met deL Ahoofdstad
vanLahet
land Villamañán
Bañeza
Molgas
A
Veiga
Truchas
Castrocontrigo
Vilar de Barrio CABEZAisDEbuitensporig. i r a e La en
C br met de streken
Gemeenschap
aan
de
ra
Justel
MANZANEDA PARQUE NATURAL LAGO
DE SANABRIA
San Martín
Het uitgebreide Ascala
Oceaan. Castilla y
Palacios
Gudiñaaan de Castañeda Atlantische
Xinzo
de Sanabria
Laza
nuances
is vooral
te danken aan León
is
gelegen
in het
de Limia
Cualedro
Mombuey
Puebla
Benavente
A Mezquita Padornelo
denoordelijk
Sanabria
deBaltar
buitengewone afmetingen
deel van de Spaanse
Santa Cristina
Villardeciervos
VALLE
Verín
Portelo
D E LenT wordt
E R A de la Polvorosa
Centrale
Hoogvlakte
van deze streek, die een vijfde
Figueruela
San Vicente
Tábara
Arriba
deel van hetFeces
gehele Spaanse
op denatuurlijke
begrensd
dewijze
la Cabeza
Peña Nofre
46
48
Braña
21
Peña Ubiña
O Corgo
Guntín
de Pallarés
N-525
Parijs
1890
S
Verenigd
Koninkrijk
Dublin
1712
L E
Ó N
DE STREEK
Palas
de Rei
N-540
Ierland
Portugal
Atlantische
Oceaan
Meira
Rábade
big
8
8
11
14
17
20
23
26
29
32
35
36
38
40
42
44
Inleiding
Baamonde
Río
1
OVIEDO 14 km
grondgebied
beslaat. De totaleMieres
Cangas
Pola
de Narcea
C
oppervlakte van
y León
O Castilla
de Lena
R D
C
I
L L E
2
Marentes
is 94.193 km , de meest
PAJARES-VALGRAN
uitgestrekte streekLEITARIEGOS
van de
Degaña
EuropeseVillablino
Unie. Babia Sena
Vi
Caldas
Grandas
de Salime
Ór
Inleiding
Wandeling door de provinciehoofdsteden
Ávila
Burgos
León
Palencia
Salamanca
Segovia
Soria
Valladolid
Zamora
Genieten van Castilla y León
Ávila. Het Gredosgebergte
Burgos. Hart van Castilië
León. De Route van Santiago
Palencia. De Romaanse kunst
Salamanca. Het berggebied
Segovia. De koninklijke
buitenverblijven
Soria. Het land van El Cid
Valladolid. Wijngaarden
en kloosters
Zamora. Meer van Sanabria
Vrijetijd en vermaak
Nuttige gegevens
O
MIÑ
Na
via
D
Rí
o
U
Río
O
RÍ
O
H
A CORUÑA 84 km
N
PONTEVEDRA 102 km
I
Jarandilla
de la Vera
door de Cordillera Cantábrica in
het noorden, Sistema Ibérico in
het oosten, Sistema Central in
het zuiden en Montes GalaicoLeoneses in het westen. De
Duero, de grootste bron van
elektrische energie van het
land, daalt woest stromend af
uit het hart van het Sistema
Ibérica, op meer dan 2.000
meter hoogte. De rivier loopt
als een as door deze streek en
begint in de valleien steeds
kalmer te stromen. Hier vormt
zich een netwerk aan hoofd- en
zijrivieren die in de grote Duero
uitkomen en dat drie soorten
landschappen heeft doen
ontstaan: de woeste vlakte, het
open veld en de vruchtbare
laagvlakte.
De verschillende landschappen
hebben gezorgd voor een zeer
gevarieerde natuur. De meest
voorkomende boomsoort is de
steeneik die goed bestand is
tegen zowel de kou als de
warmte. In alle provincies zijn
steeneiken te vinden, op
heuvels en in bossen.
Rivier de Carrión. Palencia
Ook groeien er kastanjebomen
in de koelere en meer
vruchtbare gebieden, vooral in
de noordoostelijke gewesten
van León. En tenslotte kan de
reiziger in de bossen van het
Gredosgebergte talrijke
exemplaren van de zo geliefde
grove dennen bewonderen.
Dankzij de grote oppervlakte
beschikt Castilla y León over een
enorm gevarieerde fauna. De
meest woeste zone herbergt
diersoorten zoals de wolf en de
bruine beer die gedoemd leken
te verdwijnen maar
tegenwoordig beschermd
worden door maatregelen die
het voortbestaan beogen van
zoogdieren die in alle tijden
door de mens achtervolgd zijn.
De emblematische berggeit is te
zien in de bergen van Gredos en
in de Cordillera Cantábrica vindt
men herten, wilde zwijnen en
auerhanen. En onder de vogels
zijn noemenswaardig de
keizersarend, de vale gieren van
de Kloof van de Lobosrivier en
de ooievaars die overwinteren
in Villafáfila.
Berlanga de Duero. Soria
Sierra de Gredos. Ávila
De natuurlijke grenzen van
de Gemeenschap, deze
imposante onregelmatig
gevormde bergketens, hebben
gezorgd voor gevarieerde en
bekoorlijke landschappen.
Op de hoge bergtoppen
vormt de eeuwige sneeuw een
prachtige aanblik, terwijl de
lager liggende zones bestaan
uit vruchtbare bomenmassa’s
met rivieren die hier leven
brengen.
DE GESCHIEDENIS
Rond de Duero en diens
zijrivieren vestigde een aantal
stammen, waarvan de
geschiedenis in de loop der
tijden verloren is gegaan, in
deze eeuwenoude Gemeenschap
de eerste nederzettingen.
Na onderwerping door de
Romeinse legertroepen, bracht
de pax romana deze streek
beschaving en vooruitgang.
Zo ontstonden hier bruggen
en wegen, thermen en
afvoersystemen, aquaducten
en nieuwe stedelijke
nederzettingen. De komst
van de Westgoten introduceerde
weer andere elementen in
het landschap. Tenslotte
bouwden de christenen de
eerste kerken die aan de vlakke
horizon van Castilië van verre te
zien waren.
Het karakteristieke
continentale klimaat van
Castilla y León, met lange
strenge winters die een
contrast vormen met de
gematigde zomers, heeft veel
te maken met de levendigheid
van deze streek. De diepe
valleien vertonen naar
gelang de tijd van het jaar
een kleurschakering van
diepgroen tot warmgoud,
ofschoon de dalen altijd
beschermd worden door
zacht glooiende heuvels met
kastelen die lijken te waken
over de mensen en de
voorschrijdende tijd.
Na opeenvolgende invasies van
de Arabieren raakten de oevers
van de Duero verarmd en
ontvolkt. Maar het dal
overleefde en vanaf de IXe
eeuw werden hier steden als
3
heeft gespeeld bij de vorming
van Spanje als natie. Het was
een periode van oneindige
rijkdom, uit de Nieuwe Wereld
meegebracht in karvelen met de
Spaanse vlag in top, die op alle
bekende zeeën te zien waren.
Alle vooruitgang en welvaart
die in de daarop volgende
eeuwen bereikt werd ging
echter weer verloren toen het
rijk “waar de zon nooit onder
ging” langzaam begon af te
brokkelen. In die tijd ontstond
het fenomeen van de emigratie,
de zoektocht naar nieuwe
kansen, die vrijwel nog tot in
onze dagen voortduurt.
Huis met de Schelpen. Salamanca
Zamora en Burgos gesticht.
In de eeuw daarop werd dankzij
de stimulerende kracht van
graaf Fernán González een
begin gemaakt met een
gezamenlijke onderneming die
de naam Castilië kreeg. Dit was
de tijd van de Herovering van
Spanje op de Moren die een
nieuwe impuls kreeg door de
definitieve vereniging van
Castilla en León in 1230. Vanaf
die tijd zou het machtigste
koninkrijk van het Iberisch
Schiereiland zijn eigen cultuur
en identiteit gaan vormen.
In de XXe eeuw werd met de
terugkeer naar de
democratische samenleving in
1983 een Autonomiestatuut
afgevaardigd dat de streek
Castilla y León als een
territoriale eenheid bevestigde,
zoals eerder vermeld de meest
uitgestrekte van Europa, met
ongeveer tweeënhalf miljoen
inwoners.
De Gemeenschap bestaat uit
negen provincies: Ávila, Burgos,
León, Palencia, Salamanca,
Segovia, Soria, Valladolid en
Zamora. Hoewel de
hoofdsteden en dorpen op zich
een geheel eigen karakter
vertonen, zijn zij verbonden
door een gemeenschappelijk
verleden met een rijke
In León werd de eerste ooit in
het Westen gehouden
democratische
volksvertegenwoordiging bijeen
geroepen en in Valladolid traden
Isabel en Fernando in het
huwelijk, het Katholieke
Koningspaar dat een cruciale rol
4
geschiedenis en oude tradities.
Kunst, cultuur en toeristische
attracties vormen een drieluik
dat de fascinerende
persoonlijkheid van Castilla y
León goed weergeeft. Een
legendarische streek die
opnieuw in staat is gebleken
over het eigen lot te beslissen.
DE AARD VAN DE STREEK
Eerder werd gerefereerd aan
de enorme uitgestrektheid van
deze Gemeenschap; hetzelfde
kan gezegd worden van de
historische en culturele
monumenten. Er worden
hier nog steeds opnieuw
overblijfselen uit de Romeinse
tijd ontdekt. Ook is Castilla
y León altijd een van de
initiatiefnemers geweest van
de Route van Santiago die, de
sterren van de Melkweg
volgend, rechtstreeks naar
het graf van de Apostel Sint
Jakob leidt in Santiago de
Compostela. Of, uitgedrukt in
de taal van weleer, deze Route
bereikte het finis terrae, het
laatste toentertijd bekende
stukje land.
Met dit fantastische staaltje van
ingenieurswerk waarmee in
het middeleeuwse Spanje
begonnen werd en waarbij men
steeds rekening hield met het
welzijn van de pelgrims, werden
wegen gerepareerd, bruggen,
ziekenhuizen en herbergen
gebouwd, hetgeen een
buitengewone stimulans
betekende voor de handel en
de ontmoetingen tussen de
verschillende volkeren.
En vanzelfsprekend werden er
schitterende kerken gebouwd
die een bewijs vormen van de
eeuwigheidswaarde van de
religieuze beleving.
Kasteel van Peñafiel. Valladolid
Langs de Route van Santiago
verschenen werkelijk
schitterende bouwwerken
in Romaanse stijl zoals
bijvoorbeeld de kerk van San
Martín de Frómista in Palencia,
de basiliek van San Isidoro van
León en het bijzondere klooster
van Santo Domingo de Silos in
Burgos. Of de route van
plattelandskerken door het
noorden van de provincie
Palencia, een zeer interessante
zone op kunst- en toeristisch
gebied.
Het hoogtepunt van de
gotische bouwkunst vond
plaats in de periode van bloei
van het rijk, toen Castilla y
León synoniem was met Spanje
en viceversa. De mooiste
voorbeelden van deze stijl vindt
men in de kathedralen van
León en Burgos. De sobere
kathedraal van León met diens
kalme uitstraling heeft een
aantal gebrandschilderde
ramen die de bezoeker de
Turégano. Segovia
magische indruk geven zich in
het middelpunt van het licht te
bevinden. Anderzijds is de met
fijn bewerkte stenen gebouwde
kathedraal van Burgos zo
rijkelijk versierd dat deze aan
de Renaissance doet denken.
Een latere bouwstijl
produceerde werken in een
verder ontwikkelde gotische
stijl, gangbaar onder Isabella II
van Castilië. Van deze
Isabellastijl zijn voorbeelden te
zien in Valladolid zoals het
College van San Gregorio en in
Burgos het Kartuizerklooster
van Miraflores, die van een tot
de verbeelding sprekende
schoonheid zijn. De Castiliaanse
bouwkunst met Arabische
componenten, de gotische
mudejarstijl, geniet in deze
streek een lange traditie: het
klooster van Santa Clara in
Tordesillas en talrijke vestingen
met als altijd levendig
hoogtepunt de Alcázar van
Segovia.
Collegiale Kerk van Santa María.
Aranda de Duero. Burgos
Santa María del Azogue.
Benavente. Zamora
De invloed van de Italiaanse
Renaissance bereikte Spanje
in de vorm van de platereske
stijl, die prachtig is
weergegeven in het gebouw
van de Universiteit van
Salamanca en het klooster
van San Marcos in León.
In deze tijd was ook de beste
literatuur van de Gouden Eeuw
nauw verbonden met deze
plaatsen, met als illustratief
voorbeeld de schelmenroman
El Lazarillo de Tormes.
Samenvattend is het niet
overdreven te beweren dat de
Gemeenschap een samenvatting
geeft van tweeduizend jaar
christelijke cultuur. De aard van
de streek wordt gevormd door
een indrukwekkend kunstzinnig
en cultureel erfgoed waaraan nog
steeds nieuwe namen en werken
worden toegevoegd. De invloed
die van het prachtige landschap
uitgaat is terug te vinden in het
werk van Miguel Delibes en
van de groep die bekend staat
als de “School van León”. De
onderzoeker en folklorist Joaquín
Díaz volhardt in zijn strijd tot het
behoud van de volkstradities.
En met betrekking tot de
beeldende kunst kan als meest
representatieve schilder genoemd
worden José Vela Zanetti; één van
zijn beste muurschilderingen is te
zien in het gebouw van de
Verenigde Naties in New York.
Na de verhuizing van het Hof
naar Madrid, in 1561, verloor
Castilla y León grotendeels
zijn vooraanstaande positie.
Desalniettemin werden er
toch nog enkele schitterende
hoogtepunten bereikt zoals
het barokke Plaza Mayor van
Salamanca en een belangrijke
stroming in de beeldhouwkunst
met als bekendste
vertegenwoordiger Gregorio
Fernández. Het paleis van
La Granja is te danken aan de
Bourbondynastie, het laatste
provinciale bouwwerk van
artistiek belang.
Castilla y León is kortom een
gigantisch museum, een
meesterwerk vervaardigd door
een veelzijdige natuur en een
eeuwenlange glorierijke
geschiedenis.
7
as
MA
DR
ID
Humill
adero
Ave
nida
de P
or tu
gal
DE
Les
quin
Pe
d
LA
RA
ST
RO
Fr
an
cis
co
Peregrin
o
G
al
le
go
Re
ye
sC
ató
ro
lic
os
La
ga
sc
a
P
De lá y
nie
l
Call
RON
e
DA
Ca
MA
DR
ID
2
9
es
pín
Va
ll
s
re
lT
or
de
lle
Ca
de
do
on
oh
rg
Bu
Vi
l
ta
pi
os
an
rm
l
He
de
lís
So
Te
so
EO
PA
S
lle
H
lle
Ca
To
m
do
an
rn
Ca
os
de
Sa
nto
é
ej
o
los
e
lle
Cond
Án
res
Te
la
Co
nd
e
Dom
ingo
Don
DE
L
ge
go
Dom
in
San
to
és
Fe
é
s
Jo
de
A
ER
ET
RR
CA
IDA
ra
rete
Car
N
Río
r
ue
cq
Bé
r
ta
Atrio de
Puerta de San Isidro
la Malaventura
rza
Za
Ca
la
es
m
an
r
To
steb
o
é
Ti
Calle
de
La
Sola
na
Call
e Vil
lare
Cuc
al
ade
ro
Mar
qu
co
Rí
Puerta
del Puente
2
ja
s
s
Va
San
Esteban
San
E
Ermita de San Segundo
Ada
olá
andil
Nic
8
Soledad
Ramón
DE
Ma
DE
rqu
és
a
os
eñ
rd
El C
Tra
del Pvesía
uente
Molino
de la Losa
Ped
ro
Núñez
Lopez
3
n
eba
Est mingo
Do
Ca
Mercado de
Ganados
San
Leale
s
NI
DA
AV
E
Ajate
s
VIEJA
4
0
Puente
Romano
100
200
AÑO 2005
1
1 De Vier Zuilen
8 Klooster van de Heilige Theresia
2 Middeleeuwse stadsmuur
9 Klooster van Nuestra Señora
de Gracia
3 Puerta del Alcázar
10 Klooster van Sint Jozef
4 Kathedraal
11 Klooster van La Encarnación
5 Basiliek van San Vicente
De Vier Zuilen
6 7
10
5
lle
Las
Mor
ada
s
de
Pas
a
je P
rad
o
Santander
esil
San
c
las
ho
ho
San
c
Tor
d
Pra
do
11
le
al
Alvorens echter het
middeleeuwse stadsgedeelte te
bezoeken dient de bezoeker
eigenlijk eerst het mooiste
uitzicht op Ávila te bewonderen
vanaf een bevoorrecht punt, de
heuvel bekend als De Vier Zuilen
(1), gelegen op ongeveer twee
kilometer afstand van de stad,
aan de weg naar Salamanca.
Het meest karakteristieke
element van Ávila is de
beroemde middeleeuwse
stadsmuur (2), de best behouden
gebleven stadswallen van
Iets verderop rijst de
Kathedraal (4) trots op,
verrassend vanwege de
gelijkenis met een militaire
vesting. De voorgevel bestaat
uit een bijna 43 meter hoge
kanteelvormige toren met
gotische en barokke elementen.
In het met grijze en roodachtige
steen uitgevoerde interieur
valt de harmonieuze dubbele
ruimte van de kooromgang op.
Daar ligt achter het hoofdaltaar
het rijkelijk bewerkte albasten
praalgraf van Don Alonso
de Madrigal, El Tostado, een
meesterwerk van Vasco de
la Zarza.
Santa
Catalin
a
ol
Plaza del
re
Mansión de
Iglesia de Santo
er ez
Ejército
los Deanes
n Fnánd
Tomé el Viejo
o
Plaza
r
D e
Tea
H San
tro de los Plaza
Iglesia
de
M
de
igue
Nalvillos
CA
l San Pedro
Italia
LL
E
Est
rad
a
Puerta de Parque de
Plaza de
SAN
Ca
San Vicente San Vicente
Santa Teresa
lle
o El Grande
S
EG
de
Ca
UN
lle
DO
de
Plaza
Ca
l To
stilla
sta Catedral
do
Mansión de
Cr
los Verdugo
Vie uz
ja
Palacio de
n mo
Portillo del
los Águila
o
A
leman
D óni
Mariscal
ia
Calle La Encarnación
er
toria
G
Vic
Santo Tomé
Plaza
Plaza el Nuevo
Fuente el Sol
Va
de tín
de ra
Teniente
rio ar
lR
Plaza
At n M
Arévalo Palacio
ey
Episcopal
Mosén Rubí
San Martín Sa
Convento de
de
Plaza de
Plaza del
Mosén Rubí Ayuntamiento
Santiago
es
ita
Mercado Chico
vit
Plaza
qu
a
z
n
Iglesia de C
Pedro Dávila
Me
Iglesia de
Be
z
San Juan abal
de
Santiago
ler
pe
os
Plazuela de
Ló
Ca
Palacio de
He sim
San Juan
Palacio de
r
i
ná ro
Sa
Benavites
los Dávila
nd
Santa María
ez
Diputación ncho
de la Cabeza
Dá
as Puerta Sa
Ramón y Cajal
Provincial
vila
s
ed del Rastro n
p
J
ela
e
im
Torreón
de
Plaza
ena B
C
hu
láz los Guzmanes Plaza Corral
Concepción
ac
v
q
ue
Puerta
de Campanas
Arenal
Co
z
Mansión de
Parque
del Carmen
Tre
los Poletinos
del Rastro
sT
aza
s
San
to D
om
Plaza de
Az
ing
pu
o
Teso del Carmen
ru la Santa
Plaza
Puerta de
de
Santa Teresa
illo
San
Calle
E
m
Poc
p
Palacio de
edra
Nicolás
d
a
Núñez Vela
Palencia
C
In de volkspoëzie wordt Ávila
gedefinieerd als “tierra de cantos
y de santos” – streek van
gezangen en heiligen.
Het ongeveer 53.000 inwoners
tellende stadje ligt op
1.131 meter boven de zeespiegel,
waardoor het de hoogst gelegen
provinciehoofdstad van Spanje is.
Dankzij een zorgvuldig bewaard
gebleven stadscentrum en
talrijke monumenten is dit kleine
vredige stadje in 1985 tot
Werelderfgoed verklaard.
ÁVILA
AVE
N
Ávila
Europa. Rond het jaar 1090 werd
begonnen met de constructie
van deze massieve stenen wal
die 2,5 kilometer lang is,
zes toegangspoorten en drie
kleinere doorgangen telt,
ongeveer 2.500 kantelen en
88 torens. De bekendste is de
Cimorrotoren die de gigantische
abscis van de kathedraal van
Ávila vormt. De reiziger kan de
bovenkant van de muur bereiken
via de poorten van El Alcázar (3),
Los Leales en El Carmen.
lla
rri
Pa
Wandeling
door de
provinciehoofdsteden
Iglesia de
San Andrés
Plaza de
Pad
re B
albin San Andrés
o
Toeristenbureau
6 Koninklijk Klooster van
Sint Thomas
Parkeerterrein
7 Museum voor Oosterse Kunst
Parador
9
300 m
Burgos
Stadsmuur
Plaza de Santa Teresa
In het Kathedraalmuseum
bevindt zich een prachtige
zilveren monstrans, vervaardigd
door Juan de Arfe, die bij
processies wordt meegedragen.
uit de Spaanse geschiedenis,
noemenswaardig. In het
zomerpaleis van koningin
Isabella is het bekoorlijke
Museum voor Oosterse Kunst (7)
gevestigd.
Buiten de stadsmuren staat de
Basiliek van San Vicente (5), te
bereiken via de gelijknamige
poort. Dit is het belangrijkste
Romaanse bouwwerk van Ávila,
gemakkelijk te herkennen aan
de klokketoren. De in de XIIe
eeuw gebouwde kerk herbergt
het schitterende praalgraf van
Sint Vincent en diens zusters,
versierd met taferelen uit het
leven van deze martelaren.
De stad Ávila is nauw verbonden
met de Heilige Theresia van
Jesus, één van de grote
kerkgeleerden. Het Klooster
van de Heilige Theresia (8) werd
gebouwd in 1636 op de plaats
van het geboortehuis van de
mystica. Naast een kerk met
barokke en neoklassieke
elementen zijn ook de
moestuin en een museum met
herinneringen aan de Heilige
Theresia de moeite waard.
De sporen van deze Teresa de
Cepeda zijn nog duidelijk waar
te nemen op de kerkelijke en
culturele route die langs
verscheidene bouwwerken leidt:
het Klooster van Nuestra Señora
de Gracia (9), het Klooster van
Sint Jozef (10) en het Klooster
van La Encarnación (11).
Eveneens buiten de muren
bevindt zich het Koninklijk
Klooster van Sint Thomas (6),
een voortreffelijk voorbeeld
van de gotische Isabellastijl,
gebouwd in de XVe eeuw onder
auspiciën van het Katholieke
Koningspaar. Naast de drie
rijkelijk gedecoreerde
kloostergangen is ook het
graf van Carrara-marmer
van prins Don Juan, enige
mannelijke nakomeling van
het belangrijkste koningspaar
Koninklijk klooster van Sint Thomas
10
De hoofdstad van de provincie
Burgos (ongeveer 162.000
inwoners) die een fundamentele
verbinding vormt op de Route
van Santiago kan bogen op een
eeuwenoude geschiedenis.
De oorsprong van de stad
gaat terug tot halverwege
de IXe eeuw en gedurende de
Middeleeuwen was Burgos de
hoofdstad van Castilië, totdat
na de verovering van Granada
Valladolid werd uitgeroepen
tot nieuwe hoofdstad. Het is
de moeite waard om een
wandeling te maken langs de
vele statige gebouwen en te
genieten van het zuivere licht
van Burgos.
De reiziger bereikt het oude
centrum via de Boog van de
Maagd Maria (1), een poort die
gedurende de XIVe eeuw in de
stadswallen gemaakt werd en
versierd is met standbeelden
van plaatselijk befaamde
personen. Hiertegenover
staat de Kathedraal (2), door
Uitzicht op de stad
Teófilo Gautier gedefinieerd
als “zo verfijnd als een
vrouwelijk sieraad", die op de
Werelderfgoedlijst is geplaatst.
Het is het belangrijkste
monument van de stad en naar
afmetingen de drie na grootste
kathedraal van Spanje. Het is
een bouwwerk in gotische stijl
en de eerste steen werd in 1221
geplaatst door Ferdinand III.
Vooral noemenswaardig
zijn de Sarmentaldeur, de
schitterende kapel van
El Condestable met het graf
van deze Castiliaanse
Opperrijksmaarschalk, de
Gouden Trap, een werk van
Diego Siloé, de prachtige
koepel en het befaamde
Kathedraalmuseum.
Achter de kathedraal bevindt
zich de Sint Nicolaaskerk (3)
met een prachtig altaarstuk
van gekleurde steen. En in
de Kasteelwijk, aan de voet
van de oude militaire vesting,
bevindt zich de Sint
Stefanuskerk (4) uit 1280,
waar het zeer interessante
Altaarmuseum is gevestigd.
as
tor
Sa
nz
P
Moneda
Pu
eb
la
Almirante Bonifaz
San
Laín
z
del R
ey
Palom
a
Go
nzá
le
Hue
rto
Calle
6
CA
Ayuntamiento
El Espolón
D
I
OL
D
LA
L
VA
Plaza
San Fernando
L
RA
n
zó
Ar
9
ÓN
NZ
LA
R
A
A
lan
DE
RC
UE
AP
AT
ER
SI
Futuro Museo de
la Evolución Humana
se
LLE
2
Plaza
E del Cid
LL
Plaza
Mayor
V
DE
A
ID
EN
AV
O
IT
CA
Esteban
Pozo Seco
Seminario
Fernán
San
Mirador
Plaza
Fernando III
4
DE
Plaza
de la
Libertad
o
Calle
Castillo
5
d
le
To
AÑO 2005
AvIglesia de
Gil
San Lorenzo
A
RI
Hospital de
San Juan
n
Gra tro
Tea
s
aza
Cor Arco de
San Esteban
s
no
la
el
Monasterio
de San Juan
Iglesia de
San Lesmes
es
Lesm
San
nos
tela
Hor
n
a
Los
u
n J
Sa
SANTANDER
200 m
Esteban
100
Iglesia de
San Gil
Corr
alón
Convento de
las Bernardas
Plaza
de España
San
ncisco
Arrabal
N
Trinidad
AVENIDA CID
CAMPEADOR
Calle San Fra
BURGOS
0
Calle Azorín
en
rg
Bu
1
PABLO
7
no
LA
Gim
e
de
o
rri
lle
se
Pa
8
o
de
lE
m
Ca
pe
cin
ad
o
Ba
DE
res
Pa
se
o
E
D
C. Lavado
Barrant
es
Ap
ari
cio
y
Ru
iz
la
ME
R
CE
D
Plaza
Santa María
Isla
3
SAN
A
a
ID
Calle Caler
EN
Puente de AV
da
Santa María
iran
eM
Plaza
Iglesia de
Call
o
de
Vega
Santa Águeda
res
Iglesia de
rog
CA
Antigua Alhonda
la Merced
el P
mpo
d
a
L
da
C
Águe
LE
l
lle
Santa
z de
Ca
Ca
Ronda Mar tíne
s
lle
o
Cubo
Iglesia de San Cosme
Eduard
Paseo de los
y San Damián
d
pción
Ci
Calle la Conce
Hospital
Plaza
l
San Juan de Dios
e
d
Instituto del Cardenal
Luis
Hospital de
Martín Santos López de Mendoza
la Concepción
cia
Paseo
Ca
M
en
de
lle
l
AD
la
de
Va
Isla Plaza de
lC
R
ID
arm
da
Castilla
ni
en
e
E
Av
L
L
A
Río
AVEN
C
IDA
DE
PALENCIA
Solar
del Cid
González
Fernán
Arco de
Fernán González
In de omgeving van Burgos
bevinden zich twee religieuze
bouwwerken die een bezoek
meer dan waard zijn. In het
westen staat het Koninklijk
Klooster Huelgas Reales (8),
gebouwd door Alfons VIII in
1187 op een buitengoed.
Het voornamelijk als pantheon
dienstdoende klooster heeft
een gotische galerij versierd
met motieven in mudejarstijl.
In de kapel van Sint Jakob
bevindt zich een houten beeld
van de Apostel met een
beweegbare arm waarmee
edelen tot ridder geslagen
werden. In het Museum van
Kostbare Stoffen bevindt zich,
naast andere stukken uit die
tijd, de historische vaandel
die in Las Navas de Tolosa
buitgemaakt werd op
de Arabieren.
Kartuizerklooster van Miraflores
1 Boog van de Maagd Maria
Op weg naar de rivier komt
men langs het Huis met
het Koord (5), het meest
opmerkelijke civiele bouwwerk
van de stad. Hier ontving het
Katholieke Koningspaar in 1497
Columbus na terugkomst van
zijn tweede reis naar Amerika.
Aan de overkant van de Sint
Pietersbrug (6), op de andere
oever van de rivier de Arlanzón,
staat het Huis van Miranda en
het Huis van Angulo. Beide
gebouwen herbergen het
Museum van Burgos (7) met
een belangrijke archeologische
en kunstcollectie.
2 Kathedraal
3 Sint Nicolaaskerk
4 Sint Stefanuskerk.
Altaarmuseum
5 Huis met het Koord
6 Sint Pietersbrug
7 Museum van Burgos
8 Koninklijk Klooster Huelgas
Reales
9 Kartuizerklooster
van Miraflores
Toeristenbureau
Parkeerterrein
Ziekenhuis
12
In het oosten van de stad
staat het Kartuizerklooster
van Miraflores (9), gebouwd
tussen 1454 en 1488. De kerk
herbergt het schitterende
graf van koning Juan II,
koningin Isabella van Portugal
en prins Don Alfonso, broer
van Isabella van Castilië,
en een spectaculair veelkleurig
altaarstuk van de hand van
Gil de Siloé. Volgens de
overlevering werd dit
verguld met het eerste goud
uit Amerika dat Spanje
bereikt had.
Huis met het Koord
Kathedraalmuseum
13
o
de
Al
ma
os
Rí
lo
s
at
Pa
bl
Ju
an
o
Bl
an
ca
de
a
Vac
Ca
be
Plaza
Serradores
Ca
ñ
Vi
ct
or
eo
Sa
n
4
de
M
za
lle
o
Plaza Puerta
del Obispo
n
Ca
lle
ov
er
a
en
n
Sa
rri
rch
Vi
rg
Sa
Ba
Ar
ve
ja
l
Fe
Alfons rnando I
o El J
usticie
CARR
ro
ERAS
Santa
Marina
Murallas
isp
la
Ca
Babia
Palomer
a
Perales
San
AVEN
Lore
IDA D
nzo
E LOS
CUBO
S
Card
Plaza
enal
Hospital de
San Alvito
Nuestra Señora Regla
Land
azuri
Pablo
ll
Ob
de
lle
Bermudo lll
lipe
lle
Ca
Lama
El Torr
ejón
Fe
Anch
Ca
Aza
Calle
Pa
so
bech
ería
Dám
Meri aso
no
ía
ad
Ab
3
La
sC
nu
eva
7
1
2
Matasiete
Mulh
Puert
a
acín
Sol
Ma
a
Pela
y
Plaza
Regla
Sa
l
o
Flórez
de
rias s
Mu rede
Pa
ifa
Tar
S
Gu an
isá
n
Iglesia de
Ser Santa Marina
rano
s
lle
oB
ad
illo
rian
oD
Ber omí
San
rue ngu
to
n
ta
ez
Tirs
Sa
o
Iglesia de
Plaza Descalz
San
Martín
os
Platerí
s
Santo Martino
as
lla
i
Plaza
de
r
S
a
acramen
V San Salvador de
Murallas
to Puerta de Torres Omaña Cerva
Plaza Plaza
ntes
Palat del Rey
Av
la Reina
Misericordia Riaño Caño
Luna
en
Santa Ana
Plaza San
ida
Casa de las Ca
El
C
id
Isidoro
rb
Carnicerías
aj
Jardines
Plaza
de
al
as
del Cid
Regid Conde Luna
Ra
Plaza Don
ores
Ruiz de Sa
mó
lazar
Gutierre
n
Palacio del
Plaza Santa
Conde Luna Cascalería
y
María del Camino
Call
Plaza San
e de
Iglesia de la
Marcelo
la
Ca
Rúa
Virgen del Camino
jal
Iglesia de
Puer ta
San Marcelo Ayuntamiento
Moneda
Convento de
ISL A Plaza Santo
la Concepción
E
DR
PA
L
Domingo
DE
AV EN IDA
de la In
Avenida
Murallas
depend
s
o
encia
Sa
a
arc
nt
Museo
run
M
d
a
e
V
Convento de
an
Etnográfico
a
S
e
San Francisco
quin
No
ad
Joa
ni
Ví
a
an
Gr
Alfonso
Plaza
V
Gil y
Plaza de la
Cortes
Carrasc
Inmaculada
o
Leonesas
0
100
200m
Plaza del
Vizconde
Plaza
Puerta
Castillo
Plaza
Espolón
Burgo Nu
evo
icio
Plata
Gen
Lafu eral
ente
VII
Legión
O II
RDOÑ
N
Calle del
Lope
Fajeros
Hosp
Vega
AVEN
IDADA
O
co
na
ue
lb
Va
Agustín
cis
an
nF
Sa
Julio Campo
de
La T
orre
Re
dez
nán
Fer dórniga
Ca
5
s
ca
er
6
iro
Kathedraal
Plaza de
San Lorenzo
m
Ra
Een korte wandeling brengt
de reiziger naar een waar
sieraad van de stad, de
Kathedraal (4), bekend
als de pulchra leonina;
het is één van
de mooiste
LEÓN
rios
Los Oso
Het emblematische en reeds
meer dan tweeduizend jaar
oude León (ongeveer 140.000
inwoners) waar de eeuwenoude
geschiedenis is af te lezen
aan de prachtige stenen
bouwwerken, is voortgekomen
uit een legerkamp opgezet door
de Romeinse Legio VII tussen de
rivieren Torío en Bernesga.
In de Middeleeuwen was
León hoofdstad van
het Koninkrijk, hetgeen
de reiziger op zijn
wandeling nog op
talrijke plaatsen in
de stad zal kunnen
merken.
Gonzá
o r
sc a
ci iz
an lam
Fr Vil
de
León
Het Plaza Mayor (1) bevindt zich
in het hart van deze stad waar
op harmonieuze wijze nieuwe
elementen met oude verenigd
zijn. Hier werden vroeger
allerlei volksevenementen
gehouden. Aan het plein
staat de Oude Consistorie (2),
een paleis met een langgerekte
gevel dat eeuwenlang
heeft dienstgedaan als
“observatiepost van het
stadsleven”. In de omgeving, bij
het Plein van Sint Maarten (3),
staat een aantal voornaam
uitziende huizen en kerken
met geliefde heiligenbeelden.
Ca
de
lez ués egre
q l
ar ntea de
M o
M
io
Av SAN PEDRO
en
id
Sa
a
n
de
G
ui
Jo
lle
sé
rm
o
M
a
Ca
ría
lle
Fe
de
rn
án
Ca
de
nt
ar
z
ra
na
s
Anton
8
AÑO 2005
bouwwerken in Spaanse
gotische stijl. In het
jaar 1255 werd begonnen met
de constructie van de huidige
kathedraal, op de plaats van
een zeer oude Romaanse
kerk die op zijn beurt op de
voormalige Romeinse thermen
gebouwd was. De bijzondere
faam is mede te danken aan
de bijna 1.800 vierkante meter
gebrandschilderde ramen,
door Miguel de Unamuno
gedefinieerd als “een wonder
van licht en steen”. Het
Kathedraalmuseum is één van
1 Plaza Mayor
2 Oude Consistorie
3 Plein van Sint Maarten
4 Kathedraal
5 Huis van Botines
6 Paleis van de familie Guzmán
7 Basiliek van San Isidoro
8 Hostal San Marcos. Parador
Toeristenbureau
Parkeerterrein
Parador
15
Palencia
San Isidoro. Koninklijk Pantheon
de meest complete in zijn soort
met een collectie die stukken uit
de prehistorie tot en met het
neoclassicisme omvat.
Plaza Mayor
Via de Calle Ancha bereikt men
het Huis van Botines (5), een
modernistisch bouwwerk door
de geniale Antonio Gaudí. Aan
de overkant staat het Paleis van
de familie Guzmán (6), zetel van
Gedeputeerde Staten, dat een
prachtige voorgevel heeft en
een binnenplaats in platereske
stijl. Iets verderop bevindt zich
de Basiliek van San Isidoro (7),
gebouwd tegen één van de
muren van de middeleeuwse
stadswallen. Het gewelven van
het koninklijk pantheon, waar
23 koningen van León hun
laatste rustplaats vonden, zijn
versierd met buitengewone
muurschilderingen uit de XIIe
eeuw, reden waarom deze
bekend staat als de Sixtijnse
Kapel van de Romaanse kunst.
In het Museum van San Isidoro
is een uitgelezen verzameling
handschriften te bewonderen.
Aan de andere kant van de
stad staat het Hostal de
San Marcos (8), een voormalig
klooster en toevluchtsoord voor
pelgrims. Het werd gebouwd in
de XVIe-XVIIe eeuw in platereske
stijl. Hoewel hier tegenwoordig
een luxueuze Parador gevestigd
is, was dit gebouw vroeger
een strenge gevangenis
waar Francisco de Quevedo
gevangen heeft gezeten. In de
kloostergang van de kerk is het
Museum van León gevestigd,
met kunstschatten zoals de
Cristo de Carrizo, een klein
ivoren kruis uit de XIe eeuw.
De oude hoofdstad van Palencia
(ongeveer 80.000 inwoners)
bevindt zich aan het hoofd van
de uitgestrekte vlaktes van
het gewest Tierra de Campos.
De rivier de Carrión loopt met
een boog om de stad heen.
Het monumentale beeld Cristo
del Otero (1) -Christus op de
Heuvel- is een rank symbool
van de moderne tijd in een
stad met een belangrijk
historisch verleden, een stad
die eveneens een prominente
plaats inneemt in het mozaiek
dat het huidige Castilla y León
vormt.
De maatschappelijke
ontwikkeling die Palencia de
laatste tijd heeft doorgemaakt
is terug te vinden in de Calle
Mayor die van noord naar
zuid dwars door de stad loopt
en die goed weergeeft wat zich
hier in het dagelijks leven
Kathedraal
Aan de Avenida de los Reyes
Leoneses bevindt zich het
MUSAC, het Museum voor
Hedendaagse Kunst van Castilla
y León, gewijd aan avantgardistische en experimentele
kunstuitingen.
16
afspeelt. Halverwege deze
hoofdstraat bevindt zich het
Plaza Mayor (2) met luchtige
zuilengalerijen en statige
huizen voorzien van
wapenschilden waar zich een
monument gewijd aan de
plaatselijke beeldhouwer
Alonso Berruguete bevindt.
Eveneens staan hier het
Gemeentehuis (3) en de Kerk
van Sint Franciscus (4), een
oud franciscaans klooster uit
de XIIIe eeuw.
Iets verderop verschijnt de tot
de verbeelding sprekende
Kathedraal (5) van Palencia,
die als bijnaam “de onbekende
schoonheid” draagt, rustend
op een XIe-eeuws Romaans
bouwwerk. De huidige gotische
constructie werd gebouwd naar
voorbeeld van de nabijgelegen
kathedraal van Burgos.
De strenge buitenkant wordt
slechts verluchtigd aan het
hoofdeinde met waterspuwers
2 Plaza Mayor
3 Gemeentehuis
4 Kerk van Sint Franciscus
5 Kathedraal
6 Bisschoppelijk Museum
7 Kerk van Sint Michaël
Toeristenbureau
Parkeerterrein
18
BA
CU
Calle
Maldo
nado
tólico
Alfonso
X
El Sabio
s
s
Carrión
a
DE
L
arz
uela
tra
d
ador
CASTIL
SA
LÓ
N
corn
e M
a
Pri riano
eto
Jardines
Salón
de Isabel II
EO
Co
lón
Man
Es
erd
Riz
Va
lv
Plaza Mayor en Gemeentehuis
AV
E
LA
Puente Hierro
NID
AR A RE
GE PÚ
NT BL
INA ICA
en siertorentjes. Vooral de
toegangsdeur van de Bisschop
is de moeite waard, versierd
met beelden van de Maagd
Maria en andere heiligen
en profeten. Het platereske
altaarstuk uit de XVIe eeuw
dat van grote historische
waarde is, bevat beelden
van Jan van Vlaanderen en
een Kruisweg van Juan de
Valmaseda. In het klooster
bevindt zich het
Kathedraalmuseum met
werken van El Greco en
Zurbarán.
1 Cristo del Otero
Calle
Juan
Bravo
DE
A
AVE
NID
Los
Cho
pos
L
PA
S
Sa Do
nc n
ho
Doc
Cajator
l
la
co
Az
de
Card
Almaenal
raz
Río
J
Be acint
nav o
ent
e
erón
Ign
arcos
Puente Mayor
Las Cantiga
s Ca
L
Tin os
tes
AÑO 2005
7
Reye
AVENID
Iglesia
A MANU
San Lázaro Plaza
EL RIVER
A
s
San Lázaro
o
g
r
Bu
Call
e
Convento de
la
Santa Clara oa
Pue
bla
ng
Be
Rinconada de
San Miguel
Plaza
San Miguel
Antig
ua
DE
200 m
100
ez
rtín
ac
io
Ma
Soldados
tín Cal
d
e
Vale
n
Call
San M
May
or
Plaza del
Puente
M
ay
or
Plaza
Isabel Ge
n
e
la Católica A ral
mor
ISA
Bec
Marq
erro
ués
a
Aldaib
de
Pan
adera
s
Call
e
Em
ped
rad
a
0
Plaza
Cordón
Fe
Pr lipe
Ju
iet
an
o
Jim Ra
én món
ez
ANTIGUA FL
ORIDA
Alon
so F
de Mernánd
e
a
z
r
id
Obisp
o
Balle Nicolás
stero
s
Dato
a
ardo
rac
Edu
Ur
ña
Do
rid
oS
an
Ma
r tín
Man
flor
ido
rm
ónig
Can
an
os
Ma
d
s
sú
AVENIDA
Pas
are
Eras de
l Bosque
DE
AVENIDA
Calle
Je
N
4
3 2
AL
Aven
ida
o
de
z
Plaza
de la
Inmaculada
Plaza Abilio
Calderón
lle
Ca
a
5
L
Be
rru
gu
et
e
yo
íre
s
Vacceo
s
Plaza Casado
del Alisal
DE
Pe
la
m
es
Plaza
Andrés Moro
Ra
ico
Plaza
Europa
llan
lle
a
Plaza
Habana
Bue
nos
Aire
s
lle
Va
C.
Ca
r
Te
Plaza
Cervantes
z
de
én
en
a
He
Ca
lle
M
nt
Sa
6
Agustinas
Canónigas
io
ton
An aura
M
Convento de
la Piedad
Niñ
Plaza San
de C os
Pablo
oro
Iglesia
Santa
Marina
Plaza
León
ót
inas
los
CA
Lo SADO
pe
de
Ve
g
ita
R
SANTANDE
Florida Blanca
Saldaña
Anastas
ia Santa
maría
Iglesia
San Pablo
G
Enc
s
TO
Ca
lle
Las
le
Triga
NIE
Ca
m
po
s
los
ÓN
Calle
de
AVEN
IDA
AVENIDA SIM
lo
s
les
Rob
Acacia
s
Abe
Avenida
1
PALENCIA
de
s
los
tos
Los
Jardinillos
de la
Estación
da
mo
Ála
lle
s
Macho
ni
Ca
o
Olm
Victorio
Los
ero
Ot
Plaza
Bernal
Av
e
s
nco
Fra
Plaza
z
e
Lóp San Juanillo
nta
Infa alina
t
Ca
los
lle
Ca
Pizarro
Calle Francisco
ís
Par
las
l
de
de
nso
Alo
lle
Ca
eo
Pas
Paseo
Pelayo
Don
Niet ver van de Kathedraal
bevindt zich in het
Bisschoppelijk Paleis het
Bisschoppelijk Museum (6) waar
collecties uit de kerken van
het bisdom te zien zijn. In
dezelfde karakteristieke wijk
van El Mercado staat ook de
Kerk van Sint Michaël (7) van
Romaanse oorsprong in ogivale
gotische stijl. Volgens de
volksoverlevering trad hier
El Cid in het huwelijk met
Doña Jimena.
De toren met kantelen is een
waar symbool van de stad,
evenals de imposante Cristo
del Otero, gebouwd op een
heuvel ten noorden van
Palencia. Dit 20 meter hoge
monument, in 1930 gemaakt
door Victorio Macho, lijkt de
bezoeker vriendelijk met open
armen te ontvangen, hetgeen
een ware beginselverklaring
is van de gastvrije hoofdstad
van Palencia.
Sint Pauluskerk
19
y
Fra
Vitigudino
is
Lu
al
an
afr
Az
Recto
r
Tova
r
s
rp
u
Co
el
ad
nd
Sorias
Ama
rillo
Pinto
Pozo
Calle
s
rtire
Má
Rúa Mayor
Ancha
rdo
Cu
e
sta
Sierpes
Enca
rnac
ión
do
Toro
EL
ITA
S
.S
áe
z
RM
Pr
of
CA
Ro
LAS
DE
iba
Arr
PAS
EO
VIC
EN
TE
Teja
rcía
era
es
Balm
La
Pa
lma
nG
Sa
San Narciso
Salamanca kan er onder meer
op bogen twee kathedralen
te bezitten. De Nieuwe
Kathedraal (7) werd gebouwd
door Juan Gil de Hontañón
vanwege de onvolkomenheden
van het oude bouwwerk; in 1733
werd de constructie voltooid. De
belangrijkste stijl is laatgotisch,
hoewel er ook talrijke elementen
Toeristenbureau
Parkeerterrein
Ziekenhuis
21
S
o
Mazas
1 Plaza Mayor
2 Gemeentehuis
3 Huis met de Schelpen
4 La Clerecía
5 Universiteit
6 Museum van Salamanca.
Escuelas Menores
7 Nieuwe Kathedraal
8 Oude Kathedraal
9 Casa Lis. Museum voor Art
Nouveau en Art Deco
10 Kerk van Sint Stefanus
11 Klooster van Las Dueñas
het Casa Álvarez Abarca het
Museum van Salamanca (6),
met een belangrijke
schilderijenverzameling.
LEJA
ing
Dom
anto
yo S
Arro
lo
San Pab
Libreros
N
ero
Luc
Vía
Ga
CANA
Gran
lo
Pab
San
ia
añ
mp
Co
do
Pra
SAN
DE
eira
San Vicente
oto
s
itu
rP
Isca
DE
O
p ír
ti S
nc
Sa
Vía
ra
mo
Za
Rascón
PASEO
SE
Gran
Calle
Crespo
Domingo de S
PA
Padilleros
Condes
Uitzicht op de stad
De Calle Libreros voert naar de
Universiteit (5) die Salamanca
wereldfaam heeft bezorgd.
De universiteit werd gesticht
door Alfons X de Wijze in 1254;
de voorgevel is een prachtig
voorbeeld van de plaatselijke
platereske stijl, met een bekend
medaillon waarop het Katholieke
Koningspaar is afgebeeld. Op de
binnenplaats bevindt zich een
standbeeld van Fray Luis de León,
één van de vele vooraanstaande
figuren die aan deze instelling
verbonden zijn geweest. In de
Escuelas Menores bevindt zich
de beroemde "Hemel van
Salamanca" die de koepel van de
Universiteitsbibliotheek placht te
versieren. Iets verderop herbergt
SALAMANCA
D
Een wandeling door Salamanca
dient bij voorkeur te beginnen
op het Plaza Mayor (1), het
belangrijkste plein van Spanje
vanwege de afmetingen en de
bijzondere vormgeving.
Het werd tussen 1729 en 1755
gebouwd door de gebroeders
Churriguera. Aan de oostzijde
staat het Koninklijk Paviljoen,
versierd met een borstbeeld
van Filips V. De goudkleurige
steensoort van gebouwen
zoals het Gemeentehuis (2)
verkrijgt bij zonsondergang
een onvergetelijk fraaie gloed.
a
ad
an
Gr
Blijk gevend van een diepgaand
inzicht heeft iemand Salamanca
(ongeveer 157.900 inwoners)
ooit “de gouden stad”
genoemd. Inderdaad is de
prachtige stad aan de Tormes
van doorslaggevend belang
geweest voor de ontwikkeling
van de Spaanse volksaard.
De UNESCO verklaarde de stad
tot Werelderfgoed vanwege de
talrijke kunstschatten en ook
werd Salamanca met recht
uitgeroepen tot “Europese
Culturele Stad van het
Jaar 2002”.
Plaza M. Hernández
Valdés
del Oeste
nal
Bo nero
o
t
a
Nie
Gr
s
Ro
ria
tu
nd
a
As
Av
en
Padilla
ida
Plaza de
Plaza de
Casa
de
Plaza
de
la
las Carmelitas
de
Santa
Santa Plaza de
n
Eulalia Constitución
Lucena
Teresa Santa
có
Vil
Rector
ar
lam
Iglesia del
Teresa
Al
Plaza de
ay
Plaza
Plaza de
Sancti Spiritus
se
en
or
los Bandos Broc
del
la Reina
Plaza de
Sancti Spiritus
Hospital
Especias Liceo
la Fuente
Santísima
Cu
e
Correhuela
sta
N Trinidad
en Plaza de
Plaza de San
Sa uev
Convento de del Carm
nB a d
Cristóbal
la Libertad
ern e
las Ursulas Casa de
ard
Jarrín
Asadería
o
Obispo
Capilla de la las Muertes
2
Vera Cruz
1
Casa de
Campo de
las
Plaza
Unamuno
Varil
San Francisco
o
lo
Iglesia de del Ángel
ril
nz
Palacio de
G
Ramó
Ba
San
Martín
Monterrey
n y Ca
Plaza
Plaza
San
ja
l
Colegio Mayor
Plaza del
del Pedro Cojos
San Justo Justo
Arzobispo
Corrillo
Iglesia de
Iglesia de
Bretón
Fonseca los Capuchinos la Purísima
Santa Clara
Miñagustín
Esp
Cue
sta S
Palacio de
ejo
Caldereros
an B
las
3 la Salina
Torre del
M
Iglesia-Convento
ar
Cer
Clavero
qu
van
de las Claras
Palacio de
es
tes
4
a
Orellana Plaza de
Santo Tomás
Colón
Palacio de
al
AlmCantuariense
ua
n
a
g
arz
Abrantes
ti
Plaza del Rab
n
a
Calle del Ro
La
Botánico
sario
aA
11
Cr
Rú La Fé Palacio de Anaya
Colegio de
uz
Plac
10
Calatrava
Plaza
entin Travies
Plaza de
a
os
Concilio
Palacio de
Anaya
5
6
de
Trento
Plaza de Congresos
Escuelas
la Palma
7
Ferrer
Menores
Plata
8
Huerto de
Latina Tavira
Calixto Y Melibea
BÉ
RA
ESPE
Plaza Puerta
RECTOR
O San Pablo
Plaza de
9 PASE
la Merced Veracruz
Jardín de
la Merced
ES
Iglesia de
Plaza
EN
del Puente Santiago
GAÑO
SAN GREGORIO
Verraco Ibérico
100
300 m
0
200
Puente de
Río
Puente Romano
AÑO 2005
Sánchez Fabrés
Tormes
de
Salamanca
Via de Rúa Mayor bereikt
de reiziger het Huis met de
Schelpen (3), het monument dat
de karakteristieke burgerlijke
bouwkunst van Salamanca heel
goed weergeeft. De originele
naam is te danken aan het
symbool van de pelgrims,
de schelp waarmee de muur
is versierd. Aan de overkant
bevindt zich La Clerecía (4).
Dit bouwwerk wordt beschouwd
als een meesterwerk in barokstijl
waarvan de werkzaamheden
meer dan honderd jaar in beslag
hebben genomen.
Puerta
de Zamora
Plaza
Iglesia de
Campillo
San Marcos José Jáuregui
Arco
Plaza de
San Mateo
San Juan
de Sahagún
s
Reye os
Vázquez
lic
Cató
Coronado
Segovia
Plaza Mayor
in renaissancestijl te zien zijn,
vooral in de wanddecoraties.
De toren werd in 1705 door
de gebroeders Churriguera
gebouwd, hoewel deze later
gerestaureerd moest worden
als gevolg van de schade
aangericht door de aardbeving
van Lissabon in 1755.
Kathedraal (8). Het meest
karakteristieke element van
buiten af bezien is de Torre del
Gallo, een prachtig koepelgewelf
met Byzantijnse invloeden.
In het Kathedraalmuseum
zijn uitstekende werken van
Francisco Gallego en Jan
van Vlaanderen tentoongesteld.
Aangezien beide kathedralen
met elkaar in verbinding staan,
wordt de wandeling vervolgd
met een bezoek aan de Oude
Achter de kathedralen bevindt
zich het Museum voor Art
Nouveau en Art Deco, gevestigd
in een mooi modernistisch
gebouw uit 1905, het Casa
Lis (9). De collectie bestaat
uit meubels, porseleinen
voorwerpen en een boeiende
verzameling speelgoed.
Universiteit
Rondom het Plaza del Concilio
de Trento staan twee kloosters
die een bezoek waard zijn.
De Kerk van Sint Stefanus (10)
heeft een bijzondere
voorgevel, beschermd door
een triomfboog, die op een
reusachtig altaarstuk lijkt.
Anderzijds vertoont het
Klooster van Las Dueñas (11)
een prachtige combinatie
van elementen in gotische,
mudejar- en platereske stijl.
22
In een dichterlijke
ontboezeming wordt Segovia
(ongeveer 55.500 inwoners)
vergeleken met een stenen
schip, afgemeerd in de zee van
korenvelden van Castilië.
In 1985 werd deze stad tot
Werelderfgoed verklaard.
Toegangspoort en symbool van
de stad is het Aquaduct (1), één
van de best behouden gebleven
monumenten uit de tijd van het
Romeinse Keizerrijk. Het werd
aan het einde van de eerste
eeuw na Christus gebouwd met
het doel water naar het hoger
gelegen gedeelte van de stad te
brengen. Deze 728 meter lange
“stenen streng” met 166 bogen
is gebouwd met een uit
Guadarrama afkomstige
steensoort, zonder gebruik van
mortel of andere verbindingen.
Een wandeling langs het
Aquaduct leidt tot de
ontdekking dat het bouwwerk
Gedeeltelijk panorama
met de Kathedraal en
de Alcázar
over drie onmiskenbare
kwaliteiten beschikt: eenvoud,
elegantie en grandeur.
Het beste uitgangspunt voor een
bezoek is het Plaza del Azoguejo
(2) met iets verderop het Huis
met de Punten (3), een herenhuis
waarvan de gevel is versierd
met motieven in een puntige
diamantvorm waarnaar de naam
verwijst. Het Plaza de Medina
del Campo, een prachtig
harmonieus plein, herbergt twee
noemenswaardige monumenten:
de Toren van de familie
Lozoya (4), een opmerkelijk fraai
bouwwerk, en de Kerk van Sint
Maarten (5) met op de bogen
en kapitelen mozarabische
elementen. Iets verderop bevindt
zich het Plaza Mayor (6), het
levendige centrum van het
ommuurde stadsgedeelte.
Links verrijst trots de
Kathedraal (7). Deze werd
gebouwd in de XVIe eeuw nadat
Pa
se
DE
Escuderos
s
M
Á
N
Ob
isp
o
lás
Iglesia de
San Miguel
s
Fruto
San Facundo Sa
SaJn
n
ude
Plaza Doctor
Ag
ría
Is
us
Torreón Arias Laguna
ab
Vie
tín
el
ja
Dávila R Ildef
Convento del
o
od ns
Plaza
Conde
C
Pa
r
o
Corpus Christi
ígu
all
Sa
s
Alpuente
e
e
P
n eo
z
as
eo
d
Museo Capilla
de
Va e lo
lS
Nª Sª Concepción
le s T
aló
nt i
Plaza del
n
ín los
Seminario
Plaza de Medina
Seminario
del Campo
Conciliar
segui
Gandá
Obispo
7
6
la
A
Dá rias
vila
Ca
lle
nc
o
av
le
Escultor
de
los
Si
Z
ÁLE
NZ
Iglesia de
San Millán
E
AV
NI
DA
de voormalige kathedraal door
een brand verwoest was.
Dit laatste in Spanje gebouwde
gotische bouwwerk staat in
volksmond bekend als “de dame
onder de kathedralen”. De
deur van San Frutos verschaft
toegang tot een geheel van
drie schepen, een kruisbeuk en
een abscis met kooromgang.
Naast de verscheidene kapellen
verdient ook het altaarstuk van
De Piëta, een uit 1571 daterend
werk van Juan de Juni, een
bijzondere vermelding. In
het Kathedraalmuseum kunnen
rijk bewerkte voorwerpen
1 Aquaduct
2 Plaza del Azoguejo
3 Huis met de Punten
4 Toren van de familie Lozoya
5 Kerk van Sint Maarten
6 Plaza Mayor
7 Kathedraal
8 Alcázar
Toeristenbureau
Parkeerterrein
24
lez
San Roq
ue
o
ng
GO
Calle
e
Call
2
Gonzá
C
mi
IEL
Do
QU
s
rero
Bar
men DA
del Car
E
DR
LA
r
Z
Docto o
E
h
D
Sanc
ÁN
N
Iglesia de
R
San Clemente
FE
tas
arre
1
n
Ferná
nto
EZE
Sa
AÑO 2005
Cervant
co
n
illá
M
Pu
EO
en
te
n
Sa
Sa
PAS
Calle
es
Plaza del
Doctor Gila
Bajada
Plaza de Medina del Campo
3
Alhóndiga
San F
rancis
pir
itu
4
Br
al
S
C
O
ti-S
5
Gra
Esp bador
inos
a
an
Y
200
Piedad
Teniente Ochoa
do
cia
en lta
Lic Pera
Ju
O
Calle
100
Z
ico
Ayuntamiento
ta
H
0
U
o
Iglesia de Iglesia de
de
San Quirce San Nicolás
l
San B
Iglesia de
artolo
m
é
La laTTrinidad
rin
ida
d
an
Inf
S
N
G
se
nN
co
Río
Palacio
Episcopal
E
Velasco
Pa
Ar
le
al
E
C
D
LO
l
de
eo
ot
er
San G
TA
O
D
Doctor
Sa
a
ES
és
qu
ar
ar
ro
CU
Plaza del
Socorro
NG
o
Iglesia de
San Esteban
os Plaza
d
ra San Esteban
pa
De
MI
ag
Calle
m
sa
M
uz
m
or
Muralla
Sa
nti
sc
al
za
s
De
Al
c
So
Casa del Sol
Museo Provincial
r ta d
e
uz
Cr
Cla
SEGOVIA
O
DO
la
II
CAMINO
Iglesia de
San Andrés
Plaza de
la Merced
NT
Pue
oiz
Da
Juan
s
re
mo
SA
Muralla
de
n
Do
Paseo
San
Plaza de la Reina
Ca
Ju
Victoria Eugenia
lle
an
C
P
V
a
as
Casa de
lle elard
e
d
e
o
la Química
Plaza jardín e
Mauricio Fromkes
chin
o
Cruz
Cap
u
8
Herrería
PA S E O
o S
an Ju
an de
la
Academia
de Artillería
Kerk van Sint Maarten
van edelsmeedkunst en een
verzameling Brusselse tapijten
bewonderd worden.
dit bouwwerk teruggaat tot
aan de periode waarin Segovia
herbevolkt werd, is deze burcht
wederopbouwd in 1862 na een
verwoestende brand. In één van
de zalen is het Wapenmuseum
gevestigd, met talrijke
herinneringen uit het militaire
verleden van de vesting.
Bovenop de rotsen in het
uiterste westelijke deel van de
stad staat het silhouet van de
Alcázar (8) scherp afgetekend.
Ofschoon de oorsprong van
Plaza Mayor
25
Sá
en
z
LO
G
RO
ÑO
Ná
jera
olo
nia
DE
CTRA
de
uerta
P
Calle
a
Alb
ar
A
Pe
r
ed
1
ES
A
ST
H
Ca
9 10
3
de
lle
Ca
ba
Ca
4
s
ro
lle
Alférez Provisional
a
lle
Ca
Cortes
Alberc
Reales
Ap
Plaza Tirso
San Martín
de Molina
Aula Magna de
Tirso de Molina
Jo
La
sé
zo
DE
Sa
TÍN
Do
Po
nz
US
Parque de
ctr
Ol
AG al
ina
la
Arboleda
ive
e
O
R
P
ros
S
I
tas
OB Ruinas de Pos
Plaza
San Nicolás
Ramón Ayllón Convento de
s
Monjas Carmelitas
Aguirre
La
e
Plaza
Call
lle
Ca
Santa Catalina
CA
LLE Calle Zapatería
EL
CO
LLA
DO
SOROVE
GA
Plaza Mayor Casa de
la
Ciudad
Ayuntamiento
Parque
Palacio de
El Castillo
Alcántara
5
Calle
Calle
ALFO
Plaza
del Olvido
Fueros de Soria
Bodas
Santa
ICIO
lix
to
ja
Aduana Vie
III
R
Iglesia de
San Francisco
Calle
MARQUES DE VADILLO
Plaza
Mariano Granados
Nic
Calle
SP
oria
de S
Parque de
Santa Clara
San
ta
Clara
rge e
Jo riqu
n
Ma
Francisco
Soto
Antolín de Soria
l
aba
NSO V
olás
Ca
lle
Pas
Cle
eo
me
de
Nu
la nte
e st
Flo
ra
rida
Se
ñor
ad
e
Casas
FERIAL
l Espolón
6
Mirón
o
Mate
s
tudio
Paseo
de
7
Palacio de los
Ríos y Salcedo
Plaza
San Clemente
HO
Es
Los
Sagunto
lle
Calle
Calle Numancia
LL
2
Ca
Santa
María
BE
AN Mesta
ES
Paseo San
MÉ
O TO
SANT
A
EJER
Plaza Condes
LE T
CAL
de Lérida
O
T
I
N
Plaza
de Toros
CA
Calle
o
Car
Calle
ñazor
del
Ba
Viernes de Toros ete
l
ul
m
ar
M
Calata
de
Rota
de
Garray
las
lle
Ca
8
Via een wirwar aan middeleeuws
aandoende straatjes bereikt de
reiziger de Calle Caballeros.
Hier staat tegenover de
beelden die de gevel van het
Provinciehuis (4) versieren
de Kerk van San Juan de
Rabanera (5), die de beste
Romaanse grondbeginselen in
zich verenigt: aan de buitenzijde
grandeur en binnen soberheid.
las
Fray Melchor
nta
García Navarro
Plaza de
Las Heras Bá
rba
s
ra
riza
Ped
Sa
AVEN
IDA MARIANO VICÉN
Stadspanorama
eo
ria
Avenida Duques de So
Een wandeling door de rustige
hoofdstad begint bij de
Concatedral van Sint Pieter (1)
dichtbij de alom aanwezige
Duero gelegen. Deze kathedraal
werd tegen het einde van de
XIIe eeuw gebouwd en van
het oorspronkelijk bouwwerk
is een deel van de schitterende
kloostergang bewaard
gebleven. Binnen zijn
iconografische kapitelen
en waardevolle altaarstukken
te zien, in het bijzonder
het Vlaamse drieluik
De Kruisiging.
SORIA
Pa
s
s
ría
lF
na
rde
o
Ca Francisc
del Río
Ondanks een kleinschalige en
ontspannen uitstraling
biedt Soria (ongeveer 37.600
inwoners) een aantrekkelijk
scala aan verrassingen. Deze
aan de oevers van de Duero
gelegen stad is bekoorlijk
vanwege een aangename
mengeling van cultuur
en natuur.
In het oudste deel van het
centrum bevindt zich de Kerk
van Santo Domingo (2), die
volgens kenners de meest
harmonieuze kerkgevel van de
XIIe eeuw bezit. Aan de
gelijknamige straat staat het
voorname Paleis van de graven
van Gómara (3), het mooiste
voorbeeld van de civiele
bouwkunst van Soria.
Parque Iglesia del Mirón
El Mirón
CU E
Soria
Paseo
vo
ue
rn
San
de la Mar tín
Cue
sta
Paseo
Santiago
Iglesia de Nuestra
Señora del Espino
0
N
50
100 m
AÑO 2005
1 Kathedraalkerk van Sint Pieter
Verder in westelijke richting
bereikt men de Alameda de
Cervantes (6), een wandelpark
waar zich de Kapel van
La Soledad (7) bevindt. Eén van
de zijkapellen herbergt de
Cristo del Humilladero,
een schitterend beeld
toegeschreven aan Juan de Juni.
2 Kerk van Santo Domingo
In de omgeving staat het
Museum van Numantia (8)
waar verscheidene
archeologische vondsten
afkomstig uit Tiermes en
Numantia tentoongesteld
worden.
3 Paleis van de graven van
Gómara
4 Provinciehuis
5 Kerk van San Juan de
Rabanera
6 Alameda de Cervantes
7 Kapel van La Soledad
Het laatste deel van de
wandeling voert door het
aan de overkant van de rivier
liggende gedeelte van Soria,
waartoe men de Duero via een
middeleeuwse brug oversteekt.
Daar bevinden zich de
overblijfselen van het Klooster
van San Juan de Duero (9),
8 Museum van Numantia
9 Klooster van San Juan de
Duero
10 Kapel van San Saturio
Toeristenbureau
Parkeerterrein
Parador
27
Valladolid
De moderne stad Valladolid
(ongeveer 350.000 inwoners)
herbergt enkele van de beste
Spaans-Vlaamse kunstwerken.
Het in documenten uit de periode
van de Herovering genoemde
Belad Valed beschikt over een
belangrijk monumentaal erfgoed,
verspreid over de stad die aan het
hoofd van de Gemeenschap staat.
Kerk van San Juan de Rabanera
gesticht door de monniken
van San Juan de Acre.
De verstrengelde bogen van
de kloostergang die een
meesterhand doen vermoeden
bieden één van de beste
voorbeelden van de invloed van
islamitische kunstvormen op de
Romaanse stijl. Verder langs de
oever van de rivier bereikt men
de Kapel van San Saturio (10),
beschermheilige van de stad.
Deze kleine barokke kerk,
uitgehouwen in de rotsen,
is een waar wonder van
romantiek en originaliteit.
Klooster van San Juan de Duero
Kerk van Santo Domingo
28
Het beginpunt van de
stadswandeling is het
buitengewone Nationale
Beeldenmuseum (1),
tegenwoordig gevestigd in het
Paleis van Villena gedurende de
verbouwing van het College van
Sint Gregorius, waar het museum
voorheen was gezeteld, een
uniek voorbeeld van de gotische
stijl uit de tijd van het Katholieke
Koningspaar. In de vertrekken
zijn fraaie houten veelkleurige
beelden tentoongesteld, werken
van in deze streek zo mythische
personages als Alonso Berruguete
en Gregorio Fernández.
Iets verderop staat het Klooster
van Sint Paulus (2) met een
prachtige voorgevel en daarnaast
het Paleis van de familie
Pimentel (3), huidige zetel
van Gedeputeerde Staten.
Vlakbij bevindt zich ook het
Woonhuis-museum van
Zorrilla (4), een herinnering
aan deze romantische schrijver
uit Valladolid.
Op weg naar het drukke
stadscentrum komt de reiziger
langs het Paleis van Fabio
Nelli (5), een bouwwerk met
classicistische kenmerken, dat
het Museum van Valladolid
herbergt met een collectie
van werktuigen, munten,
schilderijen en keramiek.
Aan de gelijknamige straat staat
het Klooster van San Benito el
Real (6), gebouwd op de plaats
waar voorheen de vesting van
koning Jan I stond. De kerk heeft
een sober voorportaal, voltooid
door Gil de Hontañón in 1569.
Plaza Mayor en Gemeentehuis
Pisu
erga
a
VALLADOLID
len
Paz
Plaza
Alba de Tormes
ESA
GO
ND
OM
Palacio
AR
Gondomar
ER
Plaza
Palacio de Carranza
los Benavente Plaza Convento de
San Quirze
La Trinidad Plaza
Plaza de
Coso Plaza de San Pablo
Convento
Viejo Santa Brígida
Santa Catalina
Convento de la
Concepción
Parque de Convento
las Moreras Santa Isabel Palacio de
los Valverde Plaza de
Encarnació
n
San Miguel
. SA
o
M
de ar
l D qu
ue és
ro
Ba
e II
Feli
p
lga
s
de
il
oca
rr
lle
Ferr
ue
sH
La
lio
Si
s
Lucia
aldo
s
la
Via
Ja
r
ez G
Pér
CALLE DE
LABRADORES
Cadena
Muro
zo
Ca
Luis
E. del Norte
Panaderos
Gama
o
O
ay
M
E
di
Do
n
ne
ón
M
San
al
do
cho
na
do
nda
z
Ara
G
Ló
pe
tiag
o
de
San
de
tos
cole
S
tes
ro
nt
Ce ión
Un cipe
ín
Pr
z
e
nt ro
ce de
Vi scu
E
an
s
Re
N
10 College van Santa Cruz
1 College van Sint Gregorius.
Nationaal Beeldenmuseum
re
Pé
rv
Ce
C.
C.
Do
de
A
sio
a
ra
Ace
14
ca
ictori
e la V
Molina
San
10
Ni
al
er
a
Gó
me
z
9
15
Pas
de Leo Arco
adril
lo
a
de l
ría
Val
Pla
te
8
7
Duqu
a
Marí
PASEO
DE ISAB
EL LA
CATOLIC
A
San
Lorenzo
Jorge
Guillén
11
eria
Libr
Río
os
urg
eB
12
al d
13
6
Re
4
de
lle
ano
Ca
Sab
Hurtado
g
Ma
2
3
5
Antonio
Lorenzo
da
g
min
Fle
a
IA
cho
ER
tor
L
c
O
L
o
r
D
CI
cto
AN Chancilleria
o
H
D
C Palacio de
r
Convento de
cto a
los Vivero
las Descalzas
Do gelin
r
o
Reales
Hospital
Me
rad
s
Clinico
lP
oré
de
s
yF
o
a
z
t
e
n
r
s
e
Sa
Puente
Pa
Hu
Paraíso Ramó
Plaza de
Francisco
jal
n y
Ca Huelgas
los Arces
Regueral
San
Teatro
San
Juan
Iglesia de Reales Quintí
Calderón
dov
n
al
la Magdalena
M
Plaza del
Macias Plaza
Rosaleda
am
Pó
Casa
Poniente
Portugalete
Francisco
lvo
br Museo Colón
ril
Ayuntamiento
C
r
Sabadell
a
la C ár
Tintes
or ce
on l
do
N
a
ari
l
Rene
do Fr úñez
a
Ferr
la
a
ay
en a
n
de
Reg
Plaza Pasió
Plaza ard doz Plaza
L.
n
Verbena Plaza de
C n
Arc
titució
Santa Ana
San
los Vadillos
e Colegio Me
Cons
de
Santa Cruz
Juan
Convento
L
C
eón
Santa Ana
all
Mon
Museo e
tero
del
Calv
de Ciencias
o Naturales
Santu
Puente Isabel Doctr
ario Fidel
inos
La Católica
nta
Santuario
o
Sa
Plaza
Claudio Moyan
Plaza
Nacional
C.
de
España
Man
Tenerías
ar
teria Plaza de la
Plaza Miguel Isc
Ve
Cruz Verde
Plaza
ga
de Zorrilla
de Madrid
Ju
TUD
rias
t
A
ú
an
e
r
ELA
ust
L
e
ri
r
P
Ind
L
de
a
I
Plaza
H
Calle Aci
Ju
R
s
Fe Gre
Circular
belas
ni
R
are
rn go
Ruiz
O
en
Pedro
eral
án ri
de
lm
Z
Gen
de o
n
Co
Gasca
ró
Campo
e
lle
a z
Salm
E
Ca
Nicolás
Grande
lin
a
a
p
u
a
D
rac
Gu
Pa
Ur
Niña
Nogal
n
unció
Pa
s
A
se
Plaza
o
Loza
de Colón
de
Filipinos
los
100
0
200
300 m
Convento
de Agustinos
AÑO 2005
Filipinos
1
Sim
DA
Convento de
DILSanta Teresa
LA
SAN
TA
T
RO
N
P
AV
l
be
Plaza de
ira
San Nicolás M Pozo
Le
ch
Pe eras
lot
a
CA
LAM
AN
a
C. Olm
Puente
Mayor
2 Klooster van Sint Paulus
11 Kerk van Santa María
la Antigua
3 Paleis van de familie Pimentel
12 Kerk van Las Angustias
4 Woonhuis-museum van Zorrilla
13 Aartsbisschoppelijk Paleis
5 Paleis van Fabio Nelli.
Museum van Valladolid
14 Oosters Museum
Na een bezoek aan het
rechthoekige Plaza Mayor (7)
vervolgt de stadswandeling in de
richting van de Kathedraal (8).
De constructie hiervan werd in
1580 door Juan de Herrera
begonnen op de overblijfselen
van een Collegiale kerk,
waarvan nog een Romaanse
toren behouden is gebleven,
hoewel het voorgenomen werk
nooit helemaal uitgevoerd
werd. In het interieur kan men
een schitterend maniëristisch
altaarstuk van Juan de Juni
bewonderen. Het Bisschoppelijk
Museum stelt verscheidene
religieuze voorwerpen ten
toon, waaronder de
noemenswaardige in processies
meegedragen monstrans uit
1590, toegeschreven aan
Juan de Arfe.
College van Santa Cruz (10),
één van de eerste bouwwerken
uit de Spaanse Renaissance.
In de barokke boekenkasten
van de bibliotheek worden
ongeveer 13.000 tussen de
XVIe en XIXe eeuw gedrukte
boeken bewaard.
Weer terug in de omgeving van
de kathedraal is bij de Kerk van
Santa María la Antigua (11) een
verrassende Romaanse toren te
zien die boven alles uitsteekt.
Iets verder staat de Kerk van
Las Angustias (12) waar zich de
Maagd met de Messen bevindt,
een beeld van meester Juan
de Juni. Hier eindigt de route
langs de belangrijkste
monumenten van Valladolid,
hoewel de stad ook nog
andere interessante
bezienswaardigheden biedt
zoals bijvoorbeeld het
Aartsbisschoppelijk Paleis (13),
het Oosters Museum (14), het
Huis van Cervantes (15), het
Museum voor Wetenschappen,
het Museum voor Spaanse
Hedendaagse Kunst ...
Tegenover de kathedraal bevindt
zich de barokke voorgevel van
de Universiteit (9), door de
gebroeders Tomé versierd met
diverse academische symbolen
en allegorieën. In de omgeving
staat het buitengewone
Universiteit
Kerk van Santa María la Antigua
15 Huis van Cervantes
6 Klooster van San Benito el Real.
Museum voor Spaanse
Hedendaagse Kunst
7 Plaza Mayor
Toeristenbureau
8 Kathedraal
Parkeerterrein
9 Universiteit
Ziekenhuis
30
31
t
en
Pu
Remedios
la Concha
tín
An
nta
Sa
Sa
nc
ho
IV
DE
A
ND
Plata
uidos
Buscarr
5
3
CA
ST
IL
LO
Casa del Cid
Puerta
Óptima
Iglesia de
San Claudio
día
io
Med
Horta
Murallas
Plaza
Maestro Haedo
CALLE
SAN ANDRÉS
Ayuntamiento
Plaza
Viejo
Plaza
Viriato COS
Santa Eulalia
AN
FR
Plaza
Mayor
az
1
AS
Re
in
a
Hospital de
la Encarnación
XII
E
4
TR
a
ca
m
po
O
de
or
iá
n
as
m
Da
Mar
n
Sa Martí
n
LA
DE
AVENIDA
o de
Pase
B
r
Ca
Iglesia de
Riego San Santiago
del Burgo
Palacio
de
Iglesia de
San Vicente los Momos
Plaza
Zorrilla
Ayuntamiento
Calle
Plaza
Leña
Balborr
GA
n
Sa
s
ro
Plaza
Cuartel
Viejo
Sote
lo
IA
7
8
e
nic
R
Alfonso
VE
a
ajad
D
A
E
nto
S
LO
Iglesia de
Palacio de los Condes
la Magdalena DE
de Alba de Aliste
A
Iglesia de
Iglesia de
RU
San Isidoro
ía
S Convento de Nuestra San Cipriano
IO
Iglesia de
R
TA
Parque
ater
Señora del Tránsito
LOS NO
Plaza Zap
Santa María
del Castillo
Santa Lucía
de la Horta
DE
Plaza
e
Call
A
San Julián
RU
Plaza
Mercado
AVEN
Plaza de Arias
IDA D
Zumacal
E MEN
Plaza de Antonio Gonzalo
VIGO
QUE
del Águila
DE
CALL
2
E
ID
F
ital
z
A
V
N
E
LA
Hosp
ra
Arroyo
ing
lem
rF
cto
Do
Al
ma
lle
C.
ica
y
rre
lde
Va
es
n
o
Pis
Sa
Ca
lle
po
Obis
e
Call
o
pir
m
Sa
RO
Nieto
A
RI
FE
LA
Fl
del
gen
Vir
Plaza
Puebla
E
D A
LA RI
EB AB
PU AN
S
FRONTERA
CUESTA
MORAN
A
Manuel
Yermo
Imperial
a
n
sa
Plaza
de Mayo
Plaza de
la Luna
Ca
de
Su
ta
ne
Pla trella
Es
Stadspanorama
In het interieur is vooral de
Romaanse essentie bijzonder,
hoewel er ook elementen in
laatgotische stijl uit een latere
periode zijn aangebracht.
Op het priesterkoor zijn vooral
bijzonder het traliewerk en het
buitengewone koorgestoelte
van Jan van Brussel. De
kloostergang herbergt het
Kathedraalmuseum, waar een
belangrijke collectie Vlaamse
nta
Om in contact te kunnen
komen met de geest van het
verleden begint de reiziger
een wandeling bij het
Verraderspoortje (1), een
toegang in de stadswallen die
de geschiedenis van deze stad in
Vrijwel aan de overkant staat
de Kathedraal (3), in Romaanse
stijl, daterend uit de dertiende
eeuw. De indrukwekkende
originaliteit komt voort uit het
karakteristieke koepelgewelf het meest bekende
architectonische element.
CAL
LE
De periode van grote luister ligt
in een ver verleden voor Zamora
(ongeveer 64.800 inwoners),
maar uit die gouden tijd zijn
nog zoveel kerken en andere
resten overgebleven dat de
huidige stad als een waar
museum van de Romaanse
bouwkunst beschouwd kan
worden. Dit centrum voor
landbouw en handel is een
periode van mystieke berusting
te boven gekomen en
ontwikkelt zich nu net als de
rest van de Gemeenschap in
het ritme van de huidige tijd.
De legendarische weerstand
van de stad ten opzichte van
tegenslagen heeft niet voor
niets aanleiding gegeven tot het
gezegde dat “Zamora niet in
een uur veroverd werd”.
Sa
Zamora
Call
e
ZAMORA
de frontlinie hebben getekend.
Naast de uitwaaierende stenen
muur bevindt zich het Park
van het Kasteel (2) met aan
de zijkant de overblijfselen
van het oorspronkelijk
Arabische kasteel waarvan
de belangrijkste toren, de
toegangspoort en de gracht
behouden zijn gebleven.
A
NID
6
E
AV
N
DUERO
RÍO
0
100
AÑO 2005
Aceñas
de Olivares
1 Verraderspoortje
tapijten uit de vijftiende en
zestiende eeuw tentoongesteld
wordt.
2 Park van het Kasteel
3 Kathedraal
4 Kerk van San Ildefonso
Op weg naar het stadscentrum
komt de bezoeker langs een
aantal kerken. De Kerk van
San Ildefonso (4) is een
oorspronkelijk uit de XIIe eeuw
daterende kerk, overdekt met
gotische kruisgewelven, die van
La Magdalena uit de twaalfde
eeuw heeft een rijkelijk
versierde voorgevel en een
fraaie Romaanse graftombe.
In het Palacio del Cordón (5)
5 Palacio del Cordón.
Museum van Zamora
6 Stenen Brug
7 Paasweekmuseum
8 Kerk van Santa María
la Nueva
Toeristenbureau
Parkeerterrein
Parador
33
200 m
Genieten van
Castilla y León
Stenen brug
van diepgelovigen waarin
prachtige beeldengroepen
meegedragen worden die men
ook kan bewonderen in het
Paasweekmuseum (7).
De daarnaast gelegen Kerk
van Santa María la Nueva (8)
was in 1158 getuige van het
bloedige “oproer van de forel”.
In deze stad is de voor het
Zamora van de oneindige
horizonten zo kenmerkende
samensmelting van traditie
en moderne tijden duidelijk
voelbaar.
is het Museum van Zamora
gevestigd, met een interessante
archeologische collectie met
onder meer de bijzondere
Schat van Arrebalde. De Stenen
Brug (6) verbindt de oevers van
de eeuwig verderstromende
Duero, met 16 mooie
karakteristieke bogen, een
waar ikoon van de stad.
De van internationaal toeristisch
belang verklaarde Paasweek van
Zamora wordt gekenmerkt door
de talrijke sobere processies
Kathedraal
Kerk van Santa María la Nueva
van deze streek, biedt aan zijn
oevers een afwisselend
landschap. Van de hoge bergen
aan de bovenloop van deze
rivier tot aan de transparante
horizonten van La Ribera, waar
het water lijkt op “een in land
omgetoverde zee”.
Deze streek biedt de bezoeker
een rustig soort toerisme,
prachtige landschappen en
een bijzondere gastronomie.
Naast prachtige religieuze
bouwwerken uit het verleden,
die licht en sfeer op
onnavolgbare wijze hebben
weten te vangen, biedt de
Gemeenschap ook talrijke
attracties op natuurgebied.
Woeste bergen komen hier voor
in combinatie met poëtische
vlaktes hetgeen zorgt voor een
reliëf met zeer bekoorlijke
vormen.
En tenslotte de Zilverroute, één
van de ruggegraten van het
Spanje van de Romeinen.
Oorspronkelijk liep deze route
van de Romeinse stad Mérida
naar Astorga in León. Het
historische belang dankt deze
weg aan de uiterst gunstige
ligging.
In de loop der tijden hebben
reizigers drie traditionele routes
gevolgd in deze streek.
Drie routes door prachtige
legendarische gebieden die in
hun verschillende facetten elk
een geheel eigen levensfilosofie
vertonen.
De Route van Santiago,
metafoor van het leven zelf,
beperkt zich niet tot een
simpele spirituele pelgrimsroute
doch heeft ervoor gezorgd dat
langs deze weg de contouren
van de christelijke
Middeleeuwen ontstonden.
De eeuwenoude Sterrenweg
mag met trots aanvoeren een
ware voorloper van de
vereniging van de Europese
volkeren te zijn geweest.
Om volop van Castilla y León te
kunnen genieten, zijn er negen
toeristische routes uitgezet die
vanuit de hoofdsteden door elk
van de provincies van deze
historische landstreek lopen.
De reiziger komt zo langs de
belangrijkste regionale
middelpunten, befaamd
vanwege hun tradities en
kunstbezit, waarbij behalve aan
de cultuur ook aandacht
besteed wordt aan de natuur.
“Vadertje” Duero, de rivier die
van grote invloed is geweest op
de geografische ontwikkeling
34
35
Ávila.
Het Gredosgebergte
De N-403 voert ons vanuit de
stad Ávila in noordelijke richting
naar het gewest La Moraña, een
fundamenteel middelpunt
van de Castiliaanse Romaanse
mudejarbouwstijl. In de
plaatsen Órbita en Espinosa
de los Caballeros zijn mooie
kerken te zien, evenals in
Arévalo met de kerk van
La Lugareja die weliswaar
onvoltooid is, maar desondanks
zeer de moeite waard.
Los Galayos. Guisando
Arévalo, aan het hoofd van
La Moraña, is een traditioneel
krijgshaftig stadje dat tot
Kunsthistorisch Monument is
verklaard. De belangrijkste
toren van het kasteel,
indrukwekkend en in de vorm
van een halve cirkel, duidt
op een Moorse oorsprong.
Hier heeft Isabel van Castilië
enige tijd gewoond. Op het
Plaza del Arrabal bevindt zich
de kerk van Santo Domingo
de Silos, waar de gotiek van de
schepen een contrast vormt
met de bakstenen abscis in
mudejarstijl. Tenslotte is de
kerk van Sint Maarten op
het Plaza de la Villa het
praalstuk van Arévalo, dankzij
het fraaie contrast tussen
verschillende na elkaar
toegepaste stijlen.
Arévalo
El Barco de Ávila
De C-605 brengt ons naar
Madrigal de las Altas Torres, de
voormalige Hofstad. Hier werd
koningin Isabel van Castilië in
1451 geboren in het paleis van
Jan II, tegenwoordig het
klooster van Nuestra Señora de
Gracia. De naam van dit stadje
verwijst naar de 75 meter hoge
toren van de kerk van Sint
Nicolaas van Bari.
Hoyos del Espino. Via het
zogeheten Plataforma de Hoyos
klimt de weg naar het Grote
Meer, de majesteitelijke
bergtop Almanzor (2.592 m)
en naar de Vijf Meren.
Een indrukwekkend landschap,
gevormd door massieve
rotspartijen, bekoorlijke
bergtoppen en granieten
vlaktes.
Een andere aanbevolen route
loopt in zuidelijke richting naar
het Gredosgebergte, de stenen
ruggegraat van Castilië. Via de
C-502 die midden door de
bergketen loopt, komen wij
langs de bergpas van Menga
met een uitkijkpunt dat de
toerist een prachtig panorama
biedt. Alvorens Navarredonda
de Gredos te bereiken, ziet men
in de hoogte de eerste Parador
de Turismo die in Spanje
geopend werd, het voormalige
jachtpaviljoen van koning
Alfons XIII.
Na de afdaling langs de rivier de
Tormes, bereikten wij El Barco
de Ávila, vanwaar men een
prachtig uitzicht heeft op
Gredos. In het stadje zijn delen
van de oude stadsmuur en het
kasteel van Valdecorneja
bewaard gebleven, alsmede
een vesting uit de XVe eeuw
die ooit aan de hertogen van
Alva toebehoorde.
Om het hart van het bergmassief
te bereiken dienen wij af te
slaan bij de C-500 richting
Weer een andere route
leidt naar de zuidelijke
hellingen van het
Gredosmassief. Via
de C-502 bereikt
men na de
bergpas van
36
año 2005
El Pico Arenas de San Pedro,
de meest opmerkelijke plaats
van deze streek. Hier dient men
een bezoek te brengen aan
het heiligdom van San Pedro
de Alcántara, de laatste
rustplaats van de patroon van
Extremadura. Het Museum
van de Koninklijke Kapel
herbergt een bijzondere
verzameling liturgische
voorwerpen van
edelsmeedkunst.
Burgos.
Hart van Castilië
Als men Burgos verlaat via de
N-I richting Madrid, rijdt men
een gewest vol monumenten en
archeologische overblijfselen
binnen. Het belangrijke
kunstbezit van Lerma, een
voornaam uitziend stadje,
is af te lezen aan het imposante
Hertogelijk Paleis, waarvan de
constructie in 1605 begonnen
was door Francisco de Mora,
tegenwoordig een Parador de
Turismo. Het belangrijkste
kerkelijke bouwwerk is de
collegiale kerk van Sint Pieter,
met een bekoorlijk uitzicht
op de rivier de Arlanza.
Hoewel de buitenzijde een
sobere uitstraling heeft, staat in
het interieur een waardevol
beeld van de biddende
aartsbisschop Cristóbal de Rojas,
gemaakt door Juan de Arfe.
año 2005
naar Aranda de Duero. Eén van
de mooiste bouwwerken van
deze hoofdstad van het gewest
Ribera de Burgos is de kerk van
Santa María. De zuidelijke gevel
is uitgevoerd als een grandioos
altaarstuk met taferelen in reliëf
van de Aanbidding van de
Driekoningen. Met betrekking
tot de burgerlijke bouwkunst
is vooral het paleis van
Colmenares één van de mooiste
van alle statige huizen van deze
plaats, die anderzijds ook
befaamd is vanwege de
voortreffelijke wijn.
Na een korte tussenstop in
Gumiel de Hizán voor een
bezoek aan de kerk van Maria
Hemelvaart vervolgt de weg
Via de N-122 slaan wij af
richting La Vid, met een
beroemd gelijknamig klooster,
en bereiken vervolgens via de
C-111 in noordelijke richting
Peñaranda de Duero. Dit kleine
stadje ligt aan de voet van het
oude kasteel, gebouwd in de
tijd van de Herovering.
Het paleis van Avellaneda is
een gebouw in renaissancestijl
waarvan de hoofdingang
versierd is met krijgers en
wapenschilden. Behalve de kerk
van Santa Ana wordt ook een
bezoek aanbevolen aan het
interessante Farmaciemuseum
gevestigd in apotheek Ximeno.
In de omgeving ligt iets van de
weg af de stad Clunia met een
Romeins amfitheater, graven
en talrijke archeologische
overblijfselen. Hier waren ooit
de Arewakken gevestigd.
Het oosten van de provincie
Burgos biedt een aantal
enclaves die tesamen een
aanbevelenswaardige route
vormen. Vanuit Lerma rijden wij
door naar Covarrubias, een
stadje dat zijn naam dankt aan
de roodgekleurde grotten die
hier in de omgeving te vinden
zijn. In de collegiale kerk van
San Cosme y San Damián
bevindt zich het graf van Fernán
González, de eerste graaf van
Castilië. Het museum bevat een
belangrijke beeldencollectie,
verrijkt met het Drieluik van de
Driekoningen toegeschreven
aan Gil de Siloé.
In het zuidoosten staat het
klooster van Santo Domingo de
Silos, het universele sieraad van
de Romaanse kunst dat tot
een spiritueel en kunstzinnig
pelgrimsoord is geworden.
Het werd verwoest door de
Arabieren en wederopgebouwd
door Santo Domingo, wiens
stoffelijke resten begraven
liggen in een graf dat in de
rotsen is uitgehouwen.
De indrukwekkende Romaanse
XIe- en XIIe-eeuwse kloostergang
heeft prachtige gebeeldhouwde
reliëfs en kapitelen met zeer
verscheidene taferelen. Het
klooster wordt geleid door
benedictijner monniken die
missen in het gregoriaans
houden; de bibliotheek beschikt
over een belangrijke
boekencollectie en het
bouwwerk herbergt eveneens
een XVIIIe-eeuwse apotheek.
Hertogelijk Paleis. Lerma
Farmaciemuseum.
Peñaranda de Duero
Klooster van Santo Domingo de Silos
38
Villafranca del Bierzo is de
laatste belangrijke plaats op
de Route van Santiago in de
provincie León. Aan de toegang
León.
De Route van
Santiago
In de voetstappen van de
pelgrims die deze zelfde route
eeuwenlang hebben gevolgd,
verlaat de reiziger de hoofdstad
van León via de N-120 en rijdt
door tot Hospital de Órbigo.
Twee monolieten aan de
uiteinden van de Romeinse
brug herinneren eraan dat hier
ooit een ridderduel heeft
plaatsgevonden.
año 2005
De N-VI voert door de
Bierzostreek. Na het mijnstadje
Bembibre bereiken wij
San Miguel de las Dueñas,
een plaats die tot ontwikkeling
is gekomen dankzij het
gelijknamige klooster. Dichtbij
ligt Ponferrada; de groei van
deze stad is nauw verbonden
met de ridderorde der
tempeliers. Aan de oever van de
rivier de Sil verrijst het kasteel
dat recent gerestaureerd is.
In het historisch stadsgedeelte
is vooral de Klokketoren de
moeite waard, het enige
overblijfsel van de oude
stadswallen.
Iets verderop ligt Astorga, het
“Astúrica Augusta” van het
Romeinse Keizerrijk. Van het
harmonieuze monumentale
geheel dat doet herinneren
aan een glansrijk verleden is
vooral de Kathedraal zeer de
moeite waard. Het interieur
herbergt een hoofdaltaarstuk
van Gaspar Becerra en ook de
preekstoel en het koorgestoelte
zijn bijzonder. Van de ongeveer
vijftig voorwerpen die in het
Bisschoppelijk Museum zijn
tentoongesteld verdient het
vergulde zilveren kistje van
San Genadio een bijzondere
vermelding. In het
Bisschoppelijk Paleis, een
neogotisch bouwwerk
ontworpen door Antonio
Gaudí, bevindt zich het
Museo de los Caminos, met
herinneringen aan de Route
van Santiago.
Kathedraal van Astorga
40
tot dit kleurrijke stadje staat de
alom geroemde Sint
Jakobskerk, een Romaans
bouwwerk uit de XIIe eeuw.
De pelgrims die ziek waren en
niet verder konden reizen
verdienden toch een volle
aflaat door neer te knielen voor
de Deur der Vergiffenis van
deze kerk. In de omgeving
kan een bezoek worden
gebracht aan de opmerkelijke
open mijn van Las Médulas,
waaruit de Romeinen grote
hoeveelheden goud hebben
verkregen en die in 1987 door
de Unesco tot Werelderfgoed
is uitgeroepen.
Natuurliefhebbers wordt
aangeraden een excursie
maken naar het noorden van de
provincie, op zoek naar de
eeuwige strijd tussen water en
steen die geleverd wordt in het
Nationaal Park Picos de Europa.
Men verlaat daartoe León via
de C-621 die langs verscheidene
dorpen loopt en uiteindelijk de
Alto de Tarna (1.490 m) bereikt.
Via een prachtige route met
valleien, meren en zogenaamde
“circos” - door bergen omgeven
halfronde vlaktes - bereiken wij
Posada de Valdeón, aan het
hoofd van het paradijselijke
gelijknamige dal. Als laatste
doel van het uitstapje kan men
een wandeling maken op het
Pad langs de Caresrivier, een
indrukwekkende ervaring
midden door de “goddelijke
kloof”, langs honderden meters
hoge bergwanden met een
haast onwerkelijk uitzicht.
Posada de Valdeón
41
mijlpaal van de Romaanse
bouwkunst langs de Route van
Santiago.
Palencia.
De Romaanse
bouwkunst
In het noorden van de
provincie Palencia zijn
talrijke voorbeelden te
zien van de beste
Romaanse bouwstijl, vaak
verband houdende met
de mythische Route van
Santiago. Als de reiziger
de tijd neemt om eens
rustig door deze streek te
rijden, zal hij vrijwel in elk
dorpje ware architectonische
kunstwerken ontdekken.
año 2005
Wij verlaten Palencia via de C-615
in noordelijke richting en rijden
door tot Carrión de los Condes,
een stadje dat een fundamentele
rol heeft gespeeld op de oude
routes van Santiago. Deze plaats
is duidelijk van middeleeuwse
oorsprong. In het centrum staat
het klooster van Santa Clara,
gesticht in de XIIIe eeuw, met
daarnaast een kerk en een
museum. Ook de moeite waard
zijn de Romaanse kerken van
Santa María del Camino en van
Sint Jakob. Deze laatste heeft een
prachtige fries in het kerkportaal
met een Christusfiguur als
Pantokratoor en beelden van de
twaalf apostelen.
bezoeken, voormalig
toevluchtsoord voor pelgrims,
met een elegante kloostergalerij,
een werk van Juan de Badajoz.
Vanuit Carrión, in zuidoostelijke
richting, bereikt men Villalcázar
de Sirga, een levendige
reconstructie van het verleden.
De kerk van Santa María la
Blanca behoorde ooit toe aan de
Tempelorde. Iets verderop ligt
Frómista, een oud onafhankelijk
stadje dat niet tot feodale heren
of kloosterordes
toebehoorde, waar het
wonder van het geloof
nauw verweven was met
de rede. De kerk van Sint
Maarten, van een
perfecte harmonie en
schoonheid, is een
Buiten het stadje, dichtbij de
middeleeuwse brug, dient men
het klooster van San Zoilo te
42
In het noorden ligt Herrera de
Pisuerga, met overblijfselen van
de stadswallen en verscheidene
herenhuizen met wapenschilden.
En langs dezelfde weg bereikt
men Aguilar de Campóo, één
van hoogtepunten op de route
langs de Romaanse bouwkunst
van Palencia. Een goed
voorbeeld van het historische
belang van deze plaats is het
klooster van Santa María, één
van de oudste cisterciënzer
gebouwen van Spanje. De
collegiale kerk van Sint Michaël,
in gotische stijl uit de XIVe eeuw,
heeft een interessant
parochiemuseum. En naast de
ruïnes van het oude kasteel staat
de kapel van de Heilige Cecilia
met een fraaie sierlijke toren.
In de zone rond Aguilar de
Campóo en Herrera de Pisuerga
zijn de meeste bouwwerken in
Romaanse stijl te vinden van de
hele provincie. Meer dan vijftig
kerken, klooster en kapelletjes
staan het dal van Ojeda en de
gewesten in het noorden. Enkele
noemenswaardige stadjes zijn
Olleros de Pisuerga met de
opmerkelijke rotskerk en
Santa María de Mave.
Vanaf dit punt kunnen wij
naar het westen rijden,
door het natuurgebied
van Fuentes Carrionas en Fuente
Cobre, een landschap met vele
stuwmeren en waterrijke zones.
Na de mijnstad Guardo en weer
terug op de C-615 bereiken wij
Saldaña, een stadje met een
mooie Romeinse brug en een
oud plein van onschatbare
kunsthistorische waarde. Ter
afsluiting van de route maken
wij een haast verplichte halte in
Pedrosa de la Vega, met een
oude Romeinse villa voorzien
van fraaie mozaïeken, om te
genieten van een laatste duik in
het verleden op deze route door
het Romaanse Palencia.
Kerk van Sint Maarten. Frómista
Aguilar de Campóo
Villalcázar de Sirga
Salamanca.
Het berggebied
De route door de verschillende
bergstreken van de provincie
Salamanca biedt de reiziger
indrukwekkende landschappen
en goed bewaard gebleven
voorbeelden van
volksbouwkunst en
monumenten. We verlaten de
hoofdstad via de C-512 richting
Vecinos en van daaruit naar
Tamames, El Cabaco en
La Alberca.
Na El Cabaco gepasseerd te
zijn klimt de weg slingerend
omhoog door dichte
kastanjebossen. Dit
aantrekkelijke landschap is het
Natuurpark van Batuercas Sierra de Francia, met als
hoogste punt Peña de Francia
(1.732 m). Op de top staat een
bouwwerk dat dateert uit 1434,
het heiligdom van de Maagd
van de Peña de Francia, waar
gebeden wordt voor een
beeld van een zwarte Maagd
met Kind.
Tijdens de afdaling ligt op
iets minder dan tien
kilometer afstand
La Alberca, een waar
openluchtmuseum van
volksbouwkunst.
De kerk van
La Asunción, gebouwd in de
XVIIIe eeuw, herbergt een beeld
van de Bezwete Christus
toegeschreven aan Juan de Juni.
Iets meer naar het zuiden staat,
midden in het Dal van
Las Batuecas, het heiligdom
van Sint Jozef, een klooster
van de besloten orde van de
ongeschoeide karmelietessen.
De volgende halte op de route
is Miranda de Castañar, een
vestingstadje met enkele
voorname huizen met
wapenschilden die een
herinnering vormen aan het
adellijke verleden. Behalve de
parochiekerk is ook de
stierenarena uit de XVIe eeuw
interessant, voorzien van de
traditionele stenen
ontsnappingsmuurtjes.
Wij rijden nu naar het Gebergte
van Béjar, een gewest dat in het
zuidoosten van de provincie ligt.
De hoofdstad Béjar toont
een compleet scala aan
karakteristieke bouwkunst
Candelario
in de bergen. Van de vele
bezienswaardigheden zijn
vooral een vermelding waard
het Hertogelijk Paleis, een
belangrijk civiel bouwwerk van
halverwege de XVIe eeuw.
De bekendste kerk is die van
Santa María la Mayor, daterend
uit de tijd van de herbevolking
(XIIIe eeuw). Bij het verlaten van
deze plaats wordt aanbevolen
even te stoppen bij El Bosque,
een mooie tuin in Italiaanse
stijl met een paleisje en
verscheidene fonteinen.
verrijst op een heuvel het
kasteel, gebouwd door Hendrik
II, met als functie de stad te
bewaken en te verdedigen.
Tegenwoordig is in deze
mythische vesting een moderne
Parador de Turismo gevestigd
met uitzicht op de rivier de
Águeda.
Het meest relevante gebouw is
de Kathedraal van Santa María,
begonnen in 1165 en pas
afgebouwd halverwege de
XVIe eeuw. Behalve de Deur van
de Ketenen met een gotisch
fries van beeldreliëfs is ook het
koorgestoelte, versierd door
Rodrigo Alemán met een serie
burleske, zelfs profane
taferelen, zeer de moeite
waard. In het Bisschoppelijk
Museum is een tentoonstelling
te zien van edelsmeedkunst en
gewijde ornamenten.
Deze route eindigt in
Candelario, een stadje met de
mooiste verzameling
bergwoningen. Achter het
Gemeentehuis uit eind XIXe
eeuw staat de kerk van La
Asunción met een prachtig
hoofdaltaarstuk en in de
hoofdkapel een plafond in
mudejarstijl.
Parador de Turismo. Ciudad Rodrigo
Een andere plaats die de
reiziger eigenlijk zou moeten
bezoeken is Ciudad Rodrigo, te
bereiken via de N-620. In het
hooggelegen deel van de stad
45
año 2005
Segovia.
De koninklijke
buitenverblijven
Als wij de hoofdstad verlaten via
de N-110 richting Soria bereiken
wij Torrecaballeros, met de
parochiekerk als een uitgelezen
voorbeeld van de Romaanse
bouwstijl. Hetzelfde geldt voor
Sotosalbos, het volgende
plaatsje op de route. De kerk
van Sint Michaël heeft een
bijzondere zuilengalerij en een
klein museum. Op nog geen
twee kilometer afstand van
Collado Hermoso liggen
temidden van weelderig groen
de ruïnes van het klooster van
Nuestra Señora de la Sierra.
Via de Stadsboog komen wij
Pedraza binnen, bekend vanwege
het plezierig extravagante Plaza
Mayor. In de toren van het kasteel
was het atelier van schilder
Ignacio Zuloaga gevestigd en
tegenwoordig is dit een aan zijn
werk gewijd museum.
De volgende interessante plaats
is Sepúlveda met de bijzondere
kerk van El Salvador, met één
van de oudste arcades van
Spanje (1093). Ongeveer zeven
kilometer verderop bevindt zich
één van de mooiste groene
zones van de Gemeenschap, het
Natuurpark van Las Hoces del
Duratón, koninkrijk van de vale
gieren. Achter een kleine brug
uit de XVIIIe eeuw ligt de
bekoorlijke kapel van San Frutos
del Duratón, de patroonheilige
van Segovia.
De route vervolgt in westelijke
richting naar Turégano, met een
prachtig kasteel. Vanuit deze
plaats rijden we door naar
Cuéllar, de twee na grootste stad
van de provincie en middelpunt
van de Romaanse mudejarstijl.
Het kasteel is een middeleeuws
bouwwerk van groot
kunsthistorisch belang, een waar
juweel in een plaats met ook
talrijke belangrijke kerken: Sint
Maarten, Sint Andreas, Sint
Stephanus ...
Via de N-601 rijden wij weer
terug naar de hoofdstad, maar
maken nog even een uitstapje
naar Coca. De geboorteplaats
van de Romeinse keizer
año 2005
Natuurpark Hoces del Duratón
Theodosius is vooral befaamd
vanwege het kasteel. Om dit
buitengewone voorbeeld van
militaire bouwkunst in gotische
mudejarstijl loopt een diepe
gracht en het is een echte
vesting. Weer terug op de
hoofdweg kunnen wij in
Carbonero el Mayor het wellicht
mooiste altaarstuk van de hele
provincie bewonderen. Vanuit
deze plaats voert de route direkt
terug naar de Stad van het
Aquaduct.
Een andere eveneens
interessante route loopt door
het zuiden van de provincie.
Op nog geen 11 kilometer van
Segovia, via de CL-601, staat
midden in een prachtig
natuurgebied het Koninklijk
Paleis van La Granja de San
Ildefonso. Het werd in 1721
gebouwd op het terrein van een
oud logement. Koning Filips V
probeerde hier een residentie te
Kasteel van Coca
creëren in de stijl van Versailles.
In de collegiale kerk bevindt zich
het graf van deze vorst, in
gezelschap van zijn echtgenote
Isabella van Farnese. Een bezoek
aan het paleis voert door
schitterende zalen die met
allerlei kunstvoorwerpen
ingericht zijn. Ook is er een
museum gewijd aan een
uitgebreide tapijtenverzameling.
De excursie is pas compleet na
een bezoek aan de Koninklijke
Glasfabriek, een industrieel
gebouw met een permanente
tentoonstelling over de kunst
van de glasvervaardiging.
Tenslotte wordt aanbevolen een
wandeling te maken door de
tuinen die aangelegd zijn in
Franse stijl, met talrijke
fonteinen en beelden die voor
een kleurrijk geheel zorgen.
Koninklijk Paleis.
La Granja de
San Ildefonso
Werk van Vlaamse schilder. Berlanga de Duero
año 2005
Soria.
Het land van El Cid
De excursie begint vanuit de
hoofdstad van Soria via de
N-122 richting El Burgo
de Osma, een stad waarop de
vestiging van de bisschoppelijke
zetel een duidelijk stempel
heeft gedrukt. Het oude
centrum ligt rond de gotische
Kathedraal uit 1232. Later zijn
er delen aangebouwd in
renaissancestijl en in 1739
een ranke toren, waardoor deze
kathedraal een uitstekend
voorbeeld werd van de zuiver
religieuze bouwkunst. In het
interieur bevindt zich
een mooi altaarstuk
van Juan de Juni
en het graf van de stichter,
Pedro de Osma. In de sacristie
is een waar juweel te
bewonderen: het handschrift
van de Toelichting op het Boek
der Openbaring door Beato
de Liébana.
Na de sfeer geproefd te hebben
van de talrijke zuilengalerijen in
deze plaats, zetten wij de route
voort richting San Esteban de
Gormaz. Een kort bezoek wordt
aanbevolen aan de twee
interessante bouwwerken: de
kerk van Sint Michaël en
de kerk van Nuestra
Señora del Rivero,
Plaza Mayor. Medinaceli
Burgo de Osma
beide Romaans met
zuilengangen. Weer terug
op de route brengt een lokale
weg ons naar Gormaz, waar
zich de meest indrukwekkende
vesting van Soria bevindt: een
grandioos Arabisch kasteel met
28 torens, beschouwd als het
meest omvangrijke kasteel
van Europa. Gedurende de
Herovering werd het door
koning Alfons VI geschonken
aan de mytische veldheer
Cid Campeador.
Michaël, nog een markant
monument waar de aandacht
vooral uitgaat naar de met
mysterieuze hoofden versierde
kapitelen.
Wij rijden nu weer terug naar
de C-116 richting Almazán.
De Romaanse kerk heeft een
originele koepel in kaliefstijl.
Aan het Plaza Mayor staat het
paleis van de graven van
Altamira, dat ooit eigendom
was van de familie Hurtado de
Mendoza, met een schitterende
voorgevel in renaissancestijl. Via
de N-111 in zuidelijke richting
bereiken wij Medinaceli, een
plaats met een eeuwenoude
geschiedenis. Uit het voormalige
Romeinse Ocilis dateert een
triomfboog, gebouwd tussen
de eerste en derde eeuw na
Christus. Vanuit deze plaats,
op het einde van de route,
wordt aangeraden een bezoek
te brengen aan het cisterciënzer
klooster van Santa María de
Huerta, één van de zuiverste
voorbeelden van de gotische
bouwkunst in Castilla y León.
Verder via de C-116 slaan wij
rechtsaf naar Berlanga de
Duero. Het belangrijkste
bouwwerk is de door bomen
omringde collegiale kerk van
Santa María del Mercado met
talrijke beelden, graven en
altaarstukken. In de omgeving,
op een heuvel niet ver van het
dorp Casillas, vinden wij de
mozarabische kapel van San
Baudelio, een uniek bouwwerk
uit het preromaanse Spanje.
In het op nog geen vier
kilometer verderop gelegen
Caltojar staat de kerk van Sint
49
Isabellastijl met in één
van de kapellen een
uitmuntend
altaarstuk van
Juan de Juni
gewijd aan de
Maagd Maria.
een plateresk altaarstuk, alsmede
het Mudejar Themapark, met
miniaturen van monumenten in
mudejarstijl die zich in deze
streek bevinden.
Valladolid.
Wijngaarden en
kloosters
De reis door de provincie
Valladolid biedt verscheidene
mogelijkheden via de mooiste
gewestelijke toeristische routes.
Wij verlaten de hoofdstad in
oostelijke richting via de N-122
en rijden dwars door
wijngaarden die wijn produceren
met de herkomstaanduiding
Ribera del Duero door tot aan
Peñafiel, gelegen aan de voet
van een imposant kasteel in de
vorm van een schip, waar
tegenwoordig het Provinciaal
Wijnmuseum is gevestigd. Het
meest representatieve bouwwerk
is de Sint Pauluskerk, in 1324
gesticht door prins Don Juan
Manuel. Dankzij de verschillende
karakteristieke elementen,
waaronder de grafkapel van de
gelijknamige familie, is deze kerk
emblematisch voor de gotische
mudejarstijl van deze provincie.
De volgende bestemming in
deze streek van wijn en
vestingen is Medina del Campo,
met als beste symbool het kasteel
van La Mota, een goed voorbeeld
van een vijftiende-eeuws
artilleriekasteel van mortel en
baksteen. Het Museo de las Ferias
herbergt een schitterend reliëf
van Juan de Juni, De Piëta.
In een hoek van het Plaza Mayor
bevindt zich het Testamentair
Paleis waar in 1504 Isabella van
Castilië haar testament liet
opmaken en later ook gestorven
is; op het plein staat een
standbeeld van deze koningin.
Op de A-6 in noordelijke richting
wordt aanbevolen te stoppen in
Rueda, beroemd vanwege de
wijnsoorten, die samengebracht
zijn in de herkomstaanduiding
“Rueda”. Dezelfde weg voert
naar Tordesillas, een stad met
een ver teruggaand verleden.
Twee jaar nadat Columbus
voor het eerst Amerikaans
grondgebied betrad verdeelden
hier Portugezen en Castilianen
de heerschappij over een enorm
wereldrijk. In deze plaats
staat een waar juweel: het
mudejarpaleis gebouwd in
opdracht van Alfons XI,
tegenwoordig het Koninklijk
Een wat langere route voert via
de N-601 naar het zuiden via
Portillo en Íscar, beide
gedomineerd door een
kasteel. Verder via de C-112
bereiken wij Olmedo, aan het
hoofd van de route langs de
mudejarbouwkunst van de
provincie. Bijzondere vermelding
verdienen de kerk van Santa
María del Castillo en de Sint
Michaëlkerk, met een barok en
50
In de kerk van Sint Jakob
kan men een verfijnd drieluik in
Churriguerastijl bewonderen.
In de kerk van Santa Cruz is het
Paasweekmuseum gevestigd.
año 2005
Kasteel van La Mota. Medina del Campo
Klooster van Santa Clara,
met het indrukwekkende
vakwerkplafond van het
priesterkoor. Eveneens
noemenswaardig zijn de
Patio del Vergel, het Arabische
Badhuis en de vijftiende-eeuwse
katholieke kerk met de grafkapel
van de familie Saldaña. Ook zijn
hier persoonlijke voorwerpen
van koningin Johanna de
Waanzinnige te zien.
Rueda
Wij rijden verder naar het
noorden en arriveren in Medina
de Rioseco, de voormalige
“stad van de admiraals”.
Dit monumentale middelpunt
van het gewest Tierra de Campos
herbergt verscheidene weelderig
versierde kerken, zoals de kerk
van de Heilige Maagd Maria van
Mediavilla, alsmede de grafkapel
van de familie Benavente,
een schitterend voorbeeld van
renaissancekunst in gotische
Kerk van Santa Maria. Olmedo
51
Zamora.
Meer van Sanabria
Ten oosten van de hoofdstad
van Zamora ligt, op nog geen 33
kilometer afstand via de N-122,
Toro. Dit wat afgelegen stadje
met een boeiende geschiedenis
heeft een interessant centrum
waar de bezoeker onvermijdelijk
uitkomt bij het meest
karakteristieke monument, de
Romaanse collegiale kerk van
Santa María la Mayor uit de
twaalfde eeuw met een
schitterende gotische voorgevel
en een Byzantijns aandoende
koepel. In de sacristie wordt als
meest gekoesterde kunstschat
een Vlaams paneel uit 1520
bewaard, De Maagd met de
Vlieg genaamd.
wij de afslag naar Salinas de
Villafáfila, een ware oase
midden in het landschap van
Tierra de Campos. Weer terug op
de N-630 rijden we nog steeds
in noordelijke richting naar
Benavente, “de gravenstad”. Na
een bezoek aan enkele kerken
eindigt de excursie langs de
monumenten bij de Slakkentoren,
het enig overgebleven deel van
het kasteel van de graven van
Benavente. Sinds vele jaren
is in deze herinnering aan het
verleden de Parador de Turismo
gevestigd.
De hier geselecteerde
toeristische route voert echter
naar het noorden van de
provincie, dus vanuit
de hoofdstad dient
men de N-630
te nemen.
Na Granja de
Moreruela ,
waar zich het
klooster van
Santa María de
Moreruela
bevindt, het
eerste van de
cisterciënzer
orde in deze
streek, nemen
Vanuit Benavente rijden wij via
de C-525 naar het westen en
bereiken Valle del Tera, met als
interessante bezienswaardigheid
de kerk van Santa Marta de
Tera, een Romaans bouwwerk
uit de XIIe eeuw. Enkele
kilometers verderop ligt
Mombuey, met een bescheiden
kerk die evenwel een
opmerkelijk kunstzinnig
element vertoont: een originele
toren van groenige zandsteen
met rondingen in de constructie.
Halverwege is het hoofd van
een os te zien, een duidelijke
verwijzing naar de naam van
de plaats.
Meer van Sanabria
Toren van Santa Maria. Mombuey
Klooster. Granja de Moreruela
Rivier de Duero. Toro
año 2005
De volgende halte op de
route is Puebla de Sanabria met
de indrukwekkende vesting, een
prototype van de middeleeuwse
verdedigingswerken. Het stadje
telt een aantal oude adellijke
huizen en met wapenschilden
versierde herenhuizen, zoals
bijvoorbeeld het Gemeentehuis
uit de XVe eeuw dat aan het
Plaza Mayor staat.
De route eindigt bij het
Natuurpark Lago de Sanabria,
een onvergelijkelijk mooie
omgeving met talrijke goed
bewaard gebleven tradities.
Berglandschappen zoals
Peña Trevinca, Peña Negra en
de bergen van La Cabrera
omgeven een waterrijk gebied
dat meer dan tienduizend jaar
geleden is ontstaan, het
grootste uit de ijstijd daterende
meer van Spanje met een
afmeting van 3,5 km lengte
en 2 km breedte.
53
Midden in dit prachtige
natuurgebied ligt het dorpje
San Martín de Castañeda, dat
zijn bestaan te danken heeft
aan het gelijknamige klooster.
Van de oude bouwwerken is
de Romaanse kerk behouden
gebleven, een levendig
cultureel middelpunt. In de
gerestaureerde vertrekken
voor de monniken is het
Bezoekerscentrum van het
Natuurpark gevestigd,
met een permanente
tentoonstelling over de
ecosystemen van de vallei
van Sanabria.
Vrijetijd en
vermaak
stierengevechten, een dier dat
een rol speelt bij veel volksfeesten,
en muziekconcoursen met
traditionele instrumenten. Een
ander hoogtepunt is de tocht naar
de kapel van San Juan de Monte,
op Pinkstermaandag in Miranda
de Ebro.
Beurzen en
volksfeesten
De culturele activiteiten in de
Gemeenschap hebben de laatste
tijd een belangrijke ontwikkeling
doorgemaakt. In de
provinciehoofdsteden vinden
regelmatig bijzondere thematische
tentoonstellingen plaats, die een
aanvulling vormen op de attracties
gevormd door de lange lijst met
festiviteiten die elk jaar in de
verschillende dorpen gehouden
worden. Een kennismaking met
deze volksfeesten zal de reiziger in
aanraking brengen met tradities
die al heel lang van generatie op
generatie overgegaan zijn.
León biedt gedurende de
maand oktober, ter gelegenheid
van het feest van San Froilán,
een ceremonie met een
oude plaatselijke traditie:
Las Cantaderas, waarbij voor
de kathedraal gezongen en
gedanst wordt.
De Bedevaart van Santo Toribio
die half april in Palencia gehouden
wordt, is een ander voorbeeld
van dergelijke eeuwenoude
opmerkelijke tradities. Vanuit de
aan deze heilige gewijde kapel
werpen de gemeentelijke
autoriteiten de deelnemers zakjes
met brood en kaas toe, ter
herinnering aan een in de
Middeleeuwen geschied wonder.
In de maand augustus vindt de
Internationale Afdaling van
de Pisuerga plaats, waaraan
kanovaarders uit de hele wereld
deelnemen.
Wij beginnen in Ávila. Naast de
muziekuitvoeringen van de
Zomerfeesten worden er in het
laatste kwartaal van het jaar
theatervoorstellingen en klassieke
muziekconcerten gehouden in de
Kathedraal. Op het gebied van
traditionele volksfeesten wordt
half september in Candeleda de
bedevaart van Nuestra Señora de
Chilla gehouden, befaamd
vanwege de volksdansen in
karakteristieke streekklederdracht.
De levendige sfeer van de
universiteitsstad Salamanca vindt
men terug in het Carnaval, waar
de feestvreugde gepaard gaat met
wat serieuzere plechtigheden.
Soortgelijke feesten worden ook
gehouden in La Alberca ter
De Feesten van Sint Pieter en Sint
Paulus in Burgos eind juni
gaan gepaard met een serie
54
gelegenheid van Maria
Hemelvaart. La Loa is hier
bijvoorbeeld een wonderlijk
mysteriespel waarin personages als
De Duivel en De Cavalier optreden.
Castilië komt hier tot uitdrukking
in de Paasweek, met 29
kunstzinnig opgemaakte
beeldengroepen die in processie
meegedragen worden.
In Segovia wordt gewoonlijk in de
maand juni het bekende
Marionettenfestival of Titirimundi
gehouden. Eerder in het jaar, op 5
februari, wordt in het dorpje
Zamarramala het feest van Las
Águedas gehouden. Eén van de
belangrijkste onderdelen van het
feest is de “dag van de vrouwen”,
waarbij het vrouwelijk deel van de
bevolking de macht in het dorp
overneemt.
Ook in Zamora is de Paasweek een
belangrijke viering en worden er
in de processies ware juwelen
onder de voor Castilië
karakteristieke beeldengroepen
door de gelovigen gedragen. Een
iets vrolijker feest is La fuente del
vino, een volksfeest dat op 28
augustus gevierd wordt in Toro op
het Plaza Mayor en waarbij de
geliefde plaatselijke rode wijn
rijkelijk vloeit.
Het in Soria gelegen San Pedro
Manrique viert de nacht van Sint
Jan op geheel eigen wijze. Hier
wordt het Keltiberische ritueel van
de Paso del fuego gehouden,
waarbij de deelnemers blootsvoets
met iemand op hun schouders
door het vuur lopen. Ook
noemenswaardig zijn de Jornadas
de la Matanza in Burgo de Osma,
culinaire en culturele
bijeenkomsten die gehouden
worden in februari en maart.
Sport
Voor sportbeoefening biedt deze
streek een aantal verschillende
mogelijkheden, die vrijwel
allemaal te maken hebben met de
natuur. Wintersporten kunnen
beoefend worden in de befaamde
skioorden La Lunada, Valle de
Riaza/La Pinilla, Leitariegos Valle
del Sol, Valdegrande-Pajares en
Sierra de Béjar en San Isidro.
Valladolid, als hofdstad van de
Gemeenschap, biedt het gehele
jaar door een uitstekend cultureel
programma. Ten eerste de
Internationale Filmweek, een
prestigieus evenement vanwege
de kwalitatief hoogwaardige films
die hier vertoond worden.
De diepgaande geloofsbeleving in
Golfterrein
55
Alle beschikken over faciliteiten
die een gerieflijk en aangenaam
verblijf waarborgen.
Gastronomie
In Castilla y León kan men
genieten van een culinaire traditie
die te maken heeft met het
grenzeloze karakter van de streek.
Het gastronomisch aanbod is
gevarieerd en appetijtelijk,
dankzij de meesterlijke wijze
waarop de plaatselijke
ingrediënten bewerkt worden.
Jammer genoeg blijft de faam
van deze keuken nog te vaak
beperkt tot de beroemde
braadgerechten, hoewel men
hier natuurlijk de eeuwenoude
ambachtelijke kunst van het
braden in de oven tot in de
perfectie beheerst, van zuiglam
of lechazo tot speenvarken, dat
hier tostón genoemd wordt.
In de zomer biedt Castilla y León
de mogelijkheid te genieten van
de stuwmeren en lagunes die
volmaakt zijn voor recreatie in
de openlucht. Hier kan men
allerlei soorten watersporten
beoefenen in een landschap dat
bijna paradijselijk van aard is.
In de omgeving van deze
waterrijke gebieden zijn talrijke
campings en andere gerieflijke
betaalbare soorten van
accommodatie te vinden.
De bergen van Castilla y León
vormen een ideale plek voor het
maken van bergwandelingen,
mountainbiketochten,
paardrijden, rafting of het wat
gewaagdere bergbeklimmen.
De fraaie woeste natuur
vormt een bron van
recreatiemogelijkheden.
De kookkunst van Castilla y León
blijft echter duidelijk niet beperkt
tot dergelijke uitgelezen
gerechten. Ook kan men hier
genieten van het heerlijke
kalfvlees van Ávila en Zamora,
de uitstekende kaas van
laatstgenoemde provincie, de
bijzonder smakelijke hamsoorten
van Guijuelo (Salamanca) en niet
te vergeten de worstsoorten, een
hoofdstuk apart in de regionale
gastronomie. Bekende
naamsaanduidingen zijn de
chorizoworst van Cantimpalo
(Segovia), de eenvoudige maar
overheerlijke bloedworst van
Burgos en botillo berciano (León),
reeds bekend in de tijd van de
De streek biedt vele
mogelijkheden voor jagen
en vissen in de prachtige
wildreservaten en talrijke
viswaters. In de Gemeenschap
bevinden zich ook goede
golfbanen en faciliteiten
voor plaatselijke sporten zoals
bijvoorbeeld het juego de bolos
en voor het beoefenen van
voetbal en basketbal, handbal
en rugby waar belangrijke
triomfen zijn behaald.
56
Romeinen. Bij de ingewikkelde
toebereiding van dit gerecht komt
ook een dosis kunst kijken.
Tenslotte verdient wild, dat in dit
gebied rijkelijk voorkomt, een
bijzondere vermelding. De
gestoofde kwartels van Valladolid,
de patrijzen van Segovia en de
jonge duiven van Zamora zijn
enkele van de meest geliefde
gerechten.
De regionale keuken is in
belangrijke mate gebaseerd op
peulvruchten. Een karakteristiek
gerecht van Maragatería is
bijvoorbeeld bereid met
kikkererwten uit Fuentesaúco
(Zamora). Daarnaast zijn er de
linzen uit La Armuña (Salamanca),
de alubias van Barco de Ávila, de
aardappelen uit Burgos en de
grote witte bonen uit Segovia. Een
ander hoofdstuk vormen de
visgerechten. Hier vindt men een
Specialiteiten uit de
Segoviaanse keuken
voor deze streek karakteristieke
vissoort zoals de forel. Alleen al
gebakken in olijfolie vormt dit
gerecht één van de beste
voorbeelden van wat Álvaro
Cunqueiro definieerde als “de
christelijke keuken van het
Westen”.
Inderdaad is voor het bereiden van
levensmiddelen met een dergelijke
geheel eigen aard veel liefde,
toewijding en talent vereist. Dit
komt ook tot uitdrukking in de
talrijke bijzondere nagerechten,
zoals de befaamde mantecados
van Astorga, de rosquillas ciegas
van Palencia, de nicanores van
Boñar (León), de bollo maimón
van Salamanca en de yemas de
Santa Teresa van Ávila.
Uiteraard dient elk menu
vergezeld te gaan van bij voorkeur
een beroemde regionale wijn, dit
gezonde onderdeel van het menu
dat de laatste jaren een
welverdiende plaats op de
internationale markten aan het
veroveren is. De buitengewone
wijn van Ribera del Duero, de
roséwijn van Cigales, de witte wijn
van Rueda, de rode wijn van Toro
en de befaamde wijnen van
El Bierzo zijn enkele van de beste
voorbeelden van wijnsoorten die,
gekoeld en zuiver gedronken,
uitstekend kunnen wedijveren met
soortgelijke wijnen uit andere
delen van Europa.
kerstliedjes niet vergeten worden.
Een ander soort melodieën is
verbonden met de religieuze
liturgieën, zoals de danzas, die op
de maat van herdersfluit en
tamboerijn door de jongemannen
gedanst worden voor het beeld
van de plaatselijke patroonheilige.
Een buitengewoon ritueel, vol
innerlijke emotie voor degenen
die dit soort dansen reeds sinds
mensenheugenis uitvoeren.
Een geestige volkstraditie wordt
gevormd door de rondas de
enamorados, waarbij de jonge
mannen door de straten van hun
dorp liederen voor hun geliefden
lopen te zingen begeleid door
muziek van gitaren en mandolines.
Zij reciteren coplas die uitstekend
de gevoelens en tradities van de
mensen hier weergeven.
Folklore en
volkskunst
De folklore van deze streek is op
dezelfde wijze ontstaan als de
bevolking van de hoogvlakte,
want de verbazingwekkend
veelzijdige uitingen daarvan zijn te
danken aan de talrijke invloeden
van verschillende volkeren en
culturen die hier samengekomen
zijn. Uit de volkstradities komt met
een enorme esthetische waarde de
liefde naar voren voor de eigen
verworvenheden: de muziek, de
gewoonten en niet te vergeten de
gezamenlijke geschiedenis.
Iets dergelijks geldt ook voor de
volkskunst die eveneens vele
schakeringen vertoont en een
geheel eigen charme heeft, want
hoewel er steeds minder
handgemaakte kunst vervaardigd
wordt, hebben de industriële
productietechnieken toch nog
traditionele elementen weten te
behouden. Zo konden verscheidene
families ook in de huidige tijd het
traditionele werk voortzetten dat
door hun voorouders eeuwen
geleden was begonnen.
Het is een folklore die verweven is
in plechtigheden en tradities,
dagelijkse bezigheden en
ceremoniën in dorpen en steden,
zoals bijvoorbeeld de coplas die in
de Kersttijd gezongen worden,
een vrolijke feestelijke rondgang
waarbij ook de meer bekende
Rondom het Gredosmassief van
Ávila zijn er nog steeds
werkplaatsen te vinden waar
58
Volkskunstmarkt op de Calle Mayor. Palencia
of de befaamde paardrijlaarzen.
Zeer kenmerkend is de
edelsmeedkunst van deze streek,
voornamelijk bestaande uit
ringen en oorbellen van
zilverfiligraanwerk. Het mooiste
borduurwerk vindt men op de
trajes de vistas van La Alberca:
met juwelen en edelsmeedkunst
versierde klederdracht die ter
gelegenheid van de volksfeesten
gedragen wordt.
opmerkelijk houtsnijwerk, bewerkt
leer, vlechtwerk en keramiek
gemaakt wordt. Ook de
pottenbakkunst van Aranda de
Duero is vermeldenswaardig.
In de hoofdstad Burgos kan men
elegante klassieke Castiliaanse
meubelen vinden.
De traditionele weverijen
van Val de San Lorenzo, niet
ver van Astorga, vervaardigen
karakteristieke dekens en
kleden. Deze behoren ook tot
de meest geliefde produkten
van Palencia: de robuuste zuiver
wollen dekens.
In Segovia vindt men op
verscheidene plaatsen in de
provincie tapijtfabrieken en
keramiek. Soria produceert houten
meubelen en smeedijzeren
voorwerpen. De werkplaatsen in
Valladolid zijn daarentegen meer
gespecialiseerd in keramiek en
mandenvlechtwerk, en in de
provincie Zamora zijn er de
keramiek van Pereruela en
Moreros en het borduurwerk
van Carbajales.
De provincie waar onmiskenbaar
de grootste verscheidenheid
geboden wordt is Salamanca.
In de hoofdstad kan men
volkskunst vinden die te maken
heeft met de veefokkerijen van
het gewest Campo Charro,
zoals bijvoorbeeld leren rijzadels
59
NUTTIGE GEGEVENS
Internationaal
netnummer % 34
TOERISTISCHE INFORMATIE
TURESPAÑA
www.spain.info
TOERISTISCHE INFORMATIE
OVER CASTILLA Y LEÓN
% 902 203 030
www.turismocastillayleon.com
FEDERACIÓN DE CENTROS DE
INICIATIVAS TURÍSTICOS DE
CASTILLA Y LEÓN / FECITCAL
Pasión 5-7, 4ºA. 47001 Valladolid
% 983 357 899
) 983 357 999
TOERISTENBUREAUS
Ávila
San Segundo, 17
05001 Ávila
% 920 211 387
Burgos
Plaza Alonso Martínez, 7
09003 Burgos
% 947 203 125
León
Plaza de Regla, 3
24003 León
% 987 237 082
Palencia
Calle Mayor, 105
34001 Palencia
% 979 740 068
Salamanca
Casa de las Conchas
Rúa Mayor
37002 Salamanca
% 923 268 571
Segovia
Plaza Mayor, 10
40001 Segovia
% 921 460 334
Soria
Medinaceli, 2
% 975 212 052
Valladolid
Pabellón de Cristal
Acera de Recoletos
47004 Valladolid
% 983 219 310
Zamora
Avda. Principe Asturias, 1
49014 Zamora
% 980 531 845
Madrid
Oficina de Promoción Turística
de Castilla y León
Alcalá 79
28009 Madrid
% 915 780 324
PARADORES DE TURISMO
Reserveringscentrale
Requena, 3. 28013 Madrid
% 902 547 979
) 902 525 432
www.parador.es
ÁVILA
Parador van Ávila
Marqués Canales de Chozas, 2
% 920 211 340
) 920 226 166
Parador van Gredos
Carretera Barraco-Béjar, km 43
Navarredonda de Gredos
% 920 348 048
) 920 348 205
BURGOS
Parador van Lerma
Plaza Mayor, 1
% 947 170 685
) 947 170 685
LEÓN
Parador van León
Plaza de San Marcos, 7
% 987 237 300
) 987 233 458
Parador van Villafranca del Bierzo
Avenida Calvo Sotelo
% 987 540 175
) 987 540 010
PALENCIA
Parador van Cervera del Pisuerga
Carretera de Resoba, km 2
% 979 870 075
) 979 870 105
SALAMANCA
Parador van Salamanca
Teso de la Feria, 2
% 923 192 082
) 923 192 087
Parador van Ciudad Rodrigo
Plaza del Castillo, 1
% 923 460 150
) 923 460 404
SEGOVIA
Parador van Segovia
Carretera de Valladolid-La Lastrilla
% 921 443 737
) 921 437 362
SORIA
Parador van Soria
Parque del Castillo
% 975 240 800
) 975 240 803
VALLADOLID
Parador van Tordesillas
Carretera de Salamanca
% 983 770 051
) 983 771 013
ZAMORA
Parador van Zamora
Plaza de Viriato, 5
% 980 514 497
) 980 530 063
Parador van Benavente
Paseo de Ramón y Cajal
% 980 630 300
) 980 630 303
Parador van Puebla de Sanabria
Avenida Lago de Sanabria, 8
% 980 620 001
) 980 620 351
VERVOER
Busstations
Ávila % 920 220 154
Burgos % 947 288 855
León % 987 211 000
Palencia % 979 743 222
Salamanca % 923 236 717
VLIEGVELDEN
Informatie internationale
vluchten % 902 243 402
AENA % 902 404 704
www.aena.es
BELANGRIJKE
TELEFOONNUMMERS
Alarmnummer % 112
Medische spoedgevallen % 061
Guardia Civil % 062
Rijkspolitie % 091
Gemeentepolitie % 092
Verkeersinformatie
% 900 123 505
www.dgt.es
Gemeentelijk
informatienummer % 010
Postkantoor % 902 197 197
www.correos.es
BELGIË. Brussel
Office Espagnol du Tourisme
Rue Royale 97, 5º
1000 BRUXELLES
% 322/ 280 19 26
) 322/ 230 21 47
www.spain.info/be
e-mail: [email protected]
Castilla y León
ADIF
% 902 432 343
Internationaal telefoonnummer
% 902 243 402
www.adif.es
SPAANSE BUREAUS VOOR
TOERISME IN HET BUITENLAND
Spanje
Segovia % 921 427 705
Soria % 975 225 160
Valladolid % 983 236 308
Zamora % 980 521 281
NEDERLAND. Den Haag
Spaans Bureau Voor
Vreemdelingenverkeer
Laan Van Meerdervoort, 8ª
2517 AJ DEN HAAG
% 3170/ 346 59 00
) 3170/ 364 98 59
www.spain.info/nl
e-mail: [email protected]
AMBASSADES IN MADRID
België
Paseo de la Castellana, 18
% 915 776 300
) 914 318 166
Nederland
Avenida Comandante Franco, 32
% 913 537 500
) 913 537 565
EUROPESE GEMEENSCHAP
Europees Fonds voor
Regionale Ontwikkeling
H
HOL-CASTILLA LEON-Cubierta.qxd:Maquetación 1
D
SANTANDER 26 km
PANES 10 km
CANGAS DE ONÍS 13 km
Puentenansa
Pola de
P. N. PICOS DE EUROPA
Laviana Campo
s de Europa
N-625 P i c o
2519 Naranjo
2648
de Caso
de Bulnes
Posada
Cabañaquinta
Tarna
Fuente Dé
de Valdeón
1490
R A
C
A N T Á B
IRÚN 3 km
Na
rc
ea
Puente Viesgo
Río
ón
al
N
L E
Ó N
Arga
la
Es
D E
Río
S
Va
l
Río
de
ra
du
ey
S
Cea
erga
JACA 50 km
Ega
Pisu
Río
Sab
or
Río
P O R T U G A L
a
m
L
ra
ar
d
u
A
a
Zapardiel
T
R
Río
TALAVERA DE LA REINA 42 km TOLEDO 60 km ARANJUEZ 30 km
TARANCÓN 17 km
ALCAÑIZ 99 km
CÁCERES 87 km
3e Editie
a
Jiloc
llo
Ga
Gedrukt in Spanje
Opmaak:
P&L MARÍN
a
sm
D.L. AB-505-2009
NIPO: 704-09-348-6
Adaja
Druk:
AGSM S. A.
Río
Uitgave:
© Turespaña
Secretaría de Estado
de Turismo
Ministerio de Industria,
Turismo y Comercio
Agueda
Foto’s:
Fotografisch archief Turespaña
Río
Melilla
Vertaling:
Marianne Moester Blom
Ere
Ceuta
Tekst:
Javier Tomé
Río
Middellandse
Zee
DO
UR
O
S PA N J E
tón
Río
ra
Du
Madrid
ZARAGOZA 45 km
Castilla
y León
Lissabon
Río
50
52
54
60
n
Frankrijk
Golf van Biskaje
o
46
48
big
Parijs
rrió
Londen
Ca
Verenigd
Koninkrijk
Río
Ierland
Dublin
Portugal
Atlantische
Oceaan
Cangas
de Narcea
o
8
8
11
14
17
20
23
26
29
32
35
36
38
40
42
44
Grandas
de Salime
Rí
1
Mieres
N-634
Zarautz
Deba
Oiartzun
Barakaldo
Arredondo
N-121
N-621
1712
Ramales
Baamonde
AP-8
Hernani
Zestoa
Peña
Selaya de la Victoria Balmaseda
Pola
C O
BILBAO
Doneztebe/
Alceda
Sagra
Eibar
A-67
Azpeitia Andoain
Pradairo
de Lena
Rábade
Potes
R D
Durango
Santesteban
1029
2046
Llodio
I
1890
N-611
L L E
Tolosa
FRANCIA
N-240
Marentes
R I C A
N-611
Espinosa de
Artziniega
Bergara
Zumarraga N-130
LUGO
Peña Prieta PARQUE NATURAL FUENTES CARRIONAS Emb.
PAJARES-VALGRANDE
los Monteros N-629
Cofiñal
Arrasate/
2536
1178
Braña
Caballo
Peña Ubiña
Y FUENTE COBRE-MONTAÑA PALENTINA del Ebro
Isoba
SAN ISIDRO Riaño
Mondragón
O Corgo
2189
LEITARIEGOS
Palas
Espigüete
Amurrio
AP-68 Emb. de
Lekunberri
Orreaga/
Puebla
2417
Degaña
Corconte Villalázara
San Salvador
Emb.
N-I
2450
1431
2136 Reinosa
Oñati Aitzgorri
Boca
de Rei
Urrúnaga
N-138
Roncesvalles
Sena
de Lillo de Riaño
Medina
Villamanín
de
Cantamuda
Villarcayo
Guntín
EtxarriOrduña
Babia
de Huérgano
Emb. de
Villablino
Legutiano 1544
Caldas
Arija
BRAÑOSERA
de
Luna
Barruelo
Soncillo
de
Pomar
Murgia
de Pallarés
Irurtzun
Vegacervera Juan Benet
Aranatz
Miravalles
Emb. de
Emb.
Emb. de
RÍO
Becerreá
de Luna N-630
Brañosera de Santullán
1969
Villarias
Berberana
N-623
Cervera/Ruesga
Emb. de
de Ullívarri
Camporredondo
N-135
Boñar
Mirantes
Barrios
AP-15
Altsasu/
Cervera
Portomarín
ALTO CAMPOO
Escalada
Páramo 2117 Murias de de
Burbia Fabero
Ezcároz/
Luna
La
Vecilla
de
Luna
N-VI A-6
Alsasua
Paredes
de
Pisuerga
1835 Guardo
Trespaderne
del
Sil
Catoute
Egüés
Sarriá
Ezkaroze
VITORIAEmb. de
Salvatierra/
Valdelateja
La Robla Cistierna
Emb.
Aguilar
AP-66
Aguilar
PAMPLONA-IRUÑA
Santibáñez
N-540
Santibañez
de Belesar
Agurain
Oña
GASTEIZ
E L B I E R Z O Toreno
Altotero
Vegas
de Campoo Basconcillos
Noáin/Noain
de la Peña
Miranda
de Ordás
Folgoso
Frías
Estella/
Chantada
Olleros
1176
Villaquilambre
1059 N-625
del Tozo
Herrería San Fiz de Seo
San Miguel
Lumbier
de Ebro
Treviño
Río
Sedano
de la Ribera
Lizarra
N-621
Buenavista
Maeztu/Maestu
N-232 Pancorbo
Amaya
de
Incio
N-I
de
las
Dueñas
Monforte
N-627
Zambrana
Puente la
de Valdavia
Carrizo de San Miguel
Almanza
1373 Humada
Poza de la Sal
Villafranca
de Lemos
N-121
Bembibre
Reina/Gares
La
Nuez
N-111
978
del Camino
la Ribera
Gradefes
AP-1
Herrera de
del Bierzo
Haro
N-120
Ponferrada
1414
N-VI
de Arriba
Benavides
LEÓN
Briviesca
EBR
Tafalla
Pisuerga
O
Sangüesa/
Saldaña
AP-68
de Órbigo
N-120 Onzonilla
Mansilla
Villadiego
Río
Los Arcos
Monasterio
Zangoza
E
Pedrosa
Lerín
N-611
N-536
de las Mulas
AP-71
N-I
Santo DomingoLOGROÑO
A Pobra
Sil
T Santa Colomba
de
Rodilla
Luíntra
de
la
Vega
Melgar de
Valdevimbre
Astorga Hospital
i e Belorado N-120
Olite
de la Calzada
A-231
N
O Barco
de Trives
Sotopalacios
Lodosa
rr
Fernamental
Santas
1848 de Somoza
Sahagún
O
a
Freixido
de Órbigo
Teleno
Andosilla AP-15
OURENSE
A-231
N-120
de
AP-68
Carrión de
M
N-630 Martas N-601
Destriana
Nájera
la Demanda
N-120
Villalcázar
Manzaneda
los Condes
N-232
Encinedo L A M A R2185
Arlanzón
957
Villasur
Marcilla
A G AT E R I A
O Bolo
Peña
Baños
1778
San
Millán
1491
BURGOS
de Sirga Castrojeriz
Caparroso
Cervatos de
Trevinca
VillafríaArlanz de Herreros
Ezcaray de la Cogolla
La Bañeza
Río
Villamañán
de Molgas
Valencia
Peña
ón
Calahorra
Manzaneda
A-52
la Cueza
Sadaba
Río
Negra Truchas
A Veiga 2127
Frómista
o Cabia
de
Don
Juan
í
Sarracín
Castrocontrigo
Vilar de Barrio CABEZA DE
R
VALDEZCARAY
Emb. de
a de La Cabr
Pineda
de
Cisneros
Sierr
e
Alfaro
2124
Arnedillo
Villada
r
a
Urquiza
Er
Justel
MANZANEDA PARQUE NATURAL LAGO
Ejea
de
A-66
N-525
i
A-1
a
la
Sierra
Lago
Arnedo
San Lorenzo
A-62
DE SANABRIA
Villanueva
Paredes
Cuevas de
los Caballeros
Frechilla
Villalón
de Sanabria
2262
San Martín
Mahamud
Astudillo
Palacios
VALLE DEL SOL
1456
A Gudiña
Villaquejida
de Cameros
Castejón
de Nava
San Clemente
de Campos Fuentes
de Castañeda
Xinzo
de Sanabria
Laza
Villahoz
Corella
Montenegro
Valderas
Cornago
N-622
de Limia
Cualedro 1291
N-525
N-111
de Nava
Salas
Mombuey
Covarrubias
Yanguas Ayedo
Tudela 646
de Cameros
Puebla
Torquemada
Benavente
N-610
Río
Loma Negra
Peña Nofre
A Mezquita Padornelo
Arla
A-52
de los Infantes Laguna
N-113
1719 Cervera del
SANTA INÉS
Río
N-610 T I E R R A D E
nza
de Sanabria
Tera
Lerma
Negra
Villarramiel
San Pedro
2142
CAMPOS
Quintanar
Río
Alhama
Baltar
Santa
Cristina
Villardeciervos
V
A
L
L
E
Verín
Santo Domingo
Manrique
Villanueva
N-121
S
Cebolla
Corraes Portelo
PALENCIA
Tauste
de la Sierra
ie
N-232
1262
D E L T E R A de la Polvorosa
Magaz
Valdeavellano
de Silos
del Campo
Baltanás
Ampudia
Vinuesa
rr
Rabanera
Lagunas
Figueruela
1412
Huerta
de Tera
a
854
San Vicente
Tarazona
Tábara
Valdosa
de Villafáfila
Magaña
del
Pinar
Covaleda
Dueñas
Villafruela
de
Arriba
d
o
Cevico
de
Villalpando uill Medina Montealegre
N-630
Emb. de
Feces
de la Cabeza
q
Caleruega del Rey
Agreda e l M
Navaleno
la Torre
Cuerda del Pozo
1419
San Vitero
BRAGANÇA
Se de Rioseco Cubillas de
A-6
on
Villarrín
Granja de
1012
ca
N-234 Garray
PARQUE NATURAL
San Leonardo
N-122
Matute
Villabrágima
yo
Santa
Marta
de
Campos
Moreruela
Chaves
Valoria
Abejar
CAÑON DEL
de Yagüe
Río
A-62
La Horra Gumiel
a
N-601
1318
Trabazos
882
2313
Castromonte
guev
RÍO
LOBOS
s
la
Buena
Alcañices
E
de
Hizán
Emb. de
Ólvega
Tabuenca
SORIA
Ricobayo
Villafuerte Roa
N-122
Río
Ucero
Castronuevo
Aranda Peñaranda
724
Almenar
Sta. Luz
Calatañazor Hinodejo
Villanubla
818
VALLADOLID
N-234
910
N-111
de Duero de Duero El Burgo
de Soria
Carbajales N-631
N-122
1375
Ciria
Vezdemarbán
N-122
PARQUE NATURAL
N-122 de Osma
de Alba
Fuentepinilla
Quintanilla
Gómara
HOCES DEL RÍO RIAZA La Vid Langa
Tudela
Peñafiel
Illueca
Simancas
Toro A-11
Villalcampo
La Almunia
de
Onésimo
Macedo
Mirandela
de
Duero
Torrelapaja
de Duero
Laguna
N-122
San Esteban
Miranda do Douro
Emb. de
de Doña Godina
Hortezuela
de Cavaleiros
Rubio
ZAMORA
999
Villalcampo
Emb. de
de Duero
Maderuelo de Gormaz
Cabrera
Viloria
Portillo
1313
Linares
Tordesillas
Almazán
1433
Bermillo
del Arroyo Ria
Deza
Gormaz
Rueda
za
Río
Berlanga
de Sayago
983
A-1
Corrales Venialbo
Pereruela
Castronuño A-6
Montejo de Duero Caltojar
785
Monteagudo
Alhama
N-110
Cibanal
Cuéllar
Calatayud
C
La
Bóveda
eg
N-630
PARQUE NATURAL
Fermoselle
de Tiermes
a
Hontalbilla
de Aragón
Alaejos
Íscar
de Toro
HOCES DEL DURATÓN
Retortillo
Emb. de
1411
El Cubo de
Adradas
Cariñena
Aldeadávila
Lastras
de
de Soria
Fuentelapeña A-62
Riaza
Medina Olmedo
Tierra del Vino
Sepúlveda
Baraona
Paracuellos
Cuéllar
Santa
María
885
Navas
Coca
N-601
del
Campo
Alfaraz
Pereña de
Cantalejo
N-620
Cantalojas
de
Jiloca
La
Pinilla
Emb.
de
de Huerta
de Oro
1299
Masueco la Ribera
Fuentesaúco
Cerezo de Abajo
Almendra
Calzada
Tolweg
Atienza
Madrigal de
Río
Turégano
Vilvestre
LA PINILLA
Rí
Arcos
Jaraba
Castillejo
N-110
Medinaceli
de Valdunciel
o
las Altas Torres
Nava de 964 Carbonero Pedraza
818
Ledesma
Daroca
Tolvrije snelweg en Autoweg
de
Jalón
Nuévalos
Santa
Cruz
Hiendelaencina
1310
el Mayor Collado
la Asunción
Esteras
RÍO
Sierra
Cantalapiedra
Milmarcos
La Vellés
Río
1423
Arévalo
Colmenar
Nationale weg
Vitigudino
Ministra
Zarapicos
Hermoso
de
Medinaceli
Rasueros
Santa María
de la Sierra
La Fregeneda
Cabrerizos
Sigüenza
Buitrago
Villar de
Sotosalbos
Eersterangsweg
SALAMANCA
Sauca
G
PARQUE NATURAL
Espinosa de los la Real de Nieva
Alcolea
de Lozoya
e
A-2
1518
ARRIBES DEL DUERO Peralonso
d
Tormes
Babilafuente
Caballeros
Cogolludo
del Pinar
Tweederangsweg
Torrecaballeros
SEGOVIA
Peñaranda
a
Sando
Calamocha
Lumbrales
rr
Rillo
Santa Marta
Jadraque
Algora
e
Lozoyuela
Adanero
de Bracamonte
Si
Encinas
B-weg
Río
de Gallo
de Tormes
La Fuente de
Berzosa
San Ildefonso
Fuentemilanos
Masegoso
N-501
N-620
de Abajo
826
Hernansancho
Alba
de
AP-61
San
Esteban
N
o
La
Granja
Spoorweg
Monreal
Torrelaguna
de Tajuña
Labajos N-603
Macotera
Tormes
Retortillo
N-403
Río
Corduente
A-62
del Campo
Vecinos Buenavista
San Pedro
Miraflores
E
Hogesnelheidslijn
TAJO
Valdecarros
N-211
Hu
Villacastín
del
Arroyo
eb
SanctiVALDESQUÍ
Las Veguillas
Mingorria AP-51
N-204
ra
C
Werelderfgoed
El Molar
Fresno- Alaraz
Ye
Brihuega
Muñico
Spiritus
Vilar
AP-6
lte
Volto
NAVACERRADA
Trillo
Tamames Linares
s
ya
N-234
Alhándiga
Poveda
N-110
Parador
Colmenar Viejo N-320
Emb. de
Formoso
Diego
Valdihuela
1498
Entrepeñas
de la Sierra
1531
1728
A San Lorenzo
Morasverdes PARQUE NATURAL de Riofrío Endrinal
del Carpio
Herberg
ÁVILA
Algete
Palomera
Guadarrama
QUILAMAS
de
El
Escorial
GUADALAJARA
A-1
R-2
Guijuelo
Emb.
de
M
Muñana
El Cabaco San Miguel
Ciudad Rodrigo
Golfbaan
Santa Teresa
Alcobendas
N-320
Peña de
de Valero N-630
iela
Galapagar A-6
E Navas del
A-2
Beteta
N-110
ad
Horche
N
Francia 1732
Camping
Cespedosa
Serrota N-502
Gu
Marqués
T
Alcalá
S
I
E
R
R
A
El Bodón
Riofrío
a
El
Barraco
Piedrahita 2294 Menga
La Alberca Miranda D E B É J A R
t
Jachthaven
de
Henares
Las
Rozas
S
Albarracín
Sacedón
1566
a
o
í
R
I Navaluenga Cebreros
G Casares de Sotoserrano del Castañar Béjar
San Felipe
Navarredonda
Torrejón
Guadalv
Priego
Emb. de
Kuuroord
El Barco
Brunete
iar
1839
Pastrana
e
S Burgohondo El Tiemblo
Buendía
de Ardoz
las Hurdes
d
Nuevo
Candelario de Ávila Hoyos de Gredos
Leganés
Skioord
PARQUE NATURAL
Mezas
Albalate
de
1955
Cañaveras
a
Picos
MADRID
Batzán Mondéjar
PARQUE NATURAL LA COVATILLA
s
R-3
r
Móstoles
1265
del
Espino
r
o
LAS
BATUECAS1352
1367
las Nogueras
e
Casavieja Sotillo de
e d
Vliegveld
Almanzor Laguna
Jañona
A-5
Arganda
S i
R-5
PEÑA DE FRANCIA DE CANDELARIO
Los Llanos
N-320
Getafe A-3
G r
Almonacid
e
Grande
0
20
40
60 Km
Navalcarnero Fuenlabrada
Almoguera de Zorita
la Adrada
2592 S i e r r a d
del Tormes
Villanueva
N-630 Hervás
Nationaal park
Valverde
e
A-4
Villar
de
Guisando
h
Mombeltrán
Pedro
Bernardo
de la Sierra
Driebes
rc
e
del
Fresno
b
Parla
Domingo García 1368
Pozuelos
Natuurpark
Al
A-66
Lanzahita
Candeleda Arenas de
CARTOGRAFÍA: GCAR, S.L. Cardenal Silíceo, 35
Barajas 1180
El Real de o
de Zarzón
N-110
Ciempozuelos
Tel. 914 167 341 - 28002 MADRID - AÑO 2005
Route van Santiago
de Melo Altomira
Chinchón
San Vicente Rí N-403
Tiétar San Pedro
R-4
Jarandilla
[email protected]
Fuentidueña
A-42
CUENCA
Colmenar
Huete
Jaraiz de de la Vera Río
Moraleja
de Tajo
Maqueda
de Oreja
la Vera
Plasencia
Meira
Ór
Inleiding
Wandeling door de provinciehoofdsteden
Ávila
Burgos
León
Palencia
Salamanca
Segovia
Soria
Valladolid
Zamora
Genieten van Castilla y León
Ávila. Het Gredosgebergte
Burgos. Hart van Castilië
León. De Route van Santiago
Palencia. De Romaanse kunst
Salamanca. Het berggebied
Segovia. De koninklijke
buitenverblijven
Soria. Het land van El Cid
Valladolid. Wijngaarden
en kloosters
Zamora. Meer van Sanabria
Vrijetijd en vermaak
Nuttige gegevens
OVIEDO 14 km
O
MIÑ
Na
via
U
Rí
o
O
RÍ
O
H
Página 2
A CORUÑA 84 km
N
10:23
PONTEVEDRA 102 km
I
29/9/09

Preview - KNBB District Zuid Limburg

Actievoorwaarden kleurwedstrijd Plaza_DEF

Examenlocaties

Handleiding Good2Connect Plaza In deze handleiding vind je

Betreft Plaza Centers N.V. / Surséance van betaling 29 november

Naam Paard Afstamming Mei Juni Juli Aug Totaal

Voorlopige examenlocaties

Airport Express US folder 4pg NL z logo.indd

tagliatelle met radicchio

Routebeschrijving JCS auto