zie onze Biofarma Maandupdate van afgelopen maand

Rabobank Biofarmaceutische
Industrie Update
©Janssen Biologics
Juni-Juli 2014
Deze maandelijkse update geeft inzicht in belangrijke
ontwikkelingen binnen de sector, gebaseerd op
openbare informatie. Het nieuws is voorzien van IKT
commentaar en ingedeeld in zeven
aandachtsgebieden: Medicijnontwikkeling, Biofarma
Business, Financiering, Regelgeving & Patenten,
Gezondheidszorg en Marktcijfers.
Medicijnontwikkeling
EMA stelt beslissing over transparantie uit tot oktober. EMA
blijft het lastig hebben met het vaststellen van transparantieregels waaronder resultaten van klinisch onderzoek openbaar
moeten worden gemaakt. Begin Mei gaf de nieuwe regelgeving
aanleiding tot een storm van kritiek omdat onderzoeksresultaten
wel bekeken konden worden, maar niet opgeslagen of verder
geanalyseerd (Maandbericht Mei 2014). Inmiddels heeft EMA de
regelgeving herzien waardoor academische en nietcommerciële instanties gebruik kunnen maken van de
resultaten voor onderzoek [1]. Het formele aanvaarden van de
regels zal echter nog tot oktober dit jaar duren omdat EMA
worstelt met praktische aspecten en het verwoorden van de
richtlijnen [2].
Biofarma Business
Verlagen van belastingdruk speelt groeiende rol bij life
science M&A. Zoals in eerdere maandupdates beschreven vindt
er momenteel een golf van consolidatie plaats in de lifescienceen medical device industrie. Toenemende M&A wordt gestimuleerd door de sterke equity markt, positieve trends in de
industrie en economische stabiliteit (zie o.a. Maandupdates April
en Mei 2014). Een belangrijk aspect van zowel overnames en
verkoop van bedrijfsonderdelen blijft het aanbrengen van focus
op strategische markten. Een andere driver die de afgelopen
maanden veel aandacht krijgt is het verlagen van belastingdruk
(‘tax inversion’) .
Tax inversion speelde al een rol bij eerdere overnames door
Valeant Pharmaceuticals [3], Actavis [4] en Perrigo [5] en de
afgeketste deal tussen Pfizer en AstraZeneca [6]. Het gaat met
name om Amerikaanse bedrijven die via een vestiging in Europa
hun belastingen verlagen. Deze maand slaagde AbbVie er in om
het Ierse Shire over te nemen waarmee het via een nieuw op te
richten bedrijf gebruik kan maken van een belastingtarief van
13% (ten opzichte van 22% in de V.S.)[7]. Een ander recent
voorbeeld is de Amerikaanse farmaceut Abbott, die de afdeling
voor generieke medicijnen in ontwikkelde markten buiten de
V.S. verkocht aan Mylan [8]. Het nieuwe fusiebedrijf dat hieruit
ontstaat krijgt een holding die in Nederland gevestigd zal
worden.
Commentaar Rabobank:
Tax inversion deals beperken zich niet tot geneesmiddelenmakers. Zo heeft de Amerikaanse medical device producent
Medtronic het Ierse Covidien overgenomen [9] , en zou
Hospira geïnteresseerd zijn in de medische voedingsafdeling
van het Franse Danone [10]. De markt reageert positief op tax
inversion deals waardoor aandelenprijzen stijgen [11], en het
extra vermogen dat bedrijven er mee ter beschikking krijgen
kan bijvoorbeeld ingezet worden voor verdere overnames.
De Amerikaanse overheid overweegt stappen, door striktere
regelgeving of door een meer business-vriendelijk
belastingensysteem in de V.S. Eén en ander kan betekenen
dat het momentum bij tax inversion deals de komende tijd
toe zal nemen. Of dit daadwerkelijk zin heeft is de vraag
omdat er voorstellen zijn om veranderende regelgeving met
terugwerkende kracht te laten in gaan vanaf Mei 2014 [12].
Page 1 of 5
Financiering
Financieringsklimaat voor biotechnologie starters lijkt te
verbeteren. Volgens Burrill Media hebben private lifescience
ondernemingen in de eerste helft van dit jaar wereldwijd USD
7bn opgehaald, een stijging van meer dan 36% ten opzichte van
dezelfde periode in 2013 [13]. Gegevens van
PriceWaterhouseCoopers en de National Venture Capital
Association laten zien dat biotechnologiebedrijven alleen al in
2014Q2 USD1,8bn aan venture kapitaal incasseerden [14]. Het
positieve klimaat heeft alles te maken met succesvolle IPOs van
het afgelopen jaar, stijgende M&A waarderingen en betere
kansen op een exit voor investeerders. Er ontstaan nieuwe VC
fondsen die samen miljarden dollars vertegenwoordigen.
Opvallend is dat het juist investeringen in vroege stadium
bedrijven zijn die de toename in financiering lijken te drijven, op
basis van een 182% stijging aan seed funding en serie A/B
financieringen [13]. Als deze trend doorzet betekent het een
trendbreuk ten opzichte van eerdere jaren, toen investeerders
zich meer concentreerden op late stadium financieringen [15].
Een andere interessante ontwikkeling is dat alternatieve
financieringsbronnen, zoals private investeerders, corporate
venture, non-profit organisaties, en angelinvesteerders een
belangrijke bijdrage leverden aan het geïnvesteerde kapitaal.
Het zijn voornamelijk de ontwikkelaars van nieuwe
geneesmiddelen die de vruchten plukken, alsmede bedrijven
die zich bezighouden met digitale gezondheidszorg [13].
Commentaar Rabobank:
Ondanks het feit dat de toename in vroege fase kapitaal
gebaseerd is op wereldwijde cijfers, zijn het voornamelijk
Amerikaanse investeerders die verantwoordelijk voor de
investeringen. Hoewel financiering in Europa beschikbaar is,
lijkt regelgeving de toegang te beperken waardoor Europese
ondernemingen steun zoeken bij Amerikaanse VC’s [16]. De
European Biopharmaceutical Enterprises
(EBE) onderzoekt nieuwe financieringsinstrumenten in
samenwerking met European Investment Bank (EIB),
European Investment Fund (EIF) en de Europese Commissie
[16]. De EU heeft in het kader van het New Innovative
Medicines Initiative II USD4,5bn gereserveerd voor
geneesmiddelenonderzoek [17],terwijl Google een VC fonds
in het leven heeft geroepen voor Europese biotech IT startup
bedrijven met een grootte van USD100m [18]. Daarnaast zijn
er andere initiatieven, zoals Remiges Ventures, die zich
uitsluitend op biotech richten en zowel op de Amerikaanse
als Europese markt [19].
In Nederland is het Dutch Venture Initiative (DVI) verlengd
met een nieuwe financieringsronde van €150m [20] en heeft
het kabinet in de Regeling Vroegefasefinanciering €50m
vrijgemaakt voor het innovatieve MKB [21]. Daarnaast staat
het Ministerie van EZ garant voor €500m voor de financiering
van een door private investeerders op te richten
‘Achtergestelde Leningenfonds’ dat samen met het DVI uit
kan groeien tot €2,5 miljard extra financieringsruimte voor
het MKB [22]. Tenslotte zijn er nieuwe mogelijkheden voor
Nederlandse bedrijven bij Forbion Capital Partners, dat bijna
klaar is met een nieuw investeringsfonds van €90m, en de
twee nieuwe investeringsfondsen van Thuja Capital [23, 24].
Regelgeving en Patenten
WHO vraagt om regelgeving die toegang van biosimilars
tot de markt ondersteunt. De bijdrage van biologische
medicijnen aan het arsenaal van geneesmiddelen groeit snel, en
in Amerika vertegenwoordigen deze ‘biologicals’ al een kwart
van de totale uitgaven aan medicijnen (ongeveer USD 80bn van
USD320bn totale uitgaven) [25]. De gemiddelde jaarlijkse kosten
van behandeling met een biologisch geneesmiddel zijn
USD16,000 per patiënt per jaar, maar kunnen oplopen tot
USD120,000 [25].
www.genengnews.com
Begin vorige maand heeft de WHO een oproep gedaan aan
overheden en regelgevers om de toegang tot biosimilars
(goedkopere versies van biologische geneesmiddelen) te
stimuleren [26]. De WHO is van mening dat de stijgende prijzen
van biofarmaceutische geneesmiddelen de duurzaamheid van
gezondheidszorg bedreigt en is met name bezorgt over de
toegankelijkheid van zorg voor kinderen en mensen die in
armoede leven. In de betreffende WHO resolutie worden
lidstaten aangespoord om nationale regelgeving te versterken,
wetenschappelijke expertise te bevorderen, en te verzekeren dat
Page 2 of 5
Commentaar Rabobank:
De stijgende kosten van de gezondheidszorg geven
wereldwijd aanleiding tot initiatieven om die kosten te
beteugelen. Nu een tweede patentklif aanstaande is, dit keer
van aflopende patenten van biotechnologie medicijnen,
staan biosimilars in de volle belangstelling. De vraag is alleen
of introductie van dit soort medicijnen een daadwerkelijke
besparing op zal leveren. Naar verwachting zullen biosimilars
niet in staat zijn om omzetcijfers van merkproducten te
eroderen zoals klassieke generieke medicijnen dat doen.
Schattingen van de besparing door biosimilars lopen uiteen
van 20% tot 30% , omdat een ontwikkeling van een biosimilar
kostbaar is ten gevolge van vereiste klinische trials en
complexe productie [30]. Uitgaande van de miljardenmarkt
van merkmedicijnen is dat nog steeds een aanzienlijk bedrag,
maar regelgeving en problemen bij het veroveren van
marktpositie door substitutie kunnen remmend werken. En
wat te denken van verbeterde versies van merkproducten
waarvan het patent op het punt staat te verlopen? Wat blijft
er over van de kansen van een biosimilar wanneer een
(kosten)effectiever ‘biobetter’ medicijn op de markt
verschijnt[31]? In een komende themaupdate zal nader
ingegaan worden op deze ontwikkelingen.
Gezondheidszorg
www.infusionnurse.org
nieuwe regelgeving geen rem zet op de toegang tot kwalitatief
goede, maar betaalbare, biologische geneesmiddelen (inclusief
biosimilars) [26].
De oproep van de WHO komt op een goed moment, want
afgezien van de stijgende kosten van de gezondheidszorg zijn er
wereldwijd grote verschillen in de regelgeving en beoordeling
van biosimilars [27, 28]. Momenteel hebben 24 landen
toelatingstrajecten gedefinieerd, maar ondanks initiatieven om
overeenstemming in regelgeving te krijgen, beginnen richtlijnen
voor biosimilars uit elkaar te lopen [26]. De EU is op vele
manieren leidend, met een duidelijk toelatingstraject en reeds
18 goedgekeurde biosimilars. Amerika zal naar verwachting de
grootste markt zijn voor deze geneesmiddelen, maar hier zijn de
eerste richtlijnen pas in 2012 gedefinieerd, wat volgens
sommigen resulteert in onnodige vertraging en verkwisting van
geld [29]. Eén van de snelst groeiende markten is Zuid Korea,
waar in 2012 maar liefst 13 biosimilars de markt bereikten.
Hoewel de meeste landen de richtlijnen van de WHO en/of de
EMA als uitgangspunt nemen, beoordelen Rusland en China een
biosimilar geneesmiddel op eigen wijze en volgens richtlijnen
voor generieke middelen.
‘Off-label’ voorschrijven als nieuw wapen in strijd tegen
stijgende kosten gezondheidszorg. De Italiaanse regering
heeft het sinds juni dit jaar mogelijk gemaakt om het
oncologiemedicijn Avastine te gebruiken in de behandeling van
maculaire degeneratie (veroudering van het netvlies, AMD) [32].
Ondanks dat de Europese geneesmiddelenauthoriteit EMA dit
middel hiervoor niet heeft geregistreerd, is het zogenaamde ‘offlabel’ voorschrijven van Avastine bij AMD inmiddels ook in
Frankrijk mogelijk [33]. Het niet-geregistreerd gebruik van
Avastine moet gezien worden als een nieuwe manier om de
kosten van de gezondheidszorg te beteugelen, omdat Franse en
Italiaanse artsen nu Avastine kunnen gebruiken in plaats van het
duurdere Lucentis. De prijzen van beide middelen verschillen
per land, maar gemiddeld kost één injectie van Avastine €40 in
de EU ten op zichte van €900 voor een injectie met Lucentis
[34]. Roche (de producent van Avastine en Lucentis) en Novartis
(dat Lucentis buiten Amerika vermarkt) zijn van mening dat offlabel gebruik van Avastine de gezondheid van patiënten in
gevaar brengt en in strijd is met Europese regelgeving[34].
Verder lezen
1. Mullin E: EMA board agrees to approve revised trial data policy. In: FierceBiotech. 2014.
2. Brennan Z: EMA delays policy on clinical trial data transparency. In: Outsourcing Pharma.
10 Juli 2014 edn; 2014.
3. Welch D: GE, Valeant Deals Spurred On by Tax Rules That Favor Foreign Assets. In:
Bloomberg. 2014.
4. Armstrong D: Actavis Lowers Tax Rate to 17% After Warner Chilcott Deal. In: Bloomberg.
2013.
5. Kitamura M: Perrigo to Buy Elan for $8.6 Billion, Get Irish Domicile. In: Bloomberg. 2013.
6. Rubin R, Mider Z: Pfizer Bids for U.K. Address With U.S. Tax Revamp Stalled. Blomberg 2014.
7. Sandle P: U.S. drugmaker AbbVie finally wins Dublin's Shire with $55 billion deal. In:
Reuters. 2014.
Page 3 of 5
8. Staton T: Mylan beefs up outside the U.S. with $5.3B deal for Abbott drug business. In:
FiercePharma. 2014.
22. Nieuwsbericht: € 2,5 miljard extra financieringsruimte voor het MKB. In: 123subsidie.
2014.
9. Lawrence S: Done deal: Medtronic to buy Covidien for $42.9B. In: FierceMedicalDevices.
2014.
23. Persbericht: Thuja Capital starts new investment funds with a focus on medical product
innovations. In.; 2014.
10. Palmer E: Sources: Hospira in talks to pick up Danone nutrition biz and a tax cut. In:
FiercePharma. 2014.
24. Maarsen H: Biotechfonds Forbion in zee met rijke families. In: Financieel Dagblad. 2014.
11.Sutherland B: Investors Cheer, U.S. Jeers at Tax-Driven Deals: Real M&A. In: Bloomberg.
2014.
26. Barry F: Biologics prices prompt WHO call for affordable biosimilars. In: BioPharma
Reporter. 2014.
12.Garde D: 'Economic patriotism' could dampen biopharma's M&A boom. In: FierceBiotech.
2014.
27. Barry F: Where are tomorrow’s biosimilar hotspots? In: BioPharma Reporter. 2014.
13.Daghlian M: Financings for Startups Take Big Jump. In: The Burrill Report. 2014.
14. Garde D: Biotech VCs bet $1.8B in a colossal Q2. In: FierceBiotech. 2014.
15. Raaphorst FM: Sector Report Biopharmaceutical Industry 2013 - Crossing the funding gap
by limiting risk and creating early revenue In.; 2013.
16. MacDonald G: US venture capital investors continue to back biotech. In: BioPharma
Reporter. 2014.
25. Lawrence E: Developments and Spending Trends in Biologic Drugs. In: RxObserver. 2014.
28. Brennan Z: Global biosimilar regulations diverging, experts say. In: BioPharma Reporter.
2014.
29. Lawrence E: Biosimilars Delay Causing Billions in Wasteful, Unnecessary Drug Spending.
In: RxObserver. 2014.
30. Brennan Z: Biosimilars may not deliver cost savings once expected, study finds. In:
BioPharma Reporter. 2014.
17. Anonymous: EU Commits $4.5B Over 10 Years for Drug Research. In: GenEngNEWS. 2014.
31. Barry F: Generation of biobetters could push out biosimilar development, says expert. In:
BioPharma Reporter. 2014.
18. Taylor N: Google creates new cash source for European biotech IT startups with $100M
VC fund. In: FierceBiotechIT. 2014.
32. Palmer E: Italy's move to fund unapproved use of Roche's Avastin alarms the industry. In:
FiercePharma. 2014.
19. Carroll J: A new VC player debuts with global plans to invest $150M in biotech startups.
In: FierceBiotech. 2014.
33. Huet N: French lawmakers back Roche cancer drug as cheap eye treatment. In: Reuters.
2014.
20. Persbericht: Topsector Life Sciences & Health realiseert toegang tot kapitaal. In: Utrecht
Life Sciences. 2014.
34. Weintraub A: Roche, Novartis protest moves in EU to pay for off-label Avastin.
FiercePharma 2014.
21. Nieuwsbericht: Betere groeikansen voor de bedrijven van de toekomst. In: Rijksoverheid.
2014.
Contactgegevens
Frank Raaphorst
Sectorspecialist Biofarmaceutische Industrie en Biotechnologie,
Rabobank International
[email protected]
Page 4 of 5
Page 5 of 5