De lange weg naar een gezonde financiële sector - VNO-NCW

actueel
spannende zomer voor europese banken?
De lange weg naar
een gezonde
financiële sector
Dat hij er komt, mag een klein wonder heten. Dé Bankenunie, met
Europees toezicht, een Europees mechanisme om probleembanken
aan te pakken en een Europese stroppenpot. Alleen: we zijn er nog
niet. Alleen gezonde banken mogen meedoen. Deze zomer moet
duidelijk worden hoe de balans er bij de grootste Europese banken
écht uitziet en hoeveel banken de stresstest zullen overleven.
Wacht ons daarna een hete herfst?
nu – eind zomer: stresstest
Tekst: Karin Bojorge | Beeld: Link Design
Nog vóórdat het uitgebreide balansonderzoek
is afgerond, worden banken ook nog eens
door de mangel gehaald met zogenoemde
stresstesten. Bij deze ‘rampenoefening’ voor
banken worden zij onderworpen aan een aantal doemscenario’s gebaseerd op de kwetsbaarheden in de economie van de betrokken
lidstaat. In Nederland moeten banken laten
zien hoe zij reageren op een verdere huizenprijsdaling van nog eens 21 procent in drie
jaar, een daling van commercieel vastgoed
met nog eens 15 procent in drie jaar, een verhoging van de werkloosheid met 9,4 procent
en een krimp van de economie met 5,4 procent in de komende drie jaar. Zijn ze sterk
genoeg om dat te overleven?
nu – eind juli: balansonderzoek
Zal het meevallen of zal het tegenvallen?
Deze zomer moeten alle Europese banken
met de billen bloot. De meest risicovolle
portfolio’s worden daarvoor doorgelicht en
onderpanden waar nodig opnieuw getaxeerd.
In bankentaal heet dit de Asset Quality Review
(AQR). De 128 grootste Europese banken
ondergaan dit lot. In Nederland gaat het
daarbij om ING, Rabobank, ABN AMRO, SNS
Bank, de Nederlandse Waterschapsbank, de
Bank Nederlandse Gemeenten en RBS. Vooral
bij de Spaanse en Italiaanse banken worden
veel problemen verwacht met hun leningenportefeuilles. Maar ook in Nederland worstelen banken met slechte kredieten.
20
FORUM 19.06.14
eind oktober: rapportcijfers
Het moment is daar: de resultaten worden
bekend gemaakt. Bij eerdere stresstesten vielen de resultaten mee (en kwam de kritiek dat
de stresstesten veel te mild waren), maar of
dat nu weer zo zal zijn? ECB-bestuurslid Jörg
Asmussen stelde vorig jaar dat deze stresstest
van de ECB de ‘derde en laatste kans’ is om het
vertrouwen in de Europese bankensector te
herstellen. De banken die door het ijs zakken,
krijgen in elk geval nog zes tot negen maanden om geld aan te trekken om alsnog aan
kapitaaleisen te voldoen. Dat kunnen zij doen
door aandelen of obligaties uit te geven of
door bedrijfsonderdelen of andere bezittingen te verkopen. Banken die hier niet toe in
staat zijn, zullen óf door de eigen staat gered
moeten worden of, als de staat dat niet kan,
met behulp van de andere Europese lidstaten.
De wijze waarop is nog niet in beton gegoten.
september-oktober: protest
Banken die het niet eens zijn met de uitkomsten van het balansonderzoek dan wel de
stresstest hebben in september de mogelijkheid om beroep aan te tekenen tegen de uitkomsten van beide onderzoeken. Er staat
immers veel op het spel. Maar de president
van de Europese Bank, Mario Draghi, stelde
eerder dat sommige banken zullen moeten
falen bij de stresstest om de geloofwaardigheid van het onderzoek te bewijzen. ‘Als ze
moeten zakken, dan zullen ze zakken. Daar
bestaat geen twijfel over. ’ Als de aanwijzingen
die volgen uit de resultaten van de twee
onderzoeken van elkaar verschillen, moeten
deze op elkaar worden afgestemd. Dat gebeurt
waarschijnlijk ook in september-oktober.
21
FORUM 19.06.14
4 november: europees toezicht
Toezicht op gezond verklaarde Europese banken valt vanaf nu onder het Single Supervisory
Mechanism van de Europese Centrale Bank in
Frankfurt. Dat betekent voor Nederland dat de
rol van De Nederlandsche Bank op dit punt
voortaan uitgespeeld is. Nederland krijgt ook
geen positie in de toplaag van de Europese
toezichthouder. Vanwege de zware post die
Jeroen Dijsselbloem al vervult als eurogroepvoorzitter moest Jan Sijbrand, toezichthouder
bij De Nederlandsche Bank, het als Nederlandse kandidaat afleggen tegen de Franse
Daniele Nouy die nu de oppertoezichthouder
wordt.
actueel
begin 2015: aanpakprobleem
gevallen
Een belangrijk onderdeel van de Bankenunie is
het Single Resolution Mechanism onder leiding
van de Single Resolution Board. Deze wordt
begin volgend jaar operationeel. Een systeembank die ondanks het Europese toezicht toch
in de problemen raakt, hoeft dan niet meer in
allerijl door de staat (= de belastingbetaler)
gered te worden. Er is namelijk vastgelegd hoe
snel (binnen 48 uur) en adequaat kan worden
opgetreden door de Board. De Europese Commissie kijkt hierbij mee. Uitgangspunt is dat de
rekening allereerst bij aandeelhouders en crediteuren terecht komt. Ook komt er een noodfonds dat in acht jaar tijd door de banken wordt
gevuld met 55 miljard euro.
medio 2015: gezonde banken
Alle grote Europese systeembanken die het
balansonderzoek en de stresstesten hebben
overleefd dan wel zichzelf alsnog voldoende
hebben gekapitaliseerd, staan vanaf nu onder
Europees toezicht. Daarmee is de Bankenunie
echt operationeel. Daarmee moet ook het vertrouwen in de Europese banken zijn hersteld.
Zelfs in de aanloop naar de Europese bankenunie is dit effect al merkbaar, stelde hoofd
toezicht Jan Sijbrand van De Nederlandsche
Bank onlangs. ‘Je merkt dat men buiten
Europa meer respect begint te krijgen voor
Europese banken’, zei hij tijdens een persbriefing over de Bankenunie. Hij verwacht dat dit
respect zich ook gaat vertalen in meer vertrouwen bij internationale beleggers.
22
FORUM 19.06.14
ongeveer 2019: gelijke regels
Eén interne markt betekent één set regels voor
iedereen. Dat moet ook gaan gelden voor de
financiële sector. Nu geldt nog dat per land
verschillende eisen worden gesteld aan banken en verzekeraars. Vanaf 2019 moet er een
Single Rule Book zijn: voor alle banken gelden
voortaan dezelfde Europees geharmoniseerde
regels, inclusief strengere kapitaaleisen. Overigens mogen lidstaten in bepaalde gevallen
nog wel afwijken van de regels en dus is van
een echt level playing field nog steeds geen
sprake. Zo zijn er in Nederland plannen om
beloningen aan strengere regels te onderwerpen en krijgen systeemrelevante banken te
maken met een extra kapitaalseis.
ergens in de toekomst: europees depositogarantiestelsel
‘buiten europa
begint men meer
respect te krijgen
voor europese
banken’
Europese lidstaten hebben nu nog ieder
hun eigen depositogarantiestelsel om
tegoeden op spaar- en betaalrekeningen
tot 100.000 euro per persoon per bank te
garanderen. Doel hiervan is om een bankrun te voorkomen en gewone spaarders te
beschermen wanneer een bank in de problemen komt. Het is de bedoeling dat ook
dit Europees geregeld gaat worden. Dan
worden onduidelijkheid en onzekerheid,
zoals die bijvoorbeeld ontstonden bij de
gebeurtenissen rond Icesave en de banken
op Cyprus, voorkomen. Een datum voor
invoering van een dergelijk systeem is
echter nog niet bepaald.
ergens in de nog verdere
toekomst: eurobonds
De invoering van eurobonds ter vervanging
van staatsobligaties zou een sluitstuk kunnen
zijn van de Eurocrisis. In principe zijn de risico’s van een eurobond namelijk kleiner dan
die van een staatsobligatie en dat betekent
goedkoper lenen voor de meeste Europese lidstaten. Haast is er echter voorlopig niet. Eurobonds kunnen pas een bijdrage leveren aan
een stabiele monetaire unie als de financiële
situatie van alle lidstaten op orde is en er voldoende mogelijkheden zijn om in te grijpen
als dit niet het geval is. 
www.vno-ncw.nl/financiering
23
FORUM 19.06.14

Download Report