Elke dag moet goed zijn

Monique van Loon
paasthema EEN GOEDE START
De eerste twee tot drie dagen meet Wildrik Wolters de cloacatemperatuur met een oorthermometer. Hij kijkt altijd naar Fahrenheit. „Daar
ben ik mee begonnen toen we vleeskuikens hadden. De temperatuur moet 106°F zijn, dat is 41,0°C. Ik loop door de stal en pak een aantal
willekeurige kuikens. Is de gemiddelde cloacatemperatuur lager, dan verhoog ik de staltemperatuur”
Elke dag moet goed zijn
Legkuikens opfokken tot goede leghennen is een prachtig vak,
zo ervaren Wildrik en Suzan Wolters en het is ook relaxt werken.
Maar het vereist wel aandacht en nauwgezetheid.
I
n buurtschap Ane, in Overijssel, staat
een prachtig opfokbedrijf. Daar wonen
Wildrik en Suzan Wolters met hun zo
nen Wilco (19), Mark (16) en Ronald (13).
Het erf is afgeschermd met een ketting van
wege AI in Emlichheim (hemelsbreed 11
km) begin maart. Duidelijke instructies op
de deur, een prachtige hygiënesluis: hier
doen ze er alles aan om de kippen gezond
te houden. Een duurzaam opfokbedrijf met
zonnepanelen en een houtgestookte kachel.
Vanuit het Groningse Oldehove kwamen
Wildrik en zijn ouders in 1990 naar Ane. In
1998 namen Wildrik en Suzan het (toen
nog) vleeskuikenbedrijf over. Wildrik: „We
2
stonden wel voor de keus doorgaan met
vleeskuikens of overstappen naar ander
pluimvee. Iemand attendeerde ons op de op
fok van leghennen.” Na de AI in 2003 stap
ten ze over. Suzan: „Augustus 2003 plaatste
broederij Ter Heerdt hier de eerste kuikens.”
De eerste twee rondes grondopfok en tus
sendoor bouwde de familie de stallen om en
plaatste de Nivo Varia. Wildrik: „Dat sys
teem paste het best bij onze stallen met een
muurplaathoogte van 1,90 meter. Een ge
makkelijk en overzichtelijk systeem.”
Suzan: „Kuikens opfokken tot mooie leg
hennen is een prachtig vak.” Wildrik: „We
beginnen met het opwarmen van de stal vijf
dagen voor de kuikens komen. Twee dagen
voor het ontsmetten verwarmen we de stal
tot 20°C en daarna tot 30°C.” Suzan: „We
stoken sinds zeven jaar houtsnippers en
hoeven dus niet aan de gasmeter te denken.
Je reageert sneller met temperatuur en venti
latie en dat komt ten goede aan de kuiken
kwaliteit. Maar natuurlijk is een goed voor
verwarmde stal een goede basis om kuikens
op te zetten.” Na het lossen van de kuikens
verhoogt Wildrik de temperatuur naar 37°C.
„In de eerste week bouwen we de tempera
tuur met 1,5°C per dag af. Natuurlijk afhan
kelijk van het gedrag van de kuikens.” Het
leeftijdsverschil tussen de kuikens is maxi
maal 7 dagen. „Dat kunnen we als één leef
tijd beschouwen. In de eerste jaren dat we
opfokten, kwam het bedrijf nooit 100 pro
cent leeg. Binnen zeven dagen opzetten is
hygiënetechnisch veel beter. Per stal wordt
één leeftijd geplaatst. Een goede start is na
tuurlijk niet alleen de juiste staltemperatuur;
Pluim v e e houde r ij 44e j a a rg a n g - 1 8 a p ri l 2 0 1 4
we laten de roosters plat op het laagste ni
veau en leggen kuikenpapier op de roosters.
We lossen de kuikens op het papier en voe
ren met de hand op het papier.”
Ter Heerdt levert informatie over de leef
tijd van de ouderdieren. „Het gedrag van de
kuikens is het belangrijkste”, vertelt Wil
drik. Daarnaast volgt hij de water-voerver
houding en voelt kropjes. „De eerste twee
tot drie dagen meet ik de cloacatempera
tuur met een oorthermometer. Het beeld
van de kuikens, de gemeten temperatuur en
mijn gevoel zijn bepalend.” Zijn er proble
men of vertrouwen Wildrik en Suzan het
niet, dan nemen ze contact op met Wim
Lettink, de technisch adviseur van Ter
Heerdt, en die schakelt indien nodig Marcel
Boerboom, dierenarts van Ter Heerdt, in.
Veel aandacht voor drinkwater
Wildrik en Suzan hebben altijd veel aan
dacht aan het drinkwater besteed. „Toen we
hier startten met vleeskuikens hadden we
vaak verstoppingen in de leidingen. We
vroegen na wat de hardheid van het water
doet met entstoffen en medicijnen. Daar was
toen niets over bekend. Testen worden on
der laboratoriumomstandigheden met ge
destilleerd water uitgevoerd. Niet vergelijk
baar met de praktijk. Nu is er gelukkig meer
aandacht voor de drinkwaterkwaliteit.”
Tijdens de leegstand laat Wildrik 1 pro
cent fosforzuur 30 minuten in de leidingen
staan. Daarna spoelt hij het systeem goed
door en zet het vol met chloor of waterstof
peroxide. Navraag bij de waterleidingmaat
schappij leverde het antwoord op dat zij wa
ter levert dat aan de normen voldoet. „Geen
echte onderbouwing. Wij hebben hier onze
eigen weg in gezocht. Bij jonge kuikens is de
doorstroming heel laag en in de nok waar de
leiding hangt, is het 40 à 50°C. We geven de
kuikens van dag 1 tot 5 water met waterstof
peroxide.” De eerste week gebruikt Wildrik
geen chloor vanwege de lage doorstroming.
Daarna wisselt hij vier dagen chloor en vier
dagen waterstofperoxide af met vier dagen
water. Afhankelijk van de entingen. Wildrik:
„Drie tot vier dagen voor en tijdens het en
ten geven we schoon water, na het enten nog
een tot twee dagen.” Een ionenwisselaar ont
hardt het water naar 0-3 dH zodat de leidin
gen en roosters geen kalkaanslag krijgen.
„Elke morgen loop ik een uitgebreide
ronde. Dat zijn meerdere rondes per stal,
zodat ik door elk looppad kom. Ik kijk naar
de kippen en naar het systeem. Op drie we
ken leeftijd maken we de scharrelruimte
open. Wij willen de kippen zo lang moge
lijk om het rooster houden, omdat ze daar
beter ontwikkelen en het voer- en watersys
teem goed kennen. Aan het gedrag zie je
wanneer het tijd is om de scharrelruimte te
openen; als de kuikens te veel groeperen,
merk je dat ze eruit willen, het zijn net pu
Pl u i m v e e h oud erij 44 e j aarg an g - 18 apr il 2014
Roosterreiniger die zichzelf aandrijft. Gemaakt door Wildrik. Werkt op diesel, 160
bar, de hydraulische sproeiers leveren 86 liter water per minuut. In een uur maakt de
machine 110 meter rooster schoon. De slangen worden automatisch op- en afgerold
bers”, lacht Wildrik. Na het openen van de
scharrelruimte loopt hij elke 1,5 à 2 uur
door de scharrelruimte zodat de kippen de
weg naar het systeem goed terugvinden.
Legpluimveehouders komen kijken
Voorheen werkte Ter Heerdt met meerdere
voerfabrikanten. Wildrik: „Soms zelfs per stal
een andere voerfabrikant. Dat werkt moeilij
ker. De kuikens reageren toch anders op an
der voer en dan kun je de koppels moeilijk
vergelijken. Nu is er één voersoort per bedrijf.
Dat komt de henkwaliteit ten goede.”
Suzan: „Het opfokken van leghennen is
relaxter kippen houden. Een heel andere
kip dan een vleeskuiken.” Wildrik: „Wij zeg
Naam: Suzan (43) en Wildrik (47) Wolters Plaats: Ane (Ov) Bedrijf: Pluimveebedrijf Wolters-Ane, 128.000 opfokleghennen in drie stallen op de Nivo
Varia, daarnaast sinds 2012 neventak
houtversnipperen en stobbenfrezen.
gen altijd: vleeskuikens is 75 procent kop
zorgen en 25 procent handwerk en bij op
fok is dat andersom. Bijvoeren op papier,
enten, roosters laten zakken, hoogte aan
passen, hennen omhoogjagen. Eigenlijk
kun je het niet vergelijken.” Toen Wildrik
en Suzan overschakelden, hadden ze het
idee dat ze qua opvang van kuikens en kui
kenkwaliteit een stap terugzetten in de tijd.
Suzan: „In de afgelopen jaren is de aandacht
voor de opvang van jonge kuikens bij het
opfokken fors toegenomen. Sinds de nieu
we broederij van Ter Heerdt in gebruik is
genomen, is de kuikenkwaliteit nog verder
verbeterd. De uitval is historisch laag.”
Suzan vervolgt: „De meeste legpluimvee
houders komen hun koppel aan het eind van
de opfok bekijken. Dat vinden wij fijn; ze
zien hoe de kippen zitten, hoe het systeem
werkt en dan is er geen ‘Ja, maar...’ achteraf.”
Vorig jaar mei startte familie Wolters met
de eigen site www.wolters-ane.nl en kort ge
leden met een Facebook-pagina. Suzan: „We
merkten dat veel burgers niet weten wat op
fok inhoudt. Via de site met een mooi film
pje en duidelijke omschrijvingen kunnen
we dat goed duidelijk maken, net als onze
tweede tak hout versnipperen en stobben
frezen. Familie Wolters heeft geen minuut
spijt gehad van de omschakeling naar de
opfoktak. Suzan besluit: „Iedere dag moet
goed zijn, dan leveren we goede kwaliteits
hennen af die een voorspelbaar resultaat
opleveren voor de legpluimveehouder!”
Monique van Loon-van Duijnhoven AgriContent
3

Download Report