N u m m e r 1 // 2 0 1 4 Hét blad over bijblijven en groeien in de mobiliteitsbranche Bijblijven in een nieuw jasje j i r e c a r e ‘D t r o p s p o t is ’ i c i n h c e voor t elkoop John van Midd wagens: BTS Bedrijfs outen als Talenten sc club een voetbal INHOUD V o o r w o o r d va n d e v o o r z i t t e r 14 NUMMER 1 // 20 16 Hoe ziet de motortechniek er na 2020 uit? Kijk met AMT mee naar de toekomstige motortechniek. in dit nummer Nieuws4 Arbo voor jou 5 Nooit Uitgepraat 6 Top 10 10 Gadgets11 Reportage: Marc Huisman Ex-coureur John van 12 Dit is het eerste nummer van Booster, Sinds 2008 is de werkgelegenheid in zijn de meeste medewerkers begonnen Middelkoop profiteert in Vooruitblik14 de opvolger van Bijblijven. Zoals je de mobiliteitsbranche sterk gedaald. als leerling en daarna doorgegroeid tot de werkplaats dagelijks Techniek16 ziet, is er veel veranderd. Het formaat is Het verdienmodel verandert. Dat heeft eerste bedrijfsautotechnicus of tech- nieuw, de vormgeving is nieuw en er zijn gevolgen voor iedereen. Er zijn minder nisch specialist. Op pagina 20 lees je hoe nieuwe rubrieken van AMT, Autoblog en mensen met meer vakkennis nodig. leermeesters en leerlingen elkaar scherp columnist Carlo Brantsen. We hebben Maar voor talent is altijd plek. Als je houden. Een inspirerend verhaal, vind van zijn race-ervaring. ook de naam veranderd. Booster is de aanjager van jouw loopbaan en geeft jou en je collega’s in de mobiliteitsbranche nieuwe energie. Booster informeert, 6 Column Carlo Brantsen 19 Tweerichtingsverkeer20 PK22 Juichen voor... 23 “Booster geeft jou en je loopbaan nieuwe energie” inspireert en prikkelt om het beste uit jezelf te halen, zodat je klaar bent voor investeert in opleiding en vakmanschap ik. Verder vind je in dit nummer inter- is dat goed voor jezelf en voor het bedrijf. views met John van Middelkoop van het Vernieuwen en veranderen is voor Het verhoogt je waarde op de Ducati-raceteam en met Marc Huisman iedereen zinvol. Ik vind dat je regelmatig arbeidsmarkt. Ik wil je aanraden om die samen met zijn team ‘Autobedrijf moet nadenken of jouw vakkennis en het interview met Patrick Wuijts op van het Jaar 2013-2014’ is geworden. vakmanschap nog helemaal bij de tijd pagina 23 te lezen. Patrick mag zich zijn. Daar wil OOMT je graag bij helpen. ‘Beste eerste autotechnicus ter wereld’ Als het eerste nummer van Booster François Driessen wil auto’s uitrusten met geavan- Hoe? Nou, bijvoorbeeld met gratis noemen voor het automerk waar uitkomt, begint voor veel mensen de ceerde telematica voor doelgerichte service. loopbaanadvies. Onze loopbaancoaches hij werkt. zomervakantie. Ik wil je vragen om in de toekomst. deze periode ook eens na te denken helpen je bij het ontwikkelen van je 2 14 talenten en geven tips voor de toekomst. Wij vinden het belangrijk dat jongeren over de toekomst van jouw loopbaan. Zo zorg je dat je duurzaam inzetbaar een opleiding in de techniek kiezen en Dan ga je straks met een frisse boost aan blijft. Ik kan je alvast verklappen dat we dat ouderen voor de techniek behouden het werk. Ik wens je een fijne vakantie een aantal loopbaancheques van 1500 blijven. OOMT wil goede ontwikkelings- toe. euro weggeven, dus kijk snel op pagina 4 en opleidingskansen voor iedereen. In en meld je aan! de werkplaats van BTS Bedrijfswagens Jan Derijjck Voorzitter OOMT BOOSTER magazine 1 // 2014 12 Hoe word je Autobedrijf van het Jaar? Marc Huisman vertelt je zijn geheim. @OOMTnl COLOFON Booster is een periodieke uitgave van OOMT, het Opleidingsen Ontwikkelingsfonds Motorvoertuigenbedrijf en Tweewielerbedrijf. Hierin werken samen: BOVAG, FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie. Booster wordt kosteloos verstrekt aan alle medewerkers en bedrijven in de mobiliteitsbranche. Redactie Booster Postbus 2360, 3430 DV Nieuwegein // Website: www.oomt.nl // E-mail: [email protected] // Uitgever: OOMT, Heleen Sauer // Hoofdredactie: Innovam, Carmen Zweers // Redactie: Paul Cnossen, Bas Snijder, Sjoerd van der Linden // Concept en vormgeving Dinq media, Hilversum // Drukwerk Roto Smeets Weert // © 2014 // Booster is gedrukt op papier waarvan de grondstof afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. // Aan informatie in deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Auteursrechten voorbehouden. BOOSTER magazine 1 // 2014 3 ARBO NIEUWS voor jou werken KORTOM Veilig begint bij gedrag Alles over fit, veilig en gezond aan het werk AMT Live 2014 Op 18 en 19 november organiseert AMT in het Autotron Rosmalen een live Veilig en gezond werken: we weten wel kennisevenement voor ondernemers en hoe het moet, maar doen het niet al- technici uit de autobranche. Deelnemers tijd. Maar een ongeluk zit in een klein vergroten hun vakkennis met praktische hoekje, dus je moet altijd alert zijn. Werken in de mobiliteitsbranche moet veilig zijn. Zo blijf je als medewerker fit en gezond. Wat betekent dat voor jou? En wat moet je doen als je toch ziek wordt? kennissessies en workshops. Meer info: www.amtlive.nl Jan van Bochoven is trucktechnicus en werkt nu al ruim 11 jaar bij Bakker Wie is de Beste? Bedrijfswagens Amersfoort. “Het begint Ken jij of ben jij het beste leerbedrijf van bij een goede sfeer in de werkplaats. de mobiliteitsbranche? Of de beste leer- Je helpt of waarschuwt je collega’s als meester? Doe dan mee met de verkiezing dat nodig is. Heerst er een rotsfeer, dan ‘Beste Leerbedrijf 2014’ of ‘Beste Leer- denk je sneller: laat maar zitten. En van meester 2014’ en nomineer iemand anders onverschilligheid of laksheid krijg je of jezelf op www.innovam.nl/debeste. ongelukken.” Nieuw topthema: gedragsverandering Ambitieus talent zoekt www.arbomobiel.nl werkplek Wajongers zijn jongeren en ouderen met een gezonde dosis talent en ambitie. Doe nog meer vakkennis op Ze hebben ook een fysieke of mentale Nieuwe website met alle informatie Aantrekkelijk blijven voor de arbeidsmarkt Ziek: en wat nu? BOVAG en vakbonden hebben Wist je dat je veel succesvoller Er komt heel wat kijken bij ziek- beperking. Geeft jouw bedrijf Wajongers Wat is jouw unieke meerwaarde voor het bedrijf ? Maak je optimaal gebruik de handen ineen geslagen om bent als je doet wat je leuk vindt? teverzuim. Plotseling krijg je te de kans om zichzelf te ontwikkelen? van je talenten? Krijg je genoeg kansen om jezelf te ontwikkelen? alle informatie in de branche over Hoogleraar psychologie Paul maken met een bedrijfsarts, een ziekteverzuim en arbeidsonge- Janssen stelt het duidelijk: “Wie arbodienst, een casemanager intakegesprek met een Innovam-adviseur Voor antwoorden op deze en andere vragen kun je kosteloos terecht bij de loopbaan- schiktheid, maar ook over preven- echt succesvol wil worden moet en misschien met UWV. Meestal via [email protected] coaches van OOMT. Investeer in jezelf en in je toekomst. Maat een afspraak en tie en veilig en gezond werken te vooral plezier hebben in het werk.” geldt dat hoe langer het ziekte- maak kans op een persoonlijk opleidingsbudget van 1500 euro! bundelen in één nieuwe website: Op mensmobiel.nl is van alles te verzuim duurt, hoe moeilijker het Meer info: www.oomt.nl/medewerker of bel 030-6087755. www.mensmobiel.nl. Hier vind je vinden over hoe je jezelf bij kunt wordt om weer terug te keren. alles wat je wilt weten over fit, (blijven) scholen en hoe je plezier Wat kun je daaraan doen? En veilig en gezond aan het werk in houdt in je werk. Mor van Leuven hoe lang wordt je salaris eigenlijk de mobiliteitsbranche. Met deze werkt al bijna 5 jaar bij de Auto doorbetaald? Antwoorden op site is onze branche één van de Vallei Groep. Hij is autotechnicus deze en andere vragen kun je ook eerste branches van Nederland en sinds kort ook meewerkend vinden op www.mensmobiel.nl die informatie over deze zaken voorman. “Ik vind plezier in mijn op een overzichtelijke manier werk het allerbelangrijkste! Met aanbiedt. En daar mogen we best een beetje humor en flexibiliteit los trots op zijn! je problemen vaak het beste op.” Neem dan vrijblijvend contact op voor een Mobiliteitsbranche in cijfers Tienduizenden werknemers in veelal 10.188 71% 77.920 37,6 12.679 in de mobiliteits- met één tot en met dat in de mobiliteits- tijd van werknemers leerlingen motor- branche vijf werknemers branche werkt in de mobiliteits- voertuigentechniek branche in 2013-2014 het aantal bedrijven het aantal bedrijven het aantal mensen de gemiddelde leef- het aantal mbo- kleine bedrijven. 4 BOOSTER magazine 1 // 2014 BOOSTER magazine 1 // 2014 5 n o o i t u i tg e p r a at John van Middelkoop Technisch specialist Goedhart Motoren, Bodegraven e de elkoop verruild John van Midd s. or de werkplaat vo rt o p rs to o m daar ing komt hem Zijn race-ervar t pas. “Ik pak nie n va d n ke e st it u r ook leem aan, maa alleen het prob .” Door telkens an rv e k aa rz o o de t hij r zijn vak houd bij te leren ove erk. plezier in zijn w ’s: ossen // FOTO Tekst: Paul Cn dirk jansen elkoop John van Midd g n i l o h c ‘Door s r e i z e l houd je p werk’ in je 6 BOOSTER magazine 1 // 2014 BOOSTER magazine 1 // 2014 7 een De racerij is hool prima leersc elijkse voor de dag werkplaats Kennis moet je blijven opdoen en delen. M My favorite DUCATI Ducati 1199 RS de hemel in de Dutch Ducati Dealer Cup. “Het was een spannende tijd”, vertelt Met een ferme handdruk verwelkomt John met een twinkeling in zijn ogen. John van Middelkoop me in het wal “Ik herinner me nog een wedstrijd op het halla van de motorrijder, Goedhart circuit van Brno waarbij ik in de eerste Motoren in Bodegraven. Van twee wedstrijd op éénduizendste seconde van verdiepingen blinken de motoren me mijn racemaatje won. In de tweede rit tegemoet, in alle soorten en maten. Het won hij nipt van mij.” seizoen is in volle gang, dus de werk- Zijn race-ervaring komt hem nu goed plaats staat tsjokvol. John is monteur van pas. “In de racerij ga je niet domweg en coureur in hart en nieren. Hier is hij repareren of vervangen. Je kijkt waarom helemaal in zijn element. een onderdeel kapot is gegaan. Je lost dus niet alleen het probleem, maar ook Als zesjarig ventje klom John voor het de oorzaak op. Dan pas zie je bijvoor- eerst op de crossmotor. Het duurde beeld hoeveel kracht er op een drijfstang niet lang of hij had zich opgewerkt tot komt te staan. De racerij is ook topsport NK-niveau, waar hij tien jaar lang bleef. voor technici.” Zelfs in de avonduren is “Ik werd daarnaast de mecanicien voor John met zijn werk bezig. Dan prepa- mijn vader, die op het asfalt racete. reert en onderhoudt hij racemotoren. Al snel wisselden we van plek: ik ging 8 racen, mijn vader deed de techniek. Hij Leuke klus collega vernieuwde hij de Innovam- plezier houdt in je werk. Dan is het niet Personal facts zat daar totaal niet mee, hoor”, vertelt De goedlachse en spontane John is opleidingsboeken voor ROC’s. erg om eens een uurtje extra te draaien. Leeftijd: 30 jaar John. “Als ik op het podium stond, was leermeester voor ‘jong bloed’. Zelf heeft “De opleiding is korter geworden. Als werkgever is het goed om dat stapje Opleiding: Koning Willem I College, hij nog trotser dan toen hij er zelf stond.” hij een haat/liefde-verhouding met Technische problemen die in de praktijk extra toe te juichen. Want juist door die Den Bosch, werkplaatsmanager TIPS De Utrechtse motormuis maakte van school. “Ik vond mijn praktijkbegeleider nauwelijks voorkomen, hebben we daar- mentaliteit kom je verder als team. Dit is Fabriekscursussen voor diverse • Deel kennis en ervaring, maar zijn hobby zijn beroep: hij werd Du- een tiran. Pas toen ik al van school af om uit de lesstof gehaald.” de betrokkenheid waar we naar op zoek motormerken hang niet de betweter uit cati-monteur, eerst bij de voormalige was, kreeg ik door hoeveel ik aan zijn zijn. Privé: samenwonend in Houten • Door opleidingen te volgen motorspecialist Motoport en later bij instructie heb gehad.” De afgelopen Spirit Social media: actief op Facebook roest je niet vast in je werk en Goedhart Motoren. Tot twee jaar terug maanden heeft John een geweldig Zelf gaat John regelmatig de lesbanken Favoriete auto: “Geen! Geef mij houd je er plezier in reed hij in het weekend de sterren van leuke klus geklaard. Samen met een in. “Bij- en nascholing zorgen dat je maar een Ducati 1199 RS” BOOSTER magazine 1 // 2014 BOOSTER magazine 1 // 2014 9 GADGETS DE TOp10 Als we even wegdromen, denken we vaak aan conceptauto’s. Vooral aan al dat fraais dat de productieband nooit gehaald heeft. “Gemaakt om een designrichting aan te geven,” zeggen ze dan. Zonde, vinden wij. Autoblog zette er tien van op een rijtje. auto’s die in productie hadden moeten gaan 10. Lamborghini Miura Concept 5. Bertone B99 Concept reacties Bertone bouwde een soort Jaguar rufctr01: Gelukkig heb ik de GT in Stijlvolle interpretatie van een voor Jaguar. Die wilden hem niet. echt mogen zien. Hier het geluid: klassieke supercar. 9. Ford Interceptor Monsterbak op Mustang-onderstel. Ademt Tony Soprano & Henry Hill. 8. Aerovette 4. BMW M1 Hommage Concept steeds geen tijd voor een supercar. die Citroën op nr. 1, die voor 80% Audiworker: Ik zou meteen aan de Lancia Stratos 2011 concept Corvette met middenmotor. Nooit ont- Holzhausen, voordat die EV’s ging denken. Had ik wel in dit lijstje wikkeld want te duur. doen. verwacht! 7. Volkswagen Golf GTI W12 Concept 2. Lamborghini Estoque Concept Een Golfje met een twaalfcilinder is Hoera, een Estoque? Oh nee, nu even rijdende euthanasie. niet. Past niet in de merkstrategie. De absolute koning van de concept een 13,6 liter zestiencilinder. auto’s. Te duur voor productie. replicant: Waar is de Batmobiel? erwh: Peugeot 907 vond ik altijd ook bijzonder met die 12 kelkjes van de V12 onder de motorkap. Praat mee op Autoblog. Plaatjes kijken: bit.ly/top10productie 10 5 TEKST: autoblog.nl // FOTO: citroen GT/Gran Turismo 5/Polyphony Digital 1. Citroën GT 4 gejat is van die Saab??????? Van de tekentafel van Frans von Tien jaar geleden kon het nog: 3 Svenska_Aeroplan_AB: SAAB AERO X vergeten gasten! En dan 6. Cadillac Sixteen Concept 2 http://youtu.be/Oyd8OF330ZE Dertig jaar BMW M1, maar nog 3. Mazda Furai Concept 1 BOOSTER magazine 1 // 2014 1. Hip op pad met de Caravisio 2. Samsung en Gert 4. In één oogopslag 5. Kijk, zonder ketting Een tablet is het ultieme 3. SkyLock: zet je fiets vast met je mobiel Met de Caravisio maak je De zomer is ook de tijd De Mando Footloose is speeltje voor de achter- Fietssleutels hebben de van lekker knutselen aan groen (elektrisch fietsen), de blits op de camping. De bankkids: er is ruimte voor nare eigenschap af te je eigen auto. De ultieme mooi (Reddot Award) inspiratie voor dit studie- eindeloos veel boeken, breken of kwijt te raken. gadget is dit head-up en duur (4.000 euro). model haalde Knaus bij een spelletjes en liedjes. Sam Met de SkyLock is dat verle- display, dat je gewoon Het fraaie vouwfietsje luxe jacht. Dat zie je aan sung maakt een tablet met den tijd. Hij is gemaakt van aansluit op de OBD-stekker. heeft geen ketting: door het cosy achterdek en de een stevige rand in een knetterhard RVS en heeft Snelheid, toerental, het ver- te trappen laad je een taps toelopende slaapruim- fancy kleurtje, speciaal voor een elektronisch slot dat bruik en nog veel meer info lithium-ion batterij op. Die te voorin. Het is afwachten kinderen van 3 tot 8 jaar. werkt op zonne-energie. worden recht voor je neus voedt weer de motor in het wat daarvan terugkomt Papa en mama bepalen wat Openen en sluiten doe je op de ruit geprojecteerd. achterwiel. In vijf seconden in de productiemodellen. de kids wel en niet mogen met je iPhone. En krijg je klap je ‘m in, en met tal van Wij verwachten wel dat de zien. Het apparaat zit af- een melding als je fiets hippe accessoires geef je ‘m ledverlichting en de iPad- fabriek stampvol leuks van gejat wordt. een persoonlijk tintje. bediening blijvertjes zijn. Studio 100. BOOSTER magazine 1 // 2014 11 Jonge ondernemer wordt Autobedrijf van het Jaar In zes jaar naar de top Leren en communiceren zijn de sleutel tot succes, vindt Marc Huisman. En hij kan het weten, want zijn bedrijf is verkozen tot BOVAG Autobedrijf van het Jaar. Aan Booster vertelt hij hoe hij en zijn team zo ver zijn gekomen. M “Wees overtuigd van je kunnen.” “Wie open staat voor kritiek gaat altijd vooruit.” Marc is 31 jaar jong, maar boekte eind 2013 een prestatie waar menig ‘ouwe rot in het vak’ zijn leven lang van droomt. In de verkiezing ‘BOVAG Autobedrijf van het Jaar’ ging hij met de trofee aan de haal. Dat was het resultaat van zes jaar keihard aan de weg timmeren. “Ik ben begonnen als monteur, groeide door naar verkoper, maar wist al snel dat ik Tekst: Paul Cnossen // FOTO’s: dirk jansen ‘eigen baas’ wilde worden”, vertelt de IN HET KORT 12 st “In loondien s: of eigen baa is ontwikkelen altijd goed” Alphense ondernemer. “Voordat ik die mijn mensen een bonus te geven als ze Overtuigd stap nam heb ik goed gekeken naar hoe bovengemiddeld presteren. Maar echt Wat is nu het ‘geheim’ om Autobedrijf andere ondernemers het deden.” Marc goede medewerkers hebben ook zonder van het Jaar te worden? Volgens Marc is leergierig: als hij iets leuk vindt, wil hij die beloning al een drive om te leren. is het vooral zaak, je interne commu- het kunnen ook. “In het begin kon ik niks, Laatst nog kwam onze zaterdaghulp nicatie en processen op orde te krijgen. maar stond wel altijd open voor tips.” naar me toe. Hoe ik het voor elkaar had “We zijn op de hoogte van elkaars werk Tips gekregen om zo’n bedrijf op te zetten, en wat er speelt. Zo kunnen we elkaars • Denk ‘out of the box’, ook als Marc Huisman is eigenaar van het Drive om te leren vroeg hij. Reken maar niet dat hij snel taken overnemen als het nodig is. En je in loondienst werkt gelijknamige autobedrijf in Alphen “Wie open staat voor kritiek en verbeter- tevreden was met het antwoord. Hij we benoemen fouten, zodat we eraan • Kijk wat je kunt leren van aan den Rijn. Eind 2013 wonnen punten gaat altijd vooruit. Dat zie ik ook wilde alles weten.” Hoewel Marc en zijn kunnen werken. Maar het allerbelang- Marc en zijn team de titel BOVAG bij het team dat hier nu werkt. Of je nou team regelmatig weer de schoolbanken rijkste is dat je overtuigd bent van je Autobedrijf van het Jaar. Hij biedt voor jezelf werkt of in loondienst gaat, in gaan, kun je ook in de praktijk heel eigen kunnen.” De enorme foto van de municatie en processen in het merkonafhankelijk auto-onderhoud je doet er altijd goed aan om je verder te veel leren, vindt hij. “Ik heb veel vrien- prijsuitreiking die in Marcs kantoor bedrijf en leef deze ook na en verkoopt jonge occasions. ontwikkelen. Daar word je nooit slechter den met een eigen bedrijf. We kloppen hangt herinnert hem daar ongetwijfeld van. Ik stimuleer dat bijvoorbeeld door bij elkaar aan voor adviezen.” dagelijks aan. BOOSTER magazine 1 // 2014 BOOSTER magazine 1 // 2014 meer ervaren collega’s • Zorg voor goede interne com- • Leer van je fouten door ze te erkennen 13 vooruitblik François driessen, Gaat de toekomst tegemoet met: telematica in auto’s “Innoveren is een must” de bestuurder of we lezen van afstand automobilisten. Die legt de nadruk de foutmeldingen uit. Daarnaast willen meer op veiligheid, comfort en steeds Heeft François Driessen te veel naar we diensten als online parkeeradvies online zijn.” de tv-serie Knightrider gekeken? Wie bieden.” de directeur van de Driessen Auto- Wat zijn de gevolgen voor autotechnici? groep spreekt, moet al snel aan de Wat willen jullie ermee bereiken? “Dankzij telematica zullen monteurs pratende auto KITT denken. Driessen “Auto’s hoeven steeds minder naar de meer rechtstreeks contact hebben met werkt namelijk samen met de TUe, de werkplaats toe. Maar wij vinden contact de klant. Bij totale ontzorging hoort wat Hightech Campus en de Automotive met de klant belangrijk, en willen mij betreft namelijk ook dat monteurs Campus in de regio Eindhoven aan in- maatwerk bieden in mobiliteit. Niet voor bij de klant op locatie of zelfs online novatieve telematica. Daarmee wil hij niets is onze slogan “Driven by you”: storingen oplossen.” auto’s letterlijk aan de praat krijgen. gedreven door de klant. Met telematica Wat is telematica en hoe pas je dat toe zorgen we voor doelgericht contact met Is KITT nog science fiction of zijn we de klant.” dat stadium al voorbij? in auto’s? “De pratende auto is nog een proef, “Telematica is technologie om gegevens Telematica, zelfrijdende auto, parkeer- maar wel een heel serieuze. Ik verwacht uit te wisselen op afstand. De telematica service: wordt autorijden niet heel erg dat het zich snel verder uitbreidt. waar wij aan werken, zorgt dat de auto saai? De techniek is beschikbaar en betaal- kan communiceren met ons klant “Nee. ik denk dat deze ontwikkelingen baar. Bovendien vind ik innoveren een contactcenter. Dat reageert vervolgens passen bij de toekomstige generatie must.” op die gegevens. We kunnen alles in de gaten houden, van de technische staat van het voertuig tot het rijgedrag. Als er iets aan de hand is melden we dat aan 14 “Met telematica zorgen we voor meer rechtstreeks contact met onze klant.” BOOSTER magazine 1 // 2014 Personal facts en is algemeen François Driess Driessen Auto directeur van de r vallen tien groep. Daaronde , van Citroën, Fiat dealerbedrijven Nissan, Honda, Toyota, Suzuki, eo, Opel, MitsuSaab, Alfa Rom ndti in de regio Ei bishi en Masera ri 2013 ontving hoven. In februa ucation Award hij de Dealer Ed od University van de Northwo cheloropleiding (waar hij een ba e de hoogstaan volgde) vanweg ding die de de interne oplei erkers krijgen. Driessen-medew Tekst: Paul Cnossen // FOTO: dirk jansen H Volg Francois op @f BOOSTER magazine 1 // 2014 driessen 15 Motorontwikkelaar FEV over nieuwe uitlaatgaseisen Motortechniek na 2020 Cilinderuitschakelling zal moeten meehelpen De Euro 6-norm voor personenauto’s gaat dit jaar in. Direct ingespoten benzine motoren gaan het moeilijk krijgen. En wat komt daarna? Een nieuwe WLTP verbruiksmeetcyclus, of nog iets anders? En waar gaat het naartoe met internationale uitlaatgasnormen? Kijk met AMT mee naar de toekomstige motortechniek. TEKST: Peter Fokker, redacteur AMT In 2010 presenteerde FEV al deze ‘EDE’, Extreme Downsized Engine op basis van de originele 0.8 smart driecilinder. Met de nodige ombouw kwam er nog systeem met verschuifbare nokken om de kleppen bij twee cilinders gesloten te houden van de Volkswagen 1.4 TSI. Veel test- en detailontwikkelingswerk van FEV zit in de Ford 1.0 EcoBoost driecilinder, geroemd als ‘Engine of the Year’. de Euro 6-norm zijn de gelijkstelling van minder NOx -vorming, is dan niet meer dat DI benzinemotoren zelfs meer toegestane NOx -uitworp voor diesels genoeg in grotere en zwaarder belaste roetdeeltjes zouden uitstoten dan 100 g/km CO2 in een auto tot 1200 kg Als autotechnisch kenniscentrum orga- en benzinemotoren, en nieuwe normen personenautodiesels. diesels. Dat liet T&O controleren door gewicht. niseert AutomotiveNL in Helmond, op voor deeltjesuitworp (populair gezegd: Ook zijn we al gewend aan het roetfil- TüV Nord, aan de hand van drie jong- het terrein waar ooit Volvo Car auto’s roet). Wat betreft de NOx -productie ter tegen de deeltjesuitworp. Alleen bij gebruikte benzineauto’s met directe bouwde, congressen over alles wat met verandert er niets voor benzinemotoren, diesels, benzinemotoren hebben geen injectie. Ze lieten daar drie verschillende autotechniek te maken heeft. Bij een diesels moeten een flinke stap terug. Zij probleem met de toegestane massa voor testmethodes op los, de NEDC-cyclus, congres in december was ook het Duitse stoten door de luchtovermaat waarop deeltjesuitstoot. Hoewel, die gaat in de WLTP die ervoor in de plaats moet FEV vertegenwoordigd, een bekend on- ze werken meer stikstofoxiden uit dan Euro 6 specifiek ook gelden voor direct komen, en de Amerikaanse FTP06-test. derzoeks- en ontwikkelingsbureau dat benzinemotoren. Bovendien hebben ingespoten benzinemotoren. Net als Om een punt te maken lieten ze de mede voor autofabrikanten motortech- benzinemotoren al lang een drieweg bij diesels doet zich daar voor dat de FTP06-test nogmaals doen na montage niek test en helpt verder te ontwikkelen. katalysator die tegelijk HC (onverbrande ingespoten brandstofdruppeltjes, hoe van een roetfilter. Wat bleek namelijk? Op het AutomotiveNL-congres gaf FEV koolwaterstof), CO en NOx grotendeels minuscuul ook, niet alle op tijd helemaal Bij het tellen van deeltjes gingen de DI een overzicht van de bekende en te wegwerkt. verbranden. Er blijft van sommige drup- benzinemotoren in de fout. Volgens De afgelopen decennia ging het verwachten normen en testprocedures, Dat gebeurt in een oxidatiekatalysator op pels een onvolledig verbrande kern over, T&O dan. Nieuw in de Euro 6-norm is hard met de ontwikkeling van en een visie met welke maatregelen diesels niet, die helpt alleen tegen HC en een roetdeeltje dat de uitlaat in gaat. Bij dat niet alleen de massa van deeltjes brandstofmotoren. Vaak onder motorconstructeurs hierop kunnen CO. Maar geen nood, zien we bij trucks inspuiting in de inlaat gebeurt dat niet, begrensd wordt, maar ook het aantal. druk van steeds strenger wordende reageren. Met als inleidende opmerking al sinds Euro 5, dan doen we er een de benzinedruppels hebben alle tijd Met de bedoeling om de hoeveelheid milieu-eisen. Hoe ziet de toekomst dat ook na 2020 de motortechniek die SCR-katalysator met AdBlue-injectie om te verdampen voordat ontsteking van de kleinste, gevaarlijkste deeltjes te er uit? Is downsizing de juist weg? we nu kennen het antwoord niet schul- bij tegen het NOx . Daar zullen ook heel plaatsvindt. beperken. DI benzinemotoren, zo beves- Valt er in het motorblok zelf nog dig zal blijven op nieuwe eisen en tests. wat personenautodiesels aan moeten bij tigden ook de TüV-tests, maken meer wat winst te behalen? In dit artikel ruim 80 kW uit, bij minder dan 16 A aan superlage CO2-uitstoot, zoals hier het IN HET KORT de Euro 6-eisen die najaar 2014 ingaan. Deeltjes tellen kleine deeltjes dan dieselmotoren. En in krijg je antwoord op deze en Roet uit benzinemotoren Uitlaatgasrecirculatie alleen, voor een De Brusselse lobby-organisatie Trans- dezelfde toegestane massa roet gaat een andere vragen. De belangrijkste nieuwe elementen van lagere verbrandingstemperatuur en port & Environment sloeg recent alarm, veel groter aantal kleine deeltjes, waar BOOSTER magazine 1 // 2014 BOOSTER magazine 1 // 2014 17 Column Carlo Brantsen (1959) is hoofdredacteur van de Twee- en drietrapsturbosystemen blijven geen glossy autotijdschriften zeldzaamheid, denkt FEV, zoals hier bij de BMW 3.0 CARROS Magazine en diesel uit de m550d. ‘de Auto’ van de KNAC. Daarnaast werkt hij met grote regelmaat mee aan radio- en tv- een diesel meer grote roetdeeltjes produ- programma’s. ceert en eerder teveel massa dan een te groot deeltjesaantal oplevert. Ook kleine roetdeeltjes zijn best te filteren. T&O lobbyt bij de Europese Unie om autofabrikanten roetfilters op DI motoren te laten zetten. Die filters zouden simpel, niet duur en uiterst effectief zijn. Want autofabrikanten weten ook al lang dat benzineroet onder Euro 6 een probleempje kan zijn. Daarom staat de EU grenzen komen op NO2 -uitstoot, naast Euro 6 toelaat, en op vrijwel nul in HC toe dat ze maximaal drie jaar verlichting die voor alle soorten stikstofoxiden (maar geen grens op deeltjes). Door de van de deeltjesnorm mogen vragen, en (NOx ). Speciaal NO2 leidt tot verzuring lage NOx -grens hebben diesels voor de dáár is T&O natuurlijk tegen. Tot 2018 van het milieu, de ooit zo gevreesde VS al langer een SCR-katalysator nodig. kan toestemming voor een in aantallen ‘zure regen’. Maar er ligt nog geen De koolwaterstofgrens is al veel ouder, tienmaal hogere deeltjesuitworp wor- EU-voorstel voor een Euro 7-norm en vandaar dat in de VS de eerste drieweg- den gekregen. Voor wie het precies wil de grenswaarden die daarin gewenst katalysatoren verschenen, en dat damp weten: Euro 6 staat 6,0 x 10 deeltjes zouden zijn. Voorlopig worstelt men uit de brandstoftank ook geneutrali- per kilometer toe, tijdelijk mag dat eerst met meetmethodes voor deel- seerd moet worden. Met LEV III die in 11 2022 algemeen in de VS moet gelden Van 130 naar 95g/km in 2020 en daarna naar 70g/km. Is dat haalbaar? worden zeer strenge NOx - en deeltjesnormen van kracht, en lijken diesels T Toegegeven, ik ben een van de weinigen. Eigenlijk ken ik niemand die niet meteen begint te jubelen bij het horen van het woord ‘cabriolet’. Want oh, wat is het toch fijn, die wind in je haren! En potverdrie, wat fluiten die vogels toch mooi! En ach, wat een genot om de verwarming op te stoken als het koud is, en dan even helemaal op te gaan in de natuur. “Je ruikt ook alles met de kap open”, hoorde ik laatst iemand zeggen met een gelukzalige blik in de ogen. Sorry mensen, ik haat die dingen. Waarom? Omdat cabrio’s welbeschouwd ondingen zijn. Neem nu de wind in je haren. Die is helemaal niet fijn. Kijk maar naar de petjes, haarbanden, windschermen en sjaals die cabriorijders (m/v) meetorsen om na ‘die heerlijke rit’ niet met een voorhoofdsholte-ontsteking of hooikoortsaanval uit te hoeven dan niet meer geschikt te maken voor de stappen. Vogels dan, zijn die leuk? Ja, als ze fluiten wel, maar niet als ze jouw Amerikaanse regels. bekleding onder poepen. Een cabrio wordt sowieso vaak als vuilnisbak gebruikt. Parkeer zo’n ding met open kap en je kunt bij terugkomst meteen een 6,0 x 10 zijn. Om een lang verhaal kort tjesaantallen, met name een bruikbare De bedoeling is dat wel de testcyclus handeltje beginnen in lege milkshakebekers van McDonalds. te maken, de DI-autotypen die T&O liet praktijktest voor technische controles gelijkgetrokken gaat worden, zodat Los daarvan rijdt een cabriolet per definitie minder goed dan een auto met testen haalden allemaal de Euro 6-norm lijkt nog erg moeilijk realiseerbaar. omstreeks 2020 zowel in de EU als de stalen dak. En een cabriokap kan verrekte slecht tegen schroevendraaiers. in roetmassa, en de versoepelde norm in Wat Europa betreft is de blik nu meer VS (en liefst ook elders) de WLTP-meet- Verder is het uitzicht met gesloten dak beroerd en slaan die dingen ook nog deeltjesaantal. Met 2013-modellen die gericht op de gemiddelde CO2 -uitworp methode gebruikt wordt. Na eindeloos eens stukken minder gezellig over de kop dan normale auto’s. Daar veranderen op Euro 5 zijn berekend, niet op Euro 6. per automerk of -concern. Die moet touwtrekken, terwijl nu al discussie Maar inderdaad, de ‘echte’ Euro 6-norm omlaag van 130 naar 95 g/km in 2020, ontstaat dat ook die WLTP nog te weinig voor deeltjesaantallen vanaf 2018 halen is het idee, en daarna verder omlaag realistisch is. De vergelijkingstest die ze niet. Althans, niet zonder filter. naar omstreeks 70 g/km. T&O liet uitvoeren bevestigt dat, het Dat zijn de strengste beperkingen op is niet zo dat de WLTP-test veel hoger Nadruk op CO2 en meetmethode brandstofverbruik ter wereld, terwijl brandstofverbruik oplevert dan de Naar verwachting van FEV komen er de VS voorop loopt in de grenzen aan NEDC-test, en meer in lijn zou zijn met na 2020 Euro 7-normen met verder uitlaatgasemissie. wat je op de weg mag verwachten. verlaagde NOx - en roetmassagrens. Ze zitten in de nu geldende LEV II- Daarnaast zien ze al eerder aanvullende norm al lager in NOx -uitstoot dan onze Lees verder op www.AMT.nl/Booster 12 18 BOOSTER magazine 1 // 2014 “Je ruikt ook alles met de kap open”, hoorde ik laatst iemand zeggen met een gelukzalige blik in de ogen. BOOSTER magazine 1 // 2014 alle uitfloepende rolbeugels en omhoog schietende hoofdsteunen niets aan. En dan nog het allerergste: voor een auto zonder dak moet je een dot extra betalen. Meer geld voor minder auto dus. Mijn zegen heeft u. Maar ik doe even niet mee. Carlo Brantsen Hoofdredacteur CARROS en De Auto (KNAC) 19 Tweerichtingsverkeer Talentenjacht tussen trucks en trailers In de werkplaats van BTS Bedrijfswagens in Wognum zijn dagelijks negen BBL-leerlingen en vier leermeesters aan het werk. “Het is net voetbal: je moet je eigen jeugdselectie trainen en vasthouden.” W laatschefs Onze werkp nteurs en eerste mo l begonnen zijn allemaa ” als leerling klussen: onderhoudswerkzaamheden, “Dat merk je direct,” zegt Danny Spaans. nieuwe trucks opbouwen. “Zo zien we “Door de opleiding leggen ze alles “We hebben altijd geïnvesteerd in op- waar hun talenten liggen. Daarna gaat rustiger aan je uit.” De tweedejaars leer- leiding en training”, vertelt werkplaats het niveau omhoog. Als leermeester ling vindt het leuk dat hij steeds meer chef en leermeester Arie Schouten moet je goed aanvoelen wat leerlingen verantwoordelijkheid krijgt. “Ik mag tussen de trucks en trailers. “Onze motiveert. Je moet ze hongerig maken meer dingen zelfstandig doen. Dat geeft werkplaatschefs en eerste monteurs zijn en houden. Dan bereik je samen de beste echt een kick!” Als hij zijn diploma heeft, allemaal begonnen als leerling. Noem resultaten.” wil Danny doorleren. “Eerst voor tweede monteur en daarna voor technisch het een traditie.” BTS Bedrijfswagens heeft opvallend veel leerlingen aan Afwisseling specialist, want storingen oplossen vind Praktische tips boord. “We hebben drie BAT-leerlingen, Eén van die leerlingen is Danny Spaans. ik het allermooist. Ik wil zo ver mogelijk Motivatie is een belangrijke drijfveer om leerlingen enthousiast te houden. Door ze verschil- vier EBAT-leerlingen en twee TS-leer- “Eerst wilde ik vrachtwagenchauffeur komen en zoveel mogelijk leren. Truck- lende soorten werk te laten doen, ontdek je sneller wat ze leuk en interessant vinden, en hoe je lingen,” somt Arie Schouten op. De worden, zoals mijn vader. Bas Schouten techniek maakt grote stappen. Als je niet ze kan aansporen om zichzelf te verbeteren. Voor meer praktische tips bestel je het onmisbare meeste jongens beginnen als tweede van BTS heeft mij omgepraat om de doorleert, gaat je kennis hard achteruit. boekje TechKnow op www.TechniekTalent.nu monteur en groeien door naar eerste BAT-opleiding te volgen.” Wat vindt hij Je kan nooit teveel weten.” monteur of technisch specialist. “Het is het leukst aan zijn praktijkopleiding? net de jeugdselectie van een voetbalclub: “De afwisseling. Elke dag is anders. je moet op zoek naar jeugdtalent, ze goed Het ene moment vervang je een kop- trainen en daarna vasthouden.” peling, daarna repareer je een turbo Bij BTS Bedrijfswagens worden of EGR-klep. Ik krijg de kans om veel leerlingmonteurs begeleid door Hongerig verschillende dingen te doen.” Over de monteurs die zelf ooit als leerling Schouten vindt het belangrijk om begeleiding is hij erg tevreden. “Je wordt zijn begonnen. Leermeester Arie leerlingen vanaf het begin gemotiveerd gestimuleerd om eerst zelf een oplossing Schouten vergelijkt het met voetbal: te houden. “We koppelen leerlingen te zoeken. Als het niet lukt, krijg je hulp.” je moet jong talent zelf scouten, aan ervaren monteurs die zelf als 20 BOOSTER magazine 1 // 2014 IN HET KORT laten groeien met afwisselende werk- leerling zijn gestart. Die weten waar een Grote stappen zaamheden en het vasthouden door leerlingmonteur behoefte aan heeft.” Onlangs hebben twee BTS-monteurs vervolgopleidingen aan te bieden. Leerlingen beginnen met eenvoudigere een opleiding tot leermeester afgerond. BOOSTER magazine 1 // 2014 21 . . . r o o v n e h c i u J Tekst: Paul Cnossen // FOTO’s: Edwin Nieuwenhuis/Bas Koeten Racing PK’s 6 vragen aan... terholt (39) s e W rt e b o R : r u Coure Olé voor Patrick De beste SEAT-monteur ter wereld komt uit Nederland. In het laatste weekend van april versloeg Patrick Wuijts, master technician bij SEAT-dealer Verdaat in Eindhoven, versloeg in Barcelona dertig tegenstanders uit 24 landen. De 38-jarige Wuijts is opvallend bescheiden, alsof het de normaalste zaak ter wereld is dat je met zo’n prestigieuze titel – en een iPad mini - aan de haal gaat. Hij vertelt: “In de wedstrijd kregen we steeds twintig minuten de tijd voor vier opdrachten: een diagnose, een mechanische klus en twee rondes theorievragen. Dat was best pittig.” Scheuren met je hart 1 Alsof dat nog niet genoeg was, werd het team van Patrick bovendien uit Behalve voorman van Within Temptation is Robert Westerholt ook actief op geroepen tot tweede landenteam, na thuisland Spanje. “Zij moéten natuur- het circuit. We treffen hem tijdens zijn training voor de Nürburgring-race van lijk ook winnen,” lacht Patrick. het Innovatief en Duurzaam Raceteam (IDRT). We hoefden niet naar Duitsland, Patrick is sinds het begin van zijn carrière monteur bij SEAT en Skoda. Sinds want oefenen doet-ie thuis op de bank 17 jaar werkt hij bij Verdaat in Eindhoven. Hij heeft nog heel wat jaartjes Wat is je drive om je grenzen te verleggen en de beste te willen zijn? Naam: Robert Westerholt (39) team? “Het IDRT bestaat uit jonge Dat is het hoogst haalbare. Het is nu zaak om bij te blijven.” studenten. Ik kijk ervan op hoe die Patrick kan het weten: in al die jaren heeft hij enorme veranderingen zien spreken. Het gaat niet alleen om de jongens in korte tijd in hun rol groeien gebeuren in de werkplaats. “De ontwikkelingen gaan razendsnel, vooral op techniek, maar ook om de menselijke en zo jong zo ontzettend goed kunnen het gebied van elektronica. Er komen steeds meer computers aan te pas. kant. Die combinatie geeft me een sleutelen.” Maar als ik een lager in de versnellingsbak hoor rammelen, ga ik de auto Hoe ontwikkel je je mentaal en 5 fysiek? “Fysiek zorg ik dat mijn 2 echt niet aan de testkast hangen,” zegt hij lachend. Waarin boekt deze sport vooruit- Opvallend is dat Patrick om de maand van functie wisselt. “Ik ben afwisselend gang? “De racerij is de kraamkamer monteur en chef werkplaats. Op die manier houd ik feeling met sleutelen én van de reguliere autotechniek. Daardoor met mensen. Wanneer je langere tijd achter het bureau zit, merk je dat je ach- gewicht en conditie in orde zijn. Omdat kunnen we nieuwe ontwikkelingen terop raakt met de kennis. En dat is jammer, want dat remt je in je werk.” Challenge voor IDRT ik weinig tijd heb om te trainen, oefen ik onder extreme omstandigheden testen. Prijzen gewonnen: meerdere over het circuit op de X-Box.” Zo rijdt onze Saker op duurzame bio- Marco de Laet, trainingsmanager bij SEAT-importeur PON is apetrots op ethanol. ” Patrick. “Hij is op en top een SEAT-man, begonnen als leerling en nu de Sport: coureur Dutch Supercar winningen tijden M3- en Aprisco-cup Beroep: muzikant (frontman van Within Temptation) Opleiding: HBO Human Recource Management Volg Robert op @wtoffcial 22 4 binnen dit bedrijf gegroeid van beginnend monteur tot master technician. “Met racen en muziek laat je je hart adrenalinekick.” Personal facts voor de boeg, maar Patrick heeft geen behoefte om te ‘verkassen’. “Ik ben Hoe is de samenstelling van je 3 Wie is je voorbeeld? “Lewis Hamil- beste SEAT-monteur van de wereld. Zijn werkgever en hijzelf hebben veel aanvallend als ik. Voor wat betreft de 6 muziek: James Hetfield van Metallica of geïnteresseerd en goed team is minstens Steve Harris van Iron Maiden.” even belangrijk.” ton is mijn raceheld, hij rijdt net zo Hoe belangrijk is het materiaal voor geïnvesteerd in opleiding en ontwikkeling. Patrick laat zien dat je veel kunt het winnen? “Gigantisch! Maar een bereiken als je het echt wilt.” BOOSTER magazine 1 // 2014 BOOSTER magazine 1 // 2014 23 VIJF JAAR GELEDEN WIST U GENOEG NU MISSCHIEN OOK NOG WEL EN OVER VIJF JAAR? Wij bieden u nu een unieke kans. U volgt een training en wij vergoeden 300 euro. Meer informatie of direct aanmelden kunt u op www.oomt.nl
© Copyright 2024 ExpyDoc