Wat is new age In de musical Hair (1969) zongen

Wat is new age
In de musical Hair (1969) zongen hippies opstandig en verheugd “This is the dawning of
the age of Aquarius”, verwijzend naar de astrologische verschuiving van het lentepunt
van het sterrenbeeld Vissen naar Waterman, iets wat maar eens in de 2000 jaar
voorkomt. Dit beschouwden ze als het aanbreken van een nieuw tijdperk (New Age) in de
evolutie van de mens. Maar al in de negentiende eeuw kwam de term new age
voor: het epische gedicht Milton A Poem (1804) van William Blake verhaalt over een
nieuw tijdperk van artistieke en spirituele vooruitgang. De Amerikaanse occultiste
en theosofe Helena Blavatsky (1831-1891) zorgde ook voor een groeiende interesse
in paranormale verschijnselen en de verwezenlijking van een ‘nieuwe mens’.
In de jaren zestig van de twintigste eeuw keerden jongeren zich tegen het materialisme
en rationalisme in de maatschappij. Ook wilden ze zich bevrijden van de knellende
dogma's van traditionele godsdiensten. Dit afzetten tegen bestaande maatschappelijke
systemen en vaststaande machtsverhoudingen leidde echter ook tot grote onzekerheid
over de eigen identiteit en de zin van het bestaan. Gehoorzaamde je vroeger een
autoriteit buiten jezelf, nu werd de eigen beleving belangrijk. Grensverleggende
ervaringen werden gezocht: door het innemen van geestverruimende hallucinerende
middelen als LSD, het bestuderen van niet-westerse culturen en het vormen van nieuwe
leefgemeenschappen in de natuur.
Mensen met interesse in new age hebben een behoefte aan spirituele zingeving,
waarbij specifieke ideeën uit bestaande culturen en godsdiensten overgenomen worden.
Ideeën uit mystieke christelijke geschriften die eeuwenlang onderbelicht gebleven zijn.
En elementen uit oosterse religies, zoals het geloof in karma en reïncarnatie. Velen
geloven in een holistisch mens- en wereldbeeld; dat alles en allen een Eenheid vormt.
Afgescheidenheid bestaat dus niet. De mens staat niet boven de natuur, maar maakt er
deel van uit. Zoals primitieve natuurvolken de natuur als goddelijk vereren, zo verlangt
ook de westerse mens naar een gevoel van verbondenheid met de natuur. Om dit gevoel
van eenheid te ervaren kan gebruik worden gemaakt van uiteenlopende methoden en
technieken die allemaal probleemloos onder het begrip new age vallen.
Grappig genoeg is het new age gedachtegoed sinds de jaren tachtig van de twintigste
eeuw enorm gegroeid dánkzij de door idealisten aanvankelijk verfoeide marktwerking en
commercialisering van de maatschappij. Veel meer new age lectuur, cd’s en workshops
zijn beschikbaar geworden voor een groot publiek. Niemand vind je meer een zonderling
als je vertelt dat je doet aan yoga, tai chi, een vorm van meditatie of intuïtieve
ontwikkeling. De tijd is er rijp voor!
New age muziek
Zou het komen door onze steeds complexer wordende maatschappij, het proces van
globalisering, de expansie van internet en andere sociale media? We worden overspoeld
door informatie op cognitief en materialistisch niveau, waarbij ons de illusie
voorgeschoteld wordt dat alles mogelijk en ‘maakbaar’ is. Maar als je daardoor te hoge
verwachtingen hebt van jezelf, anderen en de maatschappij kan dit leiden tot chronische
ontevredenheid en stress.
In deze hectische tijden verlangen veel mensen naar een moment van rust. Bijvoorbeeld
door de schoenen uit te doen en bij gedimd (kaars)licht, liggend op de bank, met de
ogen dicht te luisteren naar rustgevende muziek. Verzamelalbums met titels als ‘relax’,
‘chill out’ en ‘lounge’ komen aan die behoefte tegemoet met vredige sfeermuziek,
cocktailmuziek of muzak.
Componisten van new age muziek hebben echter een hoger doel dan de luisteraar alleen
rust en ontspanning geven. Ze willen met hun muziek een verrijkende en inspirerende
ervaring meegeven op emotioneel, psychisch en spiritueel gebied. New age muziek kan
ruimte scheppen aan de innerlijke stem of hogere natuur en daarmee de luisteraar in
vrede en harmonie brengen met zichzelf en zijn omgeving.
Om die ervaring te bewerkstelligen kan vrijelijk geput worden uit allerlei muziektradities
en instrumenten. New age muziek is dan ook een vergaarbak voor uiteenlopende,
meestal instrumentale, muziekstijlen. Van klassiek tot rockmuziek, jazz tot
meditatiemuziek, westerse tot oosterse muziek en invloeden uit ambient, space,
elektronische en minimal music. De synthesizer was en is een ideaal instrument voor het
verklanken van new age muziek en wordt ook wel gecombineerd met diverse akoestische
instrumenten.
Om bij de luisteraar een gevoel van inspiratie, positivisme en vrede op te roepen mag de
muziek niet te complex zijn: eenvoudige harmonieuze samenklanken en mooie
melodieën kabbelen voort in een laag, rustig tempo. De lange duur van een muziekstuk,
de vele herhalingen, vaak gecombineerd met een liggende bastoon (bourdon) brengen
de geest in de gewenste toestand.
Hoewel rubricering van de diverse new age muziek eigenlijk een bijna onmogelijke
opgave is, maken we in deze muziekwebwijzer voor het gemak onderscheid tussen
ontspanningsmuziek, healing muziek, meditatieve muziek en vocale new age en
wereldmuziek. Eigenlijk zijn ook deze scheidslijnen arbitrair, omdat wat de ene mens als
pure ontspanningsmuziek beschouwd door een ander als helend ervaren wordt of
gebruikt wordt voor meditatie.
Stil: Ontspanningsmuziek
In de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw kregen veel musici uit de ‘gewone’
pop- en rockwereld de behoefte om naast de vaak energieke muziek voor hun
pop/rockband ook relaxte ‘feel good’ muziek te spelen waarmee zij (en de luisteraar) tot
rust konden komen. Het resultaat is vaak harmonieuze en positieve muziek die nog wel
energiek genoeg klinkt om wakker en beweeglijk te blijven.
De Duitse bands Popol Vuh (met Florian Fricke) en Tangerine Dream (met Edgar Froese)
worden met hun elektronische ‘kosmische muziek’ beschouwd als de grondleggers van
new age muziek. In de jaren zeventig ontstaat het elektronische klankenpalet van een
nieuw genre, ‘ambient’ met artiesten als Brian Eno, Harold Budd en Robert Fripp. Mike
Oldfield’s album Tubular Bells (1973), geïnspireerd door minimal music-componisten
werd een klassieker. Ook de instrumentale synthesizer-(film)muziek van Vangelis en
Jean-Michel Jarre heeft toekomstige new age-componisten beïnvloed.
Vanaf de jaren tachtig-negentig van de twintigste eeuw raakt de uit de familieband
Clannad afkomstige Enya in new age-kringen geliefd om haar sferische Keltische muziek.
En ook gelijksoortige projecten als Enigma (Michael Cretu), Era (Eric Lévi) en Adiemus
(Karl Jenkins) duiken op in de popscene, artiesten die een mysterieuze new age sfeer
combineren met ambient en dance.
Veel musici die zichzelf wel officieel onder new age scharen, hangen hun harmonieuze en
dromerige muziek vaak op aan een bepaald thema dat tot de verbeelding spreekt. Naast
de kosmos en de natuur zijn ook oude legenden en beschavingen favoriet, zoals de
Peruaanse Inca-cultuur, Keltische cultuur en het oude Egypte.
Het continent Azië vormt ook een grote inspiratiebron voor veel new age-componisten,
met de religies hindoeïsmeen boeddhisme en haar vele spirituele trainingsvormen
als yoga, tantra,tai chi en qigong. De uit Japan afkomstige Kitaro componeert al sinds de
jaren zeventig synthesizer (film)muziek over Japan en de legendarische zijderoute. Een mooi voorbeeld van de brede interesse van new age componisten is Medwyn
Goodall. Deze overproductieve Engelse componist en multi-instrumentalist maakte
albums over oude culturen als de Nazca- en Egyptische cultuur, de Druiden, de Arthurlegende, het sjamanisme en natuurelementen als de aarde, zee en dolfijnen.
Stiller: Healingmuziek
Al in oude culturen geloofde men dat muziek een helende kracht kon hebben. Dit werd
niet alleen bij primitieve niet-westerse volken als vanzelfsprekend beschouwd, maar ook
in het Westen, van de Griekse en Romeinse Oudheid tot de Renaissance. Muziek zou door
haar frequenties en samenklanken een weerspiegeling zijn van de kosmos, in haar
goddelijke en aardse dimensies. Jonathan Goldman en geluidstherapeute Chantal Füssler
zijn overtuigd van de transformerende kracht van geluidsvibraties en laten het
ontvankelijke lichaam resoneren op specifieke frequenties en boventoonzang.
In new age muziek zijn bepaalde albums specifiek gericht op een bepaalde alternatieve
genezingsmethode. Uit Azië komt het geloof dat de mens naast het fysieke lichaam ook
een niet-zichtbaar energetisch lichaam bezit, die zorgt voor de stroming van
levensenergieën naar het fysieke lichaam. Een verstoring of onbalans in die stroom zou
ziekte kunnen veroorzaken. Daarom behandelt de Indiase cultuur via yogameditatie
de chakra's, specifieke cirkelvormige energiepunten in je lichaam. En de Japanner Mikao
Usui ontwikkelde de reiki-methode, een therapie waarbij via handoplegging de universele
levensenergie van een mens weer beter gaat stromen. Door te luisteren naar helende
muziek zouden blokkades in het energieveld van de mens kunnen worden opgeheven.
Officiële healingmuziek klinkt meestal in een trager tempo dan ontspanningsmuziek. De
muziekstijl is warm, romantisch en teder. Het is de bedoeling dat de luisteraar op deze
muziek helemaal kan wegzinken in een volledig ontspannen droomtoestand, waar niet de
ratio maar het gevoel centraal staat. Door de denkende geest uit te schakelen kan de
mens op gevoels- en zielsniveau aangeraakt worden en ontvankelijk worden voor heling.
Sommige new age-componisten geloven dat natuurgeluiden (kabbelend water, zingende
vogels, dolfijnengeluiden) een helende werking hebben. Anderen brengen de luisteraars
in hogere sferen door te refereren aan (de helende kracht van) engelen.
In de jaren zeventig was Steven Halpern een van de eerste die expliciet de helende
kracht van muziek benadrukte. Naast meer algemene relaxerende albums zijn sommige
gericht op heling van specifieke situaties, bijvoorbeeld het verbeteren van je
slaappatroon of je studieprestaties. Stilst: Meditatieve muziek en beweging
Eigenlijk is meditatieve muziek hetzelfde als helende muziek, maar dan in een allerlaagst
tempo en met veel ruimte voor stilte. De bedoeling is om door middel van klanken in een
diepe ruststand te komen. Het zuivere geluid van Tibetaanse en kristallen klankschalen
kan hierbij helpen. Zie de albums van Klaus Wiese, Danny Becher, Rainer Tillmann en
Trisha Devney.
Verder zijn er nog geleide meditatie-albums, die bedoeld zijn als hulp bij mediteren of bij
therapie. Tegenwoordig doen veel mensen aan zen-beoefening of mindfulness-training,
een uit het boeddhisme stammende meditatietechniek van aandachtig gewaar-zijn dat je
helpt bewust te worden van je automatische reacties op prikkels van buitenaf en ook hoe
je over jezelf denkt (je zelfbeeld). Op de muziekloze albums van Josette van Leeuwen
worden mensen al pratend begeleid in aandachttraining en yoga meditaties. Thea
Hoogduin bracht albums uit met een cursus Intuïtieve Ontwikkeling en Philip Permutt
geeft in het Engels een workshop Reiki.
Er zijn psychotherapeuten en hypnotherapeuten die via begeleidde sessies mensen willen
helpen af te komen van slaapproblemen, faalangst, depressie of roken. Het is goed om
hierin een gezonde dosis scepsis te hebben en niet zomaar alles te geloven!
Mocht stilzitten op een meditatiemat niet echt je ding zijn, dan kun je ook via
lichaamsbeweging jezelf spiritueel verder ontwikkelen. De Amerikaanse filosofische
danseres en theatermaker Gabrielle Roth ontwikkelde bijvoorbeeld de dansmethode Vijf
Ritmes, een bewegingsmeditatie en vrije dansvorm. De vijf ritmes vloeiend, staccato,
chaos, lyrisch en stilte vormen samen een golvende beweging.
Ook biodanza wordt steeds populairder in Nederland, een combinatie van muziek,
bewegen, contact maken en ervaren. Deze door de Chileense psycholoog, antropoloog en
kunstenaar Rolando Toro Araneda ontwikkelde danservaring nodigt uit om intens te
genieten van het moment.
De Engelse multi-instrumentalist James Asher is bovenal een drummer. De albums
waarin hij stevige percussie centraal stelt, nodigen dan uit tot uitbundige en extatische
dans!
Wereldmuziek en new age vocaal
Naast een interesse in oude mythen en verdwenen culturen tonen veel new age musici
een interesse in nog levende authentieke volken die geloven in bovennatuurlijke wezens
en krachten en zich nauw verbonden voelen met de natuur. In hun muziek nemen ze
elementen over uit ondermeer het sjamanisme, van de Australische Aboriginals uit
Australië en Amerikaanse Indianen.
Een prachtig album in sjamanistische sferen is Shamanic Dream van Anugama, waarin
onder andere de helende klanken van de didgeridoo gebruikt worden. De Amerikaanse
fluitiste Marina Raye gebruikt handgemaakte Indiaanse ‘native flutes’ voor haar helende
muziek. Vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw vertrokken veel westerlingen naar India en
verbleven daar in ashram, religieuze gemeenschappen waar ze kennismaakten met
klassieke Indiase muziek en het gedachtegoed van spirituele leermeesters als Baghwan
(later Osho genaamd). De Duitse multi-instrumentalist Deuter leerde daar de Indiase
sitar bespelen en componeerde onder andere een serie albums met begeleidingsmuziek
voor actieve Osho-meditaties.
De weinige vocale muziek die valt onder het genre new age is vaak afkomstig van
wereldmuziek uit India. De Duitse zangeres Deva Premal en Britse musicus Miten
ontmoetten elkaar in Osho’s ashram en vormen sindsdien privé en muzikaal een duo.
Premal ontpopte zich tot een van de bekendste zangeressen van Sanskrit mantra,
Indiase gedichten en gebeden.
De Amerikaanse vredesactiviste Snatam Kaur is opgegroeid in een gezin die
het Sikhisme aanhangt. Zij zingt kirtan-muziek, Indiase devotionele muziek. Ook de
Amerikaanse ‘yoga rockstar’ Krishna Das en psycholoog Henry Marshall zingen kirtan,
maar dan de hindoeïstische variant; een call & response-vorm met voorzanger en
groepszang.
En toch, na al dit zwerven naar verre werelddelen en verwante godsdiensten blijkt ook in
onze eigen westerse cultuur verstillende devotionele muziek te vinden. Bezoek een
christelijk klooster, luister naar de serene zang van nonnen en monniken. En wordt stil…
New age labels
Mocht je nog niet precies weten welke new age artiesten je zoekt, dan kun je in
Muziekweb ook handig gebruik maken van zoeken via labels. New age muziek is
ondermeer te vinden op onderstaande labels:
Balance & Harmony
Binkey Kok
Biosphere
Domo
Fonix
HH & RM Music
Mara Music
Mystery Music
Namaste
New Earth
New World Music
Oasis
Open Sky
Oreade
Paradise
Paradise Music
Polyglobe
Prabhu
Real Music
Relaxation Company
Singing Stone
Sounds True
Spirit Music
Spirit Voyage
White Swan

Download Report