1 JUNI 2014 - Peerke Donders

JUNI 2014
jaargang 4 - nummer 2
Kathedraal Paramaribo
nu basiliek
Een persoonlijk
devotieprentje van Peerke
Peerke op basisscholen
in Dongen
Activiteiten in het
Peerke Donders
Park
1
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Voorwoord
Elk kwartaal komt de redactie van Peerke Donders Magazine bij elkaar voor een bespreking
van het meest recente nummer en de volgende uitgave. Hoewel het Peerke Donders
Magazine geen groot blad is wat betreft omvang, ziet de redactie zich toch elke keer voor
de taak gesteld om de inhoud op een hoog peil te houden. Dat begint met het zoeken van
onderwerpen. En steeds opnieuw wordt de redactie getroffen door de verbazingwekkende
variatie van de onderwerpen en daarmee van de inhoud van het blad. Dat geeft aan
hoezeer Peerke Donders een ‘onderwerp’ is. Dat onderwerp speelt bovendien op tal van
terreinen. De editie die nu voor u ligt is daar weer een mooi voorbeeld van. We hopen dat
u net zoveel plezier beleeft aan het Peerke Donders Magazine als wij hebben gehad met
de samenstelling.
De redactie
In het koor van de kerk achter het hoofdaltaar staat de schildering uit 1982 van Peerke Donders te wachten om met doeken
afgedekt te worden. Een aantal heiligenbeelden is al ingepakt. (foto Paul Spapens)
Bescherming kunstbezit tijdens
restauratie Goirkesekerk
Nieuwsbrief Peerke Donders
Geïnteresseerden in Peerke Donders en alles wat er omtrent deze bekendste Tilburger
in binnen- en buitenland gebeurt, kunnen zich abonneren op een gratis nieuwsbrief.
Deze wordt digitaal verzonden. Hierin wordt in korte teksten verslag gedaan van alle
De doopvont waarboven Peerke
Donders werd gedoopt is al
ingepakt. (foto Paul Spapens)
ontwikkelingen en gebeurtenissen. Tot de nieuwsbrief is besloten om te voorzien in de
groeiende behoefte aan in formatie over Peerke Donders. Aanmelden voor de nieuwsbrief kan eenvoudig via de website.
www.peerkedonders.nl
Kwartaalmagazine Peerke Donders
Naast een digitale nieuwsbrief is er nog steeds het kwartaalmagazine Peerke Donders
dat eveneens gratis wordt verspreid via onder meer de VVV aan de Nieuwlandstraat en
het Peerke Donders Paviljoen in Tilburg. Wie echter donateur is en per jaar 25 euro of
meer betaalt, ontvangt elk kwartaal dit mooie magazine. Voor wie dit bedrag te hoog is,
Kerk van Peerke
ingepakt
De St.-Dionysiuskerk aan de Goirkestraat in Tilburg zou je met recht en reden de
kerk van Peerke Donders kunnen noemen, althans in Tilburg want in Paramaribo
is dat beslist de Petrus- en Pauluskathedraal. In dit houten bedehuis ligt Peerke
Donders begraven, in de kerk van het Goirke, zoals de St.-Dionysiuskerk in de
Tilburgse volksmond heet, staat de doopvont waarboven de Tilburgse zalige is
gedoopt. In deze kerk hangt onder meer ook de enorme schildering die tijdens de
zaligverklaring in 1982 tegen de gevel van de St.-Pieter in Rome hing. Al deze
stoffelijke herinneringen zijn de rest van dit jaar aan het oog onttrokken doordat
ze worden afgedekt. Het hele interieur wordt ingepakt in verband met de afronding
van de zeer ingrijpende restauratie van de kerk die in 1835-1839 werd gebouwd.
In deze kerk droeg Peerke Donders zijn laatste Heilige Mis op alvorens naar
Suriname te vertrekken om nooit meer terug te keren.
kan contact opnemen met de abonnementenadministratie.
Paul Spapens
2
3
Jeugdig beheerder (1989) van eeuwenoude Hasseltse kapel (1500)
Suleika Gommers heeft
‘Donders’bloed in de aderen
Op 1 januari 2014 trad Suleika Gommers aan
als nieuwe beheerder van de Hasseltse kapel.
Geboren in 1989 is ze de jongste ooit die deze
functie heeft uitgeoefend. Door haar aderen
stroomt deels ‘Donders’bloed. “Mijn opa van
moederskant was Gerard Remmers. Hij was
getrouwd met Betsie Donders, een telg uit de
Donders-familie.”
De jonge vrouw noemt zichzelf ‘een èchte Gurkese’. Ze werd geboren in de Tilburgse
wijk Goirke met als centraal middelpunt de monumentale Dionysiuskerk. In deze kerk
bevinden zich meerdere stoffelijke herinneringen aan Peerke Donders, waaronder
de doopvont waarboven hij is gedoopt. Bewoners van de wijk Goirke hebben zich
altijd geïdentificeerd met Peerke Donders. Vandaar dat de verering van de Tilburgse
zalige altijd bovengemiddeld is geweest.
In die geest zegt Suleika Gommers dan ook Peerke Donders te ervaren, als ‘een èchte
Tilburger’. “Bij ons in het gezin en in de familie werd Peerke Donders gezien als een soort
opper-Tilburger. Met mijn opa en oma ben ik dikwijls bij zijn geboortehuisje geweest.
Voor mij heeft Peerke Donders vooral betekenis in relatie tot het missiewerk dat hij heeft
gedaan. Missiewerk wil voor mij zeggen dat je iets wil betekenen voor een ander.”
Als je haar vraagt wat het haar als jonge vrouw doet om de functie van beheerder
van de Hasseltse kapel van rond 1500 uit te kunnen oefenen, geeft ze als eerste woord
‘trots’- “Trots dat ik me in mag zetten voor iets dat al zoveel eeuwen zo belangrijk is
voor Tilburg. Velen zien het als iets bijzonders, ik zie het als een baan. Als je een
baan hebt waarvoor je wordt betaald vind ik het niet meer dan normaal dan dat je je
daar voor tweehonderd procent voor inzet. Als werknemer probeer je voor het
bedrijf iets te bereiken, iets toe te voegen. Natuurlijk, de Hasseltse kapel is geen
doorsnee plek om te werken, maar het past me volledig. Als kind al voelde ik me
4
verantwoordelijk voor de gang van zaken. Kwam ik hier met
mijn moeder of met mijn oma en ik zag een snoeppapiertje
onder een stoel liggen dan raapte ik het op.”
Vader Ton Gommers (53) is internationaal vrachtwagenchauffeur. Diens echtgenote Jolanda (50) werkt al 12,5
jaar in de Lidl-supermarkt aan de Bosscheweg. Wel vier
tot vijf keer per jaar vergezelde Suleika Gommers in de
vakanties haar vader op lange ritten naar met name
Frankrijk en Engeland. Haar vader vertelde onderweg
over wat ze zoal passeerden. Het gezin met in totaal drie
meiden van wie Suleika de Benjamin is, maakte jaarlijks culturele vakanties in
alle Europese landen. “We bezochten musea, oude steden en kathedralen. Er was
steeds ook veel culturele aandacht voor andere religieuze gebouwen zoals kapellen.”
De opvoeding van de kinderen Gommers ademde eenzelfde sfeer. Vooral vanwege
de culturele context en een goed gevoel voor identiteit werden de drie meiden
gedoopt en deden ze hun eerste communie. Voor het vormsel konden ze zelf kiezen.
“We zijn vrij opgevoed, zonder druk, met een open mind naar andere religies.
Ook naar humanisten of mensen zonder geloof - heidenen zeggen ze dan.”
Na het vormsel werd Suleika Gommers lid van een Mandela-groep van parochie
De Vlaspit. Binnen deze groepen kwamen jongeren bij elkaar voor bezinning op
andere geloven en op het leven, maar ook om lol met elkaar te hebben. Rond haar
17e stapte ze uit de groep omdat dat niet meer passend was in haar nieuwe
situatie waarin ze door studie was komen te verkeren. “Geloof en zeker het
katholieke geloof werd als suf ervaren. Je kreeg veel kritiek over je heen als je
zei dat je katholiek was. Daar liep ik dan ook niet mee te koop. Maar mijn gevoel
voor het geloof was er wel.”
Suleika Gommers die aan de Universiteit van Tilburg algemene cultuurwetenschappen studeert, zegt na de zomervakantie van 2012 langzaam weer bij haar
oude gevoel voor de dingen des levens terug te zijn gekeerd. Dat had te maken met
een reis die ze in de zomer van 2013 naar Afrika maakte. Ze sloot zich aan bij
‘Samen’, een in Amsterdam gevestigde organisatie die jongeren in staat stelt voor
korte periodes vrijwilligerswerk te doen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.
‘Samen’ is een onderdeel van een wereldwijde organisatie die zich in 130 landen
inzet voor hulpbehoevende en kansarme jeugd en jongeren. De gezamenlijke
noemer is Don Bosco, een naam die oudere katholieken niet onbekend in de oren
zal klinken. Don Bosco (1815-1888) was een Italiaanse priester die zich inzette voor
5
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Frater Theobaldus Elings op de achterste rij tweede van rechts.
Hij was in Paramaribo werkzaam als portier en kok.
(Coll. Jef van Gils)
jongeren. Hij trok zich met name het lot aan van straat- en zwerfkinderen. Met een
aantal van deze jongeren stichtte hij een nieuwe kloosterorde, de Salesianen van
Don Bosco. Ze noemt het ‘een soort licht’ dat ze weer zag: “In Afrika zijn de mensen
gelukkig in de kerk. Ze hebben een ellendig leven, maar de kerk maakt ze gelukkig.
Waarom kunnen wij hier geen geluk vinden in de kerk?”
Amper terug van bezoek aan Afrika sloot ze zich aan bij Stichting Vrienden van de
Hasseltse kapel. Ze raakte in gesprek met Marie-Thérèse Blomme, voorzitter van de
Stichting tot beheer van de Hasseltse kapel. Zij vroeg haar of ze interesse had in de
baan van beheerder. “Ik had totaal geen idee van de inhoud van de functie. Maar ik
dacht: Als ik iets kan betekenen voor de bezoekers…” Veertig mensen reageerden.
Zij werd aangenomen. Op 1 januari 2014 ging ze aan de slag.
Paul Spapens
De familie van Peerke Donders
De vader van Peerke Donders heette Arnoldus Dionijsius. Op 9 oktober 1755 werd hij gedoopt. Hij trouwde
driemaal. Uit zijn eerste huwelijk met Johanna van Wanroij zijn geen kinderen geboren. Johanna van
Weerden (ook wel Van Waerde(n) of Van Waarde) was de tweede vrouw, die hem drie kinderen schonk.
Peter stierf na negen dagen, Adriana stierf toen ze veertien jaar was en Johannes stierf drie dagen na de
geboorte. Het derde huwelijk van Arnoldus Donders was met Petronella van Berkel. Uit deze relatie kwam
twee kinderen voort: Peerke zag op 27 oktober 1809 het levenslicht, diens broer Martien kwam twee jaar
later op 28 mei 1811 ter wereld. Hij overleed op 17 november 1856, 45 jaar oud. Broer Peerke was toen
al 14 jaar in Suriname. Martien Donders was niet getrouwd, hij had geen kinderen. Vader Donders is nog
een vierde keer getrouwd, met Johanna Maria van der Pas.
Een andere bekende Donders: Roy Donders
Een nationaal bekende Tilburgse Donders is Roy Donders. Eind 2013 werd op RTL 5 het reality televisieprogramma Roy Donders: Stylist van het Zuiden uitgezonden. In het programma staat Roy Donders
centraal. Hij is afkomstig uit de Tilburgse wijk Broekhoven en drijft daar een kledingwinkel en is tevens
actief als ondernemer, kapper en stilist. Hij richt zich op vrouwen uit volksbuurten en woonwagenkampen.
In de serie behoren ook zijn zus Rian, moeder Nel en vader Frans tot de hoofdpersonages. Donders heeft
een kledinglijn in huispakken opgezet.
Roy Donders (1991) is indirect ook verwant aan Peerke Donders. Zijn tiende voorvader in rechte lijn is
Peter Willem Donders (1655-1707), landbouwer van beroep en getrouwd met Marie van Spaendonck
(1655-1690). En deze Peter Willem Donders is de betovergrootvader van Peerke Donders.
Bron: Wikipedia en J. van der Eerden (e.a.), Het Tilburgse geslacht Donders (Tilburg, 1996).
6
Bijzonder
devoptieprentje
dat eigendom
was van Peerke
Donders
Recent ontving Peerke Donders Paviljoen een tot dan toe onbekend
devotieprentje dat eigendom is geweest van Peerke zelf.
Het is een negentiende-eeuws vermoedelijk in Frankrijk of België vervaardigd
gelithografeerd prentje van de heilige Johannes de Doper met op de achterkant
de handgeschreven tekst ‘Bid voor mij P. Donders’.
Peerke Donders Paviljoen was al in het bezit van een aantal voorwerpen die
eigendom zijn geweest van Peerke zelf, zoals een harmonium, een houten tafeltje,
een beeldje van de H. Antonius, een gesel en een (fragment) van een gebedenboekje. De Heikese kerk bezit de andere helft van het gebedenboekje en in het
bisschopshuis te Paramaribo staat nog het veldbed van Peerke.
Verder bevinden zich nog in het Regionaal Archief Tilburg en in de archieven van
de Redemptoristen in St. Agatha en het Vaticaan zestig door Peerke geschreven
brieven en manuscripten.
En nu is er dan een bijzonder devotieprentje aan deze collectie realia van Peerke
toegevoegd.
Het prentje werd geschonken door Jef van Gils uit Hilvarenbeek. “De geschiedenis
is een heel verhaal”, aldus Van Gils. En over de herkomst kon hij nog vertellen:
“Vorig jaar is een ongetrouwde tante van mijn vrouw honderd jaar geworden.
Toen zij drie jaar was, moest haar moeder bevallen en toen is tante Miet gaan
wonen bij haar opa, twee ongetrouwde tantes en een ongetrouwde oom.
Enkele jaren later, na het overlijden van opa, is zij met haar oom en tantes verhuisd
naar de Wouwerstraat en op dat adres woonde zij nog toen zij bijna honderd was.
7
Peerke Donders Park
Rotaryclub poetst Kruisweg
Peerke Donders Park
Met vereende krachten hebben leden van Rotaryclub Tilburg Leydal op zaterdag 12
april de historische kruisweg in het Peerke Donders Park gereinigd. De beelden zaten
vol aanslag. Het gehele park heeft een fikse voorjaarsopknapbeurt gekregen en ziet
er op zijn paasbest uit. Het Peerke Donders Park is een belangrijk stuk Tilburgs
erfgoed. Het geheel is een van de
best bewaarde bedevaartparken
van Nederland. Op het terrein
staan onder meer het huisje waarin
Peerke Donders is geboren en het
Peerke Donders Paviljoen. De kruiswegstaties zijn destijds geschonken door de Tilburgse parochies en
kloosterorden die in Tilburg
waren gevestigd. Rotaryclubs
zetten zich in voor goede doelen.
Fietsservicepunt ANWB in Peerke Donders Park
Het prentje stelt Johannes de Doper op jonge leeftijd voor. In de schilderkunst wordt
hij steevast weergegeven met een Lam Gods en een staf met een lint eraan waarop
‘Ecce Agnus Dei’ (Zie daar het Lam Gods) geschreven staat. Dit is een uitspraak die
hij deed toen hij Jezus doopte. Met ‘Lam Gods’ bedoelt hij ‘Mensenoffer’; dit staat
voor het feit dat Jezus later zichzelf opofferde aan het kruis om alle zonden van de
mensen op te kunnen heffen.
Tijdens het Museumweekend is op zaterdag 5 april in het Peerke Donders Park
in Tilburg-Noord een Fietsservicepunt in gebruik genomen. Met behulp van een
Fietsservicebox kunnen fietsers zelf hun fiets repareren. Deze ‘eerste hulp bij
pech onderweg’ is een voorbeeld
van hoe het Peerke Donders Park
een steeds prominentere rol
krijgt bij recreatieve fietsers.
De officiële ingebruikname werd
verricht door Paul Spapens,
bestuurslid van de Stichting
Petrus Donders Tilburg en fietsliefhebber.
Ronald Peeters
foto boven: Paul Spapens
foto rechts: Lois de Jong
8
9
PEERKE DONDERS - MAART 2014
Inmiddels is zij verhuisd naar het bejaardenhuis
in Hilvarenbeek en enkele weken geleden is
haar huis verkocht. De neven en nichten
hebben de inboedel verdeeld en ik heb er
verschillende dingen gevonden waar de
andere neven en nichten gelukkig geen
belangstelling voor hadden zoals foto’s en
bidprentjes. Er kwam onder andere een
doos oude kerkboeken tevoorschijn (waaronder enkele fraaie exemplaren van drukkerij Brepols uit Turnhout gedateerd 1838)
en zoals gebruikelijk zaten deze kerkboeken
vol met bid- en devotieprentjes. Hier zat het
prentje tussen. Ik weet ook van wie het
prentje afkomstig is: tante Miet had een oom,
Gerardus Elings geboren in Hilvarenbeek
in 1873. Hij trad in bij de fraters van Tilburg
in 1895 en hij is in 1899 geprofest.
Zijn kloosternaam was frater M. Theobaldus.
Hij overleed in huize Steenwijk te Vught in
1952, maar bracht het grootste deel van zijn kloostertijd door in Suriname.
Vandaar stuurde het allerlei spullen naar zijn ongehuwde broer en zussen in
Hilvarenbeek. Naast tientallen foto’s uit Suriname vond ik ook schelpen, beeldjes
van schildpadden vervaardigd door een of andere indianenstam enz. enz. Op al deze
foto’s staan naast fraters ook vaak redemptoristen, dus er was een goede band
tussen de twee congregaties. Frater Theobaldus heeft Peerke Donders natuurlijk
niet meer gekend, maar ik neem aan dat via de redemptoristen het prentje in zijn
handen is gekomen. Zoals hij gewend was om van alles wat volgens hem interessant
was naar zijn familie in Hilvarenbeek te sturen, heeft hij ook dit prentje verzonden
en in Beek kwam het samen met andere prentjes terecht in een van de vele kerkboeken die ik aantrof.”
Verhaal uit het Paviljoen voorjaar 2014
Een stralende lentedag. In het park een
fraai duo: Nanda van den Hoogen met
haar zwarte labrador.
“Door mijn vrouw Maria ken ik Peerke.
Hoe het precies zit, weet ik niet maar ze
vertelde me ooit ‘mijn moeder is geloof ik
nog ergens familie van Peerke Donders’.
Maria was van plan met haar ouders naar
het Paviljoen te komen. Maar door haar
eigen ziekte en die van haar moeder is dat
uiteindelijk niet meer gelukt. Maria is
vorig jaar mei gestorven, ze werd 55 jaar.
Kort daarna ging Max dood, onze vorige
hond.
Gedurende de tweeëneenhalf jaar van
haar ziekzijn hebben we wel honderd
noveenkaarsen gebrand. Er stond altijd
een voorraadje in de kast en als ze bijna
op waren, moesten er snel nieuwe gehaald worden. Net heb ik twee kaarsen
gekocht: één voor vrienden en één voor
mezelf. Door Maria ben ik nieuwsgierig
naar Peerke geworden.”
Alle liefde
“Zo goed ik kon, heb ik voor haar gezorgd.
Dat deed ik met alle liefde die ik in me
heb. Vanuit mijn aard geef ik makkelijker
dan dat ik ontvang. Ontvangen vind ik
moeilijker. Liefde en naastenliefde waren
de voorbije jaren hét thema in mijn leven.
Maar wat doe je met de liefde in je leven
als de liefde van je leven gestorven is? Allemaal dingen om de komende tijd over
na te denken. Het levensverhaal van
Peerke spreekt me aan. Niks terugvragen
als je geeft. Peerke had die waarachtige
onbaatzuchtigheid. Hij hielp vreemde
mensen in een vreemd land. Maria was
eveneens een waarachtig mens. Nu ze er
niet meer is, wil ik de inspiratie houden
om zelf ook zo te zijn. Niet gemakkelijk.”
Nanda voordat ze het park uitloopt: “Wat
is het hier rustig. Een fijne plek om stil te
staan bij alles wat ik de afgelopen jaren
heb meegemaakt. Kom Pluck, ga je
mee?”
Participatieproject MST en de NWE Liefde
Tijdens de Pinksterdagen wordt in Peerke Donders Paviljoen een kunstwerk
onthuld dat gemaakt is door een groep deelnemers die schilderles hebben bij MST.
Op de vraag van Peerke Donders Paviljoen om met de cursisten van de schilderles
iets te doen rondom ‘De NWE Liefde’ kwam Lex Kielim - beeldend kunstenaar en
docent schilderen - met het volgende, nadat hij het vers van Huub Oosterhuis had
gelezen: ‘Alles is nieuw, tijdloos de taal van het speelse kind’.
Voor de Zevende Dag
Wek mijn zachtheid weer.
Geef mij terug de ogen
van een kind.
Dat ik zie wat is.
En mij toevertrouw.
En het licht niet haat.
Lex Kielim, kunstenaar
bij het project
Kunstenaar Kielim licht de tekst van Oosterhuis als volgt toe: “Een Kind is nieuwsgierig, probeert alles uit en wil zich verbinden met zijn omgeving. Wees nieuwsgierig
als een onbevangen en ontvankelijk Kind en ontdek wat al jouw rollen je gebracht
hebben en of die je nog dienen. Je positieve en nieuwsgierige krachten inzetten is
samenwerken met Scheppingskracht, een expanderende nieuwe Liefde. Zet je
Scheppingskrachten in en speel met alle rollen zonder de vermommingen om een
betere indruk te maken op de mensen om je heen. Zie zonder oordeel dat je voortdurend
heen en weer schommelt tussen voorwaardelijk én onvoorwaardelijk Zijn. Speel het
spel om je hart wijder te openen voor ware dienstbaarheid en naastenliefde: een beetje
transparanter worden voor elkaar door het blijvende stille werken aan onszelf.”
Voor dit project zette Lex Kielim een blog op: Hetspeelsekind.blogspot.nl. Hij vroeg
de deelnemers in hoeverre zij affiniteit hadden met het thema van ‘de Nwe Liefde’
en of ze iets wilden doen met de kindertekeningen uit hun jeugd. Vervolgens
maakten de deelnemers van meegebrachte kindertekeningen schilderijen tijdens
diverse schilderlessen. Het mochten eigen tekeningen zijn, maar ook die van hun
kinderen of kleinkinderen. In mei kwamen de drie schildersgroepen een dagdeel
naar Peerke Donders Paviljoen om er inspiratie op te doen én om er te schilderen.
Vanaf Pinksteren is het kunstwerk van de deelnemers van MST te zien in Peerke
Donders Paviljoen.
‘Het Speelse Kind’ is de bijdrage van het MST aan de Nwe Liefde Tilburg.
Concept en uitvoering: Lex Kieliem, docent schilderen MST
Wilma van Nunen
Nanda van den Hoogen met Pluck. (foto Wilma van Nunen)
10
vrijwilliger Peerke Donders Paviljoen
Petra Robben
11
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Peerkes kaarsen
Bedevaart naar Peerke Donders speelde een rol
Groepen vier en acht op vijf RK-basisscholen in Dongen
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Kathedraal in Paramaribo
verheven tot basiliek
Peerke Donders
steeds meer vast
onderdeel lessen
levensbeschouwing
“Op de RK-basisscholen in Dongen is Peerke Donders steeds meer een vast
onderdeel van de lessen levensbeschouwing.” Dat zegt Peter Derks, pastoraal
werker binnen de parochies Dongen en Rijen.
Op vijf van de zes RK-basisscholen in Dongen stond in de week van 14 januari
(sterfdag) 2014 de les levensbeschouwing in het teken van Peerke Donders.
Peter Derks gaf de les aan de kinderen van de groepen vier en acht.
De Petrus en Paulus kathedraal in Paramaribo is begin april 2014 verheven tot basiliek. (foto Paul Spapens)
Eind februari 2014 keerde de tweejaarlijkse bedevaart onder leiding van Carla
en Glenn Doekhi terug uit Suriname. Indirect heeft deze bedevaart vanuit Tilburg
bijgedragen aan de verheffing tot basiliek
van de kathedraal in Paramaribo waarin
Peerke Donders in een door Jacques de
Leeuw bekostigd praalgraf ligt begraven.
Begin april 2014 werd de Petrus en Paulus kathedraal geïnaugureerd als basiliek.
Een kerk kan deze eretitel krijgen als het
een bijzonder gebouw is of een bedevaartsoord. De kathedraal in Paramaribo voldoet
aan beide voorwaarden.
12
De kathedraal is tussen 1883 en 1887 gebouwd. Het is een van de grootste houten
gebouwen van Latijns-Amerika. De kerk
staat op de UNESCO-lijst van beschermd
erfgoed. Sinds 1921 ligt Peerke Donders
in de Petrus en Paulus kathedraal begraven. De zalige trekt pelgrims uit Suriname
en Nederland. Wereldwijd zijn er ongeveer 1.600 basilieken. Brabant telt er
drie: de Sint Jan in Den Bosch, de Sint Jan
van Oosterhout en de basiliek van de heiligen Barbara en Agatha in Oudenbosch.
Paul Spapens
Het thema waarvoor hij door middel van Peerke Donders aandacht vroeg, was
wat voor doelen mensen zich stellen en wat je er voor over moet hebben om ze
waarheid te laten worden. “Peerke”, zo hield Peter Derks de kinderen in Dongen
voor, “wist immers al op zijn zevende jaar dat hij priester wilde worden maar
het realiseren van die wens viel bepaald niet mee.”
Pastoraal werker Peter Derks introduceerde Peerke Donders in het vorig schooljaar voor de eerste keer tijdens de lessen levensbeschouwing. Hij sloot toen aan
bij het thema ‘helden’ van de Kinderboekenweek. “Peerke was ook een held”,
legde hij aan de kinderen uit. “Maar, wanneer ben je een held?” Dit thema beviel
de leerkrachten zo goed dat Peerke Donders in de lessen levensbeschouwing van
dit schooljaar opnieuw een rol kreeg toebedeeld.
Peter Derks deelt zijn lessen in het kader van Peerke Donders graag met andere
leerkrachten. Wie belangstelling heeft kan met hem contact opnemen:
[email protected]
Paul Spapens
13
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Kruisweggroepen vinden
elkaar bij Peerke Donders
Foto’s Joep Eijkens
Abt Denis Hendrickx ging op Goede Vrijdag voor bij de kruisweg in het Petrus
Donders Park. Het werd geen gewone kruisweg want de door hem geleide groep
gelovigen was nog maar amper bij de derde statie beland of daar diende zich een
tweede, veel kleinere groep aan, voornamelijk bestaande uit Antilliaanse mensen,
zingend en biddend in het Papiaments.
De abt had tevoren al verteld over Antilliaanse gelovigen die hier vroeger hun eigen
kruisweg liepen. En hoe daar een eind aan was gekomen toen de kruiswegtraditie
nieuw leven werd ingeblazen door de parochie Heikant-Quirijnstok en de Stichting
Petrus Donders Tilburg. “Jammer genoeg voelden ze er weinig voor om met ons mee
te doen”, aldus de voorganger. “Maar ik heb nog altijd de droom er iets gemeenschappelijks van te maken.”
“Aanvankelijk zaten er steeds twee staties tussen de grote en de kleine groep,
maar op zeker moment liep de laatste vlak achter de eerste. Zodat ik even dacht:
direct wordt de droom van de Witheer toch nog sneller waar dan hij misschien voor
mogelijk had gehouden. Na afloop mopperde hij een beetje. Ze hadden wel wat
meer afstand mogen houden, maar och, er zijn grotere problemen in de wereld.”
Even later beëindigden de Antilliaanse gelovigen de kruisweg. “Vroeger kwamen
groepjes uit Tilburg, Breda en Den Bosch los van elkaar hierheen”, aldus woordvoerder Edson Mathilda. “Vorig jaar zijn we opnieuw begonnen, maar dan samen.
Het wordt georganiseerd door de Komishon di Misa na Papiamentu Tilburg, de
Werkgroep Disipelnan di Den Bosch en Komunidat Katoliko Semper Uni Breda.”
De meeste kruisweggangers gingen nog wat drinken in Café Peerke Donders.
Een opa liep nog met zijn kleinkind door het verlaten park en gaf tekst en uitleg
bij elke statie. Opeens kwam een vriendelijk lachende Antilliaanse aan lopen:
Ludwina van der Mijden. “Ja, ze waren een aantal jaren geleden gestopt ‘omdat
de priester zei dat we het niet in het Papiaments mochten doen’. Maar dat was
allemaal verleden tijd. Want we hebben nu met de abt afgesproken dat we de
kruisweg volgend jaar samen gaan doen.” En ze besloot met een brede lach op
haar gezicht met de woorden: “Amen! Hij is groot!”
(Zie ook: http://www.cubra.nl/specialebijdragen/eigenweg/welcome.htm)
Joep Eijkens
14
15
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Peerke
Donders nu...
Van 12 tot 28 februari 2014 vond de achtste bedevaart plaats van Nederland naar
Suriname. Een bezoek aan de bijzondere plekken die herinneren aan Peerke Donders
en een toeristische kennismaking met zijn tweede vaderland. De bedevaartsgroep
startte in de Petrus Donderskapel in Tilburg. Het gezelschap bestond uit negentien
personen onder begeleiding van abt Denis Hendrickx o.praem. en het echtpaar
Carla en Glenn Doekhi. Bezocht werd het graf van Peerke in de kathedraal van
Paramaribo. Een onvergetelijke tocht maakte de deelnemers naar de voormalige
melaatsenkolonie Batavia, waar Peerke werkte en stierf. In Paramaribo brengt
men iets van het rijke westen naar enkele sociale projecten: een tehuis voor
meervoudig gehandicapten, een huis voor Aids-kinderen en de Petrus Dondersstichting (een ziekenhuis voor ex-leprapatiënten). Een bezoek van vijf dagen aan
het binnenland, in het hart van het machtige regenwoud, maakt de reis compleet.
Tijdens zijn verblijf in Suriname had abt Denis Hendrickx, ook voorzitter van de
Stichting Petrus Donders Tilburg, verschillende ontmoetingen in verband met de
verering van Petrus Donders. Allereerst met bisschop Wim de Bekker van
Paramaribo, met de Surinaamse Petrus Dondersvereniging en met de Surinaamse
vice-postulator ten dienste van het proces van heiligverklaring. Zijn indruk was,
dat ook in Suriname de belangstelling voor Peerke Donders groeiende is.
Tijdens de achtste bedevaart vernamen de pelgrims in Suriname ook dat de
prachtige houten Petrus en Paulus-kathedraal in Paramaribo door de paus is
verheven tot Basiliek. Deze eer is voornamelijk te danken aan de aanwezigheid
van het graf van Petrus Donders en zijn verering in de kathedraal. De pauselijke
nuntius in het Caribisch gebied bracht het nieuws. Deze heeft samen met
kardinaal Kelvin Felix, de aartsbisschop van Trinidad en Tobago en vele anderen
de officiële verheffing op zondag 6 april meegemaakt.
De verheffing van de kathedraal van Paramaribo tot Basiliek was een van de
hoogtepunten uit de tienjarige ambtsperiode van bisschop De Bekker. Hij hoopte
dat de paus hem op zijn 75e verjaardag (27 april) ontslag zou geven. Daarna wil
hij zich in de Surinaamse plaats Groningen vestigen en daar naar vermogen
pastoraal actief blijven.
16
17
Zoals bij vele musea - in deze tijd van crisis en bezuinigingen - zijn er ook zorgen
bij Peerke Donders Paviljoen in Tilburg: stijgende onkosten en afnemend bezoekersaantal. Het bestuur van de Stichting Petrus Donders Tilburg probeerde samen met
de aan de Stichting verbonden stichtingen en commissies te zoeken naar wegen
om het kostbare bezit van het Peerke Donders Park te kunnen handhaven.
Goede Vrijdag 18 april. Om 15.00 uur was er - nu reeds traditiegetrouw - een
Kruisweg in het Petrus Donders Park. De opkomst was weer massaal. De abt van
Berne, Denis Hendrickx, ging voor in gebed.
Op vele fronten zijn er in Tilburg voorbereidingen voor de viering van de 70e
verjaardag van de bevrijding van de stad. In Tilburg is er dan altijd het bijzondere
accent. De verjaardag valt op 27 oktober: Peerke’s verjaardag (1809).
In het Peerke Donders Park te Tilburg zijn er vele opmerkelijke objecten: het paviljoen ‘museum voor naastenliefde’, Peerke’s geboortehuis en de gedachteniskapel.
In deze kapel zijn er nu al bijna 90 jaren op dinsdagmiddag gebedsvieringen (om
14.30 uur). Wekelijks voelen vereerders van Peerke zich daar thuis.
Rien Vissers, archivaris van de fraters van Tilburg, verzorgde samen met Han van
Meegeren een prachtig fotoboek met als titel: Uit het archief van de fraters; foto’s,
voorwerpen en verhalen uit het archief van de Fraters van Tilburg. Een van de
onderwerpen: een foto van Peerke Donders. Het gaat over drie originele foto’s van
Peerke Donders. Ze werden wel de bron voor vele reproducties.
Wim Manders o.praem
Stemmen van dankbaarheid
De rubriek ‘Stemmen van dankbaarheid’ is overgenomen uit het oorspronkelijke
Contactblad voor de vereerders van Petrus Donders. De initialen in deze rubriek zijn
van mensen die een donatie hebben gedaan. Omdat deze inkomsten voor alle activiteiten
omtrent Peerke Donders zeer belangrijk zijn én omdat het een mooie traditie is,
staan ‘Stemmen van dankbaarheid’ ook in het kwartaaltijdschrift Peerke Donders.
(Tot 1 april 2014)
Amsterdam Y.L.; J.M.
Arnhem: F.D.; F.Z.
Berkel en Roderijs J.B.
Bert A.D.; H.O.
Bladel B.W.
Bleiswijk J.D.
Boven Leeuwen S.B.
Breda L.V.
Beers M.C.
Cuijk W.E.
Delft
A.B.
Diessen
M.G.
Dongen
C.K.
Drunen
P.L.
Eindhoven
C.T.; J.S.
Etten-Leur
P.V.
Geffen
C.B.
Gennep
M.J.
Haps
C.R.
Haarlem
F.M.
’s-Hertogenbosch K.J.; C.V.; T.C.; J.M.
Heesch
C.D.; J.B.
Hilversum
J.M.
Hoog Soeren
W.O.
Kaatsheuvel
L.M.
Lent
L.E.
Loon op Zand
J.L.; J.H.
Maastricht
B.FIC.
De Meern
C.M.
Moergestel
J.L.
Nieuwkoop
G.M.
Noordwijkerhout H.K.
Nijmegen
F.R.
Oisterwijk
W.S.; J.W.
OssP.C.; D.B.; D.B.; P.C.;
P.W.
Overloon
T.B.
Poppel
D.R.
Prinsenbeek
J.B.
Riel
R.W.
Roosendaal
E.B.; T.R.
Someren
A.C.
TilburgW.A.; A.D.; I.B.; G.I.;
M.S.; M.V.; E.K.; M.G.;
P.P.; W.S.; C.B.; D.D.;
A.E.; M.V.; R.B.; W.Z.;
H.E.; I.M.; F.D.; M.S.;
A.K.; C.K.; P.E.; F.B.;
J.K.; M.S.;J.S.; G.W.
Turnhout
A.P.
Utrecht
G.S.
Udenhout
M.P.
Volendam
P.S.; J.T.
Vught
P.B.; N.S.
Zwolle
S.H.
Heiligverklaring Petrus Donders
Petrus Donders werd in 1982 zalig verklaard. Op verzoek van velen bevorderen
wij zijn heiligverklaring. Nodig is daarvoor een onverklaarbaar wonderlijk feit
dat op voorspraak van Petrus Donders werd verkregen.
Wie dit heeft meegemaakt, of er van heeft gehoord, wende zich tot:
Mevrouw Claudia Peters, Lusthoflaan 29, 2316 HX Leiden.
18
19
PEERKE DONDERS - JUNI 2014
Het contactblad van de pelgrims naar St. Gerardus Majella van de Paters Redemptoristen is vernieuwd tot een magazine: Gerardus, magazine voor bezieling en
levensoriëntatie. Paul Spapens beschrijft hierin het ontstaan en het bestaan van
de verering van Peerke Donders in het mooie Tilburgse Peerke Donders Park.
Het Peerke Donders Park is een unieke plek, zoals de schrijver zegt.
Dit blad verschijnt vier keer per jaar
Uitgave van de Stichting Vrienden Petrus Donders
Redactie:
Paul Spapens (hoofdredacteur)
Ronald Peeters (eindredacteur)
Wim Manders
Petra Robben
Redactieadres:
[email protected]
Abonnementenadministratie:
Stichting Vrienden Petrus Donders, De Schans 95, 5011 EN Tilburg
telefoon:013 - 4550663
e-mail: [email protected]
Donaties:
IBAN: NL16INGB0001115135 t.n.v. Stichting Vrienden Petrus Donders
BIC:
INGBNL2A
Kapel:
Vieringen in de kapel van het heiligdom:
Iedere dinsdagmiddag om 14.30 uur.
Op de eerste dinsdag van de maand is dit een eucharistieviering.
De kapel is iedere dag geopend van 10.00 uur tot zonsondergang.
Peerke Donders Paviljoen
Pater Dondersstraat 20, 5011 XG Tilburg
Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 13.00 - 17.00 uur
www.peerkedonders.nl
www.peerkedonders.blogspot.nl
www.facebook.com/peerkedonders.paviljoen

Download Report