Big-data: vloek of zegen voor de Controller

Informatiemanagement
Big data:
zegen of vloek voor
­controller?
Dat big data de gemoederen van de controller bezighoudt, bleek wel tijdens
het door USG Finance georganiseerde debatcafé tijdens de Nationale Controllersdag op 12 juni jongstleden. Beide sessies van het debatcafé waren goed
bezocht en de discussies aan de diverse tafels verliepen geanimeerd. De aanwezige controllers zijn het erover eens dat big data een steeds grotere impact
zal hebben op hun dagelijks werk. Maar of dat een vloek of een zegen is, daarover lopen de meningen uiteen.
26 september 2014
TIJDSCHRIFT CONTROLLING
TIJDSCHRIFT CONTROLLING
september 2014
Tekst: Bianca Minkman
Debatcafé Nationale Controllersdag over big data
B
usiness director Alex Buis van USG Finance stelt
in zijn inleiding dat de komst van big data het
vak van controlling nu al fundamenteel heeft
veranderd maar dat die ontwikkeling nog lang
niet is uitgekristalliseerd. Thomas van Praag (directeur
van Dimensional Insight), ontwikkelaar van onder andere
softwaretools voor verwerking van big data, verzorgt de
kick-off van het debatcafé door de belangrijkste ontwikkelingen te schetsen. Big data is de verzameling aan gegevens binnen en buiten
een bedrijf die kunnen
bijdragen aan managementinformatie mits
deze gegevens op de
juiste manier en op het
juiste moment worden
vertaald in waardevolle
sturingsinformatie. Aangezien big data zeer divers (gestructureerd en ongestructureerd, diverse bronnen), omvangrijk en snelgroeiend
zijn, is dit nog niet zo makkelijk. Een aandachtspunt is
bijvoorbeeld de toegankelijkheid en de doorzoekbaarheid.
Het gaat erom uit al deze data patronen en verbanden te
destilleren die het voorspellend vermogen van rapportages kunnen vergroten.
ringsmaatschappij vertelt dat er door combinatie van gegevens nu al profielen opgesteld worden van tussenpersonen die inzicht geven in hoeveel polissen ze verkopen,
via welk kanaal en hoe lang ze lopen. Tussenpersonen
die te weinig via mail en telefoon klanten helpen, wordt
te kennen gegeven minder met persoonlijke afspraken te
werken omdat dit minder winstgevend is. Big data dragen zo bij aan rendementsverhoging via benchmarking.
Als uitdaging ziet hij de koppeling van systemen, de eenduidigheid van gegevens en de interpretatie. Om discussies
hierover te voorkomen,
stelt hij dat je als controller maar beter zelf
de definitie kunt vaststellen. Want nu zie je
al vaak bij excelrapportages dat de discussies gaan over de verschillen in plaats
van de kern van de zaak. Dus is er consensus nodig over
wat je wil weten, anders gaat het bij de vastlegging van
gegevens al fout, aldus een vakgenoot: ‘garbage in, garbage out!’ Een tafelgenoot tekent aan dat je wel andere
disciplines zoals IT en sales hierin mee moet zien te krijgen. De vraag dient zich vervolgens aan wie eigenlijk de
eigenaar van big data is en wie verantwoordelijk is voor
de betrouwbaarheid. En wie bepaalt uiteindelijk wat
bruikbare informatie is uit al die gegevens? De meerderheid ziet hierin een spilfunctie voor controllers met een
belangrijke faciliterende rol voor IT. Idealiter is de financial de motor van een multidisciplinair big data team omdat contextgedreven complexe vraagstukken nu eenmaal
niet eendimensionaal en zeer tijdrovend zijn.
‘Big data betekent niet dat je
je rapportages met nog meer
gegevens moet gaan verrijken’
Praktijkvoorbeelden
Van Praag geeft enkele voorbeelden van hoe bedrijven
met big data omgaan: de Amerikaanse supermarkt Wallmart weet de vraag naar producten steeds beter te voorspellen door klantgegevens grondig te analyseren. Google weet een griepepidemie te voorspellen op basis van
hiermee gerelateerde zoekopdrachten, zonder medische
informatie voorhanden te hebben. Veel beurzen werken
met computers die geautomatiseerd aandelen aan- en verkopen, gebaseerd op het gedrag van beurshandelaren. Op
hun beurt passen zij hun gedrag weer aan de acties van
de computers aan. Alles wat je meet, beïnvloedt uiteindelijk weer (indirect) de uitkomst, een extra complicerende factor bij big data. Ook de privacywetgeving is een
heikel punt. Omdat de ontwikkeling rond big data nog in
de kinderschoenen staat, wordt er nog lang niet optimaal
gebruik van gemaakt. Toch twijfelt hij er niet aan dat big
data nog een veel grotere rol gaan spelen dan nu, ook
voor financials.
Big data in het controlvak
Over de vraag waarvoor big data dan nuttig zouden kunnen zijn in het controlvak, gaat de eerste discussieronde
aan de tafels. Een financial werkzaam bij een verzeke-
september 2014
TIJDSCHRIFT CONTROLLING
Big data: kans of bedreiging?
De tweede debatronde gaat over de vraag of big data een
kans of een bedreiging zijn. Hierover zijn de meningen
duidelijk verdeeld. Een van de controllers stelt dat big
data zorgen voor schijnzekerheid omdat er te ver doorgeanalyseerd wordt. Verlies van focus en tunnelvisie dreigen en het is allemaal niet meer behapbaar. En wordt je
werk er nog wel leuker op? Een vakgenoot vindt dat je
als controller te veel een systeemanalist wordt, een advi-
Whitepaper
Big data is duidelijk een onderwerp dat leeft en waarover het laatste woord nog niet
is gesproken. Buis en Van Praag besluiten het debatcafé door de belangrijkste bevindingen per tafel te inventariseren. Over big data en control kunt u binnenkort een
whitepaper downloaden via
www.usgfinance.nl/whitepaper-big-data.
TIJDSCHRIFT CONTROLLING
september 2014 27
Informatiemanagement
cussie vooral over de toegevoegde waarde van big data.
Er moeten al zo veel rapportages worden gemaakt en de
ervaring leert dat meer rapportages alleen maar meer vragen oproepen en dus nog meer werk, vaak ad hoc. En is
dat wel waar je je dan als controller mee bezig moet houden? Het gevaar is dat het alleen maar afleidt van het primaire proces en dat je vooral reactief bezig bent in plaats
van proactief.
Big data in ketenperspectief
Tijdens het debatcafé op de Nationale Controllersdag wordt levendig gediscussieerd over de
impact van big data op het werk van de controller.
seur in plaats van een controleur. Zijn tafelgenoot wijst
erop dat dit heel persoonlijk is: vul je je rol vooral in als
financial controller of als business controller? Hij vindt
dat big data de rol van business controller alleen maar
versterkt omdat je een betere bijdrage kunt leveren aan
het managementteam. Aan een andere tafel gaat de dis-
Een vakgenoot werpt tegen dat big data niet betekent dat
je je rapportages met nog meer gegevens moet gaan verrijken. Dan worden de rapportages juist een doel in plaats
van een middel. Big data helpen juist meer verbanden te
zien en zullen daardoor vooral bijdragen aan de verbetering van risk management en fraudepreventie. Maar dan
moet je als controller wel actief het bedrijf in om de betekenis van gegevens en verbanden te doorgronden en
zelf met een oplossing komen. Een financial werkzaam
bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB) vindt dat controllers verder moeten kijken dan hun eigen bedrijf en dat
big data grote kansen biedt om als keten efficiënter te
functioneren. Als data eenduidiger zouden worden vastgelegd, ontdubbeld en gekoppeld, zou zo’n dertig procent minder personeel nodig zijn bij diverse overheidsinstellingen, beweert hij. Een vakgenoot wijst op het
gevaar van uitsluiting en misbruik bij koppeling van gegevens zonder privacy in acht te nemen. De meerderheid
ziet big data over het algemeen wel als kans: een nieuwe uitdaging, verrijking van het vak en meer op de klant
toegesneden innovaties. Een dame die de Hogeschool van
Amsterdam vertegenwoordigt, constateert dat omgaan
met big data in ieder geval een belangrijke competentie
wordt die zij hun studenten willen meegeven.
‘Big data zetten businessmodellen op hun kop’
Interim controller Wouter
Raaphorst (First Essenge) is ervan overtuigd dat big data een
enorme impact zullen hebben.
Niet alleen op financials maar
op complete bedrijven en branches. ‘Big data zetten businessmodellen op hun kop. Dat
moeten we niet onderschatten!
Klanten zullen snel gewend raken aan op maat gesneden
aanbiedingen en persoonlijke
benadering. Ben je als bedrijf
alleen in staat om met een
standaardproduct te komen,
dan verlies je de race. Kijk
naar Google, een bedrijf dat zijn hele businessmodel in feite baseert
op big data. Sociale aspecten als persoonlijk auteurschap en de mate
waarin je content wordt gedeeld, worden steeds belangrijker. Bedrijven
28 september 2014
TIJDSCHRIFT CONTROLLING
moeten meer denken in ketensamenwerking en partnerships. Als voorbeeld: een bedrijf dat handelt in kentekengegevens moet aan strenge
(privacy)regels voldoen van de RDW. Maar dankzij big data kan het bedrijf wel slimme waarde-indexen ontwikkelen per type auto op basis
waarvan bijvoorbeeld reparaties, bandengebruik en benodigde verzekeringen af te leiden zijn. Dat is uiteraard erg interessant voor partners
uit die complementaire branches. Als controller kun je big data inzetten voor de onderbouwing van je nieuwe business model en tegelijkertijd kun je je bestaande business er beter mee overeind houden. Niet
alleen als ‘rekenmeester’ maar ook om je processen beheersbaar te
houden te midden van de niet te stoppen technologische ontwikkelingen. Omdat alles sneller gaat, beslaan managementbeslissingen een
steeds kortere termijn. Eigenlijk wordt het een continu proces dat wordt
gevoed door big data. De controller heeft naar mijn idee een leidende
rol om hierin het overzicht te bewaren en die gegevens te filteren die
daadwerkelijk bijdragen aan kritische indicatoren. Faciliteer de brainstormfase in je bedrijf over gebruik van big data door te structureren
volgens de ‘gezond boerenverstand-methode’. Niet afremmen maar
meedenken. Omarm de nieuwe mogelijkheden die big data bieden.’
TIJDSCHRIFT CONTROLLING
september 2014