Er is geen leeftijd om pijn te hebben … Dr Poncelet Muriel • Maar evolutie mogelijk via (/ leeftijd): • POLYPATHOLOGIE • POLYMEDICATIE • Of de pijnstillers en co-analgetica zijn onder meer bij de meest aanwezigen ! • > Risico voor verworven GEVOELIGHEID •BIOLOGIE • EIGEN SEMIOLOGIE • Vaak teleurstellend ! • VERMINDERING VAN de HOMEOSTASIE •BIOLOGIE • METABOLE VERANDERINGEN • van de vetmassa • Intolerantie aan brutale variaties van het plasmavolume (diuretica, gastro., …) • • • sensibiliteit der baroreceptoren > hTA sensibiliteit der osmoreceptoren > hyponatremie albuminemie Invloed METABOLISATIE en EII van de medicatie •BIOLOGIE • Pharmacocinetische en pharmacodynamische MODIFICATIES • ABSORPTIE • Aciditeit (maag) • Motriciteit (maag) • Motriciteit (darmen) • Vascularisatie van darmen • + Modificatie leverclairance •BIOLOGIE • MODIFICATIE van het LEVERMETABOLISME • « effect van de eerste passage » hepatisch via CYT. P450 • NIEREXCRETIE •BIOLOGIE •MODIFICATIE van DE TOLERANTIE • Digestief • Nieren • Neuro-psychisch •MOEILIJKHEDEN VAN DE SAMENWERKING (erzuim, overdrijven, fouten, …) • Cognitief • Geen onmiddellijk effect bij stoppen • Communicatie arts-patient •BIOLOGIE •RAAD BIJ HET VOORSCHRIJVEN BIJ DE BEJAAARDE (OMS) • • • • • • • • • • Noodzaak ? Nut ? Zekerheid van de diagnose ? Alternatieven ? neveneffecten ? afkikken ? Posologie ? Galénica ? Mode ? Lever- en nierfunctie ? Automedicatie ? Associatie met andere medicatie ? Overdaad ? Dubbels ? Nevenwerking ? •PSYCHOLOGISCH •Angst, depressie, … •Symptomatologie vaak onduidelijker •SOCIAAL •Isolement, onzekerheid, rouw, … •Sociale kost van de pijn ! • Humaan: sociaal isolement, degradatie van het zorgproject, voortijdige plaatsing, … • Economisch: onmogelijkheid, sociale zekerheid, ziekenhuis forfait, … •EEN ZEKERHEID • Niet steeds een zekerheid ! • Niet langs de kant van de patiënt … (symptomatologisch, communicatie, schaamte, angst, …) • Niet langs de kant van de zorgverlener … (tijd, vorming, wil …) •EENVOUDIGE VRAGEN • Wie heeft vandaag pijn in mijn zaal ? • Heb ik aan alle patiënten gedacht? •« INDICATOREN » • « Zeggen » van de patiënt • Antalgique plaatsen • Mimiek • Ongewoonlijke attitudes, gedragswijzigingen (!!! Raad van de naaste) • Tekens +: geirriteerd, agressief, delirium, … • Tekens -: terughoudend, gebogen, fœtale houding, … • Ons gevoel als verzorgende • !!! Dubbel gevoel !!! •MOTIVEER DOOR ALTERNATIEVE « INDICATOREN »: SYSTEMATISCHE EVALUATIE ANAMNESE •KLINISCH ONDERZOEK •VERPLEEGKUNDIGE OBSERVATIE (!!! Toilet, bewegen, transfer, …) •IMPACT OP DE DAGELIJKSE ACTIVITEITEN •SCHAAL (! COGNITIIF) •AFHANHKELIJK VAN DE COGNITIEVE TOESTAND en de COMMUNICATIEMOGELIJKHEDEN • !!! Patiënt lijdend aan: • Dementie • Neurologiques stoornissen met impact op de communicatie (CVA, Locked-in, …) • Psychiatrische stoornissen • Metabole stoornissen • Taalproblemen of culturele problemen • … !!! MIDDDEL om te COMMUNICEREN !!! (ergotherapeuten, logopedist, psycholoog, tolk, pictogrammen, …) • PATIËNT « COMMUNICEREND » > AUTO-EVALUATIE • TOPOGRAFIE: • SCHEMA VAN PIJNLIJKE ZONES • Topografie • Diep / Oppervlakkig • Maximale intensiteit • PATIËNT « COMMUNICEREND » > AUTO-EVALUATIE !!! Door de patiënt en niet door de verzorgende !!! • QUANTITATIEF: • EVA (+/-) • PATIËNT « COMMUNICEREND » AUTO-EVALUATIE •EN (Numerieke schaal) •EVS (Verbale Eenvoudige Schaal) •FPS-R (Faces Pain Scale-Revised) • PATIËNT « COMMUNICEREND » > AUTO-EVALUATIE !!! Door de patiënt en niet door de verzorgende !!! QUALITATIEF: • QDSA • Neuropathische pijn • HAD (Hospital Anxiety & Depression Scale) • Emotionele retentie • Retentie op de ADL •PATIËNT « NON COMMUNICEREND » HETERO-EVALUATIE (! Stabiele verzorgende) •Schaal DOLO-PLUS 2 • Evaluatie toestand (P.A., Coma, …) • Vergelijking met vroegere toestand • 10 items scorend van 1 tot 3 in 3 categoriën • > 5/30 = PIJN > Schaal DOLO-PLUS 2 > Schaal DOLO-PLUS 2 •TOTALE • MEDICAMENTEUZE … maar niet enkel ! • • • • Pijnstillers ( !!! graden, equi-analgetisch & rotatie) Co-analgetisch ( ! Angstwerend, ADP, antiepileptica, …) !!! Galénique Hoe minder hoe beter ! • Dosis • !!! Cumul van moleculen • !!! Associatie van moleculen • Progressie aangepast aan het metabolisme ( niveaux insuffisiëntie: lever, nieren, …) • INITIATIE : rustig • TITRATIE : progressiever • LIMITATIE van neveneffecten (contra-productief.) • Redeneren op basis van de AANPASING van de behandeling, eerder dan zijn « impact » • Treffende pijn • • • • • Galenisch Cinetisch Goede spreiding over de dag. Interacties (+ preventie: constipatie,…) Tussen-dosis • Vb.: Morphine: 6 à 10 % - MAX. / 4H • Belang van de spreiding bij weerkerende pijn (zekerheid op nachttafel) • Belang van preventie (onderzoeken, zorgen, …) • TITREREN voor een vorm als « diesel » •EQUI - ANALGETICA • TUSSEN DE VORM VAN TOEDIENEN • TUSSEN MOLECULEN • !!! GEEN GUIDELINES • BELANG VAN EMPIRISME EN DUS VAN HET COMMUNICEREN • ZICH HOUDEN AAN EEN METHODE !!! •ROTATIE OPIATEN • DEFINITIE: • VERANDEREN van een opiaat door een ander • ≠ wisselingen van toedieningswijze • ROTATIE OPIATEN • OMSTANDIGHEDEN • Toxiciteit: • = rebelse neveneffecten, buiten de gewenningsperiode (48-72u) • afhankelijk van de duur van de behandeling • Vaak geassocieerd aan HD • !!! UITSLUITEN ANDERE ETIOLOGIE !!! (NI, ondervoeding,…) • !!! UITSLUITEN ANDERE OORZAKEN VAN PIJN !!! • Tolerantie: • Onnodig herhalen voorkomen • Werstand: • Geen antalgetisch effect ondanks een massieve en snelle verhoging (maar geen intolerantie tussen de sterke opiaten • Complexe pijn – Allodynie - Hyperalgie • Noodzaak van een wisseling van galenica • Noodzaak omde prijs van de behandeling te rduceren •OVERDOSAGE Sudation profuse Jeuk Oprispingen, braken Constipatie (ondanks PREVENTIE !!!) Dromen Hallucinaties (visuele, auditieve, sensitieve) Confusie, delirium Cognitieve stoornissen Lipothymie ROTATIE (zelfs bij gecontroleerde pijn) • • • • Myoclonies SLAPERIG Sedatie AR < 8-12/min • DOSAGE • !!! MYOSIS • = doortrekking • ROTATIE OPIATEN • PROCEDURE: • 1/ BEREKEN TOTALE DOSIS MORFINE / 24U • 2/ VERMINDER DEZE DOSIS MET 30 % • BEhalve bij patiënten die veel pijn hebben • Cross-tolerantie tss opiaten • 3/ BEREKEN DE DOSIS EQUIVALENT in het OPIAAT gekozen voor de ROTATIE • Volgens type van de pijn • Volgens stadia van de ziekte (IR, IH,…) • Toedieningswijzen • Complicaties… • 4/ CONTROLEER de PHARMACOCINETICA • « STOP & GO » • 5/ VOORZIE en BEREKEN de tussenmiddelen en hun maximale ritme •GLOBAAL • NIET MEDICAMENTEUS • • • • • • • Attitude van de zorgkundige Zorg (belang voor de patiënt) Uitleg over handelingen Zachtaardig, verzekerend Installeren van de patiënt Transfer Technische hulpmiddelen bij transfer • (tiltoestel, … ) • Massage • Fricties • Warm / Koud •BELANG ! • VOORDEEL TT • NEVENEFFECTEN TT • Reorientatie TT
© Copyright 2024 ExpyDoc
