Alternatieven voor als je gezakt bent

Alternatieven voor als je gezakt bent
Met dit document willen we je informeren over de mogelijkheden die je hebt als je gezakt bent voor je
VMBO-, HAVO- of VWO-examen. Dit document zal per niveau toelichten wat de opties zijn. Je kunt
hierbij o.a. denken aan staatsexamens, volwassenonderwijs, privéscholen en colloquia docta.
Alle informatie in dit document hebben wij verkregen door de websites van de instanties af te gaan
(deze zijn terug te vinden in de voetnoten), maar vooral ook door direct contact met ze op te nemen
om alle opties te bespreken. We verwachten dat dit document je voor een groot deel op weg kan helpen
om de juiste keuze te maken. Voor de precieze invullingen van je keuze raden we je sterk aan om zelf
de betreffende instanties direct te benaderen; e.e.a. is nl. altijd afhankelijk van jouw persoonlijke
situatie en bovendien kunnen er zich na publicatie van dit document wijzigingen voordoen. Om die
reden hebben we de contactgegevens van de betreffende instanties vermeld.
Met dit document willen we je vooral op weg helpen de beste keuze te maken en in contact te brengen
met de juiste organisaties.
Nu volgen de verschillende opties in een uitgebreide vorm, waarbij steeds een omschrijving wordt
gegeven van dit alternatief, de kosten, de toelatingseisen en de voor- en nadelen ervan. Pagina 2 begint
met het VMBO. Vanaf pagina 11 worden de mogelijkheden voor HAVO/VWO beschreven.
Aan het eind van dit document is alles overzichtelijk weergegeven in een tabel.
Pagina 1 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
Inhoudsopgave
Alternatieven voor als je gezakt bent ...................................................................................................... 1 VMBO ...................................................................................................................................................... 3 Basisberoepsgerichte leerweg en kaderberoepsgerichte leerweg ...................................................... 3 Optie 1 - het hele jaar overdoen ......................................................................................................... 3 Optie 2 - deelcertificaten halen voor de theoretische vakken van BB en KB ................................... 3 Gemengde leerweg .............................................................................................................................. 4 Optie 1 - het hele jaar overdoen ......................................................................................................... 4 Optie 2 - deelcertificaten halen voor de theoretische vakken ........................................................... 4 Theoretische leerweg ........................................................................................................................... 5 Optie 1 - het hele jaar overdoen ......................................................................................................... 5 Optie 2 - deelcertificaten halen .......................................................................................................... 7 Optie 3 - alvast een MBO-opleiding beginnen mits je voor hooguit twee vakken gezakt bent .... 10 HAVO/VWO ......................................................................................................................................... 11 Optie 1 - het hele jaar overdoen ....................................................................................................... 11 Optie 2 - deelcertificaten halen ........................................................................................................ 13 Optie 3 - een HBO-opleiding gaan volgen: als je voor hoogstens twee vakken een deelcertificaat
moet halen ................................................................................................................................................ 15 Optie 4 - colloquium doctum doen: dit kan als je 21 jaar of ouder bent ....................................... 16 Overzicht VMBO .................................................................................................................................. 18 Basisberoepsgerichte Leerweg en Kaderberoepsgerichte Leerweg ................................................. 18 Gemengde Leerweg ........................................................................................................................... 19 Theoretische Leerweg ....................................................................................................................... 20 Overzicht HAVO/VWO........................................................................................................................ 22 Pagina 2 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
VMBO
De leerweg binnen het VMBO bepaalt welke opties beschikbaar zijn om alsnog aan je diploma te
komen. Eerst zullen de opties voor Basisberoepsgerichte leerweg (BB) en Kaderberoepsgerichte leerweg
(KB) worden besproken. Daarna de mogelijkheden voor de Gemengde leerweg (GL) en tot slot voor de
Theoretische leerweg (TL).
Basisberoepsgerichte leerweg en kaderberoepsgerichte leerweg
Als je hebt gekozen voor BB of KB, dan zijn er de volgende twee opties om aan je diploma te komen:
1) het hele jaar overdoen: dit kan op een reguliere middelbare school
2) deelcertificaten halen voor de theoretische vakken van BB en KB: dit kan door je zelfstandig voor te
bereiden (hiervoor moet je je aanmelden bij de DUO)
Optie 1 - het hele jaar overdoen
Deze optie spreekt voor zich en betekent dat je dient ingeschreven te blijven bij je eigen school, of naar
een andere school kunt gaan indien ze je accepteren. Na contact met een VAVO (volwassenonderwijs)
is gebleken dat VAVO’s geen BB en KB diploma’s uitreiken, en je daarom ook helaas niet verder
kunnen helpen.
Optie 2 - deelcertificaten halen voor de theoretische vakken van BB en KB
In plaats van het hele examenjaar over te doen, kun je er ook voor kiezen om alleen je onvoldoende
vakken over te doen en zo je diploma te halen. Je vraagt daarvoor eerst bij je school de zogenaamde
deelcertificaten aan van de vakken die je wel voldoende hebt afgesloten. De overige vakken haal je dan
in het volgende schooljaar. Je kunt dit doen door je zelfstandig voor te bereiden en aan te melden voor
een staatsexamen via de DUO.
Let op: dit is alleen mogelijk voor de theoretische vakken van BB en KB; zie de website van DUO:
http://duo.nl/particulieren/staatsexamenkandidaat/vakkenpakket/vmbo_bb.asp of
http://duo.nl/particulieren/staatsexamenkandidaat/vakkenpakket/vmbo-kb.asp voor welke vakken ze
op dit moment staatsexamen mogen afnemen.
Hoe kun je je voorbereiden op de examens voor de deelcertificaten?
Je kunt je helaas alleen zelfstandig voorbereiden op het staatsexamen. Onderwijsinstellingen als de
LOI/NHA bereiden je alleen voor op de examens van de GL/TL welke anders zijn.
Zelfstandig
Als je het zelfstandig wilt doen, betekent dit dat je thuis de vakken volgt zonder begeleiding. Je moet je
dan vóór 1 januari van het jaar waarin je examen wilt doen aanmelden bij de DUO. De kosten hiervan
bedragen:
 € 113,00 per vak, bestaande uit een centraal examen en college-examen
 € 56,00 per vak, bestaande uit een college-examen
 € 567,00 voor een volledig examenpakket (dit is het maximumbedrag)
NB: een college-examen kan een schriftelijke toets, een mondeling examen of een praktijkexamen zijn.
De schriftelijke toets wordt in dezelfde periode als de centrale examens afgenomen; het mondelinge
Pagina 3 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
examen en het praktijkexamen in de maand juli. Het college-examen vervangt in feite de
schoolexamens.
Als je de staatsexamens met een voldoende afsluit, krijg je zogenaamde deelcertificaten voor de vakken
waarin je staatsexamen hebt afgelegd. Samen met de deelcertificaten van de vakken die je al voldoende
had afgesloten op je middelbare school, kun je deze inwisselen voor een volledig VMBO-diploma zodra
je alle vakken hebt gehaald. Om te bepalen of je geslaagd bent, gelden dezelfde regels als op een
middelbare school.
Bekijk goed op de website wanneer je wat moet inleveren bij de DUO om er zeker van te zijn dat je mag
meedoen aan het betreffende staatsexamen. Afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden kan het
zowel een voor- als nadeel zijn om alles zelfstandig te moeten doen.
Gemengde leerweg
Als je hebt gekozen voor GL, dan zijn er de volgende opties om aan je diploma te komen:
1) het hele jaar overdoen: dit kan op een reguliere middelbare school
2) deelcertificaten halen voor de theoretische vakken: dit kan door je zelfstandig voor te bereiden
(hiervoor moet je je aanmelden bij de DUO) of bij een onderwijsinstelling (LOI)
Optie 1 - het hele jaar overdoen
Deze optie spreekt voor zich en betekent dat je dient ingeschreven te blijven bij je eigen school, of naar
een andere school kunt gaan indien ze je accepteren. Na contact met een VAVO (volwassenonderwijs)
is gebleken dat VAVO’s geen GL diploma’s uitreiken, en je daarom ook helaas niet verder kunnen
helpen.
Optie 2 - deelcertificaten halen voor de theoretische vakken
In plaats van het hele examenjaar over te doen, kun je er ook voor kiezen om alleen je onvoldoende
vakken over te doen en zo je diploma te halen. Je vraagt daarvoor eerst bij je school de zogenaamde
deelcertificaten aan van de vakken die je wel voldoende hebt afgesloten. De overige vakken haal je dan
in het volgende schooljaar. Je kunt dit doen door je zelfstandig voor te bereiden en aan te melden voor
een staatsexamen via de DUO, of met behulp van een onderwijsinstelling zoals de LOI.
Let op: dit is alleen mogelijk voor de theoretische vakken; zie de website van DUO:
http://duo.nl/particulieren/staatsexamenkandidaat/vakkenpakket/vmbo-gl-en-tl.asp voor welke
vakken ze op dit moment staatsexamen mogen afnemen.
Hoe kun je je voorbereiden op de examens voor de deelcertificaten?
Op examens voor de deelcertificaten kun je je zelfstandig voorbereiden. Daarnaast is het mogelijk om
te studeren via de LOI.
Zelfstandig
Als je het zelfstandig wil doen, betekent dit dat je thuis de vakken volgt zonder begeleiding. Je moet je
dan vóór 1 januari van het jaar waarin je examen wilt doen aanmelden bij de DUO. De kosten hiervan
bedragen:
 € 113,00 per vak, bestaande uit een centraal examen en college-examen
 € 56,00 per vak, bestaande uit een college-examen
 € 567,00 voor een volledig examenpakket (dit is het maximumbedrag)
Pagina 4 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
NB: een college-examen kan een schriftelijke toets, een mondeling examen of een praktijkexamen zijn.
De schriftelijke toets wordt in dezelfde periode als de centrale examens afgenomen; het mondelinge
examen en het praktijkexamen in de maand juli. Het college-examen vervangt in feite de
schoolexamens.
Als je de staatsexamens met een voldoende afsluit, krijg je zogenaamde deelcertificaten voor de vakken
waarin je staatsexamen hebt afgelegd. Samen met de deelcertificaten van de vakken die je al voldoende
had afgesloten op je middelbare school, kun je deze inwisselen voor een volledig VMBO-diploma zodra
je alle vakken hebt gehaald. Om te bepalen of je geslaagd bent, gelden dezelfde regels als op een
middelbare school.
Bekijk goed op de website wanneer je wat moet inleveren bij de DUO om er zeker van te zijn dat je mag
meedoen aan het betreffende staatsexamen. Afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden kan het
zowel een voor- als nadeel zijn om alles zelfstandig te moeten doen. Als je liever begeleiding hebt van
een onderwijsinstelling, kun je er ook voor kiezen om je in te schrijven bij een instelling als de LOI.
LOI
Het LOI is een instelling waarbij je zelfstandig thuis de vakken bestudeert, maar wel via internet of per
post contact kunt hebben met docenten. Uiteindelijk doe je staatsexamen. Je moet je vóór 1 januari
van het jaar waarin je examen wilt doen aanmelden bij de DUO.
Je ontvangt van de LOI al het materiaal dat je nodig hebt; er is dus geen extra boekengeld. De kosten
voor de LOI zijn € 47,50,- per maand, per vak dat je volgt.1
Bovenop de beschreven kosten komen nog de kosten van de staatsexamens (hierboven beschreven
onder ‘Zelfstandig’). Onder bepaalde voorwaarden kun je in aanmerking komen voor een
tegemoetkoming van de overheid: zie hiervoor de website van de DUO.
NB 1: de website van de LOI is vnl. gericht op de Theoretische Leerweg van het VMBO. De TLexamens zijn echter hetzelfde als de theoretische examens van de GL, en de LOI heeft daarom bevestigd
dat hun lesmateriaal ook gebruikt kan worden voor de GL.
NB 2: in principe biedt de NHA eenzelfde type pakket aan, maar zij gaven per e-mail aan geen ervaring
te hebben met de GL.
Theoretische leerweg
Als je hebt gekozen voor de Theoretische leerweg (TL) dan zijn de opties samengevat als volgt:
1) het hele jaar overdoen: dit kan op een middelbare school, bij het VAVO (Voortgezet Algemeen
Volwassenenonderwijs) of op een privéschool.
2) deelcertificaten halen: dit kan door je zelfstandig voor te bereiden (hiervoor moet je je
aanmelden bij de DUO) of bij een onderwijsinstelling (het VAVO, een privéschool, de
LOI/NHA).
3) alvast een MBO-opleiding gaan volgen mits je voor hooguit twee vakken gezakt bent. Tijdens
je MBO-opleiding behaal je de certificaten om je VMBO-diploma compleet te maken.
Optie 1 - het hele jaar overdoen
Het spreekt voor zich dat je er voor kunt kiezen om het gehele eindexamenjaar over te doen op je
middelbare school. Het kan echter voorkomen dat je bent uitgekeken op je oude school en graag het
1
Bron: http://www.loi.nl/
Pagina 5 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
hele jaar ergens anders wil overdoen. Het Voorgezet Algemeen Volwassenonderwijs (VAVO) of een
privéschool bieden dan uitkomst.
VAVO
Het VAVO is in principe bedoeld voor 18-plussers die hun diploma nog niet hebben behaald. Maar als
je 16 of 17 jaar bent zijn er ook mogelijkheden om te beginnen, namelijk als je huidige middelbare
school je aan het VAVO ‘uitbesteedt’. Via het VAVO kun je:





al je vakken overdoen zodat je volgend jaar een goede eindlijst hebt
alleen je onvoldoende vakken overdoen en zo je diploma halen
vrijstelling krijgen voor je schoolexamencijfers en je voorbereiden op het Centraal Examen
van profiel of van vakkenpakket wisselen
overdag of 's avonds of een combinatie ervan studeren.
De inschrijfprocedure is sterk afhankelijk van je leeftijd en of je al dan niet kunt ingeschreven blijven
bij een middelbare school. Deze pagina zal globaal toelichten wat de opties zijn plus de te verwachten
kosten.
De kosten van het VAVO worden vastgesteld door de minister en zijn te vinden op de website van de
Dienst Uitvoering Onderwijs: www.DUO.nl. Het hangt van je persoonlijke situatie af wat de kosten
zijn:

Als je 18 jaar of ouder bent én niet meer ingeschreven kunt blijven bij een middelbare school, dan
zijn de kosten (schooljaar 2014/2015) voor deelnemers die een voltijd opleiding volgen € 1.118,-.
Daarnaast is er een bijdrage in de schoolkosten voor iedereen: deze bedraagt ongeveer € 80,(afhankelijk van de school). Daarbij komen de kosten voor boeken, waarbij je op een bedrag van
ongeveer € 110,- per vak moet rekenen. Dit is exclusief materiaalbijdrage, studieblokbijdrage en
examentoeslag. Als je 18 jaar of ouder bent en je een voltijdopleiding in het volwassenenonderwijs
volgt, heb je in principe recht op een tegemoetkoming in de studiekosten. Hoe hoog deze is, hangt
af van je persoonlijke situatie. Dit kun je uitrekenen met behulp van een rekenprogramma op de
website van de DUO.

Als je 16 jaar of ouder bent én je kunt ingeschreven blijven bij een middelbare school, dan kun je
vallen onder de zogenaamde ‘Rutteregeling’. Dit betekent dat je ingeschreven blijft op je oude
middelbare school, maar het onderwijs volgt bij het VAVO. Je blijft dan voor de betaling van het
lesgeld onder de regeling voor het voortgezet onderwijs vallen. De Rutteregeling geldt ook als je
ouder bent dan 18 jaar en je onafgebroken bij het voortgezet onderwijs ingeschreven bent geweest
(d.w.z. dat je dus nooit voor meer dan drie maanden niet ingeschreven hebt gestaan bij een
school). Vraag aan je school of je in aanmerking komt voor deze regeling: ze moeten je namelijk
uitbesteden en daar geven ze niet altijd toestemming voor. Ze geven geen toestemming als:
-
je al een VMBO diploma BB, KB of GL hebt
de financiële situatie van de school dat niet toelaat: je school moet namelijk de subsidie
van de overheid aan het VAVO doorgeven en dat willen ze helaas niet altijd doen. Mocht
dit het geval zijn, probeer dan met hulp van je ouders een overleg te regelen tussen jouw
school en het VAVO.
Het laatste punt geeft ook het grote voordeel van deze regeling aan: de kosten voor jou blijven
bijzonder laag. Je valt namelijk voor de betaling onder de regeling voor het voortgezet onderwijs, je
hebt recht op gratis schoolboeken en daarnaast heb je vaak alleen maar inschrijfgeld van circa
Pagina 6 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
€ 100,- bij het betreffende VAVO. Daarbij komen nog wel kosten voor overige studiematerialen
e.d.

Als je 16 of 17 jaar bent en je bent niet ingeschreven bij een middelbare school, probeer dan zo snel
mogelijk een inschrijving te regelen. Mocht dit niet lukken, dan kun je alsnog naar het VAVO gaan
via de zogenaamde ‘particuliere route’, maar dan lopen de kosten in de duizenden euro’s
(voorbeeld: bij het ROC van Twente tot € 8.000,-2).
Privéschool
Er zijn verschillende privéscholen in Nederland die je willen begeleiden bij het alsnog halen van je
examen. Privéscholen zijn scholen die niet worden gesubsidieerd door de overheid, waardoor de
ouders volledig opdraaien voor de (hoge) kosten van de opleiding. Hier tegenover staat wel
intensievere begeleiding, door bijvoorbeeld kleinere klassen en het verplicht maken van huiswerk op
school. Hieronder volgen enkele van deze scholen om een beeld te geven van de mogelijkheden:

Luzac College3
Het Luzac is een privéschool die bestaat uit meerdere afdelingen. Luzac College is de afdeling
die o.a. is opgezet voor leerlingen die gezakt zijn voor het eindexamen. Op het Luzac College
zitten leerlingen die graag het diploma willen halen, maar zijn uitgekeken op hun oude school.
Op het Luzac College kun je ervoor kiezen om alleen die vakken te doen waarvoor je een
onvoldoende hebt gehaald, of om het hele examenjaar te volgen. De mogelijkheid om slechts
enkele vakken te doen komt terug bij Optie 2. Het hele examenjaar opnieuw volgen betekent
dat je alle vakken gaat volgen. De kosten bedragen (schooljaar 2014/2015) € 18.151,- voor een
volledig
pakket.
Het
Luzac
heeft
op
vele
plaatsen
vestigingen;
zie
http://www.luzac.nl/vestigingen voor een volledige lijst.

Winford4
Winford is net als het Luzac College een school waar sprake is van intensieve begeleiding en
waar je verder kunt gaan in een nieuwe omgeving. Het tarief (schooljaar 2012/2013) voor een
volledig pakket bedraagt € 23.500,-. Winford heeft vestigingen in Amsterdam, Den Haag,
Utrecht, Leiden en Nieuwenhoorn.

Parkendaal Lyceum5
Parkendaal Lyceum is een privéschool die in Arnhem, Zwolle en Apeldoorn is gevestigd. Het
tarief (schooljaar 2014/2015) ligt voor een volledig pakket tussen de € 17.250,- en € 19.250,-.
Deze kosten zijn exclusief examengeld, boekengeld en mogelijke excursies.
Optie 2 - deelcertificaten halen
In plaats van het hele examenjaar over te doen, kun je er ook voor kiezen om alleen je onvoldoende
vakken over te doen en zo je diploma te halen. Je vraagt daarvoor eerst bij je school de zogenaamde
deelcertificaten aan van de vakken die je wel voldoende hebt afgesloten. De overige vakken haal je dan
in het volgende schooljaar. Je kunt dit doen door je zelfstandig voor te bereiden en aan te melden voor
2
Bron: http://www.rocvantwente.nl/site/scholieren-studenten/VAVO-trajecten/alles-over-vavo/studiekosten-entegemoetkomingen.html
3
Bron: http://www.luzac.nl/
4
Bron: http://www.winford.nl/voortgezet-onderwijs/home/
5
Bron: http://www.parkendaal.nl/
Pagina 7 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
een staatsexamen via de DUO, of met behulp van een onderwijsinstelling zoals het VAVO, een
privéschool of de LOI/NHA.
Hoe kun je je voorbereiden op de examens voor de deelcertificaten?
Zelfstandig
Als je het zelfstandig wilt doen, betekent dit dat je thuis de vakken volgt zonder begeleiding. Je moet je
dan vóór 1 januari van het jaar waarin je examen wilt doen aanmelden bij de DUO. De kosten hiervan
bedragen:



€ 113,00 per vak, bestaande uit een centraal examen en college-examen
€ 56,00 per vak, bestaande uit een college-examen
€ 567,00 voor een volledig examenpakket (dit is het maximumbedrag)
NB: een college-examen kan een schriftelijke toets, een mondeling examen of een praktijkexamen zijn.
De schriftelijke toets wordt in dezelfde periode als de centrale examens afgenomen; het mondelinge
examen en het praktijkexamen in de maand juli. Het college-examen vervangt in feite de
schoolexamens.
Als je de staatsexamens met een voldoende afsluit, krijg je zogenaamde deelcertificaten voor de vakken
waarin je staatsexamen hebt afgelegd. Samen met de deelcertificaten van de vakken die je al voldoende
had afgesloten op je middelbare school, kun je deze inwisselen voor een volledig VMBO-diploma zodra
je alle vakken hebt gehaald. Om te bepalen of je geslaagd bent, gelden dezelfde regels als op een
middelbare school.
Bekijk goed op de website wanneer je wat moet inleveren bij de DUO om er zeker van te zijn dat je mag
meedoen aan het betreffende staatsexamen. Afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden kan het
zowel een voor- als nadeel zijn om alles zelfstandig te moeten doen. Als je liever begeleiding hebt van
een onderwijsinstelling, kun je er ook voor kiezen om je in te schrijven bij het VAVO, een privéschool
of een instelling als de LOI.
VAVO
Zoals beschreven bij Optie 1 kun je onderwijs volgen aan het VAVO als je bent uitgekeken op je oude
school. In plaats van het overdoen van het gehele examenjaar, kun je er bij het VAVO ook voor kiezen
om een deeltijdopleiding te volgen en slechts de vakken over te doen die je onvoldoende hebt
afgesloten. Je kunt deze vakken dan ’s avonds of overdag volgen.
De kosten van deeltijd VAVO zijn ook afhankelijk van je persoonlijke situatie:


6
Als je niet staat ingeschreven bij een middelbare school, zijn de kosten per vak (schooljaar
2013/2014) minimaal € 27,- en maximaal € 161,- afhankelijk van de lestijd.6 Daarnaast is er een
bijdrage in de schoolkosten voor iedereen: deze bedraagt ongeveer € 80,- (afhankelijk van de
school). Daarbij komen de kosten voor boeken, waarbij je op een bedrag van ongeveer € 110,- per
vak moet rekenen. Dit is exclusief materiaalbijdrage, studieblokbijdrage en examentoeslag. Onder
bepaalde voorwaarden kun je in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van de overheid:
zie hiervoor de website van de DUO.
Als je echter 16 jaar of ouder bent én ingeschreven kunt blijven bij een middelbare school, dan kun
je vallen onder de zogenaamde ‘Rutteregeling’. Dit betekent dat je ingeschreven blijft op je oude
middelbare school, maar het onderwijs volgt bij het VAVO. Je blijft dan voor de betaling van
lesgeld onder de regeling voor het voortgezet onderwijs vallen. De ‘Rutteregeling’ geldt ook als je
Bron: https://www.vavorijnmondcollege.nl/content/infokosten.htm
Pagina 8 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
ouder bent dan 18 jaar en je onafgebroken bij het voortgezet onderwijs ingeschreven bent geweest
(d.w.z. dat je dus nooit voor meer dan drie maanden niet ingeschreven hebt gestaan bij een
school). Vraag aan je school of je in aanmerking komt voor deze regeling: ze moeten je namelijk
uitbesteden en daar geven ze niet altijd toestemming voor (zie onder Optie 1). Het grote voordeel
van deze regeling is dat de kosten dan bijzonder laag blijven. Je valt namelijk voor de betaling
onder de regeling voor het voortgezet onderwijs en daarnaast heb je vaak alleen maar inschrijfgeld
van circa € 100,- bij het betreffende VAVO. Daarbij komen nog wel kosten voor studiematerialen
e.d.
Privéschool
Er zijn verschillende privéscholen in Nederland die je willen begeleiden bij het alsnog halen van je
examen. Privéscholen zijn scholen die niet worden gesubsidieerd door de overheid, waardoor de
ouders volledig opdraaien voor de (hoge) kosten van de opleiding. Hier tegenover staat wel
intensievere begeleiding, door bijvoorbeeld kleinere klassen en het verplicht maken van huiswerk op
school. Hieronder volgen enkele van deze scholen om een beeld te geven van de mogelijkheden:

Luzac College3
Het Luzac College is een privéschool die bestaat uit meerdere afdelingen. Luzac College is de
afdeling die o.a. is opgezet voor leerlingen die gezakt zijn voor het eindexamen. Op het Luzac
College zitten leerlingen die graag het diploma willen halen, maar zijn uitgekeken op hun oude
school. Op het Luzac College kun je ervoor kiezen om alleen die vakken te doen waarvoor je
een onvoldoende hebt gehaald. De kosten voor de eindexamenvakken bedragen (schooljaar
2014/2015) € 2.587,- per eindexamenvak. Daarnaast is er inschrijfgeld ter hoogte van € 195,-.
Het Luzac heeft op vele plaatsen vestigingen; zie http://www.luzac.nl/vestigingen voor een
volledige lijst.

Winford4
Winford is net als het Luzac College een privéschool die de mogelijkheid biedt om met behulp
van deelexamens/deelcertificaten de vakken over te doen die je onvoldoende hebt afgesloten.
Het tarief is afhankelijk van het aantal vakken en lesuren. Winford heeft vestigingen in
Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Leiden en Nieuwenhoorn.

Parkendaal Lyceum5
Parkendaal Lyceum is een privéschool die in Arnhem, Zwolle en Apeldoorn is gevestigd. Het
tarief (schooljaar 2014/2015) bedraagt € 3.750,- per deelcertificaat. Deze kosten zijn exclusief
examengeld, boekengeld en mogelijke excursies.
LOI en NHA
Naast de keuze voor het VAVO of een privéschool, is er de mogelijkheid voor het halen van
deelcertificaten via een onderwijsinstelling als de LOI. Het gaat om instellingen waarbij je zelfstandig
thuis de vakken bestudeert, maar wel via internet of per post contact kunt hebben met docenten.
Uiteindelijk doe je staatsexamen. Je moet je vóór 1 januari van het jaar waarin je examen wilt doen
aanmelden bij de DUO.
Deze manier van het halen van deelcertificaten heeft als voordeel dat je zelf je tijd kunt indelen, maar
dit eist veel zelfstandigheid. Je hebt verder ook weinig persoonlijk contact met mensen die hetzelfde
willen bereiken als jij, terwijl dit juist motiverend kan werken.
Pagina 9 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.

LOI
Je ontvangt van de LOI al het materiaal dat je nodig hebt; er is dus geen extra boekengeld. De
kosten voor de LOI zijn € 47,50,- (VMBO) per maand, per vak dat je volgt.7

NHA
Hetzelfde idee als de LOI. Ook hier ontvang je al het materiaal dat je nodig hebt. Een verschil is
dat de NHA met instapniveaus werkt en je bij veel vakken eventueel hoger kunt instappen. De
kosten verschillen per vak: zie hiervoor de website.8
Voor zowel de LOI als de NHA geldt dat bovenop de beschreven kosten nog de kosten van de
staatsexamens komen (hierboven beschreven onder ‘Zelfstandig’). Onder bepaalde voorwaarden kun
je in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van de overheid: zie hiervoor de website van de
DUO.
Optie 3 - alvast een MBO-opleiding beginnen mits je voor hooguit twee vakken gezakt bent
Ben je gezakt voor de theoretische of gemengde leerweg van het VMBO, maar wil je graag beginnen
met een MBO-opleiding? Het VAVO Rijnmond College9 biedt in speciale gevallen een mogelijkheid
voor VMBO-TL leerlingen om één of twee vakken over te doen en te starten met de MBO-opleiding.
Een dergelijk traject biedt je de mogelijkheid om ’s avonds alsnog je vmbo-diploma te behalen en
overdag te starten met een mbo-opleiding. Dit levert een flinke studielast op. Meer informatie is te
vinden in een brochure op de website van het VAVO Rijnmond College:
http://www.vavorijnmondcollege.nl/downloads/alvast-studeren-mbo.pdf.
De kosten van dit traject bij VAVO Rijnmond bedragen rond de € 1.300,- per jaar indien je ouder bent
dan 18 jaar (onder de 18 jaar betaal je geen lesgeld). Daarnaast zijn er mogelijk nog kosten voor
studiematerialen.
7
Bron: http://www.loi.nl/
Bron: http://www.nha.nl/
9
Zie: http://www.vavorijnmondcollege.nl/downloads/alvast-studeren-mbo.pdf
8
Pagina 10 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
HAVO/VWO
De opties voor HAVO en VWO lijken erg veel op elkaar en zullen daarom ook samen behandeld
worden. Per optie liggen de details voor HAVO of VWO soms net iets anders; dit zal dan duidelijk
aangegeven zijn.
Samengevat zijn de opties als volgt:
1) het hele jaar overdoen: dit kan op een middelbare school, bij het VAVO (Voortgezet Algemeen
Volwassenenonderwijs) of op een privéschool.
2) deelcertificaten halen: dit kan door je zelfstandig voor te bereiden (hiervoor moet je je
aanmelden bij de DUO) of bij een onderwijsinstelling (het VAVO, een privéschool, de
LOI/NHA).
3) een HBO-opleiding gaan volgen: als je voor hoogstens twee vakken een deelcertificaat moet
halen, kun je dat tijdens je eerste studiejaar doen en ondertussen ook al HBO-vakken volgen.
4) VWO: colloquium doctum doen: dit kan als je 21 jaar of ouder bent.
HAVO: 21+ toets/colloquium doctum doen: dit kan als je 21 jaar of ouder bent.
Optie 1 - het hele jaar overdoen
Het spreekt voor zich dat je er voor kunt kiezen om het gehele eindexamenjaar over te doen op je
middelbare school. Het kan echter voorkomen dat je bent uitgekeken op je oude school en graag het
hele jaar ergens anders wil overdoen. Het Voorgezet Algemeen Volwassenonderwijs (VAVO) of een
privéschool bieden dan uitkomst.
VAVO
Het VAVO is in principe bedoeld voor 18-plussers die hun diploma nog niet hebben behaald. Maar als
je 16 of 17 jaar bent zijn er ook mogelijkheden om te beginnen, namelijk als je huidige middelbare
school je aan het VAVO ‘uitbesteedt’. Via het VAVO kun je:





al je vakken overdoen zodat je volgend jaar een goede eindlijst hebt
alleen je onvoldoende vakken overdoen en zo je diploma halen
vrijstelling krijgen voor je schoolexamencijfers en je voorbereiden op het Centraal Examen
van profiel of van vakkenpakket wisselen
overdag of 's avonds of een combinatie ervan studeren.
De inschrijfprocedure is sterk afhankelijk van je leeftijd en of je al dan niet kunt ingeschreven blijven
bij een middelbare school. Deze pagina zal globaal toelichten wat de opties zijn plus de te verwachten
kosten.
De kosten van het VAVO worden vastgesteld door de minister en zijn te vinden op de website van de
Dienst Uitvoering Onderwijs: www.DUO.nl. Het hangt van je persoonlijke situatie af wat de kosten
zijn:

Als je 18 jaar of ouder bent én niet meer ingeschreven kunt blijven bij een middelbare school, dan
zijn de kosten (schooljaar 2014/2015) voor deelnemers die een voltijd opleiding volgen € 1.118,-.
Daarnaast is er een bijdrage in de schoolkosten voor iedereen: deze bedraagt ongeveer € 80,(afhankelijk van de school). Daarbij komen de kosten voor boeken, waarbij je op een bedrag van
ongeveer € 110,- per vak moet rekenen. Dit is exclusief materiaalbijdrage, studieblokbijdrage en
examentoeslag. Als je 18 jaar of ouder bent en je een voltijdopleiding in het volwassenenonderwijs
volgt, heb je in principe recht op een tegemoetkoming in de studiekosten. Hoe hoog deze is, hangt
Pagina 11 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
af van je persoonlijke situatie. Dit kun je uitrekenen met behulp van een rekenprogramma op de
website van de DUO.

Als je 16 jaar of ouder bent én je kunt ingeschreven blijven bij een middelbare school, dan kun je
vallen onder de zogenaamde ‘Rutteregeling’. Dit betekent dat je ingeschreven blijft op je oude
middelbare school, maar het onderwijs volgt bij het VAVO. Je blijft dan voor de betaling van het
lesgeld onder de regeling voor het voortgezet onderwijs vallen. De Rutteregeling geldt ook als je
ouder bent dan 18 jaar en je onafgebroken bij het voortgezet onderwijs ingeschreven bent geweest
(d.w.z. dat je dus nooit voor meer dan drie maanden niet ingeschreven hebt gestaan bij een
school). Vraag aan je school of je in aanmerking komt voor deze regeling: ze moeten je namelijk
uitbesteden en daar geven ze niet altijd toestemming voor. Ze geven geen toestemming als:
- je al een HAVO/VWO diploma hebt en nu bijvoorbeeld een ander profiel wilt halen.
- de financiële situatie van de school dat niet toelaat: je school moet namelijk de subsidie
van de overheid aan het VAVO doorgeven en dat willen ze helaas niet altijd doen. Mocht
dit het geval zijn, probeer dan met hulp van je ouders een overleg te regelen tussen jouw
school en het VAVO.
Het laatste punt geeft ook het grote voordeel van deze regeling aan: de kosten voor jou blijven
bijzonder laag. Je valt namelijk voor de betaling onder de regeling voor het voortgezet onderwijs, je
hebt recht op gratis schoolboeken en daarnaast heb je vaak alleen maar inschrijfgeld van circa
€ 100,- bij het betreffende VAVO. Daarbij komen nog wel kosten voor overige studiematerialen
e.d.

Als je 16 of 17 jaar bent en je bent niet ingeschreven bij een middelbare school, probeer dan zo snel
mogelijk een inschrijving te regelen. Mocht dit niet lukken, dan kun je alsnog naar het VAVO gaan
via de zogenaamde ‘particuliere route’, maar dan lopen de kosten in de duizenden euro’s
(voorbeeld: bij het ROC van Twente tot € 8.000,-10).
Privéschool
Er zijn verschillende privéscholen in Nederland die je willen begeleiden bij het alsnog halen van je
examen. Privéscholen zijn scholen die niet worden gesubsidieerd door de overheid, waardoor de
ouders volledig opdraaien voor de (hoge) kosten van de opleiding. Hier tegenover staat wel
intensievere begeleiding, door bijvoorbeeld kleinere klassen en het verplicht maken van huiswerk op
school. Hieronder volgen enkele van deze scholen om een beeld te geven van de mogelijkheden:

Luzac College11
Het Luzac is een privéschool die bestaat uit meerdere afdelingen. Luzac College is de afdeling die
o.a. is opgezet voor leerlingen die gezakt zijn voor het eindexamen. Op het Luzac College zitten
leerlingen die graag het diploma willen halen, maar zijn uitgekeken op hun oude school. Op het
Luzac College kun je ervoor kiezen om alleen die vakken te doen waarvoor je een onvoldoende
hebt gehaald, of om het hele examenjaar te volgen. De mogelijkheid om slechts enkele vakken te
doen komt terug bij Optie 2. Het hele examenjaar opnieuw volgen betekent dat je alle vakken gaat
volgen. De kosten bedragen (schooljaar 2014/2015) € 20.696,- voor een volledig VWO pakket en
€ 18.151,- voor een volledig HAVO pakket. Het Luzac heeft op vele plaatsen vestigingen; zie
http://www.luzac.nl/vestigingen voor een volledige lijst.
10
Bron: http://www.rocvantwente.nl/site/scholieren-studenten/VAVO-trajecten/alles-over-vavo/studiekostenen-tegemoetkomingen.html
11
Bron: www.luzac.nl
Pagina 12 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.

Winford12
Winford is net als het Luzac College een school waar sprake is van intensieve begeleiding en waar je
verder kunt gaan in een nieuwe omgeving. Het tarief (schooljaar 2014/2015) voor een volledig
pakket bedraagt € 25.500,- voor een examenklas HAVO en € 26.950,- voor een examenklas VWO.
Winford heeft vestigingen in Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Leiden en Nieuwenhoorn.

Parkendaal Lyceum13
Parkendaal Lyceum is een privéschool die in Arnhem, Zwolle en Apeldoorn is gevestigd. Het tarief
(schooljaar 2014/2015) ligt voor een volledig pakket tussen de € 19.950,- en € 21.750,-. Deze
kosten zijn exclusief examengeld, boekengeld en mogelijke excursies. Voor het vak Bewegen, Sport
en Maatschappij (BSM) bedragen de extra onkosten € 650,- per schooljaar.
Optie 2 - deelcertificaten halen
In plaats van het hele examenjaar over te doen, kun je er ook voor kiezen om alleen je onvoldoende
vakken over te doen en zo je diploma te halen. Je vraagt daarvoor eerst bij je school de zogenaamde
deelcertificaten aan van de vakken die je wel voldoende hebt afgesloten. De overige vakken haal je dan
in het volgende schooljaar. Je kunt dit doen door je zelfstandig voor te bereiden en aan te melden voor
een staatsexamen via de DUO, of met behulp van een onderwijsinstelling zoals het VAVO, een
privéschool of de LOI/NHA.
Hoe kun je je voorbereiden op de examens voor de deelcertificaten?
Zelfstandig
Als je het zelfstandig wilt doen, betekent dit dat je thuis de vakken volgt zonder begeleiding. Je moet je
dan vóór 1 januari van het jaar waarin je examen wilt doen aanmelden bij de DUO. De kosten hiervan
bedragen:



€ 113,00 per vak, bestaande uit een centraal examen en college-examen
€ 56,00 per vak, bestaande uit een college-examen
€ 567,00 voor een volledig examenpakket (dit is het maximumbedrag)
NB: een college-examen kan een schriftelijke toets, een mondeling examen of een praktijkexamen zijn.
De schriftelijke toets wordt in dezelfde periode als de centrale examens afgenomen; het mondelinge
examen en het praktijkexamen in de maand juli. Het college-examen vervangt in feite de
schoolexamens.
Als je de staatsexamens met een voldoende afsluit, krijg je zogenaamde deelcertificaten voor de vakken
waarin je staatsexamen hebt afgelegd. Samen met de deelcertificaten van de vakken die je al voldoende
had afgesloten op je middelbare school, kun je deze inwisselen voor een volledig HAVO- of VWOdiploma zodra je alle vakken hebt gehaald. Om te bepalen of je geslaagd bent, gelden dezelfde regels als
op een middelbare school.
12
13
Bron: http://www.winford.nl/voortgezet-onderwijs/home/
Bron: http://www.parkendaal.nl/
Pagina 13 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
Bekijk goed op de website wanneer je wat moet inleveren bij de DUO om er zeker van te zijn dat je mag
meedoen aan het betreffende staatsexamen. Afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden kan het
zowel een voor- als nadeel zijn om alles zelfstandig te moeten doen. Als je liever begeleiding hebt van
een onderwijsinstelling, kun je er ook voor kiezen om je in te schrijven bij het VAVO, een privéschool
of een instelling als de LOI.
VAVO
Zoals beschreven bij Optie 1 kun je onderwijs volgen aan het VAVO als je bent uitgekeken op je oude
school. In plaats van het overdoen van het gehele examenjaar, kun je er bij het VAVO ook voor kiezen
om een deeltijdopleiding te volgen en slechts de vakken over te doen die je onvoldoende hebt
afgesloten. Je kunt deze vakken dan ’s avonds of overdag volgen.
De kosten van deeltijd VAVO zijn ook afhankelijk van je persoonlijke situatie:

Als je niet staat ingeschreven bij een middelbare school, zijn de kosten per vak (schooljaar
2014/2015) minimaal € 27,- en maximaal € 161,- afhankelijk van de lestijd.14 Daarnaast is er een
bijdrage in de schoolkosten voor iedereen: deze bedraagt ongeveer € 80,- (afhankelijk van de
school). Daarbij komen de kosten voor boeken, waarbij je op een bedrag van ongeveer € 110,- per
vak moet rekenen. Dit is exclusief materiaalbijdrage, studieblokbijdrage en examentoeslag. Onder
bepaalde voorwaarden kun je in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van de overheid:
zie hiervoor de website van de DUO.

Als je echter 16 jaar of ouder bent én ingeschreven kunt blijven bij een middelbare school, dan kun
je vallen onder de zogenaamde ‘Rutteregeling’. Dit betekent dat je ingeschreven blijft op je oude
middelbare school, maar het onderwijs volgt bij het VAVO. Je blijft dan voor de betaling van
lesgeld onder de regeling voor het voortgezet onderwijs vallen. De ‘Rutteregeling’ geldt ook als je
ouder bent dan 18 jaar en je onafgebroken bij het voortgezet onderwijs ingeschreven bent geweest
(d.w.z. dat je dus nooit voor meer dan drie maanden niet ingeschreven hebt gestaan bij een
school). Vraag aan je school of je in aanmerking komt voor deze regeling: ze moeten je namelijk
uitbesteden en daar geven ze niet altijd toestemming voor (zie onder Optie 1). Het grote voordeel
van deze regeling is dat de kosten dan bijzonder laag blijven. Je valt namelijk voor de betaling
onder de regeling voor het voortgezet onderwijs en daarnaast heb je vaak alleen maar inschrijfgeld
van circa € 100,- bij het betreffende VAVO. Daarbij komen nog wel kosten voor studiematerialen
e.d.
Privéschool
Er zijn verschillende privéscholen in Nederland die je willen begeleiden bij het alsnog halen van je
examen. Privéscholen zijn scholen die niet worden gesubsidieerd door de overheid, waardoor de
ouders volledig opdraaien voor de (hoge) kosten van de opleiding. Hier tegenover staat wel
intensievere begeleiding, door bijvoorbeeld kleinere klassen en het verplicht maken van huiswerk op
school. Hieronder volgen enkele van deze scholen om een beeld te geven van de mogelijkheden:

14
Luzac College11
Het Luzac College is een privéschool die bestaat uit meerdere afdelingen. Luzac College is de
afdeling die o.a. is opgezet voor leerlingen die gezakt zijn voor het eindexamen. Op het Luzac
College zitten leerlingen die graag het diploma willen halen, maar zijn uitgekeken op hun oude
school. Op het Luzac College kun je ervoor kiezen om alleen die vakken te doen waarvoor je een
onvoldoende hebt gehaald. De kosten voor de eindexamenvakken bedragen (schooljaar
Bron: https://www.vavorijnmondcollege.nl/content/infokosten.htm
Pagina 14 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
2014/2015) € 2.587,- per eindexamenvak. Daarnaast is er inschrijfgeld ter hoogte van € 195,-. Voor
de vakken Grieks en Latijn is er een toeslag van € 913,-. Het Luzac heeft op vele plaatsen
vestigingen; zie http://www.luzac.nl/vestigingen voor een volledige lijst.

Winford12
Winford is net als het Luzac College een privéschool die de mogelijkheid biedt om met behulp van
deelexamens/deelcertificaten de vakken over te doen die je onvoldoende hebt afgesloten. Het tarief
is afhankelijk van het aantal vakken en lesuren. Winford heeft vestigingen in Amsterdam, Den
Haag, Utrecht, Leiden en Nieuwenhoorn.

Parkendaal Lyceum13
Parkendaal Lyceum is een privéschool die in Arnhem, Zwolle en Apeldoorn is gevestigd. Het tarief
(schooljaar 2014/2015) bedraagt € 3.750,- per deelcertificaat. Deze kosten zijn exclusief
examengeld, boekengeld en mogelijke excursies.
LOI en NHA
Naast de keuze voor het VAVO of een privéschool, is er de mogelijkheid voor het halen van
deelcertificaten via een onderwijsinstelling als de LOI. Het gaat om instellingen waarbij je zelfstandig
thuis de vakken bestudeert, maar wel via internet of per post contact kunt hebben met docenten.
Uiteindelijk doe je staatsexamen. Je moet je vóór 1 januari van het jaar waarin je examen wilt doen
aanmelden bij de DUO.
Deze manier van het halen van deelcertificaten heeft als voordeel dat je zelf je tijd kunt indelen, maar
dit eist veel zelfstandigheid. Je hebt verder ook weinig persoonlijk contact met mensen die hetzelfde
willen bereiken als jij, terwijl dit juist motiverend kan werken.

LOI
Je ontvangt van de LOI al het materiaal dat je nodig hebt; er is dus geen extra boekengeld. De
kosten voor de LOI zijn € 56,- (HAVO) of € 66,- (VWO) per maand, per vak dat je volgt.15

NHA
Hetzelfde idee als de LOI. Ook hier ontvang je al het materiaal dat je nodig hebt. Een verschil is
dat de NHA met instapniveaus werkt en je bij veel vakken eventueel hoger kunt instappen. De
kosten verschillen per vak: zie hiervoor de website.16
Voor zowel de LOI als de NHA geldt dat bovenop de beschreven kosten nog de kosten van de
staatsexamens komen (hierboven beschreven onder ‘Zelfstandig’). Onder bepaalde voorwaarden kun
je in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van de overheid: zie hiervoor de website van de
DUO.
Optie 3 - een HBO-opleiding gaan volgen: als je voor hoogstens twee vakken een
deelcertificaat moet halen
Het kan goed voorkomen dat je net één of twee vakken onvoldoende hebt afgesloten bij je examen. In
plaats van een jaar te wachten met het starten van je HBO-opleiding om in dat jaar die vakken wel met
goed gevolg af te sluiten, kun je ervoor kiezen om toch te beginnen aan een HBO-opleiding. De
toelatingseisen hiervoor zijn:
15
16
Bron: http://www.loi.nl/
Bron: http://www.nha.nl/
Pagina 15 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.




Je moet nog maximaal twee HAVO- of VWO-vakken halen voor je diploma
Je weet welke hbo-opleiding je wilt volgen
Je bent sterk gemotiveerd
Je maakt volgens de intakers van VAVO en hogeschool kans het traject succesvol te doorlopen
(het advies van je decaan is hierbij ook van belang)
Een voorbeeld voor deze optie wordt gegeven door de ‘VAVO-HO route’17,18. Deze alternatieve
leerroute wordt onder de vlag van LinX, aansluiting in onderwijs, aangeboden door Saxion en de
ROC’s van Twente en Aventus.
De route houdt in dat je maximaal twee ontbrekende certificaten voor je HAVO of VWO-diploma bij
het VAVO van één de genoemde ROC's behaalt. Tegelijkertijd volg je programmaonderdelen van de
hbo-opleiding van je voorkeur bij één van de bovengenoemde onderwijsinstellingen. Daarmee kun je
(in de vorm van vrijstellingen) studiepunten behalen op de hogeschool.
De kosten voor dit traject zijn in 2014-2015 € 1.906,- als je via je middelbare school kunt worden
‘uitbesteed’. De kosten voor deelname op particuliere basis zijn hoger, te weten € 1.906,- plus een extra
bedrag voor het VAVO. Hieraan zijn wettelijke eisen verbonden: vraag je decaan tot welke categorie jij
behoort. Bij beide categorieën houd je tot 18 jaar recht op kinderbijslag. Als je via je middelbare school
kunt worden uitbesteed, heb je bovendien recht op tegemoetkoming scholieren en - ouders. Omdat je
als cursist wordt ingeschreven, heb je geen recht op studiefinanciering of een OV-jaarkaart. Zie voor
meer informatie de website van de DUO.
Optie 4 - colloquium doctum doen: dit kan als je 21 jaar of ouder bent
Wie aan een universiteit of hogeschool wil studeren en 21 jaar of ouder is, maar niet over de vereiste
vooropleiding beschikt, kan via de colloquium doctum-procedure toegang krijgen.19 Dit is geen
gemakkelijke toelatingsweg tot de universiteit of hogeschool: de eisen die voor het colloquium doctum
gesteld worden, zijn bepaald niet licht. Eerst zal de route behandeld worden voor vwo’ers; de laatste
alinea beschrijft de route voor havo’ers.
Als je naar de universiteit wilt:
Het colloquium doctum voor de universiteit kan soms bestaan uit een gesprek met de colloquium
doctum-commissie of de studieadviseur van de gekozen opleiding, maar wordt meestal geheel
schriftelijk afgehandeld door toetsen op VWO-niveau af te leggen in vakken die relevant of
noodzakelijk worden geacht om de opleiding succesvol te kunnen doorlopen. Het gebeurt ook dat
studenten op grond van vooropleiding, werkervaring en motivatie zonder toetsen worden toegelaten.
Als je het colloquium doctum hebt afgelegd, dan geeft dit alleen toegang tot de universiteit en de
opleiding waarvoor je het hebt behaald.
Zelfs als je alle toetsen succesvol aflegt, kan er nog een kennisachterstand bestaan ten opzichte van
studenten die wel een VWO-diploma hebben. Deze achterstand kan de universitaire studie vervolgens
relatief zwaarder maken. Recente schoolverlaters worden daarom aangeraden om alsnog het vwodiploma te behalen, in plaats van toelating via het colloquium doctum aan te vragen.
17
Bron: http://saxion.nl/studeren/aanmelden/toelating/gezakt-wat-nu-1/
Bron: http://www.studietry-outs.nl/
19
Bron: http://www.aanstaande-studenten.leidenuniv.nl/info/colloquium-doctum/
18
Pagina 16 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
De colloquium doctum-procedure neemt veel tijd in beslag. Het is dus verstandig om je verzoek
volledig en minimaal zes maanden voor aanvang van het studiejaar in te dienen. Deze tijd is niet alleen
nodig voor het verwerken van de verzoeken, maar ook voor voorbereiding op eventuele toetsen. Voor
numerus fixus studies kan het voorkomen dat je je nog eerder dan de genoemde zes maanden moet
aanmelden. Je moet je dan ook tijdig aanmelden bij de DUO voor de selectie.
De kosten verschillen per universiteit. Een voorbeeld: aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de
Universiteit van Amsterdam bedragen de kosten € 95,- per toets of herkansing.20
Als je aan de Universiteit Utrecht wil gaan studeren, kunnen Babel21 en/of Boswell Bèta22 je helpen met
het behalen van je colloquium doctum. Zij bieden daarvoor allerlei cursussen aan. Daarnaast
organiseert het instituut in de zomermaanden en gedurende het schooljaar cursussen.
Als je naar een hogeschool wilt:
Als je naar een hogeschool wil, geldt een soortgelijke procedure als voor de universiteit. Hier wordt het
colloquium doctum wel eens de ‘21+ toets’ genoemd. De kosten verschillen per hogeschool. Een
voorbeeld: aan de Hogeschool Inholland bedragen de kosten voor € 115,- per toets.23 Ook hier geldt
dat deze procedure veel tijd in beslag neemt. Meld je dus op tijd aan.
20
Bron: http://www.uva.nl/onderwijs/bachelor/bacheloropleidingen/content/rechtsgeleerdheid/toelating-eninschrijven/colloquium-doctum/colloquium-doctum.html
21
`Zie: http://www.babel.nl/
22
Zie: http://www.boswell-beta.nl/
23
Bron: http://www.inholland.nl/opleidingen/21plustoets/21plustoets.htm
Pagina 17 van 23
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in
bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of aansprakelijkheid door ons
worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
Overzicht VMBO
Basisberoepsgerichte Leerweg en Kaderberoepsgerichte Leerweg
Optie
1. Hele jaar
overdoen
2. Deelcertificaten
halen
Waar/hoe?
(Oude)
middelbare
school
Zelfstandig
Toelatingseisen
Geen
Kosten
Gewone regeling lesgeld voortgezet
onderwijs
Voordelen
- Vertrouwde omgeving.
- Relatief goedkoop.
Geen
Staatsexamen: € 113,- per vak tot
maximaal € 567,- voor volledig
examenpakket.
Dit is excl. boeken e.d.
- Zelfstandig, dus je kunt je eigen
tijd indelen.
- Relatief goedkoop.
Pagina 18 van 23
Nadelen
- Misschien ben je juist op je
school uitgekeken en zou je
liever ergens anders heen gaan.
- Je hebt geen persoonlijk
contact met andere leerlingen.
- Je moet veel discipline hebben
om het bij te houden.
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of
aansprakelijkheid door ons worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
Gemengde Leerweg
Optie
1. Hele jaar
overdoen
Waar/hoe?
(Oude)
middelbare
school
2. Deelcertificaten Zelfstandig
halen
LOI
Toelatingseisen
Geen
Kosten
Gewone regeling lesgeld voortgezet
onderwijs
Voordelen
- Vertrouwde omgeving.
- Relatief goedkoop.
Geen
Staatsexamen: € 113,- per vak tot
maximaal € 567,- voor volledig
examenpakket.
Dit is excl. boeken e.d.
- €47,50,- per vak per maand excl.
kosten voor de staatsexamens
- Zelfstandig, dus je kunt je eigen
tijd indelen.
- Relatief goedkoop.
Geen
Pagina 19 van 23
- Eigen tijd indelen.
- Je kunt vragen stellen aan een
docent per e-mail/post.
Nadelen
- Misschien ben je juist op je
school uitgekeken en zou je
liever ergens anders heen gaan.
- Je hebt geen persoonlijk
contact met andere leerlingen.
- Je moet veel discipline hebben
om het bij te houden.
- Je hebt geen persoonlijk
contact met andere leerlingen.
- Je moet veel discipline hebben
om het bij te houden.
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of
aansprakelijkheid door ons worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
Theoretische Leerweg
Optie
1. Hele jaar
overdoen
Waar/hoe?
(Oude)
middelbare
school
VAVO
Toelatingseisen
Geen
Kosten
Gewone regeling lesgeld voortgezet
onderwijs
Voordelen
- Vertrouwde omgeving.
- Relatief goedkoop.
Geen
- Nieuwe omgeving voor frisse
start. Denk daarbij ook aan andere
omgang met docenten, op een
meer volwassenen manier.
- Relatief goedkoop.
Privéschool
Geen
Zeer situatieafhankelijk:
- In het goedkoopste geval: vaak circa
€ 100,- inschrijfgeld plus de kosten
van de gewone regeling lesgeld voor
vo (Rutteregeling)
- € 1.118,- als ouder dan 18 jaar en
niet ingeschreven bij een middelbare
school
- ± € 8.000,- particuliere weg (geen
gewone optie)
Alle kosten zijn excl. examentoeslag,
studiematerialen etc.
Variërend per school van € 17.250,tot € 23.500,-.
2. Deelcertificaten Zelfstandig
halen
Geen
VAVO
Geen
Staatsexamen: € 113,- per vak tot
maximaal € 567,- voor volledig
examenpakket.
Dit is excl. boeken e.d.
- In het goedkoopste geval: vaak circa
€ 100,- inschrijfgeld plus de kosten
van de gewone regeling lesgeld voor
vo (Rutteregeling)
Anders:
- € 27,- en maximaal € 161,- per vak
Beide kosten zijn excl. examentoeslag,
studiematerialen etc.
Pagina 20 van 23
- Nieuwe omgeving met frisse
start.
- Zeer intensieve begeleiding.
- Zelfstandig, dus je kunt je eigen
tijd indelen.
- Relatief goedkoop.
Nadelen
- Misschien ben je juist op je
school uitgekeken en zou je
liever ergens anders heen gaan.
- Duur.
- Je hebt geen persoonlijk
contact met andere leerlingen.
- Je moet veel discipline hebben
om het bij te houden.
- Je hebt wel begeleiding, en in een
nieuwe omgeving met een andere
omgang met docenten; op een
meer volwassen manier.
- Relatief goedkoop.
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of
aansprakelijkheid door ons worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
3. Alvast aan een
MBO-opleiding
beginnen
Privéschool
Geen
- minstens € 2.587,- per vak
LOI/NHA
Geen
- €47,50 per vak per maand excl.
kosten voor de staatsexamens
VAVO
Rijnmond
College
Hooguit voor
twee vakken
gezakt.
- Rond de €1.300,- als ouder dan 18
jaar, anders geen lesgeld.
Pagina 21 van 23
- Nieuwe omgeving met frisse
start.
- Zeer intensieve begeleiding.
- Eigen tijd indelen.
- Je kunt vragen stellen aan een
docent per e-mail/post.
- Je raakt geen jaar kwijt.
- Duur.
- Je hebt geen persoonlijk
contact met andere leerlingen.
- Je moet veel discipline hebben
om het bij te houden.
- Hard werken.
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of
aansprakelijkheid door ons worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
Overzicht HAVO/VWO
Optie
1. Hele jaar
overdoen
Waar/hoe?
(Oude)
middelbare
school
VAVO
Toelatingseisen
Geen
Kosten
Gewone regeling lesgeld voortgezet
onderwijs
Voordelen
- Vertrouwde omgeving.
- Relatief goedkoop.
Geen
- Nieuwe omgeving voor frisse
start. Denk daarbij ook aan andere
omgang met docenten, op een
meer volwassenen manier.
- Relatief goedkoop.
Privéschool
Geen
Zeer situatieafhankelijk:
- In het goedkoopste geval: vaak circa
€ 100,- inschrijfgeld plus de kosten
van de gewone regeling lesgeld voor
vo (Rutteregeling)
- € 1.118,- als ouder dan 18 jaar en
niet ingeschreven bij een middelbare
school
- ± € 8.000,- particuliere weg (geen
gewone optie)
Alle kosten zijn excl. examentoeslag,
studiematerialen etc.
Variërend per school van € 18.151,tot € 26.950,-.
2. Deelcertificaten Zelfstandig
halen
Geen
VAVO
Geen
Staatsexamen: € 113,- per vak tot
maximaal € 567,- voor volledig
examenpakket.
Dit is excl. boeken e.d.
- In het goedkoopste geval: vaak circa
€ 100,- inschrijfgeld plus de kosten
van de gewone regeling lesgeld voor
vo (Rutteregeling)
Anders:
- € 27,- en maximaal € 161,- per vak
Beide kosten zijn excl. examentoeslag,
studiematerialen etc.
Pagina 22 van 23
- Nieuwe omgeving met frisse
start.
- Zeer intensieve begeleiding.
- Zelfstandig, dus je kunt je eigen
tijd indelen.
- Relatief goedkoop.
Nadelen
- Misschien ben je juist op je
school uitgekeken en zou je
liever ergens anders heen gaan.
- Duur.
- Je hebt geen persoonlijk
contact met andere leerlingen.
- Je moet veel discipline hebben
om het bij te houden.
- Je hebt wel begeleiding, en in een
nieuwe omgeving met een andere
omgang met docenten; op een
meer volwassen manier.
- Relatief goedkoop.
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of
aansprakelijkheid door ons worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.
Privéschool
Geen
- minstens € 2.587,- per vak
LOI/NHA
Geen
- €56,- tot €66,- per vak per maand
excl. kosten voor de staatsexamens
3. HBO-opleiding
gaan volgen
I.s.m. VAVO
en hogeschool
- vanaf € 1.906,- (ligt aan situatie en
school) excl. studiematerialen
- Je raakt geen jaar kwijt.
4. Colloquium
doctum
Universiteit of
hogeschool
Je moet nog
maximaal twee
vakken halen en
bent sterk
gemotiveerd
Je bent ouder dan
21 jaar.
- vb: bij de Universiteit van
Amsterdam € 95,- per toets die je
moet afleggen voor het colloquium
doctum.
Hogeschool Inholland rekent € 115,per toets.
- Je kunt gaan studeren zonder dat
je een diploma hebt behaald.
Pagina 23 van 23
- Nieuwe omgeving met frisse
start.
- Zeer intensieve begeleiding.
- Eigen tijd indelen.
- Je kunt vragen stellen aan een
docent per e-mail/post.
- Duur.
- Je hebt geen persoonlijk
contact met andere leerlingen.
- Je moet veel discipline hebben
om het bij te houden.
- Heel hard werken
- Geen studiefinanciering.
- je moet ouder zijn dan 21 jaar.
- het is geen makkelijke weg om
binnen te komen.
- het is een langdurig traject
van minstens 6 maanden (op
tijd aanmelden dus).
SSL  2014
Ondanks dat wij zo zorgvuldig mogelijk werken, kunnen er fouten of onvolkomenheden voorkomen in bovenstaande tekst. Er kan op geen enkele wijze enige verantwoordelijkheid en/of
aansprakelijkheid door ons worden aanvaard in zake fouten/onvolkomenheden in bovenstaande tekst.

Download Report