Soep Special

soep
Duurzaamheid gaat over de
toekomst en dus over jongeren.
Zij pakken de uitdaging op en
presenteren 17 duurzame oplossingen
voor de soepketel en ingrediënten.
Verduurzamen soep
Soep
Wie kent het niet. In alle soorten en maten beschikbaar. Voor elk moment is er wel een
soep. Bij de Elfstedentocht hoort snert. Bij een griepje kippensoep. En om vier uur drinken
we op kantoor een kop soep tegen de middagdip. Soep maakt al eeuwen deel uit van ons
voedingspatroon. Soep is het ideale middel om snel en efficiënt grote groepen mensen
weer aan te laten sterken. Soep­keukens heetten in vroeger eeuwen niet voor niks zo.
De basis van soep is ook al eeuwen hetzelfde. Water met verschillende ingrediënten,
zoals groenten, vlees en kruiden. Naar gelang de voorkeur wordt de soep warm of juist
koud geserveerd.
voedselverspilling
Soep is dus een traditioneel gerecht. Dat door de Verlichting heen, meerdere
oorlogen en allerlei crises nog steeds bestaat. Een goed product dus. Ook voor
cateringorganisaties. Een bedrijfsrestaurant zonder soep is eigenlijk ondenkbaar.
En daar schuilt ook het gevaar. Juist omdat soep al eeuwenlang hetzelfde is. Loopt
de wijze van bereiding tegen de grenzen van de mogelijkheden aan? Gebleken is
namelijk dat het een belangrijke factor is bij voedselverspilling in de catering. Het
op grote schaal warm houden van soep, zoals in de meeste locaties gebeurt, kost
veel energie en voedselderving. En door wisselende bezettingen in een restaurant is
het lastig in te schatten hoeveel soep er klaargemaakt moet worden. Er blijft vaak
wat soep over aan het eind van de dag. Pure energie- en voedselverspilling. Soep
draagt voor 34% bij aan het totaal van voedselverspilling in onze sector. Tijd om
daar iets aan te doen.
jongeren
En dat doet Veneca niet alleen. Juist niet. Onder het motto
twee zien meer dan één schakelen we specialisten in. Mensen die
vanuit concepten en ideeën denken. Onafhankelijk en bekend
met alle nieuwe ontwikkelingen in onze maatschappij. Met
bovendien een antenne voor ontwerp, functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid. Wie zijn dat dan? Dat zijn studenten. Studenten
van de Technische Universiteit Delft die Industrieel Ontwerpen
studeren. Specifieker nog, ze studeren bijna af aan de richting
Integrated Product Design (IPD). Veneca vroeg hen na te denken
over het probleem. Ze vroeg hen de duurzaamheid van soep in
de contractcateringsector te verbeteren. Te beginnen bij het
bereidingsproces en de gebruikte pannen, de soepketel bijvoorbeeld. In deze special geven we u een kijkje in de wereld van
product ontwerp en de mensen die dat doen. En natuurlijk welke
oplossingen zij hebben gevonden om de verspilling van met name
energie en water tegen te gaan.
De Studenten
Nederland is een innovatief land dat bekend staat om praktische en goedwerkende oplossingen voor veel voorkomende
problemen. Dutch design staat voor innovatie, onconventioneel, een gevoel voor humor en onverwachte combinaties. Van
mode tot koffiezet­apparaat. En van auto’s tot kantoorgebouwen. Er heeft eigenlijk altijd wel een Nederlandse ontwerper mee
te maken. En wat die ontwerpers gemeen hebben, is dat ze aan de TU Delft hebben gestudeerd.
Specifieker de faculteit Industrieel Ontwerpen. Een plek waar hoogstaande techniek en oogstrelend design samenkomen.
Dit is ook de geboortegrond van de Nuna7. De eerste vierwielige zonnewagen die in 2013 voor de vijfde maal de World
Solar Challenge in Australië won. Samen met de Technische Universiteit Eindhoven vormt de TU Delft de voorhoede van
de designwereld.
Op de prachtige campus van de TU Delft, opgericht in 1862, weten ze wat ontwerpen is. De studenten zijn een
mengelmoes van technisch en creatieve ontwerpers die standaard out-of-the-box denken. Een opdracht is nooit
zo maar een opdracht. En een ontwerp nooit zo maar een ontwerp. Een product bestaat bij de gratie van de
omgeving, de cultuur, de gebruiken en de gebruikers. Een goed uitgangspunt voor ons soepprobleem.
De opdracht
Maar we beginnen bij het begin. Wat is ons probleem precies? En hoe pakken de studenten dat op? De studenten
kregen de volgende vraag voorgelegd:
“
“
Help ons de bereiding en uitgifte van soep te verduurzamen.
Met een bijzondere aandacht voor de soepketels. Wees innovatief met duurzaam resultaat. Dat dit een vraag is met veel
aspecten bleek ook voor de studenten. Zo liepen ze direct tegen een aantal knelpunten aan. Het verbeteren van de duurzaamheid is erg breed en kent veel belanghebbenden, die niet allemaal voor de rekening kunnen en willen opdraaien. Maar
het kenmerkende van de studenten is, dat ze zich daar niet door laten beperken. Juist niet. Ze beginnen gewoon vooraan en
wijken standaard van de gebaande paden af. Zo praten de studenten in de oriënterende fase al over workflow change, trends
in de contract­cateringbranche, ergonomie, traditie en ambacht. De studenten beginnen na hun onderzoek van het probleem
met het formuleren van een design visie. Welke kant willen ze op, en welke parameters willen ze daar aan meegeven?
Volgend uit deze visie ontwikkelden ze elk drie concepten. Uit deze drie concepten kozen ze de meest kansrijke en passende
voor de markt om verder uit te werken.
e
ek
i
hr
rsc
oo
on
ee
ev
Wi s s e l e n d p e r
gs
n
illi
nz
en
sp
vo
orz
iening
en - Vo
ed
sel
ve
r
Veneca heeft gee
n in
d -
op
re
va
pr
ingen - Hygiën
ng in de keten i
zien
erki
s ni
et
oor
nw
BIJ
VRAAGSTELLING
ai
v
de
me
MOEILIJKHEDEN
ilit
vlo
ed
Uitwerking definitief concept.
e
fac
Fase 4:
-
- Beperkte
Vanuit deze visie ontwikkelen van drie concepten.
l
i ng
ting
Fase 3:
locatie Wisse
len
Op
d
ull
zet
Het formuleren van een design visie.
inv
be
Fase 2:
n
e n Financiële
Sa
Onderzoeken van het probleem.
fte
eme
lfs
Fase 1:
Alg
hET PROCES
De cateringorganisaties richten zich op het bereidingsproces van soep, en de belangrijkste veroorzaker van verspilling,
de soepketel. Als de studenten die eens kunnen verbeteren. Energiezuiniger en duurzamer. Een logische gedachte. Een gedachte die
ook resoneerde bij de studenten. Het maken en ontwerpen van een soepketel met aandacht voor design is precies waarom deze
studenten deze Integrated Product Design (IPD) studie zijn gaan doen. Maar kenmerkend voor deze studenten is ook dat ze de
opdracht van Veneca slechts als richtinggevend zien. Dat blijkt ook uit de concepten die de studenten halverwege presenteerden.
In de oriënterende fase gingen de studenten in groepen van vijf of zes op zoek naar de achtergronden van soep en het gebruik van
soep in de contractcateringbranche. Bezoeken aan bedrijfs­restaurants en keukens zorgden voor een beter inzicht in het proces.
Naast de achtergrondinformatie die ze vanuit Veneca hadden gekregen. Zoals verwacht gingen de studenten voortvarend te werk.
Volgens een vaste werkmethode werd een idee uitgewerkt waarbij rekening werd gehouden met esthetiek, techniek, bruikbaarheid,
materialen en sociale en culturele inbedding. Complex maar toch overzichtelijk. Zeker als je elke stap goed documenteert.
Polle van Duuren, student: “Iedereen heeft wel een associatie met soep,
zeker in de westerse samenleving. Ik denk bijvoorbeeld aan mensen die ziek
zijn en daarom soep eten. Het is licht, en makkelijk verteerbaar. Dat soort
associaties nemen we mee in een ontwerp.”
Enzio Lette vult aan: “De presentatie van de soep
is ook belangrijk zagen we tijdens ons bezoek aan
een bedrijfsrestaurant waar soep werd gemaakt en
verkocht. Persoonlijke aandacht en beleving spelen
net zo’n belangrijke rol als de ergonomie en de
wetgeving tijdens het bereiden.”
In tegenstelling tot wat veel mensen denken zijn deze IPD-studenten
geen Willie Wortels die direct aan het knutselen gaan in een schuurtje, geeft Dorien van Alphen aan. “Het bouwen is pas de laatste stap
in een lang proces, je moet eerst een goed beeld hebben van een
product.”
De groep studenten is zeer divers. Er zijn verschillende nationaliteiten en onderling
wordt er Engels gepraat. Tom Loeffler komt bijvoorbeeld uit Australië. “In het Westen is
soep volledig geaccepteerd in de voedselcultuur. Daar keek ik best van op eigenlijk.
In Australië is dat helemaal niet zo. En wordt er eigenlijk geen soep gegeten. Dat heeft
als voordeel voor mij dat ik met een frisse blik kijk naar dit probleem. Ik heb geen
culturele bagage op dit gebied die mij beperkt.”
allerlei elementen en
Al in de eerste fasen brainstormden de studenten over
dosis enthousiasme en
ideeën . Door onverwachte combinaties te maken en een
.
onbevangenheid ontstonden de wildste en beste ideeën
Jeroen Schwering: “Het draait voor een groot deel om energiebesparing. Use what you
need is daarbij mijn uitgangspunt. En daarbij kijk ik altijd naar de natuur. Hoe lost de natuur
problemen op. Op AskNature.org vind je bijvoorbeeld hoe de natuur ervoor zorgt in allerlei
biosystemen dat warmte behouden blijft. Dat geeft direct inspiratie voor mijn oplossing.”
En dat die oplossingen en concepten veelbelovend zijn bleek wel tijdens de eindpresentaties van de studenten
in januari 2014. Met strakke en moderne filmpjes van maximaal drie minuten presenteerde elke student zijn
of haar concept. En zoals we al zeiden, de toekomst wordt mooi.
Wij kunnen u van harte alle 17 concepten aanbevelen. Een toekomst met deze jongeren ziet
er goed, leuk en duurzaam uit.
Concepten
De concepten van de studenten zijn veelbelovend, creatief en innovatief. Wat te denken van een speciale vloer
in het bedrijfsrestaurant die energie opwekt als gasten er overheen lopen. Een app die medewerkers precies laat zien
wanneer ze moeten beginnen met het bereiden van de soep in combinatie met alle andere werkzaamheden om zo efficiënt mogelijk te werken en energie te besparen. Of een speciale machine die op basis van vraag een verse kop soep
maakt, met verse ingrediënten en een precies afgemeten hoeveelheid. Zonder dat daar een mens aan te pas komt. In
hoeverre hebben de cateringorganisaties deze innovaties zelf in de hand. En beslissen zij zelf hoe snel de innovatie gaat?
Lastige vragen, maar een ding is zeker, deze studenten helpen Veneca verder. Ze duwen ons verder. Ze dwingen ons
verder te kijken. Met ideeën waarvan je in eerste instantie denkt, “nee, dat kan toch nooit werken” om daarna te
denken “eigenlijk zo gek nog niet”, laten ze je zien wat een diversiteit aan mogelijkheden er zijn. Door uitdagend te
zijn. Met gebruik van de nieuwste technologieën en mooie vormgeving ontwerpen ze onze toekomst. En die wordt
mooi.
de resultaten
Think Big, act small. Zoals nu wel duidelijk is, denken deze studenten groot. Maar blijven ze oog houden voor het
kleine. Dat blijkt uit een concept als de soeplepel. In het kader van ‘alle beetjes helpen’ zijn ze ook aan de slag gegaan
met een simpel stuk keukengereedschap. De soeplepel. In elke soeppan blijft altijd wel wat over. En met een soeplepel
is het lastig om Arbo verantwoord dat laatste beetje uit de soepketel te halen. Maar wat als je nu een soeplepel hebt die
zich aanpast aan de vorm van de pan? Zodat je zonder problemen ook het allerlaatste van die lekkere soep uit een pan
kan halen. Dat kan zomaar meer dan 17% winst, dus minder voedselverspilling, per pan opleveren. Een klein iets, met
grote gevolgen. Nooit aan gedacht? De studenten wel.
Dorien van Alphen
Visie
ontwerp
concept
ontwerp
Sealid
Een slim systeem waarmee overgebleven gerechten snel en simpel ingevroren
worden. Zo wordt verspilling van eten,
maar ook van plastic folie beperkt. Het
gebruiksgemak is hoog door het innovatieve ventieldeksel dat met een simpel
pompje snel werkt. Geen gepruts meer
met folie dat nooit past of niet goed
afsluit. Deze slimme deksel is flexibel en
past daarom op alle ‘potten en pannen’,
maar bovendien wasbaar en dus vele
malen opnieuw te gebruiken. Deze oplossing is ook hygiënisch en daardoor zijn
de ingrediënten langer houdbaar.
Visie
Vincent van Berchum
concept
Soup all around
Een heel nieuwe manier van soep maken.
Dat kan met de Soup all around. Dit ontwerp van Vincent van Berchum is meer
dan een simpele soepketel. Met verschillende reservoirs voor water, groenten
en andere ingrediënten, is dit met recht
een one-stop-shop voor een lekkere kop
soep. Met één druk op de knop van het
display wordt de machine in werking
gezet, en na een ingenieus proces van
opwarmen, samenvoegen en uitserveren
is het genieten geblazen. Onderhoudsvriendelijk en minder energiegebruik
zorgen ervoor, dat het zo maar kan zijn
dat deze machine binnenkort in het echt
te zien is.
1
Polle van Duren
Visie
#BigTime
1
2
The Pan
concept
The Pan
Understanding
2
The Cup
Polle van Duren koos voor eenUnderstanding
product
met een sterk psychologische insteek.
Hij ontwierp een nieuw soort soepkom,
de #BigTime die de cateringorganisatie
aan het eind van de lunch inzet. Lijkt er
soep over te blijven? De grotere kom
maakt het voor de ‘zuinige’ Nederlander
aantrekkelijk om nog een groter kopje te
pakken. Gegarandeerd dat de soep op
komt.
3
SUMMARY OF THE PROJECT
3
The Cup
serve soup in regular sized bowls
during most of lunchtime...
Involving
Encouraging
230mL
20% extra
Sander van der Laan
Enzio Lette
concept
ontwerp
concept
ontwerp
Ice
Een verrassende combinatie van bestaande producten met nieuwe ideeën.
Sander van der Laan ontwierp een handig systeem waarmee soepresten snel en
makkelijk gebruikt kunnen worden voor
nieuwe soep. Nadat de soep in een soepketel onder een bepaald niveau komt,
wordt er een schot geplaatst in de ketel,
waarna er bevroren soepelementen worden toegevoegd en nieuwe ingre­diënten.
Deze elementen worden opgewarmd
waardoor ze smelten. Nadat de elementen gesmolten zijn is de soepketel gevuld.
Snel, makkelijk en simpel.
Visie
Souplesse
Enzio Lette ontwierp de Souplesse. Een
transparante soepmachine die trapsgewijs verse soep maakt en bovendien
makkelijk schoon te maken is. Opvallend
aan zijn ontwerp is de styling. Bovendien
verbruikt de Souplesse maar 1/3e van de
energie, 1/6e van de arbeidstijd en is er
maar 6% voedselverspilling. Indrukwekkende cijfers voor een indrukwekkende
soepmachine.
Encouraging
...and in bigger bowls at the end of lunch
to be sure to have no leftovers
The Aisle
#!/,
(,-) ."7(&-#!(
Visie
The Aisle
!"
ontwerp
Involving
4
Manuel Oostveen
SoupScoop
Manuel Oostveen pakt het soepprobleem bij de kern aan. Hij ontwierp een
nieuw label op de blikken en pakken
soep die gebruikt worden in catering­
keukens. Uit dit label drukt de mede­
werker een handig vouwlepeltje,
waarmee hij direct de juiste hoeveelheid
soeppoeder gebruikt. Minder verspilling,
sneller en makkelijk. Merkonafhankelijk
en in de juiste grootte voor elke soep
beschikbaar. De SoupScoop bewees
zichzelf in een praktijktest die uitgebreid
werd gefilmd. Let maar op, binnenkort
op de schappen van de groothandels.
Quang Ahn Bui
Visie
APPENDIX
1.
3.
2.
4.
concept
ontwerp
concept
ontwerp
Afterglow
Design
Futuristisch ontwerp
metconcepts
realistische
inslag. De Afterglow van Quang Ahn
Bui combineert inductie met efficiënte
opwarming per portie. Een aparte
‘opwarm-ring’ die in de soepketel
verwerkt zit, zorgt ervoor dat alleen de
portie soep die geserveerd wordt opgewarmd wordt. Directe energie­besparing
en minder voedselverspilling.
Visie
Tom Loefller
ontwerp
concept
Visie
Smart Induction System
Tom Loefller gunt ons een blik in de
toekomst. Een futuristisch ontwerp met
als basis een inductieplaat, met daarop
communicerende vaten die zorgen voor
directe energiebesparing. Zelf­sturende
soepketels die zelf beslissen wanneer ze
starten met opwarmen. Dat is de toekomst, aldus Tom.
15
Bram van Look
Visie
Jeroen Schwering
ontwerp
concept
ontwerp
Switcheroo
Bram van Look koos voor een heel
andere aanpak. Hij verdiepte zich in het
proces van soep maken en hoe je de
altijd aanwezige tradities en gewoonten
doorbreekt. Soep bereiden gebeurt via
een vast proces. Met een slimme App
op een tablet of smartphone krijgen
cateringmedewerkers, na het beantwoorden van een aantal korte vragen over het
product, bereiding en verwachte hoeveelheid, een slim en efficiënt tijdschema
gepresenteerd.
Visie
Elipse Mini Microwave
Assemble the 6 Elipse
microwaves
Denk groot in het klein, dacht Jeroen
Schwering. Hij ontwierp een systeem
waarin zes kleine mini-magnetrons
energiezuinig soep opwarmen. En
verspilling wordt verleden tijd. Met een
paar handelingen door de gast, doet de
magnetron de rest. Wellicht binnenkort
bij u in de buurt?
Visie
Marjolein Deun
concept
The Fresh Twist
Soep met een twist. Gasten scheppen
bouillon in hun kom, waarna ze hun
eigen soep variant maken met verse
groenten en andere ingrediënten. Door
het slimme design is The Fresh Twist niet
groter dan een normale soepketel maar
gebruikt hij wel een stuk minder energie.
Een slimme en bruikbare oplossing voor
veel locaties, die bovendien de gasten
actief mee laat werken aan energiebesparing en duurzaamheid. Je gebruikt wat je
nodig hebt, de rest wordt bewaard.
Assemble the fresh
ingredients pot
concept
ontwerp
Titus Wybenga
Visie
Cook Your Own
Praktisch en slim. Precies zoals we
hadden verwacht. Titus Wybenga
ontwierp met bestaande producten,
zoals een heetwaterkraan, een nieuwe
soep­machine. Door de combinatie van
bestaande en nieuwe techniek, zoals de
futuristische soepkom, haalde hij het
beste uit twee werelden. De gast
voegt zelf kokend water toe aan een
1-persoons potje geconcentreerde soep
eventueel aangevuld met verse ingre­
diënten. De speciale stoomdeksel houdt
de warmte in de kom, waardoor de soep
wordt bereid terwijl je wacht.
Kiki Kraak
Visie
1.
3.
2.
4.
concept
ontwerp
concept
ontwerp
The WaterReus
Samenwerken aan een betere wereld.
Dat is de insteek van Kiki Kraak met haar
product The WaterReus. Wat te doen
met overgebleven soep? Dit filter past
in de bestaande soepketelsystemen, en
zorgt ervoor dat de soepresten zo­danig
worden gefilterd dat er uiteindelijk
schoon water overblijft, dat gebruikt kan
worden voor het schoonmaken van de
keuken bijvoorbeeld. Dat bespaart direct
energie, warmte en voorkomt water­
verspilling door hergebruik. Een eerste
stap naar de circulaire economie.
Visie
Stan Claus
ontwerp
concept
SoupScoop
Stan Claus vond een nieuwe soeplepel
uit. Met deze lepel met flexibele randen,
halen restaurantbezoekers gemakkelijk
de laatste - meestal lekkerste - restjes
soep uit de ketel. Dit levert direct 17%
minder voedselverspilling op. Simpel,
maar slim. Precies zoals het hoort.
Hidde Lub
Visie
Soupervisor
concept
ontwerp
3. Daily soup
Context
Motion tracking, consumer behaviour,
information screen, forecast. Een paar
termen die van toepassing zijn op de
Soupervisor. Een systeem dat Promoting
met de
the soup to
stimulate consumers to
buy
nieuwste technieken de bezetting
over
Knowing
what the conlangere tijd bijhoudt en via een
reken­
sumer wants
model precies aangeeft hoeveel gasten
die dag verwacht mogen worden. Niet
alleen handig voor de soep, maar voor
het hele assortiment! Slim en haalbaar.
Let vooral op de weegschaal waarop de
soepketels staan.
page 8
Björn Luik
Visie
ontwerp
Ƥ‰—”‡•͛ǡ͜ƒ†͝–Š‡ƤƒŽ…‘…‡’–†‡•‹‰‹•˜‹•—ƒŽ‹œ‡†Ǥ‹‰—”‡͝•Š‘™•ƒ‡š’Ž‘†‡†˜‹‡™™‹–Š–Š‡‘•–
‹’‘”–ƒ–’ƒ”–•‘ˆ–Š‡’”‘†—…–ƒ†–Š‡’ƒ”–•–Šƒ–ƒ”‡”‡Ž‡˜ƒ–ˆ‘”‡š’Žƒ‹‹‰–Š‡–‡…Š‹…ƒŽ’”‹…‹’Ž‡‘ˆ–Š‡
†‡•‹‰Ǥ
Le Chef du Peltier
Door gebruik te maken van natuur­
kundige principes, maakt Björn Luik
soeproeren door de cateringmedewerker
verleden tijd. Opstijgende warmte uit de
ketel zorgt ervoor dat de soep geroerd
wordt door een garde die vastzit aan
het deksel, met een zogenaamd peltierelement. Een soort energiekringloop die
voor directe energie- en menskracht­
besparing zorgt. Het werkende concept
liet ons zien dat dit een zeer haalbaar
product is.
Visie
Doğa Emirdağ
concept
͜ǤĊčĊċĉĚĊđęĎĊė
Duo
Een plus een is twee. Of in het geval van
Duo, ontworpen door Doğa Emirdağ,
meer. Veel meer. Met zijn Dual Kettle
Soup Maker worden twee kleinere soepketels naast elkaar gebruikt in een klein
opwarmsysteem. Met iets kleinere porties
en efficiënt gebruik van energie en de
beschikbare hoeveelheid soep wordt
direct warmte en energie bespaard. Met
een stevige theoretische onderbouwing, waar zelfs de kilowattuur-prijs die
bedrijven voor energie betalen in mee
wordt genomen, is dit design op-en-top
TU Delft.
Ƥ‰—”‡͛
Ƥ‰—”‡͜
Design report by Bjorn Luik - Sustainable catering solutions
concept
ontwerp
Veneca
De leden van de Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (Veneca) zorgen
voor een lekker, gevarieerd en duurzaam aanbod in eten en drinken in meer dan
4.000 bedrijfsrestaurants, scholen, instellingen en vliegtuigen. Elke dag verzorgen
onze leden twee miljoen maaltijden in Nederland. Daarmee vertegenwoordigen
Veneca-leden circa 81% van de markt. Een grote verantwoordelijkheid die we
serieus nemen. Met gezonde, duurzame producten zorgen we voor vitale medewerkers en studenten. En daarmee voor een vitaal Nederland. Bovendien zijn alle
leden van Veneca in het bezit van een Cercat-certificaat. Dat geeft u de zekerheid
dat de catering­organisatie voldoet aan hoge eisen op het gebied van kwaliteit,
hygiëne, voedsel­veiligheid en duurzaamheid.
Kijk ook eens op www.veneca.nl voor
onze initiatieven op het gebied van
verduurzaming, gezondheid en vitaliteit.
Secretariaat Veneca: Stephensonweg 14 | Postbus 693 | 4200 AR Gorinchem | T 0183 - 626 172 | E [email protected] | www.veneca.nl