Struinen 3-2014

Contactpersonen en adressen deel 1
Het bestuur van de afdeling Waterweg-Noord
Voorzitter en externe contacten: Tom Schoenmakers
tel. 010-4703447, Hofsingel 45, 3134 VE Vlaardingen
E-mail: [email protected]
Penningmeester: Loek Batenburg, tel. 010-5922697
Adriaan Brouwerstraat 11, 3141 JA Maassluis
E-mail: [email protected]
Ledenadministratie: Joost de Kurver, tel. 0174-761159
Vaartstraat 4, 2691 AK ’s-Gravenzande
E-mail: [email protected]
Waarnemend secretaris: Marie Baar, tel. 010-4662921
Nolensstraat 24A, 3039 PV Rotterdam
E-mail: [email protected]
Bestuurslid: Sjaak Keijzer, tel. 010-4347149
Redactie Struinen: Anneke van der Meulen, tel. 010-4715415
Koekoekslaan 69, 3121 XJ Schiedam
E-mail: [email protected] (kopij Struinen)
Redactiecommissie: Anneke van der Meulen en Frank van Alphen
De contributie bedraagt m.i.v. 01-01-2014:
€ 32,00 voor leden,
€ 11,00 voor huisgenootleden,
€ 16,00 voor jeugdleden (tot 25 jaar),
€ 11,00 voor leden van andere afdelingen (Struinenabonnee).
IBAN-nr. NL44 INGB 0000 3374 67 ten name van KNNV afd WaterwegNoord te Maassluis. Opzegging lidmaatschap vóór 1 december. Mocht er
iets mis zijn met de bezorging van Struinen, neem dan even contact op.
Natuurcentrum “de Boshoek”, Bospad 3, Schiedam Noord (achter het
Bachplein), tel. 010-4702050. E-mail: [email protected].
Website van de Boshoek: www.natuurcentrumdeboshoek.nl.
Openingstijden: zaterdagochtend van 10.00 uur tor 13.00 uur. Voor activiteiten zie Struinen en de website.
Bereikbaar met tramlijn 21 of 24, uitstappen halte Bachplein.
Vormgeving omslag: Joost de Kurver
1
Inhoud
Contactpersonen en adressen deel 1
1
Voorwoord van het bestuur
3
Algemene excursie in de Rietputten en het Volksbos
4
Determineren kan je leren
6
Welkom bij het Zuid-Hollands landschap in de Sophiapolder
7
De mens als natuurverschijnsel
11
Kijk- en leesboek ‘wat mooi is moet je koesteren’
13
Sluitingsdatum copy Struinen 4e kwartaal 2014
15
Nieuwe leden
15
Bijzondere waarnemingen
16
Programma Overzicht
22
Contactpersonen en adressen deel 2
26
2
Voorwoord van het bestuur
Wat een prachtig voorjaar hebben we!
In mijn (rotterdamse) tuin heeft voor het eerst een Vlaamse Gaai
gebroed. Af en toe is het een herrie van
jewelste, wanneer de beide ouders met
duikvluchten en loopings hun jong beschermen tegen de likkebaardende kat van
de buren. En het jong gaat ook flink te keer
als hij te lang op zijn eten moet wachten.
Dus dichtbij huis boeiende vogelwaarnemingen!
Nog leuker en interessanter is het om op één
van de excursies van de Vogelwerkgroep mee te gaan!
Ook de Plantenwerkgroep, de Strandwerkgroep en de Paddenstoelenwerkgroep zijn zeer actief in het bedenken en begeleiden van mooie en
interessante excursies.
Het bestuur doet ook z'n best om een algemene excursie voor u te
organiseren; graag zouden we wat meer aanbieden, maar op 7 september zal Loek een excursie leiden door de Rietputten.
Mocht één van u inspiratie hebben of een wens hebben, laat het ons
weten, dan proberen we iets te organiseren.
Heeft u al op de vernieuwde website van de KNNV gekeken?
Er moet nog wat aan geschaafd en gesleuteld worden, maar er is een
heleboel interessants op te lezen. Kijkt u bijvoorbeeld eens naar de
verslagen van de Plantenwerkgroep van afdeling Waterweg-Noord.
Laten we hopen dat het mooie voorjaar de voorbode van een mooie
zomer is.
Ik wens u allen veel leesplezier met deze Struinen en veel “buitenplezier”.
Marie Baar
3
Algemene einde zomer-excursie in de Rietputten en het
Volksbos op zondag 7 september 2014 om 10.00 uur
o.l.v. Loek Batenburg.
Om de finale van de zomer te vieren gaan we nog een keer naar de
Rietputten en het Volksbos. Vaak zien we in deze tijd veel roofvogels.
Het vorig jaar nog de boomvalken met jongen. En altijd zijn er wel
rietvogels als baardman en rietgors. Soms in de plas tientallen watersnippen en meestal vele soorten eenden.
Verder is de plantenrijkdom groot en er zijn ook al verschillende paddenstoelen te vinden.
Loek kent het gebied als geen ander. Graag deelt hij zijn kennis van de
flora en fauna in ‘zijn achtertuin’ met anderen.
En voor de meesten van ons is het niet ver.
Verzamelen bij de ingang van het Volksbos, Maassluisse Dijk (tussen
Vlaardingen en Maassluis). Aanmelden is niet nodig. Verrekijker en
waterdichte schoenen of laarzen aanbevolen.
Tom Schoenmakers
4
5
Determineren kan je leren
Een enkele maal ving ik op, dat determineren van planten moeilijk is.
Voor sommigen is dat zelfs een belemmering om naar de Plantenwerkgroep te komen, hoewel determineren maar één van de activiteiten
is. Plantenkennis is wel de basis van de PWG. Nu zou het beter zijn als
er een cursus plantenkennis kwam, maar dat zit er momenteel niet in om
genoeg mensen bij elkaar te krijgen op een avond of middag. Daarom
bied ik aan voor iemand die dat wil, eens samen met mij wat planten te
bekijken en te determineren op afspraak. Gewoon even bellen.
Priscelline van de Pas, tel. 010-4740030 of email [email protected].
Priscelline van de Pas
6
Welkom bij het Zuid-Hollands landschap in de
Sophiapolder
Frouke Escher volgt al twee jaar de ontwikkelingen in de Sophiapolder.
Hier enige van haar gedachten en waarnemingen, waarmee zij zeker
nog verder zal gaan. Ik vind deze puntsgewijze opsomming zeer de
moeite waard, omdat ze veel kennis ten toon spreidt en oog heeft voor
de brede samenhang. Op 2 juli gaan we er weer naar toe. (Priscelline).
De Sophiapolder is Deltanatuur, evenals de Biesbosch, de Grienden en
Tiengemeten. Het verschil tussen hoog en laag water is er ca 80 cm.
Geschiedenis van de Sophiapolder: het 77 ha grote Natuureiland
Sophiapolder is in 2011 ingericht door Rijkswaterstaat, de Provincie ZuidHolland en Stichting Het Zuid-Hollands Landschap. Op twee plekken
werd de dijk doorgestoken waardoor het hele gebied onder invloed van
eb en vloed is komen te staan. De historie van het eiland gaat veel
verder terug. In de 14e eeuw ontstonden er door verzanding zandbanken
in de rivier de Noord. Omstreeks 1850 wordt er om een van die
zandbanken een ringdijk gelegd waarna de plaat van zand en slib tot
polder wordt omgevormd. Rond 1900 kwam rond de hele Sophiapolder
één grote kade en werd het totale gebied in agrarisch gebruik genomen.
Al in 1996 werd besloten, dat de Sophiapolder natuurgebied zou worden
als compensatie voor natuur- en landschapswaarden die verloren gingen
bij de aanleg van de Betuweroute. De goederentreinen gaan via de 8 km
lang Sophiaspoortunnel op zo’n 25 m diepte onder het eiland door. Het
eiland is in 1856 vernoemd naar Koningin Sophia, de vrouw van Koning
Willem III. (Geschiedenis uit folder van Het Zuid-Hollands Landschap).
Nu is het noorden een reservaat voor vogels, het zuiden is gereserveerd
voor extensieve recreatie, dus voor wandelaars, ruim 2,5 km. Naast
allerlei steltlopers en meeuwen ook Bergeenden, Aalscholvers, Lepelaars en af en toe ook roofvogels. Ook voor planten is het er interessant.
De successie op de paden verloopt snel. Eerst ganzenvoetsoorten e.d.
Nu al meer blijvende soorten o.a. Hondsdraf, Zilverschoon. Op de paden
ook veel distels o.a. de Kruldistel. Het is een soort die in dit gebied thuis
hoort, maar die voetgangers met open schoenen nogal hindert door zijn
stekels. Er wordt veel gemaaid. Naast de paden ook een boeiende flora.
Aan de waterkant bij de Rietbaan staan nogal wat bomen, vooral veel de
Gewone es. En verder ook wel de Esdoorn. Daartussen veel Grote
Engelwortel, Haagwinde, Echte valeriaan, Moerasandoorn, Koninginnekruid, Harig wilgenroosje, Grote brandnetel. Dit zijn allemaal planten, die
bij elkaar horen: het verbond van Harig wilgenroosje. Deze planten
worden in de winter regelmatig, maar oppervlakkig overstroomd.
7
Echte koekoeksbloem
Opvallende planten zijn:
Grote Kattenstaart
Speerdistel
Akkerdistel
Kruldistel
Grote kaardebol
Knoopkruid
Grote klit
Gewone klit
Boerenwormkruid
Sint-Janskruid
Jakobskruiskruid
Bezemkruiskruid
Wilde reseda
Echte koekoeksbloem
Avondkoekoeksbloem
Gewone berenklauw
Grote engelwortel
Gewone engelwortel
Peen
Echte valeriaan
Haagwind
Heggendoornzaad
Pinksterbloem
De plantengroei zegt iets over de bodem. Zo wijzen de Grote brandnetel
en de Ridderzuring op grote voedselrijkdom. Op dit moment staat de
Ridderzuring er heel goed bij. Op den duur zal dat veranderen. Door de
regen zullen de voedingszouten wegspoelen. Wanneer het milieu minder
gunstig wordt voor deze soort krijgen de Zuringhaantjes hun kans. Dat
zijn groene kevertjes, die ronde gaatjes in de bladeren veroorzaken.
Vaak kan men dan aan de onderkant van het blad de oranjegele eitjes
vinden.
De Grote brandnetel heeft zijn vrienden en ook vijanden. Een vijftal
vlinders kiezen de brandnetel soms of altijd als waardplant. Op de
waardplant legt de vlinder zijn eitjes. De Kleine vos, de Atalanta, de Dagpauwoog en het Landkaartje kiezen steeds brandnetels als waardplant.
De Gehakkelde aurelia kan ook Hop, Ribes of Iep als waardplant kiezen.
Eén grote strook brandnetels is echter niet ideaal, want er moeten verschillen in schaduw, vochtigheid e.d. bestaan. De vlinder moet dus
kunnen kiezen.
8
Ook voor andere insekten zijn bloeiende planten van belang. Bijen,
Hommels, Zweefvliegen, andere vliegen en kevers zoeken bloeiende
planten op. Tegenwoordig hebben de bijen en hommels het soms
moeilijk om voedsel te vinden. Vooral wanneer er een tijdje vrijwel geen
bloeiende bloemen te vinden zijn. Hoe zit dat op de Sophiapolder?
De associatie van Grote pimpernel en Weidekervel is zeer bloemrijk en
rivierbegeleidend. De Grote pimpernel heb ik wel waargenomen, maar
niet talrijk. De Weidekervel heeft nu in 2014 veel nakomelingen (of zijn
het de kiemplanten van de Reukeloze kamille, die daar in 2012 groeide?
Tussen deze jonge plantjes zijn ook veel kiemplantjes van de Selderij te
vinden. Op deze plek nu ook mooie paddenstoeltjes. Is het Gewoon
Veentrechtertje of Roodbruin trechtertje? Dat zou je dan microscopisch
moeten bekijken.
De waterstroming in Rietbaan, in de Noord en op het slik kan snel zijn.
Uren lang laag water en dan opeens komt het water binnen. De opzet
van de polder is, dat er een groot gedeelte is waar biezen kunnen
groeien. Een klein gedeelte zal met Riet of Wilgen begroeid worden, als
de plannen uitkomen. Op deze manier is het gunstig voor steltlopers. Er
is een gedeelte waar de dijk laag is. Dat is bedoeld om het water bij hoog
water en ijs de mogelijkheid te bieden langs Dordrecht te stromen. Dit
stuk van de dijk is interessant voor de planten. Het is natter, dus minder
warm, dus veel planten blijven lager, en bloeien later. Er is een zekere
zonering. Hier groeit het Klein vlooienkruid(KFK 436). Iets verder naar
het noorden een plaats, waar het Oeverwarkruid groeide (KFK 012). Dat
betekent dat de plant aanwezig is in 4-10 kmhokken. Van zo’n zeldzame
plant had ik moeten laten controleren, dat de determinatie juist is.
Korstmossen (Lichenen) op bomen en op stenen geven ook aanwijzingen over het milieu. Op de dijk langs de Noord groeien andere
planten dan langs de Rietbaan. Door de Noord varen veel grote
schepen, dus langs de buitenkant is er voor de meeste planten teveel
stroming. Bomen zijn ongewenst omdat het uitzicht van de schippers niet
belemmerd mag worden.
Algen. De donkergroene soort (een soort van het geslacht Nopjeswier is
een heel elastische soort. Vorig jaar waren er na een storm flinke ronde
gaten in het wierdek geslagen. Nu groeit dit wier nog hoofdzakelijk in
stroken langs de geulen.
Fluviatiele soorten- soorten met een verspreidingsgebied vrijwel beperkt
tot de omgeving van de rivieren: Liggende ganzerik, Klein vlooienkruid,
Weidekervel(?).
Munt, Heggendoornzaad en Heelblaadjes doen het heel goed. Vooral
munt heeft zich heel sterk uitgebreid. Zouden de ganzen daarbij een rol
gespeeld hebben? (vraat en dan zaad in de uitwerpselen?) Peen is
9
telkens een sterk vertakte plant. Dat is normaal als het gemaaid wordt.
Op de Sophiapolder zal deze vorm het resultaat van vraat zijn.
Paarbladig fonteinkruid vond ik in 2012 pas in de maand oktober. In 2013
weer! Kennelijk wordt het gretig gegeten door de ganzen. In okto-ber zijn
ze minder talrijk in de Sophiapolder.
De Late stekelnoot deed het in 2012 prima: 5 flinke planten. Toch in 2013
afwezig. Deze plant staat bekend als onbestendig.
Het Stijf barbarakruid deed het vorig jaar heel goed.
Frouke Escher
10
De mens als natuurverschijnsel
Kinderen leren tegenwoordig op de lagere school dat onze voorouders
zo’n 60.000 jaar geleden uit Afrika vertrokken. Dat is helemaal waar,
maar de geleerden zijn er achtergekomen dat onze voorouders al een
paar keer eerder vertrokken waren uit Afrika. En niet zo’n beetje eerder
ook.
Nog maar kort geleden werden in Georgië, op de Kaukasus, overblijfselen gevonden van mensachtigen die 1,8 miljoen jaar oud bleken te
zijn! Na veel discussie werd de soort geclassificeerd onder de Homo
erectus, een heel oude mensensoort. Ook in China en Indonesië zijn
overblijfselen van die soort gevonden.
En in Spanje werden niet al te lang geleden de 800.000 jaar oude botten
gevonden van weer een andere mensachtige, van de Homo heidelbergensis (de allereerste botten van dit type werden bij Heidelberg, in
Duitsland, gevonden; vandaar de naam). De soort was ook al uit Afrika
bekend. Dus dit was een tweede soort mensachtige die Afrika verlaten
had.
Sinds kort is bekend dat uit de Homo
heidelbergensis twee nieuwe soorten
mensachtigen evolueerden: de groep die
naar Europa verhuisd was ontwikkelde zich
tijdens de ijstijden tot de robuuste
Neanderthalers, en de groep Homo
heidelbergensis die in Afrika achtergebleven was, evolueerde tot.ons, de moderne
mens! We delen dus een gemeenschappelijke voorouder met de Neanderthalers. Vandaar dat ons DNA voor 99,9
procent gelijk is. Dat zijn allemaal heel
recente ontdekkingen.
O.k., de moderne mens had zich dus
ontwikkeld in Afrika, ten tijde dat de Neanderthalers zich verspreidden
over Europa en het Midden-Oosten, en de laatste restjes van de Homo
erectus nog rondliepen in Azië.
De moderne mens verliet inderdaad rond 60.000 jaar geleden Afrika,
maar er was al een eerdere exodus geweest, zo rond 100.000 jaar
geleden! Omdat Europa nog in de greep was van de ijstijden, en omdat
de moderne mensen niet zo goed aangepast waren aan kou als de
Neanderthalers, kwam die eerste ontsnappingspoging toen niet verder
dan Israël. Toen het opnieuw kouder en kouder werd, verdwenen daar de
11
moderne mensen weer. Ze stierven uit, of ze keerden terug naar het
warmere Afrika. De Neanderthalers hielden echter stand.
60.000 jaar geleden kwam
er dus een nieuwe poging,
en ondanks dat het nog
steeds bitter koud was in
Europa, lukte het dit keer
wel. De moderne mens
verspreidde zich heel snel
naar Azië en Australië, en
zo’n 40.000 jaar geleden
kwam
er
een
stroom
mensen vanuit Azië richting
West-Europa. Ze waren niet
met zo velen, maar toen 11.000 jaar geleden de laatste ijstijd ophield,
toen begon het tijdperk van de mens pas echt.
Om onduidelijke redenen waren de Neanderthalers en de Homo erectus
inmiddels uitgestorven. Er wordt ontzettend veel onderzoek gedaan naar
de geschiedenis van de mens, en die van andere mensachtigen, en bijna
iedere week worden er weer nieuwe, interessante feiten ontdekt, en
gepubliceerd.
Ik houd u op de hoogte.
Frank van Alphen
12
Blankenburgtunnel aanleiding voor boek ‘Wat mooi is moet
je koesteren’ Kijk- en leesboek verschenen over
Zuidbuurt in Vlaardingen - Maassluis
De Zuidbuurt tussen Vlaardingen en Maassluis is een pareltje. Wie er op
zijn gemak doorheen wandelt of fietst belandt in een andere wereld. Het
boek ‘Wat mooi is moet je koesteren’ laat die wereld zien. Lezers maken
uitgebreid kennis met een aantal bewoners van de Zuidbuurt en kunnen
hun hart ophalen aan prachtige beelden van mensen, dieren, boerderijen
en het landschap. Daarnaast geven luchtige tekstjes informatie over
cultuurhistorische blikvangers en opvallende flora en fauna. Tekstschrijver Janneke van der Schoot, fotograaf Theo van Pelt en vormgever
Anika Klevering maakten samen het boek.
Waarom dit boek? Fotograaf Theo van Pelt: “De mogelijke komst van de
Blankenburgtunnel heeft ons op het idee gebracht. We komen alle drie
uit de buurt en weten hoe geweldig het hier is. We wilden graag een
soort document maken waarin veel moois van de Zuidbuurt is opgeslagen. Voor nu en voor later.” Tekstschrijver Janneke van der Schoot:
“Je moet het boek eigenlijk zien als een uitnodiging om de Zuidbuurt
beter te leren kennen. En er met volle teugen van te genieten. De toekomst van de Zuidbuurt is immers ongewis.”
Persoonlijk
Fotograaf en tekstschrijver brachten vele uren door aan de Zuidbuurt.
Wat viel hen op? Janneke: “De openhartigheid van de bewoners die ik
heb geïnterviewd. De verhalen zijn soms heel persoonlijk. Je leest
bijvoorbeeld hoe boerin Co Hollaar van De Karperhoeve haar man leerde kennen. Of welke bijzondere betekenis de kunstenaars Winnie
Teschmacher en Kim Zeegers geven aan de opkamer in hun boerderij.
Maar de verhalen schetsen ook een mooi beeld van de geschiedenis van
de Zuidbuurt. Bewoner Arie de Baat vertelt bijvoorbeeld over de vele
boeren die ruim 25 jaar geleden plaats moesten maken voor bedrijven in
de recreatieve sector.”
Boeren
Fotograaf Theo van Pelt doorkruiste ruim een jaar de Zuidbuurt. Dat leverde fraaie foto’s op van alle seizoenen. Maar er was nog een voordeel.
Theo won het vertrouwen van een aantal boeren die niet stonden te
springen een plaatsje in het boek te krijgen. “Ze staan er nu wel in,
uiteraard met toestemming. Want een boek over de Zuidbuurt zonder
hen, dat kan natuurlijk niet.” Vormgever Anika Klevering ontdekte dat de
Zuidbuurt nog mooier was dan ze dacht. “Het vormgeven van de ver13
halen van Janneke met de mooie foto's van Theo was erg leuk om te
doen. Daarnaast ben ik nog enthousiaster geworden over de Zuidbuurt,
wat een prachtig gebied!”
‘Wat mooi is moet je koesteren’ is voor € 15,- te koop bij de regionale
boekhandels. Ook in de winkel van de Boshoek is het boek verkrijgbaar.
Een boek bestellen kan door een e-mail te sturen aan
[email protected]. Dan komen er wel € 2,50 verzendkosten
bij.
In het boek ‘Wat mooi is moet je koesteren’ wordt Loek Batenburg
uitgebreid geïnterviewd. In het verhaal ‘Op pad met Loek Batenburg’
worden het Volksbos en de Rietputten belicht en het werk van de KNNV
Waterweg Noord.
Janneke van der Schoot
Foto Theo van Pelt
14
Sluitingsdatum informatie voor Struinen van het
4e kwartaal 2014:
20 augustus 2014
Wilt u uw informatie zoveel mogelijk elektronisch insturen, bij voorkeur in
MS-Word (op A4 formaat, lettertype Arial 14 en beiderzijds uitvullen).
Illustraties (liefst zo licht mogelijk afgedrukt) van harte welkom, graag
apart insturen.
Mijn email-adres is: [email protected]
Anneke van der Meulen
Nieuwe leden
Wij heten de volgende leden van harte welkom bij onze afdeling:
Dhr. B. (Bart) Top
Dhr. G. (Gijs) van Rij
Mw. S. (Sietske) Batenburg
Schiedam (KNNV lid)
Schiedam (huisgenootlid)
Maassluis (huisgenootlid)
15
Bijzondere waarnemingen februari - mei 2014
Het voorjaar is vroeg begonnen dit jaar en sommige zomergasten waren
dan ook al vroeg teruggekeerd van hun overwinteringsgebieden. Het
gebied De Ruigte in de Broekpolder lijkt steeds interessanter te worden
en inmiddels is daar ook een kijkscherm geplaatst wat al meteen een
Temmincks Strandloper opleverde. Veel bekijks trokken een Ringsnaveleend en een Amerikaanse Wintertaling. De Ruigte is kennelijk ook
erg aantrekkelijk voor Geoorde Futen; daarvan werden er op een zeker
moment zelfs 9 exemplaren gemeld. Interessante roofvogels betroffen
een overvliegende Zeearend, een Zwarte Wouw en enkele
Wespendieven. Verder zijn nog leuk om te vermelden: 3 Bijeneters, een
Fluiter en een tweetal Roodmussen. Met betrekking tot de uilen is er
goed en slecht nieuws.
Hieronder volgt weer het overzicht van (een selectie van) leuke en
bijzondere vogels die in de afgelopen periode in het gebied WaterwegNoord zijn waargenomen.
Zes Kleine Rietganzen waren op 7 april aanwezig in het Kraaiennest.
Later, op 12 april, werden de zes vogels ook gezien in de Aalkeetbuitenpolder. Het zouden late Kleine Rieten kunnen zijn, maar gelet op
de vogels die jaarrond bij Westerlee aanwezig zijn wordt door sommigen
aan de wilde herkomst getwijfeld. Van 12 t/m 15 maart waren nog 2
Roodhalsganzen aanwezig in de Aalkeetbuitenpolder. Van 9 tot 15
maart verbleef een mannetje Krooneend in het Recreatiegebied Poldervaart. Een vrouwtje was op 7 april aanwezig in de Wilhelminahaven van
Schiedam.
Ringsnaveleend
Foto: Jan van der Meulen
16
Op de meest noordelijke plas van het gebied De Ruigte in de Broekpolder werd op 9 maart een mannetje Ringsnaveleend ontdekt. De
vogel trok veel bekijks en werd voor het laatst gezien op 20 maart.
Het vrouwtje Brilduiker dat in de vorige Struinen al werd gemeld in De
Ruigte was daar ook de afgelopen periode nog aanwezig en de laatste
melding dateert van 30 maart.
Een mannetje Amerikaanse Wintertaling werd op 10 april ontdekt op
de Rijsplas. De vogel werd ook af en toe gezien in De Ruigte, maar
verbleef later voornamelijk in de Aalkeetbuitenpolder op het plas-dras
gebied. De vogel werd nog tot 1 mei gezien. Op 2 april waren 2
Patrijzen aanwezig in Klaas Engelbrechtspolder. Een roepende Patrijs
werd op 5 april gehoord in de Woudse Polder; op 28 mei werd de vogel
daar ook nog gezien.
In het gebied De Ruigte werden op 10 maart de eerste 2 Geoorde Futen
gesignaleerd. Dit aantal nam verder toe tot 9 exemplaren op 2 juni. Eind
mei werden nestelende vogels gemeld en begin juni zat er in ieder geval
één op het nest. Ook de Rietputten had weer een paartje Geoorde
Futen. Nieuw was een baltsend paar op de kanoplas in Maassluis-Oost.
Op de Nieuwe Waterweg bij Hoek van Holland kon in april en mei
regelmatig een Kuifaalscholver worden waargenomen.
Op slechts twee plaatsen werden in de afgelopen periode “hoempende”
Roerdompen gehoord. In de Rietputten werden 3 exemplaren gehoord
en een ander exemplaar werd gemeld uit het Abtswoudse Bos. Een
Kleine Zilverreiger was op 24 februari ter plaatse in de Duifpolder.
Kleine Zilverreiger Foto: Jan van der Meulen
17
In de Dijkpolder tussen Maassluis en Maasland werd op 28 maart een
exem-plaar gezien en in De Ruigte was in mei ook enkele dagen een
Kleine Zilverreiger aanwezig. In het gebied Vockestaert was op 12 april
een Purperreiger ter plaatse. Op 20 april bevond zich een exemplaar in
de Rietputten en diezelfde dag avonds vloog er ’s avonds een
Purperreiger laag over de Broekpolder. Op 18 mei werd in de Rietputten
opnieuw een Purperreiger gezien.
Een Zeearend vloog op 26 april in noordoostelijke richting over de Klaas
Engelbrechtspolder. Op 30 maart vloog een Visarend over VlaardingenHoly. Een dag later werd opnieuw een Visarend waargenomen die in
oostelijke richting over de Rietputten vloog en 10 minuten later ook door
een andere waarnemer in Vlaardingen-Zuid werd opgepikt. Een Zwarte
Wouw vloog op 12 april over de wijk Woudhoek-Noord in Schiedam.
Eind mei was er veel trek van Wespendieven in Nederland. Op 23 mei
vloog een Wespendief over Maassluis; een dag later werd een
overtrekkend exemplaar gezien boven de Broekpolder en op 31 mei
vloog nog een Wespendief over de wijk Vlaardinger-Ambacht. Een groep
van 5 Kraanvogels vloog op 12 maart in noordelijke richting over
Schiedam-Noord.
In de Klaas Engelbrechtspolder waren op 26 april 10 Kluten aanwezig.
Eind mei werden er daar nog steeds 8 gezien. Eind februari bevond zich
en kluut bij het Kraaiennest. Op 23 april werden 2 exemplaren gezien in
de Rietputten en begin mei waren 2 Kluten ter plaatse in de Aalkeetbuitenpolder. Op 7 mei is in De Ruigte een kijkscherm geplaatst waarachter meteen al een Temmincks Strandloper werd ontdekt, een soort
die bij ons niet vaak wordt waargenomen. Bokjes werden gemeld uit de
Vockestaert, Polder Noord Kethel en het Kraaiennest (2 exemplaren).
Er waren de afgelopen periode diverse meldingen van overvliegende
Zwartkopmeeuwen. Meestal ging het daarbij om 2 exemplaren. Maar
op 21 april bevonden zich bij Negenhuizen/Zouteveen 12 exemplaren op
een pas gemaaid veld tussen andere meeuwen. Een groep van 14
Dwergmeeuwen werd op 19 april gezien foeragerend boven de
Foppenplas. De Noordse Stern is een stern die in ons gebied, m.u.v.
Hoek van Holland ook niet vaak wordt gemeld. Op 11 mei was een adult
zomer ter plaatse in de Broekpolder, vliegend boven de Vlaardingervaart. Een drietal Zwarte Sterns waren op 25 april aan het foerageren
boven de Vlietlanden. In Hoek van Holland werd op 9 maart bij de
Noorderdam een Alk waargenomen. De voorlopig enige Zomertortel
werd op 9 mei gezien, foeragerend in de Vockestaert.
18
Jagende Ransuilen werden gemeld in de Broekpolder, de Holierhoeksepolder, langs de Maassluissedijk in Vlaardingen, nabij de Woudweg in Schiedam en in het Abtswoudse Bos. In dit laatste gebied werden
ook meerdere juvenielen gehoord. De Kerkuilen van de Vergulde Hand
lijken definitief te zijn vertrokken. Vorig jaar werd er al niet meer gebroed,
maar was de kast nog wel bewoond. Dit jaar geen enkel teken meer van
de Kerkuilen. Dit nadat in de periode 2007 t/m 2012 er 6 succesvolle
broedsels zijn geweest, met in totaal 24 jongen die allemaal zijn geringd.
In de Dijkpolder (Maasland) op een locatie waar al sinds 2006 Steenuilenkasten hangen zijn voor het eerst 4 juveniele Steenuilen
aangetroffen. Eerder waren wel adulte vogels en/of eieren gevonden,
maar nooit jongen. De jongen zijn, 17-19 dagen oud, geringd. Andere
waarnemingen van Steenuilen betroffen een exemplaar in een
boomgaard aan de Woudweg; een exemplaar langs de Oostveenseweg
in Vlaardingen en tot slot werd er nog een Steenuil gefotografeerd op de
golfbaan in de Broekpolder.
Diverse waarnemingen van IJsvogels de afgelopen periode in de Broekpolder en met name in De Ruigte. Verder werden nog IJsvogels gemeld
in de Rietputten, het Beatrixpark en bij de Vlietlanden.
Op 3 mei waren in Hoek van Holland kort 3 Bijeneters ter plaatse. Op
16 mei vlogen 2 exemplaren laag over de Aalkeetbuitenpolder.
Bijeneters
Foto: Jan van der Meulen
Er waren diverse waarnemingen van zowel een mannetje als een
vrouwtje Kleine Bonte Specht in de Broekpolder in het gebied De
19
Ruigte. Gelet op het gedrag zou het wel eens een broedgeval kunnen
zijn. Een Draaihals werd op 23 april aangetroffen in de Rietputten. De
vogel liet zich een tijdlang goed bekijken.
In het gebied Lange Bonnen bij Hoek van Holland waren op 10 maart 4
Rouwkwikstaarten ter plaatse. Op diezelfde dag werd er ook een exemplaar gezien in De Ruigte. Nachtegalen werden zoals gebruikelijk het
meest gehoord in en rond Hoek van Holland met ca. 15 territoria.
Daarnaast werden Nachtegalen gemeld in Schiedam (3), Broekpolder (2)
en Abtswoudse Bos (2). Een zingend mannetje Zwarte Roodstaart werd
op 7 mei aangetroffen in Schiedam-Noord. In de omgeving van het
station in Maassluis werden op 13 mei 2 zingende exemplaren gehoord.
Een Beflijster werd op 11 april aangetroffen bij Abtswoude. Op 12 april
werd een exemplaar gezien in de Oude Campspolder en op 18 april was
een Beflijster aanwezig in de Broekpolder. In de Rietputten, de
Broekpolder en het Abtswoudse Bos werden in elk van de gebieden 3
territoria van Sprinkhaanzanger vastgesteld. Daarnaast werden nog
Sprinkhaanzangers gemeld in de Vockestaert (1 á 2), in de Aalkeetbuitenpolder (2), in de Vlietlanden en ten ZO van Maassluis. In totaal dus
14 á 15 territoria. In de Aalkeetbuitenpolder werd op 3 plaatsen een Snor
gehoord, net als in het Abtswoudse Bos. Nieuw was een Snor in het
kanoplasgebied bij Maassluis. Verder werd nog een Snor gehoord in de
Rietputten, de Vlietlanden en in de Vockestaert.
De Broekpolder wordt zo langzamerhand een bolwerk voor Cetti’s
Zanger met in de afgelopen periode 4 exemplaren langs het pad naar de
vogelhut en de Rijskade. Ook vanuit de Vlietlanden kwamen meldingen
van een zingende Cetti’s Zanger. In de groenstrook langs de Waterweg
bij Maassluis was eveneens enkele weken een Cetti’s aanwezig. Op 1
april werd een zingend exemplaar waargenomen in het gebied
Vockestaert.
Op basis van het aantal meldingen van zingende Spotvogels kom ik in
ons gebied tot minstens 14 territoria. Daarvan zeker 4 in de Broekpolder.
Dit is minder dan vorig jaar toen er in totaal tussen de 22 en 27 territoria
werden geteld, waarvan 8 tot 10 in de Broekpolder. Maar toen werd er
gerichter gezocht. Een roepende en af en toe zingende Fluiter werd op
23 april gemeld in het Sterrenbos in Schiedam. De Klapekster die al
sinds oktober 2013 aanwezig is in de Broekpolder werd op 20 februari
nog gezien in De Ruigte. Op 22 maart werd de vogel daar ook
baltsend/zingend waargenomen. De Roekenkolonie in Maassluis,
vlakbij de Blauwe Brug over de Boonervliet, heeft jarenlang een
20
kwakkelend bestaan geleid met meestal niet meer dan 15 nesten. Vorig
jaar werd er al een record gevestigd met 26 nesten. Dit jaar zijn er daar
totaal maar liefst 49 nesten geïnventariseerd.
De Broekpolder is nog steeds de plek waar je gemakkelijk Wielewalen
kunt waarnemen met dit jaar naar schatting 4 á 6 paar, evenveel als
vorig jaar. Ook op de andere bekende locaties rond de Rietputten
werden 3 Wielewalen gemeld. In de Kapittelduinen bij Hoek van Holland
werd op 26 februari een Goudvink gezien. Op 13 mei waren in Hoek
van Holland-Dorp 2 exemplaren ter plaatse. In de Broekpolder werden
op diverse plaatsen Appelvinken waargenomen (2 tot 4 exemplaren).
Langs de Iepenlaan (tegenwoordig Klokbekerpad) vertoonden 2 exemplaren nestindicerend gedrag en op 9 mei werden daar 6 pas uitgevlogen jongen gezien. Op 25 mei waren ook 2 Appelvinken ter plaatse
nabij de Maassluissedijk.
Op 30 mei werd in de Vockestaert een zingende Roodmus ontdekt die
ongeveer een half uur kon worden waargenomen. Op dezelfde dag werd
in het recreatiegebied Poldervaart ter hoogte van de Schie ook een
zingende Roodmus aangetroffen die helaas ook na enkele minuten
wegvloog.
Tot zover dit overzicht met dank aan alle waarnemers die de moeite
hebben genomen hun waarnemingen door te geven. Voor vragen of
opmerkingen over dit overzicht kan contact worden opgenomen met Jan
van der Meulen, tel.: 010-4715415 of email: [email protected]
21
Programma Overzicht
Voor zover niet nader aangegeven vinden de bijeenkomsten plaats in
ons verenigingsgebouw “De Boshoek” aan het Bospad en beginnen ze
om 20.00 uur.
PWG
SWG
VWG
PaWG
Plantenwerkgroep
Strandwerkgroep
Vogelwerkgroep
Paddenstoelenwerkgroep
Wo 02 jul PWG-excursie wederom naar de Sophiapolder. Het gaat om
Deltanatuur met een getijdenverschil van gemiddeld 80 cm.
We kunnen om 13.00 uur overgezet worden met een bootje.
Trek waterdichte schoenen aan. Honden mogen niet mee het
eiland op. Adres Veersedijk 301 Hendrik-Ido-Ambacht. Vooraanmelden bij Priscelline: 010-4740030 of [email protected].
Za 05 jul
SWG-excursie naar De Heerenkeet / Flaauwers. We gaan
snorkelen in het gebied tussen de golfbrekers bij De
Heerenkeet richting Flaauwers inlaag en/of de getijdepoel die
daar is gecreërd door Rijkswaterstaat. In het eerste gebied
zitten veel viltkokeranemonen, dus als je die soort nog nooit
hebt gezien, maak je vandaag grote kans. Duikbril en snorkel
noodzakelijk en als je een duikpak hebt of kunt huren (inclusief schoeisel), is dat geen overbodige luxe! Aanvang excursie: 1300 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten (0628964475 of [email protected]).
Vr 11 jul
Planten strepen in de Broekpolder om 14.00 uur. Info:
Priscelline: 010-4740030 of [email protected]
Di 15 jul
PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert.
Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos. De
excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig.
Wo 16 jul PWG-excursie naar Hoek van Holland. Dit mede n.a.v. de
lezing in november door Henk van der Sluis en Karel Gort.
We hopen natuurlijk op een rondleiding door één van de
“locals”. Hier moesten we ook nog allerlei soorten klavers
bekijken. Vertrek om 10.00 uur vanaf Station Vlaardingen
22
Centrum. Eventueel met de trein. Vooraanmelden bij Priscelline: 010-4740030 of [email protected].
Wo 06 aug PWG-excursie naar Tiengemeten. We hopen nu op beter
weer, zodat niemand in het bezoekerscentrum hoeft te
schuilen. Of we gaan voor Weemoed, Weelde of Wildernis
bepalen de deelnemers. En uiteraard zoeken we weer naar
het Goudknopje. Vooraanmelden bij Priscelline: 010-4740030
of [email protected].
Vr 08 aug Planten strepen in de Broekpolder om 14.00 uur. Info:
Priscelline: 010-4740030 of [email protected]
Za 16 aug SWG-excursie naar Preekhilpolder. We gaan snorkelen aan
de noordkant van de Grevelingen. Duikbril en snorkel noodzakelijk en als je een duikpak hebt of kunt huren (inclusief
schoeisel), is dat geen overbodige luxe! Aanvang excursie:
12 00 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten (06-28964475 of
[email protected]).
Di 19 aug PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert.
Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos. De
excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig.
Wo 20 aug PWG-excursie naar Berkheide. We parkeren bij Hotelrestaurant Duinoord, Wassenaarseslag 26, 2242 PJ Wassenaar. Ofwel we wandelen door de Ganzenhoek. Vertrek om
10.00 uur bij Station Vlaardingen Centrum. Vooraanmelden
bij Priscelline: 010-4740030 of [email protected].
Wo 03 sep PWG-excursie naar Meijendel. Ook al zijn we hier vaker
geweest, het is toch elke keer weer anders. Misschien is
Kijfhoek en Bierlap een idee. Ter plekke verzamelen we bij
Kievitsduin, aan het eind van de Meijendelseweg. Vertrek om
10.00 uur vanaf Station Vlaardingen Centrum. Vooraanmelden bij Priscelline: 010-4740030 of [email protected].
Zo 07 sep Algemene einde zomer-excursie in de Rietputten en het
Volksbos om 10.00 uur o.l.v. Loek Batenburg. Verzamelen bij
de ingang van het Volksbos, Maassluisse Dijk (tussen
Vlaardingen en Maassluis). Aanmelden is niet nodig. Verrekijker en waterdichte schoenen of laarzen aanbevolen.
23
Vr 12 sep Planten strepen in de Broekpolder om 14.00 uur. Info:
Priscelline: 010-4740030 of [email protected].
Di 16 sep PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert.
Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos. De
excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig.
Wo 17 sep PWG-excursie naar de Broekpolder. In de Broekpolder is veel
veranderd. Hier inventariseren we momenteel samen met
gidsen van de Federatie Broekpolder. Het is aardig als we
met zijn allen daarom dit gebied eens doorkruisen en wellicht
een bijdrage leveren aan het strepen. We beginnen iets
voorbij Sportcomplex Polderpoort aan de Watersportweg om
10.30 uur. Vooraanmelden bij Priscelline:010-4740030 of
[email protected].
Za 20 sep VWG-dagexcursie. De eerste excursie van het nieuwe seizoen. Wat de bestemming zal zijn is nog onduidelijk, maar we
gaan een mooie bestemming zoeken, met hopelijk leuke
vogels. Aanmelden bij Hans Zevenbergen, tel. 010-4755111.
We vertrekken om 09:00 uur vanaf de parkeerplaats bij de
voormalige It's, Nieuwpoortweg 2 in Schiedam.
Za 27 sep SWG-excursie naar Neeltje Jans. We verzamelen bij de grote
getijdepoel. Aanvang excursie: 08.30 uur. Vooraanmelden bij
Mick Otten (06-28964475 of [email protected]).
Wo 01 okt PWG-excursie naar de Plantage in Schiedam. Hier staan veel
monumentale bomen en ook veel banken. Bovendien is het
internationale ouderendag, dus we hebben wat te vieren. Het
is het oudste stadspark van Nederland. Het werd diverse
malen heringericht. Vertrek om 10.00 uur. Plek te horen bij
aanmelden. Vooraanmelden bij Priscelline:010-4740030 of
[email protected].
24
25
Contactpersonen en adressen deel 2
Plantenwerkgroep: woensdagavond
Priscelline van de Pas, tel. 010-4740030
E-mail: [email protected]
Srandwerkgroep: excursies
Mick Otten, tel. 010-5990161, 0628 964 475
E-mail: [email protected]
Vogelwerkgroep: vrijdagavond
Wilma van Holten, tel. 010-4264932
E-mail: [email protected]
Hans Zevenbergen, tel. 010-4755111
E-mail: [email protected]
Paddenstoelenwerkgroep:
Loek Batenburg, tel. 010-5922697
E-mail: [email protected]
Homepage afdeling Waterweg-Noord:
http://www5.knnv.nl/waterweg-noord
Webmaster: Marie Baar, tel. 010-4662921
E-mail: [email protected]
Groen meldpunt:
Voor het aanmelden van (groene) milieudelicten,
tel. 010-2743333
26