Struinen 1-2014 - KNNV Vereniging voor Veldbiologie

Contactpersonen en adressen deel 1
Het bestuur van de afdeling Waterweg-Noord
Voorzitter en externe contacten: Tom Schoenmakers
tel. 010-4703447, Hofsingel 45, 3134 VE Vlaardingen
E-mail: [email protected]
Penningmeester: Loek Batenburg, tel. 010-5922697
Adriaan Brouwerstraat 11, 3141 JA Maassluis
E-mail: [email protected]
Ledenadministratie: Joost de Kurver, tel. 0174-761159
Vaartstraat 4, 2691 AK ’s-Gravenzande
E-mail: [email protected]
Waarnemend secretaris: Marie Baar, tel. 010-4662921
Nolensstraat 24A, 3039 PV Rotterdam
E-mail: [email protected]
Bestuurslid: Sjaak Keijzer, tel. 010-4347149
Redactie Struinen: Anneke van der Meulen, tel. 010-4715415
Koekoekslaan 69, 3121 XJ Schiedam
E-mail: [email protected] (kopij Struinen)
Redactiecommissie: Anneke van der Meulen en Frank van Alphen
De contributie bedraagt m.i.v. 01-01-2014:
€ 32,00 voor leden,
€ 11,00 voor huisgenootleden,
€ 16,00 voor jeugdleden (tot 25 jaar),
€ 11,00 voor leden van andere afdelingen (Struinenabonnee).
IBAN-nr. NL44 INGB 0000 3374 67 ten name van KNNV afd WaterwegNoord te Maassluis. Opzegging lidmaatschap vóór 1 december. Mocht er
iets mis zijn met de bezorging van Struinen, neem dan even contact op.
Natuurcentrum “de Boshoek”, Bospad 3, Schiedam Noord (achter het
Bachplein), tel. 010-4702050. E-mail: [email protected].
Website van de Boshoek: www.natuurcentrumdeboshoek.nl.
Openingstijden: zaterdagochtend van 10.00 uur tor 13.00 uur. Voor activiteiten zie Struinen en de website.
Bereikbaar met tramlijn 21 of 24, uitstappen halte Bachplein.
Vormgeving omslag: Mari van der Giessen
1
Inhoud
Contactpersonen en adressen deel 1
1
Voorwoord van het bestuur
3
Algemene Ledenvergadering
4
Nieuwjaarsreceptie
5
(Concept) agenda Algemene Ledenvergadering
6
Notulen Algemene Ledenvergadering 2013
7
Opheffing van de donderdagmorgen-Plantenwerkgroep
11
Opheffing van de Insectenwerkgroep
12
Sluitingsdatum copy Struinen 2e kwartaal 2014
13
Algemene Lezing door Karel Gort over Madagascar
15
Verslag planten-inventarisatie in de Alkeetpolder
16
Kijk omhoog, KNNV-er!
19
Bijzondere waarnemingen
21
Programma Overzicht
25
Contactpersonen en adressen deel 2
30
2
Voorwoord van het bestuur
Einde aan de recessie???
Afgelopen week waren er licht positieve
berichten dat de recessie in Nederland op
zijn retour is.
Helaas kunnen we dat nog niet zeggen
over de recessie bij onze afdeling. Zo kregen we te horen dat er twee groepen
ophouden met hun activiteiten; Joke
Giesselbach en Aart van den Berg hebben zich jarenlang ingezet voor respectievelijk de plantenwerkgroep-ochtend en
de insectenwerkgroep.
Ze hebben dit met veel enthousiasme en inzet gedaan. Jammer dat er
een eind is gekomen aan hun activiteiten, maar wie weet zal in de toekomst iemand het stokje toch nog opnemen.
Joke en Aart, heel hartelijk bedankt voor al jullie bijdrages.
Ook wil ik hier Mari van der Giessen heel hartelijk danken voor het verzorgen van de omslag van Struinen. We zullen je inbreng gaan missen.
Het ledenaantal van onze afdeling is afgenomen maar de teller staat
gelukkig nog op 200-Plus.
Terugkijkend op 2013, is er weer van alles te doen geweest en zijn er
weer interessante waarnemingen gedaan. Al zijn we een kleine afdeling,
er is van alles te beleven en te bestuderen.
Laten we proberen in 2014 uit “onze recessie” te komen.
Kom naar één van de lezingen die in het nieuwe jaar georganiseerd
worden, en breng dan een vriend, vriendin, buurvrouw of buurman mee
en probeer hen zo enthousiast te maken voor een lidmaatschap.
Namens het bestuur wens ik u een gezond en groen jaar met mooie
waarnemingen.
Graag tot ziens op de nieuwjaarsreceptie of op één van de andere
bijeenkomsten.
Marie Baar
3
Algemene Ledenvergadering 2014 op
maandag 10 februari 2014
Het bestuur nodigt u uit om op maandag 10 februari 2014 de Algemene
Ledenvergadering van onze vereniging bij te wonen.
Op deze ALV zal het bestuur verantwoording afleggen over het gevoerde
beleid in het afgelopen jaar. Ook kunt u natuurlijk hier ook vragen stellen.
De vergadering wordt gehouden in Natuurcentrum De Boshoek. De zaal
is open vanaf 19.30 uur. Einde ongeveer 22.00 uur.
Na de vergadering nodigen we iedereen uit voor een hapje en een
drankje.
Tom Schoenmakers
4
Nieuwjaarsreceptie 2014
Het bestuur van de KNNV Waterweg-Noord nodigt u uit voor de
Nieuwjaarsbijeenkomst op vrijdag 10 januari 2013 om 20.00 uur in
Natuurcentrum de Boshoek.
Om samen bij te praten over het afgelopen jaar en plannen te maken
voor het nieuwe jaar onder het genot van een hapje en een drankje.
5
(Concept) agenda Algemene Ledenvergadering 2014 KNNV
Afdeling Waterweg-Noord
Datum en tijd: maandag 11 februari 2013 om 20.00 uur tot ca. 22.00 uur
(koffie vanaf 19.30 uur).
Plaats: Natuurcentrum “De Boshoek”.
1. Opening
2. Vaststelling van de agenda
3. a). Mededelingen
b). Ingekomen stukken
4. Notulen Algemene Ledenvergadering 11 februari 2013
5. Terugblik op activiteiten van het jubileumjaar
Vooruitblik activiteiten 2014
6. a). Struinen
b). Website
7. a). Behandeling financieel verslag 2013
b). Verslag kascommissie
c). Begroting 2014
8. Vaststelling contributie 2015
Pauze
9. a). Benoeming nieuwe kascommissie
b). Verkiezing afgevaardigde(n) naar de V.V. en Beleidsraad
10. Samenstelling bestuur
11. Mededelingen Stichting De Boshoek
12. Rondvraag
13. Sluiting
6
Notulen Algemene Ledenvergadering KNNV Afdeling
Waterweg-Noord 11 februari 2013
Aanwezig: 20 leden en 4 bestuursleden.
Afwezig met kennisgeving: 2 leden.
Bestuursleden: Tom Schoenmakers, Dirk Sparreboom, Marie Baar en
Joost de Kurver.
1. Opening
De ALV wordt geopend dor Tom Schoenmakers.
2. Vaststelling van de agenda
Een extra punt wordt toegevoegd aan punt 10 in verband met het
afscheid van Dirk Sparreboom als bestuurslid.
3A. Mededelingen
Er wordt stilgestaan bij het overlijden van de leden Ben Otten en Aad van
der Gaag.
3B. Ingekomen stukken
Er zijn geen ingekomen stukken.
4. Notulen Algemene Ledenvergadering 13 februari 2012
Bij punt 6b wordt vermeld dat Struinen ook digitaal te raadplegen is via
de website. Dit is op het moment niet het geval. Marie Baar neemt
contact op met Jan van der Meulen om dit te kunnen bewerkstelligen.
Opgemerkt wordt dat eventuele stukken voor de site kunnen worden
aangeleverd bij Marie via [email protected].
Maarten Breedveld geeft aan dat naar zijn mening bij punt 12 de
discussie die gevoerd is m.b.t. de jaarlijkse roofvogelshow niet goed naar
voren komt. Er waren zowel voor- als tegenstanders te vermelden. In
2012 zal de roofvogelshow weer opgevoerd worden.
5A. Terugblik op activiteiten van het jubileumjaar.
Er hebben voornamelijk mensen vanuit de afdeling deelgenomen aan de
jubileumactiviteiten. Slechts een aantal van buiten de afdeling. De
opkomst voor de lezing van Ed Buijsman over het voormalig vogeleiland
‘De Beer’ spande met 40 deelnemers de kroon. Tom bedankt Karel Gort,
Leo Man in ’t Veld, Mick Otten, Jan van Holten, Loek Batenburg en Joost
de Kurver voor hun bijdrage aan de activiteiten. Het bestuur wordt
bedankt, maar maakt wel de kanttekening dat veel nog is opgezet door
Rijn de Ruiter voor zijn vertrek.
7
5B. Terugblik algemeen.
Het Jaarverslag omvat dit punt grotendeels. De werkgroepen zijn duidelijk het hart van de afdeling.
Loek Batenburg geeft aan dat het overzicht niet compleet is. Marie zal dit
verder aanvullen met de informatie van Jan van der Meulen en zal
contact opnemen met Ben van As voor eventuele aanvullingen. Tom
geeft aan dat ook de inzet tegen de Blankenburgtunnel en voor het
behoud van de Rietputten niet zijn opgenomen.
5C. vooruitblik activiteiten 2013 en verder.
Er zullen minimaal 2 algemene activiteiten georganiseerd worden.
6A. Struinen
Het blad ziet er goed uit, complimenten.
6B. Website
Dirk: De site trekt ongeveer 50 bezoekers per dag.
7A. Behandeling financieel verslag 2012
De kascommissie heeft de penningmeester op een rekenfout gewezen in
het overzicht, waarvoor dank. Het ledenaantal daalt gestaag. De kosten
van Struinen kunnen variëren; wanneer hij wat dikker is, zijn de
drukkosten hoger evenals vaak de verzendkosten. De bestuurskosten
zijn minimaal gebleken. De post ‘overige verenigingskosten’ zijn hoger
uitgevallen i.v.m. de kosten voor de nieuwe Boshoek/KNNV folder en de
aankoop van een lichtpen. De balans van 2012 komt uit op een tekort
van € 528,22.
7B. Verslag Kascontrolecommissie
De kascontrolecommissie bestaande uit Frank van Alphen en Mick Otten
hebben de boeken gecontroleerd en in orde bevonden. Zij hebben het
bestuur gedechargeerd voor het gevoerde beleid.
7C. begroting 2013
Er zijn weinig opvallende verschillen. De bestuurskosten zijn hoger begroot ten opzichte van de gemaakte kosten in 2012, omdat deze erg laag
waren uitgevallen.
8. Vaststelling contributie 2014
Het voorstel van het bestuur is de contributie voor leden te verhogen van
€ 31,- naar € 32,- en voor huisgenootleden van € 10,50 naar € 11,-. De
8
andere lidmaatschapsvormen blijven gelijk. De lidmaatschapsvormen
zijn dan als volgt:
Lid
€ 32,Huisgenootlid
€ 11,Jeugdlid
€ 16,Struinenlid
€ 11,Loek stelt als alternatief voor geen verhoging door te voeren, want er is
voldoende in kas en het is niet waarschijnlijk dat dat geld op zal gaan
voordat de vereniging ophoudt te bestaan. Loek geeft aan dat we ten
opzichte van contributie bij andere afdelingen hoog in het spectrum zitten. Wellicht hebben die afdelingen geen kosten betreffende het gebruik
van een locatie. Dit geeft aanleiding tot discussie. Volgens de Boshoek
zijn de gebruikskosten erg laag; omgerekend ongeveer € 10,- per avond.
Een andere grote kostenpost is de afdracht naar de Landelijke KNNV.
Besloten wordt om met behulp van de passiva van de paddenstoelenwerkgroep een eventueel toekomstig begrotingstekort te dichten.
Het contributievoorstel van het bestuur is na stemming met 22 stemmen
voor en 2 tegen akkoord bevonden.
9A. Benoeming nieuwe kascontrolecommissie
Mick Otten en Sjaak Keijzer geven aan deze taak op zich te willen
nemen. Dirk Sparreboom zal reservelid zijn.
9B. Verkiezing afgevaardigde en plaatsvervangend afgevaardigde naar
de V.V. en de beleidsraad
Het bestuur geeft te kennen er niet bij aanwezig te zullen zijn. Er zijn
geen leden aanwezig die zich aanmelden om de vergaderingen bij te
wonen.
10A. Samenstelling bestuur
Statutair bestaat het bestuur van een afdeling minimaal uit een voorzitter, secretaris en penningmeester. Na aftreden van Dirk zal het bestuur hier zonder aanvulling niet aan voldoen.
Loek Batenburg meldt zich aan als Penningmeester.
Sjaak Keijzer meldt zich aan als Algemeen bestuurslid.
Tom Schoenmakers zal de rol als voorzitter volledig vervullen.
Op de eerstvolgende bestuursvergadering zal een verdere verdeling van
taken gemaakt worden.
10B. Afscheid Dirk Sparreboom
Dirk heeft zijn termijn van 5 jaar voldaan en veel werk verzet. Tom
Schoenmakers spreekt namens het bestuur zijn waardering uit voor het
vele werk dat hij heeft verzet.
9
11. Mededelingen stichting De Boshoek
De Boshoek heeft een gezellig jaar gehad met een goede samenwerking
met agrarische natuurvereniging Vockestaert. Er zijn dit jaar meer
bezoekers ontvangen en minder gas verbruikt dankzij het nieuwe verwarmingssysteem. Ook is de uitgave aan energie verminderd dankzij de
aangebrachte zonnepanelen. Ook zal meer samenwerking gezocht worden met het NME Schiedam en de Groene Raat. Een dankwoord gaat uit
naar de ‘vutters uit de jaren ‘80’ die de Boshoek hebben opgebouwd.
12. Rondvraag
Loek Batenburg en Sjaak Keijzer opperen het idee een werkgroep natuurfotografie op te richten. Mick Otten reageert met de opmerking dat
fotografen heel individualistisch werken en er waarschijnlijk weinig animo
voor zal zijn. Grieta Fransen geeft aan dat de Hoekse Waard een actieve
fotografiegroep heeft. Het bestuur wil het initiatief wel ondersteunen als
iemand die kar graag wil trekken.
Loek: Er is een tweede Volksbos in oprichting. Wellicht leuk nieuws voor
in Struinen. Marie zal er een stukje over schrijven.
Wout van der Schalie: kijk in de statuten na wat is vastgelegd in het geval van een opheffing. Wat wordt er met het resterende vermogen
gedaan?
Loek: de onenigheid betreffende de opvoering van de vogelshow heeft
niet geleid tot een formeel schrijven van het bestuur aan De Boshoek.
Tom geeft aan dat het standpunt tijdens de ALV duidelijk naar voren is
gekomen en het bestuur van De Boshoek hierbij aanwezig was.
13. Sluiting
Tom sluit de vergadering en verzoekt iedereen die het nog niet gedaan
heeft de presentielijst te tekenen.
10
“Opheffing van de donderdagmorgen-Plantenwerkgroep”
Kort voor zijn overlijden had Kor Bravenboer de wens geuit dat na zijn
dood de plantenwerkgroep in stand zou worden gehouden. En zo is het
vijf jaar geleden gebeurd.
Aanvankelijk een flinke groep van soms wel 10 tot 12 personen hielden
we ons meestal bezig met de determinatie van het meegebrachte
plantenmateriaal. Als amateurs(= liefhebbers) kwamen we er meestal
wel uit, maar de professionaliteit van Kor werd wel eens gemist.
Dit veranderde na enkele jaren met de komst van Frouke die als
vroegere lerares biologie een onbedwingbare lust heeft behouden om
mensen te instrueren. Daartoe bracht ze ook dikwijls botanisch materiaal
mee zoals vruchten, bladen en foto’s etc. etc.
Ook zijdelingse wetenschap kwam aan de orde zoals bijvoorbeeld het
gecompliceerde leven van de galmijten. Maar ook evolutie van planten
en dieren kon een onderwerp van gesprek zijn. Of de vraag: waarom zijn
er meer soorten in Noord-Amerika dan in Europa. Kort gezegd: het was
altijd boeiend.
Door natuurlijk verloop werd onze groep langzamerhand te klein om
bijeenkomsten te handhaven.
Rest ons Stichting de Boshoek te bedanken voor de verleende
gastvrijheid in de afgelopen jaren.
Getekend: Joke, waarnemer PWG
11
Opheffing van de Insectenwerkgroep
De laatste jaren is de belangstelling voor de insectenwerkgroep teruggelopen. De avonden worden tegenwoordig door 3 tot 5 deelnemers
bezocht. De voorbereiding voor een avond vraagt veel tijd en voor zo
weinig deelnemers is dat veel werk.
Hierdoor hebben we besloten de insectenwerkgroep op te heffen.
Aart van den Berg
Glassnijder ♀ Foto Aart van den Berg
12
Sluitingsdatum informatie voor Struinen van het
2e kwartaal 2014:
20 februari 2014
Wilt u uw informatie zoveel mogelijk elektronisch insturen, bij voorkeur in
MS-Word (op A4 formaat, lettertype Arial 14 en beiderzijds uitvullen).
Illustraties (liefst zo licht mogelijk afgedrukt) van harte welkom, graag
apart insturen.
Mijn email-adres is: [email protected]
Anneke van der Meulen
13
14
Algemene lezing op 19 maart 2014 over Madagascar door
Karel Gort . Aanvang:19.45uur
Een jongendroom wordt werkelijkheid
Ik ben opeens zelf Tin Tin in Madagascar en beleef zijn avonturen. Ooit
is Madagascar afgesneden van de wereld en heeft een eigen biotoop
ontwikkeld. Veel planten en dieren zijn
uniek voor dit eiland.
Ik ga met u op reis en doorkruis met allerlei
vervoermiddelen het eiland. Op zoek naar
wat het eiland zo uniek maakt. Bijvoorbeeld
de enorme Komeetpijlstaartvlinder of de
vreemdste Gekko’s, die verweven zijn met
de natuur. De Kameleons: de kleinste, de
grootste en de gekste zoals de
Neuskameleon. Het grootste fruit ter
wereld. Uiteraard de Baobabs waarvan 5
van de 7 soorten ter wereld alleen op dit
eiland voorkomen. En de Reizigersboom,
beter bekend als Travelerstree.
Komeet-pijlstaat vlinder Foto: Karel Gort
Vragen zoals: heeft de Egeltenrec ook een winterslaap
in de tropen? En nog veel meer.
Al met al voor iedereen wel wat.
Karel Gort
Baobab Foto: Karel Gort
15
Verslag van planten - inventarisatie in de
Aalkeetbuitenpolder 2013
In 2013 heeft de Plantenwerkgroep 3 km-hokken onder de loep genomen. Hieronder staan de hokken en het aantal plantensoorten, dat Loek,
Geertje en Priscelline telden, met tussen haakjes het aantal dat voordien
sinds 1989 geteld werd.
Km-hok
080-437
079-437
079-438
Geteld in 2013
190
150
148
Voordien
(17)
( 3)
(13)
Hokaanduiding
met Eendenkooi
met Zuidbuurt
met Foppenpolder
Tevoren had Loek een vergunning geregeld bij Natuurmonumenten om
terreinen te kunnen betreden, die normaliter niet toegankelijk zijn, zoals
de Eendenkooi Aalkeetbuiten en de vlietlandjes aan de Zuidbuurt. Als
tegenprestatie moesten wij onze waarnemingen na afloop indienen,
zodat NM die kon doorspelen naar de mensen, die bij het beheer
betrokken zijn. NM wees ons vooraf op bijzondere soorten in hun
terreinen, waarbij gedacht werd aan, en nu citeer ik: “alle belangrijke
soorten van het dotterbloemhooiland (zoals Ratelaar, Dotter, Rietorchis
enz.), inclusief mogelijk Veenreukgras en Kamvaren. Muizenstaartje, en
opvallende soorten in voormalig intensief gebruikte graslanden zoals
Ruw- of Moeraswalstro en eventuele iets meer bijzondere zegges met
locatie en aantalschatting registreren. Voor soorten die bijzonder zijn,
maar lokaal algemeen blijken (kan bv. met Moeraskartelblad of Brede
orchis) om de 50 of 100 m een stip met aantalschatting.”
Met zijn drieën bezochten we 2 x het gebied met de Eendenkooi, 1x de
Zuidbuurt en 1x het gebied van de Foppenpolder. Daarnaast pleegde ik
zelf nog enige bezoeken, soms geassisteerd door Guy.
In km-hok 80-437 was het aardig vertoeven in de Eendenkooi met aan
het begin de bloeiende boomgaard. Bij het oude kooikershuisje troffen
we Kievitsbloem (B), mogelijk lang geleden gepoot door kooiker of
familie; in dat geval dus min of meer te beschouwen als “stinzenplant”
evenals de ook bij het huisje groeiende Wilde hyacint, Lelietje-van-dalen
(D), Daslook (F) en Gevlekt longkruid. Van sommige soorten, de zg.
abundantiesoorten wordt op de streeplijsten om een schatting van de
aantallen gevraagd.
Abundantie-code:
A = 1 exemplaar
D = 26 - 50 exx
G = meer dan 5000 exx
B = 2 - 5 exx
E = 51 - 500 exx
C = 6 - 25 exx
F = 501 - 5000 exx
16
Achter een weidetoegangshek troffen we vrij massaal Muizenstaartje
aan. Zilte schijnspurrie, in het binnenland voorkomend langs gepekelde
wegen, maar in het Maritiem district -vrij algemeen kreeg code F.
Terloops en niet het onbelangrijkste genoten we van de kleuren van de
weiden, soms rood door Veldzuring met goudgeel van Boterbloem. Van
de vele Brandganzen in het voorjaar, van schapen met lammetjes en
koeien. Van paddenstoelen o.a. prachtige Grote stinkzwammen met
duivelseieren. Van vogels als Grote zilverreiger. En met een kenner erbij
van zwaluwalarm. Dan was er een Sperwer in de buurt.
Km-hok 079-438 omvat Foppenplas, Foppenpolder, Middelvliet en
Boonervliet. Dit hok heeft zo zijn eigen charme. Wel hadden we 2x pech
omdat de sloten geschoond waren en de dijkjes opgehoogd met niets
dan zwarte aarde zowel bij de Middelvliet als bij de Boonervliet. Vooral
de begroeiing langs de Middelvliet was fraai. Dankzij blijkbaar goede
ogen van Loek konden we ook de planten aan de overzijde op naam
brengen zoals de Moerasvaren. We brachten het parkje aan de overzijde
bij Maasland in kaart. Ik noem een paar planten: Zwanenbloem (D),
Kikkerbeet (E), Grote kattenstaart (E), Gele plomp (D), Witte waterlelie
(E), Watergentiaan (E) en Heelblaadjes (E).
In km-hok 079-437 bezochten we de kleine stukjes Vlietland langs de
Zuidbuurt (in eigendom en / of beheer bij NM). Een buurtbewoonster
wees ons op de nog herkenbare vroegere perceelgrenzen. De vraag was
hier of een ander beheer van het perceel een andere vegetatie had
opgeleverd. De perceeltjes 1 t/m 5 vertonen (vrij subtiele) verschillen in
vegetatie-aspect, zoals enigszins moge blijken uit de abundantie van 4
“bijzondere” soorten.
17
Perceeltje
Moeraskartelblad
Grote ratelaar
Dotterbloem
Moeraswalstro
1
F
F
E
D
2
F
F
E
D
3
F
E
E
D
4
E
E
D
D
5
E
E
D
Het gebied is idyllisch door de oude boerderijen, de dijken, en de
waterloop van de Poeldijksche wetering. Op de eilandjes vonden we 1
Kleine bevernel en een ca. 10 m2 grote plek Veenpluis (E). We zagen
geen orchideeën, misschien omdat we te laat waren. Ook in het
boerenland stonden aardige planten zoals Rode waterereprijs en Slanke
waterweegbree bij enkele natte plekken, maar alles was klein en soms
moeilijk te duiden na het afmaaien. Eerlijk gezegd zou ik net zo goed de
hele lijst op kunnen noemen. Ik geniet van Watermunt of Zwart tandzaad
of Gele lis net zoveel als van de abundantiesoorten, al zijn die voor de
beheerders wellicht belangrijker. Veel heeft er ook mee te maken, hoe
goed je de planten al kent, want het vergt jaren om er een beetje zicht op
te krijgen. In ieder geval is het inventariseren wel de belangrijkste
activiteit van de Plantenwerkgroep, naast de verrassende excursies. Ik
spreek de hoop uit, dat volgend jaar meer mensen hier interesse in
hebben, want het is heel aardig om juist de eigen omgeving goed te
leren kennen. De gegevens zijn aan NM doorgespeeld en gaan ook via
Floron naar de NDFF (Nationale databank Flora en Fauna).
Priscelline van de Pas
Foppenpolder Foto: Priscelline van de Pas
18
Kijk omhoog, KNNV-er!
Onze zon brandt al bijna 4,5 miljard jaar, en het zal nog ongeveer 5
miljard jaar duren voor hij opgebrand is. Dan zal het grootse experiment
van het leven op onze eenzame planeet eindigen. Andere sterren liggen
zó ontzettend ver van ons verwijderd, dat het onmogelijk is om ernaartoe
te verhuizen. De afstanden tussen de sterren zijn astromisch groot, en in
feite onoverbrugbaar, wát de science-fictionfilms ons ook willen doen
geloven. En verhuizen naar een andere planeet, zoals b.v. Mars, heeft
geen zin, want ook daar gaat het licht uit, als de zon dooft.
Onze zon ontstond zoals alle zonnen: uit een
grote wolk rondzwevende waterstof. Overal
aan de hemel bevinden zich nog steeds
zulke waterstofwolken, en er worden dus nog
steeds overal nieuwe sterren geboren, net zo
goed als er overal om ons heen oude sterren
uitdoven, al dan niet met een grootse slotexplosie.
Als onze zon sterft, zal dat niet met een explosie zijn. Hij is daar gek genoeg niet groot
genoeg voor. Als de brandstof bijna op is, zal
hij in elkaar zakken, en van zijn diameter van zo’n 1,4 miljoen kilometer,
zal er niet meer overblijven dan een kilometer of 30. Klein, maar wel met
een ongelofelijk gewicht. Een Neutronenster.
Grotere sterren (soms duizenden malen groter dan onze zon) zakken
ook in elkaar, en wel met zó’n snelheid, dat de buitenste lagen met een
enorme klap weggeblazen worden. Zo’n ontploffende grote ster noemt
men een Supernova. Maar de binnenste lagen zakken in elkaar, en
worden daardoor nóg zwaarder, waardoor ze nog meer in elkaar zakken,
waardoor ze nóg compacter en zwaarder worden, etc, etc. Uiteindelijk is
de bol zó klein, compact en superzwaar geworden, dat niets er meer aan
kan ontsnappen. Zelfs geen licht. Dit
nu is de geboorte van een Zwart Gat.
Een Zwart Gat is dus het restant van
een ingestorte supergrote ster. Door
zijn extreme gewicht zal hij een
geweldige zwaartekracht hebben, en
planeten en zelfs sterren uit zijn omgeving aan gaan trekken. Die zullen
om het Zwarte Gat heen gaan draaien,
uit elkaar getrokken worden, en uiteindelijk naar binnen gezogen worden.
19
Na de oerknal had je alleen maar waterstof in het heelal. En een klein
beetje helium. Dat zijn de eenvoudigste bouwstoffen. Alle andere elementen- zuurstof, koolstof, ijzer, en noem maar op- worden gevormd
door kernfusie, in het binnenste van sterren, en vooral als die sterren
ontploffen, door de geweldige krachten
die daarbij vrijkomen. U en ik, en de
aarde in zijn geheel, bestaan louter uit
grondstoffen die miljarden jaren geleden gevormd zijn toen een oude
reuzenster ontplofte. Uit dat sterrenstof
bent u opgebouwd.
Is dat niet geweldig? Veel mensen
hebben de behoefte om zich één te
voelen met een groter geheel. Het is
de basis van religies. Maar kunt u zich
méér één voelen met de hele kosmos, dan dat u weet dat u letterlijk
opgebouwd bent uit sterrenstof?
Tot slot even over de planeten:
De komende maanden zal de planeet Jupiter helder en mooi aan de
hemel te zien zijn, als een ontzettend felle ster, in het sterrenbeeld
Tweeling. Als u uw vogelkijker op Jupiter richt, dan kunt u zelfs haar vier
grootste manen als puntjes in haar omgeving zien staan.
Venus zal begin januari nog even als heldere ‘Avondster’ te zien zijn, in
het westen, vlak voor en na zonsondergang, en vanaf eind januari zal ze
zo ver om de zon heengedraaid zijn, dat ze ’s ochtends vroeg, rond
zonsopgang, als ‘Ochtendster’ te zien is, in het oosten dus.
Frank van Alphen
20
Bijzondere waarnemingen september – november 2013
De winter heeft inmiddels haar intrede gedaan en dus zijn ook de eerste
winterganzen weer gesignaleerd, al gaat het daarbij nog niet echt om
grote aantallen. De Noorderdam bij Hoek van Holland leverde ook dit
keer weer leuke soorten op zoals een IJsduiker en een Zwarte Zeekoet.
Een bijzondere dwaalgast betrof een Grauwe Fitis, die echter maar door
één persoon kon worden waargenomen. Van de invasie van Kruisbekken hebben we in ons gebied ook een staartje meegekregen en zelfs
was er een melding van een Grote Kruisbek. Vermeldenswaard zijn nog
een Grauwe Klauwier en een Klapekster; deze laatste vogel verblijft al
enige tijd in de Broekpolder.
Hieronder volgt weer het overzicht van (een selectie van) leuke en
bijzondere vogels die in de afgelopen periode in het gebied WaterwegNoord zijn waargenomen.
Rotgans Foto: Jan van der Meulen
Het aantal in ons gebied aanwezige Kleine Zwanen was de afgelopen
periode nog maar zeer beperkt met op 18 oktober één exemplaar in het
Abtswoudse Bos en 5 exemplaren in het gebied Vockestaert. Op 12
oktober bevond zich in de Kralingerpolder bij De Lier een Dwerggans
tussen de Kolganzen. Een viertal Toendrarietganzen was op 16 oktober
ter plaatse in de Aalkeetbuitenpolder. De grootste groep Kleine Rietganzen die de afgelopen periode werd gezien betrof een groep van 140
exemplaren foeragerend in de Duifpolder op 23 november. Daar werden
vanaf 6 oktober regelmatige aantallen gemeld tussen de 35 en 100
exemplaren. Bij Negenhuizen/Zouteveen waren op 22 oktober ca. 100
Kleine Rietganzen aanwezig en ook in de Kralingerpolder werd een
groep van 60 gezien. In de overige polders van Midden-Delfland ging het
21
steeds om kleinere aantallen tussen de 3 en 15 exemplaren. Buiten
Hoek van Holland zien we in ons gebied niet zo vaak Rotganzen.
Op 27 september bevonden zich 4 exemplaren in de Kralingerpolder en
op 3 oktober werden 2 Rotganzen ontdekt in de Aalkeetbuitenpolder.
De in de vorige struinen gemelde Krooneend was op 1 september nog
steeds aanwezig in het natuurontwikkelingsgebied De Ruigte. Een mooie
groep van maar liefst 12 Patrijzen werd op 20 november gemeld vanuit
de Woudse Polder. Bij de Noorderdam in Hoek van Holland verbleef op 8
november enige tijd een IJsduiker. Op 15 oktober was daar ook een
Kuifaalscholver ter plaatse.
Op 4 plaatsen zijn in de afgelopen periode Roerdompen gemeld en wel
in de Vlietlanden, in het gebied Vockestaert, in de Aalkeetbuitenpolder
(Rijsplas) en in het Abtswoudse Bos. Een Purperreiger was op 2
september aanwezig in Polder Noord Kethel; op 12 oktober werd daar
opnieuw een exemplaar gezien. Ook in de Vlietlanden was in september
enkele dagen een Purperreiger aanwezig. Bijzonder was een rustende
juveniele Zwarte Ooievaar die op 21 oktober werd gemeld bij
Negenhuizen/Zouteveen.
Op 3 september werd een jagende Visarend gezien bij het Abtswoudse
Bos. Een overvliegend exemplaar werd op 11 september waargenomen
boven de Rietputten en op 15 september vloog een Visarend over de
Broekpolder. In de Broekpolder werd op 6 september een Zwarte Wouw
gezien. Over de Rietputten vloog op 11 september nog een Wespendief.
Een tweetal Slechtvalken werd de afgelopen periode gezien in Polder
Noord Kethel; daar kun je vaak een zien zitten op een van de
hoogspanningsmasten. Verder waren Slechtvalken aanwezig in de
Duifpolder, in de Aalkeetbuitenpolder en in de Broekpolder. Op 3 oktober
waren 2 exemplaren aan het bakkeleien boven het Volkspark/Sterrenbos
in Schiedam. In de Dorppolder was op 16 september een mannetje
Smelleken ter plaatse. Een overvliegend exemplaar werd gezien op 19
oktober boven het Julianapark in Schiedam. Een winterkleed Zwarte
Zeekoet vloog op 14 oktober laag over de Noorderpier in Hoek van
Holland.
De enige Ransuil die werd gemeld betrof een exemplaar in het
Abtswoudse Bos op 1 oktober. In het verruigde weiland naast het
helofytenfilter in de Aalkeetbuitenpolder werd op 6 oktober een Velduil
aangetroffen. Twee exemplaren werden op 19 oktober gezien in de
Kapittelduinen bij Hoek van Holland. Een Kerkuil vloog op 27 november
22
langs de Oostveenseweg ter hoogte van De Kapel. Bij De Lier was op 29
oktober een Steenuil aanwezig in de Oude Campspolder.
Er zijn de afgelopen periode gelukkig weer diverse IJsvogels gezien. De
Beukenhof heeft nog steeds z’n IJsvogel en in de Ruigte (Broekpolder) is
de eerder gemelde IJsvogel ook nog steeds aanwezig; op 7 oktober zijn
er daar zelfs 2 exemplaren waargenomen. Verder kwamen er nog
meldingen uit Maasland, het Kraaiennest, Hoek van Holland en het
Abtswoudse Bos. Een Draaihals werd op 14 september gezien invallend
in de vegetatie op een opslagterrein in de Broekpolder (loswal 3).
De reeds eerder gemelde Cetti’s Zanger in de Broekpolder is daar nog
steeds aanwezig en wordt af en toe gehoord langs het pad naar de
vogelhut en langs de Rijskade. De afgelopen tijd werden op diverse
plaatsen ook weer Grote Gele Kwikstaarten aangetroffen. Naast een
aantal overvliegende (roepende) exemplaren waren Grote Gele Kwikken
ter plaatse in Maassluis-Oost, de wijk Sveaparken (Schiedam), de
Holierhoekse Polder, de golfbaan Schipluiden en bij het Kraaiennest. In
de duinen bij Hoek van Holland (langs de Waterweg) waren op 2 oktober
2 Beflijsters aanwezig. Op 20 oktober werd aan het einde van de
Willemoordseweg (ter hoogte van Vlietzicht) kort de ‘exploderende’ zang
van een Grauwe Fitis gehoord. Volgens de waarnemer betrof het beslist
geen Cetti’s Zanger. Tussen 3 oktober en 3 november werden in
Schiedam-Zuid (Volksbos en Julianapark) diverse keren roepende
Bladkoningen gemeld. Ook in de Broekpolder werd in oktober een
Bladkoning waargenomen. Op 25 oktober was een exemplaar aanwezig
in de Vlaardingse wijk Ambacht.
In de Broekpolder werd op 8 september nog een juveniele Grauwe
Vliegenvanger gezien. In het Julianapark in Schiedam werden de
afgelopen periode diverse keren Bonte Vliegenvangers gezien met op
12 september 4 exemplaren. Minstens 2 Buidelmezen werden op 30
oktober gezien en gehoord in de Rietputten. Op 3 oktober werd in de
Broekpolder een Klapekster ontdekt. De vogel werd regelmatig gezien
bij het hondenuitlaatgebied langs de Watersportweg. De vogel was in
ieder geval nog tot eind november aanwezig. Op 14 oktober kwam uit de
richting van de Broekpolder een Klapekster aanvliegen die in de
Rietputten landde op de top van een struik. Waarschijnlijk een uitstapje
van de vogel uit de Broekpolder. Een mannetje Grauwe Klauwier werd
op 21 september waargenomen in de Rietputten en deed zich daar
tegoed aan de daar aanwezige insecten.
23
Grauwe Klawier Foto: Jan van der Meulen
Twee Goudvinken waren op 10 november ter plaatse in het gebied
Vockestaert. Een drietal foeragerende Appelvinken werd op 1 oktober
gezien aan het begin van de Harreweg in Schiedam. Op 15 november
werd een roepend exemplaar gehoord in het Julianapark in Schiedam.
Verder kwamen nog een aantal meldingen van Appelvinken uit de
Broekpolder. Op diverse plaatsen werden in de afgelopen periode
overvliegende Kruisbekken waargenomen. Zo vlogen er op 24 oktober
22 exemplaren over Schiedam-Noord. Op 16 oktober waren 3
Kruisbekken aanwezig in de Broekpolder nabij de golfbaan. Een groep
van maar liefst 47 exemplaren werd gezien op 19 oktober in de
Kapittelduinen. Op 22 november werd bij de Kandelaarbrug een
overvliegende Kruisbek spec. gezien. Op basis van de afwijkende roep
betrof dit waarschijnlijk een Grote Kruisbek, waarvan er dit najaar nogal
wat in Nederland zijn waargenomen.
Een roepende Geelgors vloog op 9 oktober over de Rietputten.
In de zeereep aan het begin van de Noorderdam bij Hoek van Holland
werden diverse keren Sneeuwgorzen gezien met op 15 november 5
exemplaren. Op diezelfde plaats waren op 2 oktober ook 3 IJsgorzen
aanwezig.
Tot zover dit overzicht met dank aan alle waarnemers die de moeite
hebben genomen hun waarnemingen door te geven. Voor vragen of
opmerkingen over dit overzicht kan contact worden opgenomen met Jan
van der Meulen, tel.: 010-4715415 of email: [email protected]
24
Programma Overzicht
Voor zover niet nader aangegeven vinden de bijeenkomsten plaats in
ons verenigingsgebouw “De Boshoek” aan het Bospad en beginnen ze
om 20.00 uur.
PWG
SWG
VWG
PaWG
Plantenwerkgroep
Strandwerkgroep
Vogelwerkgroep
Paddenstoelenwerkgroep
Za 04 jan SWG-excursie naar het Goese Sas/Putti’s Place. Het wil
nogal eens wisselen met de rijkdom aan soorten hier, maar
met een beetje geluk – en het wordt volgens de getijdetabel
zeer laag water – wordt het een mooie excursie. We
verzamelen aan de noordkant van het gebied (bij duikstek
Putti’s Place; aan de landkant van de getijdepoel). Aanvang
excursie 9.30 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten (0628964475 of [email protected]).
Vr 10 jan
Nieuwjaarsreceptie. Deze wordt gehouden in Natuurcentrum De Boshoek. Voor verdere informatie zie elders in
Struinen.
Wo 15 jan PWG-avond. Takkenavond. Aan de hand van de Knoppentabel, gewapend met loep en mesje, gaan we proberen de
boom of struik op naam te brengen. Saai? Nee hoor, tot nu
toe weet iemand altijd wel weer een verrassende tak te
vinden. Trouwens, mijn vijgenplant, resultaat van de takkenavond, leeft nog steeds. Aanvang 19.45 uur.
Vr 17 jan
VWG-avond. Wij beginnen het nieuwe jaar met een lezing
over de Farneeilanden. Dit gebied ligt aan de Noordoost kust
van Engeland. Aad v.d. Ent en Miranda Bril zijn daar voor een
wel hele korte vakantie geweest in mei 2013. Zij hebben daar
o.a. veel Jan van Genten, Papegaaiduikers, en andere zeevogels gezien en gefotografeerd. Het is voor beiden de eerste
keer dat ze een lezing verzorgen voor de vogelwerkgroep.
25
Di 21 jan
PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert.
Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos. De
excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig.
Zo 26 jan VWG-dagexcursie. Vandaag gaan we een kijkje nemen in de
Hoekse Waard, dus Strijen en omgeving. Het is hartje winter
en hopelijk zijn de omstandigheden prima om naar ganzen te
gaan kijken. We hopen in ieder geval op dwergganzen bij
Strijen. Aanmelden bij Aad v.d. Ent tel: 010-4661520. We
vertrekken om 8:00 uur vanaf de parkeerplaats bij It's,
Nieuwpoortweg 2 in Schiedam.
Za 01 feb SWG-excursie naar de Glasjesnol. Een ‘oude favoriet’ waar
we al jaren niet meer zijn geweest. Het wordt zeer laag water,
dus een goede kans op bijzondere vondsten. Aanvang
excursie 8.30 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten (0628964475 of [email protected]).
Di 04 feb
SWG-excursie naar Westkapelle. Vorig jaar was dit voor ons
een nieuwe excursiebestemming en het was – hoe klein het
gebied ook is – spectaculair. O.a. 7 soorten zeenaaktslakken,
waarvan een aantal net zo kleurig als tropische soorten.
Aanvang excursie 9.00 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten
(06-28964475 of [email protected]).
Wo 05 feb PWG-avond. Priscelline brengt aan de hand van streeplijsten
en wat foto’s verslag uit van het inventariseren van drie kmhokken in de Aalkeetbuitenpolder. Daarin viel ook de Eendenkooi Aalkeetbuiten, het gebied rond de Foppenplas en
een stukje Zuidbuurt. We praten ook over het programma
voor het 2e kwartaal: voorstellen. Aanvang: 19.45 uur.
Ma 10 feb Algemene Ledenvergadering. De vergadering wordt gehouden in Natuurcentrum De Boshoek. Voor verdere informatie
zie elders in Struinen.
Vr 14 feb
VWG-avond. Berend de Haan heeft de smaak te pakken.
Ook vanavond wil hij weer graag foto's aan ons laten zien. In
mei 2013 is Berend naar Lesbos met vakantie geweest en hij
heeft daar weer veel gefotografeerd. Veel vogelaars en fotografen hebben op deze plek hun hart op kunnen halen, dus
het beloofd een vogelrijke avond te worden.
26
Di 18 feb
PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert.
Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos. De
excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig.
Wo 19 feb PWG-avond. In de Broekpolder is men bezig met het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Voorstel is om hierover
iets op te zoeken. Het kan ook gaan over oeverbegroeiing in
het algemeen. Ook zullen we het Herbarium van Kees
Niemantsverdriet hierop eens nakijken. Aanvang: 19.45 uur.
Za 22 feb VWG-dagexcursie. De Utrechtse Heuvelrug staat weer op
het programma. Dat gebied is prima om b.v zwarte specht of
klapekster tegen te komen. We gaan vandaag wandelen, en
we zien wel wat we tegen gaan komen. Aanmelden bij Hans
Zevenbergen tel: 010-4755111. We vertrekken om 8:00 uur
vanaf de parkeerplaats bij It's, Nieuwpoortweg 2 in Schiedam.
Za 01 mrt SWG-excursie naar Gorishoek. De exoten doen het goed
hier. De oester- en mosselkwekers vinden de Japanse
stekelhoren al een bedreiging worden voor hun nering en
waarschijnlijk niet ten onrechte (ze hebben het probleem
overigens zelf veroorzaakt). We zullen zien hoeveel er nu
weer te vinden zijn, naast alle andere exoten. Aanvang
excursie 7.45 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten (0628964475 of [email protected]).
Wo 05 mrt PWG-avond. Anton van der Salm zal wederom wat filmpjes
laten zien, die hij maakte tijdens de excursies naar Hitland en
de Coepelduynen boven Katwijk. Eveneens de film “Gedragen door de wind” over het natuurgebied De Kwade Hoek.
Tijd over, dan borduren we voort op het onderwerp van 19
februari. Aanvang:19.45 uur.
Vr 14 mrt
VWG-avond. Wat gaat een jaar toch snel voorbij. Vanavond
is het alweer de avond om terug te kijken naar wat er in 2013
voor bijzondere soorten vogels zijn gezien in ons land. Er
zullen weer foto's te zien zijn van onze eigen werkgroepleden. Jan van der Meulen heeft deze avond voorbereid. Wie deze avond gaat presenteren is nog niet
helemaal bekend.
27
Di 18 mrt PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert.
Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos. De
excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig.
Wo 19 mrt Algemene lezing op de PWG-avond. Karel Gort maakte een
reis naar Madagascar. Omdat Madagascar ooit werd afgesneden van de wereld heeft het een heel eigen biotoop
ontwikkeld. Daarom zijn veel planten en dieren uniek voor dit
eiland. Ik noem er een paar: Reizigersboom, Baobab,
Komeetpijlstaartvlinder en Gekko. Voor verdere informatie zie
elders in Struinen. Aanvang 19.45 uur.
Za 22 mrt VWG-halve dag excursie. Vandaag gaan we vogels kijken in
onze eigen omgeving. De eerste tjiftjaffen zijn alweer gearriveerd, maar er zullen ook nog wel ganzen aanwezig zijn. Dit
alles gaan we bekijken in de Broekpolder in Vlaardingen.
Aanmelden bij Loek Batenburg tel: 010-5922697. We
vertrekken om 8:00 uur vanaf de parkeerplaats bij It's,
Nieuwpoortweg 2 in Schiedam.
Wo 02 apr SWG-excursie naar Westkapelle. Opnieuw naar de – hopen
we – net zo’n mooie vindplaats als vorig jaar met veel
soorten zeenaaktslakken. Aanvang excursie 8.30 uur.
Vooraanmelden
bij
Mick
Otten
(06-28964475
of
[email protected]).
Wo 02 apr PWG-excursie naar Park Schoonoord, Kievitslaan 8 in Rotterdam. Dit parkje wordt omschreven als een oase van rust
midden in de stad. Het bestaat als sinds 1860 en heeft een
aantal zeer oude bomen o.a. Libanonceders. Eventueel uit te
breiden met wandeling in het park bij de Euromast. Tijd:
±10.30 ter plekke. Vooraanmelden bij Priscelline, tel. 0104740030 of [email protected].
28
29
Contactpersonen en adressen deel 2
Plantenwerkgroep: woensdagavond
Priscelline van de Pas, tel. 010-4740030
E-mail: [email protected]
Srandwerkgroep: excursies
Mick Otten, tel. 010-5990161, 0628 964 475
E-mail: [email protected]
Vogelwerkgroep: vrijdagavond
Wilma van Holten, tel. 010-4264932
E-mail: [email protected]
Hans Zevenbergen, tel. 010-4755111
E-mail: [email protected]
Paddenstoelenwerkgroep:
Loek Batenburg, tel. 010-5922697
E-mail: [email protected]
Homepage afdeling Waterweg-Noord:
http://www5.knnv.nl/waterweg-noord
Webmaster: Marie Baar, tel. 010-4662921
E-mail: [email protected]
Groen meldpunt:
Voor het aanmelden van (groene) milieudelicten,
tel. 010-2743333
30