Watervogeltellingen in Fryslân - Sovon Vogelonderzoek Nederland

Watervogeltellingen in Fryslân
provinciale nieuwsbrief maandelijkse tellingen
ganzen + zwanen, watervogels en slaapplaatsen
seizoen 2013/2014
nr 6. Februari 2014
Beste tellers,
4 februari 2014
We hebben de 48e Midwintertelling weer achter de kiezen. Een telling met mooie, rustige, zachte weersomstandigheden op de zaterdag en met een flinke teldekking, omdat veel tellers bereid waren naast de ganzen en zwanen
alle soorten watervogels te tellen en/of nog een extra telgebied erbij te nemen. Als nieuwbakken midwintercoördinator wil ik jullie daarom hartelijk bedanken voor een voortreffelijke inzet. In deze nieuwsbrief blik ik met Jan
Kramer terug op de tellingen in januari. Zo heb ik over de slaapplaatstellingen ook nog heuglijk nieuws. En dan
is het tijd voor de februaritellingen. Winter wil het maar niet worden. De Heggenmussen zingen al. Echter, dat
schreef ik vorig jaar ook in de watervogelnieuwsbrief van februari en toen hebben we het geweten... Winter tot in
april...
V OORJAARSBIJEENKOMST S OVON /FFF!
Schrijf het alvast met dikke stift in uw agenda: Dinsdagavond 18 maart as. vindt de Sovon/FFF-Voorjaarsbijeenkomst plaats in Hotel Oostergoo te Grou. De
avond staat in het teken van een lezing over de Veldleeuwerik. Henk-Jan Ottens van de Werkgroep Grauwe
Kiekendief doet al jaren onderzoek naar de soort en
weet veel over de broedbiologie van de soort, wat ze
nodig hebben om goed te presteren en waarom de soort
het in ons land zo moeilijk heeft. Tijdens zijn onderzoek vindt Henk-Jan ook de nodige nesten van Gele
Kwikstaarten en Graspiepers, zodat hij ook daar nieuwe informatie over kan leveren. Voor wie meer over de
Veldleeuwerik wil leren, is dit een verplicht avondje.
Meer informatie en de officiële uitnodiging volgt nog.
Plaats, datum en tijd: Sovon/FFF-Voorjaarsbijeenkomst, dinsdag 18 maart, Hotel Oostergoo, Nieuwe Ha-
der 1 in Grou. Zaal open en koffie om 19.30 uur, aanvang programma 20.00 uur. Meer info via:
[email protected].
G ROTE ZILVERS EN A ALSCHOLVERS
BREKEN RECORDS
Een zachte winter en polderdijken die door de vele
veldmuizen tot gatenkaas verworden zijn. Ideale omstandigheden voor de Grote Zilverreiger en dat lijkt op
basis van de maandelijkse slaapplaatstellingen van de
FFF-Slaapplaatsentelgroep. Kwamen we in december
al op een record van 600 Grote Zilverreigers, in januari
betrof het maar liefst 720! Werden de vorige keer de
grootste concentraties zilverreigers aangetroffen in het
Lauwersmeer, Rottige Meente en Brandemeer, nu was
het Sneekermeer het rijkst bedeeld, gevolgd door Lauwersmeer en Alde Feanen. Ook op andere plekken
Tabel 1. Aalscholvers en Grote Zilverreigers op slaapplaatsen in Fryslân in het seizoen 2013/2014.
Gebied
Lauwersmeer
Hegewiersterfjild
Wide Mar
Wiersylsterrak
De Zuiderpolder, Franeker
Mar fan Miedema
Zijlsterrak, Ritsumazijl
Zandwinning, Hurdegaryp
Twijzelermieden
Jelsumervaart, Leeuwarden
Ottema-Wiersmareservaat
Bergumermeer
De Leijen
Cornerwerderzand
Makkumer Noardwaard
Makkumer Súdwaard
Warkumerbûtenwaard-Zuid
Warkumerwaard Gaastwad
Bocht fan Molkwar
Mokkebank
Steile Bank
Blauwhuister Poelen
Oudegaasterbrekken
Hisse- en Piekemar
Schuttelpoel
Idzegaasterpoel
Aalscholver
Gr. Zilver
okt. nov. dec. jan. okt. nov. dec. jan.
80
0
0 0 85 55 112 96
54
0
0 0
0
0 0 0
0
0
0 0
0 16 33 42
0
0
- 0 13 11
- 14
81 118 78 81
0
0 0 0
2
0
- 0
0
0
- 0
10
0
0 0
0
0 0 0
0
0
0 0
0
0 0 0
- 0 0
- 2 2
0
0 0 0
0
0 0 0
26 91 153 311 17 21 15 25
5 15 13 7
1
4 0 0
105 81 0 13 26 16 7 11
1100
- 315 137
0
- 0 0
0
0
- 11
5 53
- 18 34 17 38
42
2
0
- 300
0
- 0
65 80
0
5
0
0
- 10
0
0
- 11
1620
0 50 600
0
0 0 0
39 34 231 215
2
2 13 0
71 135 39 1
0
0 0 0
16
0
0 1
0
0 0 0
0
2
0 0
0
2 0 0
0 15 12 10
0
0 0 0
Gebied
Leiepoel, WZ Brekken
De Staten, WZ Brekken
Rasterhofpark, Sneek
Gravepoeltje, Broek
Jentjemeer, Sneekermeer
Spekland, Sneekermeer
Sneekermeer-Zuid
Terkaplester Poelen
Alde Feanen
It Eilân
Botmar, Akkrum
Slûshoeke (Lytse Deelen)
De Deelen
Terwispeler Grootschar
It Easterskar
Tjeukemeer
It Swin
Eendenkooi Bakhuizen
Wyldemerk
Groote Brekken
Woudagemaal, Lemmer
Brandemeer
Rottige Meente
Lendevallei
Prikkedam Makkinga
totaal
okt.
0
0
6
29
51
64
0
0
155
0
38
0
163
80
24
0
0
0
0
71
0
153
32
0
4187
Aalscholver
Gr. Zilver
nov. dec. jan. okt. nov. dec. jan.
0
0
0
0
0 0 0
0
0
0 24 59 12 0
8
4
3
0
0 0 0
53 33 19
0
0 0 0
107 105 94
2
0 0 0
145 182 114 15
5 1 0
0
0
0
1
0 21 101
0
0
0
2
8 4
203 86 335 51 21 44 92
0
0
0
0
0 9 8
39 15 14 19 12 0 0
0
0
0
0
8 15 11
99 52 201 48 65 50 74
- 47
- 4
109 101 79
9
7 29 7
40 28 29
0
0 0 0
0
0
0
3
- 3
0
0
0 28 30 28 9
0
0
0
0
0 0 0
0
0
0 10 12 18 18
2650 2620 3860
1
0 0 0
0
0
0 64 60 65 71
200 250 260 26 24 97 67
- 33 51
3
- 0 0
28 29 33
0
0 3 1
4305 4429 6825 467 480 595 716
werden mooie aantallen vastgesteld. Kijk in tabel 1
maar eens naar de Wide Mar bij Stiens en de Makkumer Súdwaard. Ook werden overnachtende groepjes
aangetroffen op de Makkumer Noardwaard, de Mokkebank en in het Terwispeler Grootschar. Er zullen onherroepelijk meer slaapplaatsen zijn als we kijken naar
de verspreiding van de soort in Fryslân op basis van de
Midwintertelling, maar vindt ze maar eens. Hou ze in
de avondschemer maar eens in de gaten.
Tot mijn grote verrassing stelden we met de slaapplaatstellingen ook een ‘midwinterrecord’ voor de Aalscholver in Fryslân vast. Tot nu toe telden we vijf keer eerder in januari de Aalscholvers op Friese slaapplaatsen
(2004, 2007, 2009, 2012, 2013). Daarvan leverde de
telling in januari 2007 het grootste aantal op (5569),
waarvan de helft toen bij het Woudagemaal te Lemmer
zat. Diezelfde slaapplaats was in januari jl. goed voor
maar liefst 3860 Aalscholvers. Met bijna 25 andere
bezette slaapplaatsen kwam het totaal voor het Friese
vasteland op 6825 (tabel 1). Op de plekken waar Aalscholvers zitten te slapen in broedkolonies zaten ze al
volledig in broedkleed ‘te vlaggen’ op het nest (typisch
baltstafereel).
De volgende teldata staan gepland voor:
Datum
22 februari
22 maart
19 april
Tijd
16:40
18:00
20:00
Organisatie
Sovon
FFF
FFF
Tabel 2. Zwanen en ganzen op het Friese vasteland in
januari 2014 (stand 3 feb. 2014).
gem. jan.
jan. 2014
Knobbelzwaan
3.240
3.447
Kleine Zwaan
345
28
Wilde Zwaan
370
130
Toendrarietgans
7.100
2.573
Kleine Rietgans
6.500
552
Kolgans
189.000
171.765
Grauwe Gans
11.750
24.387
Grote Canadees
205
431
Brandgans
244.000
338.664
Rotgans
1.210
3.893
Nijlgans
760
387
ZWANEN EN GANZEN IN F RYSLÂN
Het is natuurlijk uitermate interessant wat de Midwintertelling aan zwanen en ganzen heeft opgeleverd. Niet
alleen omdat met de zachte winter sommige soorten
schaarser zullen zijn, maar ook of de extra telinspanning tot grotere aantallen zal leiden van enkele soorten.
Dat laatste is het geval bij de Soepgans, die niet opgenomen is in tabel 2. De maandelijkse aantallen liggen
doorgaans rond de 350 in Fryslân, maar de Midwintertelling leverde voorlopig al een totaal van 662 op. Bij
Grote Canadees en Nijlgans leverde de Midwintertelling niet veel meer op. Voorlopige totalen komen overeen met de voorgaande maanden. Wat wel opvalt is dat
de aantallen Nijlganzen steeds kleiner worden en de
Grote Canadees de Nijlgans in aantal inmiddels voorbij
streeft. Ter illustratie: in januari 2005 telden we 1300
Nijlganzen op het vasteland van Fryslân.
Beduidend schaarser waren Kleine Zwaan, Wilde
Zwaan en Toendrarietgans. Vooral voor de twee laatstgenoemde soorten geldt dat die vooral in koudere perioden talrijker zijn en daar draagt de huidige zachte
winter niet aan bij. Naast het forse aantal Grauwe Ganzen in tabel 1 valt op dat het Friese vasteland twee keer
zoveel Brandganzen als Kolganzen herbergde. Het
voorlopige totaal van bijna 340.000 Pauguozzen is zowaar een Fries ‘midwinterrecord’!
Figuur 1. Verspreiding van Stormmeeuw (links) en Kokmeeuw (rechts) in Fryslân tijdens de Midwintertelling van
2014.
M IDWINTER: S TORMMEEUW VS. K OKMEEUW
De Midwintertelling kenden een uitstekende teldekking in Fryslân. Op dit moment ontbreken nog gegevens uit de omgeving van Anjum, Hommerts, Oudehaske, Langezwaag en Noordwolde, maar van die gebieden is bekend dat er geteld is. Zo’n forse inspanning
zal voor sommige soorten een goed verspreidingsbeeld
opleveren. Denk bijvoorbeeld aan de Stormmeeuw, een
van de talrijkste soorten in het Friese binnenland in de
winter. De extra telinspanning, vooral ook in SúdwestFryslân, heeft bijna 100.000 extra Strormmeeuwen op
het Friese vasteland opgeleverd in vergelijking met de
voorgaande Midwintertellingen! Het totaal ligt momenteel 122.500 Stormmeeuwen (excl. Waddeneilanden).
Nu zal het zachte weer en het goede aanbod aan Veldmuizen (die pikken de Stormmeeuwen graag mee) wellicht een rol spelen, maar de Stormmeeuw loont de
moeite van de Midwintertelling.
De telling laat bovendien zien hoeveel talrijker Stormmeeuwen zijn ten opzichte van Kokmeeuwen in deze
tijd van het jaar. Tegenover 122.500 Stormmeeuwen
staat een een voorlopig totaal van 12.000 Kokmeeuwen. Ook de verspreidingskaarten van beide soorten
(figuur 1) spreken boekdelen. Mocht er nog winterkou
komen, dan verhuist een aanzienlijk deel van de meeuwen naar de bebouwde kom. Hou ze daar in de gaten,
want aan de Zuidergracht in Leeuwarden las ik inmiddels al een paar witte kleurringen af van Kokmeeuwen,
geringd in Nederland en Denemarken. Meestal zijn ze
zo makkelijk te benaderen dat het met een verrekijker
wel lukt!
Figuur 2. Verspreiding van Blauwe Reiger (links) en
Grote Zilverreiger (rechts) in Fryslân tijdens de Midwintertelling van 2014.
M IDWINTER: G ROTE ZILVER VS. B LAUWE R EIGER
De slaapplaatstellingen van Grote Zilverreigers leverden een record van 720 Grote Zilverreigers op het Friese vasteland op. Hoe weerhoudt zich dat met wat we
overdag met de Midwintertelling telden? Dat voorlopige totaal komt op 521 (tabel 3), waarbij de aantallen
van het Lauwersmeergebied en de Anjumer Kolken
nog ontbreken. En dan te bedenken dat we er in januari
2003 eentje telden en in januari 2004 zeven!
In een van de vele vogelnieuwtjes op internet werd al
gesproken hoezeer de verhouding Grote ZilverreigerBlauwe Reiger veranderd in het voordeel van de Grote
Zilver. Nu is het zo dat Blauwe Reigers ongetwijfeld
lastiger te tellen zijn dan Grote Zilvers, omdat ze nu
eenmaal minder opvallen. Tekenend is toch wel dat we
méér Grote Zilverreigers dan Blauwe Reigers telden
tijdens de Midwintertelling. Het voorlopig aantal Blauwe Reigers komt op 472... Ook al is dat een onderschatting, het indiceert dat de Grote Zilverreiger zo
langzamerhand in wintermaanden even talrijk is dan de
Blauwe Reiger, hoewel die laatste zich veel ruimer
over de provincie spreidt (figuur 2).
D ODELIJK VERSTRIKTE B UIZERD
Nog even een zijsprongetje. Tijdens de watervogeltelling in november vond ik in De Deelen een dode Buizerd, die met zijn vleugel verstrikt zat in een braampje.
Dat braampje stelde niet al te veel voor, maar kennelijk
was de Buizerd vast komen te zitten aan een doorn, en
heeft zich toen in de nesten gewerkt, waardoor de armpennen verstrengeld raakten in de tak. Opmerkelijk
voor een vogel van zo’n 800 gram en bovendien een
buitengewoon naar einde voor de vogel. Over dit incident verschijnt in de eerstvolgende editie van het roofvogeltijdschrift De Takkeling een kort artikeltje. In dat
nummer staat overigens ook een overzicht van de broedresultaten van roofvogels in Nederland. Het nummer
wordt gepresenteerd op de Landelijke Roofvogeldag in
Meppel op 22 februari as. (zie www.werkgroeproofvogels.nl).
Dodelijk verstrikte Buizerd in een braam in De Deelen.
Op de voorgrond de vleugel die vastgedraaid zit in de
braam (foto: Romke Kleefstra)
N IJSGJIRRIGE SOORTEN
Bij de ‘nijsgjirrige soorten’ moet u er even rekening
mee houden dat (slechts) enkele gebieden door twee
verschillende waarnemers geteld zijn; de vaste ganzenzwanenteller en de midwinterteller. Dat kan dus soms
een naam van een medewaarnemer opleveren die u
onbekend is.
Naast de lange lijst aan Grote Zilverreigers (tabel 3)
was de variatie aan ganzensoorten behoorlijk. Ik heb
voor de gelegenheid ook weer eens de Kleine Canadees opgenomen, waar één teller behoorlijk patent op
lijkt te hebben... vanzelfsprekend mogen de Sneeuwuilen niet in de lijst ontbreken, waarvan er zowel eentje
op Vlieland als eentje op Terschelling zit. Er werden
ook wat meer Klapeksters gezien, waarvan in de Alde
Feanen drie individuen en in de Rottige Meente twee.
J AARVERGADERING VAN DE FFF
De Fryske Feriening foar Fjildbiology (FFF) houdt op
vrijdagavond 7 maart as. in Grou haar jaarvergadering.
De vereniging is momenteel behoorlijk actief met nieuwe werkgroepen gericht op inventarisaties van insecten, vissen, amfibieën, reptielen, paddestoelen en meer.
Daarnaast is het de vereniging van de Friese Wadvogelwerkgroep en de Slaapplaatstentelgroep, plus dat de
FFF twee keer per jaar het dikke tijdschrift Twirre uitbrengt, vol artikelen over veldonderzoek in Fryslân.
Wees er 7 maart dus bij als je breed veldwerk in
Fryslân een warm hart toedraagt, ook al ben je geen lid
(kun je in Grou nog altijd worden).
Plaats, datum en tijd: FFF-jaarvergadering, vrijdag 7
maart, Hotel Oostergoo, Nieuwe Hader 1 in Grou. Zaal
open om 19.30 uur, aanvang programma 19.45 uur.
Meer info via [email protected].
Tel ze!
Romke Kleefstra
Tabel 3. Nijsgjirrige soorten in Fryslân tijdens de tellingen in januari 2014 (stand 2 feb. 2014).
Soort
N gebiedsnaam
hoofdteller
Roerdomp
1 Terwispeler Grootschar
Tjeerd Geertsma
Roerdomp
1 Gouden Bodem
Bert Zijlstra
Kleine Zilverreiger
1 Schiermonnikoog
Telploeg Schiermonnikoog
Grote Zilverreiger
1 Terschelling
Telploeg Terschelling
Grote Zilverreiger
2 Schiermonnikoog
Telploeg Schiermonnikoog
Grote Zilverreiger
1 Anjumer- en Lioessenserpolder
Eddie Douwma
Grote Zilverreiger
4 Koehool - Voorgronden
Epi Mulder
Grote Zilverreiger
9 Het Oude Bildt - St Jacobiparochie
Wil Grond, Heine Lindeboom
Grote Zilverreiger
6 Blikfeart
Epi Mulder
Grote Zilverreiger
1 Dongjumer-, Tjummarumermiedpolder
Wil Grond, Heine Lindeboom
Grote Zilverreiger
3 v.Harinxmakanaal-Franeker-Leeuwarden
Jan de Boer
Grote Zilverreiger
1 Tzum - Waaxens
Bram de Smidt, Joop Leertouwer
Grote Zilverreiger
8 Mantgum - Roordahuizum - Leeuwarden
Ian Borwell
Grote Zilverreiger 10 Holwerder-, Blijaerpolder, Ferwerd-Birdaard
Henk Hiemstra
Grote Zilverreiger
2 Polders zuid van Hallum
Xandra Leeuwenhoek
Grote Zilverreiger
3 Wide Mar
Sieds Boersma
Grote Zilverreiger
1 Polder het Hantumerleeg zuid
J.O. Hobma
Grote Zilverreiger
5 Hantumhuizen, Oosternijkerk, Lioessens
Sieds Boersma
Grote Zilverreiger
3 Dokkum - Metslawier
J.O. Hobma
Grote Zilverreiger
2 Polder Kolkhuizen - Rinsumageest
Sjouke van der Werff
Grote Zilverreiger
1 Rinsumageest - Oudkerk
Frank Kwant
Grote Zilverreiger
1 Bartlehiem - Birdaard - Giekerk
Eerde Koopmans
Grote Zilverreiger
6 De Lits, Ottema Wiersmareservaat e.o.
Sytze & Sjoerdtje de Groot
Grote Zilverreiger
5 Dokkumergrootdiep - Oostrum
Sieds Boersma, Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg
Grote Zilverreiger
3 Wouterswoude-Westergeest e.o.
Sjouke Kazimier
Grote Zilverreiger
2 Oud Dokkumerdiep - Nieuwe Zwemmer
Klaas van der Bij
Grote Zilverreiger
5 noord van Kollum
Klaas Tiemersma, Piet Zuidema, F.J. de Boer
Grote Zilverreiger
9 It Greate Ear - Burum
Klaas Tiemersma
Grote Zilverreiger
6 De Lauwers - Gerkesklooster
Klaas van der Bij
Grote Zilverreiger
7 zuid spoorlijn - Suawoude
Teartse van der Zee, Dick Laning
Grote Zilverreiger
3 zuid van Hardegarijp / Noardburgum
Albert Jongbloed
Grote Zilverreiger
2 Warga - Wartena - Van Harinxma kanaal
Joop de Graaf
Grote Zilverreiger 42 Alde Feanen
It Fryske Gea, district Midden*
Grote Zilverreiger
1 Kloosterburen - Garijp
Joop de Graaf
Grote Zilverreiger
6 It Eilân, Goengahuizen
It Fryske Gea, district Midden*
Grote Zilverreiger
1 De Gealanden
Joop de Graaf
Grote Zilverreiger
2 Butendiken / polder west van Nij Beets
Henk Dommerholt
Grote Zilverreiger 18 Bokkumermeer-Sorremorre-Poppenhuizen
Jan Kleefstra
Grote Zilverreiger
1 Kraanlannen
It Fryske Gea, district Midden*
Grote Zilverreiger
2 Groote Veenpolder-Nij Beets-Boornbergum
Henk Dommerholt
Grote Zilverreiger
4 Van Oordt's Mersken - Lippenhuisterheide
Jan de Boer
Grote Zilverreiger
1 Terwispeler grootschar
Tjeerd Geertsma
Grote Zilverreiger 63 De Deelen + omliggende veenpolders
Romke Kleefstra
Grote Zilverreiger
5 Bergumermeer, Sudermar e.o.
ATMN01, A. Timmerman Azn
Grote Zilverreiger
1 Makkumer Súdwaard
Kornelis Nijboer / Tjerk Andringa
Grote Zilverreiger
4 Polder Kooihuizen
Kornelis Nijboer
Grote Zilverreiger
8 zuid van Exmorra - Ritseburen
Kornelis Nijboer
Grote Zilverreiger
7 Polder Geele Strand
Jan Kramer
Grote Zilverreiger
5 Parrega - Ferwoude - Workum
Jan Kramer
Grote Zilverreiger
1 Dedgum - Blauwhuis
Kornelis Nijboer
Grote Zilverreiger
1 Abbega - Folsgare - Oosthem
Kees Hofstra
Grote Zilverreiger
2 weilanden west van Westerschatting
Kornelis Nijboer
Grote Zilverreiger
1 Vlakke Brekken en Oudegaasterbrekken
Jouke van der Meulen
Grote Zilverreiger
1 polders rond de poelen
Anne Bosma
Grote Zilverreiger
3 Hindeloopen - Koudum
Tryntsje & Ype Albada
Grote Zilverreiger
2 Morra
Yde Kuipers
Grote Zilverreiger
7 Laaxum - Bakhuizen
Yde Kuipers
Grote Zilverreiger
1 Heegermeer noord
Bert Zijlstra
Grote Zilverreiger
3 Elahuizen - Woudsend
Anne Gersjes
Grote Zilverreiger
3 Woudsenderschar / Gr. Noordwolderpolder
Romke Kleefstra, Ingeborg Meutgeert
Grote Zilverreiger
3 Zuiderfennenpolder - Marderbroek
Durk Weijma
Grote Zilverreiger
4 Sondelerleien - Sondel
Marten Wesselius
Grote Zilverreiger
7 Slotermeer - Spannenburg
Romke Kleefstra, Ingeborg Meutgeert
Grote Zilverreiger
1 Slotermeer
Theo Leenes
Grote Zilverreiger 11 Sneek-Reduzum-Akkrum
Romke Kleefstra
Grote Zilverreiger
8 Sneekermeer, Goingarijpsterpoelen
Sjoerd Bakker, Harm van der Wal
Grote Zilverreiger
5 Terkaplesterpoelen, Blaugêrzen
Sjoerd Bakker, Harm van der Wal
Grote Zilverreiger
5 Meinesloot - Akkrum zuid
Sjoerd Bakker, Harm van der Wal
Grote Zilverreiger
4 Petgaten Akmarijp
Gerben & Duco Veenstra
vervolg tabel 3
Grote Zilverreiger
4 Witte & Zwarte Brekken, De Staten
Sjoerd Bakker, Harm van der Wal
Grote Zilverreiger 16 Boornzwaag over de Wielen
Anton Silvius, J. Bos
Grote Zilverreiger
2 Langweer - St. Nicolaasga
Romke Kleefstra, Ingeborg Meutgeert
Grote Zilverreiger 10 Koevordermeer, Polder De Eijsinga e.o.
Anton Silvius, J. Bos
Grote Zilverreiger
4 Snikzwaagsterpolder-Vegelinsoord
Piet Boltjes, G. Mulder, R. Faber, R. Tichelaar
Grote Zilverreiger
1 Skarlannen, Easterskar
Lydia Barkema
Grote Zilverreiger
2 Polder Houttoom (incl. eendekooi)
Wim ten Klooster
Grote Zilverreiger
1 Follegaasterpolder zuidoost van Doniaga
Anneke Zeinstra
Grote Zilverreiger
8 Brandemeer-Hooge Mieden-Lemsterhoek
Kerst Boersma
Grote Zilverreiger
1 Polder de Kleine Brekken
Romke Kleefstra, Ingeborg Meutgeert
Grote Zilverreiger
1 Sloten - Tjerkgaast - Haringsloot
Goasse Hylkema, T. Verbeek
Grote Zilverreiger
2 Schoteruiterdijken, Polder Lemsterhop
Thijs de Boer
Grote Zilverreiger 40 Brandemeer e.o.
FFF Vogelwerkgroep Brandemeer**
Grote Zilverreiger 38 Rottige Meente e.o.
Henk Ruiter
Grote Zilverreiger
4 Tjonger-Nijeholtwolde-Oldetrijne-Wolvega
Lies Lockhorst-van Overeem, Mark Manchester
Grote Zilverreiger
7 De Weeren, De Kom, Lindevallei-West
Lies Lockhorst-van Overeem, Mark Manchester
Grote Zilverreiger
4 Blesdijke, De Stroomkant
Lies Lockhorst-van Overeem, Mark Manchester
Grote Zilverreiger
7 Tjongervallei - Katlijk
Ingeborg Meutgeert
Grote Zilverreiger
1 Lindevallei oost
Tom Jager
Grote Zilverreiger
2 Warkumerwaard
Tjerk Kunst, Jan Kramer
Grote Zilverreiger
3 Warkumerwaard zuid - Hindeloopen
Rinnert Foekema
Grote Zilverreiger
7 m21, Tacozijl - Lemsterhoek
Goasse Hylkema, T. Verbeek
Zwarte Zwaan
4 Noardburgum
Albert Jongbloed
Zwarte Zwaan
1 Snikzwaagsterpolder
Piet Boltjes, G. Mulder, R. Faber, R. Tichelaar
Indische Gans
1 Deelenput
Romke Kleefstra
Sneeuwgans
4 Het Oude Bildt - St Jacobiparochie
Wil Grond, Heine Lindeboom
Sneeuwgans
71 Koehool - Voorgronden
Epi Mulder
Sneeuwgans
3 Koehool - Harlinger haven
Johan Taal
Kleine Canadees
1 Vlieland
Team Asadi
Kleine Canadees
2 Polder Cornwerd
Jan Kramer
Kleine Canadees
2 Schraard-Exmorra
Jan Kramer
Kleine Canadees
9 Gaast-Doniaburen-Parrega-Workum
Jan Kramer
Kleine Canadees
1 Hieslum-Munnikeburenpolder
Jan Kramer
Witbuikrotgans
4 Terschelling
Telploeg Terschelling
Zwarte Rotgans
1 Terschelling
Telploeg Terschelling
Zwarte Rotgans
1 Polder Cornwerd
Jan Kramer
Roodhalsgans
1 Terschelling
Telploeg Terschelling
Roodhalsgans
1 Gaast-Doniaburen-Workum
Jan Kramer
Mandarijneend
1 Terwispeler grootschar
Tjeerd Geertsma
Muskuseend
6 Broek Noord & Zuid
Wiebe & Janny Visser
Pontische Meeuw
1 Terschelling
Telploeg Terschelling
Pontische Meeuw
1 Dearsum-Raerd
Romke Kleefstra
Geelpootmeeuw
1 Terschelling
Telploeg Terschelling
Bokje
1 Vlieland
Team Asadi
Bokje
1 Blija west buitendijks
Henk Hiemstra, Jaap Feddema
Sneeuwuil
1 Vlieland
Team Asadi
Sneeuwuil
1 Terschelling
Telploeg Terschelling
Klapekster
1 Vlieland
Team Asadi
Klapekster
3 Alde Feanen
It Fryske Gea, district Midden*
Klapekster
1 De Deelen
Romke Kleefstra
Klapekster
2 Rottige Meente e.o.
Henk Ruiter
*Henk van der Berg, Tjibbe de Jong, Freark Jelsma, Anton Huitema, Siebren Postema
** Heine van Dijk, Frens van Dijk, Jan Stegeman, Siep van der Veen, Dick Peters
Romke Kleefstra, Posthoornsteeg 1C, 8911 AS Leeuwarden
tel.: 058-2164166, e-mail: [email protected]
Jan Kramer, Rixtwei 339, 8915 JC Leeuwarden
tel.: 058-2121648, e-mail: [email protected]
ook helemaal in de (verhoogde) trend vanaf januari
2011 maar is veel hoger dan het tienjarig maandgemiddelde (26) vanaf 2004.
Extra Soorten
Beste tellers,
1 februari 2014
De voor veel tellers extra drukke Midwintertelling in
januari 2014 leverde relatief weinig Blauwe Kiekendieven en ook weinig ‘klein grut’ bij de Extra Soorten
op. Wel zijn er verhoudingsgewijs flinke aantallen
Slechtvalken en Ruigpootbuizerds gezien. Hierna een
korte terugblik op de roofvogels en op de kleinere Extra Soorten, die tijdens de telling in januari in de boeken kwamen. Zoals gebruikelijk vind je in dit bericht
weer een overzicht van de getelde Extra Soorten in de
afgelopen maand, met de namen van de tellers en de
telgebieden (stand 1 feb. 2014). Ter vergelijking is ook
een overzicht opgenomen van de aantallen Extra Soorten bij de tellingen in de maanden januari vanaf 2004.
Het tellen in het vacante telgebied tussen Makkum en
Exmorra/Longerhouw had voor mij op 20 januari een
unieke ervaring in petto. In de polder Makkumermeer
liep rond het middaguur een vos op zijn dooie akkertje
achter een grote groep ganzen langs, op weg naar zijn
schuilplaats. De ganzen die de vos zagen onderbraken
nauwelijks het foerageren en maakten ook bepaald
geen aanstalten om op te vliegen! Dan reageerden de
Brandganzen in veenpolder ‘De Warren’ voor het huis
van Romke Kleefstra op 28 januari wel anders op de
aanwezigheid van een vrouwtje Slechtvalk, die even
verderop op een paaltje zat. Romke vertelde me: “Eltse
kear at sy (de noardske falk) de sturt optilde, knalden
de pauguozzen de loft yn. De skiere guozzen seagen
der nei en meanden noflik troch!”
‘K LEIN GRUT ’ OP HET VASTELAND VAN F RYSLÂN
In de afgelopen telweekend kwamen in totaal 95 Fraters in de boeken. Het tienjarig januarigemiddelde voor
deze soort is 246. In de afgelopen 10 jaar is het aantal
van 95 Fraters het op één na laagste totaal in januari.
Alleen bij de telling in januari 2007 werden nog minder Fraters (29) gezien. Hetzelfde beeld van lage
maandtotalen in januari 2014 is te zien bij de Sneeuwgors en bij de Strandleeuwerik. Bij de laatste telling
zijn in totaal 42 Sneeuwgorzen genoteerd. Het 10-jarig
januarigemiddelde is 179. Hier was alleen de maand
januari 2012 met 30 waargenomen Sneeuwgorzen nog
lager. Het aantal van 87 Strandleeuweriken bij de telling in de afgelopen maand ligt ook ver beneden het
10-jarig januarigemiddelde (331) voor deze soort. Overigens kennen alle kwelderzangers bij de Extra Soorten
door de jaren heen sterk variërende aantallen bij de
maandelijkse watervogeltellingen. Zo werden bij de
telling in januari 2007 in totaal 56 Strandleeuweriken
gezien en in januari 2010 maar liefst 720! Wellicht
heeft het zachte weer van de afgelopen maanden een
rol gespeeld bij de relatief lage aantallen van deze Extra Soorten in januari 2014.
N OG NIET EERDER GEZIEN !
Dankzij een tip van een mede-wijkbewoner kon ik in
de laatste week van de vorige maand genieten van een
groep van 24 Kleine Zwanen pal tegen de wijk Westeinde in Leeuwarden. De vogels foerageerden op een
maïsstoppelveld op nog geen 100 m van de bebouwing
en nog geen 300 m van mijn huis. Voor zover ik weet,
hebben nog nooit zo dicht bij Leeuwarden Kleine Zwanen gepleisterd. Inmiddels is het maïsveld omgeploegd
en zijn de Kleine Zwanen vertrokken. De ‘kleintjes’
zouden best eens de Wide Mar bij Stiens als slaapplaats gehad kunnen hebben. Sieds Boersma zag rond
die tijd bij zijn slaapplaatstellingen daar steeds een
groep(je) Kleine Zwanen.
R OOFVOGELS OP HET VASTELAND VAN F RYSLÂN
Het aantal waargenomen Blauwe Kiekendieven (23)
lag in de afgelopen telmaand royaal onder het tienjarig
gemiddelde (35) van de tellingen in de maanden januari sinds 2004. Ook als de piekmaand van januari 2011
met 82 blauwe kieken uit de reeks wordt gehaald, blijft
het aantal van afgelopen januari nog een derde onder
Een plezierige en succesrijke telling toegewenst,
het berekende maandgemiddelde. Het aantal RuigpootJan Kramer
buizerds (18) in januari 2014 past helemaal in de (verhoogde) trend van de aantallen Rûchpoaten,
die vanaf 2011 bij de
januaritellingen zijn
gezien. Het tienjarig
januarigemiddelde
voor deze soort staat
op negen. Het aantal
van 36 genoteerde
Slechtvalken in het
afgelopen telweekend past, net als bij
Kleine Zwanen (Stormmeeuwen, Roeken en Kauwen) aan de Roptawei te Leeuwarden, 29 jan.
de Ruigpootbuizerds, 2014 (foto: Jan Kramer).
Tabel 4. Totaalaantallen Extra Soorten tijdens de Midwintertellingen
middelde.
2004 2005 2006 2007 2008
Blauwe Kiekendief
28
32
44
17
27
Bruine Kiekendief
2
3
2
1
0
Frater
534
265
351
29
271
Grote Gele Kwik
0
0
0
0
0
IJsgors
6
10
0
0
1
IJsvogel
1
1
0
1
8
Ruigpootbuizerd
4
7
4
3
5
Slechtvalk
28
27
24
24
20
Smelleken
6
3
2
6
2
Sneeuwgors
517
187
403
67
111
Strandleeuwerik
595
883
151
56
328
Velduil
4
1
1
0
0
Visarend
0
0
0
0
0
Zeearend
0
2
2
0
0
totaal
1725 1421
984
204
773
van 2004-2014, in vergelijking met tienjarig ge2009
37
1
133
2
1
7
1
16
4
94
57
0
0
0
353
2010
20
1
125
0
0
2
2
18
4
83
720
0
0
0
975
2011
82
5
139
0
0
1
27
32
3
151
77
15
0
0
532
2012
27
2
284
0
31
1
22
32
6
30
105
1
0
0
541
2013
35
4
331
0
3
2
14
34
6
149
336
0
0
2
916
Tabel 5. Extra Soorten tijdens de Midwintertelling van 2014 op het vasteland van Fryslân.
soort
gebiedsnaam
tellers
Blauwe Kiekendief
Blikfeart
Epi Mulder
Blauwe Kiekendief
Dongjumer polder, Tzumm.miedpolder
Wil Grond
Blauwe Kiekendief
Holwerder & Blijaerpolder
Henk Hiemstra
Blauwe Kiekendief
Polder het Hantumerleeg zuid
Jan Hobma
Blauwe Kiekendief
Polder Kolkhuizen - Rinsumageest
Sjouke van der Werff
Blauwe Kiekendief
De Lits, Rietveld
Sietze de Groot
Blauwe Kiekendief
Dokkumergrootdiep - Oostrum
Sieds Boersma
Blauwe Kiekendief
Stroobossertrekvaart - Wouterswoude
S. Kazimier
Blauwe Kiekendief
Sorremorsterpolder - Botmeer
Jan Kleefstra
Blauwe Kiekendief
Rauwerd e.o.
Romke Kleefstra
Blauwe Kiekendief
polders aan oostzijde Koevordermeer
Anton Silvius, J. Bos
Blauwe Kiekendief
Koevordermeer
Anton Silvius, J. Bos
Blauwe Kiekendief
Polder De Eijsinga - Spannenburg
Anton Silvius, J. Bos
Blauwe Kiekendief
De Weeren, De Kom
Tom Jager
Blauwe Kiekendief
Vliehors, oost
Carl Zuhorn,Bram Fey,Guus v. Duin
Blauwe Kiekendief
Posthuiswad
Kees Camphuysen, Roeland Bom
Blauwe Kiekendief
Kooisplek + Afloop
Carl Zuhorn
Blauwe Kiekendief
Duinplassen paal 8 - 13
Rinse van der Vliet
Blauwe Kiekendief
Anjumer- en Lioessenserpolder
Eddie Douwma
Blauwe Kiekendief
Blija oost buitendijks
Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg
Blauwe Kiekendief
Blija west buitendijks
Henk Hiemstra, Jaap Feddema
Blauwe Kiekendief
Noorderleeg west buitendijks noord
Sieds Boersma, Jan de Boer
Blauwe Kiekendief
Polder Noorderleegs buitenveld
Tjalling Walda, Lucas Hemrica
Blauwe Kiekendief
Oude Bildtpollen oost buitendijks oost
Meino Zondervan, Sije Schotanus
Bruine Kiekendief
Oude Bildtdijk - Vrouwenparochie
Wil Grond, Heine Lindeboom
Bruine Kiekendief
Oosthoekpolder
Germ Schiphof
Frater
Blija oost buitendijks
Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg
Frater
Blija west buitendijks
Henk Hiemstra, Jaap Feddema
Frater
Oude Bildtpollen oost binnendijks
Hans Horstmann
IJsgors
Blija west buitendijks
Henk Hiemstra, Jaap Feddema
IJsgors
Oude Bildtpollen oost buitendijks oost
Meino Zondervan, Sije Schotanus
IJsvogel
Het Oogvliet
Henk Hiemstra
IJsvogel
Britsum - Leeuwarden
Xandra Sleeuwenhoek
IJsvogel
Plas west van Hardegarijp
Dick Laning
Ruigpootbuizerd
Groote Noorderpolder
Wil Grond, Heine Lindeboom
Ruigpootbuizerd
Het Oude Bildt - St Jacobiparochie
Wil Grond, Heine Lindeboom
Ruigpootbuizerd
Van Harinxmakanaal - Fn- Lwd
Jan de Boer
Ruigpootbuizerd
Vlakke - en Oudegaasterbrekken
Jouke van der Meulen
Ruigpootbuizerd
Oosthoekpolder
Germ Schiphof
Ruigpootbuizerd
Workumerveld,Vooruitgang,Heidenskip
Germ Schiphof
Ruigpootbuizerd
Broek Noord & Zuid
Wiebe Visser, Janny Visser
Ruigpootbuizerd
Blija oost binnendijks
Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg
Ruigpootbuizerd
Noorderleeg west buitendijks noord
Sieds Boersma, Jan de Boer
Ruigpootbuizerd
Oude Bildtpollen oost binnendijks
Hans Horstmann
Slechtvalk
Blikfeart
Epi Mulder
Slechtvalk
Dongjumer polder, Tzumm.miedpolder
Wil Grond
Slechtvalk
Kloosterpolder - Slappeterp
Jan de Boer
2014
23
3
95
0
2
3
18
36
1
42
87
0
0
0
310
gem.
35
2
246
0
5
2
9
26
4
179
331
2
0
1
842
N
1
1
3
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
1
10
5
80
1
1
1
1
1
3
4
1
1
1
1
4
1
1
1
1
1
1
vervolg tabel 5
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Smelleken
Smelleken
Sneeuwgors
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Winsum - Blessum
Polder Cornwerd
Burgwerd - Nijland
Gebied noord van Sneek
Mantgum - Roordahuizum - Lwd
Holwerder & Blijaerpolder
Het Oogvliet
Polders zuid van Hallum
Ottema Wiersma reservaat eo
zuid spoorlijn - Suawoude
Wijde Ee - Bergum
Sorremorsterpolder - Botmeer
De Deelen e.o.
Bergum - Eestrum
Sneek - Poppingawier
Ald Hof - Blaugerzen Akmarijp
Broek Noord & Zuid
Geeuwpolder - Graverij
Langweer - St. Nicolaasga
Polder Kimswerd west
Blija oost buitendijks
Blija west buitendijks
Noorderleeg west buitendijks noord
Noorderleeg oost buitendijks noord
Polder Noorderleegs buitenveld
Oude Bildtpollen west buitendijks
Oude Bildtpollen oost buitendijks west
Oude Bildtpollen oost buitendijks oost
Wide Mar
Formerum - Oosterend
Oude Bildtpollen oost buitendijks west
Anjumer- en Lioessenserpolder
Blija west buitendijks
Noorderleeg oost buitendijks noord
Polder Bokkepollen en de Keegen
Oude Bildtpollen west buitendijks
Oude Bildtpollen oost buitendijks oost
Koehool - Harlingen haven binnendijks
Jan de Boer
Jan Kramer, Eric ten Cate
Romke Kleefstra
Romke Kleefstra
Ian Borwell
Henk Hiemstra
Henk Hiemstra
Xandra Sleeuwenhoek
Sietze de Groot
Teartse v.d. Zee, Dick Laning
Albert Jongbloed
Jan Kleefstra
Romke Kleefstra
Arend Timmerman Azn
Romke Kleefstra
Sjoerd Bakker, Harm v.d. Wal
Wiebe Visser, Janny Visser
Sjoerd Bakker, Harm v.d. Wal
Romke Kleefstra, Ingeborg Meutgeert
Dirk Kuiken, Barend Kuiken
Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg
Henk Hiemstra, Jaap Feddema
Sieds Boersma, Jan de Boer
Erik van der Laan
Tjalling Walda, Lucas Hemrica
Teake Roosjen, Ricus Engelmoer
Hans Horstmann
Meino Zondervan, Sije Schotanus
Sieds Boersma
Piet Zumkehr
Hans Horstmann
Eddie Douwma
Henk Hiemstra, Jaap Feddema
Erik van der Laan
Erik van der Laan
Teake Roosjen, Ricus Engelmoer
Meino Zondervan, Sije Schotanus
Johan Taal
Tabel 6. Extra Soorten tijdens de Midwintertelling van 2014 op de platen en eilanden in de Friese Waddenzee..
soort
gebiedsnaam
tellers
Blauwe Kiekendief
Vliehors, oost
Carl Zuhorn,Bram Fey,Guus v. Duin
Blauwe Kiekendief
Posthuiswad
Kees Camphuysen, Roeland Bom
Blauwe Kiekendief
Kooisplek + Afloop
Carl Zuhorn
Blauwe Kiekendief
Duinplassen paal 8 - 13
Rinse van der Vliet
Blauwe Kiekendief
Westerplas
Frank Majoor
Blauwe Kiekendief
3e slenk - 4e slenk
Michiel van der Weide
Frater
Westerplas
Frank Majoor
Frater
Banckspolder
Frank Majoor
Frater
3e slenk - 4e slenk
Michiel van der Weide
Frater
Inlaag
Klaas van Dijk
Frater
Balg
Arne Hegemann, Klaas van Dijk
IJsgors
Paal 6.5 (Oosterstrand) - Paal 15
Peter van Horssen
IJsgors
Vliehors, oost
Carl Zuhorn,Bram Fey,Guus v. Duin
IJsgors
2e Duintjes
Rob Vogel
IJsgors
4e Duintjes
Marc v. Roomen, Joost v. Bruggen
Slechtvalk
Strand de Vliehors
Carl Zuhorn
Slechtvalk
paal 3 - paal 8
Rinse van der Vliet
Slechtvalk
Paal 6.5 (Oosterstrand) - Paal 15
Peter van Horssen
Slechtvalk
Richel
Romke Kleefstra *
Slechtvalk
Polder Kimswerd west
Dirk Kuiken, Barend Kuiken
Slechtvalk
Midsland - Formerum
Piet Zumkehr
Slechtvalk
Formerum - Oosterend
Piet Zumkehr
Slechtvalk
2e Duintjes
Rob Vogel
Slechtvalk
3e Duintjes
Popko Wiersma
Slechtvalk
4e Duintjes
Marc v. Roomen, Joost v. Bruggen
Slechtvalk
Plaat
Rob Strietman *
Slechtvalk
Rif
Rob Strietman **
Slechtvalk
Griend
Arie Baas ***
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
1
1
2
1
1
1
1
1
1
2
1
1
42
10
25
6
7
3
35
1
N
2
1
1
1
1
2
55
25
5
15
20
1
7
3
2
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
vervolg tabel 6
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Slechtvalk
Smelleken
Smelleken
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Sneeuwgors
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
Strandleeuwerik
*** Arie Baas &
Dries Olsthoorn &
Frans de Buyzer &
Frank Koster
Rif
Westerplas
Banckspolder
Nieuwe pier - 3e slenk (Oosterkwelder)
3e slenk - 4e slenk
Inlaag
Balg
Kikkertgat
Kikkertgat
Oosterom
Formerum - Oosterend
3e slenk - 4e slenk
Oostpunt tot Schietkamp
paal 3 - paal 8
paal 14 - paal 18
Paal 22 - paal 24
Paal 6.5 (Oosterstrand) - Paal 15
Vliehors, oost
Midsland - Formerum
3e Duintjes
4e Duintjes
Strandvlakte
Griend
3e slenk - 4e slenk
Inlaag
Balg
Paal 6.5 (Oosterstrand) - Paal 15
Vliehors, oost
Posthuiswad
Rif
Banckspolder
Balg
* Romke Kleefstra& &
Eelke Sybren Dijkstra &
Peggy Booij
Holmer Vonk
Frank Majoor
Frank Majoor
Michiel van der Weide
Michiel van der Weide
Klaas van Dijk
Arne Hegemann, Klaas van Dijk
A.R. Dijkstra, B.J. Meerstra
Symen Deuzeman
Eelke S. Dijkstra, Theo v. Malsen
Piet Zumkehr
Michiel van der Weide
Carl Zuhorn
Rinse van der Vliet
Rinse van der Vliet
Rob Vogel
Peter van Horssen
Carl Zuhorn,Bram Fey,Guus v. Duin
Piet Zumkehr
Popko Wiersma
Marc v. Roomen, Joost v. Bruggen
Erik van Winden
Arie Baas ***
Michiel van der Weide
Klaas van Dijk
Arne Hegemann, Klaas van Dijk
Peter van Horssen
Carl Zuhorn,Bram Fey,Guus v. Duin
Kees Camphuysen, Roeland Bom
Holmer Vonk
Frank Majoor
Arne Hegemann, Klaas van Dijk
** Rob Strietman &
Ger Molenaar &
Kees Olsthoorn &
Gerjan Zwaan
1
1
1
1
1
2
2
1
1
1
1
1
12
33
1
1
20
210
11
3
149
10
5
65
2
42
5
5
17
78
18
14

Download Report