sample

Hetvlaggenschip
vande
EersteFriescheZetlschool
TienduizendenNederlandersleerdenzeilenop de EersteFriescheZeilschool(EFZ)
die in rg4r van start gitg. De Bysfeinf
was de aiiereerstelesbooten eenproduct van de
oorlog,toen goedmateriaalschaarswas.Maar met haar fraaielijn en karakteristieke
zeeggroeide de Bysfeíntïochuit tot het vlaggenschip. ooo,.
wimdeBruijn
56
I
2OT4
2
SPIEGEL
DER
ZEILVÁART
r
I
I
II
,t
i
i
+
'i
I
I
I
,q
!
I
b
't
r,%
it
Zeilschool
Hierwerdin 1941de EersteFriesche
Defoto dateertuit 1951(col.Fries
opgericht.
Museum)
Scheepvaart
DEEFZ,STRENGMAAR GOED
De Eerste FriescheZeilschool zou uitgroeien
tot een instituut met een zeer goede naam en
kreegals eerste het ANWB-predicaat"Bondszeilschool". Aanvankelijk zat de zeilschool
in een hokje naast het Paviljoen, het eerste
onderkomenvan oprichters Heppie Stam,Tom
Kasemieren GerardWiiring. In die tijd sliepen
de instructeursin een tent op het terrein. In
1951kwamen er barakken voor in de plaats.
Het begon allemaal in het tweede oorlogsjaar, in r94r. Vader Kasemier,uitbater van
het 'Paviljoen,hotel-restaurantaanhet Sneel<ermeer,verhuurde ool< zeilboten aan de
gasten.Die bleven tijdens de oorlogsjaren
gewoon l<omen.Toen er eenseen gast met
weinig zeilervaringeen bootje wilde huren,
'Ga
zei Kasemiertegenéénvan zijn zoons: jij
vandaageensmet die man mee en leer hem
wat beter zeilen.'Die zoon was Eilco Kasem i e r ,d i el a t e rs o l or o n dd e w e r e l dz o uz e i l e n
rnetzljn Bylgia.Zo ontstondhet ideeom naast
het hotel een zeilschoolte beginnen.Tom
Kasemier(debroervan Eilco),GerardWiiring
en Heppie Stam richtten datzelfdejaar nog
de zeilschoolop en voerdende dagelijkseleiding.Maar er moestook eenlesschipkomen.
Hier zou Stamvoor zorgen.Goedhout voor
scheepsbouwwas vanwegede ooriog op de
bon.Maardefamilie Stamhad eenpottenbakkerij in Sneeken datbracht de oplossing.Met
waarophet aardewerl<
de zeiltjalk Gudsekop,
vervoerdwerd,smokkeldeHeppieStamlater
in de oorlogsjareneen lading eikenhout uit
Amsterdam.De eiken delen zaten verstopt
onder de waterlijn, vastgemaaktonder het
vlak van het skirtsje.Zo kwam het benodigde
hout aanin Oppenhuizen,bij de scheepswerf
van Douma. Die was toen alleen over water
bereil<baar,de huidige Oppenhuizerwegis
pasrond r98o aangelegd.
In ry44145 bouwde Douma een prachtig
m e t g o e d ez e i l e i g e n s c h a p g e l i j n ds c h e e p j e
pen naar het ontwerp van een toenmalig
De naam is
Halifax One Design;de Bysfeínt.
Friesvoor'kwajongen.Omdat er in de oorwaren,
1oggeenkoperenspijkersbeschil<baar
gebruikte Douma stalennagels.Dat had bij
het gebruikteeikenhoutalsresultaatdat het
hout al snelzwart werd.Eengroterprobleem boven: Tijdensde restauratiewerden de eiken
gangen grotendeelsvervangen
was dat het gesmokkeldehout nog nat was spanten en
toenhet werdverwerkt.Toendegangentegen Op de onderste foto is het mooie onderwaterschip
de spantenwerdenbevestigdbegonhet dro- van de Eysfeint goed te zien
disciplineter sprake.Streng,maar ie leerde wel
goed zeilen. ledereen moest in de kuip zitten,
niet op het gangboord of op het achterdek.De
avondenwerden ingevuld mettheorielessen.Na
wat rekenen komt Meijer op ongeveer 40.000
mensen die op de EFZhebben leren zeilen. Per
'15
week waren er maximaal 64 cursisten op
instructeurs en 10 man/vrouw in de keuken
die bleven overnachten,het seizoenduurde 20
In 1964kwam Piet Meijer in beeld. Samenmet weken. Nadat de zeilschoolin 1988 dichtging,
gaf Meijer tot 2000 privéles.Sindsdienworden
zijn vrouw en vele instructeurs runde hij tot
!988de zeilschool.Bij navraagbij oud-cursisten er alleen nog boten verhuurd. In mei vorig jaar
en -instructeurskwam telkens Meijers iizeren was er een rei.inievoor oud-instructeurs.Van de
s ? t E G E LD E R z t I L V A A R T
zot4lz
vijfhonderd oud-instructeursen koks kwamen
er maar liefst 160 naar Sneek.Eendeel van het
gezelschapging zeilend het Sneekermeerop,
de anderen volgden met een rondvaartboot.
De gerestaureerde Bysfeint stal de show Als
lesbootkreegde Bysfeintindertijdal snelgezelschap van êen vergrote Vrijheid, gebouwd bij
De Jong in Joure. Deze boot had een grote
leskuip met daarin voldoende ruimte voor de
leerlingenen een instructeur.Uiteraardhad de
zeilschoolook zestienkwadraten,Ook lagen er
altijd houten boten die's winters door de eigenaarsvan de zeilschoolonderhouden werden.
57
anderenaam moest krijgen en niet meer in
Frieslandzou varen.Zo veranderdede Bysfeint
in Hannesen kwam terecht in Edam.Enkele
jaren later,zo rond r974,wilde Boon de Harn/lesal weer verkopen.Hij had te weinig tijd
om te zeilen.Toen Rob Nolte de Hanneszag
liggen in Edam,was hij direct verliefd op de
fraaielijn en de subliemezeeg.De romp was
geschilderden dicht geplamuurd.Bij het kaal
halen van de romp kwam het oorspronkelijk
eikenhout tevoorschijn en leek de boot in
redelijkestaatte zijn. Als hij het schip grondig had,latenkeuren,had hij gehoorddat er
een completerestauratienodig was om het
scheepjete behouden.Maar Nolte kocht de
boot zonderverderonderzoek.Evenminwist
hij ietsvan de geschiedenis
van de Hannes
Stripverhaal
EEN OVERNAADSEBYSFEINT
De Bysfeint zette niet alleen solozeiler Eilco
Kasemier aan tot dromen, maar ook Marcel
Grol. Dezegepensioneerdeapotheker had ooit
fes gehad in de Bysfeint en was het scheepje
nooit vergeten. Toen hij het zich kon permitteren, liet hii bij Kroesin Kampeneen vergelijkbaar scheepjebouwen. Natuurlijk overnaads,
zoals ze bij Kroesgewend zijn (zie foto, waar
de nieuwe achter de oorspronkelijke Bysfeint
ligt). Een Íeportage over dit fraaie scheepje,
gebouwd door Nico Bakker.publiceerdenwe
in SdZ 2000.7 Daarin vertelde Grol: 'Dit soort
halfgedekte zeilschepenheb ik leren waarderen op de Eerste FriescheZeilschool aan de
Houkesloot in Sneek,Daar stuurde mijn vader
me 30 jaar geleden heen om zeilente leren.Dat
was een beste leerschool.Dagelijkshet wateÍ
gen pas,en daarmeede ellende.De gangen,
vooral bovenwater,droogdenuit. Als je ging
zeilen,gutstehetwaternaarbinnen.
Denaden
stondenaltijd open,ook al probeerdendezeilschoolschippersde romp op te lappen door
stroken hout in de naden aan te brengenen
dooreindelooste breeuwenen te kitten. Maar
het inwaterenwas toen al begonnen.
op, weer of geen weer, Veel later leerdeje zelf
het meeste door het lesgeven. Heppie Stam
en Piet Meijer hadden de leiding. Ze leerden
ie eerst met grote precisiezeilen en als je dat
onder de knie had, kon je pas leren varen. Ook
de instructeurswerden flink achter de broek
gezeten. Voordoen hoe het hoort en verantwoordelijkheid dragen aan boord: daar ging
het om!' Grol wist ook te vertellen dat Stam
naast de Bysfeint nog een halfgedekt jacht
voor de zeilinstructieheeft laten bouwen. 'Het
tweede schipisde Enghorne,in de jaren zestig
gebouwd door Abele de Jong. Ook die is nog
steeds in de vaart. De Jong bouwde ook nog
een aantal goed gelijnde open boten in mahonie van het type "vergrote Vrijheid", met zeer
goede zeileigenschappen.De laatste werd in
teak gebouwd, in opdracht van Piet Meijer.'
Bij toevalherkendePim van Gulik, eenvriend
van Nolte,het scheepjein eengetekendesede
r978 publiceerdehet
inde Waterkampioen.In
blad een verhalenreeksvan Eilco Kasemier
overzijn solotochtrond dewereldmet deBylgia, prachtig geillustreerdmet striptekeningenvan Gerardvan Straaten.In éénaflevering
beschreefKasemierzijn omzwewingen met
Aan het eindevan het zeilseizoen
de Bysfeint.
van r 945had hij aanzijn broerTom gevraagd
of hij met de lesbootop pad mocht. De hele
maand septemberzeilde hij in zijn eentje
door Nederlanden zo werd de droom van het
solozeilengeboren.Van Gulik zag direct dat
dede Bysfeintuithet stripverhaal en deHannes
één en hetzelfdeschip waren.Toevalligging
f n het boek Alleen rond de wereld van Gerard van
Straatennaar gegevensvan EilcoKasemier,droomt
Eifcoover zijn tocht met de Bysfeint.Uitgave De Boer
Maritiem, Busssum,1988.
-y^laÈ-,-+w,ÈÈÀ^È
r^erNerRÀê(ee
z.r^uND
1q37.
zsil?'dêa
iÉÉD5.
pÁw.lJêêN
aéÍ
wrru
srRrJF
vrrq
vroce,'Í
tk
5il€ÉksRMÉÉR.
vêe2ë4óoa
véRHUuR2É
wLoor
ÉN
?a€
zÊrlrNtÍRUcT€oR
wÁÉ
De
Ê
R
f
Ê
g
a
H
t
Êéetfê
Lsê\oo
zêt
r,
Dté
Dèêí
MUN
ÍOM
BROÊR
TÍAM
'N 1q3A
3!
HEPPTÉ
w^5
êP4ÉerêHÍ,
NA ÈÉ
TRUSÍêR€NDS
ÓORI?ó.'^È'N
€Ab,K
Éê
DRINéÉND
ÈêqOEF-C
'N
Hcérí
rcD44íAN
eo4Êq9ÉtNí.
,-u
Le{oaE
9têèa
kÉ.D
'..i--//
\
Gehannes
TochheeftdeBysfeinttotdejarenzeventigvan
devorigeeeuwdienstgedaana1slesschip.Hij
was toen eigendomvan Willem Osingadie
ool<wel eenseenboot verhuurdeaan de Eerste FriescheZeilschool.Osingawas een van
de instructeursvanafhet eersteuur. Na r97o
heeft hij de Bysfeíntverkocht
aan Tim Boon,
ook een EFZ instructeuruit die tiid. Voorwaardebij de verkoop was dat het schip een
58
é,1è
.
t
^x
i{ a94á
v-Ê<ÊE6E{
Er(êHahfqo@
weó?frÉ\)
aébuwooeC
PoeÁA
INOPÈ!BUr2Ê!,
'ZAéíP1C
è*2
rFrÉLqÉÉÊ,
F€Í
ix 6épaÀ6É
zÉLF
Ê Íor
wrLD.
dN,
-c
drêa
xoccoêw-êLÉ-N
oF
,a
'?^dêatt
êêe'rtT
4xoê<Í
WêêDGN)éÊ
MOÉ'
tk a?aêÉ'
v4
^a N R
kÊ
eR
^
zoe
s
a ^ ;È
êÉ
.
ua vw.-Na
É
éÉ
ê 4{
A|NNÉ!
LoËN.
tF.e@a
,-bo
v^RÉÀ
ÉEN
óP
1.e4
Ér
ÊrJ
H-
Z!È.ÁLL-EN
&ÉÉNÉ
v
RUÉÍ'á^Lrc.
Íz
zéÍÍËN.
rrNDG
vÁÉD-ÍéêaÍ
/
ÉNDIR'
ruDÉU
Le e. aY?-tNT
WER AK€Ê
IèD6
Luwf,
v.N rAÉ_
Mpd
ÍaÉkókí,8Éo
\&É@ÊêtN.{
vÁ3G
N
rt
-ÉN
ê4rÉEÍ
ÍIJD
VÉ*NDÉCD6Dê
-
H
D
y^^LF.
5!u,ÍDrJK,!téNÈPt54{
'T'^dD.DÊ
€'KÉN
GGN
ëe
etLrtóê
vDL
HÁlF
É€R4E!
ÉÈ
v
L^rbla
urÉ
tê.DE{
-b-'<HÉÉCrDf44é
r-taae€
Dé
aaa
Ê È E ! . , .
p^+
ê?
aoaÊÉ7,tvLar,
4t@êr
tÉ oÁ
tN
e&a
éru
é
r u w . Rw.RÈ!bÈ
zótLrocxT
zor4lz
Í€
MÁkÉd
s P T E G E LD E R z E T L V A A R T
links: Hêt vaste buiskaplebood op ruw water
de nodige beschutting
De Bysfeinthad een grote kuip, ideaal voor
instructeuren leerlingen
midden links: Dit uitzicht hebben vele duizende
leerlingenvan de EersteFriescheZeilschool
regelmatig gehad
Deleimethodenvan de EersteFriescheZeilschool
warende basisvoor de beoordelingvan de
"Bondszeilscholen"
van de ANWB
SPIEGEL DER ZETLVAART
2Or4
2
Nolte'sbroer naar een congresin het Oranje hotel in Hoog Soeren,het hotel dat Eilco
Kasemierna
zijnwereldreizen
samenmet zijn
vrouw runde.Toenhil Kasemierde foto'svan
de Hannesliet zien, herkendedezedirect de
Bysfeínten was blij verrast dat het scheepje
nogbestond.
DatNoitehet schiphadgekocht,
zonderzich deslechtestaatgoedte realiseren,
betekendede reddingvoor de Bysfeint.
TheoRegterinEdamdurfdederestauratiewel
aan. Hij lamineerdenieuwe eiken spanten
van l<wastloosSlavonischeil<en.Daarvoor
haaldehij ze stuk voor uit de romp. Aan de
buitenliant zagenzeer nog redelijk uit door
de vele lagenlak. Maar door het roestenvan
de spijkerswaren zevan binnenuit helemaai
verrot. De vorm van elk spant werd overge
zet op een staalplaatwaar stukjeshoekijzer
op werden gelast.Zo ontstond een mal om
elk spantopnieuw te kunnen laminerenmet
8 mm dikke eilcendelen.Vervolgenswerden
ook de gangenvervangenmet Franseiken,
dat gekochten gezaagdwerd bij Houthandel
Van Dijk in Laren.Aanvankelijk kon Regter
de kielball<en de kiel behouden,maar later
moest jachtbouwerFloris Barendsuit Edam
ze alsnog vervangen,tegelijkertijd met het
dek dat toen werd vernieuwd.Door de kiel
wat slanker en gestroomlijnderte maken,
werd ook de aanvanlcelijkeloefgierigheid
sterk gereduceerd.
Nu is de Bysfeintweer te
koop.Nolte voelt zich te oud voor het sportievescheepje
en zoekteenenthousiaste
eigenaar die het schip weer liefdevol zal onderhoudenen daarvoorin ruil kan genietenvan
de fraaielijnen. Het zou toch jammer zijn als
eenscheepje
met zo'ninteressante
geschiedenis in eenloodsblijft liggen. V!
TECHNISCHE
GEGEVENS
L.o.a.
7,1Om
Breedte
2,00 m
Diepgang
0,95 m
Grootzeil
12,5 m2
Rolfok
7m2
Motor
2 cilinder11 pk
Karveel gebouwd:
Dek:
Lombardini
massief eiken gangen
(Franseiken) op zware
eiken spanten (5lavonisch eiken)
Bruijnzeelhechthout
Vrijwel alle beslag en liertjes zijn van brons.
Te Koop:
De Bysfeintligt nu te koop, inclusief:
. Twee gesigneerdeboeken van Eilco
Kasemier,een met handtekening van
Gerard van Straaten en een met de
handtekening van Eilco Kasemier.
. Op maat gemaakte demontabele bok
voor stalling.
. Nieuw zomerdekzeilover hele kuip.
lnteresse?Kijk op http://bysfeint.yachtnames.nl of mail naar [email protected].
59

Download Report