De eerste flex-cijfers over het eerste kwartaal van het eerste jaar na de zoveelste recessie (2014) Serieus in de plus De ABU MarktMonitor leverde vanochtend de uitzend- en detacheringscijfers over periode 3, dat is week 9 t/m 12. Daarmee zijn de eerste feiten over het 1e ‘kwartaal’ van 2014 bekend: • • Uren: + 3¼% t.o.v. Q1 2013 Omzet: + 3½% t.o.v. Q1 2013 Vanaf augustus 2013 was een kentering naar herstel duidelijke zichtbaar, en in periode 11 (oktober) was er voor het eerst weer groei in u+d. In het vierde kwartaal bedroeg de omzetgroei volgens de ABU MarktMonitor ongeveer +2½% (uren: +1,1%). De ABU MarktMonitor rapporteerde over heel 2013 een cumulatieve omzetkrimp van -1,2% (uren: -2,9%). Volgens de CBS-cijfers is er in 2013 een lichte omzetkrimp van +0,2% ten opzichte van 2012 geboekt door de gezamenlijke BFA’s (bureaus voor flexibele arbeid) (uren: -1,1%). Bijzonder herstel: eerder en minder snel In de voorgaande perioden van marktherstel, zo ook tijdens de 1e helft van 2004 en de 1e helft van 2010, verliep dat herstel overigens anders: • • u+d gingen pas groeien als de economische groei in dat kwartaal minimaal 2% t.o.v. het vorige jaar was. De economische groei in 2013 Q4 bedroeg slechts +0,8% en toch groeiden u+d al; Er verschenen ‘vroeger’ sneller hogere groeipercentages op de borden. Het herstel verliep in 2004 en in 2010 (en in de 20e eeuw ook) snel, sneller dan deze keer tot nog toe. Mogelijk vindt dat laatste een oorzaak in de gematigde krimp van u+d in de periode 2012 Q1 t/m 2013 Q3 en ontwikkelt zich dus – geheel nieuw! – een gematigde reactie van u+d (uitzenden en detacheren) op de economische ontwikkeling: drsWimDavidse, e. [email protected], m. 06 134 908 52, t. @dzjeng | 150414 1 van 3 Mutaties BBP en U+D, per Q bron: CBS, bewerking: Dzjeng 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% -30% -35% -40% 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% -2,0% -3,0% -4,0% -5,0% -6,0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 BBP Q j-op-j U+D CBS Q j-op-j U+D CBS Q j-op-j (v.a. 2011) Of (ook) omdat werkgevers in Nederland hun flexschil op ‘tig’ manieren kunnen vullen, en dat ook doen: Flexibiliteit op de arbeidsmarkt Basis: CBS, bewerking: Dzjeng U+D % % Flex. arb.relatie % ZZP'ers % ZON'ers 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 34,0% 32,0% 30,0% 28,0% 26,0% 24,0% 22,0% 20,0% 18,0% 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% Cum. pers.b. ex ext.p. met aot ZON’ers: Zelfstandige OpdrachtNemers, de ZZP die eigen arbeid aanbieden. Cumulatief (exclusief extern personeel met een arbeidscontract voor ot): groen + donkerblauw drsWimDavidse, e. [email protected], m. 06 134 908 52, t. @dzjeng | 150414 2 van 3 Veel meer flex - want een veranderende, turbulente wereld Een groeiende – of wellicht beter: een ontploffende – flexschil, in een tijd van hyperconcurrentie, (open) innovatie, creative destruction, customer intimacy, operational excellence, systems integration, co-creatie, crowdsourcing, de netwerkeconomie, de gig- en microjobs economie. Logisch! Zo krijgen de ideeën van de ‘expanded workforce’ en van de ‘boundaryless organization’1, die Jack Welch, de voormalige en uiterst succesvolle CEO van General Electric, ruim twee decennia geleden introduceerde, gefaciliteerd door de groeiende technologische mogelijkheden, steeds meer voet aan onze grond. Flex in de States: voorloper, inhaler of heftiger? Ook als je de ontwikkelingen in het afgelopen jaar afzet tegen de Amerikaanse ontwikkelingen, valt de gematigde ontwikkeling van uitzenden in Nederland op. In de VS – op veel fronten een voorloper, zeker ook t.a.v. de onderwerpen economie & groei en HRM & flex – groeien de economie en dus ook de uitzendmarkt alweer harder, maar ook ten opzichte van 2009 (het jaar van de Grote Recessie) en t.o.v. 2004 (het jaar van het herstel na de internetbubbel-crash) zijn de ontwikkelingen totaal anders. Het aandeel uitzendkrachten in de werkende populatie ligt in Nederland nu op 2,4%, in de VS op 2,5%. Dus hier geen wezenlijke verschillen. Maar in 2009 lagen die percentages op 2,2% resp. 1,9%, en in 2007 op 2,9% resp. 2,4%; in 2004 op 2,2% resp. 2,3%. Ons uitzend-enthousiasme van 2005-2007 lijkt dus weer getemperd. De enige echte verschillen lijken vooralsnog: werkgevers in de VS reageren heftiger op economische krimp, stagnatie en groei en zien nu meer perspectief. U+d de komende jaren: gestage groei, naar een nieuw record Als ik nu uit ga van Economie-scenario 3 (2014-2018 herstelfase, met matige economische groei) in combinatie met een gematigde reactie van u+d (uitzenden en detacheren) op de economische groei, resulteren de volgende feiten en verwachtingen: 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Krimp (uren) Groei (uren) Krimp (uren) Krimp (uren) Groei (uren) Groei (uren) CBS CBS CBS CBS Dzjeng Dzjeng -2,2% +5,0% -1,8% -1,1% +4½% +6% Voor ervaren u+d-rotten lijkt dit niet veel – zij zijn groei-explosies van 20% of meer gewend. Maar desalniettemin is in dit tempo de markt (in u+d-uren) in 2016 alweer net zo groot of zelfs wat groter dan in het recordjaar 2008. 1 Arjan van den Born (2013) heeft het over de Fuzzy firm, Accenture (http://www.accenture.com/microsites/ittechnology-trends-2014/Pages/home.aspx#workforce-crowdsource.aspx, 2014) over de Borderless enterprise. drsWimDavidse, e. [email protected], m. 06 134 908 52, t. @dzjeng | 150414 3 van 3