Wat gebeurt er met uw zoogdierwaarnemingen? Wat gebeurt er met uw zoogdierwaarnemingen? Onderwerpen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Gegevensvraag overheid Type en herkomst gegevens Aantalsgegevens Verspreidingsgegevens Resultaten / publicaties Vertrouwelijkheid gegevens Zoogdierdag 29 maart 2014 Tom van der Meij - CBS Natuurstatistieken Gegevensvraag overheid Gegevensvraag overheid Wat moeten we weten (meetdoelen): Planbureau voor de Leefomgeving 1. Convention on Biological Diversity (CBD): Rode Lijst zoogdieren (10 jaarlijks), RL-Indicator (jaarlijks) 2. EU Habitatrichtlijn: populatiegrootte en verspreiding van zoogdieren vermeld op bijlage II en IV 3. Flora- en faunawet: pop. en verspr. beschermde soorten 4. Trilateral Monitoring and Assessment Program (TMAP): populaties zeehonden Waddengebied 5. Invasieve exoten, bijv. Pallas’ eekhoorn, 6. Schadesoorten, bijv. bruine rat 7. ....... Samengevat: Trends in populatiegrootte en verspreidingsgebied 1. Ministerie van EZ (internationale afspraken in het kader van HR, VR, CBD etc.) 2. Ministerie van IenM (internationale afspraken voor mariene gebieden) 3. PBL, Planbureau voor de Leefomgeving (adviesorgaan rijksoverheid) 4. CBS (kwaliteitsbewaking gegevensverzameling en analyse) 5. Provincies (Natura 2000 gebieden en herijkte EHS: uitvoering via IPO en Bij12) 6. WOt (Uitvoerende organisatie en gedelegeerd opdrachtgever voor onderzoek Wettelijke Onderzoekstaken) Type en herkomst gegevens 1. Aantalsmonitoring ZV-NEM* • Meetnet hazelmuizen • Meetnet duinkonijnen • Dagactieve zoogdieren (Sovon/BMP**) • Wintertellingen vleermuizen • Zoldertellingen vleermuizen • Vleermuistransecttellingen 2. Verspreidingsonderzoek ZV-NEM* • Otter en Bever • Braakbalonderzoek • Aanv. onderzoek Noordse Woelmuis WOt N&M Verantwoordelijk: Aantalsgegevens Gegevensstroom: Veldwerk • Vrijwilligers Gegevensverwerking PGO’s, CBS Publicatie PGO’s, CBS, WOt Vrijwilligers • & professionals 3. Overig (via NDFF): • Waarneming.nl / Telmee.nl • Data van terreinbeheerders, IMARES, Waterschappen, Rijkswaterstaat etc. * NEM = Netwerk Ecologische Monitoring ** BMP = Broedvogel Monitoring Project 100 50 1990 Invoer waarnemingen Vrijwillligers, PGO’s 2010 trendberekening CBS 1 Aantalsgegevens Aantalsgegevens Berekening van jaarcijfers en trends (TRIM): Resultaat per soort: 1. Voorkom foutieve totalen: schat ontbrekende waarden obv beschikbare Indexen 2. Corrigeer over- en onderbemonstering: weeg per regio of type meetpunt* Trendlijn 3. Combineer beide: groepeer data per regio (stratificeren), schat ontbrekende waarden binnen de groep en weeg per groepen Trendbeoordeling: matige achteruitgang 4. Bereken trends mbv een statistisch model (loglineaire Poisson regr.) * Aanvullende info nodig voor weging Aantalsgegevens Verspreidingsgegevens Bronnen verspreidingsgegevens: 1. Meetnetten aantalsmonitoring 2. Aanvullende verspreidingsonderzoek 3. Losse waarnemingen (NDFF) Resultaat per soortgroep: Meetlocaties NDFF vanaf 1990 Meetlocaties Vlindermeetnet vanaf 1990 Gemiddelde trend over 8 soorten Verspreidingsgegevens Verspreidingsgegevens De verspreiding van de heivlinder Probleem losse waarnemingen: niet gezien, wél aanwezig Meestal wordt alleen doorgegeven dát een soort gezien is. Maar als er geen melding van een soort is, zit hij er misschien tóch. geen leefgebied 6 21 absent present 5 71 6 21 Vraag: Hoe bepaal je dan of een soort op die plaats voorkomt? 6 21 6 21 geen leefgebied 6 21 5 21 Antwoord: nieuwe techniek met trefkansberekening voor: nul-waarnemingen in combinatie met herhaalde waarnemingen 5 71 absent 5 71 5 71 5 71 present 4 71 5 21 5 21 5 21 5 21 4 21 4 71 4 71 4 71 4 71 3 71 4 21 4 21 1992 3 21 4 21 4 21 3 71 3 71 3 71 3 71 2 71 6 56 1 06 15 6 206 256 3 21 3 21 1x niet gezien: kans aanwezigheid = 0,5 2x niet gezien: kans aanwezigheid = 0,5x0,5 = 0,25 2009 3 21 3 21 2 71 Jaarlijkse achteruitgang in beeld gebracht… 6 56 106 156 2 06 2 56 2 71 6 56 106 1 56 206 25 6 2 71 6 56 106 1 56 206 25 6 2 71 6 56 106 156 2 06 2 56 2 Resultaten en publicaties Resultaten en publicaties 3. HR art 17 Information on conservation status Publicaties CBS-NEM Compendium v.d. Leefomgeving (>150 natuurindicatoren) CBS-webmagazine / Statline Kwaliteitsrapportage (jaarlijks) Overig gebruik 1. 6-jaarlijkse HR en VR rapportage EU/Brussel 2. Farmland Bird Indicator PGO-nieuwsbrieven + rapporten 3. Rode Lijst Indicator (Centrale beleidsindicator EZ) Natuurbericht.nl 4. ….. NEM Nieuwsbrief / website Wetenschappelijke tijdschriften e.a. 19 18 14 Zoogdieren Vogels Dagvlinders Totaal Vertrouwelijkheid Afspraken tussen waarnemers en PGO’s over gebruik data zijn mogelijk Er zijn afspraken tussen PGO’s en overheid / NEMpartners over gebruik data door CBS, maar ook o.a. over opname in NDFF en beschikbaarstelling aan abonnement-houders (gemeenten, provincies etc.) CBS gebruikt gegevens alleen voor NEM-meetdoelen in publicaties op rijks- of provinciaal niveau en levert nooit basale PGO-gegevens aan derden. Dank voor uw aandacht! 3