Download hier deel 2 - IE-net

STUDIE NAAR KOSTENOPTIMALE
NIVEAUS VAN DE MINIMUMEISEN INZAKE
ENERGIEPRESTATIES VAN NIEUWE
RESIDENTIËLE GEBOUWEN
Jeroen Van der Veken
Jan Creylman
Toon Lenaerts
KENNISCENTRUM ENERGIE (KCE)
Voorstelling resultaten VEA-studie 23-09-14
KENNISCENTRUM ENERGIE (KCE)
“energiemanagement in bebouwde omgeving”
• Thermisch/
Elektrisch
gebruiker
Systemen
Energie
gebouw
− Monitoring
− Controle
− Simulatie
• Geïntegreerd labo
omgeving
2
Inleiding
OVERZICHT AVOND
• Inleiding
• Nieuwbouwwoningen
−
−
−
−
Methodiek
Randvoorwaarden & aannames
Resultaten
Besluit
• Renovatie van woningen
• Open vragen
3
Inleiding
ONDERZOEK KOSTENOPTIMALITEIT
• 2012-2013: VEA-studie ifv EU (BEN 2020)
− KCE & Arcadis : nieuwbouw en renovatie residentieel
− 3E & Ingenium: nieuwbouw en renovatie utiliteit
• 2007: VEA-studie 3E, PHL & KUL
• 2005: BIM-studie 3E & KUL
• 2002-2007: EL²EP aan KU Leuven & Ugent
− Genetische optimalisatie o.b.v. dynamische
gebouwsimulaties (Doctoraat Griet Verbeeck)
4
Inleiding
E-CALCULATOR
• Projectje gestart in 2010 in opdracht van VCB
• Doel = (meer)kost bepalen van bepaald E-peil in
tabelvorm
• Uiteindelijke tool : optimalisatie van
levenscycluskost in Excel-rekenblad
• Aangepast en uitgebreid in 2012 voor studie VEA
• Basis energieberekening = EPB
5
Inleiding
NADELEN EPB
• Geschat verbruik EPB ≠ werkelijk verbruik
o Werkelijke besparing is doorgaans kleiner dan
berekend = “rebound”
6
Methodologie
REBOUND
500
measured energy consumption with rebound
specific energy consumption for heating [kWh/m²K]
.
450
theoretical linear energy consumption
400
350
300
250
200
150
100
50
0
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
average U-value [W/m²K]
Theoretisch geschat energieverbruik vs. gemeten energieverbruik
gebaseerd op 964 woningen [Mohamed A.F. & Hens H., 2001, Vermindering van de CO2-
uitstoot door ruimteverwarming in de residentiële sector: rentabiliteit van bouwkundige maatregelen,
Project KULeuven LBF: kennis van de CO2-emissies, in opdracht van Electrabel NV en SPE.]
7
Methodologie
REBOUND
500
measured energy consumption with rebound
specific energy consumption for heating [kWh/m²K]
.
450
theoretical linear energy consumption
400
350
300
250
200
150
100
50
0
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
average U-value [W/m²K]
Theoretisch geschat energieverbruik vs. gemeten energieverbruik
gebaseerd op 964 woningen [Mohamed A.F. & Hens H., 2001, Vermindering van de CO2-
uitstoot door ruimteverwarming in de residentiële sector: rentabiliteit van bouwkundige maatregelen,
Project KULeuven LBF: kennis van de CO2-emissies, in opdracht van Electrabel NV en SPE.]
8
Methodologie
REBOUND
500
measured energy consumption with rebound
specific energy consumption for heating [kWh/m²K]
.
450
theoretical linear energy consumption
400
350
- 240 kWh/m²K
300
250
200
150
100
50
0
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
average U-value [W/m²K]
Theoretisch geschat energieverbruik vs. gemeten energieverbruik
gebaseerd op 964 woningen [Mohamed A.F. & Hens H., 2001, Vermindering van de CO2-
uitstoot door ruimteverwarming in de residentiële sector: rentabiliteit van bouwkundige maatregelen,
Project KULeuven LBF: kennis van de CO2-emissies, in opdracht van Electrabel NV en SPE.]
9
Methodologie
REBOUND
500
measured energy consumption with rebound
specific energy consumption for heating [kWh/m²K]
.
450
theoretical linear energy consumption
400
350
300
- 140 kWh/m²K
250
200
150
100
50
0
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
average U-value [W/m²K]
Theoretisch geschat energieverbruik vs. gemeten energieverbruik
gebaseerd op 964 woningen [Mohamed A.F. & Hens H., 2001, Vermindering van de CO2-
uitstoot door ruimteverwarming in de residentiële sector: rentabiliteit van bouwkundige maatregelen,
Project KULeuven LBF: kennis van de CO2-emissies, in opdracht van Electrabel NV en SPE.]
10
Methodologie
NADELEN EPB
• Geschat verbruik ≠ werkelijk verbruik
o Werkelijke besparing is doorgaans kleiner dan
berekend = economische + fysische rebound
11
Methodologie
NADELEN EPB
• Geschat verbruik ≠ werkelijk verbruik
o Werkelijke besparing is doorgaans kleiner dan
berekend = economische + fysische rebound
o Geen kwaliteitscontrole op installaties +
worden momenteel foutief gemeten (stationair) 
vaste rendementen  doctoraatsonderzoek :
controlerendement omgekeerd evenredig met
isolatiegraad
 Ook eens optimaliseren met helft van verbruik
(= helft van initiële besparing)
12
Methodologie
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
• Terugverdientijd =
meerinvestering / jaarlijkse besparing
• Maandelijkse totale woningkost =
lening + energie - subsidies
• Netto Actuele waarde
(1  rh )i n
(1  rS )t n
(1  rO )t
(1  rE )t
NAW   I 0   K E .
  I h .
  S Et .
  KO .
 R
t
i
t
t
(1  a)
(1  a) t 1
(1  a) t 1
(1  a)
t 1
i
n
• Totaal Actuele kost (levenscycluskost)
(1  rh )i n
(1  rS )t n
(1  rO )t
(1  rE )t
TAK  I 0   K E .
  Ih.
  S Et .
  KO .
R
t
i
t
t
(
1

a
)
(
1

a
)
(
1

a
)
(
1

a
)
t 1
i
t 1
t 1
n
13
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
TOTAAL ACTUELE KOST
(1  rh )i n
(1  rS )t n
(1  rO )t
(1  rE )t
TAK  I 0   K E .
  Ih.
  S Et .
  KO .
R
t
i
t
t
(
1

a
)
(
1

a
)
(
1

a
)
(
1

a
)
t 1
i
t 1
t 1
n
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
14
Io
KE
Ih
SEt
KO
R
a
rE
rh
rs
rO
initiële investering
jaarlijkse energiekosten
herinvesteringskosten indien van toepassing binnen actualisatieperiode
subsidies in jaar t
jaarlijkse onderhoudskosten
restwaarde
reële actualisatievoet (rente-inflatie)
stijging van de energiekosten t.o.v. inflatie
stijging van de herinvesteringskosten t.o.v. inflatie
evolutie subsidies t.o.v. inflatie
stijging van de onderhoudskosten t.o.v. inflatie
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
RENTEVOET JAARLIJKS VARIABEL
Referte-index A
15
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
INFLATIE
16
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
RENTEVOET VAST 20 JAAR
17
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
RENTEVOET VAST 20 JAAR
Actualisatievoet van 1/3/5
18
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
ENERGIEPRIJZEN: EUROPESE VOORSPELLING
19
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
LEVENSDUUR EN ONDERHOUD: EN15459
20
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
RESTWAARDE
(1  rh )i n
(1  rS )t n
(1  rO )t
(1  rE )t n
TAK  I 0   I h .
  S Et .
  KE .
  KO .
R
i
t
t
t
(
1

a
)
(
1

a
)
(
1

a
)
(
1

a
)
i
t 1
t 1
t 1
21
FINANCIEEL OPTIMALISATIEDOEL
INPUTS E-CALCULATOR
• Vorm, volume, gebouwschil, oriëntatie,
installatie huidige concept (cfr EPW)
22
INPUTS
REFERENTIE NIEUWBOUW
• Eengezinswoningen
− Rijwoning
− Halfopen woning
− Vrijstaande woning 1: Architecturale woning
(modern)
− Vrijstaande woning 2: Pastorijwoning
• Meergezinswoning
− Appartementsblok
23
REFERENTIEWONINGEN
RIJWONING
24
Referentiewoningen
RIJWONING
25
Referentiewoningen
HALFOPEN WONING
26
Referentiewoningen
HALFOPEN WONING
27
Referentiewoningen
VRIJSTAANDE WONING 1: ARCHITECTURALE
WONING
28
Referentiewoningen
VRIJSTAANDE WONING 1: ARCHITECTURALE
WONING
29
Referentiewoningen
VRIJSTAANDE WONING 2: PASTORIJWONING
30
Referentiewoningen
VRIJSTAANDE WONING 2:
‘PASTORIJWONING’
31
Referentiewoningen
APPARTEMENTSBLOK
32
Referentiewoningen
REFERENTIEWONINGEN
• Architecturale woning
• Pastorijwoning
• Halfopen woning
• Rijwoning
• Appartementen
− Dak-zijkant (6)
− Onderaan-midden (1)
− Midden-midden (3)
33
Referentiewoningen
VARIANTEN U-WAARDE SCHILDELEN
34
Methodiek
PRIJS SCHIL IFV WARMTEWEERSTAND
0.035
m²K/W
W/m²K
m
primaire kosten
totaal
€/m²
materiaal €/m²
plaatsing €/m²
Isolatie (l=0.035W/m²K)
totaal
€/m²
materiaal €/m²
plaatsing €/m²
secundaire kosten Extra funderingsbreedte
36 €/lm
Raamomkasting/ophanging
58.4 €/lm
Extra afwerking raamneg
58.4 €/lm
Deksteen/dakrand
36 €/lm
Raam- en deurdorpels
10 €/lm
Extra afplakken isolatie
€/m²
Extra spouwankers
€/m²
Totaal
€/m²
Onderhoudskosten
%/j
Afbraakkosten
%
levensduur
jaar
WANDEN
35
lambda-waarde
Rmat
U
dikte
Spouwmuur
Methodiek
2.96
0.32
0.06
152
3.53
0.27
0.08
152
4.00
0.24
0.10
152
4.83
0.2
0.13
152
6.08
0.16
0.17
152
7.52
0.13
0.22
152
9.83
0.1
0.30
152
10.1
6.1
4
0
0
0
12
51
0
0
166.8
0.5
30
90
12.25
7.82
4.43
0
0
0
12
51
0
1
169.9
0.5
30
90
14.19
9.63
4.56
0
0
0
12
51
0
1
171.9
0.5
30
90
17.24
12.47
4.77
0
0
0
12
62
0
1
175.4
0.5
30
90
27.1
22.19
4.91
15
23
0
14
62
0
1
195.0
0.5
30
90
30.6
21.34
9.26
15
23
0
14
62
0
2
199.5
0.5
30
90
38
28.22
9.78
30
25
0
16
73
0
/
/
0.5
30
/
PRIJS SCHIL IFV WARMTEWEERSTAND
36
Methodiek
PRIJS SCHIL IFV WARMTEWEERSTAND
37
Methodiek
PRIJS RAAMWERK
38
Methodiek
PRIJS RAAMWERK
39
Methodiek
ANDERE BOUWSCHILVARIANTEN
• luchtdichtheid
• Koudebruggen
• Optie B
• g-waarde glas
• zonnewering
40
Methodiek
VERWARMING PRIJS I.F.V. VERMOGEN
41
Methodiek
ANDERE SYSTEEMVARIANTEN
• Ventilatie
• SWW
• Thermische zonne-energie
• PV-systemen
• (µ)WKK en WP als bivalent systeem in appartementen
• Afstandsverwarming
• Douchewarmteterugwinning
42
Methodiek
ANDERE SYSTEEMVARIANTEN
• Ventilatie
• SWW
• Thermische zonne-energie
• PV-systemen
• (µ)WKK en WP als bivalent systeem in appartementen
• Afstandsverwarming
• Douchewarmteterugwinning
NERGENS DEFAULTWAARDEN !
43
Methodiek
SENSITIVITEITSANALYSES
• Oriëntatie
• Glaspercentage
• Geschatte energiebesparing (t.o.v. EPB)
• PV wel of niet
• 3 Energieprijsscenario’s
• 3 Discontovoeten
• Micro- of macro-economische analyse
• Prijzenset
44
Methodiek
ECONOMISCHE BEREKENINGSWIJZEN
MICRO
Incl. BTW
MACRO
Excl. BTW en energietaksen
Incl. subsidies
Excl. subsidies
Terugdraaiende teller +
Injectievergoeding (± 0,05 €/kWh)
Terugdraaiende teller
jaarlijkse injectietarief
voor niet-gedekt deel productie
Geen CO2-kost
CO2-kost
Discontovoet 1/3/5 bovenop inflatie
45
Methodiek
OPTIMALISATIEDOELEN
• Energieverbruik
• Totaal Actuele kost (EN15459)
(1  rh )i n
(1  rS )t n
(1  rO )t
(1  rE )t n
TAK  I 0   I h .
  S Et .
  KE .
  KO .
R
i
t
t
t
(1  a) t 1
(1  a) t 1
(1  a) t 1
(1  a)
i
• Investeringskost
46
Methodiek
INVLOED ECONOMISCHE STANDPUNTEN
47
Methodiek
PASTORIJWONING
48
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATENWOLK
49
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
PARETOFRONT NAAR TAK EN INVESTERING
50
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATEN PASTORIJWONING
51
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATEN PASTORIJWONING
52
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATEN PASTORIJWONING
53
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATEN PASTORIJWONING
54
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATEN PASTORIJWONING
55
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATEN PASTORIJWONING
56
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATEN PASTORIJWONING 2013
K33
E45
57
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATEN PASTORIJWONING APRIL 2014
K32
E08
58
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATENWOLK PASTORIJWONING
PV – GEEN PV MACRO-ECONOMISCH
59
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
RESULTATENWOLK PASTORIJWONING
GEEN PV – 7,5KWP PV
60
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
3 ECONOMISCHE BENADERINGEN
MICRO SUB, ZONDER SUB EN MACRO
Disconto
voet
1%
3%
5%
61
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
Micro
K33
E45
K34
E46
K36
E49
Micro
zs
K33
E14
K34
E25
K36
E49
Macro
K33
E45
K33
E45
K36
E49
MACRO-ECONOMISCHE OPTIMA
3 ENERGIESCENARIO’S
Macro
Architecturaal
Pastorij
Appartement
collectief
62
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
Referentie
K39
E59
K38
E67
K40
E69
laag
K37
E47
K34
E46
K32
E48
EC
K35
E46
K33
E45
K32
E48
Hoog
K35
E46
K33
E45
K32
E48
DISCONTOVOETEN 1% – 3% – 5%
ARCHITECTURALE WONING
Disconto
voet
1%
3%
5%
63
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
Micro
K33
E28
K37
E47
K37
E47
Micro
zs
K33
E15
K37
E28
K38
E49
Macro
K33
E13
K35
E46
K37
E47
OPTIMA DISCONTO 1% – 5%
Referentie
Micro
1%
Micro zs
1%
Macro
1%
Micro
5%
Micro zs
5%
Macro
5%
Rijwoning
K39
E68
K33
E29
K33
E13
K33
E43
K37
E46
K37
E46
K36
E45
Halfopen
K38
E69
K31
E28
K31
E-3
K31
E42
K33
E44
K34
E45
K33
E44
Architecturaal
K39
E59
K33
E28
K33
E15
K33
E13
K37
E47
K38
E49
K37
E47
Pastorij
K38
E67
K33
E45
K33
E14
K33
E45
K36
E49
K36
E49
K36
E49
K38
E63
K20
E19
K21
E32
K21
E32
K24
E30
K27
E50
K27
E50
K38
E63
K23
E30
K26
E33
K26
E33
K29
E28
K28
E43
K28
E43
Appartement
zij-boven
K38
E65
K24
E30
K28
E34
K28
E35
K28
E36
K28
E36
K28
E36
Appartement
collectief
K40
E69
K32
E48
K32
E48
K32
E48
K27
E30
K32
E48
K32
E48
Appartement
midden-onder
Appartement
middenmidden
64
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
PARETOFRONTEN 5 TYPEWONINGEN
65
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
MACRO-ECONOMISCHE OPTIMA VS
HUIDIGE – TOEKOMSTIGE EISEN
Gewogen gemiddelde
66
Eisen
2012
Eisen
2014
Minimum
optima
Maximum
optima
K-peil
K40
K40
25/32*
E-peil
E70
E60
NEB (kWh/m²j)
70
Ugevels (W/m²K)
1gezinswo
ningen
appartem
enten
alle
woningen
35
33
27
30
34/43*
48/46*
44
35
40
70
9/32*
62
42
19
33
0.32
0.24
0.20
0.27
0.24
0.23
0.24
Uhellend dak
(W/m²K)
0.27
0.24
0.24
0.27
0.23
/
0.23
Uplat dak (W/m²K)
0.27
0.24
0.20
0.24
0.24
0.22
0.23
Uvloer (W/m²K)
0.35
0.30
0.20
0.25
0.23
0.25
0.24
Uraamprofiel
(W/m²K)
/
/
1.4/2.3
1.6/2.9
1.48
1.4
1.45
Uglas (W/m²K)
1.3
1.1
0.7
1.1
1.01
0.93
0.98
Uraam (W/m²K)
2.2
1.8
1.12/1.39
1.57/1.96
1.46
1.36
1.42
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
HELFT EPB-ENERGIEVERBRUIK
67
Referentie
Micro
Micro zs
Macro
Micro
½
Mi zs
½
Macro
½
Halfopen
K38
E69
K32
E43
K32
E13
K32
E43
K34
E49
K34
E19
K33
E48
Pastorij
K38
E67
K34
E46
K34
E25
K33
E45
K38
E50
K38
E29
K36
E49
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
APPARTEMENT
68
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
APPARTEMENT INDIVIDUEEL MIDMID (3)
Disconto
voet
1%
3%
5%
69
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
Micro
K23
E30
K28
E22
K29
E28
Micro
zs
K26
E33
K27
E41
K28
E43
Macro
K26
E33
K27
E34
K28
E43
APPARTEMENT INDIVIDUEEL MIDMID
70
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
APPARTEMENT INDIVID. ZIJBOVEN (6)
Disconto
voet
1%
3%
5%
71
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
Micro
K24
E30
K24
E30
K28
E36
Micro
zs
K28
E34
K28
E36
K28
E36
Macro
K28
E35
K28
E36
K28
E36
APPARTEMENTEN COLLECTIEF
Disconto
voet
1%
3%
5%
72
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
Micro
K32
E48
K27
E30
K27
E30
Micro
zs
K32
E48
K28
E31
K32
E48
Macro
K32
E48
K32
E48
K32
E48
APPARTEMENTEN COLLECTIEF KI
73
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
EERSTE BEN-WONINGEN (E30PAKKETTEN) MET EN ZONDER PV
Referentie
optimum
E30
E30 zPV
K38 E63
K27 E34
6200€
K38 E63
K25 E41
4650€
K38 E65
K28 E36
5000€
K40 E69
K32 E48
Rijwoning
7000€
K39 E68
K33 E43
Halfopen
8800€
K38 E69
K32 E43
Pastorij
6900€
K38 E67
K33 E45
Architecturaal
11500€
K39 E59
K35 E46
K28 E22
Dwtw
500€
K26 E27
Dwtw
700€
K23 E30
iso Dwtw
1500€
K32 E25
2kWp PV
2200€
K33 E25
2.5kWp PV
2500€
K32 E28
2.5kWp PV
2150€
K34 E29
3.75kWp PV
3600€
K37 E29
3.75kWp PV
3900€
K28 E22
Dwtw
500€
K26 E27
Dwtw
700€
K23 E30
iso Dwtw
1500€
K27 E30
iso Dwtw WKK
2700€
K33 E29
BWWP SPF4
3800€
K32 E29
BWWP SPF4
4500€
K34 E30
BWWP SPF4
5000€
K35 E29
BWWP SPF4
5000€
Appartement
middenmidden
Appartement
midden-onder
Appartement
zij-boven
Appartement
collectief
4400€
74
Resultaten kostenoptimum nieuwbouw
CONCLUSIES
• U-waarden zijn verbazend stabiel rond eisen 2014
K-peil varieert tussen K23 en K37 door compactheid
75
Conclusies
CONCLUSIES
• U-waarden zijn verbazend stabiel rond eisen 2014
K-peil varieert tussen K23 en K37 door compactheid
U=0,24
76
Conclusies
CONCLUSIES
• U-waarden zijn verbazend stabiel rond eisen 2014
K-peil varieert tussen K23 en K37 door compactheid
• Kostenoptimaal E-peil ligt tussen E15 en E50
• Grote impact op resultaat
Kleine impact
−
−
−
−
Compactheid woning
PV (netvergoeding)
Discontovoet
Prijzenset
 Evolutie energieprijs
 Oriëntatie
 Zonwering (correct gerekend ?)
• E30 is haalbaar, maar kost loopt op bij lage compactheid
• Optimalisatie op gebouwniveau wel correct ?
• Kwaliteitscontrole uitvoering ontwerp/EPB/bouw !
−
−
77
Nu altijd uitgegaan van best practice, indien niet wordt E50 snel moeilijk
Link tussen strengere wetgeving en werkelijke besparing garanderen
Conclusies
VERSLAG OP ENERGIESPAREN.BE
•
78
www.energiesparen.be/epb/prof/evaluatie2013
Conclusies