STUDIEGIDS
2014/2015
Heyendallaan 82
6464 EP Kerkrade
[email protected]
www.rolduc.nl/seminarie
NL81INGB0673009394
Tel. 045-5466.888
Fax. 045-5466.897
2
Studiegids 2014/2015
Uitgegeven door:
Studiesecretariaat Grootseminarie Rolduc
Mei 2014
Inleiding
3
INHOUD
Voorwoord ...................................................................................................... 5
Kalender ......................................................................................................... 6
College-uren in het studiejaar 2014/2015 .................................................... 14
Credit-overzicht ............................................................................................ 16
Programma voor Jaar I t/m VI ...................................................................... 21
Beschrijving van de vakken .......................................................................... 27
Programma voor Jaar VII – Diaconaal jaar .................................................. 94
Facultatieve cursussen............................................................................... 103
Roosters ..................................................................................................... 108
Priesteropleiding oudere kandidaten .......................................................... 122
Baccalaureaat ............................................................................................ 123
Stages ........................................................................................................ 125
Schriftelijke werkzaamheid ......................................................................... 127
LEGENDA
WS:
ZS:
SWU:
CR/ECTS:
Wintersemester
Zomersemester
Semesterweekuren
Credits / European Credit Transfer System
COLLEGEZALEN
I:
II:
III:
IV:
V:
VI:
Megaron
Keukentje
Megaronklas
Katacomben 00.30
Instituut
Thermen 00.1
4
Studiegids 2014/2015
Inleiding
5
VOORWOORD
In deze studiegids vindt u het basisprogramma voor
theologisch curriculum, alsook het programma voor het
Het aantal studenten dat in het land van herkomst
curriculum gevolgd heeft, is aanzienlijk. Hierdoor zal
sprake zijn van individuele trajecten.
het filosofisch en
diaconale jaar VII.
al het filosofische
er toch ook vaak
De studenten kunnen aan het begin van hun curriculum kiezen voor een
programma mét of zonder baccalaureaats-afsluiting. In het laatste geval kan
het voorkomen dat een of ander vak in het individuele traject niet wordt
opgenomen. Vanzelfsprekend worden deze situaties tot een minimum
beperkt.
Sinds de publicatie van de vorige studiegids hebben twee nieuwe docenten
het docentencorps versterkt: dhr. J. Notten neemt de lessen Nederlands en
Nederlands-tweede taal voor zijn rekening, terwijl dhr. P. Zijlstra de Engelse
taal onderwijst aan hen die deze onvoldoende beheersen.
Voor wat het studieprogramma van jaar VII betreft, zijn er een aantal
wijzigingen doorgevoerd. Er zijn inleidingen geschrapt, terwijl weer andere
juist zijn toegevoegd. Een compleet overzicht is te vinden vanaf p. 94.
e
Bijzonder in dit studiejaar is dat de 40 Dies Natalis van het Grootseminarie
Rolduc wordt gevierd: dat mag met recht een mijlpaal voor het bisdom en
voor de priesteropleiding genoemd worden. Mogen er nog tal van jaren
volgen waarbij God zegenrijk op onze opleiding neerziet, en waarin velen de
weg vinden naar het priesterschap.
Pinksteren 2014
Dr. L.J.M. Hendriks
Vicerector / studieprefect
6
Studiegids 2014/2015
KALENDER VOOR HET STUDIEJAAR 2014/2015
college-dagen =
geen colleges =
Augustus 2014
Week
35
ma.
di.
wo.
do.
vr.
Exam. 25
Exam. 26
Exam. 27
Exam. 28
Exam. 29
za.
zo.
30
Retraite 31
September 2014
Week
ma.
di.
wo.
do.
vr.
za.
36
Retraite 1
Retraite 2
Retraite 3
Retraite 4
Retraite 5
Retraite 6
zo.
37
8
9
10
Doc.ver.11
Uitstap 12
Stil
38
15
16
17
18
39
22
23
24
25
40
29
30
Retraite 7
13
14
19
20
21
26
Bacc.ex.27
28
Oktober 2014
Week
ma.
di.
wo.
40
do.
vr.
za.
1
2
3
8
9
10
zo.
4
Stil
11
5
41
6
7
Stil
12
42
13
14
15
16
17
18
19
43
20
21
Inhaal 22
23
24
Wijding 25
26
44
27
28
29
30
31
November 2014
Week
ma.
di.
wo.
do.
vr.
za.
zo.
1
44
45
3
4
46
10
11
47
17
48
24
2
5
6
7
8
9
12
Inhaal 13
14
15
16
18
19
Scrut.
21
22
23
25
Inhaal 26
28
29
30
Scrut.
20
27
Scrut.
Kalender
7
December 2014
Week
ma.
di.
wo.
do.
vr.
za.
zo.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
51
15
16
Inhaal 17
18
19
20
21
52
22
23
24
25
26
27
28
1
29
30
31
49
50
Dies
Januari 2015
Week
ma.
di.
wo.
do.
vr.
1
1
za.
zo.
2
3
4
2
Studie
5
Studie
6
Studie
7
Studie
8
Studie
9
10
11
3
Exam
12
Exam
13
Exam
14
Exam
15
Exam
16
17
18
4
Exam
19
Exam
20
Exam
21
Exam
22
Exam
23
24
25
5
Exam
26
Exam
27
Exam
28
Exam
29
30
31
Februari 2015
Week
ma.
di.
wo.
do.
vr.
za.
zo.
2
Seminar 3
Seminar 4
Seminar 5
Seminar 6
7
8
7
9
10
11
12
Rector 13
14
15
8
16
17
18
19
20
9
23
24
25
26
27
1
5
6
Doc.
Stil
21
Stil
22
28
Maart 2015
Week
ma.
di.
wo.
do.
vr.
za.
zo.
1
9
10
2
3
4
5
6
7
Stil
11
9
10
11
12
13
14
15
8
12
16
17
Inhaal 18
19
20
21
22
13
23
24
25
26
27
28
29
14
30
31
8
Studiegids 2014/2015
April 2015
Week
ma.
di.
wo.
14
do.
vr.
1
2
Stil
za.
zo.
3
4
9
10
11
Pasen
5
15
6
7
8
12
16
13
14
15
16
17
18
19
17
20
21
22
Inhaal 23
24
Wijding 25
Roeping26
18
Koning 27
28
29
30
za.
zo.
Mei 2015
Week
ma.
di.
wo.
do.
vr.
18
Scrut.
6
Scrut.
7
Inhaal
1
2
3
Scrut.
8
Dioc.opl. 9
10
19
4
5
20
11
12
13
Hemelv.14
15
16
Stil
21
18
19
20
21
22
23
Pinkst. 24
22
Pinkst. 25
26
27
28
29
Wijding 30
31
Stil
17
Juni 2015
Week
ma.
23
Studie
1
Studie
2
Studie
3
24
Exam
8
Exam
9
Exam
25
Exam
15
Exam
16
26
Exam
22
Exam
23
27
di.
29
wo.
30
do.
vr.
Sacram. 4
Studie
5
za.
6
zo.
7
10
Exam
11
Exam
12
13
14
Exam
17
Exam
18
Exam
19
20
21
Exam
24
25
Docent. 26
Afsluit. 27
28
30
31
Kalender
ma.
25
zo.
31
do.
11
vr.
za.
12
13
ma.
15
za.
27
za.
zo.
11
12
wo.
15
do.
16
wo.
za.
22
25
za.
1
wo.
do.
12
13
do.
20
za.
22
wo.
26
ma.
8
augustus 2014 – week 35
Begin van Latijn II en Grieks II vr. Jaar II (aankomst: zo. 24-08)
Begin van de verplichte herexamenperiode; einde: vr. 29-08
Begin retraite in Thorn, Foyer de Charité; einde: zo. 07-09
september 2014 – week 36
september 2014 – week 37
10.00 u.: docentenvergadering; begin van de introductiedagen
voor alle studenten (vóór lunch terug)
17.00 u.: Pontificale Hoogmis ter opening van het academisch
jaar 2014/2015
Herfstuitstapje
Stille dag
september 2014 – week 38
Begin van de colleges van het wintersemester 2014/2015
september 2014 – week 39
Baccalaureaatsexamen
september / oktober 2014 – week 40
oktober 2014 – week 41
Stille dag
Stille dag
oktober 2014 – week 42
Begin van de retraite voor de ordinandi ad diaconatum
(begin: ca. 18.00 u.; einde vr. 24-10)
Begin van herfstweekend (na ochtendcolleges)
oktober 2014 – week 43
De middag wordt gereserveerd voor inhaalcolleges
Diakenwijding in de Abdijkerk van Rolduc (10.30 u.)
oktober / november 2014 – week 44
Allerheiligen
november 2014 – week 46
Scrutinium bisschop in seminarie Redemptoris Mater
De middag wordt gereserveerd voor inhaalcolleges
november 2014 – week 47
Scrutinium bisschop in seminarie Rolduc (begin do. 20-11;
einde vr. 21-11)
Kerkwijding van de Abdijkerk
november 2014 – week 48
De middag wordt gereserveerd voor inhaalcolleges
december 2014 – week 49
december 2014 – week 50
40e Dies van het seminarie (10.30 u.); hoogfeest Onbevlekte
Ontvangenis; collegevrije dag
december 2014 – week 51
9
10
Studiegids 2014/2015
wo.
vr.
17
19
ma.
5
ma.
12
do.
29
ma.
di.
2
3
ma.
vr.
9
13
wo.
za.
zo.
18
21
22
ma.
23
zo.
8
wo.
18
do.
2
vr.
3
za.
4
zo.
5
De middag wordt gereserveerd voor inhaalcolleges
Laatste inleverdatum voor werkstukken van eerste semester;
einde van de colleges van het wintersemester, begin van de
kerstvakantie na de colleges; einde: zo. 04-01-2015
december 2014 – week 52
Kerstvakantie
december 2014 / januari 2015 – week 1
Kerstvakantie
januari 2015 – week 2
Begin van de studie- en examenperiode
januari 2015 – week 3
Begin van de examens
januari 2015 – week 4
Examens
januari / februari 2015 – week 5
Laatste examendag (begin vrij weekend; terug vóór lunch ma.
02-02)
februari 2015 – week 6
Docentenvergadering (begin 09.30 u.)
Seminarweek voor Jaar I t/m VI (einde seminarweek: vr. 06-02)
februari 2015 – week 7
Begin van de colleges van het zomersemester 2014/2015
Rectorsfeest; begin van de carnavalsonderbreking 's avonds
(wo. 18-02 om 15.00 u. terug)
februari 2015 – week 8
Aswoensdag; H. Mis met toediening askruisje, 17.00 u.
Stille dag
Stille dag
februari / maart 2015 – week 9
Bisdomretraite (begin ma. 23-02; einde wo. 25-02)
maart 2015 – week 10
Stille dag; jaardienst voor alle overleden priesters en studenten
van het seminarie
maart 2015 – week 11
maart 2015 – week 12
De middag wordt gereserveerd voor inhaalcolleges
maart 2015 – week 13
maart / april 2015 – week 14
Witte Donderdag: onderbreking van de colleges; na
plechtigheid 's avonds begin stille dag
Goede Vrijdag; voortzetting stille dag
Paaszaterdag; Paaswake 21.30 u. in de kathedraal te
Roermond
Pasen: H. Mis Rolduc 10.00 u.; begin paasvakantie
april 2015 – week 15
Kalender
ma.
do.
za.
zo.
20
23
25
26
ma.
vr.
27
1
wo.
do.
6
7
za.
9
xx
do.
za.
zo.
xx
14
16
17
wo.
20
do.
do.
zo.
21
21
24
ma.
vr.
za.
25
29
30
ma.
do.
1
4
ma.
8
wo.
vr.
za.
24
26
27
11
Paasvakantie
april 2015 – week 16
Paasvakantie
april 2015 – week 17
Hervatting van de colleges
De middag wordt gereserveerd voor inhaalcolleges
Wijding permanente diakens (Roermond, 10.30 u.)
Plechtige vespers b.g.v. roepingenzondag met opname van
kandidaten priesterschap (16.00 u. in kathedraal Roermond)
april / mei 2015 – week 18
Koningsdag; collegevrije dag
De middag wordt gereserveerd voor inhaalcolleges
mei 2015 – week 19
Scrutinium bisschop in seminarie Redemptoris Mater
Scrutinium bisschop in seminarie Rolduc (begin do. 07-05;
einde vr. 08-05)
Ontmoetings- en studiedag voor de studenten van de
diocesane opleidingen
mei 2015 – week 20
Bedevaart Leenhof; collegevrije dag
Hoogfeest van 's Heren Hemelvaart; collegevrije dag
Stille dag
Stille dag
mei 2015 – week 21
Begin retraite presbyterandi (begin wo. 20-05, ca. 18.00 u.;
einde vr. 29-05)
Laatste inleverdatum werkstukken 2e semester en scripties
Begin van de pinksteronderbreking ('s middags)
Pinksteren
mei 2015 – week 22
Pinkstermaandag
Einde van de colleges van het zomersemester
Priesterwijding in kathedraal Roermond
juni 2015 – week 23
Begin van de studie- en examenperiode
Sacramentsdag; neomistenfeest
juni 2015 – week 24
Begin van de examens
juni 2015 – week 25
Examens
juni 2015 – week 26
Laatste examendag
Docentenvergadering (begin 14.00 u.)
Pontificale Hoogmis bij afsluiting studiejaar (09.15 u.)
12
Studiegids 2014/2015
Studiejaar 2015/2016
ma.
24
do.
10
vr.
za.
11
12
ma.
za.
14
26
za.
zo.
10
11
wo.
21
za.
31
wo.
do.
4
5
za.
16
za.
21
za.
25
augustus 2015 – week 35
Begin Latijn II en Grieks II voor Jaar II (aankomst: zo. 23-08)
Begin van de verplichte herexamenperiode; einde: vr. 28-08
september 2015 – week 37
10.00 u.: docentenvergadering; begin introductiedagen voor
alle studenten (vóór lunch terug); opening studiejaar 17.00 u.
H. Mis
Herfstuitstapje
Stille dag
september 2015 – week 38
Begin van de colleges van het wintersemester 2015/2016
Baccalaureaatsexamen
oktober 2015 – week 41
Stille dag
Stille dag
oktober 2015 – week 43
Begin retraite ordinandi ad diaconatum (begin: ca. 18.00 u.;
einde vr. 30-10)
oktober 2015 – week 44
Diakenwijding in de Abdijkerk van Rolduc (10.30 u.)
november 2015 – week 45
Scrutinium bisschop in seminarie Redemptoris Mater
Scrutinium bisschop in seminarie Rolduc (begin do. 05-11;
einde vr. 06-11)
april 2016 – week 15
Wijding permanente diakens te Roermond
mei 2016 – week 20
Priesterwijding
juni 2016– week 25
Pontificale Hoogmis bij afsluiting studiejaar (09.15 u.)
Kalender
13
14
Studiegids 2014/2015
COLLEGE-UREN IN HET STUDIEJAAR 2014/2015
I
SEMESTER
1
II
2
3
III
4
5
6
IV
7
8
V
VI
9
10
11
12
2
2
2
2
COLLEGE-UREN
Nederlands
(2)
(2)
Nederlands( –tt)
2
2
2
2
2
2
2
Engels
Latijn
4
3
4
3
Grieks
3
4
3
3
Bijbellezing
1
1
Liturgisch jaar
1
1
Pr.spir. & get.gebed
2
1
Inl. chr. geloven
2
2
2
2
Inl. wet. werken
1
Inl. kerkgeschiedenis
2
Kerkelijke docum.
1
1
Algemene geschied.
2
2
Kunstgeschiedenis
2
Inl. filosofie
1
Gesch. antieke fil.
Gesch. ME filosofie
3
Gesch. mod. filosofie
3
Logica
3
Kenleer
Kosmologie
3
2
1
Antropologie
Filosofische teksten
3
1
1
Metafysiek
1
4
Inl. OT
Exegese OT
1
4
Nat. godsleer
Inl. NT
2
2
2
2
2
2
2
2
2
Urenplan
15
Exegese NT
2
Bijbelse theologie
2
2
-
Oude KG/Patrologie
3
3
3
3
-
-
-
-
Kerkgeschiedenis
Fundament. theologie
Dogmatiek
Sacrament.theologie
2
2
-
2
-
2
2
2
2
2
2
4
4
4
4
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
Soc. Leer v.d. Kerk
2
1
2
1
Canoniek recht
2
2
2
2
2
2
Spirituele theologie
-
-
-
-
-
-
Oecumene
-
Liturgie
1
1
Moraaltheolog./ethiek
Godsd. pedagogie
2
2
-
-
-
Groepssup.catech.
Theol. v. diacon./ambt
Past. theol.
2
2
Groepssup. pas.
1
1
1
1
1
1
Homiletiek
1
1
1
1
Praktijk v.h. preken
Muzikale vorming
1
1
1
Psychologie
1
-
1
1
-
1
-
Sociologie
-
-
-
Soc. vaardigheden
1,5
1,5
1,5
Seminarweek
Totaal semesterweekuren (swu)
22
25
24
26
20
23
20
20,5
20
20,5
18
18,5
SCHRIFTELIJKE WERKZAAMHEID (INCLUSIEF VOORBEREIDING) EN STAGES
Werkcollege / werkstuk
2
2
2
2
2
2
Scriptie
Stages (soc./cat./par.)
2
2
7
3
3
4
4
10
12
12
16
Studiegids 2014/2015
OVERZICHT VAN VAKKEN EN CREDITS
In dit overzicht wordt het gehele curriculum van het Grootseminarie Rolduc
vermeld, inclusief de semesterweekuren en het aantal credits dat aan het
vak is toegekend.
Het curriculum dat onderdeel is van de affiliatie met de Pauselijke Lateraanse Universiteit wordt apart genoemd en ten slotte ook de vakken die geen
deel uitmaken van het eigenlijke curriculum.
N.B. Het vak wordt in dit studiejaar gegeven, tenzij anders vermeld.
FILOSOFISCH EN AANVULLEND CURRICULUM:
NR.
VAK
SWU
CR/ECTS STUDIEJAAR
00101
Latijn I
7
10
00202
Latijn II
7
10
00103
Grieks I
7
10
00204
Grieks II
6
10
00120
Nederlands
4
6
00130
Algemene geschiedenis
4
6
01201
Lezen filosofische teksten I
2
3
01301
Lezen filosofische teksten II
2
3
01202
Geschiedenis v.d. antieke filosofie
4
6
01310
Geschiedenis v.d. middeleeuw. fil. I
2
3
01311
Geschiedenis v.d. middeleeuw. fil. II
1
1,5
01315
Geschiedenis v.d. mod. fil. I
2
3
01317
Geschiedenis v.d. mod. fil. II
3
5
02101
Inleiding in de filosofie
1
1,5
02210
Formele logica
3
5
02212
Kenleer
3
5
02215
Natuurfilosofie I. Kosmologie
3
5
02316
Natuurfilosofie II. Antropologie
3
5
02320
Metafysica
4
6
02321
Natuurlijke godsleer
4
6
05610
Theologie van diaconaat en ambt
-
-
2015/2016
Creditoverzicht
17
06310
Ethiek
4
6
07630
Praktijk van het preken
2
3
09110
Inleiding kunstgeschiedenis
2
3
11415
Godsdienstsociologie
3
5
2015/2016
11420
Psychologie. Grondslagen
1,5
2
2015/2016
11422
Psychologie. Godsdienstpsychologie
1,5
2
2016/2017
11425
Soc. vaardigh. Communicatietheorie
1,5
2
2015/2016
11427
Soc. vaaridgh. Accurate empathie
1,5
2
11429
Soc. vaardigh. Capita selecta
1,5
2
91110
Muzikale vorming. Repertoire
2
3
91410
Muzikale vorming. Stemvorming
2
3
91415
Muzikale vorming. Gregoriaans
2
3
91610
Muzikale vorming. Ned. kerkmuziek
1
1,5
95401
Groepssupervisie catechese
-
-
95405
Catechesestage / individ. supervisie
4
6
95601
Groepssupervisie pastoraal hand.
2
3
97610
Seminarweek missiologie & evangel.
-
1
2019/2020
97615
Seminarweek niet-christelijke godsd.
-
1
2017/2018
97620
Seminarweek communicatiewetensch.
-
1
2018/2019
97625
Seminarweek management en vergad.
-
1
97630
Seminarweek celibaat
-
1
2015/2016
97635
Seminarweek n.n.b.
-
1
2016/2017
99105
Logopedie
-
-
98199
Inleiding wetenschappelijk werken
1
1,5
98215
Werkstuk filosofie I
-
2
98315
Werkstuk filosofie II
-
2
2016/2017
2015/2016
2015/2016
THEOLOGISCH CURRICULUM BEHORENDE BIJ DE AFFILIATIE MET DE PUL:
NR.
VAK
SWU
CR/ECTS STUDIEJAAR
03101
Persoonlijke bijbellezing
2
3
03201
Inl. OT. I. Gesch. v.h. volk Israël
2
3
2015/2016
03203
Inl. OT. II. Pentateuch
2
3
2015/2016
18
Studiegids 2014/2015
03205
Inl. OT. III. Canongesch./hermeneut.
2
3
03211
Inl. NT. I. Synoptische evangelies
2
3
03213
Inl. NT. II. Corpus Johanneum
2
3
03215
Inl. NT. III. Corpus Paulinum
4
6
2015/2016
03400
Bijbelse theologie
2
3
2015/2016
03401
Exegese OT. Pentateuch
4
6
03402
Exegese OT. Deuteronom. geschiedw.
2
3
2016/2017
03407
Exegese OT. Jeremia
2
3
2016/2017
03409
Exegese OT. Wijsheidsliteratuur
2
3
2015/2016
03420
Exegese NT. Evangelie vlg. Matteüs
2
3
2016/2017
03424
Exegese NT. Evangelie vlg. Marcus
2
3
03425
Exegese NT. Brieven van Paulus
2
3
03426
Exegese NT. Evangelie vlg. Johannes
2
3
03430
Exegese NT. Lucas en Handelingen
2
3
04105
Overzicht kerkelijke documenten
2
3
04110
Inleiding christelijk geloven
4
6
04210
Fundamentele theologie
4
6
2015/2016
04450
Oecumene
2
3
2015/2016
05310
Alg. sacramententheologie
1
1,5
2015/2016
05315
Sacramententheol. Doopsel/vormsel
1
1,5
2016/2017
05316
Sacramententheol. Biecht/ziekenzalv.
1
1,5
05317
Sacramententheologie. Wijding
1
1,5
05318
Sacramententheologie. Eucharistie
1
1,5
2016/2017
05410
Dogmatiek. Scheppingsleer
4
6
2016/2017
05420
Dogmatiek. Triniteitsleer
4
6
05430
Dogmatiek. Genadeleer
4
6
2015/2016
05435
Dogmatiek. Christologie
4
6
2015/2016
05440
Dogmatiek. Ecclesiologie
4
6
05450
Dogmatiek. Eschatologie
2
3
2015/2016
05455
Dogmatiek. Mariologie
2
3
2015/2016
06105
Inl. priesterl. spiritualiteit & get.gebed
3
5
06405
Spirituele theologie
4
6
2016/2017
2015/2016
2016/2017
Creditoverzicht
19
06420
Fundamentele moraaltheologie
4
6
06450
Sociale Leer van de Kerk
3
5
06530
Spec. moraaltheologie I. Huwelijksm.
2
3
06532
Spec. moraaltheologie II. Bioethiek
2
3
2015/2016
06534
Spec. moraaltheol. III. Sacr.moraal
2
3
2015/2016
06536
Spec. moraaltheol. IV. Sociale moraal
2
3
07410
Pastoraaltheologie I
2
3
07611
Pastoraaltheologie II
2
3
07620
Homiletiek
2
3
08101
Inleiding liturgisch jaar
2
3
08105
Liturgie van de eucharistie
2
3
08303
Inleiding tot de liturgie
2
3
2016/2017
08307
Liturgie van doopsel en vormsel
1
1,5
2015/2016
08309
Liturgische bediening (capita selecta)
1
1,5
08315
Sacramentenpastoraal/praktische lit.
1
1,5
09115
Inleiding kerkgeschiedenis
2
3
09210
Oude Kerkgeschiedenis / Patrologie
6
10
09420
Kerkgeschiedenis der Nederlanden
2
3
2016/2017
09422
Kerkgeschiedenis 1300-1600
2
3
2016/2017
09424
Kerkgeschiedenis 1600-1850
2
3
09426
Kerkgeschiedenis 19e-20e eeuw
2
3
10401
Canoniek Recht. Alg. normen / strafr.
2
3
2015/2016
10403
Canoniek Recht. Het volk Gods
2
3
2015/2016
10405
Canoniek Recht. Boek III & IV
2
3
10407
Canoniek Recht. Huwelijksrecht
2
3
11210
Godsdienstpedagogie I
2
3
11411
Godsdienstpedagogie II
2
3
2016/2017
98430
Werkcollege theologie I
-
3
2015/2016
98540
Werkcollege theologie II
-
3
98435
Werkstuk theologie I
-
2
98545
Werkstuk theologie II
-
2
2015/2016
20
Studiegids 2014/2015
OVERIGE CREDITS:
NR.
VAK
SWU
CR/ECTS STUDIEJAAR
00110
Hebreeuws I
2
3
00211
Hebreeuws II
2
3
00125
Nederlands I (tweede taal)
4
6
00226
Nederlands II (tweede taal)
4
6
00185
Engels I
2
3
00286
Engels II
4
6
00380
Literatuurcursus Latijn
1
1,5
00382
Literatuurcursus Grieks
1
1,5
00284
Cursus kerklatijn
2
3
00386
Literatuurcursus kerklatijn
1
1,5
91100
Muzikale vorming. Directiecursus
2
3
95605
Individuele supervisie
-
-
Eindscriptie
-
3
-
Studieprogramma
21
PROGRAMMA VOOR JAAR I
Latijn I
Grieks I
Nederlands
Algemene geschiedenis
Inleiding tot de filosofie
Persoonlijke bijbellezing
Overzicht kerkelijke documenten
Inleiding tot het christelijk geloven
Inleiding priesterlijke spiritualiteit en getijdengebed
Inleiding tot het liturgisch jaar
Liturgie van de eucharistie
Inleiding tot de kerkgeschiedenis
Inleiding tot de kunstgeschiedenis
Muzikale vorming. Repertoire zingen
Inleiding tot het wetenschappelijk werken
Logopedie
WS
4 uur
3 uur
2 uur
2 uur
1 uur
1 uur
2 uur
2 uur
1 uur
1 uur
2 uur
1 uur
ZS
3 uur
4 uur
2 uur
2 uur
1 uur
1 uur
1 uur
2 uur
1 uur
1 uur
1 uur
2 uur
1 uur
1 uur
22 uur 23 uur
Aanvullende vakken voor de buitenlandse studenten:
WS
00125 Nederlands als tweede taal I: deze cursus vervangt 2 uur
de reguliere cursus Nederlands (00120)
00185 Engels I
+ 97625 Seminarweek Management en vergadertraining
(di. 03-02 – vr. 06-02)
ZS
2 uur
2 uur
Studieprogramma
00101
00103
00120
00130
02101
03101
04105
04110
06105
08101
08105
09115
09110
91110
98199
99105
22
Studiegids 2014/2015
PROGRAMMA VOOR JAAR II
Studieprogramma
00202
00204
01301
01202
02210
02212
02215
03205
03211
03213
09210
11210
98315
99105
Latijn II
Grieks II
Lezen filosofische teksten II (werkcollege filosofie II)
Geschiedenis van de antieke filosofie
Formele logica
Kenleer
Natuurfilosofie I. Kosmologie
Inl. OT III. Canongeschiedenis. Hermeneutiek
Inl. NT I. Synoptische evangelies
Inl. NT II. Corpus Johanneum
Oude Kerkgeschiedenis en patrologie
Godsdienstpedagogie I
Werkstuk filosofie II (→ 01301 lezen filos. teksten II)
Logopedie
WS
4 uur
3 uur
1 uur
2 uur
3 uur
2 uur
ZS
3 uur
3 uur
2 uur
3 uur
1 uur
2 uur
2 uur
3 uur
2 uur
3 uur
2 uur
1 uur
20 uur 22 uur
Aanvullende vakken voor de buitenlandse studenten:
00226 Nederlands als tweede taal II
00286 Engels II
+ 97625 Seminarweek Management en vergadertraining
(di. 03-02 – vr. 06-02)
WS
2 uur
2 uur
ZS
2 uur
2 uur
Studieprogramma
23
PROGRAMMA VOOR JAAR III
Lezen filosofische teksten II (werkcollege filosofie II)
Geschiedenis v.d. middeleeuwse filosofie I
Geschiedenis v.d. middeleeuwse filosofie II
Geschiedenis v.d. moderne filosofie I
Geschiedenis v.d. moderne filosofie II
Natuurfilosofie II. Antropologie
Metafysica
Natuurlijke godsleer
Inl. OT III. Canongeschiedenis. Hermeneutiek
Inl. NT I. Synoptische evangelies
Inl. NT II. Corpus Johanneum
Sacramententheologie. Biecht, ziekenzalving
Sacramententheologie. Wijding
Ethiek
Liturgische bediening (capita selecta)
Sacramentenpastoraal en praktische liturgie
Oude kerkgeschiedenis en patrologie
Godsdienstpedagogie I
Werkstuk filosofie II (→ 01301 lezen filos. teksten II)
WS
1 uur
2 uur
1 uur
2 uur
1 uur
ZS
2 uur
3 uur
4 uur
4 uur
2 uur
2 uur
2 uur
1 uur
2 uur
1 uur
3 uur
1 uur
2 uur
1 uur
3 uur
2 uur
1 uur
20 uur 23 uur
+ Sociale stage (zie p. 125)
+ 97625 Seminarweek Management en vergadertraining
(di. 03-02 – vr. 06-02)
Studieprogramma
01301
01310
01311
01315
01317
02316
02320
02321
03205
03211
03213
05316
05317
06310
08309
08315
09210
11210
98315
24
Studiegids 2014/2015
PROGRAMMA VOOR JAAR IV
Studieprogramma
03401
03426
03424
05316
05317
05420
05440
06420
06450
07410
08309
08315
09424
09426
10405
10407
11427
91410
95401
95405
98540
98545
Exegese OT. Pentateuch
Exegese NT. Het evangelie volgens Johannes
Exegese NT. Het evangelie volgens Marcus
Sacramententheologie. Biecht, ziekenzalving
Sacramententheologie. Wijding
Dogmatiek. De ene en drievoudige God
Dogmatiek. Ecclesiologie
Fundamentele moraaltheologie
Sociale leer van de Kerk
Pastoraaltheologie I
Liturgische bediening (capita selecta)
Sacramentenpastoraal en praktische liturgie
Kerkgeschiedenis 1600-1850
Kerkgeschiedenis 19e en 20e eeuw
Canoniek recht. Boek 3 en 4
Canoniek recht. Huwelijksrecht
Sociale vaardigheden I. Accurate empathie
Muzikale vorming. Koorscholing en stemvorming
Groepssupervisie voor catechese
Individuele supervisie catechese / catechesestage
Werkcollege theologie II
Werkstuk theologie II
WS
2 uur
2 uur
ZS
2 uur
2 uur
1 uur
2 uur
2 uur
2 uur
2 uur
1 uur
1 uur
1 uur
2 uur
2 uur
2 uur
1 uur
1 uur
1 uur
2 uur
2 uur
2 uur
1 uur
2 uur
5
1, uur
1 uur
5
20 uur 20, u.
+ Instructiemiddag o.l.v. dr. L. Hendriks t.b.v. het schrijven van een werkstuk,
op: wo. 17-09: 13.30 en 14.20 u. in III
+ 97625 Seminarweek Management en vergadertraining
(di. 03-02 – vr. 06-02)
Studieprogramma
25
PROGRAMMA VOOR JAAR V
Exegese OT. Pentateuch
Exegese NT. Het evangelie volgens Johannes
Exegese NT. Het evangelie volgens Marcus
Sacramententheologie. Biecht, ziekenzalving
Sacramententheologie. Wijding
Dogmatiek. De ene en drievoudige God
Dogmatiek. Ecclesiologie
Sociale leer van de Kerk
Speciale moraaltheologie I. Huwelijksmoraal
Speciale moraaltheologie IV. Sociale moraal
Pastoraaltheologie I
Liturgische bediening (capita selecta)
Sacramentenpastoraal en praktische liturgie
Kerkgeschiedenis 1600-1850
Kerkgeschiedenis 19e en 20e eeuw
Canoniek recht. Boek 3 en 4
Canoniek recht. Huwelijksrecht
Sociale vaardigheden I. Accurate empathie
Muzikale vorming. Koorscholing en stemvorming
Werkcollege theologie II
Werkstuk theologie II
WS
2 uur
2 uur
ZS
2 uur
2 uur
1 uur
2 uur
2 uur
2 uur
2 uur
1 uur
1 uur
1 uur
2 uur
2 uur
1 uur
2 uur
1 uur
1 uur
2 uur
2 uur
2 uur
1 uur
2 uur
5
1, uur
1 uur
5
20 uur 20, u.
+ Instructiemiddag o.l.v. dr. L. Hendriks t.b.v. het schrijven van een werkstuk,
op: wo. 18-09: 13.30 en 14.20 uur in IV
+ 97625 Seminarweek Management en vergadertraining
(di. 03-02 – vr. 06-02)
+ Voorbereiding scriptie (zie p. 127)
Studieprogramma
03401
03426
03424
05316
05317
05420
05440
06450
06530
06536
07410
08309
08315
09424
09426
10405
10407
11427
91410
98540
98545
26
Studiegids 2014/2015
PROGRAMMA VOOR JAAR VI – PASTORAAL JAAR
Studieprogramma
03401
03426
03424
05420
05610
06530
06536
07410
07611
07620
07630
09424
09426
10405
10407
11427
91610
95601
95605
Exegese OT. Pentateuch
Exegese NT. Het evangelie volgens Johannes
Exegese NT. Het evangelie volgens Marcus
Dogmatiek. De ene en drievoudige God
Theologie van diaconaat en ambt
Speciale moraaltheologie I. Huwelijksmoraal
Speciale moraaltheologie IV. Sociale moraal
Pastoraaltheologie I
Pastoraaltheologie II
Homiletiek
Praktijk van het preken
Kerkgeschiedenis 1600-1850
Kerkgeschiedenis 19e en 20e eeuw
Canoniek recht. Boek 3 en 4
Canoniek recht. Huwelijksrecht
Sociale vaardigheden I. Accurate empathie
Muzikale vorming. Nederlandstalige kerkmuziek
Groepssupervisie pastoraal handelen
Individuele supervisie
WS
2 uur
2 uur
2 uur
ZS
2 uur
2 uur
2 uur
2 uur
1 uur
1 uur
1 uur
1 uur
2 uur
2 uur
1 uur
1 uur
1 uur
1 uur
2 uur
2 uur
2 uur
5
1, uur
1 uur
1 uur
1 uur
5
18 uur 18, u.
+ Pastorale stage (zie p. 126)
+ Scriptie (zie p. 127)
+ Instructiemiddag o.l.v. dr. L. Hendriks t.b.v. het schrijven van een werkstuk
(scriptie), op: wo. 17-09: 13.30 en 14.20 u. in III
+ 97625 Seminarweek Management en vergadertraining
(di. 03-02 – vr. 06-02)
Studieprogramma
27
BESCHRIJVING VAN DE VAKKEN
In het nu volgende overzicht volgt een uitgebreide beschrijving van de vakken die in dit studiejaar gegeven worden, de docenten en de uren waarop ze
plaatsvinden. Ook de bijbehorende examens worden vermeld.
N.B. De vakken zijn in volgorde van nummer opgenomen.
00101 – 00386
00101 - Latijn I
WS en ZS - 7 SWU - 10 CR/ECTS
Inhoud
Eerste semester: de nomina substantiva en adiectiva + adverbia. De verba +
stamtijden. Pronomina personalia en possessiva.
Tweede semester: de andere pronomina + de samengestelde tijden van de
verba. Het participium + de syntaxis m.b.t. het participium.
Literatuur
DIERCKS, G. - LOENEN, N. VAN, Kleine Latijnse grammatica, Brand 1986
LOENEN, N. VAN, Tirocinium Latinum, Brand 1986 (+ hulpboekje)
Docent
Drs. G. Dölle
Tijdstip
WS: di. 09.00 en 05.50 uur in III
vr. 09.00 en 10.50 uur in III, behalve op: vr. 17-10
ZS: di. 09.00 en 09.50 uur in III, behalve op: di. 17-02
vr. 09.00 uur in III, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
Huiswerk, regelmatige repetities. Examen op vr. 19-12 schriftelijk en op
vr. 29-05 schriftelijk
00103 - Grieks I
WS en ZS - 7 SWU - 10 CR/ECTS
Inhoud
De behandeling van de Griekse grammatica en thema's. In het eerste
semester wordt de grammatica behandeld tot ongeveer de aoristus.
In het tweede semester volgt dan de aoristus.
28
Studiegids 2014/2015
Aan te schaffen literatuur
NUCHELMANS, J., Kleine Griekse Grammatica, Brand 1987 (+ hulpboekje)
NUCHELMANS, J. - DIERCKS, G., Tirocinium Graecum, Brand 1985
Docent
Drs. G. Dölle
Tijdstip
WS: di. 10.50 en 11.40 uur in III
vr. 09.50 uur in III, behalve op: vr. 17-10
ZS: di. 10.50 en 11.40 uur in III, behalve op: di. 17-02
vr. 09.50 en 10.50 uur in III, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
Huiswerk, regelmatige repetities. Tweemaal per jaar grote algemene toetsen
schriftelijk op di. 16-12 en op di. 26-05
00120 - Nederlands. Orthografie en ontleden
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Doelstelling: het toepassen van de spellingregels in een goed en stilistisch
zuiver Nederlands. Verschillende literaire vormen worden gebruikt om deze
doelstelling te bereiken: brief, opstel, dictee, journalistiek stukje. Ook zal
getracht worden om een verhaal (hetzij fictief, hetzij reëel) te schrijven.
Er zal aandacht besteed worden aan het ontleden van zinnen, alsmede aan
de diverse stijlfiguren.
Aan te schaffen literatuur
BECK, E., God spreekt tot zijn kinderen: teksten uit de Bijbel, Den Bosch:
Kerk in Nood/Oostpriesterhulp, 1989
Docent
J. Notten
Tijdstip
WS/ZS:
di. 15.20 en 16.10 uur in IV, behalve op: di. 17-02
Examen
Aan het einde van deze cursus is er geen afsluitend examen.
Orthografie: in het eindcijfer zullen de resultaten van de gemaakte opstellen
worden verwerkt.
Nederlandse grammatica: regelmatig een schriftelijke toets.
Studieprogramma
29
00125 - Nederlands als tweede taal I
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Doelstelling: het toepassen van de spellingregels in een goed en stilistisch
zuiver Nederlands. Verschillende literaire vormen worden gebruikt om deze
doelstelling te bereiken: brief, opstel, dictee, journalistiek stukje. Ook zal
getracht worden om een verhaal (hetzij fictief, hetzij reëel) te schrijven.
Er zal aandacht besteed worden aan het ontleden van zinnen, alsmede aan
de diverse stijlfiguren.
Aan te schaffen literatuur
BECK, E., God spreekt tot zijn kinderen: teksten uit de Bijbel, Den Bosch:
Kerk in Nood/Oostpriesterhulp, 1989
Docent
J. Notten
Tijdstip
WS: ma. 09.00 en 09.50 uur in V, behalve op: ma. 08-12
ZS: do. 13.30 en 14.20 uur in III, behalve op: do. 02-04 en 14-05
Examen
Aan het einde van deze cursus is er geen afsluitend examen.
Orthografie: in het eindcijfer zullen de resultaten van de gemaakte opstellen
worden verwerkt.
Nederlandse grammatica: regelmatig een schriftelijke toets.
00130 – Algemene geschiedenis
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Behandeld wordt de Europese en nationale geschiedenis met bijzondere
aandacht voor de historie, cultuur en eigenheid van de huidige provincie
Limburg. Aan de orde komen belangrijke gebeurtenissen, processen en
personen uit de Europese en nationale geschiedenis, met het doel bij de
studenten inzicht aan te kweken in het handelen van mensen in het verleden
en in de daardoor ontstane situaties in onze huidige samenleving. Daarbij
wordt aandacht geschonken aan de hoofdmomenten uit de geschiedenis
van de provincie Limburg, die elementen die kenmerkend zijn voor haar
eigen ontwikkeling en bepalend voor de “identiteit” van de Limburgse
samenleving.
Ook de formele kanten van het Nederlandse politieke stelsel (rijksoverheid,
provincie en gemeente) worden niet vergeten.
30
Studiegids 2014/2015
Literatuur
HOVENS, F. (RED.), De geschiedenis van Limburg, Zwolle 2010
KNOTTER, A. (RED.), Dit is Limburg! Opstellen over de Limburgse identiteit,
Zwolle 2009
VENNER, J. (RED.), Canon van Limburg. Een historisch overzicht, Maastricht
2009
VENNER, J. (RED.), Geschiedenis van Limburg, Deel I en II, Maastricht 2000
INSTITUUT VOOR PUBLIEK EN POLITIEK, Eenvoudige staatsinrichting, Amsterdam
2003
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. R. de la Haye
Tijdstip
WS/ZS:
ma. 10.50 en 11.40 uur in V, behalve op: ma. 08-12, 16-02, 27-04
en 25-05
Examen
WS:
vr. 16-01, schriftelijk
ZS: wo. 10-06, schriftelijk
00185 - Engelse taal I
ZS - 2 SWU – 3 CR/ECTS
Inhoud
Het bijbrengen van de basisbeginselen van de Engelse taal met behulp van
de directe methode New Headway. Hierbij zal aandacht besteed worden
aan:
- grammatica incl. spelling
- mondelinge vaardigheid
- uitspraak
- leesvaardigheid.
De leesvaardigheid wordt getoetst aan de hand van teksten in hedendaags
modern Engels van een redelijk eenvoudig niveau.
Aan te schaffen literatuur
Het materiaal bestaat uit een tekstboek en een werkboek van de methode
New Headway. De docent zal het lesmateriaal zelf bestellen bij uitgeverij
Practicum Educatief
Deelname
Deze cursus is in principe bedoeld voor buitenlandse studenten die de
Engelse taal niet voldoende beheersen.
Studieprogramma
31
Docent
P. Zijlstra
Tijdstip
ZS: ma. 09.00 en 09.50 uur in II, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en 25-05
Examen
Tweemaal per semester zal er een vorderingstoets worden afgenomen.
00202 - Latijn II
WS en ZS - 7 SWU - 10 CR/ECTS
Inhoud
Doelstelling: het zich eigen maken van de beginselen van de Latijnse taal hoofdzakelijk van de vormleer en de syntaxis. Aan de hand van teksten uit
de Vulgaat en uit de oud-christelijke Latijnse literatuur, ter beschikking
gesteld in de vorm van kopieën, ad usum privatum, wordt ernaar gestreefd
de Latijnse taal te leren verstaan en te vertalen. Eveneens wordt enige
kennis van de Romeinse beschaving en van de Latijnse schrijvers in de loop
der eeuwen - met name ook van de oud-christelijke periode – opgebouwd.
Aan te schaffen literatuur
LOENEN, N. VAN, Tirocinium Latinum, Bussum: Brand 1986
DIERCKX, G. - LOENEN, N. VAN, Kleine Latijnse grammatica, Bussum: Brand
1986
Overige literatuur
Woordenboek Latijn-Nederlands
Docent
Drs. G. Dölle
Tijdstip
WS:
di. 09.00 en 09.50 uur in III
vr. 09.00 en 10.50 uur in III, behalve op: vr. 17-10
ZS:
di. 09.00 en 09.50 uur in III, behalve op: di. 17-02
vr. 09.00 uur in III, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
Schriftelijk werk, regelmatige repetities, toets op vr. 19-12 schriftelijk en
afsluiting van de viersemestercursus op vr. 29-05 met een schriftelijk
examen
32
Studiegids 2014/2015
00204 - Grieks II
WS en ZS - 6 SWU - 10 CR/ECTS
Inhoud
Behandeling van de resterende grammatica en lectuur uit het Nieuwe
Testament en de Septuagint (de teksten worden ter beschikking gesteld in
de vorm van kopieën ad usum privatum). Eveneens wordt enige kennis van
de Griekse beschaving en van de Griekse schrijvers in de loop der eeuwen met name ook van de oud-christelijke periode – opgebouwd.
Overige literatuur
Woordenboek Grieks-Nederlands
Docent
Drs. G. Dölle
Tijdstip
WS:
di. 10.50 en 11.40 uur in III
vr. 09.50 uur in III, behalve op: vr. 17-10
ZS: di. 10.50 en 11.40 uur in III, behalve op: di. 17-02
vr. 09.50 uur in III, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
Huiswerk, regelmatige repetities. Tweemaal per jaar grote algemene toetsen
schriftelijk op di. 16-12 en op di. 26-05
00226 - Nederlands als tweede taal II
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Zie: → 00125
Aan te schaffen literatuur
PAK, D. – PAK-SCHREUDER, M., Vlekkeloos Nederlands: taalbeheersing A2,
taalniveau 1F en 2F, Uitgeverij PAK, ISBN 978 90 7701 856 9
ELSINGA, H. – ELSINGA, P.T., VAN PUTTEN, J., Struikelblokken, Amsterdam:
Versluys, ISBN 90 249 0599 0
Docent
J. Notten
Tijdstip
WS/ZS:
di. 13.30 en 14.20 uur in IV, behalve op: di. 17-02
Studieprogramma
33
Examen
Aan het einde van deze cursus is er geen afsluitend examen.
Orthografie: in het eindcijfer zullen de resultaten van de gemaakte opstellen
worden verwerkt.
Nederlandse grammatica: regelmatig een schriftelijke toets.
00286 - Engelse taal II
WS en ZS - 4 SWU – 6 CR/ECTS
Inhoud
Een voortzetting van de cursus in het eerste jaar met dien verstande dat de
leesteksten van een iets gevorderd niveau zijn, o.a. uit de Engelse
weekeditie van de Osservatore Romano. Tevens zal er enige aandacht
besteed worden aan de Engelstalige cultuur en literatuur.
Aan te schaffen literatuur
Het materiaal bestaat uit een tekstboek en een werkboek van de methode
New Headway. De docent zal het lesmateriaal zelf bestellen bij uitgeverij
Practicum Educatief
Deelname
Deze cursus is in principe bedoeld voor buitenlandse studenten die de
Engelse taal niet voldoende beheersen.
Docent
P. Zijlstra
Tijdstip
WS:
ma. 15.20 en 16.10 uur in II, behalve op: ma. 08-12
ZS: ma. 10.50 en 11.40 uur in II, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en 25-05
Examen
Tweemaal per semester zal er een vorderingstoets worden afgenomen.
34
Studiegids 2014/2015
01201 – 01317
01202 - Geschiedenis van de antieke filosofie
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Inleiding I: Motieven voor de studie van de Griekse wijsbegeerte
Inleiding II: Wat betekent wijsbegeerte voor de Grieken?
De studie van de Griekse wijsbegeerte. Bronnen etc.
1) De Ionische School
2) Het pythagorisme
3) Herakleitos
4) Xenophanes en de school van Elea
5) De worsteling met het dilemma van Parmenides (Empedokles,
Anaxagoras, de Atomisten)
6) De mens in het centrum van het denken
a) De Sophisten
b) Sokrates
c) Sokratische scholen
7) De klassieke periode
a) Plato en de Academie
b. Aristoteles en het lyceum
8) Nabloei:
a. De Stoa
b. Epicurus
9) De navolgende eeuwen. Het Griekse empirisme en scepticisme
10) Midden- en neoplatonisme
11) De eerste christelijke denkers
Aan te schaffen literatuur
STRYCKER, E. DE, Beknopte geschiedenis van de antieke filosofie, Kapellen:
3
DNB/Pelckmans; Baarn: Ambo 1987
STÖRIG, H.J., Geschiedenis van de filosofie, 25e herz. dr., Utrecht 2000,
ISBN 90-274-7073-1
KUNZMANN, P. - BUKARD, F.P. - WIEDMANN, F. (RED.), Sesamatlas van de
filosofie, Amsterdam 1996, ISBN 90-414-0097-4
Overige Literatuur
REALE, G., A History of Ancient Philosophy (5 delen), State University of New
York Press 1987-1993
GUTHRIE, W.K.C., A History of Greek Philosophy (6 delen verschenen),
Cambridge 1962 e.v.
ZELLER, E., Grundriβ der Geschichte der griechischen Philosophie, Essen
1984
Studieprogramma
35
DIELS, H., Die Fragmente der Vorsokratiker (uitgeg. door W. Kranz), 17e dr.,
Berlin 1974
DODDS, E.R., The Greeks and the Irrational, Berkeley 1951
VOGEL, C.J. DE, Greek Philosophy, 3 dln., Leiden: Brill 1969-1973
JAEGER, W., Paedeia, Berlin 1959 (een driedelige, breed opgezette studie
over de Griekse cultuur, vooral Deel III)
BARTELINK, G.J.M., Het vroege christendom en de antieke cultuur,
Muiderberg: Coutinho 1986, 90-113
DÜRING, I., Aristoteles. Darstellung und Interpretation seines Denkens,
Heidelberg 1966
POHLENZ, M., Die Stoa. Geschichte einer geistigen Bewegung, Göttingen
1948
RIST, J.M., Epicurus. An introduction, Cambridge 1972
WALLIS, R.T., Neoplatonism, London: Duckworth 1972
Docent
Dr. L. Elders
Tijdstip
WS:
ma. 10.50 en 11.40 uur in IV, behalve op: ma. 08-12
ZS: ma. 09.00 en 09.50 uur in IV, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en
25-05
Examen
WS:
ma. 19-01, schriftelijk
ZS: wo. 10-06, schriftelijk
01301 - Lezen van filosofische teksten II (werkcollege II)
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Onder begeleiding van de docent worden wijsgerige teksten gelezen en
besproken. De doelstelling is tweevoudig. De studenten leren om relatief
zelfstandig een wijsgerige problematiek uit te diepen en een goed
beargumenteerde tekst te redigeren. Centraal thema: beeldbepalende
filosofische werken van de twintigste eeuw. Verdieping tijdens het studiejaar
2014/2015: Michel Foucault.
Het te geven referaat wordt uitgewerkt tot een werkstuk.
Literatuur
FOUCAULT, M., Naissance de la clinique: une archéologie du regard médical,
Paris 1963
FOUCAULT, M., Histoire de la folie à l’âge classique, Paris 1975
Ook vertalingen mogen worden gebruikt
36
Studiegids 2014/2015
Docent
Drs. H. Timmermans FRAS
Tijdstip
WS/ZS: do. 09.00 uur in V resp. VI, behalve op: do. 02-04 en 14-05
Examen
Referaat (=presentatie) en werkstuk (zie: → 98315 Werkstuk filosofie II)
01310 - Geschiedenis van de middeleeuwse filosofie I
WS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De middeleeuwse westerse christelijke wijsbegeerte leeft van de geestelijke
erfenis van de H. Augustinus. Daarom worden eerst diens filosofische
opvattingen uiteengezet. Vervolgens worden geschriften van Boëthius en
Pseudo-Dionysius de Areopagiet behandeld, die van fundamentele
betekenis voor de westerse christelijke filosofie zijn geweest.
Dan volgt de studie van de pre-scholastiek in de Karolingische tijd, de
uitwerking hiervan in de 11e en vooral 12e eeuw, de bloeiperiode in de 13e
eeuw. Uitvoerig worden het leven en de leer van Albertus de Grote,
Bonaventura en Thomas van Aquino behandeld.
In dit verband worden ook joodse en Arabische wijsgeren besproken die
invloed uitgeoefend hebben op de westerse middeleeuwse filosofie.
Aan te schaffen literatuur
STÖRIG, H.J., Geschiedenis van de filosofie, 25e herz. dr., Utrecht 2000
(ISBN 90-274-7073-1)
ELDERS, L., Thomas van Aquino: zijn leven, leer en invloed, Almere 2012
Overige literatuur
Basiswerken:
GEYER, B., Die patristische und scholastische Philosophie, 11e dr., Berlin
1927 (herdruk: Graz 1952)
GILSON, E., History of Christian Philosophy in the Middle Ages, London 1955
(ook in het Frans en Italiaans)
Voor de hoog-scholastiek raadplege men:
STEENBERGHEN, F. VAN, La philosophie au XIIIe siècle, Leuven 1966
(Italiaans: Milano 1972; Duits: München 1977)
RIJK, L.M. DE, Middeleeuwse Wijsbegeerte, Assen 1977
Die werken kunnen worden aangevuld door:
TOTOK, W., Handbuch der Geschichte der Philosophie, II: Mittelalter und
frühe Neuzeit, Frankfurt 1970-1973
Tijdschrift voor Filosofie (bibliografie)
In het Nederlands raadplege men verder:
Studieprogramma
37
SASSEN, F., Geschiedenis der patristische en middeleeuwse wijsbegeerte,
3e dr., Nijmegen-Utrecht 1942
SASSEN, F., Wijsgerig denken in de Middeleeuwen, Haarlem 1965
SASSEN, F., De wijsbegeerte der Middeleeuwen in de Nederlanden, Lochem
1944
Docent
Dr. L. Elders S.V.D.
Tijdstip
WS:
di. 10.50 en 11.40 uur in IV
Examen
WS:
di. 13-01, schriftelijk
01311 - Geschiedenis van de middeleeuwse filosofie II
WS - 1 SWU – 1,5 CR/ECTS
Inhoud
De cursus biedt een overzicht van het complexe proces van de ondergang
van de scholastiek en de opkomst van de filosofie van de nieuwe
geschiedenis. Dit proces is ook in het hedendaagse onderzoek noch
tekstueel noch interpretatief voldoende opgehelderd. Uit de veelheid van
problemen die in de betreffende periode aan de orde zijn, worden de
volgende thema's behandeld:
Univociteit van het zijn (Duns Scotus), conceptualisme (Ockham), ingaanabescheiden-uzgaan (Meester Eckhart), mechanisering van het wereldbeeld
(Grosseteste), De coniecturis (Nicolaas van Kues).
De cursus wordt besloten met een samenvatting van de filosofische en
theologische componenten die overgaan naar de filosofie van de nieuwe
geschiedenis.
Literatuur
DECORTE, J., Waarheid als weg: beknopte geschiedenis van de
middeleeuwse wijsbegeerte, Kapellen 1992
KOBUSCH, TH. (HRSG.), Philosophen des Mittelalters, Darmstadt 2000
MARENBON, J., Later medieval philosophy, London 1991
Ausgewählte Lektüre: Duns Scotus, Ockham, Meister Eckhart, Cusanus
FLASCH, K., Nikolaus von Kues, Frankfurt 1998
HONNEFELDER, L., Duns Scotus, München 2005
LANGER, O., Christliche Mystik im Mittelalter, Darmstadt 2004
MCCORD ADAM, M., William Ockham, I-II, Notre Dame, Ind. 1987
RUH, K., Meister Eckhart: Theologe-Prediger-Mystiker, München 1983
De docent reikt teksten aan
38
Studiegids 2014/2015
Docent
Dr. K. Hedwig
Tijdstip
WS:
vr. 10.50 uur in II, behalve op: vr. 17-10
Examen
WS:
do. 15-01, schriftelijk
01315 - Geschiedenis van de moderne filosofie. De Nieuwe Tijd
WS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
In dit college worden twee doelen nagestreefd. Het gaat - allereerst - erom
een overzicht over de tijdperken van de nieuwere filosofie te geven
(Renaissance, scepticisme, empirisme, Verlichting, idealisme, positivisme).
Dit overzicht dient - voorts - ertoe om de in de moderne tijd zichtbaar
wordende veranderingen in het beeld van de mens, wereld en God naar
voren te laten komen en bij enkele geselecteerde auteurs te analyseren. De
onderwerpen die hier aan de orde komen, zijn de ontdekking van de
individualiteit, de staatstheorieën, de mensenrechten, de ethiek van de rede
en de verbroken verhouding van de mens tot God, die vooral in de
godsdienstkritiek thematisch wordt verwoord. In het college wordt beoogd,
de leidende filosofische ontwikkelingen van de Nieuwe tijd te reconstrueren
en daardoor begrippen aan te bieden, die nodig zijn om de intellectuele
fundamenten van onze eigen tijd te begrijpen.
Aan te schaffen literatuur
STÖRIG, H.J., Geschiedenis van de filosofie, Utrecht 2000
KUNZMANN, P. (HRSG.), Atlas van de filosofie, Antwerpen 1996 ff.
Overige literatuur
BOR, J. (HRSG.), De verbeelding van het denken, Amsterdam 1995
HÖFFE, O., Immanuel Kant, München 1996
NADLER, ST., Spinoza, Amsterdam 2001
PERLER, D., René Descartes, München 1998
Ausgewählte Lektüre: Mirandola, Montaigne, Descartes, Pascal, Spinoza,
Locke, Leibniz, Voltaire, Kant, Hegel
BREIDERT, W. (HRSG.), Die Erschütterung der vollkommenen Welt, Darmstadt
1994
COPENHAVER, B. - SCHMITT, CH.B., Renaissance philosophy, Oxford 1992
FRAILE, G. - URDANOZ, T., Historia de al filosofia, BAC, Madrid 1975
Routledge history of philosophy, I-X, London 1994 ff.
UEBERWEG, F., Grundriss der Geschichte der Philosophie: Philosophie des
17. Jahrhunderts, I-III, Basel 1988 ff.
Studieprogramma
39
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. K. Hedwig
Tijdstip
WS:
do. 10.50 en 11.40 uur in III
Examen
WS:
ma. 19-01, schriftelijk
01317 - Geschiedenis van de moderne filosofie. De tegenwoordige tijd
WS en ZS - 3 SWU - 5 CR/ECTS
Inhoud
Deze cursus wil een algemeen inzicht ontwikkelen in de moderne en
hedendaagse wijsbegeerte. De belangrijkste thema's, auteurs en stromingen
van de westerse filosofie worden in kaart gebracht. De onderlinge
verbanden en de grote lijnen van centrale problematieken worden
geëvalueerd en toegelicht. Aan de orde komen niet alleen individuele
auteurs maar ook de diverse stromingen die de 20e eeuw hebben beheerst,
zoals
marxisme,
neo-positivisme,
fenomenologie,
existentialisme,
hermeneutische filosofie, de 'linguistic turn', en postmodernisme. Tevens
komt de historische context van de verschillende stromingen en auteurs aan
de orde.
Literatuur
DOORMAN, M. - POTT, H., Filosofen van deze tijd, Amsterdam 2000
WATSON, P., The modern mind: an intellectual history of the 20th century,
New York 2001
Docent
Drs. H. Timmermans FRAS
Tijdstip
WS:
do. 09.50 in V resp. VI
ZS: do. 10.50 en 11.40 uur in V resp. VI, behalve op: do. 02-04 en
14-05
Examen
WS:
do. 22-01, schriftelijk
ZS: di. 16-06, schriftelijk
40
Studiegids 2014/2015
02101 – 02321
02101 - Inleiding tot de filosofie
ZS - 1 SWU - 1,5 CR/ECTS
Inhoud
Deze cursus biedt een inleiding tot de specifieke vraagstelling, het
onderwerp en de verschillende articulaties van de filosofie. Deze worden
kritisch vergeleken met de "synthese" tussen filosofie en theologie die
Thomas van Aquino probeerde te bereiken.
Naast deze inhoudelijke problemen wordt ook een inleiding gegeven tot het
filosofische leven en werken.
De navolgende thema's komen aan de orde:
1) De verhouding van filosofie tot (natuur)wetenschap en christelijk geloof
2) De filosofische instelling en methode
3) Het object van de filosofie
4) Beknopt geschiedkundig overzicht van filosofische stromingen
5) Definities van filosofie
6) St. Thomas van Aquino
a) grondproblemen van de philosophia christiana
b) de thomistische synthese
c) het thomisme
7) Overzicht van de belangrijkste disciplines binnen de filosofie
8) Praktische aanwijzingen voor het filosofische werken
Aan te schaffen literatuur
28
STÖRIG, H.J., Geschiedenis van de filosofie, Utrecht: Spectrum 2005
of een andere inleiding in de filosofie
Overige literatuur
BRAECKMAN, A. - RAYMAEKERS, B. - RIEL, G. VAN, Handboek wijsbegeerte,
Leuven: LannooCampus 2006
BRÜMMER, V., Wijsgerige begripsanalyse. Een inleiding voor theologen en
3
andere belangstellenden, Kampen 1989
DRIESSCHE, R. VAN - ROY, R. VAN, Historisch overzicht van de wijsbegeerte en
de ethiek, 2 dln, Apeldoorn: Garant 1996
GILSON, E., Reason and revelation in the Middle Ages, New York 1986
KUNZMANN, P. E.A., Atlas van de filosofie, Amsterdam: Sesam 1996
Moreland, J. - Craig, W.L., Philosophical foundations for a Christian
worldview, Downers Grove, Ill.: Intervarsity Press 2003
9
PIEPER, J., Was heißt Philosophieren?, München: Kösel 1988
SERTILLANGES, A.D., Het intellectuele leven, Voorhout 1948
VRIES, J. DE, Grundbegriffe der Scholastik, Darmstadt 1980
WEISHEIPL, J.A., Friar Thomas d'Aquino. His life, thought and works, Oxford:
Blackwell 1975
Studieprogramma
41
De docent reikt een reader aan
Docent
Mgr. dr. E. de Jong
Tijdstip
ZS: do. 10.50 en 11.40 uur in III, op: do. 12-02, 19-02, 26-02, 12-03,
19-03 en 26-03
Examen
ZS: di. 23-06, schriftelijk
02210 - Formele logica
WS - 3 SWU - 5 CR/ECTS
Inhoud
In deze cursus gaat het op de eerste plaats erom, een overzicht over de
diverse methoden van de logica te geven die tegenwoordig vaak naast
elkaar gebruikt worden (dialectische, transcendentele, wiskundige,
deontologische logica). Het grootste gedeelte van de cursus handelt over
een inleiding tot de aristotelisch-thomistische leer van begrip, oordeel en
syllogisme. Aan het einde van de cursus worden diverse thema's behandeld,
die gedeeltelijk de logica overlappen, b.v. categorieën, universalia en de
analogie. Deze vragen zijn vooral belangrijk omdat zodoende zichtbaar
wordt hoe de logica in de ontologie, de kenleer en ook in de structuren van
de uitspraken doorwerkt, met behulp waarvan wij over de realiteiten in deze
wereld en ook over God spreken.
Literatuur
ARISTOTELES, Organon I-VI, Hamburg 1968
AUSTIN, J., How to do things with words, Oxford 1975
BOCHENSKI, J.M., Formale Logik, Freiburg 1978
DETEL, W., Grundkurs Philosophie , Band 1: Logik, Stuttgart 20092
HORN GREENSTEIN, C., Dictionary of logical terms and symbols, New York
1978
JONG, W. DE – PATER, W. DE, Van redenering tot formele structuur, Assen
1981
JONG, W.R. DE, Argumentatie en fundamentele structuur: basisboek logica,
Amsterdam 2005
KNEALE, W. EN M., The development of logic, Oxford 1986
RISSE, W., Logik der Neuzeit I-II, Stuttgart 1964
SALMON, W.C., Logic, prentice-Hall 1973
TETENS, H., Philosophisches Argumentieren, München 20062
De docent reikt een reader aan
42
Studiegids 2014/2015
Docent
Dr. D. Rohling
Tijdstip
WS:
ma. 09.00 en 09.50 uur in II, behalve op: ma. 08-12
vr. 11.40 uur in III, behalve op: vr. 17-10
Examen
WS:
do. 15-01, schriftelijk
02212 - Kenleer
ZS - 3 SWU - 5 CR/ECTS
Inhoud
In een eerste deel van ‘kennis en waarheid’ neemt deze cursus in
ruggespraak met Aristoteles en S. Thomas van Aquino de klassieke
onderwerpen van de epistemologie onder ogen: theoretische en praktische
kennis, zintuiglijke kennis, innerlijke zintuigen, intellectuele kennis en de
waarheidstheorie. Daarnaast worden moderne waarheidstheorieën met
betrekking tot hun filosofische houdbaarheid bediscussieerd.
In een tweede deel van ‘kennis en cultuur’ biedt de cursus een systematisch
en historisch overzicht over het probleem van de reproductie van de natuur
zoals zij getransformeerd wordt aangetroffen in de cultuur, techniek en kunst.
Ook komen vanuit het perspectief van epistemologische relevantie
hermeneutische, semiotische en esthetische processen aan de orde.
Doel van het college is de deelnemers vertrouwd te maken met
verschillende conditioneringen van de kennis, de informatie en de waarheid
binnen de moderne leefwereld.
Literatuur
ARISTOTELES, De ziel, Damon-Leende 2000
FERNANDEZ-ARMESTO, F., Wahrheit, Freiburg 1998
GEYER, C.F., Einführung in die Philosopie der Kultur, Darmstadt 1994
GRONDIN, J., Einführung in die Hermeneutik, Darmstadt 1991
KENNY, A., Aquinas on mind, London 1999
KÜNNE, W., Conceptions of truth, Oxford 2005
KUTSCHERA, F. V., Grundfragen der Erkenntnistheorie, Berlin 1981
2
SCHMÄDELBACH, H., Erkenntnistheorie, Hamburg 2004
SCHREIBER, N., Erkenntnistheorien des 20. Jahrhunderts, Stuttgart 1998
SCHURZ, G., Einführung in die Wissenschaftstheorie, Darmstadt 2006
THOMAS VAN AQUINO, Over waarheid en onwaarheid (red. R. te Velde),
Kampen 1988
De docent reikt een reader aan
Studieprogramma
43
Docent
Dr. D. Rohling
Tijdstip
ZS: wo. 11.40 uur in IV, behalve op: wo. 18-02
do. 10.50 en 11.40 uur in IV, behalve op: do. 02-04 en 14-05
Examen
ZS: di. 16-06, schriftelijk
02215 – Natuurfilosofie I. Kosmologie
WS en ZS - 3 SWU - 5 CR/ECTS
Inhoud
Sinds mensenheugenis worden er vragen gesteld over het ontstaan, het zijn,
de zin en het wezen van het heelal. Al in voorwetenschappelijke tijden
probeerde men deze vragen te beantwoorden met behulp van gedachten en
ideeën die het uitgangspunt zouden vormen voor de ontwikkeling van de
theologische, filosofische en wetenschappelijke kosmologieën zoals die
uiteindelijk in het moderne intellectuele debat worden aangetroffen. Hierbij is
het duidelijk dat de meningsvorming tijdens die ontwikkeling nooit in een
isolement heeft plaatsgevonden: de per tijd en plaats veranderende
kosmologische opvattingen wisten zich altijd al of niet oorzakelijk verbonden
met een gedachtegoed dat zijn herkomst vond en vindt in de ethische en
filosofisch-antropologische theorievorming. Kortom: de opvattingen over het
ontstaan en het zijn van het heelal hebben altijd een grote invloed
uitgeoefend op de beantwoording van de vragen wie of wat een mens is,
wat zijn verhouding is tot de rest van ‘het zijnde’ en op de beantwoording
van de vraag hoe hij moet handelen.
In dit college wordt de geschiedkundige ontwikkeling van de kosmologie
(vanuit een wetenschappelijk, filosofisch en theologisch perspectief) aan de
orde gesteld. Er wordt gekeken naar de oudst bekende kosmologische
ideeën, naar de belangrijkste opvattingen uit de verdere loop van de
geschiedenis en naar de modernste inzichten van de wetenschappelijke
kosmologie. Hierbij wordt er, waar dit nodig is, aandacht geschonken aan
dwarsverbanden die betrekking hebben op de gedachtevorming zoals die te
vinden is in de filosofische antropologie en ethiek.
Literatuur
DANIELSON, D., The book of the cosmos, Cambridge 2002
DIJKSTERHUIS, E.J., De mechanisering van het wereldbeeld, Amsterdam
2006 (of eerder)
DE SITTER, W., Kosmos, Amsterdam 2010 (of eerder)
JEANS, J., Physics and philosophy, New York 2012 (of eerder )
44
Studiegids 2014/2015
HOOFT, G. ‘T, Bouwstenen van de schepping: een zoektocht naar het
allerkleinste , Amsterdam 2013
NAGEL, TH., Mind and cosmos: why the materialist Neo-Darwinian
conception of nature is almost certainly false, Oxford 2012
SKLAR, L., Philosophy of physics, Oxford 2002
WILDIERS, M., Kosmologie in de westerse cultuur, Kampen 1988
Ook vertalingen mogen worden gebruikt
Docent
Drs. H. Timmermans FRAS
Tijdstip
WS:
do. 10.50 en 11.40 uur in V resp. VI
ZS: do. 09.50 uur in V resp. VI, behalve op: do. 02-04 en 14-05
Examen
WS: do. 22-01, schriftelijk
ZS: do. 11-06, schriftelijk
02316 – Natuurfilosofie II. Antropologie
ZS - 3 SWU - 5 CR/ECTS
Inhoud
Filosofische antropologie staat in het teken van de vraag naar de mens, en
het is de mens zelf die deze vraag stelt. Doel van deze filosofische discipline
is dus een zelfkennis van de mens. Of als vraag geformuleerd: wat is onze
identiteit als mens? Vele wetenschappen hebben een eigen beeld van de
mens; deze cursus zal de filosofische, en dus de fundamentele vragen m.b.t.
de mens onderzoeken, b.v.: de mens als onderscheiden van de dieren, het
denken, de lichamelijkheid en het geestelijk levensbeginsel van de mens.
Verder worden het verstand en verschillende vormen van kennis
geanalyseerd, zoals objectkennis en zelfkennis. Er wordt aandacht besteed
aan de menselijke wil en zijn vrijheid, als ook aan het probleem van de
menselijke oorsprong.
In historisch perspectief worden verschillende antropologische opvattingen
belicht, zoals marxistische, natuurwetenschappelijke en existentialistische
mensbeelden.
Tot slot zullen we enige hoofdstukken uit de culturele antropologie aan een
kritisch onderzoek onderwerpen, m.n. de mens in zijn relaties met anderen
(filosofie van de intersubjectiviteit) en zijn godsdienst (filosofie van de religie).
Literatuur
ARISTOTELES, De anima (of een moderne vertaling, o.a. Nederlands)
BAYERTZ, K. (HRSG.), Die menschliche Natur, Paderborn 2005
Studieprogramma
45
ELDERS, L., De natuurfilosofie van Sint Thomas van Aquino. Algemene
natuurfilosofie. Kosmologie. Filosofie van de organische natuur. Wijsgerige
mensleer, Brugge 1989
FORD, N., When did I begin? Conception of the Human Individual in History,
Philosophy and Science, Cambridge 1988
GEHLEN, A., Der Mensch, Wiebelsheim 200915
“Mensch”, in: Historisches Wörterbuch der Philosophie 5, 1059-1117
MONOD, J., Toeval en onvermijdelijkheid, Utrecht 1971
PLESSNER, H., Die Stufen des Organischen und der Mensch, Berlin-New
York 19953
SCHELER, M., Die Stellung des Menschen im Kosmos, Bonn 198811
THOMAS VAN AQUINO, Summa theologiae I, quaestiones 75-93 (of een
vertaling)
TIES, CHR., Einführung in die philosophische Anthropologie, Darmstadt 2004
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. D. Rohling
Tijdstip
ZS: di. 10.50 en 11.40 uur in IV, behalve op: di. 17-02
do. 09.50 uur in II, behalve op: do. 02-04 en 14-05
Examen
ZS: vr. 12-06, schriftelijk
02320 - Metafysica
WS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
In de inleiding worden de aard van de metafysica, haar ontwikkelingsgang
en de in deze discipline te volgen methode besproken. Bijzondere aandacht
wordt hierbij geschonken aan de desbetreffende leer van Thomas van
Aquino. Na de studie van het zijnde en zijn eigenschappen worden de
indelingen van het zijnde behandeld in zijnde in act en in potentie, in wezen
en zijnsact en in substantieel en accidenteel zijnde. Het traktaat wordt
besloten met de studie van de oorzaken van het zijnde.
Aan te schaffen literatuur
ELDERS, L., De metafysica van St. Thomas in historisch perspectief, I: Het
gemeenschappelijk zijnde, Brugge 1982 (= Studia Rodensia; 3) (via docent)
Overige literatuur
BERGER, H., Zo wijd als alle werkelijkheid, Baarn 1977
FABRO, C., Participation et causalité, Louvain-Paris 1961
46
Studiegids 2014/2015
KREMER, K., Der Metaphysikbegriff in den Aristoteles-Kommentaren der
Ammonius-Schule, Münster 1961
LAKEBRINK, B., Klassische Metaphysik, Freiburg/Br. 1967
MANSER, G., Das Wesen des Thomismus, Freiburg 1949
JANOSKA, G. - KAUZ, F. (RED.), Metaphysik, , Darmstadt 1977
OWENS, J., The Doctrine of Being in the Aristotelian Metaphysics, 4th. ed.,
Toronto
PHILIPPE, M.-D., Une philosophie de l'être est-elle encore possible?, 5
fascicules, Paris 1975ss.
PHILIPPE, M.-D., L'Etre, I+II, Paris 1972
RAEYMAEKER, L. DE, De metaphysiek van het zijn, Antwerpen 1944
SIEWERTH, G., Das Schicksal der Metaphysik von Thomas zu Heidegger,
Einsiedeln 1959
Docent
Dr. L. Elders S.V.D.
Tijdstip
WS:
ma. 09.00 en 09.50 uur in IV, behalve op: ma. 08-12
di. 09.00 en 09.50 uur in IV
Examen
WS:
vr. 16-01, schriftelijk
02321 - Natuurlijke godsleer
ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Het godsbegrip. Het probleem van het atheïsme: geschiedenis en oorzaken.
Over de mogelijkheid God te kennen. De wegen waarlangs we inzien dat
God bestaat. Onze kennis van God: Gods enkelvoudigheid, volmaaktheid en
goedheid: zijn onveranderlijkheid, eeuwigheid en eenheid. De orde van de
zgn. entitatieve attributen van God.
Ons kennen van en spreken over God. De analytische filosofie en “God
language”. Gods kennis. Gods wil. Gods voorzienigheid en almacht.
Over de schepping en instandhouding van de wereld. Gods werking in de
schepselen. De cursus wordt gegeven in historisch perspectief op de
grondslag van de filosofische theologie van Thomas van Aquino. Telkens
wordt echter ook verwezen naar en geconfronteerd met opvattingen in het
moderne denken.
Aan te schaffen literatuur
ELDERS, L., De metafysica van St. Thomas van Aquino in historisch
perspectief, II: Filosofische godsleer, Brugge: Tabor 1987 (= Studia
Rodensia; 4)
Studieprogramma
47
Overige literatuur
THOMAS VAN AQUINO, Summa theologica I, qq. 2-26; 44-46; 103-105
J. GIRARDI, J. - SIX, J.F., L'athéisme dans la vie en la culture contemporaine
GILSON, E., God and Philosophy
ROBINSON, J.A., Honest to God, Londen 1963
PATER, W.A. DE, Theologische Sprachlogik, München 1971
FLEW, A. - MACINTYRE, A., New Essays in Philosophy and Theology, London
1955
Quinque sunt viae. Études sur les cinq voies de saint Thomas, (RED.: ELDERS,
L. E.A.), Roma 1980
De overige literatuur wordt in de afzonderlijke hoofdstukken vermeld. Over
de geschiedenis van de natuurlijke godsleer vgl.:
WEISCHEDEL, W., Der Gott der Philosophen, Darmstadt 1975
CLAYTON, PH., Das Gottesproblem, Paderborn 1996
Docent
Dr. L. Elders S.V.D.
Tijdstip
ZS: ma. 10.50 en 11.40 uur in IV, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en
25-05
di. 09.00 en 09.50 uur in IV, behalve op: di. 17-02
Examen
ZS: wo. 10-06, schriftelijk
48
Studiegids 2014/2015
03101 – 03430
03101 - Persoonlijke bijbellezing
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De doelstelling van deze cursus is het kennismaken met de Heilige Schrift
door lezing van de tekst. De Heilige Schrift, waarin de openbaring op
schriftelijke wijze wordt overgeleverd (DV 8-9), wordt door het Tweede
Vaticaanse Concilie uitdrukkelijk aan de priesters ter lezing aanbevolen (DV
25) en dient de ziel van de gehele theologie te zijn (OT 16).
Onder begeleiding en volgens de globale orde van hun redactie, worden de
boeken van de H. Schrift in de loop van twee semesters gelezen. De
seminaristen maken kennis met de heilsgeschiedenis, de literaire genres, de
culturele achtergrond en enkele exegetische inzichten.
Aan te schaffen literatuur
De Bijbel uit de grondtekst vertaald, Willibrordvertaling, Boxtel: KBS –
Vlaamse Bijbelstichting, 1978
Overige literatuur
ALEXANDER, P. EN D. (RED.), Handboek bij de bijbel, Kampen: Kok 2006
BORMANN, L., Bibelkunde. Altes und Neues Testament, Göttingen:
Vandenhoeck & Ruprecht 2005 (UTB Basics; 2674)
CHARPENTIER, E., Wegwijs in het Oude Testament, Baarn: Ten Have 1987
CHARPENTIER, E., Wegwijs in het Nieuwe Testament, Baarn: Ten Have 1987
Docent
Mgr. dr. J. Vries
Tijdstip
WS:
do. 10.50 uur in IV
ZS: do. 09.50 uur in IV, behalve op: do. 02-04 en 14-05
Examen
Toetsen in de loop van het semester
03205 - Inleiding tot het Oude Testament III. Geschiedenis van tekst en
canon van het Oude Testament. Hermeneutiek van het Oude Testament
ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De nogal zeer gespecialiseerde tekstkritische wetenschap bevat een aantal
elementen die deel uitmaken van een algemene theologische vorming. Men
Studieprogramma
49
dient enige kennis te hebben over de geschiedenis van de tekstoverlevering,
waarbij de oude vertalingen (Septuaginta, Vulgaat, enz.) een belangrijke rol
spelen. De geschiedenis van de canon van het Oude Testament vormt een
belangrijk thema van de fundamentele theologie en is van oecumenische
betekenis.
Traditionele en moderne benadering van het Oude Testament op
letterkundig gebied; betekenis van het dogma van de inspiratie en de canon
voor de interpretatie van het Oude Testament; verhouding van Oude
Testament en Nieuwe Testament, christologische dimensie van het O.T.
Literatuur
THE PONTIFICAL BIBLICAL COMMISSION, The Interpretation of the Bible in the
Church, Roma: Libreria editrice Vaticana 1993.
JAGERSMA, H. - VERVENNE (RED.), M., Inleiding in het Oude Testament, 1992
Verdere literatuur wordt in de colleges aangegeven.
Docent
Drs. M. Heemels
Tijdstip
ZS: ma. 15.20 en 16.10 uur in III, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en
25-05
Examen
ZS: ma. 08-06, schriftelijk
03211 - Inleiding tot het Nieuwe Testament I. De synoptische
evangelies
WS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De deelnemers maken kennis met de inhoud en de theologische accenten
van de evangelies van Matteüs, Marcus en Lukas. Daarbij komen aan de
orde: kwesties rond het auteurschap, plaats en tijd van het schrijven van een
evangelie, aanleiding, literair karakter, geschiedkundige situering, het
synoptische vraagstuk, uitgaande van de Markaanse prioriteit.
De docent reikt een reader aan
Docent
Drs. M. Heemels
Tijdstip
WS:
ma. 13.30 en 14.20 uur in III, behalve op: ma. 08-12
50
Studiegids 2014/2015
Examen
WS:
ma. 12-01, schriftelijk
03213 - Inleiding tot het Nieuwe Testament II. Het Corpus Johanneum
ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De cursus behandelt de inhoud en de theologische accenten van het Corpus
Johanneum (evangelie, brieven, Openbaring). Daarbij komen aan de orde:
kwesties rond auteurschap, de plaats en tijd waarin de huidige redactie tot
stand is gekomen en de aanleiding ertoe. Bijzonder aandacht wordt
geschonken aan het literaire karakter en de geschiedkundige situering van
de werken van Johannes.
Literatuur
BEUTLER, J. , Die Johannesbriefe, Regensburg: Pustet, 2000
BROWN, R.E., The Gospel according to John. Introduction, translation and
notes, I and II (AncB 29 AncB 29A), Garden City NY 1966
EGGER, W., How to read the New Testament. An introduction to linguistic
and historical critical methodology, Peabody 1996
POTTERIE, I. DE LA, The Hour of Jesus. The passion and the resurrection of
Jesus according to John: text and spirit, Middlegreen 1989
MOLONEY, F.J., The Gospel of John, (Sacra Pagina Series; 4), Collegeville
1998
RUYTER, B.W.J. DE, De gemeente van de evangelist Johannes: haar
polemiek en haar geschiedenis, Delft 1998
STIBBE, M.W.G., John, London 1996
De docent reikt een reader aan
Docent
Drs. M. Heemels
Tijdstip
ZS: ma. 13.30 en 14.20 uur in III, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en
25-05
Examen
ZS: ma. 15-06, schriftelijk
03401 - Exegese van het Oude Testament. Pentateuch
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Ten eerste wordt de Pentateuch in zijn geheel literair beschouwd en wordt
een overzicht gegeven van het Pentateuchonderzoek in de laatste twee
eeuwen (het onderzoek naar de bronnen). Daarna wordt, vooral vanuit een
Studieprogramma
51
literair oogpunt, integraal stilgestaan bij een aantal delen: Gen 1-4; 12-25;
Ex 1-24; Lev 17-26; Num 13-14; Dt 6. Ook minder belangrijke hoofdstukken
worden niet overgeslagen.
Literatuur
PIRSON, R., Genesis (Belichting van het bijbelboek), 's-HertogenboschLeuven 2005
SKA, J.L., De Pentateuch, Internationaal Commentaar op de Bijbel I, 378-387
MIDDEN, P. VAN, Van ver halen. Een verhaal achter de bijbelverhalen,
Zoetermeer 2005
De docent verstrekt een reader aan het eind van de cursus
Docent
Dr. C. van den Hout
Tijdstip
WS/ZS:
ma. 09.00, 09.50, 10.50 en 11.40 uur in I, op: 22-09, 06-10, 20-10,
03-11, 17-11, 01-12, 23-02, 09-03, 23-03, 20-04 en 11-05
Examen
WS:
ma. 19-01, mondeling 20 minuten
ZS: ma. 15-06, mondeling 20 minuten
03424 - Exegese van het Nieuwe Testament. Het evangelie volgens
Marcus
ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
'Te eenvoudig', dat was lange tijd het etiket dat het Marcusevangelie
opgeplakt kreeg. Ondertussen weten we wel beter. Het evangelie blijkt
immers heel wat meeslepender en diepzinniger dan gedacht. Het is een
verhaal vol verrassende ontwikkelingen en aangrijpende paradoxen die tot
nadenken stemmen.
Tijdens deze cursus verkennen we het Marcusevangelie op diepgaande
wijze met uitgebreide aandacht voor de resultaten van het historischkritische en theologisch onderzoek.
Literatuur
FOCANT, M., L’évangile de Marc (CbNT, 2), Paris: Cerf 2004
GNILKA, J., Das Evangelium nach Markus (EKK II/1-2), Zürich: Benziger
5
1999
GRUNDMANN, W., Das Evangelium nach Markus (THNT, 2), Berlijn: Ev.
Verlagsanstalt 1973
SMIT, J., Het verhaal van Marcus. Sleutelpassages uit zijn evangelie,
Heerenveen: KBS 2011
52
Studiegids 2014/2015
IERSEL, B. VAN, Marcus (Belichting van het Bijbelboek), Boxtel-Brugge: KBSTabor 1986
OYEN, G. VAN, “Het evangelie volgens Marcus”, in: W. Weren (ed.), De bijbel
literair, Zoetermeer-Kapellen: Meinema-Pelckmans 2003, 513-528
OYEN, G. VAN, De Marcus code, Averbode-Kampen: Altiora-Kok 2005
OYEN, G. VAN, Marcus mee maken, Leuven: Acco 2006
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. M. Steegen
Tijdstip
WS: ma. 09.00, 09.50, 10.50 en 11.40 uur in I, op: ma. 15-09, 29-09,
13-10, 27-10, 10-11, 24-11 en 15-12
Examen
WS:
ma. 26-01, mondeling 15 minuten
03426 - Exegese van het Nieuwe Testament. Het evangelie volgens
Johannes
WS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Het Johannesevangelie staat erom bekend moeilijk en zwaar te zijn.
Vergelijk je het evangelie met de andere drie evangeliën van Marcus,
Matteüs en Lucas, dan is het Johannesevangelie een eigen-aardig
evangelie. De soms zo nabije en menselijke Jezus die we ontmoeten bij
Marcus, Matteüs en Lucas, blijkt in het Johannesevangelie een afstandelijke
en moeilijk te doorgronden man. Het lijkt wel alsof hij niet van deze wereld
afkomstig is. Ook het verloop van het verhaal kent een andere volgorde. Zo
treffen we in het Johannesevangelie maar liefst drie Paasfeesten aan. In
tegenstelling tot de synoptische evangeliën duurt het openbaar leven van
Jezus in het Johannes-evangelie dus drie jaar in plaats van slechts één jaar.
Voorts treffen we ook heel wat ‘bekende verhalen’ die Marcus, Matteüs en
Lucas delen niet aan in het Johannesevangelie en vertelt Johannes
verhalen die de andere drie niet vertelden.
In deze cursus maken we kennis met de ‘eigenaardigheid’ van dit evangelie.
Onze interesse gaat voornamelijk uit naar het verhaal dat deze evangelist
vertelt en zijn Jezus-portret. Het evangelieverhaal zoals het ons vandaag
voorligt, vormt daarbij ons uitgangspunt. We veronderstellen daarbij een
literaire eenheid.
Literatuur
BROWN, R.E., The Gospel According to John. Introduction, Translation, and
Notes (AB, 29 -29A), 2 vols., Garden City, NY: Doubleday 1966, 1970
Studieprogramma
53
BULTMANN, R., Das Evangelium des Johannes (KEK), Göttingen:
Vandenhoeck & Ruprecht 1941
JONGE, M. DE, Johannes. Een praktische bijbelverklaring (T&T), Kampen:
Kok 1996
NIEUWENHUIS, J., Johannes de Ziener. Geschriften voor de gemeente van nu.
Het evangelie, de Brieven, de Openbaring, Kampen: Kok 2004
MOLONEY, F.J., The Gospel of John (SPS, 4), Collegeville, MN: Liturgical
Press 1998
SCHNACKENBURG, R., Das Johannesevangelium (HTKNT, 4/4), FreiburgBasel-Wenen: Herder 1965-1975
TILBORG, S. VAN, Johannes (Belichting van het Bijbelboek), Leuven-Brugge:
VBS-Tabor 1988
De docent reikt een cursus aan.
Docent
Dr. M. Steegen
Tijdstip
ZS: ma. 09.00, 09.50, 10.50 en 11.40 uur in I, op: ma. 09-02, 02-03,
16-03, 30-03, 04-05 en 18-05
Examen
ZS: ma. 22-06, mondeling 15 minuten
54
Studiegids 2014/2015
04105 – 04450
04105 - Overzicht van kerkelijke documenten (m.n. van Vaticanum II)
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Welke soorten officiële kerkelijke documenten zijn er en welke personen of
gremia in de Kerk kunnen gezagvolle documenten publiceren? Overzicht
van de documenten van Vaticanum II en lezing en behandeling van de
belangrijkste thema's uit Sacrosanctum Concilium, Dei Verbum, Lumen
Gentium, Gaudium et Spes, Apostolicam Actuositatem, Nostra Aetate en
Dignitatis Humanae. Bespreking van een aantal documenten uit de periode
na Vaticanum II tot nu.
Aan te schaffen literatuur
Constituties en decreten van het Tweede Vaticaans Oecumenisch Concilie,
2
Leusden: Stichting Ark 1995
HENDRIKS, J., Vaticanum II en verder ... Inleiding tot de teksten van het
tweede Vaticaans Concilie en de documenten van het leergezag,
Oegstgeest: Colomba 2006
Overige literatuur
Lexikon für Theologie und Kirche (2. Aufl.), Das Zweite Vatikanische Konzil.
Dokumente und Kommentare, Bd. I-III, Freiburg-Basel-Wien 1966-1968
HENDRIKS, J., Kerkelijke documenten. Inleiding en repertorium (1965-2009),
Vogelenzang 2009 (Tiltenberg Studies; 4)
WENZEL, K., Kleine Geschichte des Zweiten Vatikanischen Konzils, FreiburgBasel-Wien: Herder 2005
DENZINGER, H. - HÜNERMANN, P. (HRSG.), Enchiridion symbolorum
definitionum et declarationum de rebus fidei et morum: Kompendium der
Glaubensbekenntnisse und kirchlichen Lehrentscheidungen, Lateinisch37
Deutsch, Freiburg-Basel-Rom-Wien: Herder 1991
ALBERIGO, G. - WOHLMUTH, J. (HRSG.), Conciliorum oecumenicorum decreta –
Dekrete der ökumenischen Konzilien, Bd. I-III, Paderborn-MünchenWienZürich: Schöningh 1998-2002 (Lateinisch-Deutsch)
“Het Tweede Vaticaans Concilie”, in: Communio: internationaal katholiek
tijdschrift 36(2011), nr. 3-4
Een reader wordt verstrekt
Docent
Mgr. dr. J. Vries
Tijdstip
WS:
do. 11.40 uur in IV
Studieprogramma
55
ZS:
do. 10.50 en 11.40 uur in III, op: do. 05-03, 23-04, 30-04, 07-05, 2105 en 28-05
Examen
WS:
di. 13-01, mondeling 15 minuten
ZS: di. 16-06, mondeling 15 minuten
04110 - Inleiding tot het christelijk geloven
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Aan de hand van de 'Catechismus van de Katholieke Kerk' geeft deze
cursus een beknopt overzicht van het christelijk geloofsgoed. Aan het begin
wordt stilgestaan bij het geloof als het antwoord van de mens op de (zelf)openbaring van God, waarbij deze openbaring en het aanvaarden ervan
beantwoordt aan het diepste verlangen van de mens. Vervolgens behandelt
de cursus uitvoerig de 'Twaalf artikelen van het geloof' (vgl. CKK Deel I,
Tweede Sectie) en de 'Zeven sacramenten van de Kerk' (vgl. CKK Deel II,
Tweede Sectie). Het derde en vierde deel van de Catechismus, over 'Het
leven in Christus' en 'Het christelijk gebed' komen kort ter sprake. Deze
cursus maakt deel uit van de Inleiding tot het Christusmysterie.
Aan te schaffen literatuur
2
Catechismus van de katholieke Kerk, Brussel/Kampen, 1995, 2008
Catechismus van de katholieke Kerk. Compendium, Brussel-KampenUtrecht 2008
Overige literatuur
De geloofsbelijdenis van de Kerk. Katholieke Katechismus
volwassenen, Turnhout-Utrecht 1986
Andere teksten worden door de docent aangereikt tijdens de colleges
voor
Docent
Dr. B. Hegge
Tijdstip
WS/ZS: ma. 15.20 en 16.10 uur in V, behalve op: ma. 08-12, 16-02, 27-04
en 25-05
Examen
WS:
wo. 21-01, mondeling 15 minuten
ZS: vr. 12-06, mondeling 15 minuten
56
Studiegids 2014/2015
05310 – 05610
05316 – Sacramententheologie. Biecht / ziekenzalving
WS - 1 SWU - 1,5 CR/ECTS
De Catechismus van de Katholieke Kerk maakt onderscheid tussen "de
sacramenten van de christelijke initiatie" (doopsel-vormsel-eucharistie), "de
sacramenten van de genezing" (biecht en ziekenzalving) en "de
sacramenten die ten dienste van de geloofsgemeenschap staan".
Dit jaar zullen de twee laatstgenoemde categorieën sacramenten nader
bestudeerd worden.
Biecht (boete en verzoening)
Inhoud
De biecht is het sacrament van het herstel van de heiligheid van de
doopgenade. Waar de doop de mens vrijmaakt van de erfzonde en
persoonlijke schuld, herstelt en geneest het sacrament van de boete en
verzoening de mens die na het doopsel op zijn aardse pelgrimstocht
toegeeft aan de verleiding en de macht van het kwaad en de zonde, in zijn
geschonden relatie met God, Christus, de Kerk en de naaste. Gods
barmhartigheid krijgt concreet gestalte in dit sacrament, wanneer de
zondaar die in de vereiste dispositie verkeert, aan de priester van Gods kerk
op aarde om vergeving vraagt. Naast de bestudering van de bijbelse
grondslag van dit sacrament zal ook de historische ontwikkeling ervan en de
verschillende vormen van zondenvergeving bestudeerd worden met de
eigen ermee samenhangende vraagstelling.
Literatuur
Katechismus van de katholieke kerk, Brussel-Utrecht 1995, 316-331
DEPOORTERE, K., Wij zijn van U met al ons kwaad / Over zonde, verzoening
en biecht, Tielt-Weesp: Lannoo 1984
HERMANS, J., Wier zonden gij vergeeft. Boete en verzoening in oudchristelijke geschriften (Kerkvaders en sacramenten; dl.3), Brugge: Tabor
1983
De docent reikt een reader aan
Ziekenzalving
Inhoud
Uitgaande van de zorg voor de zieke mens in de bijbel en in de jonge kerk
wordt de ontwikkeling van het sacrament van de ziekenzalving geschetst,
waarbij bijzondere aandacht besteed wordt aan de band van dit sacrament
met het lichamelijk welzijn en geestelijk heil van de mens: de theologische
Studieprogramma
57
accentverschillen in de loop van de tijden, de band met de heiliging van het
lijden en sterven en met de initiatiesacramenten met het oog op de aardse
voltooiing en de hemelse initiatie vanuit het Paasmysterie van de Heer.
Daarbij wordt ook nader onderzocht voor wie het sacrament bestemd is en
wie het toedient en wordt gesproken over de vruchten van dit sacrament.
Ten slotte zal ook over het viaticum, als laatste sacrament van de christen,
gesproken worden.
Literatuur
Katechismus van de katholieke kerk, Brussel-Utrecht 1995, 331-337
CHAVASSE, A., Étude sur l'onction des infirmes dans l'église latine du IIIe au
XIe siècle, Lyon 1942
HERMANS, J., Is iemand onder u ziek. Ziekenzalving en viaticum in oudchristelijke geschriften (Kerkvaders en sacramenten; dl. 6), Brugge 1985
LAMBERTS, J., Geborgen in Zijn liefde. Het sacrament van de ziekenzalving
(Reeks Woord en beleving; dl. 14), Tielt 1987
ORTEMANN, CL., Le sacrement des malades, Parijs 1971
PROBST, M. - RICHTER, KL., Heilssorge für die Kranken, Freiburg 1975
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. J. Hermans
Tijdstip
WS: vr. 9.50 uur in I, behalve op: vr. 17-10
Examen
WS: wo. 14-01, schriftelijk
05317- Wijdingssacrament
ZS - 1 SWU - 1,5 CR/ECTS
Inhoud
Het wijdingssacrament is gericht op het heil van de ander. Het draagt
weliswaar ook bij tot het persoonlijke heil, maar bewerkstelligt dit door de
dienst aan de ander. Dit sacrament verleent een bijzondere zending in de
kerk en is bedoeld voor de opbouw van het Volk van God. Aan de hand van
de Katechismus van de katholieke kerk over het wijdingssacrament zullen
bijbelse oorsprong, betekenis en vruchten van het betreffende sacrament
onderzocht worden.
Literatuur
Katechismus van de katholieke kerk, Brussel-Utrecht 1995, 338-365
CHAPELLE, A., Pour la vie du monde. Le sacrement de l'ordre, Brussel 1978
58
Studiegids 2014/2015
Internationale Theologenkommission, Priesterdienst, Einsiedeln, Freiburg
1972
Der priesterliche Dienst (Quaestiones disputatae, dl. 1 en 2), Freiburg 1970
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. J. Hermans
Tijdstip
ZS: vr. 09.50 uur in I, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
ZS: wo. 17-06, schriftelijk
05420 - Dogmatiek. De ene en drievoudige God, oergrond van wereld
en geschiedenis
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Inleiding: methode, opbouw en accenten van de cursus.
Hoofdstuk I: De Godsvraag in mythe en metafysiek (de mens en het
goddelijk mysterie van de wereld)
1. Mythe (oorspronkelijke godsdienstige bestaanservaring)
2. Metafysiek (het godsbegrip van Plato en Aristoteles)
Hoofdstuk II: Het antwoord in de goddelijke zelfopenbaring
1. Voorbereiding in het O.T. Jahwe en zijn volk
a. Oudtestamentisch monotheïsme als voedingsbodem en vooronderstelling
voor de nieuwtestamentische triniteitsopenbaring
b. De God van het Verbond
2. De zelfmededeling van God in het Christusgebeuren: het heilshandelen
als openbaringshistorische grond voor het geloof in de Triniteit
a. Persoon en werk van de aardse Jezus als ontsluiting van het trinitaire
openbaringsgebeuren
b. De trinitaire basisnotie in het nieuwtestamentisch kerugma zoals zij tot
stand komt in de ontmoeting met de verheerlijkte Christus (Verrijzenis en
Geestervaring)
Hoofdstuk III: De belijdenis van de triniteit in de Kerk (dogmageschiedenis
en theologie)
1. Van kerugma tot dogma
a. Legitimiteit van deze ontwikkeling (dogma van de triniteit: helleniserende
vervreemding van de oorsprong?)
b. Afzonderlijke dogmahistorische aspecten (engel-christologie; gnostische
emanaties;
"sub-ordinatianisme"
bij
de
vaders;
apostolische
geloofsbelijdenis; het "Filioque")
Studieprogramma
59
c. Systematische reflectie op de conciliaire triniteitsleer (Vader, Zoon, Geest:
“één God, drie personen”)
2. Vraagstukken uit de speculatieve triniteitstheologie (triniteitsmysterie en
rede; de leer over de "processiones" en "relationes")
Hoofdstuk IV: Geloof in de triniteit en de godsvraag van de nieuwe tijd
1. Achtergronden en verschijningsvormen van het "moderne" atheïsme
2. De verbanden tussen atheïsme, "theïsme" ("God voor de metafysiek"), atheïsme ("christelijk atheïsme")
3. Het trinitaire monotheïsme als antwoord op de uitdagingen van de
hedendaagse godsvraag, in het bijzonder van de huidige discussie over de
samenhang van monotheïsme en geweld
Aan te schaffen literatuur
KASPER, W., De Drie-ene God [Deze tekst is de integrale vertaling, met
uitzondering van voetnoten, van Walter Kasper, Der Gott Jesu Christi, Mainz
1982, vertaald door monniken van de St. Adelbertusabdij te Egmond Binnen
en door B. Janssens
Overige literatuur
DH (DENZINGER – HÜNERMANN) cf. de desbetreffende nummers in de “Index
systematicus”
VRIEZEN, TH.C., Theologie des Alten Testaments in Grundzügen,
Wageningen-Neukirchen 1956
SCHELKLE, K.H., “Theologie des Neuen Testaments”, II: Gott war in Christus,
Düsseldorf 1973, 251-322 (Gottesglaube und Gotteslehre)
COURTH, FR., Trinität. In der Schrift und Patristik, Freiburg-Basel-Wien 1988
(=HDG II/1a)
RATZINGER, J., De kern van ons geloof, Tielt 2006, 71-132
BREUNING, W., “Gotteslehre”, in: BEINERT, W. (HRSG.), Glaubenszugänge:
Lehrbuch der katholischen Dogmatik, Bd. 1, Paderborn-München-WienZürich 1995, 201-362
GRESHAKE, G., Der dreieine Gott: eine trinitarische Theologie, FreiburgBasel-Wien 1997
SCHOONENBERG, P., Hij is een God van mensen, 's Hertogenbosch 1969
CONGAR, Y., Je Crois en l'Esprit Saint, Paris 1979 (I), 1980 (II, III)
PESCH, O.H., Katholische Dogmatik aus ökumenischer Erfahrung, Bd. 1/2,
Ostfildern 2008, 391-728
Een reader wordt ter beschikking gesteld
Docent
Dr. N. Hoffmann SS.CC.
Tijdstip
WS/ZS: ma. 13.30 en 14.20 uur in I, op: ma. 15-09, 22-09, 13-10, 27-10,
10-11, 24-11, 23-02, 09-03, 23-03, 20-04, 04-05 en 18-05
60
Studiegids 2014/2015
di. 09.00 en 09.50 uur in I, op: di. 16-09, 23-09, 14-10, 28-10, 11-11,
25-11, 09-12, 24-02, 10-03, 24-03, 21-04, 05-05 en 19-05
Examen
WS:
di. 13-01, mondeling 15 minuten
ZS: di. 16-06, mondeling 15 minuten
05440 - Dogmatiek. Ecclesiologie
ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoudsoverzicht
Dit traktaat bestaat uit drie delen. Allereerst wordt ingegaan op de Kerk in de
visie van de H. Schrift. Achtereenvolgens worden behandeld: Israël en de
Kerk; Jezus en de Kerk; de Kerk in het N.T.; ambten en diensten volgens
het N.T.
Een tweede gedeelte is gewijd aan de Kerk in haar traditiegeschiedenis: de
Kerk als "mysterium" (Patristiek); als "imperium" (Middeleeuwen); als
"confessie" (Reformatie, Contrareformatie), als "instelling" (Verlichting,
Romantiek, Restauratie); Vaticanum I; op weg naar Vaticanum II.
De systematiek (het derde gedeelte) beziet de Kerk (uitgaande van Lumen
Gentium) als geloofsmysterie, als "communio" met God en met elkaar;
vervolgens wordt de Kerk beschouwd vanuit de drieëne God: als Volk van
God; als Lichaam van Christus en Sacrament van het heil; als Tempel van
de H. Geest. Verder komen aan de orde de Kerk als "communio hierarchica",
de heilsnoodzakelijkheid van de Kerk, haar wezenseigenschappen (eenheid,
heiligheid, katholiciteit, apostoliciteit). Een slot-hoofdstuk is gewijd aan Maria,
model en beeld van de Kerk.
Literatuur
AUER, J., Die Kirche - das allgemeine Heilssakrament (KKD VII),
Regensburg 1983
BARAUNA, G. OFM (RED.), De Kerk van Vaticanum II. Commentaren op de
concilieconstitutie over de Kerk, 2 dln, Bilthoven 1966
FEINER, J. - LÖHRER, M. (RED.), Mysterium Salutis IV/1: Das Heilsgeschehen
in der Gemeinde, Einsiedeln 1972
KASPER, W., Theologie und Kirche, Mainz 1987
KEHL, M., Die Kirche. Eine katholische Ekklesiologie, Würzburg 1992
KERN, W. - POTTMEYER, H.J. - SECKLER, M. (RED.), Handbuch der
Fundamentaltheologie 3, Traktat Kirche, Freiburg 1986
PHILIPS, G., Dogmatische constitutie over de Kerk "Lumen Gentium"
Geschiedenis Tekst Kommentaar, Antwerpen, 2 dln, 1967-1968
RATZINGER, J., Das neue Volk Gottes, Düsseldorf 1969
RATZINGER, J., Kirche, Oekumene und Politik, Einsiedeln 1987
RATZINGER, J., Zur Gemeinschaft gerufen. Kirche heute verstehen, Freiburg
1991
Studieprogramma
61
De docent reikt een reader aan
Docent
Mgr. dr. B. Janssens
Tijdstip
WS/ZS:
vr. 10.50 en 11.40 uur in I, behalve op: vr. 17-10, 13-02, 03-04 en
22-05
Examen
WS:
wo. 21-01, mondeling 15 minuten
ZS: vr. 19-06, mondeling 15 minuten
05610 - Theologie van diaconaat en ambt
ZS
Inhoud
De cursus beoogt een theologische introductie in het wijdingsambt en in het
bijzonder het diaconaat. Hierbij wordt de plaats bestudeerd van het
diakenambt in het Nieuwe Testament en in het sacrament van de wijding.
Verder wordt de ontwikkeling van het diaconaat bezien in de traditie van de
kerk. Het herstel van het permanente diaconaat door het Tweede
Vaticaanse Concilie verdient bijzondere aandacht. Aan de orde komen ook
fenomenen als de aartsdiaken en de diacones. Wat dit laatste onderwerp
aangaat wordt nader ingegaan op het actuele verlangen tot herstel van deze
functie.
De cursus gaat in op het functioneren van de diaken en van het diakenambt
in de kerk van onze dagen in de huidige pastorale praktijk in de Nederlandse
kerkprovincie. Daarbij komen thema’s aan de orde als: de spiritualiteit van
de diaken, het functioneren van de diaken in de liturgie en in de
parochiezielzorg.
Aan te schaffen literatuur
HAMANS, P., Het ambt van diaken in de leer en het leven van de kerk,
Brugge 1989
Overige literatuur
Congregatie van de clerus, “Directorium voor het ambt en het leven van de
priesters”, nieuwe editie, in: Kerkelijke Documentatie, 2013, nr. 2.
Congregaties voor de Katholieke Opvoeding en voor de Clerus,
Basisnormen voor de vorming en Directorium voor de dienst en het leven
van de permanente diakens, Rome 1998. Zie voor de Nederlandse vertaling:
Een-twee-een, Kerkelijke Documentatie 28(2000), nr. 1
“Diakonie”, in: Theologische Real Enzyklopädie, VIII, Berlijn 1981, 621-683
62
Studiegids 2014/2015
HAMANS, P., “Het permanent diaconaat, een oud ambt in een nieuwe
gedaante”, in: Emmaüs 21 (1990), 233-240
HAMANS, P., “Het diakenambt in de geschiedenis van de kerk”, in: Communio
26(2001), 114-144
HERMANS, J., Diaconale assistentie tijdens de Eucharistie. Rubricale
aanwijzingen voor de dienst van de diaken, ‘s-Hertogenbosch 2011
HERMANS, J., Het getijdengebed. Liturgie en spiritualiteit van het
getijdenboek, Brugge 1995
De permanente diaken. Geroepen, gewijd, gezonden tot dienst in en voor de
kerk, Uitgave Stichting verkondiging voor het Bisdom Roermond, Roermond
1979
MÜLLER, G.-L., Der Empfänger des Weihesakraments. Quellen zur Lehre
und Praxis der Kirche, nur Männern das Weihesakrament zu spenden,
Würzburg 1999
PLÖGER, G. - WEBER, J., Der Diakon. Wiederentdeckung und Erneuerung
seines Dienstes, Freiburg 1980
WEIER, J., Der Ständige Diakon im Recht der Lateinischen Kirchen unter
besonderer Berücksichtigung der Rechtslage in der Bundesrepubliek
Deutschland, Essen 1989
Docent
Mgr. dr. P. Hamans
Tijdstip
vr. 06-03: 10.50 en 11.40 uur in V
vr. 20-03: 10.50 en 11.40 uur in V
vr. 08-05: 10.50 en 11.40 uur in V
Studieprogramma
63
06105 – 06536
06105 - Inleiding tot de priesterlijke spiritualiteit en het getijdengebed
WS en ZS - 3 SWU - 5 CR/ECTS
Inhoud
In deze cursus wordt een beeld van het priesterschap geschetst vanuit de
beleving van de navolging van Christus. Daarbij wordt ingegaan op de
kenmerken en de ervaring van roeping, wijding en zending. Bijzondere
aandacht wordt besteed aan de spiritualiteit van het priesterschap en het
priesterlijk gebed ten bate van het Godsvolk, vooral in het getijdengebed.
Aan te schaffen literatuur
HERMANS, J., Het getijdengebed, Liturgie en spiritualiteit van het
getijdenboek, Oegstgeest 2004, 21- 219
HERMANS, J., In Gods naam: overwegingen over roeping en priesterschap
(Katholieke Informatie; 35), Oegstgeest 1997
HERMANS, J., Geestelijke begeleiding. Criteria bij het kiezen van een
spirituaal en bij het verloop van de begeleiding, Communio 35 (2010), 295307
DANKERS, S., Geroepen om te dienen. Werkers in de wijngaard van de Heer,
Oegstgeest 2011
Overige literatuur
De betreffende conciliedocumenten (m.n. "Presbyterorum ordinis" en
"Optatam totius") en de pauselijke encycliek “Sacerdotalis coelibatus”. Zie
ook: Congregatie voor de katholieke opvoeding, “Rondzendbrief over enkele
meer dringende aspecten van de geestelijke voorbereiding in de seminaries”,
in: Analecta voor het bisdom Roermond 61 (1980) mrt./apr., 15-32
JOHANNES PAULUS II, “Apostolische adhortatie "Pastores dabo vobis" over de
vorming van de priesters in de huidige omstandigheden”, Ned. vertaling:
Katholieke Informatie, nr. 20 ofwel Kerkelijke Documentatie 1992, nr. 5.
Algemene Inleiding van het Getijdenboek
Docent
Mgr. mag. dr. J. Hermans
Tijdstip
WS:
wo. 11.40 uur in III
vr. 11.40 uur in III, behalve op: vr. 17-10
ZS: wo. 11.40 uur in III, behalve op: wo. 18-02
Examen
WS:
ma. 26-01, schriftelijk
ZS: di. 09-06, schriftelijk
64
Studiegids 2014/2015
06310 - Ethiek
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Deze cursus biedt een overzicht van de verschillende manieren waarop een
mens om kan gaan met goed en kwaad handelen. Er worden verschillende
benaderingen bestudeerd, met als doel de vraag naar een ethisch criterium
relevant te maken en te beantwoorden.
Deel I: Historisch overzicht van de belangrijkste ethische systemen
Deel II: Systematische behandeling van de menselijke handeling in de
moraalfilosofie volgens St. Thomas van Aquino.
Aan te schaffen literatuur
ARISTOTELES, Ethica Nicomachea (in Nederlandse vertaling van C. PANNIER
en J. VERHAEGE, Historische Uitgeverij, Groningen 1999)
Overige literatuur
ELDERS, L.J., De ethiek van Thomas van Aquino, Brugge 2000
THOMAS VAN AQUINO, Summa theologiae Ia IIae (of vertaling)
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. L. Hendriks
Tijdstip
WS:
ma. 10.50 en 11.40 uur in III, behalve op: ma. 08-12
ZS: ma. 09.00 en 09.50 uur in III, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en 25-05
Examen
WS:
wo. 28-01, mondeling 15 minuten
ZS: vr. 19-06, mondeling 15 minuten
06420 - Fundamentele moraaltheologie
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Als vervolg op de filosofische ethiek zullen de beginselen van de
moraaltheologie worden uiteengezet. Beginnend met een uiteenzetting van
de geschiedenis van de moraaltheologie en van de vernieuwing die werd
geboden door de encycliek Veritatis splendor, zullen vervolgens de
volgende themata besproken worden:
• De morele ervaring en de zinvraag
• Het fenomeen van de zonde en de menselijke vrijheid
Studieprogramma
•
•
•
•
65
De Natuurwet
De deugdenleer
Het geweten
De band tussen Kerk en moraal
Aan te schaffen literatuur
2
Catechismus van de katholieke Kerk, Brussel-Kampen 1995, 2008
JOHANNES PAULUS II, Encycliek Veritatis splendor, 1993
Overige literatuur
CESSARIO, R., Introduction to moral theology, Washington 2001
GÜNTHÖR, A., Chiamata e risposta. Una nuova teologia morale, Cinisello
Balsamo (Milano): Edizioni Paoline 1987, deel I
PINCKAERS, S., De bronnen van de christelijke moraal, Oegstgeest: Colomba
1997
PINCKAERS, S., Ce qu'on ne peut jamais faire. La question des actes
intrinsèquement mauvais. Histoire et discussion, Fribourg-Paris: Editions
Universitaires Fribourg -Editions du Cerf 1986
THOMAS VAN AQUINO, Summa theologica, I-II
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. L. Hendriks
Tijdstip
WS:
do. 09.00 en 09.50 uur in III
ZS: di. 09.00 en 09.50 uur in I, op: di. 10-02, 03-03, 17-03, 31-03, 28-04,
12-05 en 26-05
do. 09.00 en 09.50 uur in I, op: do. 26-02, 12-03, 26-03, 23-04,
07-05 en 21-05
Examen
WS:
wo. 28-01, mondeling 15 minuten
ZS: di. 09-06, mondeling 15 minuten
06450 Sociale leer van de Kerk
WS en ZS - 3 SWU - 5 CR/ECTS
Inhoud
Van oudsher leert de Rooms-Katholieke Kerk dat het christelijk geloof ook
implicaties heeft voor de inrichting van staat en samenleving. In 1891 brak
een nieuwe episode aan met de publicatie door paus Leo XIII van de
encycliek Rerum Novarum. Hiermee wilde de Kerk een duidelijk en
principieel antwoord geven op de sociale noden van die tijd door het
aandragen van de grondslagen van de Katholieke Sociale Leer verder uit te
66
Studiegids 2014/2015
breiden en aan de vragen en noden van de tijd aan te passen. In de cursus
bespreken wij aan de hand van enkele sociale encyclieken de grondslagen
en ontwikkelingen van deze Katholieke Sociale Leer en confronteren wij
hedendaagse sociale en politieke ontwikkelingen met de uitgangspunten
van deze leer.
Aan te schaffen literatuur
Compendium van de sociale leer van de Kerk, Brussel: Licap, 2006, ISBN
978-90-6858-782-1
JOHANNES PAULUS II, Centesimus annus, encycliek, 1991
BENEDICTUS XVI, Deus caritas est, encycliek, 2006
BENEDICTUS XVI, Caritas in veritate, encycliek, 2009
“Geloof en inrichting van de samenleving: opstellen over de huidige
betekenis van de sociale leer van de Kerk”, in: Communio, spec.nr., septdec 2005
Docent
Lic. A. de Graaf Woutering
Tijdstip
WS:
do. 10.50 en 11.40 uur in I
ZS: do. 09.00 en 09.50 uur in I, op: do. 12-02, 19-02, 05-03, 19-03,
30-04 en 28-05
Examen
WS:
do. 15-01, mondeling 15 min. + 15 min. schriftelijke voorbereiding
ZS: do. 11-06, mondeling 15 min. + 15 min. schriftelijke voorbereiding
06530 - Speciale Moraaltheologie I. Huwelijk en castitas. Sacrament
van het huwelijk
WS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Na een inleiding over de sociale en culturele veranderingen binnen het
huwelijks- en gezinsleven in de laatste eeuw wordt het wezen van de
menselijke seksualiteit en de huwelijksliefde belicht vanuit filosofischantropologisch en bijbels-dogmatisch perspectief. Wat betreft de castitas
binnen het huwelijk komen aan de orde adulterium, contraceptie, sterilisatie
en de kunstmatige bevruchtingstechnieken. Dan volgt een verhandeling over
de betekenis van de castitas voor de ongehuwde en van de castitas
virginalis. Onder de handelingen die tegen de castitas buiten het huwelijk
ingaan worden achtereenvolgens besproken de voorhuwelijkse seksuele
betrekkingen, prostitutie, verkrachting, incest, sacrilegium carnale,
masturbatie, homoseksualiteit, bestialiteit en de onvoltooide seksuele
handelingen.
Studieprogramma
67
Literatuur
AUBERT, J.-M., Abrégé de la morale catholique, Parijs: Desclée 1987
GARCÍA DE HARO, R., Matrimonio e famiglia nei documenti del magistero.
Corso di teologia matrimoniale, Milano: Edizioni Ares 1989
GRISEZ, G., The way of the Lord Jesus. Vol. II: Living a Christian life, Quincy:
Franciscan Press 1993
GÜNTHÖR, A., Chiamata e risposta. Una nuova teologia morale, Cinisello
Balsamo (Milano): Edizioni Paoline 1987, deel II-III
HONINGS, B., Iter fidei et rationis, Roma: Pontificia Università Lateranense
2004, 3 dln
KOL, A. VAN, Theologia moralis, Barcinone-Friburgi Brisgoviae-Romae:
Herder 1968, deel I
LAWLER, R. - BOYLE,J. - MAY, W.E., Catholic sexual ethics, Huntington: Our
Sunday Visitor Inc. 1998
PESCHKE, K.H., Christian Ethics. Moral theology in the Light of Vatican II,
Alcester: C. Goodliffe Neale 1997, deel II
SMITH, J., Why Humanae Vitae was right: a reader, San Francisco: Ignatius
Press 1993
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. L. Hendriks
Tijdstip
WS:
di. 10.50 en 11.40 uur in I
Examen
WS: wo. 28-01, mondeling 15 minuten
06536 - Speciale Moraaltheologie IV. Sociale moraal
ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De sociale moraal is gebaseerd op de plicht van de mens de schepping te
beheren (rentmeesterschap) en op het recht van iedere mens in de
maatschappij de vervulling van zijn mens-zijn te vinden. De deugd van de
rechtvaardigheid regelt deze rechten, en zo komen de ruilrechtvaardigheid
en de sociale rechtvaardigheid aan bod. Eveneens wordt aandacht besteed
aan het recht op eigendom, de media-ethiek en enkele aspecten van het
milieu.
Aan te schaffen literatuur
2
Catechismus van de katholieke Kerk, Brussel/Kampen 1995, 2008
Overige literatuur
68
Studiegids 2014/2015
AUBERT, J.M., Abrégé de la morale catholique, Parijs: Desclée 1987
GÜNTHÖR, A., Chiamata e risposta. Una nuova teologia morale, Cinisello
Balsamo (Milano): Edizioni Paoline 1987, deel II en III
KOL, A. VAN, Theologia moralis, Barcinon-Friburgi Brisgoviae-Romae: Herder
1968, vol. I en II
HONINGS, B., Iter fidei et rationis, Roma: Pontificia Università Lateranense
2004, 3 dln
PESCHKE, K.H., Christian Ethics. A Presentation of Moral Theology in the
Light of Vatican II, Alcester: C. Goodliffe Neale 1997, deel II
THOMAS VAN AQUINO, Summa theologica, II en III
Gaudium et spes (Vaticanum II)
De pauselijke sociale encyclieken
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. L. Hendriks
Tijdstip
ZS: di. 10.50 en 11.40 uur in I, behalve op: vr. 17-02
Examen
ZS: di. 09-06, mondeling 15 minuten
Studieprogramma
69
07410 – 07630
07410 - Pastoraaltheologie I
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Parochie en parochie-opbouw in het licht van Vaticanum II.
Aan te schaffen literatuur
PAULUS VI, Evangelii Nuntiandi, Apostolische exhortatie, 1976
JOHANNES PAULUS II, Redemptor hominis, Encycliek, 1979
Overige literatuur
BOURGEOIS, D., Die Pastoral der Kirche, Paderborn 2004
HENNECKE, C., Sieben fette Jahre, Münster 2003
HENNECKE, C., Glänzende Aussichten, Münster 2010
HENAU, E., Zijn verhaal moet doorgaan, Leuven 2005
Konferenz der Bayerischen Pastoraltheologen, Christliches Handeln,
München 2004
LANZA, S., La parocchia in un mondo che cambia, Rome 2003
SELLMANN, M. (HRSG.), Gemeinde ohne Zukunft? Theologische Debatte und
praktische Modelle, Freiburg: Herder 2013
VLIET, C.T.M. VAN DER, Kerk met twee ogen, Kampen 2001
De docent reikt een reader aan
Docent
Drs. M. Hooijschuur
Tijdstip
WS/ZS:
ma. 13.30 en 14.20 uur in I, op: ma. 29-09, 06-10, 20-10, 03-11,
17-11, 01-12, 15-12, 09-02, 02-03, 16-03, 30-03 en 11-05
Examen
ZS: vr. 12-06, mondeling 20 minuten
07611 - Pastoraaltheologie II. Het pastorale handelen te midden van
een veranderende Kerk en samenleving
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Het is de bedoeling enig inzicht te geven in de eigenheid van de pastorale
benadering van mensen te midden van de andere vormen van welzijnswerk.
Meer bepaald zal hierbij aandacht besteed worden aan de veranderingen in
70
Studiegids 2014/2015
de samenleving en in het denken en aan de implicaties die daaruit
resulteren voor het pastorale handelen. In een tweede deel wordt
uitdrukkelijker de blik gericht op de opbouw en structuur van de christelijke
gemeenschappen
zelf:
samen
gedragen
verantwoordelijkheid,
geheelpastoraal, de pastorale teams, de kleine groepen en niet in het minst
de methode van het pastorale opbouwwerk en de prospectieve methode
zullen hierbij behandeld worden (en andere nieuwe methoden).
Literatuur
Literatuur wordt tijdens de colleges aangeboden.
De docent reikt een reader aan
Docent
Mgr. dr. S. Van Calster
Tijdstip
WS:
do. 10.50 uur in II
ZS: vr. 09.00 uur in II, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
ZS: vr. 19-06, mondeling 15 minuten
07620 - Homiletiek
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De wetenschappelijke bijbelstudie blijft ook de laatste jaren een hoge vlucht
nemen. Sommige predikanten hebben er vaak nogal moeilijkheden mee en
vragen zich af, hoe het allemaal verwerkt kan worden in hun verkondiging.
Ook seminaristen en toekomstige diakens vragen zich af, hoe men vanuit de
bijbel verantwoord actueel kan preken.
De opzet van deze cursus is een brug te slaan tussen de wetenschappelijke
exegese en de concrete praktijk van de verkondiging.
In een eerste deel wordt er daarom een overzicht gegeven van de
homiletische problematiek. De crisis in de verkondiging wordt gesitueerd
vanuit de communicatietheorieën, Vaticanum II en de homiletische literatuur.
Speciaal wordt aandacht besteed aan het antwoord dat Vaticanum II, de
Nederlandse, de Duitse en de Belgische bisschoppenconferenties aan deze
problematiek geven. In een tweede deel worden een aantal specifieke
problemen behandeld: de voorbereiding, de evaluatie en de opbouw van de
homilie. Enkele communicatietheorieën worden op de homilie toegepast en
verder wordt aandacht besteed aan de microstructuren van de homilie.
Uiteraard gaat eveneens uitvoerig de aandacht uit naar het eigene van de
bijbelse homilie en haar functioneren binnen de liturgie.
Studieprogramma
71
Literatuur
Literatuur wordt tijdens de colleges aangeboden.
De docent reikt een reader aan
Docent
Mgr. dr. S. Van Calster
Tijdstip
WS:
do. 11.40 uur in II
ZS: vr. 09.50 uur in II, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
ZS: do. 18-06, mondeling 15 minuten
07630 - Praktijk van het preken
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
In deze cursus worden de deelnemers al doende vertrouwd gemaakt met de
praktijk van het preken. Zowel de zondagse preek als de preek bij
verschillende sacramenten worden behandeld. Aandacht zal worden
besteed aan:
- het vrij leren spreken en preken
- het technisch en inhoudelijk duidelijk leren preken
- het levend verkondigen van de Blijde Boodschap aan de mensen van deze
tijd
- de verschillende fases in de voorbereiding van de preek en de
hulpmiddelen daarbij.
Van de deelnemers wordt verwacht dat ze enkele proefpreken voorbereiden
en houden en na afloop gezamenlijk bespreken aan de hand van enkele
criteria.
Docent
Mgr. dr. Th. Willemssen
Tijdstip
WS/ZS:
vr. 10.50 en 11.40 uur in V, op: 19-09, 03-10, 24-10, 07-11,
21-11, 05-12, 19-12, 20-02, 27-02, 13-03, 27-03, 24-04, 15-05 en
29-05
Examen
Aan deze cursus is geen examen verbonden.
72
Studiegids 2014/2015
08101 – 08315
08101 - Inleiding tot het liturgisch jaar
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Parallel met het verloop van het liturgisch jaar zal een inleiding gegeven
worden tot de liturgische opbouw, de historische achtergrond en de huidige
liturgische betekenis van het liturgisch jaar, met tevens aandacht voor
liturgische vroomheid bij de betreffende liturgische tijden en feesten.
Daarnaast wordt gesproken over de heiligencultus en de kalender.
Aan te schaffen literatuur
De reeks Liturgische Documentatie (bijlage bij Directorium voor de
Nederlandse Kerkprovincie)
Overige literatuur
“Algemene normen voor het liturgisch jaar en de algemene Romeinse
kalender”, in: Altaarmissaal voor de Nederlandse Kerkprovincie, Zeist, 1979,
121-138
Congregatie voor de Eredienst, Rondzendbrief "De voorbereiding en viering
van het paasfeest" van 16 jan. 1988, in: Kerkelijke documentatie 121, 17
(1989), nr. 3, 263-289; in: Liturgische Documentatie, dl. 1, Zeist 2002, 95124
Congregatie voor de goddelijke Eredienst en de Regeling van de
Sacramenten, Directorium over volksvroomheid en liturgie, 2002,
(Liturgische Documentatie dl. 2), Zeist 2003
ADAM, A., Das Kirchenjahr mitfeiern. Seine Geschichte und seine Bedeutung
nach der Liturgieerneuerung, Freiburg 1979 (Nederlandse vertaling: A. ADAM,
Het liturgisch jaar vieren en beleven. Zijn geschiedenis en betekenis in de
liturgievernieuwing, Turnhout 1988)
AUF DER MAUR, H.J., Feiern im Rythmus der Zeit I. Herrenfeste in Woche und
Jahr, (Gottesdienst der Kirche. Handbuch für Liturgiewissenschaft, dl. 5),
Regensburg 1983
HARNONCOURT, P.H. - AUF DER MAUR, H.J., Feiern im Rythmus der Zeit II,1.
Der Kalender. Feste und Gedenktage der Heiligen, (Gottesdienst der Kirche.
Handbuch für Liturgiewissenschaft, dl. 6,1), Regensburg, 1994
BEINERT, W. (RED.), Die Heiligen heute ehren, eine theologisch-pastorale
Handreichung, Freiburg 1983
PENNING DE VRIES, P., De heiligen volgens het nieuwe altaarmissaal voor
Nederland en Vlaanderen, Theologie en spiritualiteit, dl. 1, Brugge-Vught,
1981; aangevulde heruitgave: IDEM, De heiligen, (Stromen van levend
water, dl. 21), Tegelen 1994
De docent reikt een reader aan
Studieprogramma
73
Docent
Mgr. mag. dr. J. Hermans
Tijdstip
WS:
wo. 09.00 uur in III
ZS: wo. 10.50 uur in III, behalve op: wo. 18-02
Examen
WS vr. 23-01, schriftelijk
ZS: wo. 17-06, schriftelijk
08105 - Liturgie van de eucharistie
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Deze cursus biedt na een algemene inleiding tot het Romeins missaal een
commentaar bij de afzonderlijke elementen van de eucharistieviering. De
cursus maakt deel uit van de Inleiding tot het Christusmysterie.
Aan te schaffen literatuur
Algemeen statuut van het Romeins missaal (Liturgische documentatie, dl. 3,
Den Bosch 2004, 55-194)
Redemptionis Sacramentum (Liturgische documentatie, dl. 3, Den Bosch
2004, 201-281)
Ordening voor de lezingen van de mis (1981) (Liturgische documentatie, dl.
4, Den Bosch 2006, 4-72)
Het gemeenschappelijk gebed (Liturgische documentatie, dl. 4, Den Bosch
2006, 73-84)
Documenten over gewijde muziek (Liturgische documentatie, dl. 5, Den
Bosch 2008)
Overige literatuur
HERMANS, J., De liturgie van de eucharistie. Inleiding tot het nieuwe missaal,
Brugge: Nijmegen 1979
MEYER, H.B., Eucharistie. Geschichte, Theologie, Pastoral, (Gottesdienst der
Kirche. Handbuch der Liturgiewissenschaft, dl. 4), Regensburg 1989
BENEDICTUS XVI, Apostolische adhortatie “Sacramentum caritatis”, 2007
De docent reikt een reader aan
Docent
Mgr. mag. dr. J. Hermans
Tijdstip
74
WS/ZS:
Studiegids 2014/2015
wo. 09.50 uur in III, behalve op: wo. 18-02
Examen
WS:
ma. 19-01, schriftelijk
ZS: vr. 19-06, schriftelijk
08309 - Liturgie. Liturgische bediening (capita selecta)
WS - 1 SWU – 1,5 CR/ECTS
Inhoud
In deze cursus zal achtereenvolgens de liturgie van de sacramenten van
biecht, ziekenzalving, priesterschap, huwelijk, eucharistie cultus buiten de
mis, viaticum en begrafenisliturgie worden bestudeerd vanuit de betreffende,
sinds Vaticanum II vernieuwde liturgische boeken. Daarbij wordt een
historisch overzicht gegeven van de ontwikkeling van het ritueel in de loop
van de tijd en wordt nagegaan in welke mate de samenhang tussen lex
orandi en lex credendi in deze geconcretiseerd is. Ook wordt nagegaan in
welke zin de opdracht van Vaticanum II met betrekking tot de herziening van
de betreffende liturgische boeken gerealiseerd is.
Aan te schaffen literatuur
HERMANS, J., De liturgie van de uitvaart, Oegstgeest 2011
Overige literatuur
HERMANS, J., Kerkvaders en sacramenten. Een reeks bloemlezingen van
oud-christelijke teksten in Nederlandse vertaling, Deel 3: Wier zonden Gij
vergeeft. Boete en verzoening in oud-christelijke geschriften, Brugge 1983;
Deel 4: Ik zal van u mensenvissers maken. Het priesterschap in oudchristelijke geschriften, Brugge 1984; Deel 5: Wat God verbonden heeft. Het
huwelijk in oud-christelijke geschriften, Brugge 1984; Deel 6: Is iemand
onder u ziek. Ziekenzalving en viaticum in oud-christelijke geschriften,
Brugge 1985.
WASSESCHLEBEN, F., Die Bußordungen der abendländischen Kirche, Graz
1958
VOGEL, C., Le pecheur et la penitence au moyen-age, Parijs 1969; herdruk
JUNGMANN, J.A., Die lateinischen Bußriten in ihrer geschichtlichen
Entwicklung, Innsbruck 1932
KLEINHEYER, BR., Die Priesterweihe im Römischen Ritus. Eine
liturgiehistorische Studie, Trier 1962
HERMANS, J. - MEE, J. VAN DER, Huwelijksvoorbereiding. Priester en
verloofden met elkaar in gesprek, Brugge 1986
Trouwen in de kerk, Brugge 1990
NUßBAUM, O., Die Aufbewahrung der Eucharistie, Bonn 1979
Vgl. ook de betreffende delen van: Gottesdienst der Kirche. Handbuch der
Liturgiewissenschaft, dl. 7,2 en 8, (Sakramentliche Feiern), 2 dln.,
Regensburg, 1992 en 1984
Studieprogramma
75
Verdere literatuur wordt verstrekt tijdens de colleges.
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. J. Hermans
Tijdstip
WS: vr. 09.00 uur in I, behalve op: vr. 17-10
Examen
WS: vr. 23-01, schriftelijk
08315 - Sacramentenpastoraal en praktische liturgie
ZS - 1 SWU – 1,5 CR/ECTS
Inhoud
Een liturgisch-pastorale inleiding in vraagstukken betreffende de praktijk van
de liturgische bediening: toelating tot de sacramenten, eucharistie vieren
met kinderen, gezinsmissen en kindernevendiensten, doop- en
huwelijksgesprek met de liturgische viering en de liturgisch-pastorale
aspecten ervan.
Literatuur
HERMANS, J., De parochie als centrum van liturgisch leven. Pastoraalliturgische kanttekeningen bij de huidige evolutie. De parochie, Brugge 1988
HERMANS, J., Zalig die genodigd zijn. De leer van de kerk over het waardig
communiceren, Brugge 1988
HERMANS, J., Eucharistie vieren met kinderen, Brugge 1987
HERMANS, J. - MEE, J. VAN DER, Huwelijksvoorbereiding. Priester en
verloofden met elkaar in gesprek, Brugge 1986
HERMANS, J., Trouwen in de kerk, Brugge 1990
HERMANS, J., “Het nieuwe benedictionale”, in: Tijdschrift voor liturgie
68(1985), 219-227
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. J. Hermans
Tijdstip
ZS: vr. 09.00 uur in I, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
ZS: di. 23-06, schriftelijk
76
Studiegids 2014/2015
09110 – 09426
09110 - Inleiding tot de kunstgeschiedenis
ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De cursus geeft een algemene inleiding tot de kunstgeschiedenis
(architectuur, beeldhouwkunst, schilderkunst), naar de belangrijkste
stijlperiodes, met nadruk op de christelijke kunst van West-Europa, en
tevens een inleiding in de christelijke iconografie. Er wordt aandacht besteed
aan de wisselwerking tussen theologische reflectie, dogmageschiedenis,
kerkgeschiedenis enerzijds, en kunst anderzijds. Bijzondere aandacht wordt
besteed aan het kunstpatrimonium van het bisdom Roermond, waartoe een
excursie georganiseerd kan worden.
Literatuur
LAARHOVEN, J. VAN, De beeldtaal van de christelijke kunst: geschiedenis van
3
de iconografie, Nijmegen 1997
“Kerkelijke kunst”, in: Directorium voor de Nederlandse kerkprovincie in het
jaar 2000 (Zeist: Nationale Raad voor Liturgie 1999), 116-120, waarbij ook
literatuuropgave
Seminarium 39, 65, 2-3 (april-september 1999), themanummer geheel
gewijd aan de vorming van seminaristen met betrekking tot de zorg voor
kerkelijk cultuurgoed
Het handboek van de pauselijke Commissie voor de Culturele Goederen
Enchiridion dei Beni Culturali della Chiesa bevat alle documenten van deze
commissie
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. R. de la Haye
Tijdstip
ZS: ma. 13.30 en 14.20 uur in V, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en
25-05
Examen
ZS: ma. 22-06, schriftelijk
09115 - Inleiding tot de kerkgeschiedenis
WS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Studieprogramma
77
Kerkgeschiedenis is zowel een theologisch als een historisch vak. Enerzijds
is de Kerk, door Jezus op de apostelen gegrondvest en door de Heilige
Geest tot groei gebracht, een gemeenschap die onder de voortdurende
leiding van diezelfde Geest door de tijd gaat; in de Kerk ontplooit zich zo het
mysterie van de levende Christus. Anderzijds is de Kerk een historisch
gegeven, met een lange geschiedenis van 2000 jaar vallen en opstaan.
Deze geschiedenis wordt dus bestudeerd en beschreven enerzijds vanuit
een ecclesiologische visie, anderzijds vanuit de methoden van kritisch
archiefonderzoek en historisch onderzoek.
De cursus biedt een globaal overzicht van twintig eeuwen geschiedenis van
kerk en theologie. De student zal zich een aantal gebeurtenissen, termen en
jaartallen als blijvende parate kennis eigen moeten maken, maar zal ook,
door het ontwikkelen van een historisch besef, begrip en inzicht moeten
krijgen in de Kerk van nu.
Literatuur
JONG, J. DE (HERZ. EN VERB. M.M.V. R.R. POST), Handboek der
3
kerkgeschiedenis, 4 dln, Utrecht 1936-1937 , aangevuld met een deel V
door J. VAN LAARHOVEN, De kerk van 1770-1970, Nijmegen 1974
ORLANDIS, J., Korte geschiedenis van de Katholieke Kerk, Amsterdam 2010
6
FRANZEN, A., Kleine Kirchengeschichte, hrsg. von R. Bäumer, Freiburg 1988 ,
(Herder Taschenbuch; 1577)
Histoire du christianisme, 14 dln, Paris 1990-2001. Hiervan bestaat ook een
Duitse vertaling: Die Geschichte des Christentums: Religion, Politik, Kultur,
14 dln, Freiburg-Basel-Wien 1991-2004
Handbuch der Kirchengeschichte, 10 dln, Freiburg im Br. 1962-1979
The Penguin history of the Church (voorheen The Pelican history of the
Church), 6 dln
Lexikon für Theologie und Kirche (LThK)
JEDIN, H. - LATOURETTE, K.S. - MARTIN, J., Atlas zur Kirchengeschichte,
Freiburg im Breisgau 1970 (Ook in latere druk en in Franse vertaling)
Er wordt gebruik gemaakt van een door de docent aangereikte reader
Docent
Dr. R. de la Haye
Tijdstip
WS:
ma. 13.30 en 14.20 uur in V, behalve op: ma. 08-12
Examen
WS:
ma. 12-01, schriftelijk
78
Studiegids 2014/2015
09210 - Oude Kerkgeschiedenis en Patrologie
WS en ZS - 6 SWU - 10 CR/ECTS
Inhoud
De cursus omvat de geschiedenis van de Kerk gedurende oudheid en
eerste millennium. Er wordt aandacht besteed aan het milieu waarin het
christendom ontstond, de na-apostolische kerk, de belangrijkste ketterijen,
vervolgingen, concilies en de verbreiding van het christendom in Oost en
West.
Hierin geïntegreerd wordt de patrologie. Van de belangrijkste kerkvaders
worden leven, geschriften en leer besproken.
Literatuur
Handbuch der Kirchengeschichte, 10 dln, Freiburg im Br. 1962-1979
PETERS, G. - HAMMAN, A., Lire les pères de l'église: cours de patrologie, Paris
1988
KRAFT, H., Einführung in die Patrologie, Darmstadt 1991
DROBNER, H.R., Lehrbuch der Patrologie, Freiburg 1994
Histoire du christianisme, 14 dln, Paris 1990-2001. Hiervan bestaat ook een
Duitse vertaling: Die Geschichte des Christentums: Religion, Politik, Kultur,
14 dln, Freiburg-Basel-Wien 1991-2004
Die Geschichte des Christentums. Religion, Politik, Kultur, 14 dln, FreiburgBasel-Wien 1991-2004
MORESCHINI, C. - NORELLI, E., Handbuch der antiken christlichen Literatur,
Gütersloh 2007
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. R. de la Haye
Tijdstip
WS/ZS:
wo. 09.00, 09.50 en 10.50 uur in IV, behalve op: wo. 18-02
Examen
WS:
wo. 21-01, schriftelijk
ZS: ma. 22-06, schriftelijk
09424 - Kerkgeschiedenis 1600-1850
WS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De katholieke hervorming kreeg door het concilie van Trente een krachtige
stimulans. De kerk maakte zich in West-Europa op voor een nieuwe periode
Studieprogramma
79
van bloei. De missie in de nieuw ontdekte werelddelen zorgde ook buiten
Europa voor een uitbreiding van de kerk. Na de grensbepaling van kerk en
reformatie te hebben bezien, wordt nader ingegaan op de ontwikkelingen die
de kerk in Frankrijk doormaakte in het kader van de École Française. Het
jansenisme met zijn vele aspecten en zijn vergaande invloed op het kerkelijk
leven in vele landen komt aan de orde. Daarnaast zijn de Verlichting en
Franse Revolutie met hun betekenis voor de kerk in de volgende eeuwen
voorwerp van studie evenals de ontwikkelingen in het religieuze leven voor
en tijdens de Verlichting.
Literatuur
MAYEUR, J.-M. E.A. (RED.), Die Geschichte des Christentums. Religion, Politik,
Kultur, I-XIII, Freiburg 1991-2002
HAMANS, P., Geschiedenis van het seminarie van het eerste bisdom
Roermond (1570-1813), Brugge 1986
HAMANS, P., Geschiedenis van de katholieke kerk in Nederland. Van
missionering tot het herstel van de hiërarchie in 1853, Brugge 1992
JEDIN, H., Handbuch der Kirchengeschichte, IV-VII, Freiburg 1970-1979
JEDIN, H., Geschiedenis van de concilies. De twintig oecumenische concilies
in de kerkgeschiedenis, Hilversum 1959
JONG, J. DE - POST, R. - ABBINK, G., Handboek van de kerkgeschiedenis, III-IV,
Nijmegen 1963-1965
ROGIER, L. - AUBERT, R. - KNOWLES, M., Geschiedenis van de kerk in tien
delen, VI-X, Hilversum 1966-1974
SCHATZ, K., Allgemeine Konzilien. Brennpunkte der Kirchengeschichte,
Paderborn 1997
Er wordt een reader aangeboden
Docent
Dr. P. Hamans
Tijdstip
WS:
wo. 10.50 en 11.40 uur in III
Examen
WS:
do. 08-01, mondeling 20 minuten
09426 Kerkgeschiedenis 19e-20e eeuw
ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
De laatste twee eeuwen van de geschiedenis van de kerk zijn onderwerp
van studie in deze cursus. De Verlichting speelt in vele varianten een
belangrijke rol in de negentiende en twintigste eeuw. Zij komt tot uitdrukking
in filosofieën waarin God geen plaats heeft en waarin de kerk wordt
80
Studiegids 2014/2015
bestreden: liberalisme, communisme, socialisme, fascisme, individualisme
en secularisatie.
De binnenkerkelijke ontwikkelingen en de verhouding tussen kerk en wereld
worden bestudeerd aan de hand van Vaticanum I en II, in het Amerikanisme,
Modernisme en de Nouvelle Theologie. Daarnaast verdient de ontwikkeling
van het religieuze leven, de hernieuwde missieactiviteit, de groeiende
aandacht voor de leek en de internationalisering van de kerk bestudering.
De achteruitgang van de kerk in de welvaartslanden na het Tweede
Vaticaanse Concilie wordt aan een zorgvuldige analyse onderworpen. Dit
wordt in het licht geplaatst van het werken in de kerk van onze dagen en in
onze streken.
Literatuur
ALBERIGO, G. - WITTSTADT, K., Geschichte des Zweiten Vatikanischen Konzils,
1959-1965, I-IV, Mainz 1997 vv.
AUBERT, R., Vaticanum I. Geschichte der ökumenischen Konzilien XII, Mainz
1965
HAMANS, P., “Pius XII en de jodenvervolging”, in: Emmaüs 25(1994), 67-80
HAMANS, P., “Vorming tot zelfstandige dragers van het geloof.
Priesteropleiding in Nederland tussen 1500 en 2000”, in: De vorming van de
priester in de loop der eeuwen. Viering van de vijfentwintigste dies natalis
van het grootseminarie Rolduc, Roermond 2001, 47-142
HAMANS, P., “Wie leidt wie? Elementen van bisschoppelijke leiding in
Nederland na 1960”, in: Communio 29(2004), 145-160
HEBBLETHWAITE, P., Johannes XXIII. De paus van het concilie, Haarlem 1985
HENDRIKS, J., Vaticanum II en verder... De leer van het concilie en de
ontwikkeling daarvan in de tijd daarna, Oegstgeest 1993
SCHATZ, K., Der päpstliche Primat. Seine Geschichte von den Ursprungen
bis zur Gegenwart, Würzburg 1990
SCHATZ, K., Vaticanum I (1869-1870), I-III, Paderborn 1992-1994
Er wordt een reader aangeboden
Docent
Dr. P. Hamans
Tijdstip
ZS: do. 10.50 en 11.40 uur in I, behalve op: do. 02-04 en 14-05
Examen
ZS: ma. 08-06, mondeling 20 minuten
Studieprogramma
81
10401 – 10407
10405 - Canoniek Recht. Boek 3 en 4
WS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
In deze cursus worden de canones 747-833 (over de verkondigingstaak van
de kerk) en 834-1054, 1166-1253 (over de heiligingstaak van de kerk)
behandeld, met name kerkrechtelijke vragen rond leergezag, prediking,
catechese, katholieke school, "imprimatur", de toediening van de
verschillende sacramenten (behalve het huwelijk) en sacramentaliën, rond
andere vormen van kerkelijke eredienst, kerken en kapellen, vasten en
onthouding. De codex zelf is in het college Kerkelijk recht een voor ieder
onontbeerlijk instrument. In de colleges wordt uitgegaan van de Latijnse
tekst van de codex, die de enige authentieke wetstekst is. De Nederlandse
vertaling ervan kan voor de student een hulp zijn.
Literatuur
Codex Iuris Canonici 1983 / Wetboek van Canoniek Recht, Latijns2
Nederlandse uitgave, Brussel-Baarn 1996
WIEL, C. VAN DER, De verkondigingstaak van de kerk (Leuven 1990)
LISTL, J. E.A., Handbuch des katholischen Kirchenrechts, Regensburg: Pustet
1983
LÜDICKE, KL. (ED.), Münsterischer Kommentar zum Codex Iuris Canonici,
Essen 1985 e.v.
BEAL, J. - CORIDE, J. - GREEN, TH.J., New commentary on the Code of Canon
Law, New York Mahwah 2000
Woestman, W., Sacraments, Initiation Penance, anointing of the Sick,
Ottawa 1992
HENDRIKS, J., “Het leergezag van paus en bisschoppen en de apostolische
brief Ad tuendam”, in: Communio (NL) 24(1999), 316-327
HENDRIKS, J., De katholieke school, Brugge 1987
HENDRIKS, J. "De katholieke school en het canoniek recht" in: Emmaüs
21(1990), 94-98
HENDRIKS, J., "Non siano ammessi alla sacra communione ..." in: Quaderni
di diritto ecclesiale 5(1992), 192-204
De docent verstrekt een cursus
Docent
Dr. G. Weishaupt
Tijdstip
WS:
ma. 15.20 en 16.10 uur in I, behalve op: ma. 08-12
82
Studiegids 2014/2015
Examen
WS:
ma. 12-01, mondeling 20 minuten
10407 - Canoniek Recht. Huwelijksrecht
ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Deze cursus behandelt het huwelijksrecht van het wetboek van canoniek
recht (cc. 1055-1165). Bijzondere aandacht wordt besteed aan de
christelijke visie op het huwelijk tegen de achtergrond van de culturen
waarin de kerk heeft geleefd (joodse, Romeinse en Germaanse leefwereld)
en de ontwikkeling van het kerkelijk huwelijksrecht. De cursus bespreekt de
elementen van de omschrijving die de codex van het huwelijk geeft, het
doorslaggevende belang van de consensus, de bekwaamheid van de
personen en de wettige vorm van de huwelijkssluiting, alsmede de betekenis
van de voltrekking (consummatio) van het huwelijk. Een bijzondere nadruk
ligt op de onderdelen van de kerkelijke wetgeving die van direct pastoraal
belang zijn: de voorbereiding op het huwelijk, beletselen en de dispensatie
daarin, mogelijke gebreken in de consensus en de canonieke vorm en het
gemengde huwelijk. Ook wordt aandacht besteed aan de procedures tot
nietigverklaring of ontbinding van het huwelijk alsmede aan de
mogelijkheden om een ongeldig huwelijk te valideren.
De codex zelf is in het college Kerkelijk recht een voor ieder onontbeerlijk
instrument. In de colleges wordt uitgegaan van de Latijnse tekst van de
codex, die de enige authentieke wetstekst is. De Nederlandse vertaling
ervan kan voor de student een hulp zijn.
Literatuur
HENDRIKS, J., Huwelijksrecht, canon 1055-1165 van het wetboek van
canoniek recht (Oegstgeest-Brugge 1995), of de Italiaanse editie:
HENDRIKS, J., Diritto matrimoniale. Commento ai canoni 1055-1165 del
2
Codice di diritto canonico, Milano 2001
Codex Iuris Canonici 1983 / Wetboek van Canoniek Recht, Latijns2
Nederlandse uitgave, Brussel-Baarn 1996
Procesrecht:
LÜDICKE, KL., Der kirchliche Ehenichtigkeitsprozeß nach dem Codex Iuris
Canonici von 1983, Essen 1994
Diritto matrimoniale canonico (versch. auteurs), 3 dln. (studi giuridici, dl. LVI,
LXI en LXIII, Vaticaanstad 2003-2005)
Docent
Dr. G. Weishaupt
Tijdstip
ZS: ma. 15.20 en 16.10 uur in I, behalve op: ma. 16-02, 27-04 en 25-05
Studieprogramma
Examen
ZS: wo.
24-06,
mondeling
83
20
minuten
84
Studiegids 2014/2015
11210 – 11429
11210 - Godsdienstpedagogie I
ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
- Inleiding tot de fundamentele principes van de godsdienstpedagogie.
- Praktijkinitiatie
1) Inleiding tot de fundamentele principes van de godsdienstpedagogie.
Doel van de cursus:
- Inzicht krijgen in het werkveld catechese als theologische deeldiscipline
- Kennismaken met de principes van geloofscommunicatie
Aan bod komen:
1. terminologie;
2. geschiedenis van de catechese en de lessen die men hieruit kan trekken;
3. de cultuurfilosofische context en de invloed op catechetische
theorievorming en handelen;
4. catechese en theologie.
Aan te schaffen literatuur
VLOET, J. VAN DER, Meegaan om te zien. Godsdienstpedagogie op nieuwe
e
wegen, 2 volledig herziene editie, Halewijn 2010
Oriëntatietekst voor de parochiecatechese in de Nederlandse Kerkprovincie,
Utrecht 2009
De docent zal de literatuur zelf bezorgen.
2) Praktijkinitiatie
Doel van de cursus:
Met het oog op de stage de student vertrouwd maken met didactische
principes en de ‘tools’ van het godsdienstonderwijs met name in de
basisschool.
Aan bod komen:
1. geloofscommunicatie: theorie en oefeningen;
2. wat is leren?
3. wat is didactiek?
4. overzicht van enkele ontwikkelingspsychologische kenmerken van
basisschoolkinderen;
5. overzicht en toepassing van didactische werkvormen;
6. hoe maak ik een lesvoorbereiding?
Studieprogramma
85
Evaluatie:
De evaluatie gebeurt door
- de verwerking van de leerstof via inhouds- en verwerkingsvragen tijdens
de lessen;
- de oefeningen rond geloofscommunicatie;
- een eindgesprek, voorheen examen, waarin de leerroute wordt beschreven
aan de hand van een portfolio die de studenten tijdens het jaar aanleggen
aan de hand van de reflectievragen in het handboek;
- de lesvoorbereiding die in het kader van de praktijkinitiatie werd gemaakt.
Het punt wordt toegekend op basis van de portfolio zelf, de wijze waarop de
student de leerstof heeft verwerkt, de inzet bij de oefeningen en zijn
presentatie op het eindgesprek.
Docent
Dr. J. Van der Vloet
Tijdstip
ZS: vr. 10.50 en 11.40 uur in I, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
ZS: wo. 24-06, mondeling 15 minuten
11427 - Sociale vaardigheden I. Accurate empathie
ZS - 1,5 SWU - 2 CR/ECTS
Driejaarlijkse cyclus voor jaar IV, V en VI samen:
Accurate empathie I (2014/2015)
De communicatietheorie II (2015/2016)
Capita selecta III (2016/2017)
Inhoud
Omdat het hier gaat om een groepstraining zijn de drie hoogste jaren
samengenomen. Zo zijn er voldoende deelnemers om in de groep te
oefenen. Als werkvormen zullen korte inleidingen, rollenspelen en
praktijksimulaties gehanteerd worden. Met de praktijksimulaties wordt
bedoeld dat gespreksmomenten uit het pastorale werk van een priester
worden gesimuleerd door mensen die door de docent zijn uitgenodigd en
geïnstrueerd. De thema’s hiervoor zijn deels uit de praktijk gehaald, deels
kunnen ze ook in overleg met de cursisten georganiseerd worden. De
simulaties worden op video opgenomen en in detail met de cursisten
nabesproken.
86
Studiegids 2014/2015
Ieder jaar start er een nieuwe cursus die in principe los staat van de andere
cursussen sociale vaardigheden. Elk jaar kan er daarom een nieuwe groep
instromen en na drie jaar heeft eenieder het volledige programma doorlopen.
Literatuur
De literatuur wordt gevormd door een syllabus die door de docent wordt
samengesteld.
Docent
Drs. R. Kreutzkamp
Tijdstip
ZS: wo. 10.50 en 11.40 uur in I, op: wo. 11-02, 25-02, 04-03, 11-03, 18-03,
01-04, 22-04, 13-05, 20-05 en 27-05
Examen
Het onderdeel Sociale vaardigheden wordt afgesloten met een simulatie van
een gesprek. De studenten krijgen een korte beschrijving van een
probleemsituatie waarin een (door de docent getrainde) “parochiaan” een
gesprek met een priester heeft aangevraagd. Elke student krijgt 20 minuten
om dat gesprek te voeren en in dat gesprek de vaardigheden die hij in de
cursus geleerd heeft toe te passen. (Als het even kan wordt van de simulatie
ook een video-opname gemaakt, zodat de student bepaalde stukken nog
kan terugzien.) Na afloop van het gesprek krijgt de student individueel
feedback van de trainer en de “simulatie-parochiaan” over zijn niveau van
beheersing van de vaardigheden. Dit jaar zal dat met name gaan over de
vaardigheden rondom accurate empathie.
Studieprogramma
87
91110 – 99105
91110 - Muzikale vorming. Repertoire zingen
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Wekelijks wordt met alle nieuw aangekomen studenten een gezamenlijke
zangrepetitie gehouden. Het is de bedoeling om hierdoor een gezangenrepertoire op te bouwen dat dienstig is voor de liturgische vieringen en als
uitgangspunt kan dienen voor de muzikale vorming. Tevens worden
aspecten van de muziektheorie behandeld gericht op het repertoire zingen
en als voorbereiding op de cursus muzikale vorming. Ook wordt er een
algemene inleiding gegeven over de liturgische zang en krijgt de
stemvorming de nodige aandacht.
Docent
Drs. E. Smeets
Aan te schaffen literatuur
Graduale Triplex
Laus Deo: gebeden, vieringen, gezangen, Roermond 2000
Overige literatuur
Zie literatuurlijst bij: → 91410 Muzikale vorming
Tijdstip
WS:
wo. 10.50 uur in I
ZS: wo. 09.00 uur in I, behalve op: wo. 18-02
Examen
Er wordt geen examen afgenomen
91410 - Muzikale vorming. Koorscholing en stemvorming
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Inhoud
Deze driejarige cursus beoogt een gedegen muzikale scholing te bieden, en
poogt de cursisten op te leiden tot priester-cantor, opdat zij in de pastoraalliturgische praktijk als zodanig kunnen functioneren. Het belang van deze
vorming wordt aangeduid in de constitutie over de heilige liturgie
Sacrosanctum Concilium en in de instructie Musicam Sacram, alsook in de
Instructio de sacrorum alumnorum liturgica institutione van 1967, die een
concrete uitwerking vindt in de ‘Beleidsnota kerkmusicus’ 2010, verschenen
88
Studiegids 2014/2015
in Liturgische Documentatie – Bijlage bij het directorium voor de
Nederlandse Kerkprovincie nr. 10.
De liturgisch-muzikale vorming van priesterstudenten wordt onderverdeeld
in theoretische kennis en praktische vaardigheden, maar is primair
praktijkgericht.
Voor wat betreft de theoretische vorming is een kennis van de
grondbeginselen van de algemene muziekleer onontbeerlijk, alsook een
globale kennis van de kerkmuziekgeschiedenis. Daarnaast wordt aandacht
besteed aan de vormleer, aan het repertoire en de praktijk van het
gregoriaans, de hymnologie, het gangbare repertoire van ordinarium- en
propriumgezangen in de bestaande zangbundels uit onze streken en de
kerkelijke richtlijnen voor de liturgische muziek. Daarbij ligt het accent op het
bevorderen van het beleven van de liturgische zang als een uiting van
actieve deelname van alle participanten.
In het kader van de praktische vorming wordt aandacht besteed aan
stemvorming en solfège, vaardigheid in het zingen van het gangbare
liturgisch repertoire in het gregoriaans en het Nederlands, en de vaardigheid
om een liturgisch verantwoorde orde van dienst samen te stellen en als
priester-cantor uit te voeren.
De eerste twee onderdelen van de driejarige cursus worden cyclisch
gegeven: in het ene jaar van de cyclus staat een koorscholings- en
stemvormingsproject op het programma, in het andere jaar een cursus
gregoriaans (voor Jaar IV en V). Voor 2014/2015 staat de cursus
koorscholing en stemvorming op het programma. In Jaar VI volgt het derde
en laatste onderdeel, t.w. een cursus geschiedenis van de Nederlandstalige
kerkmuziek en de huidige praktijk. In dit laatste jaar is ook de voormalige
cursus ‘Muzikale vorming voor priester en diaken’ geïntegreerd.
Aan te schaffen literatuur
Graduale Triplex
Liber Cantualis
Laus Deo
Gezangen voor Liturgie
Zingt Jubilate
JANSEN, A., Horen, zien en zingen. Koorscholing voor amateurzangers
(eigen uitgave)
Overige literatuur
Praktijktijdschriften: Koorinformatie, Overzicht van de gezangen,
Gregoriusblad, Koorgeleide, Tijdschrift voor Gregoriaans, Continuo.
AGUSTONI, L. - GÖSCHL, J.B., Einführung in die Interpretation des
Gregorianischen Chorals, Bd. 1 Grundlagen, Kassel 1987, Band 2 und 3
Ästhetik, Regensburg 1992
BEEMSTER, G. E.A., Zet de zang in: werkboek voor de opleiding van een
cantor 1, SNK 1999
ELEMANS, J., Gregoriaans zingen: een handreiking, deel 1 t/m 4, AmersfoortUtrecht: NSGV-Unisono 2005-2009
Studieprogramma
89
GUTZWILLER, J., Körperklang - Klangkörper, Ein Arbeitsbuch über
Körperarbeit für Chorleiter, Sänger und Instrumentalisten, Musikedition
Nepomuk 1997
KEYZER, A. DE E.A., De lof Gods geef ik stem: inzichten en achtergronden
van de vocale muziek in de rooms-katholieke eredienst, Gooi en Sticht 1993
KLÖCKNER, S., Handbuch Gregorianik. Einführung in Geschichte, Theorie
und Praxis des Gregorianischen Chorals, Regensburg 2009
KOCK, G., Op de maat van de liturgie. Een handreiking voor muziek in de
eucharistie, SNK 1996
LUTH, J. E.A., Het kerklied: een geschiedenis, Boekencentrum-Mozaïek 2001
“Muziek en zang in de liturgie”, in: Tijdschrift voor Liturgie (84)2000
TURCO, A., Il canto gregoriano I & II, Rome 1996; in een vertaling van A.C.
VERNOOIJ verschenen onder de titel Het gregoriaans I & II, Nederlandse SintGregoriusvereniging, Utrecht 1993
Verdere literatuur wordt in de lessen aangereikt. Voor de lessen en de
praktijk is een chromatische stemfluit en/of een stemvork nodig.
Er wordt een reader uitgereikt aan Jaar IV, V en VI
Docent
Drs. E. Smeets
Tijdstip
WS/ZS:
wo. 09.50 uur in I, behalve op: wo. 18-02
Examen
De eindwaardering voor deze cursus wordt gebaseerd op de wekelijkse
lesprestaties en op een mondeling tentamen (15 min.) na afloop van het
zomersemester, op: wo. 03-06
91610 - Muzikale vorming. Nederlandstalige kerkmuziek
WS - 1 SWU – 1,5 CR/ECTS
Voor de vakbeschrijving zie: → 91410 Muzikale vorming
Docent
Drs. E. Smeets
Tijdstip
WS:
wo. 09.00 uur in I
Examen
De eindwaardering voor deze cursus wordt gebaseerd op de wekelijkse
lesprestaties en op een mondeling tentamen (15 minuten) na afloop van het
wintersemester op: wo. 21-01
90
Studiegids 2014/2015
95401 - Toegepaste godsdienstpedagogie. Groepssupervisie voor
catechese
WS en ZS
Inhoud
Deze groepssupervisie voor Jaar IV vindt plaats gedurende vier sessies
samen met Jaar VII. De supervisie gaat uit van een lesverslag van een
student, die een gegeven les komt voorstellen en met de anderen bespreekt.
Daarbij worden gebruikt: de schriftelijke lesvoorbereidingen van de stagiairs,
de observaties van de mentor, de supervisor, de evaluaties door de stagiairs
zelf van het lesgebeuren over één les of over verschillende lessen.
Doordat er telkens een andere student aan de beurt komt, krijgen de
groepsleden de kans ook de ervaringen van anderen, hun vorderingen en
hun moeilijkheden te leren kennen, evenals de eigen situatie van elke
school en van de parochie, waarbinnen deze school gelegen is.
Daarmee is het doel van deze groepssupervisie gegeven: de studenten
leren samen, onder leiding van de supervisor, nadenken over de ervaringen
van de afzonderlijke leden van de groep, opgedaan in de school of in
verband met het functioneren in de school om daaruit zoveel mogelijk
vruchten te plukken voor het eigen catechetisch functioneren. Zo kunnen ze
komen tot een beter besef van hun eigen grenzen en mogelijkheden en
groeien in hun roeping als catecheet. De groepssupervisie wordt aangevuld
door de bespreking van catechetische methoden en didactische
vaardigheden door de docent.
Supervisor
Dr. J. Van der Vloet
Tijdstip
De groepssupervisie voor Jaar IV en Jaar VII vindt plaats op:
wo. 12-11: 13.30 en 14.20 uur
wo. 03-12: 13.30 en 14.20 uur
wo. 04-03: 13.30 en 14.20 uur
wo. 25-03: 13.30 en 14.20 uur
95405 - Individuele supervisie catechese
WS en ZS - 4 SWU - 6 CR/ECTS
Inhoud
Na afloop van deze stageperiode is de student in staat om voor zichzelf te
verwoorden en aan te voelen welke vaardigheden, kennis en attitudes met
betrekking tot het catechese geven hij zich eigen gemaakt heeft en welke
aandachtspunten nog verdere verdieping nodig hebben.
Vervolgens is de student in staat om met behulp van o.a. deze tijdens de
stage gewonnen inzichten zelfstandig catechese te geven op de basisschool
en zijn functioneren in deze in de praktijk steeds verder te verbeteren.
Studieprogramma
91
Inhoud:
Het eigen functioneren van de student, zijn specifieke aanleg of gebrek
daaraan en
de methoden zoals in het collegedictaat overhandigd (vooral: het didactischanalytisch model).
Methode:
Hiertoe wordt aan het begin van het collegejaar een college gegeven waarbij
het collegedictaat
(inclusief de opzet van het stageverslag) wordt
overhandigd en besproken en tijdens welk concrete afspraken worden
gemaakt m.b.t. de supervisie. Deze supervisie zal bestaan uit 3-4 bezoeken
door de supervisor op de stageschool van door de student verzorgde
lesmomenten en de beoordeling van het te maken stageverslag.
Uitgangspunt voor de supervisiegesprekken zijn de lesvoorbereidingen, de
evaluaties van de lessen door de werkbegeleider op de stageschool en de
student en de observaties van de supervisor.
Evaluatie:
De supervisie zal uitmonden in een beoordeling van de lespraktijk en een
beoordeling van het stageverslag (deze laatste in overleg met de docent die
de groepssupervisie verzorgt).
Supervisor
J. Marx
95601 - Groepssupervisie: pastoraal handelen in de parochie
WS en ZS - 2 SWU - 3 CR/ECTS
Aan de hand van een parochie-overzicht, verbatims, verslagen en gemaakte
teksten voor de liturgie wordt de parochiële pastoraal en het functioneren
van de stagiair daarin groepsgewijs besproken.
Supervisor
Mgr. dr. J. Vries
Tijdstip
WS:
do. 09.50 uur in IV
ZS: do. 09.00 uur in IV, behalve op: do. 02-04 en 14-05
95605 - Individuele supervisie: pastoraal handelen in de parochie
Inhoud
Naast de individuele gesprekken van de stagiair met de stage-pastoors over
hun stage-activiteiten, kan de student op eigen verzoek, op verzoek van de
92
Studiegids 2014/2015
stage-pastoor of op verzoek van de supervisor deze verder evalueren met
de supervisor van het seminarie.
Supervisor
Mgr. dr. J. Vries
98199 - Inleiding tot het wetenschappelijk werken en tot de filosofische
en theologische literatuur
ZS - 1 SWU – 1,5 CR/ECTS
Inhoud
Deze cursus geeft een introductie in de analyse en de systematiek van het
wetenschappelijk werken. Structuren, opbouw, hulpmiddelen en methodes
zullen worden onderzocht en tevens door zelfstandige oefeningen worden
toegepast.
De volgende onderdelen komen aan de orde:
1) wetenschappelijk werken als menselijke activiteit: het gesproken en
geschreven
woord
(“luisteren”,
“begrijpen”,
“schrijven”,
“dialogiseren”);
2) de geschreven tekst als een bron van kennis;
3) literaire genres van wetenschappelijke teksten (monografie, dialoog,
essay, artikel, handboeken, inleidingen, lexica, edities, recensies);
4) de wetenschappelijke bibliotheek (geschiedenis, indelingen en
coderingen, werken met het bestand van een bibliotheek;
5) het analyseren van wetenschappelijke teksten (lezen, begrijpen,
samenvatten, parafraseren, structureren en memoriseren);
6) het
organiseren
en
samenstellen
(synthetiseren)
van
wetenschappelijke
teksten
(structuuropbouw,
indelingen,
inhoudsopgave, citeren, begin en einde etc.).
Literatuur
LOUWERSE, C., Studeren kun je leren, Nijkerk 1983
POENICKE, K., Wie verfaßt man wissenschaftliche Artikel?, Mannheim/Zürich/
Wien 1988
De docent reikt een reader aan
Docent
Dr. D. Rohling
Tijdstip
ZS: vr. 11.40 uur in II, behalve op: vr. 13-02, 03-04 en 22-05
Examen
ZS: do. 11-06, schriftelijk
Studieprogramma
93
98315 – Werkstuk filosofie II
ZS - 2 CR/ECTS
Dit werkstuk wordt geschreven in het kader van het college: → 01301 Lezen
van filosofische teksten II (werkcollege filosofie II)
Zie verder bij 'Schriftelijke werkzaamheid' vanaf p. 127.
98540 - Werkcollege theologie II
WS - 3 CR/ECTS
Thema 2014/2015:
Vakgroep VI. Moraaltheologie en spiritualiteit
“De reikwijdte van absolute normen”
Docent
Dr. L. Hendriks
Deelname
Studenten van Jaar IV en V
Inhoud
Een belangrijk element binnen de katholieke moraaltheologie wordt gevormd
door de leer over het intrinsieke kwaad en de daarbij behorende absolute
normen, zoals die in Veritatis splendor (nrs. 80-82) opnieuw onder woorden
worden gebracht. Dit werd nodig na het ontstaan van verschillende
stromingen die het bestaan van handelingen die al vanuit zichzelf
(“instrinsiek”) verwerpelijk zijn, ontkenden. Desalniettemin is het bestaan van
intrinsiek kwaad al in de vroegste tijden van de Kerk, bijvoorbeeld door
Augustinus, beschreven.
Bij het bepalen van wat intrinsiek kwaad genoemd kan worden, doen zich
echter problemen voor. Augustinus noemt de leugen intrinsiek kwaad, maar
tot hoever gaat dat in de praktijk? Waarom is de doodstraf geen intrinsiek
kwaad? Zijn er absolute normen veranderd in de loop van de geschiedenis
en hoe is dat dan te verklaren?
In dit werkcollege wordt ingegaan op de reikwijdte van absolute normen, op
hun oorsprong en op de toepassing ervan.
Zie verder bij 'Schriftelijke werkzaamheid' vanaf p. 127.
Tijdstip
WS: di. 09.00 en 09.50 uur in I, op: di. 30-09, 07-10, 21-10, 04-11,
18-11, 02-12 en 16-12
94
Studiegids 2014/2015
98545 – Werkstuk theologie II
ZS - 2 CR/ECTS
In het ZS van Jaar IV en V schrijven de studenten een werkstuk bij een
door henzelf te kiezen docent of in aansluiting aan het werkcollege van het
wintersemester.
Zie verder bij 'Schriftelijke werkzaamheid' vanaf p. 127.
99105 - Logopedie
Inhoud
Het doel van deze lessen is de stem tot volle ontplooiing te brengen en
vervolgens een pittige, energieke articulatie aan te leren, zodat men zich in
alle omstandigheden duidelijk verstaanbaar kan maken. Eventuele
uitspraakfouten worden gecorrigeerd en, indien noodzakelijk, houding en
ademhaling.
Met betrekking tot de buitenlandse studenten wordt vooral veel individuele
aandacht aan de uitspraak geschonken. Articulatie en accentvorming
vormen hierbij het belangrijkste onderdeel.
Literatuur
COOIJMANS, H., Uw spraak verraadt u, 6e dr., Sittard: Alberts 1978
Aanvullende aangepaste oefenstof.
Deelname
Logopedie is verplicht voor de studenten van Jaar I en II.
Wat de overige studenten betreft wordt individueel bekeken of deelname
gewenst is.
Docent
Mevr. M. Barenbrug-Pijpers
Tijdstip
Volgens afspraak
PROGRAMMA VOOR JAAR VII – DIACONAAL JAAR
De doelstelling van het programma van het diaconale jaar is het begeleid
ingroeien in de parochiële pastoraal en leren aan de hand van de praktijk.
De colleges en practica van het diaconale jaar bestaan uit vier onderdelen:
I Begeleiding van de diaconale stage
II Achtergrondreflectie
III Reflectie op bijzondere pastorale werkvelden
Jaar VII
95
IV Specifieke themata
Een totaaloverzicht van de onderdelen I t/m IV is terug te vinden in het
collegerooster voor Jaar VII op p. 120-121.
I. BEGELEIDING VAN DE DIACONALE STAGE
1. Algemene supervisie
Voor de cursus praktische homiletiek brengen de studenten een
cassettebandje mee van een preek die zij tevoren in hun parochiekerk
hebben gehouden. Voorts brengen zij voor de supervisie een gedetailleerd
verslag van hun activiteiten en bij gelegenheid verbatims mee van pastorale
gesprekken die zij hebben gevoerd, volgens de aanwijzingen van de
supervisor.
Docent
Mgr. dr. S. Van Calster
Tijdstip
do. 18-09:
do. 09-10:
do. 13-11:
do. 04-12:
do. 05-03:
do. 26-03:
do. 07-05:
09.00 en 09.50 uur
09.00 en 09.50 uur
09.00 en 09.50 uur
09.00 en 09.50 uur
09.00 en 09.50 uur
10.50 en 11.40 uur
13.30 en 14.20 uur
2. Supervisie liturgische ervaringen en liturgisch practicum
Docent
Mgr. R. Maessen
Tijdstip
di. 07-10:
wo. 03-12:
di. 03-03:
di. 24-03:
15.20 en 16.10 uur
15.20 en 16.10 uur
15.20 en 16.10 uur
15.20 en 16.10 uur
3. Supervisie catechese
96
Studiegids 2014/2015
Zie: → 95401 en 95405
Docent
Dr. J. Van der Vloet
Tijdstip
De groepssupervisie voor Jaar IV en Jaar VII vindt plaats op:
wo. 12-11: 13.30 en 14.20 uur
wo. 03-12: 13.30 en 14.20 uur
wo. 04-03: 13.30 en 14.20 uur
wo. 25-03: 13.30 en 14.20 uur
II. ACHTERGRONDREFLECTIE
4. De bestuurlijke en pastorale situatie in het bisdom
Docent
Mgr. dr. J. Vries
Tijdstip
di. 16-09:
di. 07-10:
di. 11-11:
di. 03-03:
di. 24-03:
13.30 en 14.20 uur
09.00 en 09.50 uur
09.00 en 09.50 uur
13.30 en 14.20 uur
13.30 en 14.20 uur
5. Het proces van vitalisering en herstructurering in ons bisdom
Docent
A. Filott RA
Tijdstip
di. 24-03:
09.00 en 09.50 uur
Docent
Mgr. dr. H. Schnackers
Tijdstip
di. 05-05:
10.50 en 11.40 uur
6. Priester en parochiepastoraal
Jaar VII
97
Aan te schaffen literatuur
DOLAN, T., Priests for the third millennium, Huntingdon: Our Sunday Visitor
2000
Overige literatuur
BIANCHI, E., “Rijping en groei van het priesterleven: structuren en patronen”,
in: Emmaüs 2002, 142-160
DANNEELS, G., “Rituelen in, sacramenten out”, in: Tijdschrift voor liturgie,
86(2002), 306-322
DANNEELS, G., “De tijd van de ballingschap leert, dat God het moet doen”, in:
30 Jours, 4(1998), 31-37
MAASSEN, J., Kerkopbouw binnen een parochiefederatie, Utrecht 1999
MÜLLER, W., Verschwiegene Wunden: sexuellen Missbrauch in der
katholischen Kirche erkennen und verhindern, München: Kösel 2010
WOJTYLA, K., “Mission de France”, in: Kerkelijke documentatie, 2002, 271276
WOJTYLA, K., “Koppig katholicisme”, in: Kerkelijke documentatie, 2002, 277285
Docent
Mgr. dr. H. Schnackers
Tijdstip
wo. 17-09:
do. 09-10:
di. 11-11:
di. 02-12:
wo. 25-03:
10.50 en 11.40 uur
10.50 en 11.40 uur
10.50 en 11.40 uur
10.50 en 11.40 uur
10.50 en 11.40 uur
7. De pastoraal van het parochieopbouwwerk
Docent
Mgr. F. Wiertz
Tijdstip
wo. 04-03:
19.00 en 19.50 uur te Roermond
III. REFLECTIE OP BIJZONDERE PASTORALE WERKVELDEN
8. Identiteit katholiek onderwijs
Docent
Mevr. M. van Helvert
Tijdstip
do. 18-09:
10.50 uur
98
do. 13-11:
do. 04-12:
Studiegids 2014/2015
10.50 uur
10.50 uur
9. Parochiële catechese
Docent
Drs. M. Hooijschuur
Tijdstip
do. 13-11:
13.30 en 14.20 uur in I
10. Volwassenencatechese
Docent
Drs. M. Hooijschuur
Tijdstip
do. 13-11:
15.20 en 16.10 uur in I
11. Mogelijkheden van jongerenpastoraal in een parochie
Docent
Mevr. M.-J. Degens
Tijdstip
wo. 17-09:
09.00 en 09.50 uur
12. Roepingenpastoraal: begeleiding van mensen die mogelijk roeping
hebben
Docent
Foyervader A. Pierik
Tijdstip
di. 07-10:
10.50 en 11.40 uur
13. Huwelijksvoorbereiding; de natuurlijke geboorteregeling en haar
belang voor het gezin
Docent
Mevr. V. Demandt-Kessels
Jaar VII
Tijdstip
di. 24-03:
99
10.50 en 11.40 uur
14. Nieuwe evangelisatie en vitalisering van de Kerk
Docent
Pater B. van Oudheusden
Tijdstip
wo. 03-12:
09.00 en 09.50 uur
15. Kansen voor de parochies vanuit nieuwe geloofsgemeenschappen
Docent
Pastoor S. Nevelstein
Tijdstip
di. 16-09:
15.20 en 16.10 uur
16. Alphacursus
Docent
Pastoor J. Smith
Tijdstip
do. 05-03:
11.40, 13.30 en 14.20 uur in I
17. Life-teen
Docent
Pastoor H. Gerfen
Tijdstip
wo. 12-11:
15.20 en 16.10 uur
18. Het WeG-project
Docent
Drs. R. Landré
100
Tijdstip
wo. 08-10:
Studiegids 2014/2015
13.30, 14.20 en 15.20 uur in I
19. Kairos: opleiding voor catechist en parochie-assistent in het
bisdom Roermond
Docent
J. de Bruin
Tijdstip
di. 07-10:
13.30 en 14.20 uur
20. Theologisch Instituut Rolduc (TIR): opleiding tot permanent diaken,
priester, pastorale werk(st)er, geestelijk verzorger en docent
godsdienst/ levensbeschouwing
Docent
A. Batens
Tijdstip
wo. 08-10:
09.00 en 09.50 uur
21. Sociaal-caritatieve werken (diaconie) in de parochie
Docent
Drs. H. Vossen
Tijdstip
wo. 12-11:
wo. 04-03:
do. 26-03:
09.00 en 09.50 uur
09.00 en 09.50 uur
09.00 en 09.50 uur
22. Ouderenpastoraal in de parochie
Docent
Drs. J. Beckers
Tijdstip
di. 16-09:
di. 02-12:
di. 03-03:
10.50 en 11.40 uur
09.00 en 09.50 uur
10.50 en 11.40 uur
Jaar VII
23. Begeleiding van zieken en stervenden
Docent
Mgr. drs. A. Franssen
Tijdstip
wo. 17-09:
di. 11-11:
di. 02-12:
13.30, 14.20, 15.20 en 16.10 uur
13.30, 14.20 en 15.20 uur
13.30, 14.20 en 15.20 uur
24. Organisatie van het ziekenpastoraat in de parochie
Docent
Deken W. van Rens
Tijdstip
di. 05-05:
13.30 en 14.20 uur
25. Pastoraal rond het sacrament van boete en verzoening
Docent
Dr. G. Wilkens
Tijdstip
wo. 25-03:
09.00 en 09.50 uur
26. Pastoraalpsychologie
Docent
Drs. F. Keyers
Tijdstip
wo. 06-05:
do. 07-05:
09.00, 09.50, 10.50 en 11.40 uur
09.00, 09.50, 10.50 en 11.40 uur
27. Canoniek Recht voor de pastorale praktijk
Aan te schaffen literatuur
101
102
Studiegids 2014/2015
HENDRIKS, J., Kerkelijk recht. Handboek voor de pastorale praktijk met de
bijzondere bepalingen voor Nederland, Oegstgeest: Colomba, 1998
Overige literatuur
De reeks "Regelingen R.K.-Kerkgenootschap in Nederland" (verkrijgbaar bij
het Secretariaat R.K.- Kerkgenootschap, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht),
m.n. nrs.
2: Algemeen reglement voor het katholiek onderwijs.
3:
Algemeen reglement voor het bestuur van een parochie van de
Rooms Katholieke Kerk in Nederland.
(Nadere regelingen bij het Algemeen reglement voor het bestuur van een
parochie voor het bisdom Roermond, in: Analecta voor het bisdom
Roermond 69 (1988) 143-151).
7: Regeling persoonsregistraties parochies.
11: Algemene bepalingen voor kerkelijke rechtspersonen en katholieke
burgerlijke rechtspersonen in de r.k. Kerkprovincie in Nederland.
12: Procedure bij klachten van seksueel misbruik
Docent
Dr. G. Weishaupt
Tijdstip
wo. 08-10:
wo. 12-11:
wo. 03-12:
wo. 04-03:
10.50 en 11.40 uur
10.50 en 11.40 uur
10.50 en 11.40 uur
10.50 en 11.40 uur
IV. SPECIFIEKE THEMATA
28. Vrouw en kerk en het werk van de stichting Mgr. Schrijnen-Huis
Docent
Mevr. A.M.W. Stikvoort
Tijdstip
do. 18-09:
13.30, 14.20 en 15.20 uur
29. Problemen bij ongewenste zwangerschap en wegen
hulpverlening. Inleiding, film Net als jij, toelichting en discussie
Docent
Medewerk(st)er van Siriz
Tijdstip
do. 26-03:
13.30, 14.20 en 15.20 uur
tot
Jaar VII
103
30. Praktische omgang met persoonlijke verzekeringen en belastingen
en met persoonlijke honoreringsregelingen
Docent
J. Ronckaerts
Tijdstip
di. 16-09:
09.00 en 09.50 uur
31. Praktische omgang met parochieadministratie. Administreren en
jaarstukken
Docent
J. Ronckaerts
Tijdstip
di. 03-03:
09.00 en 09.50 uur
104
Studiegids 2014/2015
FACULTATIEVE CURSUSSEN
De volgende cursussen worden facultatief
geschiedt altijd in overleg met de studieprefect.
00110
00211
00284
00380
00382
00386
91100
aangeboden.
Deelname
Hebreeuws I
Hebreeuws II
Cursus Kerklatijn
Lectuurcursus oudchristelijk Latijn
Lectuurcursus oudchristelijk Grieks
Literatuurcursus Kerklatijn
Muzikale vorming. Directiecursus
BESCHRIJVING VAN DE VAKKEN
00110 - Hebreeuws I
Inhoud
Gedurende twee semesters een inleiding in het Bijbelhebreeuws: alfabet,
lezen, schrijven, basale kennis van woordenschat, grammatica en syntaxis.
Aan te schaffen literatuur
LAMBDIN, TH., Introduction to biblical Hebrew, London: Darton, Longman and
Todd 2010
Docent
Drs. M. Heemels
Tijdstip
in onderling overleg
Examen
Wekelijks schriftelijk huiswerk en een toets in de examenperiode
00211 - Hebreeuws II
Inhoud
Gedurende twee semesters een voortzetting van de vorig jaar begonnen
cursus.
Aan te schaffen literatuur
LAMBDIN, TH., Introduction to biblical Hebrew, London: Darton, Longman and
Todd 2010
Facultatieve cursussen
105
Docent
Drs. M. Heemels
Tijdstip
in onderling overleg
Examen
Wekelijks schriftelijk huiswerk en een toets in de examenperiode.
00284 - Cursus Kerklatijn
Inhoud
In de Postsynodale Adhortatie Sacramentum Caritatis van 22 februari 2007,
die betrekking heeft op de viering van de Romeinse misritus volgens het
Missale van Paulus VI, vraagt paus Benedictus XVI dat toekomstige
priesters in hun seminarietijd erop voorbereid worden om de heilige mis in
het Latijn te verstaan en te celebreren alsmede Latijnse teksten te gebruiken
en de Gregoriaanse Choraal te zingen (n. 62). In zijn Motu proprio
Summorum Pontificum wordt van de priesters, die de heilige mis in de
Romeinse ritus volgens het missaal van Pius V c.q. Johannes XXIII vieren,
verwacht dat zij ervoor geschikt (idonei) zijn. Dit houdt mede in dat zij
voldoende kennis van het Latijn dienen te hebben. Deze cursus beoogt in
verband met beide pauselijke documenten aan de hand van het “Handboek
voor Kerklatijn” uitgegeven door de Vereniging voor Latijnse Liturgie de
grammatica en de syntaxis van het Latijn te herhalen en te verdiepen.
De student zal door deze cursus de nodige vaardigheid verwerven om
liturgische teksten in het Latijn (oraties, prefaties, psalmen) te vertalen.
Literatuur
Vereniging voor Latijnse Liturgie, Handboek voor Kerklatijn
Docent
Dr. G. Weishaupt
Tijdstip
In onderling overleg
Examen
Volgens afspraak
00380 - Lectuurcursus oudchristelijk Latijn
Inhoud
In deze cursus zullen enkele oudchristelijke Latijnse teksten worden gelezen
en geïnterpreteerd. De cursus wordt aangeboden aan studenten vanaf Jaar
106
Studiegids 2014/2015
III die Latijn in hun vooropleiding hebben gehad of die op Rolduc twee jaar
Latijn hebben gevolgd en dit met een examen hebben afgesloten.
Literatuur
De teksten die eventueel in overleg met de studenten kunnen worden
gekozen, zullen in de vorm van een kopie (ad usum privatum) ter
beschikking worden gesteld.
Docent
Drs. G. Dölle
Tijdstip
In onderling overleg
Examen
Er wordt regelmatig huiswerk opgegeven. Er volgt geen examen.
00382 - Lectuurcursus oudchristelijk Grieks
Inhoud
In deze cursus zullen enkele oudchristelijke Griekse teksten worden gelezen
en geïnterpreteerd. De cursus wordt aangeboden aan studenten vanaf Jaar
III die Grieks in hun vooropleiding hebben gehad of die op Rolduc twee jaar
Grieks hebben gevolgd en dit met een examen hebben afgesloten.
Literatuur
De teksten die eventueel in overleg met de studenten kunnen worden
gekozen, zullen in de vorm van een kopie (ad usum privatum) ter
beschikking worden gesteld.
Docent
Drs. G. Dölle
Tijdstip
In onderling overleg
Examen
Er wordt regelmatig huiswerk opgegeven.
00386 - Literatuurcursus Kerklatijn
Inhoud
In de Postsynodale Adhortatie Sacramentum Caritatis van 22 februari 2007
vraagt paus Benedictus XVI dat toekomstige priesters in hun seminarietijd
erop voorbereid worden om de heilige mis in het Latijn te verstaan en te
Facultatieve cursussen
107
celebreren alsmede Latijnse teksten te gebruiken en de Gregoriaanse
Gezangen te zingen (n. 62). Om aan de oproep van de Heilige Vader te
voldoen wordt in deze literatuurcursus een selectie van presidiaalgebeden
(collecta, oratio super oblata c.q. secreta, postcommunio alsmede de
prefatio) uit het Romeins missaal (Pius V en Paulus VI) vertaald.
De cursus beoogt naast een verdieping van de Latijnse grammatica en de
syntaxis een bespreking van de stilistische vorm en de theologische inhoud
van de presidiaalgebeden.
Literatuur
BRACCHI, R., “Il Latino liturgico sulla Bocca del Popolo”, in: Il Latino e i
Christiani. Un bilancio all'inizio del terzo millennio, a cura di E. dal Covolo –
M. SODI, Città del Vaticano 2002, 489-507
DUMAS, A., “Pour mieux comprendre les textes liturgique du Missel Romain”,
in: Notitiae 6 (1970), 194-213
DUMAS, A., “Les préfaces du nouveau Missel”, in: Ephemerides Liturgicae 85
(1971), 16-28
PAVANETTO, C., Elementa linguae et grammaticae latinae, sexta editio aucta
et emendata, Roma 2005
PASCHER, J., Die Orationen des Missale Romanum Papst Pauls VI, 1. Teil.
Die Advents- und Weihnachtszeit, St. Ottilien 1981
SODI, M., “La latinitas dei libri liturgici. L'Euchologia del Tempus Adventus
nel Missale Romanum di Paolo VI: dalla filologia alla teologia eucaristica”,
in: Il Latino e i Christiani. Un bilancio all'inizio del terzo millennio, a cura di E.
DAL COVOLO – M. SODI, Città del Vaticano 2002, 375-483
De Latijnse teksten uit de Romeinse missalen van Pius V en Paulus VI die in
de cursus gelezen worden, worden ter beschikking gesteld in de vorm van
stencils.
Deelname
Studenten die in hun vooropleiding het eindexamen Latijn hebben afgelegd
of op Rolduc de tweejarige basiscursus Latijn met een examen hebben
afgesloten
Docent
Dr. G. Weishaupt
Tijdstip
In onderling overleg
Examen
Volgens afspraak
108
Studiegids 2014/2015
91100 - Muzikale vorming. Directiecursus
Inhoud
In overleg met de staf wordt een student benaderd om de leiding van de
liturgische zang op zich te nemen en de schola cantorum muzikaal te leiden.
In aansluiting op de cursus Muzikale vorming in de jaren IV, V en VI poogt
deze cursus te assisteren bij het verwerven van praktische vaardigheden
aangaande de directie van eenvoudige gezangen ten behoeve van de
muziek in de liturgie.
Literatuur
Zie literatuurlijst bij: → 91410 Muzikale vorming
Docent
Drs. E. Smeets
Tijdstip
WS/ZS: volgens afspraak
Examen
Aan deze cursus is geen specifiek examen verbonden
Roosters
109
ROOSTERS
Basisrooster voor jaar I
Wintersemester 2014/2015
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Ned-tt I
5 Latijn
3
Lit.jaar
3
Latijn
3
9.50
Ned-tt I
5 Latijn
3
Euch.
3
Grieks
3
10.50 Alg. gesch.
5 Grieks
3
Muzik.v.
1
Bijbel
4 Latijn
3
11.40 Alg. gesch.
5 Grieks
3
Priest.sp.
3
Kerk.doc.
4 Priest.sp.
3
13.30 Inl. KG
5
14.20 Inl. KG
5
15.20 Christ. gel.
5 Nederl.
4
16.10 Christ. gel.
5 Nederl.
4
Roosters
9.00
Zomersemester
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
9.00
Engels-I
2 Latijn
3
Muzik.v.
1
Latijn
9.50
Engels I
2 Latijn
3
Euch.
3
Bijbel
4 Grieks
3
10.50 Alg. gesch.
5 Grieks
3
Lit.jaar
3
Inl.fil/kerk.doc
3 Grieks
3
11.40 Alg. gesch.
5 Grieks
3
Priest.sp.
3
Inl.fil/kerk.doc
3 Inl.wet.w.
2
13.30 Kunstgesch
5
Ned-tt I
3
14.20 Kunstgesch
5
Ned-tt I
3
15.20 Christ.gel.
5 Nederl.
4
16.10 Christ.gel.
5 Nederl.
4
Onregelmatig:
02101 Inl. filosofie
04105 Kerkelijke documenten
Aanvullende vakken die uitsluitend door de buitenlandse studenten gevolgd worden (cursief gedrukt):
00125 Ned-tt-I (Nederlands als tweede taal I; deze cursus wordt gevolgd i.p.v. de reguliere cursus Nederlands)
00185 Engels-I
3
110
Studiegids 2014/2015
Examens jaar I
Wintersemester 2014/2015
Roosters
di. 16-12
Grieks I
schriftelijk
vr. 19-12
Latijn I
schriftelijk
ma. 12-01
Inleiding kerkgeschiedenis
schriftelijk
di. 13-01
Kerkelijke documenten
mondeling 15 minuten
vr. 16-01
Algemene geschiedenis
schriftelijk
ma. 19-01
Liturgie van de eucharistie
schriftelijk
wo. 21-01
Inleiding christelijk geloven
mondeling 15 minuten
vr. 23-01
Inleiding liturgisch jaar
schriftelijk
ma. 26-01
Inleiding priesterlijke spiritualiteit
schriftelijk
di. 26-05
Grieks I
schriftelijk
vr. 29-05
Latijn I
schriftelijk
di. 09-06
Inleiding priesterlijke spiritualiteit
schriftelijk
wo. 10-06
Algemene geschiedenis
schriftelijk
do. 11-06
Inleiding wetenschappelijk werken
schriftelijk
vr. 12-06
Inleiding christelijk geloven
mondeling 15 minuten
di. 16-06
Kerkelijke documenten
mondeling 15 minuten
wo. 17-06
Inleiding liturgisch jaar
schriftelijk
vr. 19-06
Liturgie van de eucharistie
schriftelijk
ma. 22-06
Inleiding kunstgeschiedenis
schriftelijk
di. 23-06
Inleiding filosofie
schriftelijk
Zomersemester
Roosters
111
Basisrooster voor jaar II
Wintersemester 2014/2015
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
9.00
Logica
2 Latijn
3
KG Pa.
4
9.50
Logica
3
KG Pa.
4
4 Grieks
3
KG Pa.
4
11.40 Antieke fil.
4 Grieks
3
13.30 Inl. NT
3 Ned-tt II
4
14.20 Inl. NT
3 Ned-tt II
4
15.20 Engels II
2
16.10 Engels II
2
Lez.fil.
5 Latijn
Kosmol.
5 Latijn
3
Kosmol.
5 Logica
3
Grieks
3
3
Roosters
2 Latijn
10.50 Antieke fil.
Vrijdag
Zomersemester
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
9.00
Antieke fil.
4 Latijn
3
KG Pa.
4
Lez.fil.
5 Latijn
3
9.50
Antieke fil.
4 Latijn
3
KG Pa.
4
Kosmol.
5 Grieks
3
10.50 Engels II
2 Grieks
3
KG Pa.
4
Kenleer
4 God.ped. I
1
11.40 Engels II
2 Grieks
3
Kenleer
4
Kenleer
4 God.ped. I
1
13.30 Inl. NT
3 Ned-tt II
4
14.20 Inl. NT
3 Ned-tt II
4
15.20 Inl. OT
3
16.10 Inl. OT
3
Aanvullende vakken die uitsluitend door de buitenlandse studenten gevolgd worden (cursief gedrukt):
00226 Ned-tt-II (Nederlands als tweede taal II)
00286 Engels-II
112
Studiegids 2014/2015
Examens jaar II
Wintersemester 2014/2015
Roosters
di. 16-12
Grieks II
schriftelijk
vr. 19-12
Latijn II
schriftelijk
ma. 12-01
Inleiding Nieuwe Testament
schriftelijk
do. 15-01
Logica
schriftelijk
ma. 19-01
Antieke filosofie I
schriftelijk
wo. 21-01
Oude kerkgeschiedenis/patrologie
schriftelijk
do. 22-01
Kosmologie
schriftelijk
di. 26-05
Grieks II
schriftelijk
vr. 29-05
Latijn II
schriftelijk
ma. 08-06
Inleiding Oude Testament
schriftelijk
wo. 10-06
Antieke filosofie II
schriftelijk
do. 11-06
Kosmologie
schriftelijk
ma. 15-06
Inleiding Nieuwe Testament
schriftelijk
di. 16-06
Kenleer
schriftelijk
ma. 22-06
Oude kerkgeschiedenis/Patrologie
schriftelijk
wo. 24-06
Godsdienstpedagogie I
mondeling 15 minuten
Zomersemester
Roosters
113
Basisrooster voor jaar III
Wintersemester 2014/2015
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
9.00
Metafysica
4 Metafysica
4
KG Pa.
4
Lez.fil.
5 Lit.
1
9.50
Metafysica
4 Metafysica
4
KG Pa.
4
Mod.fil. II
5 Sacr.theol.
1
10.50 Ethiek
3 Mid.fil. I
4
KG Pa.
4
Mod.fil. I
3 Mid.fil. II
2
11.40 Ethiek
3 Mid.fil. I
4
Mod.fil. I
3
13.30 Inl. NT
3
14.20 Inl. NT
3
Roosters
15.20
16.10
Zomersemester
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
9.00
Ethiek
3 Nat.godsl.
4
KG Pa.
4
Lez.fil.
5 Lit.
1
9.50
Ethiek
3 Nat.godsl.
4
KG Pa.
4
Antropol.
2 Sacr.theol.
1
10.50 Nat.godsl.
4 Antropol.
4
KG Pa.
4
Mod.fil. II
5 God.ped. I
1
11.40 Nat.godsl.
4 Antropol.
4
Mod.fil. II
5 God.ped. I
1
13.30 Inl. NT
3
14.20 Inl. NT
3
15.20 Inl. OT
3
16.10 Inl. OT
3
114
Studiegids 2014/2015
Examens jaar III
Wintersemester 2014/2015
Roosters
ma. 12-01
Inleiding Nieuwe Testament
schriftelijk
di. 13-01
Middeleeuwse filosofie I
schriftelijk
wo. 14-01
Sacramententheologie
schriftelijk
do. 15-01
Middeleeuwse filosofie II
schriftelijk
vr. 16-01
Metafysica
schriftelijk
ma. 19-01
Geschiedenis moderne filosofie I
schriftelijk
wo. 21-01
Oude kerkgeschiedenis/Patrologie
schriftelijk
do. 22-01
Geschiedenis moderne filosofie II
schriftelijk
vr. 23-01
Liturgie
schriftelijk
wo. 28-01
Ethiek
mondeling 15 minuten
ma. 08-06
Inleiding Oude Testament
schriftelijk
wo. 10-06
Natuurlijke godsleer
schriftelijk
vr. 12-06
Antropologie
schriftelijk
ma. 15-06
Inleiding Nieuwe Testament
schriftelijk
di. 16-06
Geschiedenis moderne filosofie II
schriftelijk
wo. 17-06
Sacramententheologie
schriftelijk
vr. 19-06
Ethiek
mondeling 15 minuten
ma. 22-06
Oude kerkgeschiedenis/Patrologie
schriftelijk
di. 23-06
Liturgie
schriftelijk
wo. 24-06
Godsdienstpedagogie I
mondeling 15 minuten
Zomersemester
Roosters
115
Basisrooster voor jaar IV
Wintersemester 2014/2015
Maandag
Dinsdag
Woensdag
9.00
OT/NT
1 Trin.l./W.col.
1
9.50
OT/NT
1 Trin.l./W.col.
1
Donderdag
Vrijdag
Fund.mor.
3 Lit.
1
1
Fund.mor.
3 Sacr.theol.
1
1
KG
3
Soc.leer
1 Ecclesiol.
1
11.40 OT/NT
1
KG
3
Soc.leer
1 Ecclesiol.
1
13.30 Trin/Past.t
1
14.20 Trin/Past.t.
1
15.20 Can.recht
1
16.10 Can.recht
1
Roosters
Muzik.v.
10.50 OT/NT
Zomersemester
Maandag
Dinsdag
Woensdag
9.00
OT/NT
1 Trin.l/F.mor.
1
9.50
OT/NT
1 Trin.l/F.mor.
1
Donderdag
Vrijdag
Soc.l./F.mor.
1 Lit.
1
Muzik.v.
1
Soc.l./F.mor.
1 Sacr.theol.
1
10.50 OT/NT
1
Soc.v./
1
KG
1 Ecclesiol.
4
11.40 OT/NT
1
Soc.v./
1
KG
1 Ecclesiol.
4
13.30 Trin.l/Past.t
1
14.20 Trin.l/Past.t
1
15.20 Can.recht
1
16.10 Can.recht
1
Onregelmatig:
03401 Exegese Oude Testament
03424 en 03426 Exegese Nieuwe Testament
05420 Triniteitsleer
06420 Fundamentele moraaltheologie (ZS)
06450 Sociale leer van de Kerk (ZS)
07410 Pastoraaltheologie I
11427 Sociale vaardigheden (ZS)
116
Studiegids 2014/2015
95401Groepssupervisie catechese, wordt gevolgd samen met Jaar VII (n.v.t. in 2013/2014)
98540 Werkcollege (WS)
Examens jaar IV
Wintersemester 2014/2015
Roosters
do. 08-01
Kerkgeschiedenis
mondeling 20 minuten
ma. 12-01
Canoniek recht
mondeling 20 minuten
di. 13-01
Triniteitsleer
mondeling 15 minuten
wo. 14-01
Sacramententheologie
schriftelijk
do. 15-01
Sociale leer van de Kerk
mond. 15 min. (+15 m.)
ma. 19-01
Exegese Oude Testament
mondeling 20 minuten
wo. 21-01
Ecclesiologie
mondeling 15 minuten
vr. 23-01
Liturgie
schriftelijk
ma. 26-01
Exegese Nieuwe Testament
mondeling 15 minuten
wo. 28-01
Fundamentele moraaltheologie
mondeling 15 minuten
wo. 03-06
Muzikale vorming
mondeling 15 minuten
ma. 08-06
Kerkgeschiedenis
mondeling 20 minuten
di. 09-06
Fundamentele moraaltheologie
mondeling 15 minuten
do. 11-06
Sociale leer van de Kerk
mond. 15 min. (+15 m.)
vr. 12-06
Pastoraaltheologie I
mondeling 20 minuten
ma. 15-06
Exegese Oude Testament
mondeling 20 minuten
di. 16-06
Triniteitsleer
mondeling 15 minuten
wo. 17-06
Sacramententheologie
schriftelijk
vr. 19-06
Ecclesiologie
mondeling 15 minuten
ma. 22-06
Exegese Nieuwe Testament
mondeling 15 minuten
di. 23-06
Liturgie
schriftelijk
wo. 24-06
Canoniek recht
mondeling 20 minuten
Zomersemester
Roosters
117
Basisrooster voor jaar V
Wintersemester 2014/2015
Maandag
Dinsdag
Woensdag
9.00
OT/NT
1 Trin.l./W.col.
1
9.50
OT/NT
Donderdag
Vrijdag
Lit.
1
Sacr.theol.
1
1
Muzik.v.
1
1 Spec.mor.
1
KG
3
Soc.leer
1 Ecclesiol.
1
11.40 OT/NT
1 Spec.mor.
1
KG
3
Soc.leer
1 Ecclesiol.
1
13.30 Trin/Past.t.
1
14.20 Trin/Past.t.
1
15.20 Can.recht
1
16.10 Can.recht
1
Roosters
1 Trin.l./W.col.
10.50 OT/NT
Zomersemester
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
9.00
OT/NT
1 Trin.l./
1
Soc.leer/
1 Lit.
1
9.50
OT/NT
1 Trin.l./
1
Muz.v.
1
Soc.leer/
1 Sacr.theol.
1
10.50 OT/NT
1 Spec.mor.
1
Soc.v./
1
KG
1 Ecclesiol.
4
11.40 OT/NT
1 Spec.mor.
1
Soc.v./
1
KG
1 Ecclesiol.
4
13.30 Trin/Past.t.
1
14.20 Trin/Past.t.
1
15.20 Can.recht
1
16.10 Can.recht
1
Onregelmatig:
03401 Exegese Oude Testament
03424 en 03426 Exegese Nieuwe Testament
05420 Triniteitsleer
06450 Sociale leer van de Kerk (ZS)
07410 Pastoraaltheologie I
11427 Sociale vaardigheden (ZS)
98540 Werkcollege (WS)
118
Studiegids 2014/2015
Examens jaar V
Wintersemester 2014/2015
Roosters
do. 08-01
Kerkgeschiedenis
mondeling 20 minuten
ma. 12-01
Canoniek recht
mondeling 20 minuten
di. 13-01
Triniteitsleer
mondeling 15 minuten
wo. 14-01
Sacramententheologie
schriftelijk
do. 15-01
Sociale leer van de Kerk
mond. 15 min. (+15 m.)
ma. 19-01
Exegese Oude Testament
mondeling 20 minuten
wo. 21-01
Ecclesiologie
mondeling 15 minuten
vr. 23-01
Liturgie
schriftelijk
ma. 26-01
Exegese Nieuwe Testament
mondeling 15 minuten
wo. 28-01
Speciale moraaltheologie
mondeling 15 minuten
wo. 03-06
Muzikale vorming
mondeling 15 minuten
ma. 08-06
Kerkgeschiedenis
mondeling 20 minuten
di. 09-06
Speciale moraaltheologie
mondeling 15 minuten
do. 11-06
Sociale leer van de Kerk
mond. 15 min. (+15 m.)
vr. 12-06
Pastoraaltheologie I
mondeling 20 minuten
ma. 15-06
Exegese Oude Testament
mondeling 20 minuten
di. 16-06
Triniteitsleer
mondeling 15 minuten
wo. 17-06
Sacramententheologie
schriftelijk
vr. 19-06
Ecclesiologie
mondeling 15 minuten
ma. 22-06
Exegese Nieuwe Testament
mondeling 15 minuten
di. 23-06
Liturgie
schriftelijk
wo. 24-06
Canoniek recht
mondeling 20 minuten
wo. 03-06
Muzikale vorming
mondeling 15 minuten
Zomersemester
Roosters
119
Basisrooster voor jaar VI
Wintersemester 2014/2015
Maandag
Dinsdag
Woensdag
9.00
OT/NT
1 Trin.l/
1
9.50
OT/NT
Donderdag
Muzik.v.
1
Vrijdag
1
Groepssup.
4
1 Spec.mor.
1
KG
3
Past.theol. II
2 Pre./
5
11.40 OT/NT
1 Spec.mor.
1
KG
3
Homiletiek
2 Pre./
5
13.30 Trin/Past.t.
1
14.20 Trin/Past.t.
1
15.20 Can.recht
1
16.10 Can.recht
1
Roosters
1 Trin.l./
10.50 OT/NT
Zomersemester
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
9.00
OT/NT
1 Trin.l./.
1
9.50
OT/NT
1 Trin.l./
1
10.50 OT/NT
1 Spec.mor.
1
Soc.v./
1
KG
1 Pre./
5
11.40 OT/NT
1 Spec.mor.
1
Soc.v./
1
KG
1 Pre./
5
13.30 Trin/Past.t.
1
14.20 Trin/Past.t.
1
15.20 Can.recht
1
16.10 Can.recht
1
Onregelmatig:
03401 Exegese Oude Testament
03424 en 03426 Exegese Nieuwe Testament
05420 Triniteitsleer
05610 Theologie van diaconaat en ambt
07410 Pastoraaltheologie I
07630 Praktijk van het preken
11427 Sociale vaardigheden (ZS)
Groepssup.
Vrijdag
4 Past.theol. II
Homiletiek
2
2
120
Studiegids 2014/2015
Examens jaar VI
Wintersemester 2014/2015
Roosters
do. 08-01
Kerkgeschiedenis
mondeling 20 minuten
ma. 12-01
Canoniek recht
mondeling 20 minuten
di. 13-01
Triniteitsleer
mondeling 15 minuten
ma. 19-01
Exegese Oude Testament
mondeling 20 minuten
wo. 21-01
Muzikale vorming
mondeling 15 minuten
ma. 26-01
Exegese Nieuwe Testament
mondeling 15 minuten
wo. 28-01
Speciale moraaltheologie
mondeling 15 minuten
ma. 08-06
Kerkgeschiedenis
mondeling 20 minuten
di. 09-06
Speciale moraaltheologie
mondeling 15 minuten
vr. 12-06
Pastoraaltheologie I
mondeling 20 minuten
ma. 15-06
Exegese Oude Testament
mondeling 20 minuten
di. 16-06
Triniteitsleer
mondeling 15 minuten
do. 18-06
Homiletiek
mondeling 15 minuten
vr. 19-06
Pastoraaltheologie II
mondeling 15 minuten
ma. 22-06
Exegese Nieuwe Testament
mondeling 15 minuten
wo. 24-06
Canoniek recht
mondeling 20 minuten
Zomersemester
Roosters
121
Collegerooster jaar VII
wo.
17-09-2014
do.
18-09-2014
di.
07-10-2014
wo.
08-10-2014
do.
09-10-2014
9.00
Ronckaerts
Degens
Van Calster
Vries
Batens
Van Calster
9.50
Ronckaerts
Degens
Van Calster
Vries
Batens
Van Calster
10.50 Beckers
Schnackers
Van Helvert
Pierik
Weishaupt
Schnackers
11.40 Beckers
Schnackers
Pierik
Weishaupt
Schnackers
13.30 Vries
Franssen
Stikvoort
De Bruin
Landré
14.20 Vries
Franssen
Stikvoort
De Bruin
Landré
15.20 Nevelstein
Franssen
Stikvoort
Maessen
Landré
16.10 Nevelstein
Franssen
Maessen
di.
11-11-2014
wo.
12-11-2014
do.
13-11-2014
di.
02-12-2014
wo.
03-12-2014
do.
04-12-2014
9.00
Vries
Vossen
Van Calster
Beckers
Oudheusden
Van Calster
9.50
Vries
Vossen
Van Calster
Beckers
Oudheusden
Van Calster
10.50 Schnackers
Weishaupt
Van Helvert
Schnackers
Weishaupt
Van Helvert
11.40 Schnackers
Weishaupt
Schnackers
Weishaupt
13.30 Franssen
Vd Vloet
Hooijschuur
Franssen
Vd Vloet
14.20 Franssen
Vd Vloet
Hooijschuur
Franssen
Vd Vloet
15.20 Franssen
Gerfen
Hooijschuur
Franssen
Maessen
16.10
Gerfen
Hooijschuur
Maessen
N.B. De colleges voor Jaar VII vinden plaats in het “Instituut" (collegezaal V), tenzij anders aangegeven in de tekst.
Roosters
di.
16-09-2014
122
Studiegids 2014/2015
di.
03-03-2015
wo.
04-03-2015
do.
05-03-2015
di.
24-03-2015
wo.
25-03-2015
do.
26-03-2015
9.00
Ronckaerts
Vossen
Van Calster
Filott
Wilkens
Vossen
9.50
Ronckaerts
Vossen
Van Calster
Filott
Wilkens
Vossen
10.50 Beckers
Weishaupt
Demandt
Schnackers
Van Calster
11.40 Beckers
Weishaupt
Smith
Demandt
Schnackers
Van Calster
13.30 Vries
Vd Vloet
Smith
Vries
Vd Vloet
Siriz
14.20 Vries
Vd Vloet
Smith
Vries
Vd Vloet
Siriz
15.20 Maessen
Maessen
16.10 Maessen
Maessen
Roosters
19.00
Wiertz*
19.50
Wiertz*
di.
05-05-2015
wo.
06-05-2015
do.
07-05-2015
9.00
Keyers
Keyers
9.50
Keyers
Keyers
10.50 Schnack-V
Keyers
Keyers
11.40 Schnack-V
Keyers
Keyers
13.30 Van Rens
Van Calster**
14.20 Van Rens
Van Calster**
15.20
16.10
* De inleiding van mgr. F. Wiertz zal worden gehouden te Roermond
** Evaluatie mgr. dr. S. Van Calster
Siriz
Verkorte priesteropleiding
123
PRIESTEROPLEIDING VOOR OUDERE KANDIDATEN (VPO)
Voor kandidaten op rijpere leeftijd - dat wil zeggen vanaf ongeveer 35 jaar die een redelijke werkervaring hebben opgedaan en nog in een baan werkzaam zijn, bestaat de mogelijkheid een priesteropleiding in verkorte vorm te
volgen, gedeeltelijk parttime en gedeeltelijk fulltime.
Voor toelating is een vooropleiding minimaal op havo- of mbo-niveau vereist.
In de eerste twee studiejaren vallen de colleges voornamelijk in de weekeinden (in combinatie met het Theologisch Instituut Rolduc), zodat de kandidaten hun studie aan het begin met behoud van hun werkkring kunnen volgen.
Tevens kunnen zij in die twee jaren, indien mogelijk, gedurende de weekdagen enkele cursussen van de reguliere priesteropleiding volgen. De beslissing om de betrekking op te geven en als fulltime student op het seminarie
te komen, wordt aan het einde van het tweede studiejaar genomen. Het
derde tot en met het vijfde jaar wonen de studenten in het seminarie zelf. Zij
hebben dan een aangepast programma, dat grotendeels met dat van de
cursus maior (het studieprogramma van de jongere seminaristen) samenvalt.
Bij gunstig verloop van de opleiding vindt aan het begin van het zesde studiejaar de diakenwijding en aan het einde ervan de priesterwijding plaats.
Gedurende dit jaar woont en werkt de student als stagiair in een parochie.
124
Studiegids 2014/2015
BACCALAUREAAT
Geschiedenis
Sinds het studiejaar 1997/1998 is het Grootseminarie Rolduc officieel
geaffilieerd met de theologische faculteit van de Pontificia Universitas
Lateranensis (PUL). Op 28 mei 1996 werd deze affiliatie ad quinquennium
experimenti gratia verleend door de Congregatie voor de Katholieke
Opvoeding. In november 2006 is deze affiliatie voor de duur van 10 jaar
verlengd. De affiliatie van de sectie theologie van het grootseminarie met de
PUL betekent dat seminaristen op basis van de studie theologie en een
apart afsluitend examen een baccalaureaatsdiploma in de theologie aan de
genoemde universiteit kunnen behalen. Hierna bestaat de mogelijkheid om
onmiddellijk aan de Lateraanse Universiteit met de studie voor het licentiaat
te beginnen.
Vereisten voor het examen
Voor het baccalaureaatsexamen komen alleen die studenten in aanmerking
die het curriculum van het seminarie in zijn geheel met voldoende resultaten
hebben gevolgd. Verder dient men in het bezit te zijn van een
middelbareschooldiploma dat in Nederland toegang biedt tot een
universitaire studie, ofwel wat ontbreekt aan de vooropleiding binnen het
seminarie zelf te hebben aangevuld. In ieder geval moet de kandidaat ofwel
binnen het kader van de middelbareschoolopleiding ofwel binnen de
daarvoor op het seminarie in de eerste twee jaar aangeboden cursussen
voor de vakken Latijn en Grieks een voldoende hebben behaald.
Inschrijving
De toelating tot het baccalaureaatsexamen geschiedt via de studieprefect.
De betreffende seminaristen worden in de loop van Jaar VI via het
studiesecretariaat ingeschreven als student aan de theologische faculteit
van de PUL. De titel van de eindscriptie moet uiterlijk begin september aan
het begin van Jaar VI definitief zijn vastgelegd en schriftelijk aan de
studieprefect zijn doorgegeven.
Voor het afsluitende aparte baccalaureaatsexamen geldt het volgende:
1. Schriftelijke werkzaamheid
– De eindscriptie dient te voldoen aan de eisen zoals die in de
studiegids zijn vastgelegd (zie p. 127).
– De scriptie wordt door twee docenten beoordeeld (lector en conlector).
– De reeds beoordeelde scriptie wordt aan het begin van het
baccalaureaatsexamen kort door de student gepresenteerd.
Baccalaureaat
125
2. Mondelinge examen
– Het mondelinge examen duurt ongeveer 30 minuten en wordt
afgelegd ten overstaan van een commissie van vier personen (drie
docenten en de voorzitter van de commissie).
– Aan het begin van het examen presenteert de student in het kort zijn
scriptie, die reeds door twee docenten is beoordeeld.
– Vervolgens werkt de student in een theologische synthese een
stelling uit, die hij zelf kiest uit de drie stellingen die hij, één uur
voorafgaand aan het examen, heeft gekregen. Deze drie stellingen
worden door middel van loting getrokken uit een thesaurus van 15
stellingen, die in het aanhangsel is weergegeven. De leden van de
commissie kunnen de student ondervragen over deze stelling,
evenals over de andere twee uitgelote stellingen.
3. Vaststelling van het resultaat
– Het eindcijfer van het baccalaureaat wordt als volgt berekend (op
dertig, met decimalen):
het gewogen gemiddelde van de examens van het theologisch
curriculum (5/6);
het cijfer voor het mondelinge examen en de eindscriptie (1/6).
126
Studiegids 2014/2015
STAGES
In het kader van de praktische pastorale vorming doen de priesterstudenten
in de loop van de opleiding een aantal stages, te weten:
– tijdens het studiejaar: een sociale stage in Jaar III, een catechetische
stage in Jaar IV en een pastorale stage in Jaar VI;
– in de zomervakantie worden zomerstages gedaan;
– in het diaconale jaar wordt een grote parochiestage gedaan.
De stages worden begeleid door een werkbegeleider ter plaatse en door
een supervisor van het grootseminarie.
De stagiairs maken een verslag over hun stage-ervaringen. Over de
jaarstages schrijven de studenten eenmaal per jaar een verslag. Ook over
de zomerstages wordt een verslag geschreven. De verslagen worden ter
goedkeuring aan de verantwoordelijke werkbegeleider van de stageplaats
en aan de supervisor voorgelegd.
Indien mogelijk zal ook de werkbegeleider een beoordeling van de verrichte
stage geven.
De stagiair heeft aan de hand van het verslag een supervisiegesprek met de
supervisor van de stage. Voor de jaarstage geldt bovendien dat de student
enkele malen een persoonlijk gesprek heeft met de supervisor. Hij dient
daarbij korte rapportages van zijn activiteiten of lesvoorbereidingen,
lesbeoordelingen en lesevaluaties voor te leggen.
Voor Jaar IV en VII (catechesestage) en voor Jaar VI (pastorale stage)
wordt regelmatig een groepssupervisie gehouden, waarbij de stage
groepsgewijs wordt besproken aan de hand van verslagen e.d. van de
studenten. Ook de eventuele beoordelingen van de begeleider zijn hier in te
brengen.
Sociale stage
De sociale stage vindt plaats in Jaar III. Voor deze stage gaat de student
gedurende een dagdeel per week naar een jeugdgroep, een verpleeghuis,
opvanghuis enz. (wordt in overleg bepaald). Hij maakt een verslag van de
stage.
Catechesestage
De catechesestage vindt plaats in Jaar IV en Jaar VII. De studenten van
Jaar IV gaan elke week gedurende één dagdeel naar school en geven
minstens één catecheseles. De les wordt bijgewoond door de leerkracht die
als werkbegeleider is aangewezen. Na elke les maakt de stagiair een korte
evaluatie. De lesvoorbereidingen, de beoordelingslijsten en de eigen lesevaluaties van de studenten zijn hoofdpunten van de individuele supervisie,
die de student met de supervisor van het seminarie houdt. Enkele keren per
jaar woont de supervisor een les bij van de stagiair en hij bespreekt het
verloop van de stage met de werkbegeleider. Tijdens de groepssupervisie
Stages
127
brengen de stagiairs hun bevindingen in. Op het eind van het winter- en het
zomer-semester schrijven de stagiairs een verslag, dat weer onderwerp van
gesprek wordt in een individuele supervisie.
In Jaar VII geeft de diaken school- en parochiecatechese onder begeleiding
van een supervisor.
Pastorale stage
In Jaar VI doet elke student stage in een parochie om zoveel mogelijk
vormen van liturgie en van pastorale activiteiten in de parochie te leren
kennen en op hun waarde te leren schatten. De stage bestaat uit het
assisteren in de liturgie in het weekend, het afleggen van huis- of
ziekenbezoeken en bespreking hiervan met de werkbegeleider
(stagepastoor), de maandelijkse persoonlijke supervisie bij de supervisor
van het seminarie en deelname aan de groepssupervisie, waarvoor één van
de studenten een verbatim of een situatieschets maakt. De student wordt
geacht drie dagdelen per week te besteden aan de genoemde liturgische en
pastorale activiteiten, en te assisteren in de zondagsliturgie.
Diaconale stage
In het zevende jaar, na de diakenwijding, loopt de student/diaken stage in
een parochie, waar hij zoveel mogelijk aspecten van het pastorale handelen
in de basiszielzorg leert kennen. Waar mogelijk neemt hij taken en
verantwoordelijkheden op zich. Hij werkt samen met en onder leiding en
verantwoordelijkheid van de pastoor van de stageparochie, de
werkbegeleider. Daarnaast is er een supervisor die de stage vanuit de
opleiding begeleidt.
Zomerstage
In de loop van de studiejaren dienen verschillende soorten zomerstages aan
bod te komen (pedagogisch, sociaal, liturgisch-pastoraal, klinisch,
parochieel). In één zomervakantie kunnen evt. meerdere soorten stages
gecombineerd worden.
- Jaar I en I-II: ongeveer één week stage (in overleg te kiezen).
- Jaren II-III-IV: ongeveer drie weken stage (in overleg te kiezen).
- Jaar V: drie weken parochiestage (wordt aangewezen).
- Jaar VI: naar eigen keuze; stage aanbevolen, niet verplicht.
Mogelijkheden van stage zijn o.a.: bedevaartplaatsen, kinder- en jongerenkampen, ziekenhuis of verpleegkliniek, opvanghuis voor daklozen, bedrijf,
hospice, huis voor geestelijk gehandicapten, Ark-gemeenschap, diocesane
jeugd-zomeractiviteiten, wereldjongerendagen enz.
128
Studiegids 2014/2015
SCHRIFTELIJKE WERKZAAMHEID
De schriftelijke zelfwerkzaamheden tijdens de studie zijn de volgende:
Verslag
Over stages worden verslagen geschreven.
Samenvatting of schriftelijke werkopdracht
Elke docent kan naar eigen inzicht een samenvatting of uittreksel van max.
drie bladzijden als opdracht geven, waarin een artikel of werkje van geringe
omvang samengevat wordt.
Referaat
De studenten van Jaar II, III, IV en V (III-IV VPO) volgen een werkcollege.
Elke student die aan het werkcollege deelneemt, stelt een referaat op over
een door de docent opgegeven thema. De docent reikt ook de werkmethode
en eventueel belangrijke literatuur aan. De omvang van een referaat
bedraagt 5 tot 10 pagina's.
Werkstuk
De studenten van Jaar II, III, IV en V schrijven een werkstuk. Het werkstuk
mag voortbouwen op wat in het werkcollege aan de orde is geweest, maar
het mag ook een verhandeling over een ander thema zijn of een
vergelijkende studie tussen verschillende boeken/artikelen, waarbij de
opvattingen van de student bij de verwerking aan de orde komen. De
student dient er rekening mee te houden dat de vakgebieden waarin
werkstukken worden geschreven, voldoende variatie vertonen. Daarbij is het
toegestaan om één werkstuk en de eindscriptie binnen één vakgebied te
schrijven. Een werkstuk moet 10 tot 20 pagina's omvatten (regelafstand 1,5).
Schriftelijk werk
Scriptie
Elke student schrijft in de laatste jaren van zijn theoretische studie – te
beginnen in het zomersemester in Jaar V tot uiterlijk medio mei in Jaar VI een scriptie over een thema dat door de docent in overleg met de student
wordt bepaald. Een scriptie kan zowel in een filosofisch als in een
theologisch vakgebied worden geschreven. Ook bestaat de mogelijkheid om
een pastorale rapport-scriptie te schrijven na toestemming van de
docentenvergadering. De scriptie wordt door de begeleidende docent als
lector gelezen. Vóór de kerstvakantie in Jaar V dient op het daarvoor
bestemde formulier de werktitel te zijn vastgesteld. Een tweede docent
wordt door de studieprefect, na ruggenspraak met de begeleider, aangeduid
als conlector. Deze lectoren bepalen in onderling overleg de waardering die
aan de scriptie wordt toegekend.
De scriptie dient ongeveer 40 pagina's bevatten (bij een VPO-student dienen
dit er minimaal 20 te zijn), waarbij regelafstand 1,5 wordt gehanteerd.
Als de scriptie is afgerond dient ze digitaal te worden ingeleverd bij het
studiesecretariaat.
Schriftelijke werkzaamheid
129
De titel van het werkstuk en de eindscriptie dienen op voorhand schriftelijk te
worden vastgelegd d.m.v. het daarvoor bestemde formulier. Het referaat van
een werkcollege, een werkstuk en de eindscriptie dienen in correct
Nederlands te worden geschreven. Het werkstuk kan met toestemming van
de docent en de studieprefect eventueel in een andere taal worden
geschreven.
Tijdens het schrijven van werkstuk of scriptie blijft de student in nauw
overleg met de begeleider.
Vakgebieden
De vakgebieden waarbinnen de schriftelijke werkzaamheden moeten
variëren, zijn de volgende:
Vakgroep I:
Historische filosofie
Vakgroep II: Systematische filosofie
Vakgroep III: H. Schrift
Vakgroep IV: Fundamentele theologie en dogmatiek
Vakgroep V: Dogmatiek
Vakgroep VI: Moraaltheologie en spiritualiteit
Vakgroep VII: Pastoraal
Vakgroep VIII: Liturgie
Vakgroep IX: Kerkgeschiedenis, patrologie en archeologie
Vakgroep X: Kerkelijk recht
Vakgroep XI: Hulpwetenschappen
Opbouw
1.
2.
3.
4.
Kaft
Titelblad
Inhoudsopgave
Gebruikte afkortingen en de sigla van veelvuldig gebruikte
werken (dit element kan ook achterwege blijven)
5. Corpus met voetnoten (geen eindnoten)
6. Conclusie(s)
7. Bibliografie
1. Kaft
Op de kaft worden de wezenlijke elementen van het ‘titelblad’ (zie nr. 2)
genoemd. Men kan deze zelf kiezen. Bijvoorbeeld:
Schriftelijk werk
Formele vereisten
De eindredactie van de tekst dient aan de volgende vereisten te voldoen:
Formaat A4 (21 x 29,7 cm.), enkelzijdig bedrukt.
Regelafstand 1,5 in de lopende tekst, 1 in de voetnoten.
Marges 3 cm (in deze marge wordt ook het paginanummer geplaatst,
eventueel kan men ook een koptekst gebruiken).
Lettertype “Times New Roman” of een lettertype dat vergelijkbaar is. In de
lopende tekst wordt grootte 12 gebruikt, in de voetnoten grootte 10.
130
Studiegids 2014/2015
de titel van het werk, de naam van de docent, de naam van de student, de
tekst “Grootseminarie Rolduc” of anderszins.
Een afbeelding op de kaft is toegestaan, maar men dient hierbij te letten op
het wetenschappelijk karakter van het werk.
2. Titelblad
Op het titelblad dient het volgende te worden vermeld:
de titel en omschrijving van het werk,
de naam van de lector (= docent)
de naam van de conlector (indien het de eindscriptie betreft)
de naam van de student,
het studiejaar,
de datum van afronding en
de tekst “Grootseminarie Rolduc”.
Schriftelijk werk
Een scriptie binnen vakgebied: met als thema: Ter afsluiting van studiejaar VI. V. DOGMATIEK-ESCHATOLOGIE, DE LEER VAN DE ONVERGANKELIJKHEID VAN DE REDELIJKE SCHEPSELEN .
Grootseminarie Rolduc, mei 2010 Lector: Conlector: Student: Peter van Baselen Prof. dr. S. Meterschaar SS.CC Dr. A.F. Buijtenen Schriftelijke werkzaamheid
131
3. Inhoudsopgave
Deze moet overzichtelijk zijn. In één blik dient de lezer een overzicht te
krijgen van de behandelde onderwerpen en waar deze te vinden zijn.
4. Sigla / Afkortingen
Wanneer bepaalde werken veelvuldig voorkomen, dan kan het nuttig of
noodzakelijk zijn deze af te korten en vooraf apart te vermelden. Bij het
kiezen van bepaalde afkortingen dient men erop te letten dat ze zoveel
mogelijk overeenkomen met de gangbare wetenschappelijke afkortingen.
Bijvoorbeeld: STh. voor Summa Theologiae; CIC voor Codex Iuris Canonici;
of CKK voor Catechismus van de Katholieke Kerk. Een goede gids voor het
vinden van afkortingen van wetenschappelijke werken is Lexikon für
Theologie und Kirche. Abkürzungsverzeichnis, dat als bijlage bij het
genoemde Lexikon (LThK) verschenen is.
5. Corpus en voetnoten
De lopende tekst wordt ingedeeld in hoofdstukken en paragrafen, waarbij
het uitgangspunt altijd moet zijn dat kopjes en subkopjes de leesbaarheid
vergroten. Er bestaan verschillende systemen om de tekst in te delen, en de
keuze voor het ene of het andere systeem hangt van verschillende factoren
af. Dit kan het beste met de begeleider besproken worden.
De meest voorkomende systemen van indeling zijn de volgende:
opeenvolgende cijfers
1.
1.1. Let er bij dit systeem op dat het aantal cijfers niet te groot wordt:
1.1.1. meer dan vier niveaus wordt vaak als storend ervaren bij het lezen.
1.1.1.1.
III.
1.
a.
Let er bij dit systeem op dat de doorvoering
consequent blijft.
α.
β.
5.1. Doelstelling
Aan het begin van het werk zal duidelijk een doelstelling van het werk naar
voren moeten komen. Hierbij wordt in een of twee regels weergegeven wat
men in het nu volgende werk duidelijk wil maken of wil bereiken. Eventueel
kan de doelstelling door middel van een kader van de rest van de tekst
worden afgebakend.
Schriftelijk werk
cijfers en letters
132
Studiegids 2014/2015
5.2. Citaten in de lopende tekst
Citaten kunnen in de voetnoten worden opgenomen, maar ook in de
lopende tekst. Hierbij wordt over het algemeen – behalve wanneer het
enkele specifieke woorden betreft – altijd de Nederlandse taal gebruikt (dus
eventueel vertalingen).
Wanneer citaten meerdere regels in de lopende tekst beslaan, worden ze
als volgt opgenomen: regelafstand 1, lettergrootte 10 punts, links en rechts 1
cm inspringen.
5.3. Voetnoten
Voetnoten (lettergrootte 10) bevatten vooral bibliografische gegevens van
citaten die in de lopende tekst worden aangehaald of genoemd. In de
lopende tekst wordt het voetnootnummer met “superscript” weergegeven.
De eerste verwijzing naar een werk kan worden voorafgegaan door “cf.” of
“cfr.” (maar deze aanduiding kan ook achterwege blijven), vervolgens de
initialen van de auteur, de achternaam in klein-kapitalen, de titel cursief,
daarna de plaats en de naam van de uitgever, tenslotte het jaartal. Bij
tijdschriften vermeldt men de auteur, de titel, de jaargang en tussen haakjes
het jaartal; vervolgens de pagina waarnaar verwezen wordt:
J. RATZINGER, Jesus von Nazareth. Erster Teil: Von der Taufe im Jordan bis zur
Verklärung, Freiburg: Herder 2007, 23.
De verdere verwijzingen naar hetzelfde werk bevatten alleen nog de naam
van de auteur en de titel (die eventueel zelfs ingekort kan worden):
J. RATZINGER, Jesus von Nazareth, 45.
Schriftelijk werk
Als verwijzingen naar hetzelfde werk direct op elkaar volgen, dan gebruikt
men “Op.cit.” (opus citatum) en het paginanummer:
Op.cit., 177.
Als de citaten niet alleen naar het ervoor genoemde werk, maar ook naar
dezelfde pagina verwijzen, dan gebruikt men “ibidem” of “idem”, zonder
verdere aanduiding:
Ibidem.
Bij een niet-letterlijke verwijzing gebruikt men “vgl.”
Schriftelijke werkzaamheid
133
Een verder doel van voetnoten is om details die niet direct ter zake doen of
die storen in de lopende tekst, uit te werken.
In wetenschappelijke werken wordt bij het citeren van de auteurs titulatuur
achterwege gelaten. Bijvoorbeeld wel: A. van Dam; maar niet: Prof. A. van
Dam SCJ. Aanduidingen van religieuze ordes en congregaties kunnen
vanzelfsprekend wél worden genoemd, wanneer dit wetenschappelijk
relevant is.
6. Conclusie
In de conclusie komen de resultaten van het onderzoek aan de orde.
Behalve een korte samenvatting, dient de conclusie vooral weer te geven op
welke manier de doelstelling is gerealiseerd.
7. Bibliografie
In de bibliografie kan men bij een grotere omvang (bijvoorbeeld bij de
eindscriptie) een onderverdeling maken tussen primaire literatuur (bronnen)
en secundaire literatuur. Vanzelfsprekend is de bibliografie alfabetisch
gerangschikt naar achternaam.
De hoofdnaam (meestal de achternaam) wordt in klein-kapitalen
weergegeven, de titel cursief, daarna de plaats en de naam van de uitgever,
tenslotte het jaartal. Bij tijdschriften vermeldt men de auteur, de titel, de
jaargang en tussen haakjes het jaartal; vervolgens de pagina’s waar het
gehele artikel is te vinden.
Meestal zal zich een van de volgende situaties voordoen:
(gewoon boek)
FRIGATO, S., Leven in Christus en moreel handelen. Inleiding in de fundamentele
moraaltheologie, Budel: Damon 2002
(artikel in een boek)
SCHMITZ, J., “Spiele und Umzüge im christlichen Brauchtum”, in: W. MEURER
(RED.), Volk Gottes auf dem Weg. Bewegungselemente im Gottesdienst, Mainz:
Matthias-Grünewald-Verlag 1989, 138-142
(artikel in een tijdschrift)
PINCKAERS, S., “La structure de l’acte humain”, in: Revue Thomiste 55(1955), 393412
Schriftelijk werk
(boek zonder auteur)
Catechismus van de Katholieke Kerk, Kampen: Gooi & Sticht 2008
134
Studiegids 2014/2015
Schriftelijk werk
135

Kijk hier voor het lesschema.

Beginners 1 cursus - innerlijke kracht / uiterlijke gratie stralend

INSCHRIJFFORMULIER: - Enkhuizer Zeevaartschool

E.H.B.O. vereniging “St Raphaël” uit Westdorpe wil begin november

De nieuwe serie SM-cursussen gaat van start 3

folder - Dr. Etienne Vermeire

Toelichting examendeelname MBGF 2015

Workshop TestWijzer – een schematisch overzicht van

cursus moestuinieren

G-rijbewijs