Virtual reality in de klas

Virtual reality in de klas
Hoe kan de leraar virtual reality gebruiken in de les? Kennisnet vroeg het de leerlingen zelf. Zij zagen tal van
toepassingen. Het nabootsen van de Watersnoodramp, bijvoorbeeld.
De samenleving digitaliseert. Er is geen beroep meer waar geen tech-
Overweldigende ervaring
nologie aan te pas komt. Neem de automonteur: als de auto kapot is,
In de jaren negentig was virtual reality een hype, men had er hoge
controleert die ook meteen het computersysteem onder de kap.
verwachtingen van. De hype ging voorbij, maar met de Oculus Rift komt
Kinderen moeten dus al vroeg leren met technologie om te gaan.
daar verandering in. De ervaringen met de bril zijn overweldigend.
Bovendien biedt technologie ook kansen om het onderwijs uitdagender
Kijk naar beneden, kijk naar boven: revolutionair. Dat ziet ook Face-
te maken. Denk aan de Oculus Rift, een technologie-bril waarmee je
book, die de Oculus-technologie heeft gekocht voor maar liefst 1,5
jezelf kunt onderdompelen in virtual reality. Virtual reality is een
miljard dollar. De bril zal volgend jaar in de winkel liggen.
kunstmatige omgeving, die wordt gecreëerd met speciale software.
De vraag is: heeft deze virtual reality toekomst in het onderwijs? Als
Het is daarmee nog meer een ervaring dan internet, dat je vooral
het aan de kinderen ligt, wel. Kennisnet zette kinderen uit groep 7
dingen laat zien. Het spreekt alle zintuigen aan, op zo’n manier dat je
van De Witte Olifant in Amsterdam en groep 8 van de Lucebertschool
de schijnwerkelijkheid als echt ervaart.
in Bergen (NH) een Oculus Rift op, en vroeg ze: wat vind je ervan?
inDruk winter 2014 - 7
graven, mee naar huis te nemen ze daar te gebruiken. Druk je op FN/
Platform Bètatechniek (2007) is de didactische aanpak ‘onder
F3, dan krijg je alle coördinaten van een grondstof en zie je wat het
zoekend en ontwerpend leren’. Kinderen werken als ‘onderzoeker’
precies is. Ook kun je de diepte in de aarde bekijken. Je leert zo meer
en ‘ontwerper’ en ontwikkelen zo hun begrip van concepten uit de
over grondstoffen en de opbouw van de aarde.”
techniek. Onderzoeken en ontwerpen zijn geen doel op zich, maar
een manier van werken, die inspeelt op verwondering en nieuws-
Watersnoodramp – door Mike en Naoural
gierigheid. Virtual reality laat kinderen samen waarnemen, na
“Deze golf breekt de dijk door. Iedereen uit het dorp vlucht voor het
denken, handelen en reflecteren. Zo doen ze kennis op en praten ze
water. Vanuit de lucht zie je dit allemaal. Je ziet dat het water de hui-
over ideeën. Ze zijn cognitief bezig, ze leren over techniek, maar
zen bereikt. Er komen boten aan die de mensen redden. Wij willen dat
spreken ook hun creatieve vermogens aan en worden gestimuleerd
iedereen dit in de Oculus kan bekijken. Want je kunt het beter onthou-
kritisch na te denken. Al doende ziet de leerkracht nieuwe talenten
den als je het echt meemaakt! Je leert meer over de watersnoodramp
bij de leerlingen. En hij steekt er zelf ook nog wat van op.
van 1953.”
Geef zelf een les over virtual reality
Hong Kong – door Annigje
Zelf aan de slag met je leerlingen en virtual reality zonder
“Je vliegt en kunt landen, dan ga je kijken hoe het is. We zijn nu in
Oculus Rift? Je hoeft geen gadgetfreak of techtovenaar te zijn
Nederland. Je kan zelf kiezen waar je komt. Je leeft daar en het ziet er
om over de toekomst van het leren te praten. Een les over
realistisch uit (zoals Streetview van Google). Je begint altijd in Hong
virtual reality kan kinderen stimuleren hun fantasie de vrije
Kong. Hoe beter je het doet, des te verder je komt. Je hebt missies met
loop te laten en creatief te zijn over hoe leren anders kan.
vragen. Heb je alle vragen goed? Dan kun je verder vliegen. Met dit spel
kun je topografie leren en ontdekken hoe mensen leven, hoe het daar
Zo kun je het aanpakken:
is. Dan onthoud je het beter voor een toets.”
• Begin met een vragenrondje. Vraag wat leerlingen nu doen
op internet. Zo krijg je zicht op welke internetactiviteiten
Anne Frank
populair zijn. Welke spelletjes spelen ze? Hoe zetten ze
Zou je er iets mee kunnen in het onderwijs? Welke lessen zou jij er
Speelplezier
Met de Oculus Rift wilden de kinderen vooral vaardigheden oefenen en
digitale media in voor het leren? Eventueel kijk je terug in
zelf mee geven?
Een enkeling had de bril al opgehad in het Medialab van het Cinekid
teruggaan in de tijd om geschiedenis te ervaren. Eén idee haalde het
de tijd: wat deden hun ouders toen ze jong waren? Hoe
filmfestival in Amsterdam, maar voor de meeste kinderen was het een
niet. Een meisje stelde voor het Achterhuis na te bootsen in virtual
kregen ze les op school? Welke technologie was er toen?
Stoel in de lucht
compleet nieuwe ervaring. Ze voelden zich er vrij vlot vertrouwd mee.
reality. “Dan zie je hoe Anne Frank leefde!” Maar dan ziet ze ook voor
• Introduceer je doel: dat je wilt praten over hoe het leren
Uit het kwalitiatieve onderzoek bleek dat de leerlingen allerlei toe
Misselijk werden ze niet. Kinderen zijn gewend om technologie te
zich hoe Anne wordt gegrepen door de Duitsers. “Dat is te eng, laten
in de toekomst gaat, en welke rol virtual reality daarin
passingen voor zich zien. In totaal sprak Kennisnet in oktober met
sturen met een muis, een controller (denk aan de Wii) of hun vinger,
we dat maar niet doen.”
kan spelen.
vijftig kinderen uit de groepen 7 en 8. De leerlingen vulden eerst een
maar in virtual reality hebben al hun lichaamsbewegingen invloed.
Toch is het nabootsen van bestaande situaties wel een goed idee. Zo zal
vragenlijst in over hun internetgebruik, waarna ze door experts van
Allemaal roemden ze het speelplezier.
virtual reality ongetwijfeld ook een rol gaan spelen op universiteiten en
virtual reality werkt. Een aanrader: Titans of Space
beroepsopleidingen. Via een virtual reality-bril kun je straks vanuit huis
• Stel ze de vraag: hoe zou je de Oculus Rift-bril kunnen
het bedrijf Dromenkroon een uitleg kregen over virtual reality. In
• Vertoon op het digibord filmpjes die laten zien hoe
groepjes van drie mochten ze vervolgens in een andere ruimte de
De concepten die ze bedachten voor het onderwijs, waren talrijk en
een collegezaal bezoeken, rondkijken en met je docent overleggen. Ook
gebruiken om te leren? Laat ze in tweetallen ideeën
Oculus-bril opzetten. Ze zagen de simulatiewereld Der Grosse Gottlieb,
inventief. Zoals ‘Mine Survival’, ‘Watersnoodramp’ en ‘Hong Kong’.
met andere studenten kun je zo contact maken. Je moet wel zo’n gekke
bedenken en die tekenen op papier.
waarin je ‘on top of the world’ bent. Zittend op een stoel hoog in de
bril opzetten, maar waarom niet? De smartphone voelde eerst ook on-
• Laat ze hun ideeën presenteren voor de klas.
lucht, kijk je omlaag en om je heen. Naast je zweeft een salontafel met
Mine Survival – door Guy en Eli
daarop een schemerlamp en een oude grammofoon. Intussen vallen er
“Er staat een kist met spullen. Bijvoorbeeld een hamer en een pikhou
papieren en planken omlaag. Kijk je omhoog, dan zie je de sterren in
weel. Als je de kist opendoet, kun je begint met ‘mijnen’. Je haalt de
Verwondering
de donkere ruimte flonkeren.
aarde weg, dan steen, en komt dan bij ijzer, kool, een steensoort of
Wat levert zo’n virtual reality-les nu op? Volgens het basisdocument
> Tekst: Remco Pijpers, expert Digitale geletterdheid bij Kennisnet
diamant. Het doel is om te overleven, bijvoorbeeld door spullen op te
‘Onderzoekend en ontwerpend leren bij natuur en techniek’ van het
> Foto’s: Rodney Kersten
8 - inDruk winter 2014
wennig, maar mensen raakten er in een mum van tijd mee vergroeid.
inDruk winter 2014 - 9

Download Report