Hoofdredactie lng. Frank de Groot Redactie Drs. G.J. (Harry

Hoofdredactie
lng. Frank de Groot
Redactie
Drs. G.J . (Harry) Boschloo (ministerie VROM)
lng. Gert jan Majoor (NEN Bouw)
Drs. ing. Harry Nieman (adviesburo Nieman)
Dr. ir. Rien van Overveld (Overveld Bouwbesluit Advies bv)
lng. Gert-jan van Leeuwen (Vereniging Bouw- &
Woningtoezicht Nederland)
Anco Hamming (hoofd Communicatie Vereniging Bouw- en
Woningtoezicht Nederland)
Aile bijdragen worden op persoonlijke titel geschreven.
Uitgever
Drs. Esther van Does burg
Sdu Uitgevers BV
Eindredactie
Sdu Uitgevers BV
Ingrid de Zwart-Schaap
Postbus 20025
2500 EA Den Haag
e-mail: [email protected]
Vormgeving
Dupuis Communicatie
26
Abonnementen
Sdu Klantenservice, Postbus 20014, 2500 EA Den Haag,
tel (070) 37 89 880; www.sdu.nlfservice
Losse nummers € 16,50
Abonnementen: Normale prijs € 153,50 (excl. BTW)
Verschijnt 10 maal per jaar.
Een abonnement geldt steeds voor een jaar en kan op elk
gewenst tijdstip ingaan. Het abonnement wordt automatisch
met een jaar verlengd, tenzij uiterlijk twee maanden voor het
verstrijken van het abonnementsjaar schriftelijk wordt opgezegd bij Sdu Klantenservice.
Advertentie-acquisitie
Kloosterhof acquisitie services
Eric Vullers, Napoleonsweg 128a, 6086 AJ Neer
047-559 71 51, [email protected]
Wij verwerken uw gegevens voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst en om u van informatie te voorzien
over Sdu Uitgevers bv en andere zorgvuldig geselecteerde
bedrijven. Als u geen prijs stelt op deze informatie, kunt u dit
schriftelijk melden bij Sdu Klantenservice, postbus 20014,
2500 EA Den Haag. Voor informatie over onze leveringsvoorwaarden kunt u terecht op www.sdu.nlfleveringsvoorwaarden
Abonnementen gelden voor minimaal een jaar.
5
COLUMN: JOHAN VREUGDENHIL
6
NEN-NORMEN : I<AN DAT NIET SIMPELER?
10
ELEI<TRICITEITSNET EN -VOORZIENING
ISSN: 1382-4937
© Sdu Uitgevers 2008
Aile rechten voorbehouden .
Behoudens de door de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd
(waaronder begrepen het opslaan in een geautomatiseerd
gegevensbestand) enjof openbaar gemaakt door middel
van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze
dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming
van de uitgever.
De bij toepassing van art. 1Gb en 17 Auteurswet 1912 wettelijk
verschuldigde vergoedingen wegens fotokopieren, dienen te
worden voldaan aan de Stichting Reprorecht, Postbus 3060,
2130 KB Hoofddorp, telefoon (023) 799 78 10. Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave in bloemlezingen,
readers en andere compilatiewerken op grond van art. 16
Auteurswet 1912 dient men zich te wenden tot de Stichting
PRO, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, telefoon (023) 799
78 09. Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave
ten behoeve van commerciele doeleinden dient men zich te
wenden tot de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van
deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de aanwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet
worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s). redacteur(en)
en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen
van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden.
Aangeleverde artikelen kunnen worden hergebruikt voor elektronische doeleinden.
VEILIGHEID: STIEFI<INDEREN VAN HET BOUWBESLUIT 2003:
14
VEILIGHEID: EINDE AAN ONVEILIGE NUTSAANSLUITINGEN
16
BRUII<BAARHEID: TOILETIEN EN DOUCHERUIMTEN IN CELLEN
18
HANDHAVING: WIJZIGINGEN IN WONINGWET EN BlAB BELICHT
22
BOUWRECHT: GEDEELTELIJI<E INTREI<I<ING VAN EEN BOUWVERGUNNING
24
BOUWRECHT: ZORGPLICH T WERI<GEVER OP DE BOUWPLAATS
26
AUTOMATISERING: PLANNINGSTOOL OMGEVINGSVERGUNNING
GELANCEERD
28
BOEI<BESPREI<ING : DE ORGANISATIE VAN BOUW- EN WONINGTOEZICHT
29
NIEUWS
34
VERENIGINGSNIEUWS VBWTN
38
CURSUSAGENDA
3
TOILETTEN EN
DOUCHERUIMTEN IN CELLEN
De vraag hoe groot een toilet of een doucheruimte moet zijn lijkt een eenvoudige. Toch
zijn er situaties waar deze vraag niet eenvoudig is te beantwoorden. Zo leidde dit
onlangs bij een cellengebouw tot lange discussies.
> BRUIKBAARHEID
TEKST IR. W.F.M. VAN DER VLIET
Een nog te bouwen inrichting bestaat uit
enkele bouwdelen met daarin zit-jslaapkamers . Deze benaming is enigszins misleidend omdat de zit-jslaapkamers 's avonds
van buiten op slot worden gedaan. Niet
uitgesloten is dat de ingeslotenen ook
overdag in hun zit-jslaapkamer aanwezig
moeten zijn. De ingeslotenen zijn niet vrijwillig aanwezig. Elke zit-jslaapkamer heeft
een eigen sanitairblokje waarin een toilet
en een douche aanwezig is . De·oppervlakte
van elke zit-jslaapkamer bedraagt 11 ,2 m2
en de inwendige afmeting van het sanitairblokje bedraagt 0,85 meter (breedte) bij
1,8 meter (lengte). De oppervlakte is daarmee gelijk aan 1,53 m2 • In de bouwdelen
met de zit-jslaapkamers zijn verder geen
toil etten enjof douches aanwezig. De totale gebruiksoppervlakte van een bouwdeel
bedraagt 410 m2 .
DE CELFUNCTIE
Een celfunctie is in het eerste lid van artikel
1.1 van het Bouwbesluit 2003 omschreven
als gebruiksfunctie voor dwangverblijf van
mensen . De toelichting bij dit artikel geeft
enkele voorbeelden van een celfunctie: een
celfunctie kan bijvoorbeeld een gevangenisof een politiecel zijn, maar ook een kamer
in een tehuis voor dwangmatige verpleging. Het vijfde lid van dit artikel omschrijft
verder een cellengebouw als een gebouw of
een gedeelte van een gebouw, waarin twee
of meer celfuncties liggen, die zijn aangewezen op een of meer gemeenschappelijke
verkeersroutes . Volgens de bijbehorende
toelichting is een cellengebouw bijvoorbeeld een cellenblok in een gevangenis,
een huis van bewaring of een politiebureau. Ruimten met een andere gebruiksfunctie dan een celfunctie, bijvoorbeeld de
kantoorruimten, sportzalen en werkplaatsen , zijn geen onderdeel van een cellengebouw als bedoeld in het Bouwbesluit.
De in dit artikel beschreven situatie moet
dus worden gezien als een cellengebouw.
Een celfunctie kent verder nog een aantal
subgebruiksfuncties. In hoofdstuk 4 Voorschriften uit het oogpunt van bruikbaarheid - worden de volgende subgebruiksfuncties onderscheiden:
Wat betreft de aanwezigheid van een
toegankelijkheidssector en bereikbaarheid :
celfunctie niet voor dag- en nachtverblijf;
celfunctie voor dag- en nachtverblijf.
Wat betreft de vrije doorgang:
celfunctie niet gelegen in een cellengebouw;
- celfunctie gelegen in een cellengebouw.
Wat betreft een verblijfsgebied:
niet-gemeenschappelijk verblijfsgebied uitsluitend voor kortstond ig
verblijf;
niet-gemeenschappelijk verblijfsgebied voor dag- en nachtverblijf, met
een toiletpot;
ander verblijfsgebied .
Wat betreft een verblijfsruimte:
niet-gemeenschappelijke verblijfsruimte uitsluitend voor dagverblijf;
niet-gemeenschappelijke verblijfsruimte voor dag- en nachtverblijf,
met een toiletpot;
andere verblijfsruimte.
Wat betreft een toiletruimte en een
badruimte:
celfunctie voor langdurig dag- en
nachtverblijf;
andere celfunctie.
Aile celfuncties van een gevangenis moeten, uitgaande van de letterlijke tekst van
het Bouwbesluit 2003, een toegankelijkheidssector hebben. lmmers in een gevangenis is de gebruiksoppervlakte van een
celfunctie vermeerderd met het totaal aan
gebruiksoppervlakte
van
soortgelijke
gebruiksfuncties groter dan 400 m2 • Als er
geen gemeenschappelijke toilet- en badruimten worden gemaakt dan zou, uitgaande van de letterlijke tekst, in zo'n
gevangenis elke eel een integraal toegankelijke toilet- en badruimte moeten hebben .
TOILET- EN BADRUIMTEN
Het aantal toiletruimten in een celfunctie
is afhankelijk van de gebruiksoppervlakte
van de celfunctie, maar niet aan de bezettingsgraadklasse. Bij een gebruiksoppervlakte van meer dan 180 m 2 moet per 360
m 2 een toiletruimte aanwezig zijn met een
minimum van twee. In dit voorbeeld zijn
dat 41 OJ360 = 1,14 toiletruimten , dus in
totaal twee. Verder moet volgens het vierde
lid van artikel 4.36 ten minste een van de
toiletten integraal toegankelijk zijn en in
een toegankelijkheidssector liggen.
Voor het aantal badruimten geldt het volgende: een celfunctie voor langdurig dag-
en nachtverblijf heeft tenminste een badruimte; dat mag een gemeenschappelijke
badruimte zijn . Wanneer sprake is van een
celfunctie voor dag- en nachtverblijf moet
een gemeenschappelijke badruimte aanwezig zijn. Ook hier moet volgens het
derde lid van artikel 4.47 ten minste een
van de badruimten integraal toegankelijk
zijn en in een toegankelijkheidssector liggen. De eis van integraal toegankelijk is
van toepassing omdat de gebruiksoppervlakte groter is dan 400 m2 •
Het Bouwbesluit kent minimum afmetingen voor zowel toilet- als badruimten . Een
toiletruimte heeft een vloeroppervlakte van
ten minste 0,9 x 1,2 meter of ten minste
1 ,65 x 2,2 meter indien het toilet integraal
toegankelijk moet zijn . Voor het bepalen
van de afmetingen van een badruimte is
een aantal voorschriften van belang. De
vloeroppervlakte bedraagt ten minste 1,2
m2 bij een breedte van ten minste 0,8
meter. De oppervlakte van een gemeenschappelijke badruimte is ten minste gelijk
aan 1 procent van de gebruiksoppervlakte
van de cellen van de op deze badruimte
aangewezen celfuncties met een minimum
van 1,6 m2 • Een integra a I toegankelijke
badruimte moet veel groter zijn, namelijk
1,65 x 1,8 meter. Wanneer een badruimte is
samengevoegd met een toiletruimte
bedraagt de vloeroppervlakte ten minste
2,2 m 2 of bij integrale toegankelijkheid ten
minste 7,8 m2 bij een breedte van ten minste 2,2 meter.
WAT BETEKENT DIT VOOR DE PRAKTIJK?
Het Bouwbesluit kent verblijfsgebieden en
verblijfsruimten met een toiletpot. Dit suggereert bij een celfunctie waarin mensen
gedurende kortere of langere tijd worden
ingesloten de aanwezigheid van een vrijstaande toiletpot in een eel. De omschrijving
dag- en nachtverblijf kan zowel betrekking
hebben op een politiecel als op een gevangeniscel. Vanwege de ~rivacy van de ingeslotene wordt in de regel de toiletpot met een
bouwkundige constructie van de rest van de
eel afgescheiden . Het ligt voor de hand om
dan binnen deze afscheiding ook een douchevoorziening aan te brengen.
De aanwezige oppervlakte van 1,53 m 2 is
echter kleiner dan de ten minste vereiste
oppervlakte van 2,2 m2 voor een met een
toiletruimte samengevoegde badruimte.
Om aan de voorschriften van het
Bouwbesluit te kunnen voldoen zijn er
enkele mogelijke oplossingen:
Het vergroten van de in de eel aanwezige gecombineerde toilet- en badruimte tot 2,2 m 2 • Dit is geen gewenste
oplossing gezien de toch aile krappe
oppervlakte van een eel.
Het weghalen van de douches uit de
cellen. De vraag is of dit uit oogpunt
van gebruiksgemak gewenst is.
Het weghalen van de gecombineerde
toilet- en badruimten uit de cellen. Een
karakteristieke eigenschap van een eel
is dat deze van buiten op slot wordt
gedaan en aileen door personeel is te
openen . Zeker bij de huidige krapte
aan personele bezetting is het niet
gewenst dat bij elk toiletbezoek een
personeelslid moet assisteren .
Het buiten de eel len plaatsen van extra
toiletten en doucheruimten die wei wat
betreft aantallen en afmetingen voldoen aan de voorschriften. Dit is een
schijnoplossing waarbij wei aan de
Bouwbesluitvoorschriften wordt voldaan, maar zonder enige verhoging
van het gebruiksgemak. Deze oplossing kost aileen extra ruimte en geld.
De huidige situatie beschouwen als
gelijkwaardigheid omdat deze bruikbaar is gebleken. Gezien het aantal
celfuncties dat wordt gebouwd is dit
een omslachtige weg.
De wand rondom de gecombineerde
toilet- en badruimte weglaten omdat
het Bouwbesluit voor een celfunctie
het voorschrift dat een toiletruimte of
een badruimte afslu itbaar moet zijn,
niet van toepassing heeft verklaard .
Wij pleiten daarom voor aangepaste voorschriften voor celfuncties die beter recht
doen aan de praktijk zolang niet is gebleken dat dit strijdig is met de bruikbaarheid.
Hierbij moet dan ook de vrije doorgang
van de toiletdeur worden betrokken . Een
maat van 850 mm is in de krappe celruimten aan de ruime kant. Een vrije doorgang
van 700 mm zal hier niet bezwaarlijk zijn .
Tens lotte staat de vereiste oppervlakte van
een integraal toegankelijke gecombineerde
toilet- en badruimte van 7,8 m 2 bij een
celfunctie niet in verhouding tot de vereiste
vloeroppervlakte van een eel, namelijk 6
m2 voor een eel voor dag- en nachtverblijf
met een toiletpot of 5 m 2 voor een eel voor
dag- en nachtverblijf zonder toiletpot.