D. Martina

29-9-2014
INLEIDING
Casus en knelpunten
Feiten
Doel en taken thuiszorg
Kwetsbare ouderen
Voorkomen van institutionalisering
Mantelzorg
Vroegsignalering en Instrumenten
Realisering zorgpad
Stelling
D. Martina - Wijne
CASUS
• Een gehuwd echtpaar, leeftijd respectievelijk 75 en 79 jaar,
wordt steeds meer hulpbehoevend,
• 2 kinderen die beiden in het buitenland wonen,
• De man is licht dementerend en zijn vrouw zorgt sinds enkele
jaren voor hem, hij gaat naar een activiteitencentrum,
• Ze gaan wekelijks samen naar de kerk,
• De laatste maanden zien zij er minder verzorgd uit,
• Tijdens een informele ontmoeting met een wijkverpleegkundige
wordt vermoed dat de vrouw ook aan het dementeren is.
CASUS
• Samenwonend ouder echtpaar in een eigen huis op hun erf
waar ook hun zoon een huis heeft en een derde huis
verhuurd wordt,
• Man met CVA en bedlegerig (vrij complexe zorg), vrouw sinds
kort dementerend,
• Enkele uren per dag krijgt het echtpaar, naast
verpleegkundige zorg voor de man, ook HDL - ondersteuning.
De beschikbare tijd is (nu nog) te beperkt..
1
29-9-2014
FEITEN
HUIDIGE KNELPUNTEN
• De huidige ondersteunende zorg die de thuiszorg kan
bieden is te beperkt,
• De veiligheid van betrokkenen is soms in gevaar,
• Niet altijd zijn er gezamenlijke doelen,
• Niet altijd voldoende afstemming met familieleden en
andere disciplines.
DOEL THUISZORG
Zo-lang-mogelijk-thuis-(op-eenkwalitatieve-wijze).
•
•
•
•
•
•
•
Hogere gezondheidsgraad: we leven langer dan vroeger,
Toenemende vergrijzing,
Toename kleinere gezinnen;
44% van de huishoudens heeft vrouw aan het hoofd,
Wegvallende mantelzorgers,
Meer individualisering van de maatschappij,
154.843 inwoners die samen de kosten van de
gezondheidszorg moeten kunnen dragen.
TAKEN THUISZORG EN DEMENTIE
Signaleren
Voorkomen van
institutionalisering,
Zorg verlenen
Organisatie van de zorg
Sluit nu aan bij thema internationale Dag van Alzheimer:
‘langer thuis in eigen huis’.
Afstemming
Inzet sociaal
maatschappelijke zorg
2
29-9-2014
SCHAKELFUNCTIE VAN DE
WIJKVERPLEEGKUNDIGE
SAMENSPEL FAMILIE, THUISZORG EN HUISARTS
De wijkverpleegkundige kan signaleren / observeren adh van
beschikbare instrumenten:
Beschikbaar TFI (Tiburg frailty Indicator),
OLD (observatielijst vroege symptomen dementie), ADL (Katz) en
Goede afstemming van de wijkverpleegkundige met
familieleden, huisarts en andere disicplines leidt tot
meer versterking.
IADL, Instrumentele Activiteiten Dagelijks Leven (Lawton) en de
EDIZ schaal; Ervaren Druk door Informele Zorg. (cf NHG-standaard
‘dementie ).
De resultaten leiden tot gesprek met client , familie en huisarts.
KWETSBAARHEID OP CURACAO
Gemeten in 2011 bij 70-plussers met instrument
Tilburg Frailty Indicator
ONDERDELEN PSYCHISCHE COMPONENTEN TFI
B2. Psychische componenten
Kwetsbaarheid volgens TFI N = 346
100%
kwetsbaar
33.2%
116
9. Heeft u klachten over uw geheugen?
O ja
О soms
О nee
10. Heeft u zich de afgelopen maand somber gevoeld?
О ja
О soms
О nee
11. Heeft u zich de afgelopen maand nerveus of angstig gevoeld? О ja О soms О nee
12. Kunt u goed omgaan met problemen?
О ja
О nee
Ter vergelijking: een percentage van 25% kwetsbare ouderen
onder alle 65-plussers bij een Nl onderzoek, van Campen,
Kwetsbare ouderen, (2011).
3
29-9-2014
VOORKOMEN VAN INSTITUTIONALISERING
NAAR COMPONENTEN VAN DE TFI
3 consistente factoren zijn redenen voor opname:
Aantal
patiënten
totaal
Totaal 346
Frailty
<5
Lichamelijke Psychische
componenten Componenten
meer dan 4
Meer dan 2
Sociale
Componenten
meer dan 2
116 /33.5%
58
3
27 / 7.8%
o Afhankelijkheid van de ADL: eerst achteruitgang in IADL,
o Zorgbelasting van de mantelzorger,
o (Voorkomen van) gedragsproblemen.
Recent onderzoek ‘Dementiezorg in Europa’, Right Time Place Care, Hamers et. all, 2014.
MANTELZORG
Opvallend is dat mantelzorgers zelf zelden aangaven dat hun
ervaren zorgbelasting (mede) aanleiding was voor opname.
Voor alle landen geldt dat de ervaren belasting hoger is als de
dementerende thuis woont!
ONDERZOEK NAAR MANTELZORG, CURACAO
Rapport: ICUC & Virtual Curaçao, 2013,
Doel: inzicht in behoeftes mantelzorgers; 90 interviews bij mantelzorgers.
Resultaat: 87% is vrouw; 57% heeft een leeftijd hoger dan 55 jaar (1 op 3 leeftijd
>65 jaar) ; 55% gehuwd of wonen samen; 57% verleent zorg meer dan 3 jaar en
Meer dan 8 uur per dag,
Ongeveer 10% gaf aan overbelast te zijn; het combineren van werk en zorg is
Naar: Dementiezorg in Europa; Right Time Place Care, Hamers et.
All, 2014.
moeilijk (25%); persoonlijk leven leidt er onder (25%).
Men heeft behoefte aan psychische en emtionele ondersteuning; Informatie over
ziekte; af en toe vervanging via een vorm van ‘respijtzorg’!!
Behoefte aan vergoeding; mantelzorgers geven vaak financiele ondersteuning
(40%)
4
29-9-2014
VROEGTIJDIGE SIGNALERING
OBSERVATIELIJST VOOR VROEGE SYMPTOMEN VAN DEMENTIE
Hoofdaspect
Cognitie
Vergeetachtigheid
Thuiszorg kent het ‘product’ preventieve controle; dit meer
aandacht geven aan signaleringsinstrumenten.
Herhaling
Vroegtijdige signalering van dementie &
voortdurende signalering op overbelasting mantelzorg
Taal
Begrip
ADL
Oriëntatie
Gedrag
Façadevorming
Afhankelijkheid
INTERPRETEREN VAN DE OLD - TEST
A = ja; B = twijfelachtig; C = nee; D = was niet na te gaan
Score van 4 of meer ‘ja’ is aanwijzing voor beginnende
dementie; reden voor derder onderzoek,
Score van 3 of minder ‘ja’ heeft het zin de OLD binnen 6
maanden te herhalen.
Symptomen
Observatie
1. Vergeet steeds welke dag het is
2. Vergeet regelmatig gebeurtenissen die
kort geleden gebeurd zijn
ABCD
ABCD
3. Kan recent gehoorde verhalen of
mededelingen niet meer navertellen
ABCD
4. Valt vaak in herhalingen zonder het zelf
door te hebben
ABCD
5. Vertelt tijdens een gesprek regelmatig
hetzelfde verhaal;
6. Kan regelmatig niet op bepaalde woorden
komen
7. verliest snel de draad van een verhaal
ABCD
8. Aan het antwoord is te merken dat de
vraag niet begrepen is.
9. Heeft meer moeite om een gesprek te
begrijpen
ABCD
10. Haalt tijden door elkaar
ABCD
11. Verzint uitvluchten
12. Toename afhankelijk gedrag in
vergelijking met vroeger
ABCD
ABCD
ABCD
Hints
Wanneer (bv bij de
dokter ) voor het
laatst
Waarom bent u
gegaan
Sleutelvraag; hoe
gaat het met u?
Observatie tijdens
gesprek
ABCD
Observatie tijdens
gesprek
ABCD
Denk aan ‘opzij
kijken’.
EDIZ-SCHAAL
EDIZ: schaal van mantelzorgbelasting
De EDIZ bestaat uit antwoorden met een 5 puntschaal:
van geheel mee eens (5), mee eens (4), min of meer mee eens (3), niet mee eens (2) of geheel niet mee
eens (1).
1. De situatie van ………….….laat mij nooit los
5, 4, 3, 2, 1
2. De situatie van ………….….eist voordurend mijn aandacht
5, 4, 3, 2, 1
3. Ik moet altijd maar klaarstaan voor ………….….
5, 4, 3, 2, 1
4. Door de situatie van ………….….kom ik weinig aan mijn eigen leven toe
5, 4, 3, 2, 1
5. Ik voel me over het geheel genomen erg onder druk staan door de situatie van….
5, 4, 3, 2, 1
6. Het combineren van verantwoordelijkheid voor ………….….en de
verantwoordelijkheid voor mijn werk en / of gezin valt niet mee
5, 4, 3, 2, 1
7. Mijn zelfstandigheid komt in de knel
5, 4, 3, 2, 1
8. Door de betrokkenheid bij ………….….doe ik anderen tekort
5, 4, 3, 2, 1
9. Door de betrokkenheid bij ………….….krijg ik conflicten thuis en/of op het werk
5, 4, 3, 2, 1
5
29-9-2014
IADL; INSTRUMENTELE ACTIVITEITEN DAGELIJKS LEVEN
ROUTE SIGNALERING IN DE 1E LIJN
Kent 8 domeinen:
Huisarts
1 Telefoneren
2 Inkopen doen
3 Maaltijd bereiden
Wijkverpleging
4 Huishoudelijke activiteiten
OLD/EDIZ/ADL
5 Wassen van kleiding en linnengoed
6 Openbaar vervoer en transport
Ambulante
Psychiatrie
7 Medicatiegebruik
MMSE
8 Beheer van financiën
Geriatrisch
spreekuur
VERSTERKTE 1E LIJN
Instelling geriatrisch spreekuur
Aandacht voor de
indiceringsfactoren tot noodzaak
sociaal maatschappelijke zorg als
integraal onderdeel van de
thuiszorg is noodzakelijk.
Meer samenwerking met andere
disiciplines
STELLING
Versterking van de thuiszorg, vroege
signalering, coördinatie
en
inzet van sociaal-maatschappelijke zorg,
leidt tot ‘langer thuis in eigen huis’!
6

Download Report