klik hier om te downloaden

P E R SDOSSIE R
P ERS D OS S IER
Het Atomium is de meest bezochte Brusselse toeristische plek. De bezoekersaantallen
sinds de renovatie bevestigen dat keer op keer. Het lag dus voor de hand dat de Raad
van Bestuur en het managementteam wensten voort te bouwen op dit succes en te
investeren in een project dat het Atomium verder ontwikkelt. Met het PlasticariumArt & Design Atomium Museum, een nieuw museum in Brussel en de redding van een
collectie, worden drie uitdagingen aangegaan. Eerst gaat het om de ontwikkeling van het
culturele aanbod aangepast aan de smaak en belangstelling van het citytrippubliek, één
van de belangrijkste groeisectoren van het Brussels toerisme. De cijfers tonen het
aan: een paar jaar geleden was het toerisme van de economische sector (MICE) veel
belangrijker dan het vrijetijdstoerisme. Deze kloof is bijna gedicht dankzij de inspanningen
van Brussel op het vlak van cultuur en evenementen.
Dit project draagt ook bij tot het verhogen van de aantrekkelijkheid van de Heizelvlakte, met het oog op haar nakende diepgaande transformatie, dankzij het NEO-project
dat het Atomium dichter bij de stad brengt.
P LAST ICA R IUM - A rt & Des ign Ato m ium Museum
December 2015 wordt een nieuwe belangrijke datum voor het Atomium, na de inhuldiging
in 1958 en de renovatie in 2006, en de geheel nieuwe inrichting van de openbare ruimte
die toeristen en bezoekers nog beter onthaalt. Dan opent het Plasticarium-Art &
Design Atomium Museum. Met dit project tekenen we de toekomst van het gebouw
verder uit en bevestigen we zijn plaats als cultureel-toeristische trekpleister via de
opening van een nieuw museum in Brussel.
Tenslotte is er de noodzaak om via een diversificatie en ontwikkeling van het cultureel
en toeristisch aanbod een lokaal en nationaal publiek aan te trekken dat het Atomium
regelmatig bezoekt.
Wij zijn de Koning Boudewijnstichting bijzonder erkentelijk voor haar onmisbare
steun tijdens het proces van de verwerving van de collectie. Wij danken uiteraard ook
de Stad Brussel voor haar morele en financiële steun, die het mogelijk maakte het plan
tot een goed einde te brengen. Dank ook aan de BITM (Brussels International Trade
Market); hun financiële inspanningen maakten het mogelijk het Plasticarium-Art &
Design Atomium een onderdak te geven.
Een nieuwe verrijking voor het Atomium, voor het noorden van de Stad en het Gewest,
een aanwinst voor de kunst en de cultuur door het behoud in België en meer bepaald
in Brussel van een unieke en toonaangevende collectie.
Freddy Thielemans (Voorzitter van het Atomium)
Henri Simons (Directeur van het Atomium)
Arnaud Bozzini (Directeur van de tentoonstellingen)
2
Opening
december 2015
P ERS D OS S IER
PERSDOSSIER
D
it museumproject, opgestart door het Atomium toen bleek dat de collectie van Philippe
Decelle beschikbaar was, vindt onderdak in Trade Mart. Het Art & Design Atomium
Museum wordt opgevat als een uitbreiding van het Atomium en zijn afdeling Tentoonstellingen.
Het gaat dus om een extra locatie voor het Atomium, het fantasme van de tiende bol als het
ware. Het project is niet alleen een belangrijke stap in het bestaan van het gebouw en zijn
ontwikkeling in de komende decennia, maar komt ook tegemoet aan de nood aan meer
culturele infrastructuur in het noorden van Brussel.
Het Art & Design Atomium Museum is een concreet (inhoudelijk coherent en financieel realistisch)
antwoord op drie uitdagingen:
P LAST ICA R IUM - A rt & Des ign Ato m ium Museum
Een plaats > het Plasticarium in Trade Mart
Een ambitie > het Art & Design Atomium Museum
•De ontwikkeling van een cultureel aanbod aangepast aan de smaak en belangstelling van
het citytrippubliek, één van de belangrijkste groeisectoren van het Brussels toerisme;
•De verhoging van de aantrekkelijkheid van de Heizelvlakte, met het oog op haar nakende
diepgaande transformatie (met onder andere het vertrek van Mini-Europe);
•De noodzaak om via een diversicatie en ontwikkeling van het cultureel en toeristisch aanbod
een lokaal en nationaal publiek aan te trekken dat het Atomium regelmatig bezoekt.
Een museum waar de roemrijke jaren van het plastic in de kijker staan, naast kunst en design van
de 20ste en 21ste eeuw.
H
et Plasticarium. Art & Design Atomium Museum zal over 5000m2 beschikken, waarvan
ongeveer de helft wordt voorbehouden voor een permanente tentoonstelling van de
collectie van Philippe Decelle. Dit buitengewone en in de wereld unieke geheel, dat werd
samengesteld sinds de jaren 1980, bevat honderden voorwerpen in plastic, gaande van gebruiksvoorwerpen tot kunstwerken. Aangezien de ruimte niet de hele collectie kan herbergen,
wordt een jaarlijkse wissel van stukken voorzien, waardoor elk bezoek een nieuwe ervaring
wordt. Dankzij de financiële steun van de Stad Brussel zal de collectie getoond worden in een
scenografie met installaties (period room) en reeksen, iets waar dit type museum zich voor leent.
1000m2 zullen gebruikt worden voor tijdelijke tentoonstellingen gewijd aan kunst en design
van de 20ste eeuw en van vandaag. De nieuwe museumruimte zal het mogelijk maken een
3
P ERS D OS S IER
deel van de programmatie die nu door het Atomium wordt voorgesteld verder te ontwikkelen.
De tentoonstellingen rond modernistisch en hedendaags design (zoals de biënnale Intersections.
Belgian Design) zullen voortaan plaatsvinden in de ruimten voor tijdelijke tentoonstellingen
van de nieuwe locatie. Het Atomium en het Plasticarium zullen voortaan dus tentoonstellingen
brengen die langer lopen. Zoals we reeds vermeldden, is het Plasticarium. Art & Design
Atomium Museum een uitbreiding van de afdeling atomiumexpo; het zal dus aansluiten bij de
dynamiek en de synergieën die sinds 2009 door het kunstencentrum van het Atomium werden
ontwikkeld. De samenwerkingen met Brusselse evenementen en festivals zoals Art Brussels,
Europalia en Design September blijven behouden en worden nog versterkt. Gelijkaardige
samenwerkingen worden opgestart met MAD Brussels, de Koning Boudewijnstichting en
Vitra Foundation.
De overblijvende oppervlakte wordt ingevuld zoals bij ieder museum: ticketbalie, museumshop,
cafetaria (uitgebaat door een externe firma), maar ook ruimten voor vergaderingen, conferenties
en projecties en voor opslag van stukken in afwachting van tentoonstelling.
Het Plasticarium past niet alleen in de vernieuwing van de Heizelvlakte, het vertaalt ook
perfect de filosofie die het Atomium sinds zijn renovatie (2006) en vijftigste verjaardag
(2008) voor ogen houdt bij de programmatie van tentoonstellingen:
Hoe staat het met de moderniteit en de vooruitgang - kernwoorden van Expo 58 - vergeleken
met de tijd van de inhuldiging van het gebouw, op het vlak van hedendaagse creatie, design
en architectuur?
Aan de basis van het project: het samenvallen van intenties en ambitie voor Brussel.
H
et Plasticarium. Art & Design Atomium Museum is het verhaal van een perfecte match
tussen de toeristische, culturele en pedagogische missie van het Atomium en de wens van
de eigenaar van de collectie dat ze coherent blijft en opgenomen wordt in een museumproject
in Brussel. Het gaat dus om een ontmoeting en een samenvallen van belangen die, via deze
uitbreiding van het project atomiumexpo, een toegevoegde waarde geven aan de Heizelvlakte.
De ontplooiing en ontwikkeling van dit ambitieuze project steunt op de promotie van een
gecombineerd ticket Atomium-Plasticarium. Art & Design Atomium Museum, wat vanaf 2016
zou moeten leiden tot meer dan 125.000 bezoekers per jaar.
P LAST ICA R IUM - A rt & Des ign Ato m ium Museum
Een project in harmonie met de filosofie van het Atomium
Orange Dreams. Plastiek is magnifiek (1960-1973) ... een voorsmaakje van het Plasticarium. Art &
Design Atomium Museum.
V
anaf eind november 2014 brengt het Atomium deze tentoonstelling die een soort teaser
zal zijn voor het museumproject. Het gaat om een mise-en-scène van Philippe Decelle,
curator van de tentoonstelling, waarbij objecten uit het dagelijks leven en kunstwerken in
plastic samen te zien zijn. Het geheel is opgebouwd rond zes tableaus-installaties die zowel
de subjectieve weerspiegeling zijn van zes oranje dromen als de kijk van de verzamelaar op
de consumptiemaatschappij van de Golden Sixties.
4
P ERS D OS S IER
O
range Dreams toont de meest speelse en originele aspecten van het plastic design.
Deze tentoonstelling, gebaseerd op de onmisbare collectie van het Plasticarium, maakt
het mogelijk dit materiaal dat symbool staat voor de Golden Sixties te (her)ontdekken. Van
het dagelijkse gebruiksvoorwerp tot het kunstwerk: de kleur oranje siert uiterst creatieve vormen
in een bijzondere mise-en-scène die bedacht werd voor het Atomium. Door projecten, functionele
voorwerpen en kunstwerken naast mekaar te tonen belicht de tentoonstelling de levenskunst
van een tijdperk, zijn creatieve klimaat en zijn streven naar symbiose met of reactie tegen
zijn context. Nooit eerder werden zoveel voorwerpen van dit materiaal en met eenzelfde
creatieve context bijeengebracht. De selectie maakt van de tentoonstelling zelf een soort
kunstwerk. Deze verkenning van de utopie van het plastic van 1970 tot 1973 is opgebouwd
rond een reeks van 6 tableaus-installaties: Nomadic dream, MOD’s (modernist) dream, Living
dream, Space music dream, Kitchen’s dream en Office dream. De 6 oranjekleurige dromen
bedacht door Philippe Decelle, curator van de tentoonstelling en bezieler van het Plasticarium,
geven een persoonlijke en poëtische kijk op de consumptiemaatschappij van de jaren 60 en
70. Het utopische huis dat helemaal van plastic is wordt hier tentoongesteld. Philippe Decelle:
‘Het verleden bestaat dankzij de herinneringen die we koesteren. De periode 1960-1973 betekent
voor de generatie van de babyboomers nostalgie naar hun jeugd, en voor de volgende generaties
een inspiratiebron die verre van uitgeput is. De nieuwe materialen verschilden radicaal van
de traditionele nobele materialen waarvan de productielijnen vernield waren. Ze werden pas
waardevol doordat ze een nieuwe en radicale stijl mogelijk maakten.’
P LAST ICA R IUM - A rt & Des ign Ato m ium Museum
ORANGE DREAMS
5
V
oor de herinrichting van de ruimte van 5.000m² die in Trade Mart wordt voorbehouden
aan het Plasticarium Art & Design Atomium Museum zal een oproep gedaan worden
in de loop van de maand december 2014. Op basis van een preselectie zullen verscheidene
bureaus worden gevraagd deel te nemen aan deze oproep voor de herinrichting van deze
ruimte tot museum. Het gekozen bureau zal gevraagd worden een ploeg voor te stellen met
(een) architect(en), scenogra(a)f(en) en expert(en) inzake de tentoongestelde voorwerpen,
binnen het budget (gesloten enveloppe) en de voorgestelde timing.
P ERS D OS S IER
Architecturale procedure
Financiering
Collectie in cijfers
Het Plasticarium is:
• 1100 stukken;
• 6000 bezoekers in 1993 tijdens de tentoonstelling in
de Fondation pour l’Architecture;
• 130.000 bezoekers in de Salines royales van Arc-et-Senans bij Dion,
na 6 belangrijke tentoonstellingen;
• Een van de 200 belangrijkste collecties ter wereld.
P LAST ICA R IUM - A rt & Des ign Ato m ium Museum
S
inds de renovatie in 2006 wordt het Atomium zorgvuldig beheerd en verzekeren dagelijkse
onderhoudsinvesteringen zijn toekomst en duurzaamheid. Deze politiek heeft tot doel
nooit meer in de situatie van eind de jaren 1990 terecht te komen, toen gevreesd werd voor
de veiligheid en de toekomst van het gebouw. Tezelfdertijd is het Atomium een Brussels
icoon geworden, een van de belangrijkste symbolen van de Belgische hoofdstad. Met meer
dan 600.000 bezoekers per jaar, is het het meest bezochte gebouw van België. Het lag dus
voor de hand om een deel van de reserves die konden worden aangelegd dankzij het goede
beheer van het gebouw te herinvesteren in een ambitieus en cultureel project, om zo het
Belgisch en internationaal publiek een collectie te laten ontdekken die uniek is in de wereld. De
aankoop van de collectie met eigen middelen, een investering die tot de activa van de begroting
behoort, vond plaats na gesprekken met Philippe Decelle en een schatting door een onafhankelijk expert. De inrichting zal ten dele worden gefinancierd met een subsidie van de Schepen
van Cultuur van de Stad Brussel. Het jaarlijks beheer van het museumproject steunt op een
businessplan dat in evenwicht is en momenteel geen enkele structurele subsidie vereist.
6
Entrée / Ingang / Entrance
Shop & ticket
E x p o t e m p o r a i r e / T i j d e l i j k e e x p o / Te m p o r a r y e x h i b i t i o n
Mini-Europe
Co l l e c t i o n / Co l l e c t i e
Bureau / Kantoor / Office
To i l e t t e s / Wc / To i l e t s
Bld. du Centenaire
Auditorium
Kinepolis
E x p o t e m p o r a i r e / T i j d e l i j k e e x p o / Te m p o r a r y e x h i b i t i o n
Palais Heysel
Heizel paleizen
Stockage / Storage
Sq
ua
re
de
l’A
to
m
iu
sq
ua
re
uml
aa n
i
tom
a ma r l
Mir
’A
de l
Av.
m
. de
Av
aa n
Trade Mart
Parc d’Osseghem
Osseghempark
Atomium
Eeuwfeestlaan
Bruparck
7
De geschiedenis van de tentoonstelling
P ERS D OS S IER
Philippe Decelle
W
anneer Philippe Decelle in 1987 op een vuilnishoop
een stoel van Joe Colombo vindt, bedenkt hij dat onze
maatschappij kort van geheugen is en vandaag verbrandt
waar ze gisteren dol op was. Het Plasticarium is geboren en
vestigt zich in Brussel.
Het plastic dankt zijn bestaan onrechtstreeks aan de Tweede Wereldoorlog. Tevoren werd
het scherm van parachutes in zijde gemaakt, een materiaal dat grotendeels uit Japan kwam.
Als gevolg van de aanval op Pearl Harbour schakelden de Amerikanen over op nylon waarvan
plastic een afgeleid product is.
Weinig Belgen kennen deze collectie, terwijl diverse grote musea de belangrijkste stukken
al tentoongesteld hebben. Van televisietoestellen tot creaties van mode-ontwerpers - alle
aspecten van het dagelijks leven komen aan bod. De liefhebbers van de boegbeelden van
het design zullen originele stukken zien van Joe Colombo, Verner Panton en Eero Aarnio.
Voor de liefhebbers van hedendaagse ontwerpen zijn er stukken van Philippe Starck,
Charles Kaisin en heel wat andere, al dan niet bekende designers, zonder de onnavolgbare
Tupperware-producten te vergeten.
Een ander uitzonderlijk stuk dat tot de recente aanwinsten van de verzamelaar behoort, is een
bol van glasvezel van 2 meter diameter, een soort utopie van de jaren 70 waarin men op een
bankje van skai plaatsneemt om tv te kijken, te lezen of niets te doen. Dit perfect nutteloze (en
daarom zeldzame) stuk is het werk van Claude Vidili voor Plastique de Bourgogne in 1971.
P LAST ICA R IUM - A rt & Des ign Ato m ium Museum
De uitzonderlijke collectie, uniek in de wereld, is het werk van
een gepassioneerd man. In de loop der jaren heeft Philippe
Decelle in Brussel honderden stukken in plastic verzameld,
van overal afkomstig, daterend uit de periode van 1960, jaar
van het eerste volledig plastieken meubel, tot 1973, jaar van
de petroleumcrisis. De collectie kreeg er nog een extra luik bij
met stukken uit de post-pop van 1987 tot 2000.
Zo heeft collectie de creaties van een vruchtbare periode vereeuwigd, ontstaan uit een cocktail
van vrijheden, nieuwe idealen, vernieuwende technologie en vooral een design bevrijd van
alle tradities.
Ondertussen is het Plasticarium meer dan een museum; het is een bron van inspiratie en
informatie die niet alleen bestemd is voor nostalgici maar ook voor nieuwsgierige en inventieve
hedendaagse designers.
Flashy
H
et verleden bestaat dankzij de herinneringen die we koesteren. De periode 1960-1973
betekent voor de generatie van de babyboomers nostalgie naar hun jeugd, en voor de
volgende generaties een inspiratiebron die verre van uitgeput is.
Elk jaar bracht ruimere vrijheden ten opzichte van de wees-braaf-en-werk-moraal die de
voorgaande generaties met de moedermelk meegaven - het verwoeste Europa moest immers
worden heropgebouwd.
8
P ERS D OS S IER
De nieuwe materialen verschilden radicaal van de traditionele nobele materialen waarvan
de productielijnen vernield waren. Ze werden waardevol omdat ze een nieuwe en radicale stijl
inluidden, dankzij hun technologische mogelijkheden - ze kwamen glanzend en verleidelijk
uit de gietvorm tevoorschijn.
Wie een mix met het gezinsmeubilair beoogde, koos voor toetsen van gebroken wit of donkerbruin. De kunstenaars, architecten en designers daarentegen stelden ‘flashy’ kleuren voor,
om de breuk te benadrukken. Het oranje knalde als een verleidelijke provocatie die misschien
wel te maken had met de lectuur van de roman ‘Flash’, een roman die sommigen deed dromen
van reizen naar Kaboel, Goa, en vooral Nepal, het beloofde land op het vlammend dak van
een wereld die het boeddhisme omarmde. Zoals bij het kleed van de monikken, varieert het
oranje van eigeel tot tomaatrood.
De muziek van Engeland (swinging Londen) en de VS (contestatie van de Vietnamoorlog)
mogen dan de westerse cultuur beïnvloed hebben op het vlak van design, toch is Italië met
zijn toonaangevende stijl als eerste klaar voor industriële productie van de nieuwe materialen.
In het kader van het Marshallplan kreeg Italië een fabriek voor de vervaardiging van plastic
in Monza, ten noorden van Milaan.
De originaliteit van de hier voorgestelde collectie ligt in het feit dat tal van voorwerpen
sinds 1987 gevonden zijn op zolders, bij brocanteurs en op vlooienmarkten. De nog levende
ontwerpers werden geïnterviewd en schonken ons stukken die ze nog achterin hun atelier
hadden liggen. Het postmodernisme, met zijn utopieën en nostalgie, bracht dit creatieve
klimaat weer voor het voetlicht.
P LAST ICA R IUM - A rt & Des ign Ato m ium Museum
Vandaag zijn we de stakingen van toen, de sluitingen van de steenkoolmijnen en de studentenprotesten vergeten; ze hebben uiteindelijk niet geleid tot een herverdeling van middelen.
Wat bijblijft, is de bevrijding van alle minderheden en van de vrouwen, en een bruisende
culturele stroming waarbij de ene stijl de andere voortbracht: de pop (populair) met zijn
verheerlijking van / kritiek op de consumptiemaatschappij gebaseerd op de cultus van het object,
de op (optiek) die de gadgets van de nieuwe technologieën gebruikte en de psychedelische
stijl, geboren uit min of meer verboden dromen.
De tentoonstelling in het Atomium toont de nieuwe perspectieven die na 1958 ontstonden,
en getuigt, ondanks het verlies van de kolonies, van een uitzonderlijke periode van een
gelukkige, bevrijde middenklasse met weinig werkloosheid en een nieuwe behoefte om de
wereld te omhelzen. Kan zo’n periode terugkomen?
De door de curatoren uitgekiende presentatie gaat verder dan wat de babyboomers zich
kunnen herinneren. Nooit eerder werden dergelijke ensembles aan het publiek voorgesteld.
Het is de kwintessens van de stijl van de jaren zestig.
Kunstwerken en gebruiksvoorwerpen worden gegroepeerd rond toonaangevende stijliconen,
en tonen de droom van een middenklasse die het voor de wind gaat, tot aan de bewustwording,
naar aanleiding van de petroleumcrisis van 1973, van de nood aan een ecologische politiek.
Het einde van het tijdperk wordt ingeluid met de projectie van de film ‘A clockwork orange’
(chemische medicatie kan de menselijke perversiteiten nog niet corrigeren) en de zwevende
en repetitieve muziek van Tangerine Dream.
Wat leren ons die dromen vandaag? Dat je experimentele creativiteit moet stimuleren in
functie van de gegevens van het moment, want de tijden zijn aan het veranderen (Bob
Dylan). Dit tijdperk was geen zonsondergang maar een som van ervaringen waarvan de
toekomst zal uitwijzen of ze goed of slecht waren.
9
P ERS D OS S IER
Atomium Expo
Arnaud Bozzini
[email protected]
M
+ 32 (0) 476 53 20 31
Perscontacten
Inge Van Eycken
[email protected]
M
+ 32 (0) 479 95 05 94
P LAST ICA R IUM - A rt & Des ign Ato m ium Museum
CONTACTen
CARACAS pr
E
[email protected]
T/F
32 (0) 4 349 14 41
M
+32 (0) 495 22 07 92
10

Download Report