Pabo HvA
UPvA
Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam)
PRAKTIJKGIDS
2014-2015
Voor praktijkbegeleiders en studenten van:
 Pabo HvA: Voltijd (jaar 1, 2 & 3) en Deeltijd (jaar 1, 2 & 3)
 UPvA (jaar 1, 2 & 3)
Inhoud Praktijkgids
VOORWOORD ........................................................................................................................................................ 3
1. COMPETENTIES EN EINDTERMEN ....................................................................................................................... 6
2. LEERDOELEN STAGE ............................................................................................................................................ 7
3. ACTIVITEITEN TIJDENS DE STAGE ........................................................................................................................ 9
3.1 RELATIE STAGEACTIVITEITEN MET LEERDOELEN ................................................................................................................ 9
3.2 STAGEDAGEN............................................................................................................................................................ 9
3.3 STAGEMAP ............................................................................................................................................................. 10
3.4 LESVOORBEREIDINGSFORMULIER ................................................................................................................................ 11
3.5 GEDRAGSCODE ....................................................................................................................................................... 11
4. STAGEPLAATSING, OPLEIDINGSSCHOLEN EN STAGESCHOLEN ...........................................................................12
4.1 PLAATSING EN KEUZE ............................................................................................................................................... 12
4.2 STAGEPLAATS OP EEN OPLEIDINGSSCHOOL .................................................................................................................... 13
4.3 STAGEPLAATS OP EEN STAGESCHOOL (ALLEEN PABO HVA) ............................................................................................... 14
5. TAAK- EN ROLVERDELING BEGELEIDING IN DE PRAKTIJK ...................................................................................15
5.1 OP OPLEIDINGSSCHOLEN ........................................................................................................................................... 15
5.2 OP STAGESCHOLEN (= NIET OPLEIDINGSSCHOOL, ALLEEN PABO HVA) ................................................................................ 17
6. BEGELEIDING EN BEOORDELING PRAKTIJK PABO HVA EN UPVA........................................................................18
6.1 BEGELEIDING .......................................................................................................................................................... 18
6.2 BEOORDELINGSPROCEDURE ....................................................................................................................................... 19
6.3 BEOORDELINGSCRITERIA ........................................................................................................................................... 20
6.4 AFRONDEN PRAKTIJKBEOORDELING ............................................................................................................................. 20
6.5 ONVOLDOENDE PRAKTIJKBEOORDELING ....................................................................................................................... 20
6.6 STAGEDOSSIER ........................................................................................................................................................ 21
6.7 WAT TE DOEN BIJ PROBLEMEN? ................................................................................................................................. 21
PRAKTIJKGIDS DEEL II: SPECIFIEK VOOR PABO HVA ...............................................................................................23
7. SAMENHANG PRAKTIJK EN CURRICULUM PABO HVA VOLTIJD EN DEELTIJD......................................................24
7.1 OVERZICHT CURRICULUM PABO HVA .......................................................................................................................... 24
7.1 BLOKINDELING, STAGE- EN TOETSWEKEN PABO HVA IN 2014-2015 ................................................................................ 26
7.2 STUDIEWIJZERS PER BLOK .......................................................................................................................................... 27
7.3 SCHOOLGEBONDEN LEERTAKEN IN JAAR 2 VT ................................................................................................................ 27
PRAKTIJKGIDS DEEL III: SPECIFIEK VOOR UPVA.....................................................................................................31
8. UITGANGSPUNTEN EN HET UITSTROOMPROFIEL VAN DE UPVA........................................................................31
8.1 ALGEMENE UITGANGSPUNTEN VOOR UNIVERSITAIRE LERAREN PRAKTIJK (ULP) ................................................................... 31
8.2 UITSTROOMPROFIEL STUDENT UNIVERSITAIRE PABO VAN AMSTERDAM ............................................................................. 31
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 1
9. VUISTREGELS UPVA ...........................................................................................................................................34
10. SAMENHANG PRAKTIJK EN CURRICULUM UPVA .............................................................................................35
10.1 OVERZICHT CURRICULUM UPVA............................................................................................................................... 35
10.2 STUDIEONDERDELEN EN STAGE ................................................................................................................................. 36
10.3 INHOUDELIJKE ONDERWERPEN PER VAK...................................................................................................................... 36
BIJLAGEN ...............................................................................................................................................................38
BIJLAGE A PABO HVA: STAGEDOELEN VT JAAR 1,2 & 3 EN DT JAAR 1 & 2 .............................................................39
PABO HVA STAGEDOELEN VT JAAR 1 ........................................................................................................................ 39
PABO HVA STAGEDOELEN VT JAAR 2 ........................................................................................................................ 41
PABO HVA STAGEDOELEN VT JAAR 3 ........................................................................................................................ 43
PABO HVA STAGEDOELEN DT JAAR 1 ........................................................................................................................ 44
PABO HVA STAGEDOELEN DT JAAR 2 ........................................................................................................................ 46
BIJLAGE B PABO HVA: FORMAT SCHOOLGEBONDEN LEERTAAK JAAR 2 VT (BLOK. 2.2 EN 2.4) ..............................48
BIJLAGE C UPVA: ALGEMENE STAGEDOELEN EN STAGEDOELEN VT JAAR 1, 2 & 3 .................................................51
UPVA STAGEDOELEN ALGEMEEN ............................................................................................................................. 51
UPVA STAGEDOELEN JAAR 1 - 1E SEMESTER ................................................................................................................. 52
UPVA STAGEDOELEN JAAR 1 - 2E SEMESTER ................................................................................................................. 52
UPVA STAGEDOELEN JAAR 2 - 1E SEMESTER ................................................................................................................. 53
UPVA STAGEDOELEN JAAR 2 - 2E SEMESTER ................................................................................................................. 53
UPVA STAGEDOELEN JAAR 3 - 1E SEMESTER ................................................................................................................. 54
BIJLAGE D UPVA: ACTIVITEITENLIJST .....................................................................................................................55
BIJLAGE E PABO HVA & UPVA: GEDRAGSPROTOCOL STAGE VOOR STUDENT .......................................................56
BIJLAGE F PABO HVA: STAGEACTIVITEITEN VOLTIJD .............................................................................................57
PABO HVA STAGEACTIVITEITEN VT
PABO HVA STAGEACTIVITEITEN VT
PABO HVA STAGEACTIVITEITEN VT
PABO HVA STAGEACTIVITEITEN VT
JAAR 1 ............................................................................................................... 57
JAAR 2 ............................................................................................................... 59
JAAR 3 PROFILERING JONGE KIND............................................................................ 61
JAAR 3 PROFILERING OUDERE KIND ......................................................................... 62
BIJLAGE G PABO HVA: STAGEACTIVITEITEN DEELTIJD ...........................................................................................63
PABO HVA STAGEACTIVITEITEN DT JAAR 1 ............................................................................................................... 63
PABO HVA STAGEACTIVITEITEN DT JAAR 2 ............................................................................................................... 64
BIJLAGE H PABO HVA EN UPVA: COMPETENTIEMATRIX LEREN LESGEVEN IN DE GROTE STAD (AMSTERDAM) .....66
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 2
Voorwoord
Bij deze presenteren Pabo HvA en UPvA de Praktijkgids voor cursusjaar 2014-2015. Deze Praktijkgids geeft inzicht in
het stagebeleid en in de stageuitvoering van beide opleidingen.
Pabo HvA en UPvA maken een expliciete keuze voor het opleiden van leerkrachten in de grootstedelijke context.
Juist in de grote stad zijn er grote verschillen tussen kinderen en is zichtbaar dat niet ieder kind dezelfde kansen
heeft, op dezelfde wijze leert of zich ontwikkelt. Goed onderwijs is cruciaal om een solide fundament te leggen
voor de toekomst van kinderen. De Pabo HvA en de UPvA leiden studenten op die kinderen willen stimuleren om
‘alles eruit te halen wat erin zit’. Dat doen beide opleidingen in nauwe samenwerking met het werkveld. Heel
passend hebben we het curriculum ‘Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam)’ genoemd.
Het leren in de praktijk wordt gekenmerkt door gerichtheid op toenemende professionaliteit en
handelingsbekwaamheid op het gebied van de beroepscompetenties, met een nadrukkelijke focus op het leren
lesgeven in de grote stad.
In deze Praktijkgids worden de uitgangspunten voor de praktijkcomponent van Pabo HvA en UPvA beschreven.
Deze uitgangspunten vormen de basis voor de organisatie en inhoudelijke sturing van het leren in de
beroepspraktijk. De gids is bedoeld voor:
-
studenten voltijd van jaar 1, 2 en 3 (Pabo HvA en UPvA);
studenten deeltijd jaar 1, 2 en 3 (Pabo HvA);
praktijkbegeleiders (mentoren, opleiders in de school, instituutsopleiders, stagedocenten);
(kern)docenten Pabo HvA en UPvA;
medewerkers van het stagebureau (die o.a. de stageplaatsing van de studenten regelen).
De Praktijkgids is in drie delen verdeeld. In deel I worden de doelen en de opzet van de stage, de
praktijkbegeleiding op de Pabo HvA en de UPvA uiteengezet. Aan de orde komen: competenties en eindtermen,
leerdoelen, stageactiviteiten, stageplaatsing en taak- en rolverdeling tussen de verschillende (praktijk)begeleiders.
In deel II staat de concrete, praktische uitwerking van de stagedoelen. Dit deel is uitsluitend van toepassing voor de
Pabo HvA, voor studenten van jaar 1, 2 en 3 VT en jaar 1, 2 en 3 DT.
In deel III wordt het programma van de UPvA verder uitgelegd. Dit deel is uitsluitend van toepassing voor de UPvA.
Ten slotte is in de bijlagen een deel van de benodigde praktijkdocumenten voor Pabo HvA en UPvA opgenomen: de
leerdoelen voor de stage, de competentiematrix ‘Leren lesgeven in de grote stad’, een overzicht van de
stageactiviteiten.
Vanwege de omvang van de Praktijkgids zijn de beoordelingsformulieren per blok en de
lesvoorbereidingsformulieren van Pabo HvA en UPvA niet meer in deze Praktijkgids opgenomen, maar worden deze
apart geplaatst op extranet. Daar is ook een lesbegeleidingsformulier digitaal beschikbaar, evenals deze
Praktijkgids. De link naar extranet is: www.hva.nl/pabo-stage
Ten slotte
Veel scholen vragen van studenten een ‘Verklaring omtrent het gedrag’, kortweg VOG (voorheen "verklaring van
goed gedrag" genoemd). Wij steunen dit. In ieder geval voor de LIO’s (leerkrachten in opleiding, in jaar 4) zijn
scholen daar ook toe verplicht. Door veel scholen wordt de VOG echter ook gevraagd van studenten die niet in
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 3
dienst zijn. De student dient in dat geval de VOG aan te vragen in de eigen gemeente. Het aanvraagformulier moet
mede ingevuld en ondertekend zijn door de instantie die de VOG verlangt, de school dus. De pabo speelt in de
aanvraagprocedure geen rol. Het heeft dus geen zin als student en/of school zich voor de aanvraag tot de opleiding
wenden. Meer details over de VOG zijn te vinden op deze website:
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verklaring-omtrent-het-gedrag
We wensen alle betrokkenen bij de stages een goed, inspirerend en leerzaam studiejaar toe!
Namens de Pabo HvA,
Namens de UPvA,
Anneke van der Linde, coördinator curriculum
[email protected]
Ineke Schaveling, opleidingsmanager UPvA
[email protected]
René Onclin, coördinator voltijd
[email protected]
Mieke Roos, stagecoördinator UPvA
[email protected]
Amsterdam, 25 augustus 2014
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 4
De praktijkcomponent van Pabo HvA en UPvA
De kern van het leren in de praktijk wordt gevormd door de werkzaamheden op de stageschool. Onder het leren in
de praktijk verstaan we de activiteiten die uitgevoerd worden op de stageschool. Deze activiteiten bieden de
studenten zicht op:
-
de belangrijkste facetten (taken en rollen) van het leraarschap;
de wijze waarop een schoolorganisatie functioneert;
de wijze waarop leerlingen zich op school manifesteren;
achtergronden, leef- en belevingswereld van kinderen;
de wijze waarop leerlingen leren (niet alleen op school, maar ook daarbuiten);
groepsprocessen in de klas.
Daarnaast doen de studenten op de school ervaring op met het:
-
voorbereiden en uitvoeren van lessen;
leiden en begeleiden van groepsprocessen;
organiseren en plannen van activiteiten binnen en buiten de klas;
samenwerken met collega’s en ouders;
participeren in overkoepelende schoolactiviteiten.
De student ontwikkelt zich tijdens het leren in de praktijk op het gebied van alle competenties. Pabo HvA en UPvA
volgen de competentie-indeling van de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL). Een goede leraar is:

pedagogisch competent



vak- en didactisch competent
interpersoonlijk competent
organisatorisch competent

competent in het samenwerken met collega’s

competent in het samenwerken met de omgeving

competent in reflectie en ontwikkeling
Pabo HvA en UPvA hebben de SBL-competenties specifiek gemaakt voor de grootstedelijke context. Dit heeft
geresulteerd in de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Deze matrix sluit aan bij de
SBL-competenties en de beroepsstandaard voor het primair onderwijs van de gemeente Amsterdam.
Samen opleiden
Pabo HvA en UPvA werken intensief samen met opleidingsscholen in de regio die studenten de kans bieden zich in
de praktijk te ontwikkelen tot startbekwame leerkrachten. Door deze samenwerking ervaart de student de
samenhang tussen theorie en praktijk. Binnen de opleidingsscholen worden studenten intensief begeleid door
mentoren, opleiders in de school en instituutsopleiders HvA en/of academische opleiders UPvA.
Op Pabo HvA lopen alle studenten een deel of hun gehele studie stage op een ‘opleidingsschool’. Echter, een deel
loopt daarnaast ook stage op zogenaamde ‘stagescholen’, dat zijn reguliere basisscholen waar de student evenals
op een opleidingsschool begeleid wordt door een mentor. Op de UPvA lopen alle studenten stage op een
opleidingsschool.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 5
1. Competenties en eindtermen
De competentiematrix die Pabo HvA en de UPvA gebruiken bij begeleiding en beoordeling van de
praktijkcomponent is opgesteld op basis van de landelijke SBL-competenties en de beschrijving van de
competenties uit de Amsterdamse beroepsstandaard leraar basisonderwijs. Ook de visie van Pabo HvA en UPvA op
datgene wat nodig is om les te geven in Amsterdam (‘Urban Education’) is verwerkt in termen van observeerbaar
gedrag.
Vervolgens is een vertaling gemaakt naar de diverse fasen van de opleiding. Gedurende de opleiding zijn drie
niveaus te onderscheiden:
1.
2.
3.
Beginnend (te behalen in jaar 1)
In ontwikkeling (realisatie in hoofdfase en toegangseis voor lio-bekwaam).
Startbekwaam (na de LIO-periode, afgestudeerden van Pabo HvA en UPvA moeten aan deze eisen
voldoen)
Daarnaast zijn de twee daarop volgende niveaus opgenomen, bij wijze van ontwikkelingsperspectief voor de
student:
4. Vakbekwaam (te bereiken na ongeveer 5 jaar werkervaring)
5. Excellent
Omdat iedere student een eigen ontwikkelingscurve heeft, zijn alleen voor de propedeuse en voor de toegang tot
de LIO-fase harde minimumeisen geformuleerd. Deze minimumeisen zijn vertaald naar beoordelingscriteria, te
vinden op de beoordelingsformulieren. Afgestudeerden van Pabo HvA en UPvA moeten aan het eind van hun
opleiding ten minste voldoen aan de kolom startbekwaam.
De kwalificaties ‘vakbekwaam’ en ‘excellent’ bieden de student aanknopingspunten om zijn ontwikkeling in
perspectief te plaatsen van datgene wat er uiteindelijk van hem verwacht wordt als leerkracht basisonderwijs.
Tijdens en na afloop van de opleiding kan de student dit document in het kader van ‘een leven lang leren’ blijven
gebruiken voor de verdere ontwikkeling binnen het beroep.
De competentiematrix wordt ten minste gebruikt in de gesprekken tussen student en opleider in de school. De
matrix geeft zicht op de ontwikkeling van de student en wordt in die gesprekken gebruikt om de ontwikkeling te
plaatsen, te duiden en om te anticiperen op de zone van de naaste ontwikkeling. Het geheel geeft alle betrokkenen
zicht op de ontwikkelingscurve van de student.
De competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam) is opgenomen als een van de bijlagen bij deze
Praktijkgids.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 6
2. Leerdoelen stage
Iedere student loopt vanaf het begin van de opleiding stage. Voor de opleiding en de stage is het van belang dat er
continue aandacht is voor een evenwichtige groei in kennis, inzicht en vaardigheden. De student krijgt gedurende
de stages steeds meer zicht op de eigen kwaliteiten, de eigen voorkeuren voor bepaalde competentiegebieden en
ook op de eigen ontwikkelingsbehoefte. De competentiematrix biedt goede aanknopingspunten om dit proces
inzichtelijk te maken doordat de ontwikkeling van de student nauwkeurig in kaart kan worden gebracht en kan
worden gevolgd.
Om een goede ontwikkeling en gewenste groei te stimuleren zijn er per blok stagedoelen geformuleerd. Deze
stagedoelen vormen het uitgangspunt voor de stageperiode. De doelen bieden zowel student als mentor en
opleider in de school houvast. Bovendien zijn aan deze stagedoelen beoordelingscriteria gekoppeld, die de mentor
en de opleider in de school gebruiken om een uitspraak te doen over de kwaliteit van de activiteiten van de
student.
Om een goede ontwikkeling en een goed eindniveau als startbekwaam leerkracht te kunnen waarborgen, is er aan
het eind van jaar 1 een minimumniveau vereist. Dit minimumniveau geldt als een basis waarop kan worden
voortgebouwd en is verwerkt in de beoordelingsformulieren jaar 1. Alle stagedoelen moeten dan zijn behaald. De
doelen zijn in de competentiematrix als beginnend aangemerkt. De stagedoelen per blok zijn opgenomen in de
bijlagen.
De doelen zijn per jaar geformuleerd vanuit de onderstaande ontwikkelingslijn:
Pabo HvA Voltijd en UPvA
Voltijd Jaar 1
Einde van het eerste jaar kan de student onderwijs uitvoeren en lesovergangen verzorgen.
Voltijd Jaar 2
De student zorgt voor een koppeling tussen leeractiviteiten en leerdoelen; hij geeft leiding vanuit overzicht
en overwicht en houdt rekening met de individuele behoeftes van kinderen.
De student werkt aan zijn visie op onderwijs.
Einde eerste semester tweede jaar kan de student een heel dagdeel onderwijs verzorgen.
Einde tweede semester kan de student een hele dag aaneengesloten onderwijs verzorgen.
Voltijd Jaar 3
Eind eerste semester van het derde jaar kan de student twee hele dagen aaneengesloten onderwijs
verzorgen, een vakoverstijgend project opzetten en uitvoeren, verspreid over meerdere dagdelen.
Voltijd Jaar 4
Eind van semester 2 kan de student zelfstandig leerprocessen van de leerlingen in de groep regisseren,
uitvoeren en evalueren, functioneren in team, communiceren met ouders conform de richtlijnen van de
school.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 7
Pabo HvA Deeltijd
Deeltijd Jaar 1, semester 1
De student verzorgt verschillende instructies en activiteiten aan de groep, waarbij het accent ligt op leiding
geven aan de groep.
Deeltijd Jaar 1, semester 2
De student zorgt voor een koppeling tussen leeractiviteiten en leerdoelen; hij geeft leiding vanuit overzicht
en overwicht en houdt rekening met de individuele behoeftes van kinderen.
De student werkt aan zijn visie op onderwijs.
Einde eerste jaar kan de student een hele dag aaneengesloten onderwijs verzorgen.
Deeltijd Jaar 2, semester 1
Eind eerste semester van het tweede jaar kan de student twee hele dagen aaneengesloten onderwijs
verzorgen, een vakoverstijgend project opzetten en uitvoeren, verspreid over meerdere dagdelen.
Deeltijd Jaar 2 en 3, laatste semester
Aan het eind van de studie kan de student zelfstandig leerprocessen van de leerlingen in de groep
regisseren, uitvoeren en evalueren, functioneren in team, communiceren met ouders conform de richtlijnen
van de school.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 8
3. Activiteiten tijdens de stage
3.1 Relatie stageactiviteiten met leerdoelen
Per blok zijn leerdoelen voor de stage geformuleerd. Deze leerdoelen zijn opgenomen in deze Praktijkgids en
hangen nauw samen met het thema van het blok, de inhoud van de lessen de vakonderdelen en voor Pabo HvA de
beroepsopdracht en voor de UPvA het ULP-onderzoek. Aan het eind van ieder blok beoordeelt de opleider in de
school / stagedocent in samenspraak met de mentor of de student de gestelde doelen heeft behaald. Zo houden
alle betrokkenen (student, begeleider in de praktijk, begeleider op de opleiding) goed zicht op de vorderingen van
de student en kan er tijdig actie worden ondernomen als er iets niet loopt zoals gepland.
Pabo HvA
Voor studenten van Pabo HvA staan de stagedoelen, de stageactiviteiten en de beoordelingscriteria beschreven in
deze Praktijkgids. Per blok is een aantal stageactiviteiten beschreven die de student uit moet voeren om de doelen
te kunnen behalen. De uitvoering is voorwaarde voor de praktijkbeoordeling. De student weet aan het begin van
het blok wat er van hem wordt verwacht. De activiteiten die de student moet uitvoeren gelden uitsluitend als
‘stageactiviteit’ wanneer deze vooraf zijn voorbereid en wanneer er evaluatie plaatsvindt over de kwaliteit en de
opbrengst ervan. In een van de bijlagen bij deze Praktijkgids staan de verplichte stageactiviteiten per blok
weergegeven.
UPvA
In de stage oefenen de studenten hun leerkrachtvaardigheden. Studenten moeten hiervoor in elk semester
minimaal 15 voorbereide activiteiten uitvoeren. De inspiratie en suggesties voor de activiteiten komen uit de
vakken op de opleiding, de thematiek op de stageschool, leervragen van de student en uit de interactie met de
mentor. De meeste activiteiten voor de stage die door de opleiding zijn beschreven hebben een facultatief
karakter. Als het verplichte opdrachten betreft, omdat ze onderdeel zijn van de toetsing, dan staat dat in de
studiegids beschreven. Aan de ULP onderzoeksvaardigheden zijn verschillende activiteiten verbonden die moeten
worden uitgevoerd op de stageschool. Dit betreft bijvoorbeeld het interviewen van kinderen, het uitvoeren van een
rekenles of OOL activiteit tot het bekijken van het leerlingvolgsysteem. Van de studenten wordt verwacht dat ze
elke stagedag actief zijn met les- en begeleidingsactiviteiten en andere schoolactiviteiten.
3.2 Stagedagen
De stage is per opleiding en per jaar vastgesteld op stagedagen en stageweken.
Studenten Pabo HvA voltijd 1e, 2e en 3e jaar
 De eerstejaars studenten gaan één dag (dinsdag) per week naar de stage, en per blok één hele week.
 De tweedejaars studenten gaan één dag per week (dinsdag) naar de stage, en per blok één hele week.
 De derdejaars studenten gaan in het eerste semester twee dagen per week (maandag en dinsdag) naar de
stage, en per blok één hele week. In het tweede semester volgen zij onderwijs in het kader van de minor.
Indien de student een pabominor is er altijd sprake van stage in het basisonderwijs.
Per blok1 van 10 weken zijn er twee toetsweken, nl. week 9 en 10. In deze toetsweken wordt er geen stage
gelopen.
1
Pabo HvA werkt met blokken van 10 weken. De systematiek is als volgt: Ieder schooljaar heeft 2 semesters. Per semester zijn er 2 blokken van
10 weken. Totaal op jaarbasis dus 4 blokken van 10 weken.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 9
Studenten Pabo HvA deeltijd 1e en 2e jaar
 De eerstejaars studenten lopen één dag per week stage (bij voorkeur de dinsdag).
 De tweedejaars en derdejaars studenten lopen twee dagen per week stage (bij voorkeur de maandag en
de dinsdag).
In de deeltijd zijn er geen stageweken.
Per blok van 10 weken zijn er twee toetsweken, nl. week 9 en 10. In deze toetsweken wordt er geen stage gelopen.
Studenten UPvA 1e, 2e, 3e jaar
 De eerstejaars studenten lopen 1 dag (dinsdag) per week stage, en in semester 1 één stageweek van 4
dagen.

De tweedejaars studenten lopen 1 dag (dinsdag) per week stage en in semester 1 één stageweek van 4
dagen.
 De derdejaars studenten gaan één dag (dinsdag) per week naar de stage en een stageweek van 4 dagen in
semester 1. In semester 2 lopen de derdejaars studenten een keuzestage. Ze lopen dan 15 dagen stage,
afhankelijk van hun stageplaats gespreid of geclusterd.
N.B. Voor de UPvA studenten kunnen minder stageweken gepland worden, omdat zij colleges volgen voor reguliere
UvA vakken. Deze colleges kunnen niet anders geroosterd worden.
3.3 Stagemap
De stagemap is een map (al of niet digitaal) waarin de student op ordelijke, systematische en (voor derden)
toegankelijke wijze alles archiveert dat belangrijk is voor zijn ontwikkeling in de stage.
De stagemap bevat ten minste:
 een algemeen gedeelte; gegevens van de school en klas, eigen gegevens, gegevens van kinderen,
afspraken/ gewoontes in de klas en persoonlijke aantekeningen;

de planning per semester (waarin onder andere de verplicht uit te voeren stageactiviteiten zijn
opgenomen);

het schema van werkzaamheden (urenoverzicht) waarop wordt bijgehouden op welke dagen de student
aanwezig is geweest op de stageschool en wat de student heeft gedaan;

de door de student gemaakte schriftelijke voorbereidingen van lesactiviteiten. Studenten maken bij hun
activiteiten/lesvoorbereidingen gebruik van het daartoe door de opleiding verstrekte
voorbereidingsmodel (zie bijlage bij deze Praktijkgids en/of intranet);

observaties van kinderen en van het handelen van de mentor;

eigen evaluaties;

feedback en beoordelingen van de mentor en de opleider in de school /stagedocent;

de ondertekende gedragscode.
Voorop staat dat de student zich begeleidbaar opstelt; dat wil zeggen dat hij vooraf voorbereidingen communiceert
met de mentor en/of de opleider in de school en zich open stelt voor feedback en advies.
De student voert tijdens de stage alle stageactiviteiten uit en zorgt ervoor dat de stagemap geordend en
geactualiseerd is. De student heeft op de stagedagen de stagemap steeds bij zich en deze moet dan altijd in te zien
zijn voor de praktijkbegeleiders.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 10
3.4 Lesvoorbereidingsformulier
Een goede voorbereiding is het halve werk. Dat geldt ook voor lesgeven. Onder meer door een goede
voorbereiding verwerft de student het vakmanschap van lesgeven. De opleiding verwacht dat studenten vooraf
met hun mentor overleggen wat er voorbereid wordt, wanneer feedback op de voorbereiding plaatsvindt en
wanneer feedback op de uitgevoerde activiteit gegeven kan worden. Student wordt gevraagd zichzelf op te nemen
op video, zodat gereflecteerd kan worden op de uitgevoerde activiteit naar aanleiding van de beelden. De student
leert in het begin van het eerste jaar een les voor te bereiden aan de hand van een lesvoorbereidingsformulier. In
het begin van het jaar wordt hiermee een start gemaakt, gaandeweg het jaar wordt het ingeoefend en steeds
verder uitgebreid. Er is een apart lesvoorbereidingsformulier voor HvA en UPvA studenten. Deze formulieren zijn te
vinden op extranet.
3.5 Gedragscode
De studenten van Pabo HvA en UPvA tekenen in het eerste jaar op de opleiding een gedragscode voor hun stage.
Zij bewaren deze in hun stagemap. Een kopie wordt gearchiveerd op het stagebureau. In de gedragscode wordt
omschreven wat er van een student wordt verwacht tijdens de stage. Door deze gedragscode te ondertekenen
conformeert de student zich hieraan. De gedragscode zit in een van de bijlagen bij deze praktijkgids en is digitaal
beschikbaar op extranet.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 11
4. Stageplaatsing, opleidingsscholen en stagescholen
De studenten van Pabo HvA en UPvA lopen stage op een opleidingsschool. Bij de HvA zijn dit soms ook
stagescholen. De opleidingsscholen zijn in Amsterdam en omgeving gevestigd. Als een student van Pabo HvA in zijn
eerste jaar (nog) niet op een opleidingsschool geplaatst kan worden, gebeurt dat in ieder geval in het tweede en
derde jaar van de opleiding. Zo kan hij ervaring op doen met het lesgeven in de grootstedelijke context. Voor de
UPvA geldt dat alle studenten stage lopen op een opleidingsschool.
Om een optimale aansluiting tussen het onderwijsaanbod op de opleiding en het leren op de werkplek te
bewerkstelligen, vraagt Pabo HvA aan de opleidingsscholen c.q. stagescholen de studenten te plaatsen in de
bouwen zoals weergegeven in het schema in paragraaf 7.1 van deze Praktijkgids.
Eisen aan mentoren, opleiders in school, instituutsopleiders en academische opleiders staan beschreven in de
samenwerkingsovereenkomsten die zijn aangegaan met opleidingsscholen of stagescholen. Er is een aanbod van
mentorentrainingen door de opleiding, al dan niet op maat of onder regie van de opleidingsscholen zelf. Pabo HvA
en UPvA streven ernaar, en zullen op termijn als voorwaarde stellen, dat er een geschoolde mentor op de
stageschool beschikbaar is voor de dagelijkse begeleiding van de student.
Het stagebureau is verantwoordelijk voor het werven van stageplaatsen, het koppelen van studenten aan deze
plaatsen en het informeren van alle betrokkenen. Het stagebureau van Pabo HvA is via e-mail te bereiken ([email protected]) en via telefoon (020-5995628 of 020-5995610). Het e-mailadres van UPvA is [email protected] .
De coördinator voltijd (Pabo HvA) en de stagecoördinator (UPvA) zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van
zaken betreffende de stage. Als er problemen zijn die niet door de mentor, opleider in school en/of stagedocent/
instituutsopleider/academische opleider kunnen worden opgelost, zijn deze coördinatoren degene die om advies
of hulp kunnen worden gevraagd. Zie ook paragraaf 6.8.
4.1 Plaatsing en keuze
Studenten HvA Voltijd jaar 1, 2 en 3
Studenten van jaar 1 worden aan het begin van het cursusjaar geplaatst door het stagebureau van Pabo HvA.
Aan het eind van het cursusjaar kunnen de eerstejaars studenten hun voorkeur voor een opleidingsschool
aangeven. De stage vindt per definitie plaats op een andere basisschool dan die waar de student in het eerste jaar
is geplaatst. Studenten kunnen dan ook een voorkeur aangeven voor stage op een Montessori-, OGO- of
Daltonschool. Vanaf jaar 2 blijven de studenten in principe anderhalf jaar op de opleidingsschool (gedurende het
tweede jaar en het eerste semester van jaar 3) tenzij er goede redenen zijn om daarvan af te wijken.
Aan het eind van het tweede jaar worden studenten voorgelicht over de mogelijkheid een minor te volgen,
waarmee zij bijvoorbeeld kunnen kiezen zich te specialiseren in een specifieke onderwijskundige richting
(Montessori, Ogo, Dalton) en daarvoor een certificaat of diploma te behalen.
Indien de student aan het einde van het tweede jaar alsnog de keuze maakt voor een specifieke onderwijskundige
richting kan hij wisselen van stageschool. Een verzoek tot wijziging van de stageplek wordt door de student bij de
coördinerend opleider van de opleidingsschool ingediend met een cc. aan de eigen kerndocent en de
instituutsopleider.
Studenten HvA Deeltijd jaar 1 , 2 en 3
Studenten worden zo veel mogelijk geplaatst op een opleidingsschool.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 12
Studenten UPvA
Studenten van de UPvA worden geplaatst op een opleidingsschool. Plaatsing vindt plaats door de stagecoördinator
van de UPvA, te bereiken via [email protected]
De UPvA-studenten krijgen zowel ULP leerkrachtvaardigheden als ULP onderzoeksvaardigheden op de
opleidingsschool. Studenten van jaar 1 worden geplaatst door het stagebureau en stagecoördinator UPvA.
Studenten van jaar 2 kunnen hun voorkeur voor een opleidingsschool aangeven, voor het eind van het eerste resp.
tweede studiejaar. De stage vindt per definitie plaats op een andere basisschool dan die waar de student in het
eerste jaar is geplaatst. Studenten kunnen dan ook een voorkeur aangeven voor stage op een Montessori-, OGO- of
Daltonschool. De stagecoördinator probeert rekening te houden met alle voorkeuren maar kan niet garanderen dat
dit lukt. Vanaf jaar 2 blijven de studenten in principe anderhalf jaar bij een opleidingsschool (gedurende het tweede
jaar en het eerste semester van jaar 3) tenzij er goede redenen zijn om daarvan af te wijken. Indien de student aan
het einde van het tweede jaar alsnog de keuze maakt voor een specifieke onderwijskundige richting kan hij
wisselen van stageschool. Verzoeken tot wijziging van de stageplek worden door de student bij de stagecoördinator
UPvA ingediend. Aan het einde van het derde jaar solliciteren de studenten op een LIO-plek.
4.2 Stageplaats op een opleidingsschool
Kenmerken van een opleidingsschool zijn:
Opleiden in de school is een onderdeel van het personeelsbeleid van de school/ het schoolbestuur.
Het inductietraject voor startende leerkrachten is onderdeel van dit beleid en is er functioneel mee verbonden.
Het traject Opleiden in de school wordt aangestuurd door een betrokkene van het schoolbestuur,
vertegenwoordiging van directie, vertegenwoordiging van opleiders in de school, betrokken stuurgroep.
Onderdeel van de aansturing is regelmatige wederzijdse terugkoppeling en feedback zodat er sprake is van
wederzijdse verantwoordelijkheid.
Er zijn voldoende mentoren beschikbaar die in hun professionaliseringstraject een meerjarige planning hebben
opgenomen wat betreft deelname aan en afronden van de mentortrainingen die worden aangeboden door de
HvA.
Er is een opleider in de school aanwezig die in zijn professionaliseringstraject de mentorentrainingen heeft
afgerond, aangevuld door een opleiding op het gebied van coaching (kan ook worden verzorgd door HvAUPvA).
Opleiders in de school zijn betrokken bij schoolontwikkeling.
Stage op een opleidingsschool, specifiek voor de UPvA
De academische opleiders van de UPvA hebben een academische achtergrond en participeren op de UPvA in
een intensieve overlegstructuur, die gelijk staat aan scholing op het gebied van vraagarticulatie en
onderzoeksvaardigheden.
De academische opleiders verzorgen bijeenkomsten over leerkrachtvaardigheden aan studenten van hun
bestuur.
Scholen die samenwerken met de UPvA nemen deel aan workshops rondom vraagarticulatie en
onderzoeksvragen in de eigen school / het eigen schoolbestuur.
Instituutsopleiders van de UPvA participeren in schoolplatforms waar onderzoeksvragen worden uitgewerkt.
Daar hebben ze een structurele input in uitwerking via vierdejaars UPvA onderzoek en met eigen expertise.
Rol en taken van de instituutsopleider zijn per schoolbestuur vastgelegd in het samenwerkingsconvenant, waarin
de rol en de taken van de school en de opleiding zijn vastgelegd in de vorm van gezamenlijke afspraken.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 13
4.3 Stageplaats op een stageschool (alleen Pabo HvA)
Individuele scholen, stagescholen die niet zijn aangesloten bij een opleidingsschool, kunnen één of meerdere
stageplaatsen aanbieden. De student wordt begeleid door een mentor.
Een docent van Pabo HvA (stagedocent) legt per student twee lesbezoeken per semester af. De stagedocent en de
mentor spreken elkaar over de begeleiding en het functioneren van de student tijdens de lesbezoeken van de
stagedocent.
Het is het streven dat alle mentoren een mentorentraining, aangeboden door de HvA, hebben gevolgd met het oog
op de stagebeleiding. De stagedocenten op de HvA hebben gezamenlijk overleg over begeleiding en beoordeling.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 14
5. Taak- en rolverdeling begeleiding in de praktijk
5.1 Op opleidingsscholen
HvA en UPvA
Eerste-, tweede- en derdejaars studenten ontvangen op de opleiding begeleiding bij de activiteiten en ontwikkeling
van leerkrachtvaardigheden en beroepsvaardigheden. De student wordt op Pabo HvA wekelijks begeleid door de
kerndocent bij het uitvoeren van de beroepsopdracht. Op de UPvA wordt de student door de instituutsopleider
begeleid met de ULP onderzoeksvaardigheden. Daarnaast vindt er begeleiding plaats op het gebied van
studievoortgang en de professionele ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs. Deze begeleiding wordt op Pabo
HvA eveneens uitgevoerd door de kerndocent, en wel in de rol van studieloopbaanbegeleider (SLB-er). Op de UPvA
wordt deze begeleiding gedaan door de academische opleider.
Pabo HvA
De kerndocent is indien mogelijk tevens instituutsopleider op een opleidingsschool. Het zal niet mogelijk zijn om
studenten en kerndocenten op de opleidingsschool helemaal passend te matchen, maar er is een aantal
uitgangspunten geformuleerd dat dit zo veel mogelijk moet borgen:



De instituutsopleider is tevens kerndocent;
de studenten van een opleidingsschool worden begeleid door een klein groepje kerndocenten;
één van de kerndocenten heeft een coördinerende rol.
UPvA
De academische opleider vertegenwoordigt op de UPvA de rol als kerndocent. Hij verzorgt bijeenkomsten over de
leerkrachtvaardigheden en begeleidt de studenten op het gebied van professionele ontwikkeling tot leerkracht
basisonderwijs. De academische opleider begeleidt een groep studenten die onder zijn bestuur vallen. De
verbinding tussen de opleiding en de praktijk wordt op deze manier optimaal gemaakt.
De taak- en rolverdeling bij de praktijkbegeleiding ziet er als volgt uit:
Wanneer de taken en rollen afwijkend zijn op de UPvA, is cursief aangegeven hoe deze taken en rollen er uit zien.
Taken en rollen
Mentor
Opleider in de school
(Academische)
Instituutsopleider
Begeleiding student
Activiteitenplanning
met student
doornemen.
Lesbezoek per blok +
nagesprek (totaal 4 per
jaar)
Eerste aanspreekpunt voor
student bij vragen en/of
calamiteiten op het gebied
van praktijk / stage.
Begeleiding en
feedback op
(voorbereiding van)
lessen, aan de hand
van doelen per blok.
Periodiek studenten
doorspreken met

instituutsopleider /
academische opleider in

school.


Professionalisering /
Kwaliteitsbewaking
Inhoudelijke ontwikkeling
op opleidingsschool
Studenten begeleiden bij
het ontwikkelen van
onderzoeksvaardigheden.
Scholen begeleiden bij
vraagarticulatie.
Kerndocent
(Academische) opleider in
school: (A)OiS
Overbruggen theorie /
praktijk en v.v.
Geeft werkcolleges,
practica en legt
verbindingen met
beroepsopdracht.
Startgesprek aan de hand
van de competentiematrix.
Begeleiden studenten met
het ontwikkelen van hun
portfolio.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 15
Beoordeling student
Schriftelijke
adviesbeoordeling
eind blok 1 en 3.
Schriftelijke
adviesbeoordeling
eind blok 2 en 4 aan
de opleider in de
school a.d.h.v. matrix.
Gebruik
competentiematrix
Stageactiviteitenlijst
Bespreken qua inhoud
en planning.
Controleren en
aftekenen.
Formuleren
schoolgebonden
leertaken
(HvA)
Begeleiden
schoolgebonden
leertaken (HvA)
Beoordelen
schoolgebonden
leertaken (HvA)
Communicatie
studenten
opleidingsschool
Blok 2 en 4:
Beoordelen en
studiepunten doorgeven
aan
instituutsopleider/acade
mische opleider in
school.
Invoeren resultaten
praktijk in SIS
Koppelt informatie uit de
SLB terug naar opleider in
de school en omgekeerd.
Contactfunctie / gezicht vd
opleiding
Beschikbaar voor advies
voor opleider in de school.
Periodiek studenten
doorspreken met opleider
in de school.
Begeleiden (indien van
toepassing)
Refereert aan matrix, legt
begrippen uit, indien
relevant.
Bewaken kwaliteit.
Formuleren blok 2 en 4,
samen met opleider in de
school.
Begeleiden
Adviesbeoordeling
Samen met / in
afstemming met
instituutsopleider /
kerndocent /
(academische) opleider
in school.
De coördinerend
opleider neemt deel aan
overleg coördinerend
opleiders.
Ja
Op de stageplek
Ja
Op de stageplek
Opleider in de school:
nee
Beoordelen Portfolio.
Beoordelen
onderzoeksproducten van
studenten.
In nagesprekken volgend
op lesbezoeken:
koppelen performance
student aan
competentiematrix
Controleren en
aftekenen indien
akkoord
Formuleren voor blok 2
en 4, samen met
instituutsopleider
Communicatie
Pabo/UPvA
Begeleiding
beroepsopdracht
(HvA)
Begeleiding
onderzoek (UPvA)
Blok 1 en 3: Beoordelen
en studiepunten
doorgeven aan
instituutsopleider/acade
mische opleider in
school.
Beoordelen kwaliteit van
resultaat student blok 2 en
4
Eindbeoordeling
Samen met / in
afstemming met
coördinerend opleider.
Eerste aanspreekpunt voor
opleidingsschool /
stageschool bij vragen
en/of calamiteiten op het
gebied van praktijk / stage.
De instituutsopleider
communiceert op de UPvA
niet over de praktijk.
Coördineert alle info over
opleiden in de school aan
studenten.
Indien noodzakelijk contact
met opleider in de school.
Eerste aanspreekpunt voor
opleidingsschool /
stageschool bij vragen
en/of calamiteiten op het
gebied van praktijk /
stage.
De stagecoördinator
verzorgt samen met de
(A)OiS de communicatie
naar studenten.
De stagecoördinator
verzorgt samen met de
(A)OiS de communicatie
naar studenten.
Ja
Op de stageplek
Ja
Op de pabo
Begeleiding op de UPvA
m.b.t. de
onderzoeksvaardigheden
Schakel tussen de praktijk
en het onderzoek van
studenten.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 16
5.2 Op stagescholen (= niet opleidingsschool, alleen Pabo HvA)
Op de stageschool wordt de begeleiding en de beoordeling van de student door de mentor en de stagedocent van
de opleiding uitgevoerd. Daarmee behoren de taken die op een opleidingsschool verdeeld zijn over
instituutsopleider en opleider in de school (zie schema paragraaf 5.1) op een stageschool volledig tot het
takenpakket van de stagedocent.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 17
6. Begeleiding en beoordeling praktijk Pabo HvA en UPvA2
6.1 Begeleiding
De student wordt in de stage begeleid door:
 De mentor (de leerkracht op de stageschool)
 De opleider in de school / stagedocent (Pabo HvA) / academische opleider in de school (UPvA)
De mentor
De mentor geeft praktijkbegeleiding in de vorm van voorbeeldlessen/activiteiten, adviezen, tips en suggesties.
De mentor op de school is verantwoordelijk voor de begeleiding van de student en voor de adviesbeoordeling van
de student op de werkplek. De mentor geeft aan het eind van ieder blok een advies stagebeoordeling met behulp
van het beoordelingsformulier van de opleiding. De mentor bespreekt de adviesbeoordeling met de student en
deze neemt zo nodig aspecten op bij de actiepunten voor het volgende blok.
De opleider in de school / stagedocent (Pabo HvA)
De opleider in de school / stagedocent bezoekt de student ieder blok, dus twee keer per semester. Totaal vier maal
per jaar. De opleider in de school / stagedocent geeft schriftelijke feedback. De opleider in de school is tevens de
examinator en geeft het uiteindelijke oordeel over de stage, mede op basis van de schriftelijke adviesbeoordeling
van de mentor. De beoordelingsformulieren zijn te vinden op het extranet van Pabo HvA. In het evaluatiegesprek
na het lesbezoek brengt de opleider in de school / stagedocent bij de student een proces op gang: terugkijken,
analyseren, leervragen formuleren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de competentiematrix. Op basis van dit
gesprek stelt de student leer- en actiepunten op voor het volgende blok.
Opleiden in de school
Op een opleidingsschool werkt de student ook samen met een opleider in de school. De opleider in de school heeft
een sleutelrol. Hij begeleidt de student, evenals de mentor. De opleider in de school is degene die uiteindelijk het
leren in de praktijk beoordeelt.
De mentor, de groepsleerkracht van de klas waar de student stage loopt, is de vaste begeleider. Zowel de mentor
als de opleider in de school heeft een training op het gebied van begeleiden en coachen gevolgd. Ze zijn vertrouwd
met het concept Opleiden in de School en hebben ervaring met het begeleiden van pabostudenten. Verder heeft
de student die stage loopt op een opleidingsschool, een instituutsopleider HvA of academische opleider UPvA. De
instituutsopleider/academische opleider is de contactpersoon vanuit de opleiding met de opleidingsschool en vice
versa. Als de opleidingsschool problemen ervaart in de stage(s), dan is de instituutsopleider/academische opleider
voor hen het eerste aanspreekpunt. Als de student problemen ervaart op de stage, dan is na de mentor de opleider
in de school het eerste aanspreekpunt en als het dan nog niet kan worden opgelost, de
instituutsopleider/academische opleider.
De student wordt in totaal begeleid door drie personen: de opleider in de school, de mentor (beiden medewerkers
van de opleidingsschool) en de kerndocent (van de HvA) / academische opleider (UPvA). De opleider in de school is
met de mentor verantwoordelijk voor het leren in de praktijk (de stage), de kerndocent/academische opleider voor
de studieloopbaanbegeleiding. Op de HvA is de kerndocent ook verantwoordelijk voor de begeleiding van de
beroepsopdracht. Op de HvA valt de kerndocent zo veel mogelijk samen met de instituutsopleider, maar dat zal
praktisch gezien niet altijd mogelijk zijn. De instituutsopleider vanuit de UPvA begeleidt de studenten op de
onderzoeksvaardigheden.
2
Alle beoordelingsformulieren van Pabo HvA en UPvA staan op extranet, te bereiken via deze link: www.hva.nl/pabo-stage
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 18
6.2 Beoordelingsprocedure
De beoordeling van de stage vindt plaats op vier momenten in het jaar. De examenvorm is een beoordeling op
basis van het beoordelingsformulier.
De beoordelingsprocedure op een opleidingsschool verschilt enigszins van die op een gewone stageschool. Op een
opleidingsschool is de opleider in de school de ‘examinator’, dat wil zeggen degene die het cijfer geeft en de
studiepunten voor de praktijk toekent. Op gewone stagescholen (alleen Pabo HvA) gebeurt dit door de
stagedocent.
Na elk blok geeft de mentor een schriftelijke adviesbeoordeling door het beoordelingsformulier in te vullen met
onvoldoende, voldoende, goed of excellent. Op de UPvA vult ook de student het beoordelingsformulier in als
zelfevaluatie. De mentor stuurt de adviesbeoordeling (en de zelfevaluatie bij UPvA-studenten) naar de opleider in
school. De opleider in school geeft het uiteindelijke cijfer op het beoordelingsformulier.
De opleider in de school / stagedocent komt op basis van de adviesbeoordeling van de mentor (die in een gesprek
met de student door de mentor is toegelicht), het eigen lesbezoek en het daarop aansluitende gesprek met de
student tot een beoordeling, vult het beoordelingsformulier in en geeft een cijfer. De opleider in de school /
stagedocent stuurt het ondertekende formulier naar de instituutsopleider (HvA) / academische opleider (UPvA). De
HvA maakt een scan van het formulier en mailt die naar de student. De student neemt de zelfevaluatie (alleen
UPvA-student), de adviesbeoordeling van de mentor en de eindbeoordeling van de opleider in de school /
stagedocent op in het portfolio.
Het stagebureau archiveert de beoordelingsformulieren. De instituutsopleider/de stagedocent/stagecoördinator
verwerkt de resultaten in SIS (cijferadministratie).
Uit de beoordelingsprocedure blijkt dat de stagementor en de opleider / stagedocent in school beiden het
functioneren van de student beoordelen, maar de opleider in school /stagedocent is de examinator en dus
eindverantwoordelijk voor de inhoudelijke beoordeling. De instituutsopleider/stagedocent of stagecoördinator
(UPvA) is verantwoordelijk voor het invoeren van de beoordelingen in de resultatenadministratie. Ook een
negatieve beoordeling (een onvoldoende) moet worden ingevoerd.
Afronding praktijk UPvA
Op de UPvA krijgen de studenten twee keer per jaar punten voor de praktijk toegekend. Aan het einde van
semester 1 en 2 worden deze punten ingevoerd. De student wordt twee keer per semester bezocht door een
(academische) opleider in school. Na elk blok van ongeveer tien weken geeft de opleider een beoordeling (cijfer) op
basis van adviesbeoordeling mentor, zelfevaluatie student, het eigen klassenbezoek en het daarop aansluitende
gesprek een cijfer. Het gemiddelde cijfer van de beide bezoeken vormt het uiteindelijke cijfer van de praktijk dat
aan het eind van het semester wordt toegekend. Beide bezoeken van de opleider in school moeten met een
voldoende (5,5) afgerond worden om de praktijk aan het eind van een semester met een voldoende af te kunnen
ronden. Wanneer een bezoek met een onvoldoende wordt beoordeeld, zijn er verschillende routes mogelijk. Deze
staan beschreven in paragraaf 6.5 ‘Onvoldoende praktijkbeoordeling’.
Bij een onvoldoende beoordeling (van een blok van ongeveer tien weken) vult de student samen met de opleider in
de school een ‘overeenkomst stageverlenging’ in. De opleider in school beslist samen met de mentor welke van de
drie routes het beste bij de ontwikkeling van de student past.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 19
6.3 Beoordelingscriteria
Per blok staat beschreven welke aspecten in de stage moeten worden geoefend en welke leerdoelen moeten
worden behaald. Enerzijds geven deze doelen richting, anderzijds zijn ze zodanig geformuleerd dat er voldoende
ruimte blijft bestaan voor de student om de activiteiten aan te passen aan de specifieke situatie op de
(opleidings)school en/of om eigen accenten te leggen.
De leerdoelen zijn ieder op zich geconcretiseerd naar beoordelingscriteria. Op het beoordelingsformulier zijn bij elk
beoordelingscriterium ‘voorbeelden van concreet waarneembaar gedrag’ opgenomen. Deze zijn bedoeld om aan te
geven welk type gedrag zichtbaar moet zijn in de praktijk van het lesgeven.
Extra toelichting beoordeling blok 1
In blok 1 begint de student, in verband met de start van het cursusjaar, later met de stage. Dat betekent dat er aan
het eind van het blok een beoordeling gegeven moet worden over een korte periode en bovendien nog in de
beginfase van het cursusjaar / de studie. Daarmee is rekening gehouden in de beoordelingscriteria. De
beoordelingscriteria voor blok 1 zijn zeer concreet, SMART3 geformuleerd en zijn met name gericht op ‘een goede
start’ en een ‘goede basishouding’ als stagiair(e).
Voor een student in het eerste jaar wordt een oordeel gevraagd of de student goed van start is gegaan, afspraken
nakomt, belangstelling toont voor de kinderen en voor het vak leerkracht basisonderwijs en of hij de eerste
onderwijsactiviteiten op voldoende niveau uitvoert.
6.4 Afronden praktijkbeoordeling
De instituutsopleider/de stagedocent en stagecoördinator verwerken de resultaten in SIS (de cijferadministratie).
De student neemt alle stagebeoordelingen in pdf-vorm op in het portfolio.
Op de UPvA verzamelt de student videofragmenten, de competentiematrix en gespreksverslagen in het portfolio.
Tweemaal per jaar voert de kerndocent (HvA) en de academische opleider (UPvA) een reflectiegesprek met de
student over zijn ontwikkeling tot leerkracht. Het portfolio en de competentiematrix fungeren daarbij als reflectieinstrumenten.
6.5 Onvoldoende praktijkbeoordeling
Bij een onvoldoende beoordeling moet de student via een herkansing alsnog de leerdoelen voor het betreffende
blok zien te behalen. Er zijn drie mogelijkheden tot herkansing, afhankelijk van de ‘ernst’ van de onvoldoende. Let
op: in alle gevallen is er sprake van een formele herkansing en moet er een ‘overeenkomst stageverlenging’ worden
ingevuld. Hierin wordt aangegeven om welke vorm van herkansing het gaat. Een ‘overeenkomst stageverlenging’ is
te vinden op het extranet. De student en de opleider in de school / stagedocent vullen samen de overeenkomst in
en geven een kopie aan het stagebureau (HvA). De overeenkomst wordt gearchiveerd in het studentdossier.
1. Een inhoudelijke herkansing in het volgende blok, zonder extra stagedagen:
De student voldoet in het volgende blok alsnog aan de eisen. In dit geval maakt de student in overleg met de
mentor en opleider in de school / stagedocent concrete afspraken die worden vastgelegd in de planning voor het
nieuwe blok. Aan het eind van het blok beoordeelt de opleider in de school / stagedocent dan dus twee blokken:
het blok dat wordt herkanst en het dan geldende blok. De opleider in de school / stagedocent vult in dat geval twee
afzonderlijke beoordelingsformulieren in.
Deze vorm van herkansing kan worden gecombineerd met herkansingsvorm 2.
Let op: deze vorm van herkansing kan niet worden toegekend als het Praktijk VT 1.4 betreft.
3
Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 20
2. Extra stagedagen:
De student heeft meer tijd in de vorm van extra stagedagen nodig om alsnog aan de eisen voor het betreffende
blok te voldoen. De student moet in dat geval 4 – 8 dagen extra stage lopen. De opleider in de school /
stagedocent bepaalt het precieze aantal dagen. Concrete afspraken worden vastgelegd en opgenomen in de
planning voor het volgende blok onder het kopje ‘herkansing blok x’. De student zorgt ervoor dat opleider in de
school / stagedocent, de instituutsopleider / academische opleider en de mentor een kopie ontvangen van de
herkansingsafspraken. Na afronding van de extra stagedagen beoordeelt de opleider in de school / stagedocent het
blok dat is herkanst. Deze vorm van herkansing hoeft niet per se tot studievertraging te leiden.
3. Opnieuw volgen van het gehele stageblok:
De student heeft een dusdanige achterstand / stilstand in de ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs dat hij een
extra stageperiode (afhankelijk van het blok 9 tot 14 dagen) nodig heeft om alsnog aan de eisen van het
betreffende blok te kunnen voldoen. In dit geval vindt er een gesprek plaats tussen de student, de opleider in de
school / stagedocent en de instituutsopleider HvA of de academische opleider UPvA. Na afronding van de extra
stageperiode beoordeelt de opleider in de school / stagedocent het blok dat is herkanst. Deze vorm van herkansing
leidt tot studievertraging.
6.6 Stagedossier
Van elke student wordt op het stagebureau een stagedossier bijgehouden. In dit dossier worden de volgende
formulieren opgenomen:
de stagebeoordelingsformulieren;
de herkansingafspraken en overeenkomsten stageverlenging (indien van toepassing);
overige correspondentie over de stage.
De stagedossiers zijn alleen toegankelijk voor medewerkers van de HvA en UPvA, voor zover dit voor de uitoefening
van hun functie noodzakelijk is. Het is de medewerkers van de HvA en UPvA niet toegestaan om gegevens uit de
stagedossiers aan onbevoegden te geven en de beheerder van de stagedossiers draagt er zorg voor dat
onbevoegden niet de gelegenheid krijgen van de inhoud van de dossiers kennis te nemen. De student heeft recht
op inzage in het eigen dossier en kan documenten opvragen. Hiervoor moet een afspraak worden gemaakt met het
stagebureau.
6.7 Wat te doen bij problemen?
De student heeft een probleem met de stage
Bij stage op een opleidingsschool:
Er is een probleem:
Het probleem is niet opgelost:



Er is nog steeds geen oplossing:


Bespreken met stagementor of opleider in school.
Bespreken met de instituutsopleider/academische opleider van de
opleidingsschool.
De instituutsopleider/academische opleider bespreekt de klacht te allen
tijde met de coördinerend opleider.
Bespreken met de coördinator (Pabo HvA) van voltijd4 of deeltijd5 of
(stage)coördinator UPvA6.
De (stage)coördinator bespreekt de klacht te allen tijde met de
instituutsopleider/academische opleider.
4
Coördinator Voltijd: René Onclin, [email protected] tel. 06 2115 5644.
Coördinator Deeltijd: Welmoet Damsma, [email protected] tel. 06 2115 5373.
6
Stagecoördinator UPvA: Mieke Roos, [email protected] tel. 020 525 4145.
5
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 21
Bij stage op een stageschool (alleen Pabo HvA)
Er is een probleem:
Het probleem is niet opgelost:


Bespreken met stagementor of HvA stagedocent.
Bespreken met de coördinator van voltijd of deeltijd.
De praktijkschool heeft een probleem met een stagiaire
Bij stage op een opleidingsschool
Er is een probleem:
Het probleem is niet opgelost:



Bespreken opleider in school en student.
Bespreken met de instituutsopleider/academische opleider van de
opleidingsschool.
De instituutsopleider/academische opleider bespreekt de klacht ook met
de student.
Bespreken met de coördinator (Pabo HvA) van voltijd of deeltijd of
(stage)coördinator UPvA.
De (stage)coördinator bespreekt de klacht ook met de student.





Bespreken mentor en student.
Bespreken met de stagedocent.
De stagedocent bespreekt de klacht ook met de student.
Bespreken met de coördinator (Pabo HvA) van voltijd of deeltijd.
De coördinator bespreekt de klacht ook met de student.

Er is nog steeds geen oplossing:

Bij stage op een stageschool
Er is een probleem:
Het probleem is niet opgelost:
Er is nog steeds geen oplossing:
De student is het niet eens met de beoordeling
Als de student het niet eens is met zijn praktijkbeoordeling, dan kan hij een schriftelijk bezwaar met argumentatie
indienen bij de coördinator voltijd of deeltijd Pabo HvA of bij de stagecoördinator UPvA. Het verzoek wordt intern
besproken en de student krijgt uiterlijk binnen drie weken een reactie.
Er is een klacht van een ouder
Bij een klacht van een ouder wordt er altijd contact opgenomen met de coördinator voltijd / deeltijd of de
(stage)coördinator van de UPvA.
Het stagebureau speelt een rol met betrekking tot de registratie van en de doorverwijzing bij problemen. Zij zijn
niet verantwoordelijk voor de afhandeling van de problemen. Dat zijn uiteindelijk de coordinatoren voltijd, deeltijd
en de stagecoördinator van de UPvA.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 22
Praktijkgids deel II: specifiek voor Pabo HvA
-
Pabo HvA Voltijd jaar 1
Pabo HvA Voltijd jaar 2
Pabo HvA Voltijd jaar 3
Pabo HvA Deeltijd jaar 1
Pabo HvA Deeltijd jaar 2
Pabo HvA Deeltijd jaar 3
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 23
7. Samenhang praktijk en curriculum Pabo HvA Voltijd en Deeltijd
In dit hoofdstuk lichten we de samenhang tussen praktijk en curriculum voor Pabo HvA Voltijd (jaar 1, 2 en 3) en
Deeltijd (jaar 1,2 en 3) toe.
Het leren in de praktijk is gericht op toenemende professionaliteit en handelingsbekwaamheid in het vak van
leerkracht primair onderwijs. De inhoud van de opleiding is gericht op het lesgeven in de grote stad, en op een
toename in bekwaamheid om onderwijs te verzorgen, vakinhouden te overzien, differentiatie toe te passen en
gesprekken met ouders en andere externen aan te gaan. Aangezien de student ervaring moet opdoen in alle
aspecten van het basisonderwijs, is ook aangegeven in welk semester de student stage loopt in een bepaalde
‘bouw’. Het onderwijs op de opleiding is gericht op de bouw waar de student op dat moment zijn stage doorbrengt.
In onderstaand overzicht van het curriculum is te zien dat de periodethema’s steeds een relatie hebben met de
bouw waarin de student stage loopt.
7.1 Overzicht curriculum Pabo HvA
Voor de vierjarige Voltijd ziet het curriculum er als volgt uit:
Kennismaken met onderwijs en met de stad Amsterdam
Kind in de grote stad / Leerkracht in de grote stad
1
1.1 Amsterdams onderwijs in
beeld
1.2 Lesgeven over Amsterdam
1.3 Leren door te spelen
1.4 Heden en verleden van het
Nederlandse basisonderwijs
Praktijk
Bovenbouw
Bovenbouw
Onderbouw (accent groep 1 en 2)
Onderbouw (accent groep 1 en 2)
2
2.1 Leren en ontwikkelen
stimuleren
2.2 Diversiteit: contact en
communicatie
2.3 De wereld verkennen: kinderen
leren verschillend
2.4 Leren in en met de groep
Praktijk
Onderbouw (accent groep 3 en 4)
Onderbouw (accent groep 3 en 4)
Bovenbouw
Bovenbouw
3
3.1 Hanteren van verschillen tussen
kinderen in de groep, in onder- c.q.
bovenbouw
3.2 Omgaan met verschillen:
Samenwerken met ouders en
deskundigen in en buiten de school
Praktijk
Onderbouw/bovenbouw
Onderbouw/bovenbouw
Differentiatie in opvoeden en onderwijzen
Kinderen leren op verschillende manieren
Hanteren van verschillen tussen kinderen in onder-/ bovenbouw
Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep
Minor
3.3 & 3.4 Minor
Voorbereiden overgang naar het werkveld
4
4.1 Eigen (LiO)-groep:
verantwoordelijkheid nemen voor
het leerproces van kind en groep
4.2 (Eigen) onderwijs ontwikkelen
en verantwoorden
4.3 Voorbereiden overgang naar
het werkveld
4.4 Voorbereiden overgang naar
het werkveld
Praktijk
Lint LIO
Lint LIO
Lint LIO
Lint LIO
Voor de driejarige Deeltijd (studenten die in 2014-2015 starten in jaar 1) is dit het onderwijsprogramma:
1
Praktijk
2
Praktijk
Het Amsterdamse onderwijs in theorie en praktijk
1.1 Kennismaken met het
1.2 Amsterdams onderwijs in
Amsterdamse onderwijs
theorie en praktijk
Onderbouw (accent groep 3 en 4)
Onderbouw (accent groep 3 en 4)
Leren door spelen en leer- en ontwikkelingslijnen van het jonge kind
2.1 Leren door spelen
2.2 Leer- en ontwikkelingslijnen van
het jonge kind
Onderbouw (groep 1 en 2)
Onderbouw (groep 1 en 2)
Voorbereiden overgang naar het werkveld
Kinderen leren op verschillende manieren
1.3 Kinderen leren verschillend
2.4 Leren in en met de groep
Bovenbouw
Bovenbouw
Hanteren van verschillen tussen kinderen in onder-/ bovenbouw
2.3 Hanteren van verschillen
2.4 Omgaan met verschillen:
tussen kinderen in de groep, in
Samenwerken met ouders en
onder- c.q. bovenbouw
deskundigen in en buiten de school
Bouw profilering leeftijdsgroep
Bouw profilering leeftijdsgroep
Minor
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 24
3
3.1 Eigen (LIO-)groep:
verantwoordelijkheid nemen voor
het leerproces van kind en groep
Praktijk
3.2 Voorbereiden overgang naar het
werkveld
3.3 & 3.4 Minor
LIO
Voor de studenten die met de driejarige Deeltijd zijn gestart in 2013-2014 (de tweedejaars studenten deeltijd in
2014-2015) ziet het curriculum er als volgt uit:
1
Praktijk
2
Praktijk
Het Amsterdamse onderwijs in theorie en praktijk
1.1 Kennismaken met het
1.2 Amsterdams onderwijs in
Amsterdamse onderwijs
theorie en praktijk
Onderbouw (accent groep 3 en 4)
Onderbouw (accent groep 3 en 4)
Leren door spelen en leer- en ontwikkelingslijnen van het jonge kind
2.1 Leren door spelen
2.2 Leer- en ontwikkelingslijnen van
het jonge kind
Onderbouw (groep 1 en 2)
Onderbouw (groep 1 en 2)
Kinderen leren op verschillende manieren
1.3 Kinderen leren verschillend
2.4 Leren in en met de groep
Bovenbouw
Bovenbouw
Hanteren van verschillen tussen kinderen in onder-/ bovenbouw
2.3 Hoe word ik een startbekwame
2.4 Afstudeerfase I
leerkracht jonge kind / oudere
kind?
Bouw profilering leeftijdsgroep
Bouw profilering leeftijdsgroep
3
Voorbereiden overgang naar het werkveld
Minor
3.1 & 3.2 Afstudeerfase II en overgang naar het werkveld
3.3 & 3.4 Minor
Praktijk
Bij leeftijdsgroep naar keuze
De samenhang met het curriculum dat op de opleiding wordt uitgevoerd, is geborgd in de beoordelingscriteria die
zijn beschreven door de opleiding en worden gehanteerd door de praktijkbegeleiders (mentor, opleider in de
school, stagedocent). De kwaliteitseisen die worden gesteld aan beroepsvoorbereiding, uitvoering en evaluatie
worden in de colleges en in de praktijk toegelicht en er wordt gericht mee geoefend.
De beroepsvaardigheden op het terrein van lesgeven en onderzoek worden in de opleiding aangeboden in
practica, die aansluiten bij het themaonderwijs. Ook de begeleidingsbijeenkomsten rondom de beroepsopdracht
worden hiervoor benut. De practica zijn bedoeld als ondersteuning voor de beroepsopdracht en als ondersteuning
bij het werken in de praktijk. Een concreet voorbeeld is het lesvoorbereidingsformulier: de student leert tijdens een
practicum van de kerndocent hoe hij dit formulier in de praktijk moet hanteren. Hij past dat vervolgens zo goed
mogelijk toe in de eigen lessen. De mentor geeft gericht feedback op het gebruik van het formulier in de lespraktijk,
eerst ontwikkelingsgericht, en aan het eind van de periode zal de mentor worden gevraagd daar een
adviesbeoordeling over te geven met behulp van het beoordelingsformulier. De kerndocent begeleidt de student
op de opleiding en de toetsing vindt plaats in de laatste week van de onderwijsperiode van tien weken.
In het eerste jaar ligt de focus op het contact met kinderen, het observeren en het leren kennen van de kinderen,
op het lesgeven en op onderwijs. In het tweede en derde jaar zijn de beroepsvaardigheden gericht op verdieping
van het lesgeven, het uitbreiden van het handelingsrepertoire en het omgaan met verschillen tussen kinderen.
De beroepsopdracht is de verbindende schakel tussen opleiding en praktijk. De student leert in de
beroepsopdracht theorie toe te passen in de praktijk, de praktijk te begrijpen én te duiden met behulp van theorie.
Met het uitvoeren van de beroepsopdracht ontwikkelt de student daarnaast een onderzoekende en kritische
houding in de beroepssituatie. De student verwerft de kennis en de vaardigheden die hij nodig heeft om als
professional het eigen onderwijs te (blijven) verbeteren.
De kerndocent introduceert de beroepsopdracht en begeleidt de student bij het behalen van de gestelde doelen.
De opdracht heeft altijd een directe relatie met het thema van de periode.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 25
Daarnaast zijn er elke periode specifieke vakcolleges en -practica ingeroosterd, waarin de student zicht krijgt op de
leerlijnen en de vakdidactiek van de diverse kennisgebieden die in het basisonderwijs aan de orde zijn. Waar
mogelijk worden deze colleges toegespitst op het thema van de periode en de bouw waar de studenten stage
lopen. Gedurende elk semester komen taal, rekenen, wereldoriëntatie en kunstzinnige oriëntatie aan bod. De
kennis van de student op het terrein van vakinhoud en vakdidactiek wordt getoetst in tentamens en
vakopdrachten.
In de studieloopbaanbegeleiding bewaakt de student samen met de begeleider (meestal de kerndocent) de eigen
studievoortgang, zowel qua voortgang in studiepunten als wat betreft persoonlijke en professionele ontwikkeling
tot leerkracht basisonderwijs. Daarnaast staat de integratie van alle studieonderdelen centraal door de inhouden
van de diverse studieonderdelen te linken aan de competenties, benodigd voor het beroep leerkracht
basisonderwijs.
Aan het eind van ieder semester voert de kerndocent / studieloopbaanbegeleider een functioneringsgesprek met
de student over de voortgang in het afgelopen semester. De student heeft voorafgaand aan het gesprek het
portfolio geactualiseerd met de (ten minste voldoende beoordeelde) beroeps- en vakopdrachten en de
stagebeoordelingen. In het functioneringsgesprek reflecteert de student op de eigen ontwikkeling; hij doet dit door
de voorbereide input te koppelen aan de inhoud van het portfolio, de kennis en vaardigheden opgedaan in de
colleges en de ervaringen in de praktijk. De student laat in dit gesprek zien de eigen ontwikkeling te kunnen linken
aan de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam).
7.1 Blokindeling, stage- en toetsweken Pabo HvA in 2014-2015
BLOK 1
1
36
01/09
2
37
08/09
3
38
15/09
4
39
22/09
16/09: 1e
stagedag
BLOK 2
1
46
10/11
2
47
17/11
3
48
24/11
PROJECTWEEK
5
40
29/09
6
41
06/10
STAGEWEEK
VT: ma t/m vr.
DT: 1 dag extra
4
49
01/12
5
50
08/12
7
42
13/10
8
43
20/10
HERFST
6
51
15/12
7
2
05/01
9
44
27/10
TOETSWEEK.1
Stagebeoord.
Beroepsopdr.
Vakopdracht
8
3
12/01
STAGEWEEK
VT: ma t/m vr.
DT: 1 dag extra
9
4
19/01
TOETSWEEK.1
Stagebeoord.
Beroepsopdr.
Vakopdracht
10
45
03-11
TOETSWEEK 2
Thematoets
Vaktoets
Vaktoets
10
5
26/01
TOETSWEEK 2
Thematoets
Vaktoetsen
Vaktoets
Funct.gesprek
Herkans blok 1
BLOK 3
1
6
02/02
2
7
09/02
3
8
16/02
4
9
23/02
5
10
02/03
VOORJAAR
BLOK 4
1
16
13/04
PROJECTWEEK
2
17
20/04
3
18
27/04
4
19
04/05
MEI
6
11
09/03
7
12
16/03
8
13
23/03
STAGEWEEK
VT: ma t/m vr.
DT: 1 dag extra
5
20
11/05
6
21
18/05
STAGEWEEK
VT: ma t/m vr.
DT: 1 dag extra
9
14
30/03
TOETSWEEK.1
Stagebeoord.
Beroepsopdr.
Vakopdracht
Herkans blok 2
7
22
25/05
8
23
01/06
9
24
08/06
Laatste stagedag
in deze week
10
15
06/04
TOETSWEEK 2
Thematoets
Vaktoets
Vaktoets
10
25
15/06
TOETSWEEK.1
Stagebeoord.
Beroepsopdr.
Vakopdracht
Herkans blok 3
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 26
11
26
22/06
TOETSWEEK 2
Thematoets
Vaktoets
Vaktoets
Funct.gesprek
Op Pabo HvA wordt gewerkt in twee semesters. Ieder semester bestaat uit twee blokken van tien weken. Totaal
bestaat een jaar uit vier blokken.
Ieder blok heeft een vast ritme van stage- en toetsweken. Herkansingen van toetsen vinden altijd plaats in de
toetsperiode van het volgende blok. In de beide toetsweken wordt geen stage gelopen; in de projectweken wel.
Voor 2014-2015 ziet de blokindeling en het toetsschema voor Voltijd en Deeltijd jaar 1,2 en 3 er als volgt uit:
7.2 Studiewijzers per blok
Per blok staat in Studiewijzers het gehele onderwijsaanbod beschreven in relatie tot het thema van de periode. Ook
de verschillende beoordelingscriteria zijn hierin opgenomen. Deze studiewijzers zijn beschikbaar via de
instituutsopleider en de opleider in de school, en zijn ook te vinden op het intranet van de pabo. Ook kunnen de
mentoren deze opvragen bij de student die zij begeleiden. Door kennis te nemen van de inhoud van de
studiewijzers zijn de begeleiders goed op de hoogte waardoor ze actief kunnen verwijzen, linken leggen, kortom de
student ondersteunen bij het ervaren van een samenhangend studieprogramma op de opleiding én in de praktijk
op de basisschool.
Pabo HvA kent de volgende Studiewijzers:
Voltijd:
1e jaar: Studiewijzers VT 1.1, 1.2, 1.3 en 1.4
2e jaar: Studiewijzers VT 2.1, 2.2, 2.3 en 2.4
3e jaar: Studiewijzers VT 3.1, 3.2 (geen 3.3 en 3.4 i.v.m. de minor in het 2e semester)
Deeltijd:
1e jaar: Studiewijzers DT 1.1, 1.2, 1.3 en 1.4
2e jaar: Studiewijzers DT 2.1, 2.2, 2.3 en 2.4
7.3 Schoolgebonden leertaken in jaar 2 VT
In het tweede jaar voert de student twee ‘schoolgebonden leertaken’ uit, één in semester 1 en één in semester 2.
Deze leertaken worden geformuleerd door de opleidingsschool of de stageschool. Voor de schoolgebonden
leertaak analyseert de student een onderwerp en/of een probleem dat speelt op de eigen opleidingsschool /
stageschool. De student werkt dus eigenlijk ‘in opdracht van’ de praktijkschool. De schoolgebonden leertaken
fungeren als voorlopers van het afstudeeronderzoek in jaar 4: in het kader van het afstuderen voert de student
namelijk een afstudeeronderzoek uit in nauwe afstemming met de praktijkschool.
De studiebelasting is 28 uur per schoolgebonden leertaak. Eventueel kan de student ‘terugvallen’ op de
beschrijving van ‘algemene schoolgebonden leertaak’. Dit wordt aan het eind van deze paragraaf nader toegelicht.
Leerdoelen schoolgebonden leertaak:
 De student is in staat om een probleem / aspect vanuit de school/ scholen te analyseren vanuit zowel de
praktijk als de theorie.
 De student is in staat om relevante bronnen te zoeken bij dit beroepsprobleem / -aspect.
 De student is in staat de vraag vanuit de school / scholen om te zetten in een bruikbaar eindproduct.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 27
Werkwijze schoolgebonden leertaak:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
De student wordt in week 4 van blok 2.1 mondeling en schriftelijk geïnformeerd over de schoolgebonden
leertaak door de (opleidings)school. De student ontvangt daarbij het ingevulde format ‘schoolgebonden
leertaak’ (zie de bijlage). De student zorgt ervoor dat helder is wie de contactpersoon van de school is voor
de schoolgebonden leertaak.
De student formuleert een plan van aanpak met de leerdoelen, een activiteitenplanning, tijdpad en
literatuur. De student bespreekt dit met de contactpersoon en de mentor en scherpt het plan verder aan.
De student neemt het plan van aanpak in de vijfde lesweek van blok 2.1 ter bespreking mee naar de
kerndocentbijeenkomst. De student ontvangt feedback van medestudenten en van de kerndocent.
De student scherpt het plan van aanpak aan op basis van de gegeven feedback.
De student levert een tussenproduct in bij de contactpersoon van de school en vraagt om feedback.
De student levert in week 10 van blok 2.2 het werk in bij de kerndocent en bij de contactpersoon van de
basisschool: het eindproduct.
Beoordeling schoolgebonden leertaak:
 De student levert in de toetsweken van blok 2.2 en 2.4 in bij de kerndocent en bij de contactpersoon van
de basisschool: het eindproduct (inclusief feedback contactpersoon).
 De kerndocent beoordeelt het eindproduct en gebruikt daarbij het beoordelingsformulier.
In het afrondingsverslag met betrekking tot de schoolgebonden leertaak zitten de volgende items:





Vraag en opdracht van de school.
Het product zelf.
Verantwoording van het product waarin de student een analyse van de opdracht heeft beschreven en de
gemaakte keuzes met betrekking tot het eindproduct onderbouwt, inclusief een literatuurlijst (bevat
minimaal één bron).
Feedback van de contactpersoon van de school.
Eventuele taakverdeling.
De beoordelingscriteria zijn:
 De student heeft een probleem / aspect vanuit de school/ scholen helder in beeld gebracht, geanalyseerd
en omgezet in een bruikbaar product en/of interventie.
 De student kan de interventie / het eindproduct inhoudelijk verantwoorden.
Een algemene schoolgebonden leertaak
Indien de stageschool geen schoolgebonden leertaak heeft geformuleerd, maakt de student een ‘algemene
schoolgebonden leertaak’. Hij maakt dan een keuze uit een van de onderstaande drie onderwerpen.
1. Mediawijsheid
2. Bevorderen van zelfstandigheid
3. Rouwverwerking
De keuze wordt gerelateerd aan de stageschool en de student onderbouwt de keuze in de inleiding van het
eindverslag.
De werkwijze m.b.t. de schoolgebonden leertaak is verder hetzelfde als hierboven beschreven.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 28
De student maakt een keuze uit bovenstaande onderwerpen en vult het formulier voor het plan van aanpak in
waarbij de doelen en het eindproduct worden toespitst / aangepast op aan de hand van de beginsituatie van de
school.
In onderstaand tekstblokje geven we een uitgewerkt voorbeeld van een (deel van een) plan van aanpak voor het
eerste onderwerp Mediawijsheid.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 29
Voorbeeld
1. Mediawijsheid
Hoofdvraag:
Welke lessen met betrekking tot mediawijsheid kunnen bijdragen aan een verbetering van de mediawijsheid van mijn stageklas?
Deelvragen:

Wat wordt er verstaan onder mediawijsheid?

Welke (kern)doelen met betrekking tot mediawijsheid zijn er?

Welke competenties met betrekking tot mediawijsheid zijn er?

Wat is de beginsituatie van mijn stageklas met betrekking tot mediawijsheid?

Welke soorten lessen met betrekking tot mediawijsheid zijn er?

Wat is mijn eigen beginsituatie?
Literatuur:
Alders, S., Beek, I. van de, Berkhout, M., et al. Het meten van mediawijsheid.
http://typo.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/Mediawijzer.net/meten_van_mediawijsheid.pdf.
Bas, J. de (2011). Lessen in mediawijsheid. Amersfoort; ThiemeMeulenhoff.
Zwanenburg, F & Pardoen, J. (2010). Handboek Mediawijsheid op school. Stichting Mijn kind Online
http://mijnkindonline.nl/sites/default/files/uploads/Handboek%20Mediawijsheid%20versie%20website.pdf
http://www.kennisnet.nl/themas/mediawijsheid/
http://www.mediawijzer.net/
Eindproduct:
Vijf lessen over mediawijsheid aan de eigen stageklas inclusief een verantwoording qua beginsituatie, doelen, link met theorie (eindverslag).
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 30
Praktijkgids deel III: specifiek voor UPvA
8. Uitgangspunten en het uitstroomprofiel van de UPvA
8.1 Algemene uitgangspunten voor Universitaire Leraren Praktijk (ULP)
De leidraad voor de stage is de competentiematrix (zie bijlage). Competenties zijn gebaseerd op kennis
vaardigheden en attitude. De competenties waarover de student beschikt aan het eind van het vierde studiejaar
(bij afstuderen) zijn beschreven. Samen heet dit de Universitaire Lerarenpraktijk= ULP.
Kenmerkend profiel: de universitair opgeleide leerkracht is een onderzoekende leerkracht, een goede pedagoog,
een goede didacticus, een goede analyticus en een goede empiricus. Met zijn kennis overbrugt hij de kloof tussen
theorie en praktijk. In veranderingsprocessen is hij primus inter pares waarbij hij de academische competenties
inzet.
Deze student zet ICT adequaat in als middel om de leerling te laten leren en ontwikkelen.
Deze student is goede didacticus, in het bijzonder op het gebied van wetenschap en techniek. In relatie hiermee
weet hij begaafdheden van kinderen te benutten.
8.2 Uitstroomprofiel student Universitaire Pabo van Amsterdam
Deze student heeft de bachelor leraar basisonderwijs en voldoet daarmee aan de competenties die conform de SBL
zijn uitgewerkt. Deze student heeft de vrije bachelor pedagogische wetenschappen en voldoet daarmee aan de
eisen van de academische bachelor.
Hieronder staat een beschrijving van wat deze student in de praktijk van de basisschool kan. Hij wordt dan leraar
genoemd.
Op school
De leraar heeft kennis paraat van verschillende culturen en weet de effecten daarvan op de opvoeding en
ontwikkeling van kinderen. Hij is nieuwsgierig naar beweegredenen van mensen, collega’s en kinderen. Hij
observeert, hij is nieuwsgierig naar kennis op het gebied van pedagogiek en onderwijskunde en naar onderzoek op
die gebieden. Hij stelt vragen, kan problematiseren, gaat actief op zoek naar antwoorden door opzetten van
onderzoek en door aanzetten van onderzoekende houding van anderen. De kennis die hij opdoet door zijn
onderzoekende houding zet hij om in bruikbare instrumenten/middelen en past die toe in zijn onderwijs en zijn
opvoedingsactiviteiten.
Hij is zich voortdurend bewust van de invloed van zijn interpersoonlijk handelen. Daarbij benoemt hij eigen
interpersoonlijk handelen, legitimeert, fundeert en vervult zo een voorbeeldfunctie.
Hij is kundig in communicatie. Communicatie omvat een breed spectrum, zoals respectvol confronteren; adequate
feedback geven aan het lerende kind; vanuit kennis van verschillende sociaal-culturele achtergronden
communiceren met ouders over leerresultaten en ontwikkeling van het kind; anderen (leerlingen en docenten) zich
bewust laten worden van de eigen normen en waarden en de gevolgen daarvan voor hun handelen; dialoog in gang
zetten over de normen van de school met betrekking tot niveau, omgangsprotocol, verwachtingen ten aanzien van
leerlingen.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 31
In de klas
Leerkrachtvaardigheden worden op pedagogisch en didactisch terrein door een breed fundament van kennis en
kunde gedragen. Kunde in lesgeven en opvoeden in grootstedelijke context berust op ervaring en expertise.
Pedagogiek
Op het gebied van de pedagogiek is dat door kennis op het gebied van ontwikkelingspsychologie, herkennen en
remediëren van stoornissen in de ontwikkeling, leerproblemen, gedragsproblemen, kennis van invloed van sociaal,
cultureel, economisch en emotioneel kapitaal op de ontwikkeling en het leren van kinderen. Dat levert kennis en
een breed handelingsrepertoire op van culturele achtergronden, van de invloed van de omgeving (maatschappij en
cultuur) op kinderen.
De leraar is zich bewust zijn van de eigen aannames, (voor)oordelen, waarden, normen en voorkeuren en misschien
blinde vlekken, en hoe die van invloed is op verschillende visies op de werkelijkheid (multiperspectiviteit), en hij is
zich bewust van de impact die de verwachtingen van en de houding ten opzichte van de leerlingen hebben op
motivatie en leerresultaten.
Didactiek
De leraar heeft grondige kennis van schoolvakken en beschikt over kennis van leertheorieën en onderwijskunde.
Zijn didactische kennis is ontwikkeld vanuit de ontwerponderzoek-aanpak. Onderwijsleerprocessen zelf worden
wetenschappelijk benaderd.
Zo wordt bijvoorbeeld de onderwijsnoodzaak systematisch vastgesteld voor individuele leerlingen en voor groepen,
en op basis daarvan wordt de onderwijsontwerpcyclus doorlopen. Dat levert kennis op over wat werkt in de klas en
waar verbetering noodzakelijk is. Door de kennis van leertheorieën wordt onderwijs gevarieerd ontworpen, met
activerende werkvormen die aansluiten bij het leerstofonderdeel en de ontwikkeling van de doelgroep. De leraar
geeft het onderwijs zo vorm dat het uitdaagt tot leren, dat het de leerlingen motiveert en aansluit bij de
belevingswereld van het kind en de horizon ervan verbreedt. Deze leraar is in de klas de ontwerper, uitvoerder en
begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen, gericht op halen van leerdoelen.
Onderzoek in de school
De leraar is geïnteresseerd in actuele ontwikkelingen op didactisch onderzoek. Hij is op de hoogte van actuele
maatschappelijke ontwikkelingen rondom onderwijs en is nieuwsgierig naar de mogelijke toepassing ervan in de
onderwijspraktijk. Ook volgt hij zijn eigen pedagogische en didactisch handelen en dat van collega’s en organiseert
evaluatie ervan. Hij kijkt goed naar de onderwijs- en opvoedingsprocessen in de school en stelt daarover vragen,
aan zichzelf en aan collega’s en directeuren. Hij is in staat deze vragen te problematiseren en om te zetten in
onderzoeksvragen. Hij zal onderzoek initiëren en kan leiding geven aan een onderzoeksgroep. De opbrengsten
ervan worden gedeeld met collega’s. De leraar is de persoon in de school die vragen in de school herkent waar
nadere informatie voor gezocht moet worden of waar nader onderzoek voor nodig is. Hij weet de dialoog op gang
te brengen over de uitkomsten van onderzoek en organiseert daarvoor bijeenkomsten, werkgroepen. Om effectief
te kunnen handelen, beschikt hij over kennis van innovatieprocessen.
Positie in de school
De leraar heeft kennis en middelen in huis om een inhoudelijke bijdrage te leveren aan kwaliteitszorg. Het gaat niet
alleen om het toetsen en het systematisch verzamelen van gegevens, maar ook om de resultaten te kunnen duiden
of te problematiseren en effectieve, gefundeerde oplossingen te zoeken. Het betekent dat er in de school een ter
zake deskundige aanwezig is. Deze persoon is bovendien leraar en kan zich verplaatsen in zijn collega. Hij weet
waar hij het over heeft, welke consequenties verbonden kunnen zijn aan keuzes. De wetenschappelijke, analytische
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 32
benadering maakt de leraar tot een aantrekkelijke partner bij veranderingen en vernieuwingen van pedagogische
en didactische aard.
Het niveau waarop deze veranderingen wenselijk zijn, kan variëren van individu, groep, jaargroep, bouw, school,
schoolbestuur. Onderwerpen zijn altijd pedagogisch, didactisch van aard, geplaatst in grootstedelijk perspectief. Hij
kan een gesprekspartner zijn voor collega’s, directie, bestuur, maar ook voor instituten, collega’s van andere
scholen, de voorschool en het voortgezet onderwijs.
Professioneel handelen en blijven leren
De leraar heeft geleerd zichzelf als observatieobject op te vatten om eigen functioneren en resultaten onder de
loep te nemen. Daardoor heeft hij de opvatting dat hij nooit is uitgeleerd en dat ieder handelen door nieuwe kennis
en inzichten verbeterd of aangevuld kan worden. Zijn onderzoekende en nieuwsgierige houding is zijn handelsmerk
en visitekaartje. Hiermee houdt hij de voor het beroep vereiste kennis en bekwaamheden op peil en blijft leren.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 33
9. Vuistregels UPvA
De studenten leren de leerkrachtvaardigheden door zelf activiteiten voor te bereiden en uit te voeren, maar ook
door de mentor systematisch te bevragen op de vuistregels die zij in de beroepspraktijk hanteren.
Een vuistregel is een regel die een leerkracht hanteert in de klas om te kunnen handelen in een bepaalde situatie.
Voorbeeld: als een kind niet direct aan het werk gaat na de instructie, ga ik even langs om te vragen waarom hij niet start.
De student zal in de opleiding direct een aantal vuistregels leren kennen en er mee gaan oefenen (wat betreft het
krijgen van aandacht en het houden van orde). Deze vuistregels zijn onderwerp van onderzoek, door op zoek te
gaan naar waarom de vuistregels werken. Dat is vaak gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.
Voorbeeld: uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat wanneer een leerkracht hoge verwachtingen heeft van de
leerprestaties van een leerling, dat de uitkomst van het leren hoger is dan wanneer de leerkracht lage verwachtingen heeft.
Deze kennis geeft handvatten aan wat een leerkracht moet weten om verantwoord te kunnen handelen.
Voorbeeld: om gewenst gedrag bij de leerlingen te bewerkstellingen moet het gewenste gedrag concreet gemaakt worden voor
de leerlingen.
Vuistregel
Bij instructie verwachting uit spreken dat
het gaat lukken
Sleutelkennis
Hoge verwachtingen leiden tot hoge
resultaten.
Literatuur
Handboek: …
Onderzoek ….
Door studenten en leerkrachten op zoek te laten gaan naar vuistregels die werken in de klas en naar bijbehorende
sleutelkennis uit de literatuur wordt leerkrachtgedrag expliciet onderwerp van reflectie en onderzoek bij zowel
studenten als leerkrachten als opleiders in de school. Dit leidt tot sleutelbegrip bij (aankomende) leerkrachten.
Deze sleutelbegrippen laten zich bij getoond leerkrachtgedrag meten, onderzoeken en bijstellen. De studenten
beschrijven in het lesvoorbereidingsformulier welke vuistregel hij/zij gaat oefenen in deze les. Elke student oefent 6
vuistregels per semester. De student geeft hiervan een overzicht in de activiteitenlijst.
Na een studiejaar beschikken de studenten en de mentoren, aangestuurd door de AIOS en IO over een
vuistregelboek (samengesteld door de UPvA) waarbij vuistregels zijn gekoppeld aan sleutelkennis en handboeken
en/of onderzoeksresultaten.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 34
10. Samenhang praktijk en curriculum UPvA
10.1 Overzicht curriculum UPvA
UPvA Jaar 1
Blok 1
Blok 2
ORIENTATIE OP SCHOOL EN LERAAR
Blok 3
Blok 4
Blok 5
ORIENTATIE OP KIND EN VAK
Inleiding pedagogiek
Algemene Methodenleer en Statistiek
Inleiding Onderwijskunde
Psychologie
Eigen vaardigheid Rekenen
Rekenen wiskunde 1
Mens en wereld 2
Mens en wereld 2
Kunstzinnige culturele oriëntatie 1
Stageweek
Eigen vaardigheid Mens en
wereld
Taal 1
Mens en wereld 1
ULP A Pedagogiek
ULP L1
Praktijk 1
Blok 6
ULP B Mens en wereld
ULP L2
Praktijk 2
UPvA Jaar 2
Blok 1
Instructie en leren
Onderwijs in
Onderzoekend en
ontwerpen leren (OOL)
Blok 2
WETENSCHAP EN TECHNIEK
Digitaal denken in meten
en meetkunde
Stageweek
Blok 3
Wetenschappen en
kunsten op school
Blok 4
Blok 5
DIVERSITEIT
Blok 6
Wetenschapsfilosofie
Toegepaste methodenleer en statitiek
Perspectieven op
diversiteit
Taal en diversiteit:
didactiek
Diversiteit in communicatie
ULP 7/8
OOL in Wetenschap & Techniek
ULP LKV3
ULP 9
Kunstzinnige Culturele
Oriëntatie 2
ULP 10/ 11
Diversiteit
ULP LKV 4
ULP 12
UPvA Jaar 3
Blok 1
Blok 2
LEREN EN ONTWIKKELEN
Cognitieve ontwikkeling en
leerproblemen
Sociaal emotionele
ontwikkeling
Gezin en samenleving
Bewegingsonderwijs
Aanvankelijke gelteerdheid
Gespreksvaardigheden in
pedagogisch perspectief
ULP 13/14
Leerlingvolgsysteem
Beroepsvaardigheden A
ULP 15
Blok 3
Stageweek
Blok 4
Schoolorganisatie
Maatwerk in rekenen/
wiskunde
Blok 5
STAGNATIE IN LEREN
Onderwijskunde:
onderwijsbeleid, theorie &
contexten
Bètadidactiek
Blok 6
Kunstzinnige Culturele
Oriëntatie 3
Kennisbasistoets
Nederlands
Stagnatie in
taalontwikkeling
ULP 18
Keuzestage
UPvA Jaar 4
Blok 1
Blok 2
PROFILERING
Blok 3
Onderwijsbeleid, beeldvorming en media
Blok 4
Blok 5
Blok 6
AFRONDING IN LIO EN BACHELOR Beroepsprofilering
Schoolorganisatie
Vakprofilering
Beroepsvaardigheden 3
Collegiale Consultatie
Kennis basistoets Rekenen
LIO-1
Leeftijdsprofilering
Beroepsvaardigheden 4
Kennis delen in de school
Beroepsvaardigheden 5
Reflectie op
professionalisering
LIO-2
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 35
10.2 Studieonderdelen en stage
Het studiejaar van de studenten is verdeeld in twee semesters. Elk semester heeft een eigen focus. Binnen elk
semester zijn telkens drie onderwijsblokken. Elk onderwijsblok bestaat uit een universitair vak, een
beroepsvoorbereidend vak, een onderzoek, stage en leerkrachtvaardigheden.
Ieder semester hebben de studenten op dinsdag stage. In elk studiejaar is een stageweek van 4 dagen gepland. In
jaar vier lopen de studenten hun LIO stage. Per semester voeren de studenten minimaal 15 voorbereide activiteiten
uit. De inspiratie en suggesties voor de activiteiten komen uit de vakken op de opleiding, de thematiek op de
stageschool en uit de interactie met de mentor.
Daarnaast kunnen studenten worden ingezet bij remediëring van individuele leerlingen, instructie aan groepjes,
voorbereiding bij projecten, correctiewerk, pauzeactiviteiten. Kortom, alle taken die voorbereiden op de
beroepspraktijk van de leerkracht primair onderwijs.
Om als mentor goede suggesties te kunnen doen, is het goed om de opbouw in het programma (globaal) te
kennen. Daarom volgt hieronder een overzicht van de semesters met hun thema, en de vakken. Daarna een
schema waarin is genoemd welke relevante onderwerpen in de opleiding aan de orde komen.
We verwachten weliswaar ook initiatief van de student, maar in de start van jaar 1 is het logisch dat de mentor
komt met suggesties en voorstellen.
10.3 Inhoudelijke onderwerpen per vak
Jaar 1, Sem. 1
Verhaal vertellen
(mens en wereld)
Jaar 1, Sem. 2
Omgaan met
verschillen tussen
kinderen in leren en in
gedrag (drama,
Inleiding
onderwijskunde)
Jaar 2, Sem. 1
Vragen stellen en
kinderen vragen laten
stellen (OOL)
Voorlezen
(inleiding pedagogiek)
Gesprekken in de kring
en onderwijsleergesprekken (taal)
Ontwerpen en
uitvoeren van lessen
voor de zaakvakken,
gebaseerd op
instructietheorie
(instructie en leren)
Instructie op taak
(bordschrijven,
digibord)
Instructie op leren
(rekenen en mens en
wereld)
Schrijven en
bordschrijven
(bordschrijven,
digibord)
Instructie in
Kunstzinnige Culturele
Oriëntatie vakken
(KCO)
Lessen ontwerpen en
uitvoeren vanuit de
verschillende
begaafdheden van
leerlingen (OOL)
Lesgeven waarbij in de
voorbereiding rekening
is gehouden met
verschillen in
ontwikkeling en in
taalniveau (OOL)
Jaar 2, Sem. 2
Ontwerpen van
uitdagende, rijke
onderwijsomgeving
waarbij het aanbod
rekening houdt met
diversiteit in leren en
ontwikkelen. (Taal en
diversiteit)
Doen van
handelingsgerichte
observatie en toetsing
en maken van
aanpalend
handelingsplan (taal en
diversiteit)
Vanuit specifiek
pedagogisch concept
pedagogisch handelen
(leerkrachtvaardigheden)
Met en in de groep een
positief leef- en
werkklimaat
scheppen en
handhaven
(leerkrachtvaardigheden)
Jaar 3, Sem. 1
Handelingsgericht
werken in
taalonderwijs (COL)
Didactiek van
begrijpend lezen en
aanvankelijk lezen
(aanvankelijke
geletterdheid)
Bewegingsonderwijs
aan het jonge kind
(bewegingsonderwijs)
Gespreksvaardigheden
met individuele
leerlingen met het oog
op diagnosticeren van
stagnatie (COL)
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 36
Instructie op
organisatie (mens en
wereld)
Samenwerkend leren
(taal, mens en wereld)
Zelfstandig werken
begeleiden
(leerkrachtvaardighede
n)
Vragen stellen
(mens en wereld)
Grenzen stellen aan
gedrag
(drama, leerkrachtvaardigheden)
Lesdoelen formuleren
Lesplanning maken
(leerkrachtvaardighede
nrekenen en wiskunde
en mens en wereld)
Lesdoelen in de vakken,
gebruikmakend van
gegevens uit leerling
volgsysteem en/of
observaties
(mens en wereld,
rekenen)
Culturele rijkdom met
leerlingen verkennen
(KCO, taal, mens en
wereld)
Goed uitgewerkt
lesplan
(rekenen, taal,
leerkrachtvaardigheden
)
Specifieke activiteiten
voor aanvankelijk lezen
en schrijven (taal)
Het denken van
kinderen stimuleren
binnen
zaakvakonderwijs
(instructie en leren)
Differentiatie in
activiteiten en tempo:
werken met circuits
(OOL)
Leiding geven aan de
groep
(leerkrachvaardigheden)
Differentiatie naar
excellentie en zeer
zwakke leerlingen
(perspectieven op
diversiteit)
Bieden van taalsteun
aan taalzwakke
leerlingen (taal en
diversiteit)
Herkennen en
beschrijven van
achtergronden van
gezinscontexten (gezin
en samenleving)
Cognitieve
leerproblemen
sigmaleren en
diagnosticeren (COL)
Bewegingsonderwijs
aan het jonge kind
(bewegingsonderwijs)
Organiseren van een
onderwijsproject (OOL)
Bieden van rekenhulp
aan rekenzwakke
leerlingen (rekenen en
wiskunde)
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 37
Bijlagen
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 38
Bijlage A Pabo HvA: Stagedoelen VT7 jaar 1,2 & 3 en DT jaar 1 & 2
PABO HvA STAGEDOELEN VT JAAR 1
Stagedoelen Jaar 1 VT blok 1.1








De student kan in overleg met de mentor een realistische planning maken voor de praktijkactiviteiten per blok
en per dag.
De student weet zichzelf te presenteren aan de stageklas.
De student maakt op een natuurlijke, informele wijze contact met de kinderen. Hij benadert leerlingen
individueel en doet moeite hen te leren kennen.
De student verdiept zich in de belevingswereld van de kinderen in de groep.
De student observeert systematisch het handelen van de leerkracht.
De student houdt bij het voorbereiden van de lessen rekening met de begrippen beginsituatie, verantwoording
en lesdoelen.
De student kan de kinderen stimuleren bij hun leertaken.
De student kijkt kritisch terug op de eigen lessen en staat open voor feedback van de begeleider(s).
Stagedoelen Jaar 1 VT blok 1.2








De student kan in overleg met de mentor een realistische planning maken voor de praktijkactiviteiten per blok
en per dag.
De student kan een les effectief plannen en organiseren door het zorgvuldig gebruik van tijd en ruimte
(klassenmanagement).
De student sluit in de lessen aan bij verschillende taalniveaus binnen de groep.
De student is in staat om op een duidelijke en aansprekende manier voor te lezen aan de groep.
De student communiceert lesdoelen en verwachtingen helder met de leerlingen.
De student levert een bijdrage aan het verrijken van de leeromgeving.
De pedagogische omgang met de groep en met individuele leerlingen is positief. De student benoemt
verschillen tussen leerlingen.
De student gaat constructief om met de feedback van de begeleider(s). De student maakt de eigen
leeropbrengsten uit de stage bespreekbaar.
Stagedoelen Jaar 1 VT blok 1.3








De student kan een realistische planning maken voor praktijkactiviteiten per blok en per dag.
De student sluit in de communicatie met jonge kinderen aan bij hun taalniveau en belevingswereld.
De student kan verschillen in taalniveau bij jonge kinderen herkennen en beschrijven.
De student is in staat jonge kinderen te observeren bij hun spel met behulp van op de opleiding aangereikte
observatie-instrumenten. De student is in staat tot het formuleren van voorzichtige conclusies voor het eigen
toekomstig handelen.
De student is in staat het handelen van de mentor te observeren op basis van aspecten van de
competentiematrix. De student kan op basis van de observaties relevante vragen stellen over het pedagogischdidactisch handelen.
De student werkt vanuit overzicht en overwicht. De student kan de groep als geheel en de subgroepjes
daarbinnen aanspreken en aansturen op de taak.
De student kan uitnodigende ontwikkelingsmaterialen selecteren en aanbieden aan jonge kinderen.
De student geeft feedback op het spel- en leergedrag van jonge kinderen, gericht op de actuele situatie.
7
De stagedoelen voor Pabo HvA Voltijd komen overeen met die van de UPvA. Verschillen zitten soms in de concrete,
inhoudelijke invulling.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 39
Stagedoelen Jaar 1 VT blok 1.4








De student kan een realistische planning maken voor de praktijkactiviteiten per blok en per dag. De student
legt deze planning voor aan de mentor.
De student kan boeiend voorlezen aan (jonge) kinderen. De student houdt daarbij rekening met de taalniveaus
in de (multiculturele) groep.
De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, organiseren, uitvoeren en evalueren van de
(speel)werktijd.
De student maakt in de eigen lessen en lesvoorbereidingen een koppeling tussen leeractiviteiten en de
leerdoelen van een vak.
De student verdiept zich in de leeropbrengsten van (kinderen in ) de groep.
De student draagt bij aan het pedagogisch klimaat in de klas, waarbij sprake is van overzicht en overwicht. De
student kan de groep als geheel en de subgroepjes daarbinnen aanspreken en aansturen op de taak.
De student kan het eigen handelen in de praktijk verwoorden en relateren aan visies op leren en op onderwijs.
De student kan omgaan met de feedback van de begeleider(s). De student kan de eigen leeropbrengsten uit de
stage met hen bespreekbaar maken.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 40
PABO HvA STAGEDOELEN VT JAAR 2
Stagedoelen Jaar 2 VT blok 2.1








De student maakt, in overleg met de mentor, een realistische planning per blok en per dag.
De student maakt actief en op positieve wijze contact met de groep en met individuele kinderen.
De student bereidt de lessen inhoudelijk en organisatorisch volledig en inhoudelijk voor.
De student besteedt aandacht aan het geven van heldere instructies die aansluiten bij de ontwikkeling van de
kinderen in de groep.
De student neemt de leiding als hij voor de groep staat.
De student heeft oog voor didactische en pedagogische behoeften van individuele leerlingen.
De student controleert of de vooraf gestelde lesdoelen zijn behaald (OGW).
De student kan bij het lesgeven de groep boeien, de aandacht vasthouden en kinderen stimuleren om aan het
werk te gaan en te blijven.
Stagedoelen Jaar 2 VT blok 2.2








De student kan de culturele en religieuze achtergrond(en) van leerlingen in de stageklas en hun ouders
benoemen.
De student legt contact met ouders van de kinderen in de groep.
De student heeft zicht op de opbrengsten van de groep als geheel en op die van individuele kinderen.
De student houdt rekening met en sluit aan bij de verschillende taal- en rekenniveaus in de (multiculturele)
groep.
De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, verzorgen en nabeschouwen van een dagdeel in de
stagegroep met soepele overgangen tussen de verschillende (les)activiteiten.
De student kan bij het lesgeven de groep boeien, de aandacht vasthouden en kinderen stimuleren om aan het
werk te gaan en te blijven.
De student maakt bij instructie en verwerking van leerstof gebruik van de ICT-mogelijkheden die de school
biedt.
De student kan omgaan met de feedback van de begeleider(s). De student kan de eigen leeropbrengsten uit de
stage met hen bespreekbaar maken.
Stagedoelen Jaar 2 VT blok 2.3








De student kan een realistische planning maken voor de praktijkactiviteiten per blok en per dag.
De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, organiseren, verzorgen en evalueren van een lesdag in de
stagegroep met soepele overgangen tussen de verschillende (les)activiteiten.
De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, organiseren, uitvoeren en evalueren van lessen en
lessenreeksen die bijdragen aan de doorgaande leerlijnen.
De student heeft inzicht en vaardigheid in het observeren van (individuele) leerlingen met het doel de
beginsituatie van de kinderen in beeld te krijgen en op basis daarvan verdere ontwikkeling te stimuleren.
De student kan op basis van leerlijnen en kennis van methoden inhoudelijke lessen verzorgen. De student kan
inhoudelijke keuzes verantwoorden en staat boven de stof uit de methode.
De student heeft eigen onderwijsmateriaal ontworpen en gebruikt als aanvulling op de lesmethode.
De student heeft bijgedragen aan het pedagogisch klimaat in de klas, waarbij sprake is van overzicht en
overwicht. De student heeft de groep als geheel en de subgroepjes daarbinnen aangesproken en aangestuurd
op de taak.
De student heeft laten zien zicht te hebben op het registreren en analyseren van toetsen binnen het LVS van
de school.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 41
Stagedoelen Jaar 2 VT blok 2.4








De student is in staat tot het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van een lesdag met soepele overgangen
tussen de verschillende (les)activiteiten.
De student is in staat tot het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van lessen en lessenreeksen die bijdragen
aan een doorgaande leerlijn.
De student kan lessen verzorgen voor alle vakgebieden van de basisschool.
De student is in staat op verschillende manieren de beginsituatie van de groep en de leerlingen vast te stellen.
Hij kan op basis daarvan effectieve vervolgactiviteiten bepalen.
De student kan flexibel inspelen op onverwachte gebeurtenissen in pedagogische en in didactische zin.
De student kan in de eigen lessen de vijf uitgangspunten van coöperatief leren in de praktijk brengen.
De student zorgt in de eigen communicatie voor een pedagogisch klimaat dat bevorderlijk is voor het
samenwerken.
De student heeft inzicht in het eigen functioneren. De student is in staat tot zelfreflectie en gaat op een
positieve wijze om met de feedback die hij ontvangt. De student kan sterke en zwakke punten in het
functioneren benoemen en treft maatregelen ter verbetering.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 42
PABO HvA STAGEDOELEN VT JAAR 3
Stagedoelen Jaar 3 VT blok 3.1








De student is in staat een volledige lesdag voor te bereiden, uit te voeren en te evalueren.
De student geeft gedifferentieerde instructies en verwerkingsopdrachten aan de groep.
De student stelt op basis van toets- en observatiegegevens de beginsituatie van de groep en van individuele
leerlingen op het gebied van de taal- en rekenontwikkeling vast.
De student zorgt voor een uitdagende, voorbereide en georganiseerde leeromgeving.
De student meet de opbrengst van zelf uitgevoerde (les)activiteiten en opdrachten, en benoemt het
vervolg.
De student begeleidt de groep vanuit overzicht en overwicht zowel pedagogisch als didactisch op
stimulerende en constructieve wijze.
De student bereidt een oudergesprek inhoudelijk en gesprekstechnisch voor.
De student neemt actief deel aan activiteiten en ontwikkelingen binnen de stageschool.
Stagedoelen VT Jaar 3 blok 3.2








De student verzorgt gedurende ten minste twee aaneensluitende dagen zelfstandig het onderwijs in de
groep.
De student besteedt tijdens de instructiefase expliciet aandacht aan kinderen die extra uitleg of extra
uitdaging nodig hebben.
De student stelt mede een groepsplan op voor (een deelaspect van) een vakgebied en draagt in de eigen
lessen bij aan de uitvoering van het groepsplan.
De student heeft inzicht en vaardigheid in het observeren van (individuele) leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften. De student baseert het handelen op deze observaties en zijn interpretaties.
De student administreert – in afstemming met de mentor - de vorderingen van de groep en van individuele
leerlingen overzichtelijk in de groepsadministratie.
De student heeft overzicht en overwicht over de hele groep.
De student observeert een oudergesprek aan de hand van vooraf opgestelde observatiepunten.
De student heeft inzicht in het eigen functioneren en hij werkt gericht aan de eigen ontwikkeling.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 43
PABO HvA STAGEDOELEN DT JAAR 1
Stagedoelen Jaar 1 DT blok 1.1
 De student maakt, in overleg met de mentor, een realistische planning per blok en per dag.
 De student weet zich goed te presenteren aan de stageklas en maakt op een natuurlijke, informele wijze
contact met de groep. Hij kan leerlingen individueel benaderen en leren kennen.
 De student heeft een start gemaakt met het systematisch observeren van kinderen en van het handelen van de
leerkracht.
 De student houdt bij het voorbereiden van de lessen rekening met de begrippen beginsituatie, lesdoelen en
verantwoording.
 De student kan bij de gegeven lessen de gemaakte keuze voor leerstof en leermiddelen toelichten.
 De student kan de kinderen helpen en stimuleren bij hun leertaken.
 De student heeft oog voor verschillen tussen leerlingen op het gebied van leren en gedrag.
 De student kijkt kritisch terug op de eigen lessen en staat open voor feedback van de begeleider(s).
Stagedoelen Jaar 1 DT blok 1.2
 De student kan lessen opzetten aan de hand van het lesvoorbereidingsformulier en deze volgens plan
uitvoeren.
 De student kan de lesdoelen en verwachtingen helder communiceren naar de leerlingen.
 De student is in staat om didactische hulp bij zelfwerkzaamheid of groepswerk aan te bieden.
 De student kan een effectieve les organiseren door het zorgvuldig plannen van tijd en ruimte.
 De student sluit in de communicatie met jonge kinderen aan bij hun taalniveau en belevingswereld.
 De student is in staat het handelen van de mentor te observeren op basis van op de opleiding aangereikte
observatie-instrumenten. De student kan op basis van de observaties relevante vragen stellen.
 De student kan de groep als geheel en de subgroepjes daarbinnen aanspreken en aansturen op de taak.
 De student kan constructief omgaan met de feedback van de mentor. De student kan eigen leeropbrengsten
uit de stage bespreekbaar maken met de mentor.
Stagedoelen Jaar 1 DT blok 1.3
 De student kan een realistische planning maken voor de praktijkactiviteiten per blok en per dag.
 De student heeft de lessen inhoudelijk en organisatorisch volledig en goed voorbereid
 De student heeft inzicht en vaardigheid in het observeren van (individuele) leerlingen met het doel de
beginsituatie van de kinderen in beeld te krijgen en op basis daarvan verdere ontwikkeling te stimuleren.
 De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, organiseren, uitvoeren en evalueren van lessen en
lessenreeksen die bijdragen aan de doorgaande leerlijnen.
 De student kan op basis van leerlijnen en kennis van methoden inhoudelijke lessen verzorgen. De student kan
inhoudelijke keuzes verantwoorden en staat boven de stof uit de methode.
 De student kan de eigen keuze voor leeractiviteiten en werkvormen bij de verschillende lessen
beargumenteren.
 De student kan flexibel inspelen op onverwachte gebeurtenissen in pedagogische en in didactische zin.
 De student heeft oog voor opbrengstgericht werken voor alle kinderen in de groep.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 44
Stagedoelen Jaar 1 DT blok 1.4
 De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, organiseren, uitvoeren en evalueren van lessen en een
lessenreeks die bijdragen / bijdraagt aan de doorgaande leerlijn(en).
 De student heeft de lessen inhoudelijk en organisatorisch volledig en goed voorbereid.
 De student besteedt aandacht aan het geven van heldere instructies die aansluiten bij de ontwikkeling van de
kinderen in de groep.
 De student maakt bij instructie en verwerking van de leerstof gebruik van de ICT-mogelijkheden die de school
biedt.
 De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, organiseren, verzorgen en evalueren van een dagdeel in
de stagegroep met soepele overgangen tussen de verschillende (les)activiteiten.
 De student kan opbrengtsgericht werken.
 De student kan het eigen handelen in de praktijk verwoorden en relateren aan visies op leren en op onderwijs.
 De student kan omgaan met de feedback van de begeleider(s). De student kan de eigen leeropbrengsten uit de
stage met hen bespreekbaar maken.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 45
PABO HvA STAGEDOELEN DT JAAR 2
Stagedoelen Jaar 2 DT blok 2.1
 De student kan een realistische planning maken voor de praktijkactiviteiten per blok en per dag.
 De student sluit in de communicatie met (jonge) kinderen aan bij hun taalniveau en belevingswereld.
 De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, organiseren, verzorgen en evalueren van een lesdag in de
stagegroep met soepele overgangen tussen de verschillende (les)activiteiten.
 De student kan eigen onderwijsmateriaal ontwerpen en gebruiken als aanvulling op de lesmethode.
 De student is in staat (jonge) kinderen te observeren bij hun spel met behulp van op de opleiding aangereikte
observatie-instrumenten.
 De student heeft zicht op het registreren en analyseren van toetsen binnen het LVS van de school.
 De student kan flexibel inspelen op onverwachte gebeurtenissen in pedagogische en in didactische zin.
 De student draagt bij aan het pedagogisch klimaat in de klas, waarbij sprake is van overzicht en overwicht. De
student kan de groep als geheel en de subgroepjes daarbinnen aanspreken en aansturen op de taak.
Stagedoelen Jaar 2 DT blok 2.2
 De student kan een volledige lesdag voorbereiden, uitvoeren en evalueren.
 De student kan gedifferentieerde instructies en verwerkingsopdrachten geven aan de groep.
 De student kan op basis van toets- en observatiegegevens de beginsituatie van de groep en van individuele
leerlingen op het gebied van taal en rekenen vaststellen.
 De student zorgt voor een gedifferentieerde en uitdagende leeromgeving.
 De student meet de opbrengst van zelf uitgevoerde (les)activiteiten en opdrachten, en benoemt het vervolg.
 De student heeft pedagogisch overzicht en overwicht, en maakt problemen bespreekbaar: met individuele
kinderen en met de groep als geheel.
 De student bereidt een oudergesprek inhoudelijk en gesprekstechnisch voor.
 De student neemt actief deel aan activiteiten en ontwikkelingen binnen de stageschool.
Stagedoelen Jaar 2 DT blok 2.3
 De student verzorgt gedurende ten minste twee aaneensluitende dagen het onderwijs in de groep zelfstandig.
 De student besteedt tijdens de instructiefase expliciet aandacht aan kinderen die extra uitleg of extra
uitdaging nodig hebben.
 De student stelt mede een groepsplan op voor (een deelaspect van) een vakgebied en draagt in de eigen
lessen bij aan de uitvoering van het groepsplan.
 De student laat zien inzicht en vaardigheid te hebben in het observeren van (individuele) leerlingen met
specifieke onderwijsbehoeften. De student baseert het handelen op deze observaties en zijn interpraties.
 De student administreert – in afstemming met de mentor - de vorderingen van de groep en van individuele
leerlingen overzichtelijk in de groepsadministratie.
 De student heeft overzicht en overwicht over de hele groep.
 De student woont twee oudergesprekken bij en observeert dit gesprek aan de hand van vooraf opgestelde
observatiepunten.
 De student laat zien inzicht te hebben in het eigen functioneren en hij werkt gericht aan de eigen ontwikkeling.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 46
Stagedoelen Jaar 2 DT blok 2.4
 De student verzorgt gedurende ten minste twee aaneensluitende dagen het onderwijs in de groep zelfstandig.
 De student besteedt tijdens de instructiefase expliciet aandacht aan kinderen die extra uitleg of extra uitdaging
nodig hebben. De student stelt mede een groepsplan opgesteld voor (een deelaspect van) een vakgebied
(anders dan in blok 2.3) en draagt in de eigen lessen bij aan de uitvoering van het groepsplan.
 De student administreert – in afstemming met de mentor - de vorderingen van de groep en van individuele
leerlingen overzichtelijk in de groepsadministratie.
 De student stelt voor alle leerlingen in de groep uitdagende leerdoelen vast, handelt daarnaar, en lokt met
behulp van de inrichting van het klaslokaal ‘leerervaringen’ uit.
 De student ondersteunt vanuit overzicht en overwicht het zelfvertrouwen van leerlingen en bevordert dat
leerlingen samenwerken.
 De student bereidt zich actief voor op belangrijke gesprekken en overlegsituaties met interne en externe
deskundigen.
 De student laat zien inzicht te hebben in het eigen functioneren en hij werkt gericht aan de eigen ontwikkeling.
Praktijkgids Pabo HvA en UPvA 2014-2015 DEFINITIEVE VERSIE pagina 47
Bijlage B Pabo HvA: Format schoolgebonden leertaak jaar 2 VT (blok. 2.2 en 2.4)
Naam van de leertaak:
Naam van de basisschool:
Contactpersoon vanuit de basisschool:
E-mailadres contactpersoon:
Inhoudelijke toelichting
Leerdoelen schoolgebonden leertaak:
 De student is in staat om een probleem / aspect vanuit de school/ scholen te analyseren vanuit zowel
de praktijk als de theorie.
 De student is in staat om relevante bronnen te zoeken bij dit beroepsprobleem / - aspect.
 De student kan de vraag vanuit de school / scholen omzetten in een bruikbaar eindproduct.
Kaders:






De schoolgebonden leertaak wordt geformuleerd door de opleidingsschool / basisschool.
Het geheel bevat een onderzoeksmatige aanpak.
Een student besteedt in totaal 28 uur aan leertaak 2.1 en 28 uur aan leertaak 2.4.
Tijdsduur is één semester.
De student kan niet ingezet worden voor activiteiten buiten de klas tijdens stagedagen.
De student levert de schoolgebonden leertaak tegelijkertijd in met de beroepsopdracht, bij de
kerndocent. De kerndocent beoordeelt.
Beginsituatie student:
 De studenten werken in het tweede jaar voor het eerst aan de hand van een concrete vraag vanuit de
basisschool.
Taken en verantwoordelijkheden:
 De kerndocent van de student is de begeleider van de beroepsopdracht en de beoordelaar van het
eindproduct van de schoolgebonden leertaak.
 De contactpersoon van de basisschool is vraagbaak op locatie, formuleert de schoolgebonden
opdracht en geeft feedback op het plan van aanpak en deelproduct 1.
Pabo HvA: Schoolgebonden leertaak VT jaar 2:
Opdracht vanuit de opleidingsschoolschool/basisschool
Pabo HvA 2014-2015
Geformuleerd door de opleidingsschool/basisschool.
Onderwerp met korte inhoud (+ nadere
toelichting).
De leertaak mag met voorbereiding, literatuur lezen,
uitvoering en afsluiting niet meer dan 28 uur in beslag
nemen.
Wat is de concrete vraag van de school? Welk aspect
/ welk probleem wil de school graag nader
onderzocht zien? Helderheid en afbakening van de
vraag is hierbij van belang.
Deelproduct 1 (ongeveer na 10 weken)
Wat wil de school zien als tussenproduct zodat
zichtbaar wordt dat de student op de goede weg zit?
Eindproduct (inleveren: toetsweek blok 2.2 en 2.4)
Wat moet de student opleveren als eindproduct?
Aan welke criteria moet het eindproduct voldoen?
Pabo HvA: Schoolgebonden leertaak VT jaar 2:
Plan van Aanpak
Pabo HvA 2014-2015
De student vertaalt de aangereikte opdracht naar een plan van aanpak met een activiteitenplanning, tijdpad en literatuur.
Doel van de leertaak:
Deelproduct 1:
Eindproduct:
Activiteitenplanning met tijdpad:
Literatuur:
Bijlage C UPvA: Algemene stagedoelen en stagedoelen VT8 jaar 1, 2 & 3
UPvA STAGEDOELEN ALGEMEEN
Hieronder volgt het overzicht van de doelen waarop het stagebeleid van de opleiding is gericht.
De algemene en specifieke doelen zijn afgeleid van de competenties en per studiejaar en semester
geformuleerd. Elk vak zal zijn specifieke bijdrage kunnen leveren via praktijksuggesties,
voorbereidingen daarop en de nabeschouwingen daarvan. De beoordelingscriteria zijn geformuleerd
in de beoordelingsformulieren van de UPvA.
De ontwikkeling van elke student verloopt, net als de ontwikkeling van elke leerling, anders. De
student formuleert zijn eigenlijk leerdoelen op basis van de competentiematrix, stagedoelen UPvA,
feedback mentor en in gesprek met de academische opleider.
De algemene doelen UPvA zijn:

















8
Kunnen werken vanuit een pedagogisch concept waarbij uitgegaan wordt van de uniciteit van de
mens in onze multiculturele samenleving.
Vertonen van stimulerend en constructief gedrag tegen kinderen, ouders en collega's.
In staat zijn om te observeren en op grond daarvan pedagogisch-didactisch te handelen.
In staat zijn om geïndividualiseerde en gedifferentieerde werkwijzen te hanteren.
Het op constructieve, stimulerende wijze kunnen leiden en begeleiden van individuele kinderen
en (sub)groepen in scholen voor basisonderwijs.
In staat zijn tot het scheppen en handhaven van een positief leef- en werkklimaat.
Kunnen voldoen aan de eisen van efficiënt en effectief klassenmanagement.
Bepalen van doelen voor de diverse ontwikkelingsgebieden uitgaande van de ontwikkelingsfase
van het kind.
Kiezen van leerkrachtactiviteiten, leerlingactiviteiten en onderwijsleermiddelen, het ontwerpen
van lesmateriaal en het structureren van een leerweg door het voorbereiden, uitvoeren en
nabeschouwen van een (les)activiteit of een lessenreeks.
Hebben van inzicht in handelingsgerichte observatie en toetsing. Vaardig zijn in het hanteren van
observaties en/of toetsen en in het handelen op grond van de resultaten.
Evalueren en bijstellen van het pedagogisch-didactische proces en het aanpassen van
omgevingsfactoren.
In staat zijn tot het veranderen van het pedagogisch-didactisch handelen op grond van
zelfreflectie en feedback.
Het op de hoogte zijn van de pedagogische -, didactische-, methodische - en
schoolorganisatorische zaken.
Functioneren in een team: deelnemen aan schoolplanontwikkeling, vergaderingen en
andersoortig overleg, contacten met ouders en contacten met jeugdhulpverlening.
Vervullen van taken op micro- en mesoniveau waaronder buitenschoolse activiteiten.
Nemen van verantwoordelijkheid voor verdere professionalisering.
En natuurlijk zoveel mogelijk activiteiten in de klas en de school uitvoeren
De stagedoelen voor UPvA komen overeen met die van Pabo HvA. Bij Pabo HvA worden de leerdoelen echter per blok
aangegeven en bij de UPvA per semester, reden waarom er bij de UPvA steeds meer stagedoelen staan geformuleerd.
Daarnaast zitten er hier en daar verschillen in de concrete, inhoudelijke invulling.
UPvA STAGEDOELEN JAAR 1 - 1e semester












De student maakt positief contact met de groep en met individuele leerlingen.
De student maakt op een natuurlijke, informele wijze contact met de kinderen. Hij heeft kinderen
individueel benaderd en leren kennen.
De student maakt, in overleg met de mentor, een realistische planning per blok en per dag.
De student heeft een start gemaakt met het systematisch observeren van kinderen.
De student heeft een start gemaakt met het systematisch observeren van het handelen van de
leerkracht.
De student houdt bij het voorbereiden van lessen rekening met de begrippen beginsituatie en
lesdoelen.
De student communiceert lesdoelen en verwachtingen helder met de leerlingen.
De student biedt tijdens het zelfstandig werken didactische hulp aan (groepjes) kinderen
De student kan effectieve lessen organiseren door het zorgvuldig plannen van tijd en ruimte
(klassenmanagement).
De student sluit in lessen aan bij verschillende taalniveaus van kinderen.
De student levert een bijdrage aan het verrijken van de leeromgeving.
De student gaat constructief om met de feedback van de begeleider(s). De student maakt de eigen
leeropbrengsten uit de stage bespreekbaar.
UPvA STAGEDOELEN JAAR 1 - 2e semester














De student heeft in overleg met de mentor een realistische planning gemaakt voor de
praktijkactiviteiten per blok en per dag.
De student heeft laten zien in de communicatie met kinderen aan te sluiten bij hun taalniveau en
belevingswereld.
De student verdiept zich in de leefwereld en achtergrond van leerlingen.
De student werkt vanuit overzicht en overwicht, spreekt de groep als geheel en de subgroepjes
daarbinnen aan en kan hen aansturen op de taak.
De student heeft verschillen in taalniveau bij kinderen herkend en beschreven en houdt hier
rekening mee tijdens het lesgeven.
De student laat in de eigen lessen en lesvoorbereidingen zien een koppeling te maken tussen
leerdoelen en de leeractiviteiten van een vak.
De student kan een gerichte enkelvoudige instructie geven.
De student heeft uitnodigende materialen geselecteerd en aangeboden aan kinderen.
De student kan de werktijd effectief organiseren en managen.
De student laat zien in staat te zijn tot het plannen, voorbereiden, organiseren, verzorgen en
evalueren van minimaal twee lessen achter elkaar met soepele overgangen tussen de verschillende
(les)activiteiten.
De student heeft in de lessituatie op adequate wijze feedback gegeven op het (spel- en) leergedrag
van kinderen.
De student verdiept zich in de leeropbrengsten van (kinderen in) de groep.
De student heeft het eigen handelen in de praktijk adequaat verwoord en gerelateerd aan visies op
leren en op onderwijs.
De student is constructief omgegaan met de feedback van de begeleider(s). De student heeft de
eigen leeropbrengsten uit de stage met hen bespreekbaar gemaakt.
UPvA STAGEDOELEN JAAR 2 - 1e semester















De student maakt actief en op positieve wijze contact met de groep en met individuele kinderen.
De student levert een bijdrage aan het pedagogisch klimaat in de klas, waarbij sprake is van overzicht
en overwicht.
De student neemt de leiding als hij voor de groep staat.
De student laat zien inzicht en vaardigheid te hebben in het observeren van (individuele) leerlingen
met het doel de beginsituatie van de kinderen in beeld te krijgen en op basis daarvan verdere
ontwikkeling te stimuleren.
De student laat zien oog te hebben voor didactische en pedagogische behoeften van individuele
leerlingen.
De student kan op basis van leerlijnen en de methode inhoudelijke lessen verzorgen. De student heeft
inhoudelijke keuzes verantwoord en laten zien boven de stof uit de methode te staan.
De student heeft eigen onderwijsmateriaal ontworpen en gebruikt als aanvulling op de lesmethode.
De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, organiseren, uitvoeren en evalueren van dagdeel
die bijdraagt aan de doorgaande leerlijnen.
De student biedt de leerlingen structuur bij het zelfstandig werken.
De student kan bij het lesgeven de groep boeien en de aandacht vasthouden.
De student geeft heldere instructies die aansluiten bij de ontwikkeling van de kinderen in de groep.
De student besteedt in de lessen en lessenserie aandacht aan strategieën voor denken en leren.
De student stimuleert in de lessen en lessenserie reflectie door middel van interactieve instructie en
werkvormen.
De student heeft lesdoelen gesteld en gecontroleerd of deze zijn behaald (OGW).
De student heeft kritisch teruggekeken op de eigen lessen en de feedback van de begeleider(s)
adequaat verwerkt.
UPvA STAGEDOELEN JAAR 2 - 2e semester














De student is in staat tot het plannen, voorbereiden, uitvoeren en evalueren van een lesdag met soepele
overgangen tussen de verschillende (les)activiteiten.
De student zorgt in de eigen communicatie voor een pedagogisch klimaat dat bevorderlijk is voor het
samenwerken.
De student brengt in de eigen lessen de uitgangspunten van coöperatief leren in de praktijk
De student is in staat om flexibel in te spelen op onverwachte gebeurtenissen in pedagogische en in
didactische zin.
De student stemt instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen en kan daardoor gedifferentieerd
instructie geven.
De student houdt rekening met en sluit aan bij de verschillende taal- en rekenniveaus in de (multiculturele)
groep.
De student benoemt de culturele en religieuze achtergrond(en) van leerlingen in de stageklas en hun
ouders.
De student legt contact met de ouders van de kinderen in de groep.
De student heeft laten zien zicht te hebben op de opbrengsten van de groep en van individuele kinderen.
De student maakt bij instructie en verwerking van de leerstof gebruik van de ICT-mogelijkheden die de
school biedt.
De student laat leerlingen hun leerproces en leerresultaat evalueren.
De student is in staat tot het verzorgen van lessen voor alle vakgebieden van de basisschool.
De student gebruikt kwantitatieve en kwalitatieve gegevens om de beginsituatie van leerlingen vast stellen.
De student heeft laten zien zicht te hebben op het registreren en analyseren van toetsen binnen het LVS
van de school.
De student is op een positieve wijze omgegaan met de feedback van de begeleider(s). De student heeft de
eigen leeropbrengsten uit de stage met hen bespreekbaar gemaakt.
UPvA STAGEDOELEN JAAR 3 - 1e semester












De student kan minimaal twee dagen het onderwijs in de groep zelfstandig verzorgen.
De student begeleidt de groep en kinderen vanuit overzicht en overwicht zowel pedagogisch als
didactisch op stimulerende en constructieve wijze.
De student stelt op basis van toets- en observatiegegevens de beginsituatie van de groep en van
individuele leerlingen op het gebied van de taal- en rekenontwikkeling vast. De student heeft het
handelen gebaseerd op deze observaties en zijn interpretaties.
De student heeft mede een groepsplan opgesteld voor (een deelaspect van) een vakgebied en in de
eigen lessen bijgedragen aan de uitvoering van het groepsplan.
De student zorgt voor een uitdagende, voorbereide en georganiseerde leeromgeving.
De student geeft gedifferentieerde instructies en verwerkingsopdrachten aan de groep.
De student meet de opbrengst van zelf uitgevoerde (les)activiteiten en opdrachten, en kan een vervolg
benoemen.
In de instructie leert de student de leerlingen strategieën voor denken en leren aan.
De student heeft actief deelgenomen aan activiteiten en ontwikkelingen binnen de stageschool.
De student bereidt twee oudergesprekken voor en heeft observatiepunten opgesteld.
De student heeft - in afstemming met de mentor - de vorderingen van de groep en van individuele
leerlingen overzichtelijk in de groepsadministratie geadministreerd.
De student heeft inzicht in zijn eigen functioneren en heeft gericht gewerkt aan de eigen ontwikkeling.
Bijlage D UPvA: Activiteitenlijst
Onderstaande activiteitenlijst is een onderdeel van de stagebeoordeling. Dat betekent dat de lijst geheel moet zijn
ingevuld en ondertekend door de mentor.
Datum
tijdsduur
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Activiteit
Vuistregel
Voorbereiding
ja/nee
groepering
(individueel /
kleine groep /
hele groep)
Vak
Paraaf
mentor
Bijlage E Pabo HvA & UPvA: Gedragsprotocol stage voor student
Voor het praktijkdeel van de opleiding stap je de wereld van het basisonderwijs in. Jij hebt verwachtingen ten
aanzien van de praktijkplek en andersom hebben ze op de praktijkplek bepaalde verwachtingen van jou. Het is
belangrijk dat je weet wat er van jou als student wordt verwacht. In de Praktijkgids vind je alle eisen op het
gebied van de inhoud van je stage.
Hieronder geven we beknopt aanwijzingen voor omgang en gedrag op je stageschool.
1. De praktijkgids is leidend voor de stage.
2. Verdiep je in de school en de afspraken die er gelden, vraag informatie, proef de sfeer en praat met zoveel
mogelijk mensen binnen de school.
3. Stel je vanaf het begin actief op en stel je professioneel op in de omgang met collega’s en leerlingen.
4. Neem initiatief en kom afspraken na.
5. Bestudeer zorgvuldig de opdrachten voor je opleiding en bespreek deze met je mentor. Maak afspraken
over je planning en hoe jullie hierover communiceren.
6. Zorg ervoor dat de uitvoering van je stageactiviteiten harmonieert met het school- en klassengebeuren.
Stem je lessen af op inhouden en werkvormen, op organisatie en middelen, waaraan de school waarde
hecht en waaraan de kinderen gewend zijn. Maar vraag ook ruimte om opdrachten op een andere wijze uit
te voeren.
7. Stel jezelf bij de nabespreking open en positief op. De feedback, soms kritisch, is constructief bedoeld. Het
moet bijdragen aan je ontwikkeling.
8. Evalueer je eigen doen en laten kritisch. Vraag regelmatig om feedback.
9. Meld je bij ziekte tijdig af bij je mentor en opleider. De gemiste stagedagen haal je zo snel mogelijk in, in
overleg met je mentor.
10. Als er wrijvingen of problemen zijn tussen je mentor en jou, maak dit dan bespreekbaar.
Leidt dit niet tot een gewenste oplossing schakel dan de opleider in school of stagedocent in.
Zie ook paragraaf 6.8 ‘Wat te doen bij problemen’ in de praktijkgids.
Hieronder geven we de gedragsregels m.b.t. sociale media:
Pabo HvA en UPvA zien sociale media als een uitstekend middel om in gesprek te zijn met de maatschappij.
Elke student is vrij in zijn doen en laten op de sociale media, maar moet zich realiseren dat hij of zij Pabo HvA /
UPvA mede vertegenwoordigt. Dat brengt verantwoordelijkheid met zich mee.
Houd je aan de volgende regels:
1. Plaats geen vertrouwelijke informatie over je stageschool, kinderen, ouders en kinderen online. Noem
geen namen in je documenten.
2. Plaats geen filmpjes uit de praktijk op sociale media waar kinderen, ouders en/of collega’s in voorkomen.
Doe je dit wel dan schend je de regels van de Wet op de Privacy.
Hierbij verklaar ik dat ik me zal houden aan het bovenstaande gedragsprotocol,
Datum:
Naam:
Handtekening:
Bijlage F Pabo HvA: Stageactiviteiten VOLTIJD
PABO HvA STAGEACTIVITEITEN VT JAAR 1
Verdeling taken en rollen
Jaar 1 VOLTIJD
STAGEACTIVITEITEN
Opleider in de school
Mentor
Instituutsopleider



Student PABO HvA
1.1





1.2




1.3






zich voorstellen/presenteren aan de stageklas (op een originele en doordachte wijze).
voegen in de groep, ondersteunen van de leerkracht bij het voorbereiden van de dag en
bij het afsluiten / opruimen nadat de kinderen naar huis zijn.
uitvoeren van observaties van de mentor aan de hand van de competentiematrix.
verzorgt met ingang van de stageweek iedere stagedag een voorbereide les (invullen op
het lesvoorbereidingsformulier), totaal minstens zeven groepslessen.
Keuze/voorbereiding van de lessen onder intensieve begeleiding van de mentor.
verzorgt met ingang van de stageweek iedere stagedag een individuele instructie, totaal
minstens zeven individuele instructies. Keuze/voorbereiding van de lessen onder
begeleiding. Instructies schriftelijk vastleggen, bijvoorbeeld door één fase van het
lesvoorbereidingsformulier in te vullen.
voorlezen (delen) van een zelfgekozen jeugdboek/verhaal voor aan de stageklas.
uitvoeren van tien groepslessen, keuze/begeleiding van de lessen onder intensieve
begeleiding van de mentor.
uitvoeren van vijf individuele instructies.
verzorgen van vijf overige activiteiten. Dit zijn vijf verschillende activiteiten die in overleg
met de mentor worden bepaald. Indien mogelijk: accent op leiding geven aan de groep
(weekafsluiting, met de groep naar buiten, op weg naar de gymzaal, etc.).
afsluiten stage en het bespreken van de stage-ervaringen met de mentor.
kennismaken met en voorstellen aan de stageklas (op een originele en doordachte
wijze).
uitvoeren van tien groepslessen, keuze/voorbereiding van de lessen onder begeleiding
van de mentor.
verzorgen van twee lesovergangen
uitvoeren van drie observaties van jonge kinderen en hun spel aan de hand van
observatie-instrumenten.
uitvoeren van vijf individuele instructies/ begeleiden van spel.
Lesbezoek 1.1 & nagesprek




Lesbezoek 1.2 & nagesprek


Lesbezoek 1.3 & nagesprek




Student op gemak stellen,
wederzijdse verwachtingen
uitspreken.
Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen,
aan de hand van de
stagedoelen per blok.
Adviesbeoordeling eind blok 1
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en
m.b.v. beoordelingsformulier
2.1.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 1.2 aan de
opleider in de school.
Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback
vooraf (op lesvoorbereiding)
en achteraf op gegeven
lessen, aan de hand van de
stagedoelen per blok.
Adviesbeoordeling eind blok 3
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en
m.b.v. beoordelingsformulier
2.3.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 1.4 aan de
opleider in de school.
Eerste aanspreekpunt
voor student en
stageschool bij vragen
en/of calamiteiten op het
gebied van praktijk /
stage.
1.4






voorlezen van een (zelfgekozen) verhaal/prentenboek aan de gehele groep. Het betreft
hier theatraal voorlezen aan jonge kinderen.
verzorgen twee dagdelen onderwijs aan groep 1/2.
verzorgen van vijf lesovergangen; de voorbereiding wordt voorgelegd aan de mentor ter
goedkeuring.
uitvoeren van vijf lessen/ leersituaties; de voorbereiding wordt voorgelegd aan de
mentor ter goedkeuring.
verzorgen van vijf overige activiteiten. Dit zijn vijf verschillende activiteiten die in overleg
met de mentor worden bepaald.
afsluiten stage en bespreken stage-ervaringen met de mentor.

Lesbezoek & nagesprek
PABO HvA STAGEACTIVITEITEN VT JAAR 2
Verdeling taken en rollen
Jaar 2 VOLTIJD
STAGEACTIVITEITEN
Opleider in de school
Mentor
Instituutsopleider



Student PABO HvA
2.1






kennismaken met en voorstellen aan de stageklas (op doordachte wijze).
observeren mentor qua differentiatie in de groep: organisatie en inhoudelijk.
oriëntatie op het gehanteerde leerlingvolgsysteem voor de stageklas.
uitvoeren van drie gecompliceerde lessen (kies uit: vakoverstijgend, verschillende
leeractiviteiten, differentiatie, op basis van verschillende didactische werkwijzen en
leersituaties). Voorbereiding van de lessen wordt voorgelegd aan de mentor ter
goedkeuring.
in de lessen (dagdelen + gewone lessen) zit ten minste één lessenreeks van twee
opeenvolgende lessen.
verzorgen van drie voorbereide lesactiviteiten aan individuele leerlingen die verlengde
instructie nodig hebben of extra instructie i.v.m. verrijkende activiteiten.
Lesbezoek & nagesprek



2.2




2.3







uitvoeren van drie gecompliceerde lessen: vakoverstijgend, verschillende
leeractiviteiten, differentiatie, op basis van verschillende didactische werkwijzen en
leersituaties. De lesvoorbereidingen worden voorgelegd aan de mentor ter goedkeuring.
in de lessen (dagdelen + gewone lessen) zit ten minste één lessenreeks van drie
opeenvolgende lessen.
bij de lessen zit ten minste één les waarin onderzoekend en ontwerpend leren als
didactiek wordt gebruikt.
uitvoeren van vijf overige activiteiten (waarbij het accent ligt op culturele verschillen,
b.v. gesprekken met ouders, interculturele communicatie).
afsluiten stage en bespreken stage-ervaringen met de mentor.
kennismaken met en voorstellen aan de stageklas (op een originele en doordachte
wijze).
verzorgen van minimaal één dag en een aantal dagdelen onderwijs.
uitvoeren van vier gecompliceerde lessen, b.v. vakoverstijgend, verschillende
leeractiviteiten, differentiatie, op basis van verschillende didactische werkwijzen en
leersituaties. De lesvoorbereidingen worden voorgelegd aan de mentor ter goedkeuring.
in de lessen (dagdelen + gewone lessen) zitten ten minste twee lessenreeksen van drie
opeenvolgende lessen.
in de lessen zitten ten minste drie lessen waarbij gebruik wordt gemaakt van zelf
ontwikkeld onderwijsmateriaal.
verzorgen van vijf voorbereide lesactiviteiten aan individuele leerlingen die extra
ondersteuning nodig hebben.

Lesbezoek & nagesprek

Lesbezoek & nagesprek



Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen, aan
de hand van de stagedoelen per
blok.
Adviesbeoordeling eind blok 1
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en m.b.v.
beoordelingsformulier 2.1.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 2.2 aan de opleider
in de school
Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen, aan
de hand van de stagedoelen per
blok.
Adviesbeoordeling eind blok 3
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en m.b.v.
beoordelingsformulier 2.3.
Eerste aanspreekpunt
voor student en
stageschool bij vragen
en/of calamiteiten op het
gebied van praktijk /
stage.
2.4





verzorgen van minimaal twee dagen en een aantal dagdelen onderwijs.
uitvoeren van vier gecompliceerde lessen: vakoverstijgend, verschillende leeractiviteiten,
differentiatie, op basis van verschillende didactische werkwijzen en leersituaties. De
lesvoorbereidingen worden voorgelegd aan de mentor ter goedkeuring.
in de lessen (dagdelen + gewone lessen) zitten ten minste twee lessenreeksen van drie
opeenvolgende lessen.
verzorgen van vijf overige activiteiten (accent op begeleiden van samenwerken en
groepsdynamica)
afsluiten stage en bespreken stage-ervaringen met de mentor.

Lesbezoek & nagesprek

Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 2.4 aan de opleider
in de school.
PABO HvA STAGEACTIVITEITEN VT JAAR 3 Profilering Jonge kind
Verdeling taken en rollen
Jaar 3 VOLTIJD Profilering Jonge kind
STAGEACTIVITEITEN
Opleider in de school
Mentor
Instituutsopleider



Student PABO HvA
3.1
&



3.2









Planning maken van het blok en bespreken met de mentor.
Gericht observeren van ontwikkeling van kinderen.
Het bestuderen en analyseren van observatiegegevens en gegevens uit het
leerlingvolgsysteem voor de onderbouw van de stageschool, met aandacht voor het
niveau van de groep en het niveau van individuele kinderen (OGW, HGW en passend
onderwijs). Verwerking in lessen.
Het registreren van observatiegegevens in relatie tot ontwikkelingslijnen van kinderen.
Opstellen en uitvoeren van een individueel handelingsplan, met gebruikmaking van LVSgegevens en uitgaande van de onderwijsbehoeften van de betreffende leerling (HGW en
OGW).
Ontwerpen en (mede) inrichten van een rijke leeromgeving voor jonge kinderen, met
aandacht voor verschillende niveaus en integratie van verschillende vakken. Het ontwerp
is o.a. gebaseerd op toetsgegevens en observaties van werk van kinderen.
Het verzorgen van ten minste vier dagdelen en twee dagen onderwijs aan de hele groep.
Het geven van procesgerichte begeleiding tijdens opdrachten voor de kunstzinnige
vakken.
Verzorgen van twee lessen Engels in de onderbouw.
Het verzorgen van (of ontwikkelen van) ten minste zes lessen / activiteiten
taalontwikkeling en zes lessen/activiteiten rekenontwikkeling, met aandacht voor
verschillende niveaus van kinderen.
Verdieping in de voorschoolse blok en het VVE-beleid van de stageschool.
Observeren van een oudergesprek aan de hand van vooraf opgestelde observatiepunten.
Lesbezoek & nagesprek



Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen, aan
de hand van de stagedoelen per
blok.
Adviesbeoordeling eind blok 1
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en m.b.v.
beoordelingsformulier 3.1.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 3.2 aan de opleider
in de school
Eerste aanspreekpunt
voor student en
stageschool bij vragen
en/of calamiteiten op het
gebied van praktijk /
stage.
PABO HvA STAGEACTIVITEITEN VT JAAR 3 Profilering Oudere kind
Verdeling taken en rollen
Jaar 3 VOLTIJD Profilering Oudere kind
STAGEACTIVITEITEN
Opleider in de school
Mentor
Instituutsopleider



Student PABO HvA
3.1
&
3.2












Planning maken van het blok en bespreken met de mentor.
Gericht observeren van leren en gedrag van kinderen.
Het registreren van toets- en observatiegegevens en het gebruik maken hiervan voor de
inrichting van lessen.
Het verzamelen, bestuderen en analyseren van gegevens uit het leerlingvolgsysteem
voor de bovenbouw van de stageschool, met aandacht groepsniveau en individueel
niveau. Aansluiting bij bestaande groepsplannen, verwerking in eigen lessen (OGW, HGW
en passend onderwijs).
Opstellen en uitvoeren van een individueel handelingsplan, met gebruikmaking van LVSgegevens en uitgaande van de onderwijsbehoeften van de betreffende leerling (HGW en
OGW).
Het ontwikkelen en uitvoeren van een geïntegreerde lessenserie rondom een thema.
Het verzorgen van ten minste vier dagdelen en twee dagen onderwijs aan de hele groep.
Het geven van procesgerichte begeleiding tijdens opdrachten voor de kunstzinnige
vakken.
Verzorgen van vier lessen Engels in een bovenbouwgroep.
Het verzorgen van (of ontwikkelen van) ten minste zes lessen / activiteiten
taalontwikkeling en zes lessen/activiteiten rekenontwikkeling, met aandacht voor
verschillende niveaus van kinderen.
Verdieping in de afsluiting van groep 8 en de verwijsprocedure voortgezet onderwijs op
de eigen praktijkschool.
Observeren van een oudergesprek aan de hand van vooraf opgestelde observatiepunten.
Lesbezoek & nagesprek



Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen, aan
de hand van de stagedoelen per
blok.
Adviesbeoordeling eind blok 1
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en m.b.v.
beoordelingsformulier 3.1.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 3.2 aan de opleider
in de school
Eerste aanspreekpunt
voor student en
stageschool bij vragen
en/of calamiteiten op het
gebied van praktijk /
stage.
Bijlage G Pabo HvA: Stageactiviteiten Deeltijd
PABO HvA STAGEACTIVITEITEN DT JAAR 1
Verdeling taken en rollen
Jaar 1 DEELTIJD
STAGEACTIVITEITEN
Student PABO HvA
1.1





1.2





1.3





1.4





kennismaken mentor, school en klas.
zich voorstellen/presenteren aan de stageklas (op een originele en doordachte wijze).
uitvoeren van ten minste drie groepslessen, keuze/voorbereiding van de lessen onder
intensieve begeleiding van de mentor.
verzorgen van observatieopdrachten van kinderen en de mentor aan de hand van
observatie-instrumenten.
uitvoeren van ten minste drie individuele instructies; keuze/voorbereiding van de lessen
onder begeleiding.
voorlezen (delen) van een zelfgekozen jeugdboek/verhaal aan de stageklas.
uitvoeren van ten minste zes groepslessen, keuze/voorbereiding van de lessen onder
intensieve begeleiding van de mentor.
verzorgen van ten minste drie overige activiteiten. Dit zijn drie verschillende activiteiten
die in overleg met de mentor worden bepaald. Indien mogelijk: accent op leiding geven
aan de groep (buiten school, tijdens weekafsluiting, op weg naar de gymzaal, etc.).
verzorgen van twee lesovergangen.
afsluiten stage onderbouw (groep 3/4) en het bespreken van de stage-ervaringen met de
mentor.
voorstellen aan en kennismaken met de stageklas.
verzorgen ten minste één dagdeel onderwijs aan stageklas.
uitvoeren van ten minste zes groepslessen, keuze/voorbereiding van de lessen onder
begeleiding van de mentor.
uitvoeren van ten minste drie individuele instructies.
verzorgen van ten minste drie overige activiteiten. Dit zijn drie verschillende activiteiten
die in overleg met de mentor worden bepaald.
verzorgen twee dagdelen onderwijs aan stageklas.
uitvoeren van ten minste vijf lessen/ leersituaties; de voorbereiding wordt voorgelegd
aan de mentor ter goedkeuring.
verzorgen van ten minste drie overige activiteiten. Dit zijn drie verschillende activiteiten
die in overleg met de mentor worden bepaald. In tenminste twee activiteiten ligt het
accent op opbrengstgericht werken (instrumenten, kwailteitskaarten, etc.). Student
beschikt over eigen instrumenten, aangereikt vanuit de opleiding.
verzorgen van ten minste drie lessen aan individuele leerlingen (accent ligt op
verschillende leerstijlen, differentiatie: verlengde instructie of verrijking).
afsluiten stage bovenbouw en bespreken stage-ervaringen met de mentor.
Opleider in de school
Mentor
Instituutsopleider



Lesbezoek & nagesprek



Lesbezoek & nagesprek


Lesbezoek & nagesprek




Lesbezoek & nagesprek

Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen, aan
de hand van de stagedoelen per
blok.
Adviesbeoordeling eind blok 1
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en m.b.v.
beoordelingsformulier 1.1.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 1.2 aan de opleider
in de school.
Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen, aan
de hand van de stagedoelen per
blok.
Adviesbeoordeling eind blok 3
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en m.b.v.
beoordelingsformulier 1.3.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 1.4 aan de opleider
in de school.
Eerste aanspreekpunt
voor student en
stageschool bij vragen
en/of calamiteiten op het
gebied van praktijk /
stage.
PABO HvA STAGEACTIVITEITEN DT JAAR 2
Verdeling taken en rollen
Jaar 2 DEELTIJD
STAGEACTIVITEITEN
Student PABO HvA
2.1




2.2





2.3









uitvoeren van ten minste drie gecompliceerde lessen: vakoverstijgend, verschillende
leeractiviteiten, differentiatie, op basis van verschillende didactische werkwijzen en
leersituaties. De lesvoorbereidingen worden voorgelegd aan de mentor ter goedkeuring.
in de lessen (dagdelen + gewone lessen) zit ten minste één lessenreeks van drie
opeenvolgende lessen.
in de lessen zitten ten minste twee lessen waarbij gebruik wordt gemaakt van zelf
ontwikkeld onderwijsmateriaal.
verzorgen van ten minste drie voorbereide instructies aan individuele leerlingen die
extra ondersteuning nodig hebben.
verzorgen van ten minste één dag onderwijs aan de hele groep.
uitvoeren van ten minste zes groepslessen, keuze/voorbereiding van de lessen onder
begeleiding van de mentor.
in de lessen (dagdelen + gewone lessen) zitten ten minste twee lessenreeksen van drie
opeenvolgende lessen.
in de lessen zitten ten minste drie lessen waarbij gebruik wordt gemaakt van zelf
ontwikkeld onderwijsmateriaal.
verzorgen van ten minste drie overige activiteiten. Dit zijn drie verschillende activiteiten
die in overleg met de mentor worden bepaald. Indien mogelijk: accent op leiding geven
aan de groep (buiten school, op weg naar de gymzaal, etc.).
verzorgen van ten minste twee dagen onderwijs.
een oudergesprek inhoudelijk en gesprekstechnisch voorbereiden.
gericht observeren van ontwikkeling van kinderen.
het registreren van observatiegegevens in relatie tot ontwikkelingslijnen van kinderen.
Het bestuderen en analyseren van gegevens uit het leerlingvolgsysteem van de
stageschool, met aandacht voor het niveau van de groep en het niveau van individuele
kinderen. Verwerking in lessen.
ontwerpen en (mede) inrichten van een rijke leeromgeving, met aandacht voor
verschillende niveaus en integratie van verschillende vakken. Het ontwerp is o.a.
gebaseerd op toetsgegevens en observaties van werk van kinderen.
het verzorgen van ten minste twee dagdelen en twee dagen onderwijs aan de hele
groep.
het verzorgen van (of ontwikkelen van) ten minste vier lessen / activiteiten
taalontwikkeling en vier lessen/activiteiten rekenontwikkeling, met aandacht voor
verschillende niveaus van kinderen
een oudergesprek bijwonen en observeren aan de hand van vooraf opgestelde
observatiepunten.
Opleider in de school
Mentor
Instituutsopleider



Lesbezoek & nagesprek



Lesbezoek & nagesprek


Lesbezoek & nagesprek




Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen, aan
de hand van de stagedoelen per
blok.
Adviesbeoordeling eind blok 1
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en m.b.v.
beoordelingsformulier 2.1.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 2.2 aan de opleider
in de school.
Activiteitenplanning met
student doornemen
Begeleiding en feedback op
(voorbereiding van) lessen, aan
de hand van de stagedoelen per
blok.
Adviesbeoordeling eind blok 3
a.d.h.v. doelen en
beoordelingscriteria, en m.b.v.
beoordelingsformulier 2.3.
Inhoudelijk advies t.b.v.
beoordeling 2.4 aan de opleider
in de school.
Eerste aanspreekpunt
voor student en
stageschool bij vragen
en/of calamiteiten op het
gebied van praktijk /
stage.
2.4


verdieping in de voorschoolse (VVE) of naschoolse (VO) blok (al naar gelang van de
gekozen profilering).
het verzorgen van ten minste vier dagen onderwijs aan de hele groep.

Lesbezoek & nagesprek
Bijlage H Pabo HvA en UPvA: Competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam)
Competentiematrix Pabo HvA en UPvA
Leerkracht primair onderwijs is een complex en uitdagend vak. Het vraagt kennis over onderwijs, leren, opvoeding en schoolvakken, maar ook
vaardigheden op het terrein van instrueren, begeleiden, volgen en communiceren, en een houding waarbij de leerkracht voortdurend gericht
is op het leren van kinderen en van zichzelf. Het geheel van kennis, vaardigheden en houding noemen we competenties. De competenties die
volgens de HvA en de UPvA nodig zijn voor het leraarschap zijn uitgewerkt in deze competentiematrix.
Het uitgangspunt van deze matrix vormt de uitwerking van de Amsterdamse beroepsstandaarden voor het primair onderwijs, die weer
ontleend zijn aan de definiëring van de landelijk vastgestelde SBL-competenties. Ook is gebruik gemaakt van de competentiemeter van Pabo
HvA en heeft er een aanscherping plaatsgevonden op basis van profilering van de opleiding op het gebied van ‘Urban Education’.
In de competentiematrix zijn drie niveaus aangegeven. De niveaus geven de richting van de ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs aan.
Student en opleiding hebben hiermee de mogelijkheid de voortgang qua ontwikkeling te volgen en te bewaken. De drie niveaus zijn:
1. Beginnend (jaar 1, waarvan de onderstreepte aspecten gekenmerkt zijn als zijnde in de basis ‘beroepsgeschikt’),
2. In ontwikkeling (realisatie in jaar 2 en 3 en eis voor lio-bekwaam).
3. Startbekwaam (na lio-blok, afgestudeerden van HvA en UPvA moeten aan deze eisen voldoen)
Daarnaast zijn bij wijze van ontwikkelingsperspectief de twee daarop volgende niveaus opgenomen:
4. Vakbekwaam (te bereiken na ongeveer 5 jaar ervaring als leerkracht primair onderwijs)
5. Excellent
Deze competentiematrix is de maat waarmee de beroepsontwikkeling van de studenten wordt gemeten in de stage en de opleiding. Omdat
we met deze matrix aansluiten bij de normen die binnen het Amsterdamse basisonderwijs zijn vastgesteld zal dit de overgang van student
naar leerkracht soepeler laten verlopen.
INTERPERSOONLIJK
COMPETENT
Beginnend
A
Algemene communicatie9
Komt gemaakte afspraken
meestal na en communiceert over
niet nagekomen afspraken.
Communiceert voornamelijk
vanuit eigen perspectief.
In ontwikkeling
Komt gemaakte afspraken altijd na.
Startbekwaam
Denkt vooruit, plant zelf afspraken in en helpt
de ander herinneren aan de afspraak.
Communiceert verbaal en non-verbaal
met leerlingen door zich ook in de
leerling te verplaatsen.
Reageert op inhoudsniveau.
Stelt soms een vraag.
Communiceert met leerlingen op een wijze die
past bij hun achtergrond en ontwikkeling.
Stelt af en toe vragen.
Heeft zicht op eigen en andermans
emoties.
Houdt zich in en weert agressie af.
Signaleert vormen van ineffectieve
communicatie bij zichzelf en anderen
Is zich bewust van de verschillende niveaus in
communicatie (inhouds-, betrekkings-,
bestaansniveau) en kan op deze niveaus
effectief communiceren.
Vakbekwaam
Geeft en wekt vertrouwen.
Signaleert tijdig gespannen situaties
in de groep of tussen
leerlingen en reageert hier adequaat
op.
Stimuleert het oplossend vermogen
van de leerlingen
Excellent
Communiceert effectief, efficiënt en
met empathie op elk niveau.
Kan goed vragen stellen en de ander
stimuleren om ook vragen te stellen.
Heeft gezag en geniet vertrouwen;
buigt agressie om en verbetert zo de
relatie.
Sluit in de contacten met ouders en
kinderen op effectieve wijze aan bij
cultureel bepaalde
communicatiepatronen.
Voorkomt door tijdig ingrijpen een
gespannen situatie in de groep
of tussen leerlingen
Heeft goed zicht op wat leerlingen,
ouders bezighoudt en weet geregeld
moeilijke leerlingen, ouders voor zich
winnen.
Coacht anderen bij lastige leerlingen,
ouders en situaties
Stelt de juiste vragen op het juiste moment.
Reageert adequaat als een leerling onheus
wordt bejegend door medeleerlingen
B
Communicatie met
leerlingen, ouders
Toont belangstelling voor wat
leerlingen bezighoudt.
Heeft zicht op enkele aspecten van dat
wat leerlingen, ouders bezig houdt.
Heeft zicht op wat leerlingen, ouders
bezighoudt en weet dat af en toe te benutten.
Signaleert lastig gedrag van
leerlingen en ouders.
Gaat lastige situaties met leerlingen,
ouders en situaties wel aan, maar heeft
daarbij hulp van anderen nodig.
Houdt zich staande bij lastige leerlingen,
ouders en situaties.
Is in staat eenvoudige leerstof uit
te leggen.
Handelt vanuit eigen perspectief.
Probeert inschatting te maken van
achtergrond.
Begeleidt en stimuleert.
Kan benoemen welke theoretische
modellen ten grondslag liggen aan zijn
interventies.
Stimuleert, bemiddelt en confronteert.
en handelt adequaat.
Maakt steeds verbintenis tussen
persoon en belang.
Benadert leerlingen met respect voor hun
achtergrond en eigenheid
Kent de achtergrond, of achterhaalt de
achtergrond van leerlingen.
9
Bespreekt met ( groep) leerlingen hun ideeën
over de waarde die onderwijs heeft voor hun
toekomst
Indeling in aspecten op basis van huidige competentiematrix UPvA en ILO
Verbetert door eigen handelen
lastige situaties en de relatie met
lastige leerlingen, ouders.
Bespreekt met ouders de waarde van
onderwijs voor de toekomst van hun
kind(eren).
Leidt, begeleidt, stimuleert,
bemiddelt en confronteert op een
vanzelfsprekende en geaccepteerde
manier
Bespreekt in de groep verschillende
achtergronden en omgangsvormen
en bevordert het onderlinge begrip
en respect middels dialoog.
Biedt collega’s hulp om lastige
groepssituaties op te lossen
C
Communicatie gericht op
relatie
Toont belangstelling voor
leerlingen en ouders.
Maakt doelgericht contact met alle
leerlingen, ouders.
Initieert gesprek over normen en waarden op
individueel niveau en in groepsverband
Is bereid zich in de leefwereld en
achtergrond van leerlingen te
verdiepen.
Bevordert samenwerking tussen
leerlingen.
Expliciteert dat leerkracht invloed heeft op de
mening, het oordeel en het standpunt van
leerlingen en dat meedenken noodzaak is.
Maakt incidenteel informeel
contact met leerlingen, ouders.
D
Feedback
Geven
Geeft feedback op gedrag, gericht
op actuele situatie.
Geeft feedback op leergedrag
gericht op actuele situatie.
Kent de brede culturele en religieuze
achtergrond van leerlingen en hun
ouders.
Geeft feedback gericht op ontwikkeling.
Geeft feedback op metacognitief
niveau en stimuleert nadenken over
leren.
Geeft feedback op resultaten.
E
Communicatie met
groepen
Kan de groep aanspreken.
Kan de groep aanspreken en aansturen.
Ziet wat er in de groep gebeurt en
maakt keuzes in de wijze van
reageren.
Kan kenmerken noemen van
taakgedrag en sociaal gedrag van
afzonderlijke groepsleden.
Kan groepjes aanspreken en
aansturen.
Herkent ontwikkelingen in de groep en
in de subgroepen.
Kan de opbouw van de groep
beschrijven.
Hanteert leefregels in de groep ter
bevordering van de omgang met
verschillende achtergronden.
Bespreekt relatie rolmodel en ontwikkeling
met leerlingen.
Maakt wederzijdse relatie tot
gespreksonderwerp.
Maakt communicatieprocessen en
patronen met kinderen, ouders en
collega’s bespreekbaar.
Maakt verschillen in
communicatiepatronen met
kinderen, ouders en collega’s
bespreekbaar.
Bespreekt doelen in communicatie
met kinderen, ouders en collega’s.
Bevordert samenwerking tussen leerlingen
door het geven van
groepsopdrachten waarin iedereen een taak
heeft.
Bespreekt in het team
communicatievormen en – stijlen en
werkwijzen die aansluiten bij
verschillende achtergronden van
leerlingen en/of die de
samenwerking bevorderen.
Geeft feedback op resultaten en maakt analyse
van tendensen op langere termijn. Koppelt dit
terug.
Formuleert feedback vanuit
ontwikkeling en langere termijn.
Kan respectvol confronteren.
Stimuleert het zelfvertrouwen van leerlingen
door waardering te tonen voor hun
inspanningen.
Checkt altijd of de leerling op
taalniveau, betrekkingsniveau en
appel de boodschap begrijpen.
De motivatie en attributie van de leerling is
uitgangspunt voor feedback en sturen op
leren.
Stimuleert leerlingen om binnen
gestelde kaders een opdracht uit te
voeren.
Observeert systematisch groepsproces bij
leerlingen.
Observeert systematisch
groepsproces bij collega’s.
Beschrijft en analyseert systematisch
groepsproces
Bespreekt met leerlingen hun
toekomstige leerroutes gerelateerd
aan hun ambitie en
mobiliteitsbeelden.
Stuurt en begeleidt groepsproces
Bespreekt met leerlingen hun
toekomstperspectief en ambitie.
Zet dialoog ingang over de normen
van de school met betrekking tot
niveau, omgangsprotocol,
verwachtingen ten aanzien van
leerlingen.
Maakt de gewenste omgangsvormen
in de groep bespreekbaar en stuurt
daarop.
Bespreekt met leerlingen hun
percepties van sociale segregatie en
mobiliteit.
Bespreekt met kinderen de positie
van de leerlingen in de klassen- /
schoolorganisatie.
Kan feedback geven, concreet en
specifiek, over deelaspecten, gericht
op ontwikkeling en lange termijn,
aan leerlingen en collega’s.
Expliciteert visie op richting waarin
groepsproces zou moeten groeien,
op basis van observatie en analyse.
Verzamelt informatie over
verschillende achtergronden en de
daarin geldende omgangsvormen en
beschrijft op basis hiervan de
omgangsvormen
binnen de groep/school.
F
Schriftelijke communicatie
Communiceert schriftelijk op B2niveau
Maakt zelden taal- en spelfouten in
geschreven teksten
Stemt schriftelijk taalgebruik af op de
doelgroep
G
Mondelinge communicatie
Toont aan zich bewust te zijn van
taalfouten en grammaticale
fouten.
Afstemming van taalniveau op de
ontvanger is wisselend.
Maakt zelden taalfouten en
grammaticale fouten.
Stemt taalgebruik meestal goed af op
de ontvanger.
Schrijft foutloos Nederlands.
Schrijft brieven, verslagen, rapporten en
handelingsplannen volgens de normen die
daaraan gesteld worden binnen het primair
onderwijs.
Spreekt foutloos Nederlands.
Stemt taalniveau af op ontvanger en op de
situatie.
Toont respect voor het standpunt van
leerlingen, ouders en collega’s, geeft duidelijk
aan als hij het oneens is met het standpunt.
Gebruikt verschillende
taalstrategieën om de ander te
begrijpen en om te communiceren.
.
PEDAGOGISCH
COMPETENT
A
Zicht op leerlingen
Beginnend
Heeft oog voor “de groep”.
In ontwikkeling
Heeft binnen de groep oog voor
individuele leerlingen.
Heeft oog voor individuele leerlingen.
Benadert leerlingen als individuen,
onderkent de verschillende
achtergronden van leerlingen in de
groep en speelt hierop in.
B
Bevorderen van
competentie
Vraagt hulp aan de mentor om de
beginsituatie van de groep leerlingen
in te schatten.
Geeft leertaken die passen bij de
beginsituatie.
Startbekwaam
Verdiept zich in iedere leerling en biedt
een aanbod dat aansluit bij de leerstijl
en ontwikkeling van de leerling.
Consulteert collega’s bij twijfels over het
ontwikkelingspatroon van leerlingen.
Houdt rekening met verschillen in
ontwikkelingstempo van leerlingen.
Signaleert bij leerlingen stagnaties in
hun ontwikkeling en onderneemt tijdig
en adequaat actie.
Zoekt zelf naar oorzaken van afwijkend
gedrag.
Herleidt afwijkend gedrag soms tot
ontwikkelingsproblemen.
Houdt aantoonbaar rekening met de
beginsituatie van individuele leerlingen.
Geeft passende leertaken aan
individuele leerlingen.
Hanteert verschillende strategieën om
beginsituatie in te schatten.
Geeft duidelijk aan waar, hoe en
wanneer vragen gesteld kunnen
worden.
Geeft uitdagende leertaken.
Activeert voorkennis.
Geeft aan welk leergedrag wenselijk is.
Formuleert passende leerdoelen.
Activeert voorkennis en maakt dit voor
de leerlingen inzichtelijk.
Is duidelijk over zijn verwachtingen van
leerlingen, geeft aan wat ze aankunnen
en geeft complimenten.
Stelt voor alle leerlingen in de groep
uitdagende leerdoelen vast en handelt
daarnaar
Achterhaalt of deze leerdoelen zijn
gehaald.
Spreekt hoge verwachtingen uit naar
leerlingen, daagt hen uit dit
waar te maken en complimenteert hen.
C
Bevorderen van
autonomie
Biedt keuzemogelijkheden in leertaken
Biedt keuzemogelijkheden in leerroutes
Biedt keuzemogelijkheden in
ondersteunend materiaal
Biedt keuzes in samenwerkingsvorm,
volgorde, hoeveelheid van taken, aard
van de taken.
Laat leerlingen zelf oplossingsrichtingen,
stappenplannen bedenken.
Vakbekwaam
Weet wanneer afwijkend gedrag
voortkomt uit ontwikkelingsproblemen.
Consulteert externe instanties daarover
en onderneemt passende actie.
Benadert de groep als een geheel,
waarbij iedere leerling
waardering krijgt voor zijn/haar
eigenheid.
Excellent
Herkent in school trends bij
ontwikkeling en leren van leerlingen.
Presenteert trends aan collega’s.
Bespreekt met collega’s tips en
mogelijkheden om
ontwikkelachterstanden bij leerlingen
vroegtijdig te signaleren
en aan te pakken.
Betrekt in analyses van de ontwikkeling
van leerlingen informatie uit meerdere
bronnen en van andere deskundigen
en betrokkenen (waaronder
ouders/verzorgers).
Bespreekt met collega’s hoe zij op een
adequate wijze om kunnen
gaan met verschillen in ontwikkeling en
gedrag tussen leerlingen.
Leeft leergedrag voor.
Vraagt leerlingen om feedback op
bepaalde leeractiviteiten
en gebruikt deze feedback om het
aanbod binnen de school zichtbaar
te verbeteren.
Laat de leerlingen de leeropbrengsten
en hun gevoelens daarover benoemen.
Stelt samen met leerlingen uitdagende
leerdoelen op en maakt
leerlingen medeverantwoordelijk voor
het behalen van hun
leerdoelen
Stimuleert leerlingen om het beste uit
zichzelf halen, door hen nog een stapje
verder uit te dagen als voor mogelijk
werd
Gehouden
Voert stimulerende gesprekken met
leerlingen over de voortgang
van het realiseren van hun leerdoelen
Organiseert momenten waarop
leerlingen zelf de leerdoelen en
vormgeving van leertaken bepalen en
uitvoeren. Begeleidt dat proces.
D
Creëren van een
rijke leeromgeving
Stelt kinderen vragen over zichzelf.
Daagt leerlingen uit zelf vragen te
stellen.
Kan beperkingen en mogelijkheden
benoemen van de leefwereld van de
leerlingen in relatie tot de leerstof.
Gebruikt meerde strategieën om
kinderen met verschillende
achtergronden te betrekken bij het
leren.
Stelt leerlingen vragen naar hun
achtergrond en leefwereld.
Zorgt voor een leeromgeving die
leerlingen bewust maakt van de ander.
Stimuleert de belangstelling van
leerlingen voor andere culturen,
gebruiken, overtuigingen en talen.
E
Creëren van
veiligheid
Kan benoemen welke aspecten
bijdragen tot een veilige leeromgeving.
Schept in de regel een veilige
leeromgeving .
Deelt leerlingen omgangsregels mee en
is gericht op het handhaven ervan. .
Gebruikt conflicterende situaties op
problemen te verhelderen.
Bespreekt omgangsregels met
leerlingen en handhaaft deze
consequent.
F
Toepassen van
pedagogisch
repertoire
Beschrijft gedrag.
Observeert systematisch sociaalemotioneel gedrag, leergedrag.
Reageert met gebruikmaking van
repertoire, onder begeleiding op
leergedrag en sociaal emotioneel
gedrag.
Biedt een rijke taalleeromgeving aan in
beeld, woord en tekst.
Biedt een rekenrijke omgeving aan in
woord, beeld en tekst.
Leert de leerlingen zorg te dragen voor
de leeromgeving, afgestemd op de
actualiteit van de groep.
Biedt een rijke culturele leeromgeving,
waarbij de stad als bron wordt gebruikt.
Daagt uit tot leren waarbij gebruik
wordt gemaakt van meervoudige
intelligenties.
Is in staat de verschillen tussen
leerlingen in te zetten als een verrijking
voor de leefomgeving.
Probeert leerlingen
medeverantwoordelijk te maken voor
een veilige leeromgeving.
Schept en handhaaft een veilige
leeromgeving, waar leerlingen zich
medeverantwoordelijk voor voelen.
Treedt op bij negatieve groepsprocessen
en anticipeert daarop.
Stimuleert leerlingen om bij vragen een
medeleerling om uitleg tevragen en te
geven.
Registreert gericht sociaal-emotioneel
gedrag en leergedrag.
Handelt adequaat, gefundeerd op basis
van observaties en interpretatie.
Interpreteert, onderbouwt, sociaalemotioneel gedrag, leergedrag.
Kiest zelfstandig uit
handelingsrepertoire, deels intuïtief,
deels gericht, gefundeerd op basis van
geobserveerd leergedrag en sociaal
/emotioneel gedrag.
Gebruikt meerdere handelswijzen voor
eenzelfde soort situatie.
Fundeert soms achteraf handelen op
basis van theorie.
Stelt zich steeds op de hoogte van
actuele uitkomsten van
pedagogisch onderzoek.
Vertaalt dat naar de onderwijspraktijk
Is een rolmodel voor transparantie in
legitimering voor handelen
Stelt zich voortdurend op de hoogte van
actuele maatschappelijke
ontwikkelingen rondom jeugd en
vertaalt dat naar een bruikbaar
handelingsrepertoire.
VAKDIDACTISCH
COMPETENT
A
Leren denken en leren
leren
Beginnend
Kan leeractiviteiten beschrijven en
benoemen.
Begrijpt wat leerlingen (moeten) leren
denken bij de verschillende vakken.
Stuurt bij lesactiviteiten op het leren
leren (hoe moet je dit leren).
B
Vakkennis en
vakvaardigheden
C
Taakgerichte
leeromgeving creëren
In ontwikkeling
Herkent leernoodzaak.
Vertaalt leernoodzaak bij inhouden
naar lessen/activiteiten.
Vertaalt leeractiviteiten naar
werkvormen.
Startbekwaam
Vakbekwaam
Stelt leernoodzaak systematisch vast voor
individuele leerlingen en voor groepen.
Formuleert op basis van
onderzoek didactische concepten
omtrent onderwerpen, thema’s,
vakken.
Ontwerpt onderwijs, afgestemd op vastgestelde
onderwijsnoodzaak, voor individuen en voor
groepen.
Volgt vooral de inhoudelijke lijn van
het schoolboek.
Raadpleegt naast het schoolboek ook
de methode.
Biedt lesstof aan die past bij de leerlijn en de
vooraf gestelde doelen.
Toont parate, wendbare inhoudelijke
kennis.
Toont inhoudelijke kennis op niveau
van het schoolboek.
Toont parate inhoudelijke kennis die
schoolboek ontstijgt.
Sluit in het aanbod aan bij de doorlopende
leerlijnen binnen de school.
Kan inhoudelijk los van schoolboek
werken.
Prikkelt de leerlingen af en toe voor het
vak en kan de relevantie benoemen.
Geeft aanzet tot het verantwoorden
van inhoudelijke keuzes.
Beargumenteert inhoudelijke keuzes in het licht
van de eisen die de overheid aan het
basisonderwijs stelt.
Beargumenteert relevantie van les en
onderwijs overtuigend.
Prikkelt de leerlingen geregeld voor het
vak en gaat het gesprek over relevantie
aan.
Maakt het vak altijd aantrekkelijk voor
leerlingen.
Zoekt gericht stimulerende materialen
die passen bij de les die aan de orde is.
Zorgt voor ondersteunende. en stimulerende
materialen.
Benoemt leeractiviteiten.
Beargumenteert keuze van
leeractiviteiten.
Biedt leermaterialen en -middelen aan die
passen bij de verschillende achtergronden van
de leerlingen
Koppelt leeractiviteiten aan
leerdoelen
Heeft onderzoekende houding ten
aanzien van ingezette werkvormen.
Gebruikt directe instructie
werkvormen.
Gebruikt verscheidene aanbiedende en
activerende werkvormen, die
aansluiten bij het leerstofonderdeel en
de ontwikkeling van de doelgroep.
Gebruikt materiaal en middelen die
aanwezig zijn in de klas en die horen
bij de methode.
Gebruikt afwisselend aanbiedende en
activerende werkvormen
Stimuleert (anderstalige) leerlingen in hun
taalontwikkeling door
een taalrijke leeromgeving aan te bieden
(woord, beeld en tekst)
Geeft taakgerichte feedback.
Excellent
Bewaakt de doorlopende
leerlijnen van de diverse vakkennis
en vakvaardigheden binnen de
school als geheel.
Biedt de lesstof aan vanuit de gestelde
doelen en hanteert de methode als
ondersteunend
Ontwerpt onderwijs dat
onderzoeksvaardigheden bij leerlingen
ontwikkelt.
Stimuleert collega’s om vernieuwende
werkvormen te gebruiken waarmee kan
worden aangesloten op verschillende
niveaus in een groep.
Kiest en ontwerpt leeractiviteiten
steeds op weloverwogen gronden.
Staat voortdurend stil bij
leeropbrengst.
Gebruikt rijke verscheidenheid aan
aanbiedende en activerende
werkvormen.
Verzamelt informatie over nieuwe
inhoudelijke en didactische
aanpakken en bespreekt de
toegevoegde waarde hiervan met
collega’s.
D
Geven van instructie
Kan vertellen over de leerstof.
Geeft directe instructie en sluit daarmee
aan op de ontwikkeling van leerlingen.
Hanteert directe instructievormen en betrekt
leerlingen actief bij de les.
Kan een gerichte instructie geven om
complexe taak uit te voeren.
Kan leerlingen zelfstandig laten denken over
een casus, probleem, opgave.
Kan leerlingen eigen werktaak en
leertaak laten formuleren en
uitvoeren
Kan vakinhoud presenteren.
Kan een gerichte instructie geven voor
een enkelvoudige taak.
Kan kennis en vaardigheid aan de hand van
stappenplan uitleggen
Geeft instructie die voldoet aan de volgende
kenmerken: gelaagd, bevat instructie op niveau
van opdracht en op niveau van sturen op leren
E
Begeleiden, stimuleren
en sturen van denken
en leren
Kan in kleine leerstofeenheden hulp
bieden.
Bereidt begeleidingsstrategieën voor bij
lessen.
Leert leerlingen herkennen wanneer het leren
en denken stagneert.
Bespreekt met leerling
persoonlijkheidskenmerken.
Anticipeert op mogelijke problemen
bij de les.
Kan ter plekke analyseren waar leren en
denken stagneert.
Daagt leerlingen uit het geleerde op
verschillende manieren toe te
passen
Bespreekt met leerlingen hun prestaties
en gedrag in het licht van de te behalen
leerdoelen.
Maakt motiverend onderwijs, dat uitdaagt tot
leren.
Stimuleert leerlingen om in groepen
meerdere toepassingen van het
geleerde te bedenken.
Heeft verscheidene
begeleidingsstrategieën paraat.
Leerprocessen begeleiden gericht op
halen van leerdoelen.
Stimuleert leerlingen hardop
oplossingen te bedenken.
Laat leerlingen oplossingsstrategieën
onderling vergelijken.
F
Differentiëren van
leerprocessen
Geeft instructies aan kleine groepjes.
Zoekt oplossingen voor verschillen.
Houdt rekening met verschillen.
Zoekt naar toegesneden
bijspijkeractiviteiten.
Voert groepsplan uit.
Ontwerpt onderwijs dat aansluit bij de
belevingswereld van het kind, en de horizon
ervan verbreedt.
Leert leerlingen elkaar te
begeleiden.
Spreekt met leerlingen over hun
mogelijkheden om het nieuw
geleerde toe te passen in andere
situaties.
Stimuleert gebruik van metacognitieve
regulatie strategieën.
Geeft feedback op de meerwaarde van
samenwerking voor het resultaat.
Laat leerlingen leerresultaten aan
oplossingsstrategieën koppelen en
conclusies trekken.
Kiest adequate, toegesneden
bijspijkeractiviteiten.
Laat leerlingen zoveel mogelijk op
eigen niveau werken.
Zoekt naar verrijkingsoefeningen.
Kiest adequate, toegesneden
verrijkingsoefeningen
Hanteert voor twee basisvakken groepsplannen
en herkent hierbinnen de cruciale
leermomenten.
Leert leerlingen een
probleemanalyse te maken van
stagnatie in denken en leren
Ontwikkelt en gebruikt voor alle vakken
groepsplannen en herkent de cruciale
leermomenten daarbinnen.
Hanteert groepsoverstijgende
doelen voor alle vakken en herkent
daarbinnen de cruciale
leermomenten.
G
Evalueren van leer- en
ontwikkelingsprocessen
Gebruikt toetsen en correctiemodellen
van collega’s of het schoolboek.
Maakt soms eigen toetsen en
correctiemodellen.
Ontwerpt relatief betrouwbare en valide
toetsen en correctiemodellen.
Ontwerpt betrouwbare en valide
toetsen en correctiemodellen.
Evalueert de leeropbrengst van
onderwijsactiviteiten aan de hand van
leerdoelen.
Heeft weet van tekorten van
methodegebonden toetsen.
Gebruikt waar relevant voortoetsen en
diagnostische toetsen.
Integreert allerhande
evaluatietechnieken in het leren van
leerlingen.
Heeft zicht op toetsen naast
methodegebonden toetsen.
Zet vanuit theorie en onderzoek, brede kennis
in die werkt.
Beschrijft leerlijnen voor individuen en
groepen.
Evalueert leeropbrengsten systematisch en
koppelt terug naar ontwerpdoel.
Staat geregeld stil bij leeropbrengsten.
Ontwikkelt leerlijnen voor individuen en
groepen.
Verbetert leerlijnen op basis van
evaluaties.
Stelt zich steeds op de hoogte van
actuele ontwikkelingen van
didactisch onderzoek en vertaalt
dat naar de onderwijspraktijk.
Stelt zich steeds de hoogte van
actuele maatschappelijke
ontwikkelingen rondom onderwijs,
en vertaalt dat naar de
onderwijspraktijk.
ORGANISATORISCH
COMPETENT
A
Organiseren van passende
en uitdagende
leeromgeving
Beginnend
In ontwikkeling
Startbekwaam
Bereidt eigen onderwijsactiviteiten
voor.
Bereidt vooral eigen aandeel in de les
voor, en dat van leerlingen.
Bereidt leerling-activerende les voor,
met mogelijkheden voor differentiatie.
Heeft zicht op leerlingen tijdens de
groepsles.
Heeft goed overzicht tijdens de les.
Werkt soms in andere opstelling, of
buiten het lokaal.
Heeft overzicht over leerlingen tijdens
lessen aan een kleine groep.
Is helder over de leertaken.
Gebruikt enkele activiteiten en
werkvormen.
Communiceert duidelijk naar de groep
wat er gedaan moet worden.
Formuleer de doelen, taken en
verwachtingen SMART.
Weet activiteiten en werkvormen
gevarieerd in te zetten.
Vakbekwaam
Zorgt voor een sfeervol ingericht
lokaal.
Introduceert nieuwe werkvormen en
activiteiten in de school.
Gebruikt feedback van leerlingen om
organisatie te verbeteren.
Gebruikt een ruime variatie in
activiteiten en werkvormen.
Is helder over doelen, taken en
verwachtingen.
B
Optimaal benutten van de
onderwijstijd
Maakt een planning voor
leeractiviteiten.
Is zich bewust van de realisatie van
planning tijdens de les
Let op de tijd
Stelt de planning bij.
Hanteert in het lesaanbod een logische
opbouw en ruimt tijd in
voor vragen.
Benut onderwijstijd efficiënt
Stimuleert leerlingen de leertijd te
benutten.
Stimuleert leerlingen om de gegeven
leertijd efficiënt en effectief te
gebruiken.
Betrekt leerlingen bij bewaken van
onderwijstijd.
Maakt leerlingen
medeverantwoordelijk voor het
effectief en efficiënt gebruik van de
leertijd.
Excellent
Organiseert elk type les en
onderwijsactiviteit goed en vlot.
Heeft overzicht en anticipeert tijdens
de les.
Werkt regelmatig in andere opstelling,
of buiten het lokaal.
Geeft leerlingen
medeverantwoordelijkheid voor de
klassenorganisatie.
C
Systematisch volgen en
administreren van leren en
ontwikkeling
Kijkt toetsen na volgens aangegeven
correctiemodel.
Analyseert de prestatie en vergelijkt
dit met de geformuleerde standaard.
Begrijpt hoe het leerlingvolgsysteem
van de school werkt.
Ondersteunt de mentor bij het
registreren van de voortgang van de
leerlingen.
Evalueert onderwijsresultaten en
leerprocessen volgens leerlijnen,
vastgesteld door school en derden.
Formuleert aandachtspunten bij
resultaten op individueel niveau,
groepsniveau en klassenniveau.
Maakt bij het formuleren van
leertaken gebruik van gegevens uit het
leerlingvolgsysteem.
Kan een aantal veelgebruikte testen en
toetsen individueel en klassikaal
uitvoeren.
Inhoudelijke bijdrage in werk- en
projectgroepen betreffende de
vernieuwing en ontwikkeling van het
onderwijs.
Toetst op de afgesproken momenten de
voortgang in de
ontwikkeling en de leerprestaties van
leerlingen.
Toetst met de juiste toetsen en onder
de juiste condities de
ontwikkeling en de leerprestaties van
leerlingen.
Registreert in de groepsadministratie
per leerling de te behalen
doelen en de voortgang hierin.
Analyseert onder begeleiding de
resultaten van de leerlingen en
vertaalt dit naar het eigen handelen en
de aanpak.
Organiseert een dialoog over evaluatie
met collega en leiding
Signaleert en analyseert behoeften
aan vernieuwing van het onderwijs.
Initieert de dialoog over analyse van
data, mogelijke consequenties ervan
voor onderwijs en de organisatie
ervan.
Stemt met collega’s regelmatig af
welke toetsen zij inzetten om
leerprestaties te onderzoeken.
Zet waar nodig aanvullende toetsen of
testen in om de ontwikkeling of de
leerprestaties van leerlingen te
onderzoeken.
Bespreekt met collega’s de
ontwikkeling en leerprestaties van de
leerlingen en vraagt feedback op de
eigen analyses.
Analyseert op eigen initiatief de
resultaten van de leerlingen en vertaalt
dit naar het eigen handelen en de
aanpak.
D
Planning
Kan een afgeronde les geven.
Redelijk realistische, maar weinig
flexibele planning.
Kan lesovergangen voorbereiden en
zelfstandig verzorgen in de groep.
E
Leiding geven
Kan een gesprek leiden.
Kan de aandacht van de groep
krijgen.
Kan de aandacht van de groep
houden gedurende een les.
Kan een lesovergang leiden.
Kan een aantal lessen uitvoeren met
een doorlopende lijn rond een
hoofdstuk of onderwerp.
Kan een aantal weken aaneengesloten
onderwijs ontwerpen en uitvoeren.
Helpt leerlingen plannen.
Realistisch en flexibel in planning.
Deelt de leertijd voor leerlingen
efficiënt en effectief in en hanteert
een adequate planning.
Kan een dag voorbereiden en
zelfstandig uitvoeren in de groep.
Kan een leerproces leiden waarbij
verschillende groepen verschillende
activiteiten uitvoeren.
Varieert in vormen om de aandacht
(terug) te krijgen. Kan de aandacht van
de groep houden gedurende de dag.
Kan altijd de aandacht van de groep
krijgen en houden.
Sluit aan bij verschillen tussen
leerlingen om de aandacht te krijgen
en te houden.
Is helder over de regels in de klas;
hanteert deze consequent.
Leert leerlingen plannen.
Stelt jaarplannen op en realiseert deze.
Kan de aandacht van de groep en
individuen krijgen en houden ook in
extreme situaties, waarin de veiligheid
wordt bedreigd.
Treedt adequaat op bij verstoringen in
de les.
Doet voorstellen voor onderzoek en
ontwikkelingstrajecten Rapporteert en
presenteert over
ontwikkelingsprocessen
Verzamelt informatie over het
verbeteren van klassenmanagement en
het actief betrekken van leerlingen.
Stelt in overleg met collega’s vast wat
belangrijke criteria en meetmomenten
zijn in de voortgang van de
ontwikkeling en leerprestaties van
leerlingen.
Bespreekt met collega’s de voortgang
van de leerontwikkeling van leerlingen
binnen de school en zoekt met hen
naar verbetermogelijkheden.
Realistisch en flexibel in planning, ook
van experimentele en complexe
leerprocessen.
.
SAMENWERKEN
MET COLLEGA’S
A
Delen en deelnemen
Beginnend
Wisselt soms ervaringen uit met
collega’s.
Ondersteunt de mentor bij het
organiseren van het klaslokaal en de
groep.
In ontwikkeling
Startbekwaam
Zoekt stelselmatig actief naar
uitwisseling met collega’s om eigen
lessen te optimaliseren.
Wisselt met collega’s kennis en
informatie uit over afspraken binnen de
school.
Is actief lid van het team.
Biedt collega’s hulp aan en vraagt indien
nodig om hulp.
Is collega’s tot steun.
Toont betrokkenheid bij een aantal
teamleden.
Heeft inbreng in teamprocessen.
Neemt actief deel aan (team)overleg.
Toont af en toe initiatief in het team.
Treedt collega’s respectvol tegemoet en
houdt rekening met verschillende
achtergronden en talenten.
Zoekt collega’s op die kunnen helpen bij
de oplossing van een
probleem en blijft hier niet mee
rondlopen.
Vakbekwaam
Is in staat het samenwerkingsproces
binnen het team positief te
beïnvloeden.
Helpt collega’s bij het behalen van hun
resultaten door onder andere het
bieden van advies en ondersteuning.
Vervult een actieve rol tijdens
teamoverleg en brengt op eigen
initiatief ter zake doende onderwerpen
in.
Geeft collega’s op constructieve wijze
feedback op de wijze waarop zij werken
aan het behalen van gezamenlijke
resultaten.
Maakt collega’s attent op het naleven
van onderlinge afspraken.
Excellent
Wisselt structureel ervaringen uit met
collega’s gericht op verdere
wederzijdse professionalisering.
Is voortrekker in de samenwerking
binnen het team.
Fungeert als vraagbaak en steun voor
collega’s bij vragen en onduidelijkheden
over afspraken in de dagelijkse
schoolsituatie
B
Gestructureerd
overleggen
Bespreekt met mentor de lessen en
activiteiten, observaties en analyses.
Plannen van feedback momenten aan
anderen dan de mentor.
Overlegt met collega’s welke activiteiten
binnen de school gezamenlijk kunnen
worden opgepakt
Bespreekt systematisch met collega’s de
voortgang en ontwikkeling van
leerlingen.
Neemt actief deel aan project- en/of
werkgroepen over
onderwijsprogramma's en
onderwijsvernieuwing met
leidinggevenden en collega's.
Bespreekt ontwikkelingen over het
gebied van opleiding en/of coaching en
over het gebied van leerling- en/ of
kwaliteitszorg door informatie uit
wisselen en door ontwikkelafspraken te
maken.
Stuurt aan op nadere afspraken naar
aanleiding van ontwikkelingsprocessen.
Initieert activiteiten die
groepsoverstijgend zijn binnen de
school.
Bespreekt open met collega’s de
onderlinge samenwerking en doet
suggesties voor verbetering.
Is vaardig in het begeleiden van
collega’s bij het ontwikkelen en
uitvoeren van onderzoek;
C
Grenzen
Signaleert wanneer overbelasting
dreigt.
Probeert grenzen van tijd en
betrokkenheid af te bakenen.
Geeft grenzen van tijd en betrokkenheid
aan.
Spreekt de organisatie aan op
verantwoordelijkheid naar haar
werknemers.
SAMENWERKEN
MET DE
OMGEVING
A
Delen en deelnemen
B
Doelmatig contact
over onderwijs en
opvoeding
Beginnend
In ontwikkeling
Leest de voorgeschreven
literatuur.
Leest onderzoeksliteratuur om eigen
observaties te staven
Is op de hoogte van de
verschillende instanties die in de
omgeving van de school
functioneren en die buiten de
basisschool en de thuissituatie
opvang en uitdaging bieden.
Benoemt de specifieke kenmerken van
de leefomgeving van de leerlingen en
de buurt waarin de school staat.
Toont belangstelling voor de
context waarin leerlingen
opgroeien.
Raadpleegt deskundigen over
procedures van de school.
Levert als gesprekspartner
geregeld constructieve bijdragen;
Toont initiatief in contact met de
omgeving.
Communiceert op open wijze met
ouders/verzorgers/derden en
houdt rekening met en toont
begrip voor hun achtergronden.
Kan een aantal verschillen
benoemen tussen zijn eigen
achtergrond en die van de
leerlingen.
Vraagt naar resultaten van de
school.
Neemt kennis van
inspectierapporten.
Neemt kennis van vervolgonderwijs
van leerlingen.
Gebruikt literatuur om onderwijsen onderzoekspraktijk te staven
en te voeden
Vakbekwaam
Is in gesprek met ouders en leerlingen over de
leefomgeving waarin de school zich bevindt.
Excellent
Houdt systematisch het vakgebied
bij.
Stemt onderwijskundig en pedagogisch handelen af in
overleg met instanties rond de school.
Neemt deel aan initiatieven om om leefomgeving van de
leerlingen te verbeteren.
Poogt culturele verschillen te
overbruggen, onder meer door respect
te tonen.
Bereidt zich geregeld voor op
belangrijke gesprekken en
overlegsituaties.
C
Doelmatig contact
over onderwijs- en
opvoedingsresultaten
Startbekwaam
Bespreekt met de mentor
achtergronden van leerlingenpopulatie,
in en uitstroomgegevens.
Relateert opbrengsten van onderwijs
aan context van school in grootstedelijk
perspectief.
Reageert adequaat (snel, alert,
met respect, open en constructief)
op vragen en opmerkingen van
ouders/verzorgers/ derden.
Stelt zich op de hoogte van de
uitkomsten van onderzoek en
werkgroepen in relatie tot de
eigen school.
Levert als gesprekspartner altijd constructieve bijdragen;
bereidt zich steevast voor op belangrijke gesprekken en
overlegsituaties.
Initiatiefrijk in contact met de
omgeving.
Past procedures van de school zelfstandig toe.
Past procedures van de school
zelfstandig toe en ontwikkelt
nieuwe.
Vertaalt relevante informatie van
ouders/verzorgers/derden over de leerling naar het eigen
aanbod voor begeleiding van de leerling
Treedt op als effectieve mediator bij
moeilijke contacten.
Maakt bij collega’s bespreekbaar hoe wordt
samengewerkt met
ouders/verzorgers/ derden en maakt op basis hiervan
afspraken.
Weet opbrengsten van externe ontwikkelingen en
onderzoek terug te vertalen naar de eigen situatie
Onderhoudt contact en overlegt met instanties buiten de
school die ook betrokken zijn bij de ontwikkeling en
begeleiding van leerlingen
Neemt deel aan project- en/of werkgroepen over
onderwijsprogramma', onderwijsvernieuwing met
collega’s, leidinggevenden buiten de eigen school.
Treedt op als woordvoerder voor de
school.
Maakt bij collega’s bespreekbaar hoe
wordt samengewerkt met ouders/
verzorgers/derden en maakt op basis
hiervan afspraken.
Neemt deel aan overleg over
opleiding en/of coaching en op het
gebied van leerling- en/ of
kwaliteitszorg.
Presenteert opbrengsten van
onderzoek uit eigen school in breder
verband: in werkgroepen in
projecten.
D
Doelmatig contact
beroepsgroep
Kan de beroepsrollen van de
leerkracht benoemen.
Oriënteert zich op actuele discussies
over het beroep, de school en het
bestuur.
Maakt gebruik van internetfora waarin
leerkrachten dilemma’s, bevindingen
en ontwerpen met elkaar delen.
Bespreekt met ouders/verzorgers
de voortgang en ontwikkeling van
onderwijs en school
Communiceert met interne en externe zorgspecialisten
over ontwikkeling en
leren.
Wisselt met de voorschool en voortgezet onderwijs over
wensen/eisen ten aanzien van lesprogramma’s uit.
Initieert activiteiten die leiden tot samenwerking met
instanties en andere betrokkenen ter bevordering van de
ontwikkeling van de leerling.
Vertegenwoordigt in de
beroepsgroep de school, of
opbrengsten van onderzoek uit de
school ‘schoolbestuur’.
REFLECTIE EN
ONTWIKKELING
A
Zelfbeeld
B
Reflecteren
Beginnend
Benoemt de eigen sterke of zwakke
kanten bij concrete
begeleidingsmomenten.
Reflecteert onder begeleiding op
het eigen handelen, en verbindt er
incidenteel conclusies aan voor
toekomstig handelen.
In ontwikkeling
Startbekwaam
Benoemt eigen interpersoonlijk
handelen.
Vraagt anderen advies bij lastige
situaties in het werk.
Toont inzicht in sterke en zwakke
punten en leervragen ten aanzien
van verschillende competenties en
werkt daaraan.
Benoemt de eigen sterktes en zwaktes
in kennis, vaardigheden en
gedrag en zet deze om in een
persoonlijk ontwikkelplan.
Reflecteert op het eigen handelen en
vraagt soms feedback.
Vraagt systematisch om feedback.
Neemt initiatief ter verbetering van het
eigen handelen in de praktijk.
Brengt aanwijzingen van anderen ter
verbetering van het eigen
handelen in de praktijk
Vakbekwaam
Excellent
Maakt beargumenteerde keuzes voor verdieping
of verbreding van de eigen vaardigheden.
Is bekwaam in het leiden van intervisie of
het geven van supervisie.
Zet nieuw verworven kennis, vaardigheden en
ervaringen om in
verbetering van het eigen dagelijks handelen.
Informeert teamleden over de gevolgen
van nieuwe ontwikkelingen
in de omgeving of in het onderwijs voor
het eigen handelen.
Informeert teamleden over de gevolgen van
nieuwe ontwikkelingen
in de omgeving of in het onderwijs voor het eigen
handelen.
Onderzoekt voortdurend het eigen handelen met
evaluatie, reflectie en feedback.
Gebruikt de uitkomsten van (eigen) onderzoek
om effectiever te werken.
Informeert teamleden over de gevolgen
van nieuwe ontwikkelingen
in de omgeving of in het onderwijs voor
het eigen handelen.
Informeert teamleden over de gevolgen
van nieuwe ontwikkelingen
in de omgeving of in het onderwijs voor
het eigen handelen.
Gebruikt persoonlijke reflectie als inspiratiebron
te gebruiken voor overdracht naar collega’s.
C
Onderzoeken
Uitkomsten van onderzoek die in
de opleiding zijn aangeboden met
betrekking tot de beroepspraktijk
worden ingezet in dagelijks
handelen.
Weet welke data in de school
verzameld worden en welke data
verzameld kunnen worden.
Weet data te presenteren en
interpreteren.
Is in staat problemen uit de
beroepspraktijk te vertalen in
onderzoeksvragen.
Experimenteren met alternatief
handelingsrepertoire en hier
consequenties aan verbinden.
Weet wat data betekenen voor
onderwijsproces
Kan data afzetten tegen
landelijke/stedelijke gegevens.
Onderzoekt pedagogische en
didactische processen in de eigen
klas.
Heeft onderzoekende opstelling in alle
handelen
Gebruikt persoonlijke reflectie mede
als leidraad voor de professionele
ontwikkeling als leerkracht.
Stemt de eigen ontwikkelactiviteiten af
op de afspraken in het team
en binnen de school.
Onderhoudt zijn kennis en
vaardigheden en werkt aan de
ontwikkeling van nieuwe kennis en
vaardigheden, die nodig zijn in het
eigen werk.
Past soms actieonderzoek en/of ontwerpgericht
onderzoek toe op problemen uit de
beroepspraktijk.
Past geregeld actieonderzoek en/of
ontwerpgericht onderzoek toe op
problemen uit de beroepspraktijk.
Neemt deel aan scholings- en
ontwikkelingsactiviteiten en onder andere
collegiale consultatie.
Communiceert hierover met collega’s in
en buiten de school. initieert
onderzoeken in school
houdt de voor het beroep vereiste
bekwaamheden op peil en breidt deze zo
nodig uit.
Houdt zich op de hoogte van de ontwikkelingen
op het vakgebied, bestudeert relevante
vakliteratuur.
Maakt bij collega’s bespreekbaar hoe wordt
samengewerkt met
ouders/verzorgers/ derden en maakt op basis
hiervan afspraken.
Informeert teamleden over de gevolgen
van nieuwe ontwikkelingen
in de omgeving of in het onderwijs voor
het eigen handelen.

Lees hier meer - Stem in de Stad

Verklaring Abdel Nassiri m.b.t. verkiezingen CMR HvA Ik

D ie r e n V e e h o u d e rij J a a r 4 Blok 1 Blok 2 Blok

Bekijk hier het programma van jaar 2

jaarindeling B1B2B3

HvA MIC Deeltijd IM, Jaar 2 blok 1 Benodigde literatuur

Overzicht Propedeuse Jeugd

Zoeken in AV-DATA

Introductiebrief voltijd 14-15DEF

Programma open dag Onderwijs en Opvoeding