HOE? ZO!

LENTE
2014
Vakblad over arbeidsomstandigheden
R
ELAX!
Tips voor
minder
werkdruk
Test
AFREIROBOT
TOOLBOX
OVER
HANDSCHOENEN
HOE? ZO!
VOORKOM RUGPIJN!
Wat? De Bouw van Streektransferium Linielanding. In opdracht
van de gemeente Houten ontwierp
IPV Delft een opvallende met stalen
palen vormgegeven hellingbaan die
toegang biedt tot een parkeerterrein, restaurant en uitkijktoren
van veertien meter hoog.
‘Vanmorgen hadden we de oplevering van dit unieke,
strak vormgegeven project. Wat me vooral zal bijblijven,
is de bouwtijd van maar een half jaar. Het is dan de kunst
om niet in paniek te raken. Je lost de problemen zo veel
mogelijk samen op, gaat de dialoog aan en houdt de
lijntjes kort. We hebben ook wel een beetje geluk gehad.
Zelden waren er ‘s winters zo weinig onwerkbare dagen!’
Wie? Lennert van Muijlwijk (30), i
uitvoerder bij Gebroeders i
De Koning uit Papendrecht. i
2
→ MIJN PROJECT
LENTE
2014
MAGAZINE
20
HOE? ZO!
Tips om rugpijn te voorkomen.
Vakblad over.
arbeidsomstandigheden.
INHOUD ←
17
18
TEST
TOOLBOX
Afreirobot voor
vloerenleggers.
Wannéér wélke
handschoenen?
Informatie
Met dit blad informeert Arbouw
werknemers over de arbeids
omstandigheden in de bouw
nijverheid. Op www.arbouw.nl
vind je meer informatie over
arborisico’s en maatregelen
en kun je brochures bestellen
of downloaden. Met specifieke
vragen kun je elke werkdag
van 8.00 tot 17.30 uur terecht
bij de Arbouw Infolijn. Bel
0341-466 222 of mail naar:
[email protected]
EN VERDER
4KORT
11VEILIGHEIDSINDEX
BOUW
12PANEL
14STEIGER
16GADGETS
23STELLING
3
6
THEMA:
RELAX!
Het leven thuis en op de bouwplaats kan best
hectisch zijn. Een beetje spanning is goed, maar te
veel stress kan leiden tot allerlei (vage) klachten en
zelfs een burn-out. Hard werken, prima. Maar hé…
doe het vandaag eens wat rustiger aan!
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
Teus de Wit (links) en
Charley Ramdas,
bestuursvoorzitters
van Arbouw.
OMSCHOLING IN DE
BOUW EN INFRA
4
Het Loopbaantraject Bouw & Infra organiseerde op 11 en 13 maart een reeks bijeenkomsten om geïnteresseerden over de
voorziening te informeren. Via het Loopbaantraject kunnen werknemers zich laten
omscholen naar een andere functie. Dat
kan een stap hogerop zijn, maar ook als
een werknemer arbeidsongeschikt dreigt
te raken kan het Loopbaantraject helpen.
Het doel is om zo veel
mogelijk werknemers voor
→ KORT
de bouw- en infrasector te
behouden.
Het Loopbaantraject Bouw & Infra is er voor
iedereen van elke leeftijd en elk niveau.
De enige voorwaarde is dat de deelnemer
werkt volgens de CAO Bouwnijverheid en
de werkgever premie voor hem afdraagt
(of heeft afgedragen) aan het Opleidingsen Ontwikkelingsfonds voor de Bouwnijverheid. Deelname is gratis en begint met
een a
dvies over de mogelijkheden. Het
Loopbaantraject betaalt doorgaans mee
aan opleidingen die voortkomen uit dit
advies. Een werknemer mag zich maximaal
één keer in de vijf jaar aanmelden.
Meer informatie: www.fundeon.nl/loopbaantraject. Er is ook een loopbaantraject
voor schilders: www.mijnloopbaan.net
Ander werk is misschien niet het eerste waar je aan denkt,
maar de mogelijkheid bestaat wel.
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
WERKNEMERS
DUURZAAM INZETBAAR
Werknemers moeten langer gezond aan de slag, ofwel
duurzaam inzetbaar blijven. Dat verklaarden Teus de
Wit en Charley Ramdas tijdens de startconferentie
van het Nationaal Programma Preventie ‘Alles is
Gezondheid’ op 5 februari in Oegstgeest. Volgens de
bestuursvoorzitters van Arbouw werkt de bouwnijverheid al zo lang als Arbouw bestaat -bijna 28 jaaraan betere arbeidsomstandigheden. ‘Veiligheid krijgt
terecht veel aandacht’, zegt Ramdas, ‘maar ook de
gezondheid van werknemers is heel belangrijk. We
blijven dus aandacht vragen voor de preventie van
klachten.’ Volgens De Wit neemt met het stijgen van
de pensioenleeftijd ook het belang van gezond werken
toe. ‘We moeten er aan werken dat mensen hun pensioen in goede gezondheid kunnen halen. We doen dat
nu al met de periodieke medische onderzoeken. Ook
tijdig om- en bijscholen is een goede mogelijkheid om
medewerkers lang gezond aan het werk te houden.
Bijvoorbeeld doordat ze daarna werk gaan doen dat
fysiek minder inspannend is.’
Kijk voor meer informatie over duurzame inzetbaar
heid op www.arbouw.nl/goedbezig. Hier vind je allerlei
tips en een zelftest die je helpen je werk in goede
gezondheid te b
lijven doen.
PROFESSIONAL
VAKINFORMATIE OVER VEILIG
Een uitgave van ARBOUW
EN GEZOND WERKEN IN
DE SECTOR AFBOUW EN
ONDERHOUD
| Jaargang 2, april 2014
AANPAK
WERKDRUK
Robot
verlicht werk
vloerenlegger
Toolbox
over handschoenen
LIEVER
VG PROFESSIONAL
ONTVANGEN?
Voordelen
PAGO-bedrijfsrapport
Minder
kwartsstof op
de werkplek
Ben je preventiemedewerker in de bouw
nijverheid? Dan heeft Arbouw een magazine
speciaal voor jou: VG Professional. Het blad
staat boordevol nieuws, tips en producten en
diensten voor mensen die zich bezighouden
met de arbeidsomstandigheden.
Ga naar www.arbouw.nl/vgprofessional en
ontvang het blad vanaf september 2014
gratis in je mailbox!
WINNAAR
iPad
De winnaar van de
iPad-actie van
Arbouw Magazine
(winter 2013) is:
Jan Hesselius uit
Franeker.
Van harte gefeliciteerd!
GEEN GETREUZEL
Wie met regelmaat op een bouwplaats
komt ziet veel activiteit. Metselaars,
betonstaalvlechters, stukadoors en
schilders… Iedereen is bezig met meters
maken. In de bouw houden we niet van
getreuzel. Toch zijn er momenten dat
het tempo te hoog kan zijn. Het vervelende is dat in die situaties er ook meer
fout gaat. Dat moet dan weer hersteld
worden terwijl er toch al te weinig tijd is.
Van het bouwplaatspersoneel werkt 44%
geregeld onder tijdsdruk, blijkt uit het
Bedrijfstakverslag van Arbouw.
Van het langdurig onder tijdsdruk werken krijg je
stress en dat kan leiden tot ziekte. Een derde van
het verzuim in Nederland heeft te maken
met psychische klachten. Recent heeft
COLUMN ←
minister Asscher bekend gemaakt hierover
afspraken te willen m
aken met sociale
partners.
Ook op de bouwplaats of op kantoor kan de
werkdruk worden verminderd. Stress is vaak niet
nodig. Door een goede planning, afstemming
met andere werkzaamheden of het gebruik van
hulpmiddelen houdt u de werkdruk binnen de
perken. Op de pagina’s 6 t/m 10 van dit blad kunt
u hier meer over lezen.
5
Het doel is dat niemand zich opgejaagd voelt, maar
iedereen wel gestaag door kan werken. We houden
in deze bedrijfstak immers niet van getreuzel.
Jan Warning, directeur Arbouw
[email protected]
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
6
→ THEMA
Het leven thuis en op de bouwplaats kan
best hectisch zijn. Een beetje spanning
is goed, maar te veel stress kan leiden
tot allerlei (vage) klachten en zelfs een
burn-out. Hard werken, prima. Maar hé…
doe het vandaag eens wat rustiger aan!
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
RE
7
RELAX!
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
NA HET WERK GA IK
NOG EVEN KLUSSEN EN
GEEF IK TRAINING AAN
EEN VOETBALTEAM.
HEERLIJK!
8
Geweldig dat je zo veel aankunt, maar pas op dat je niet te
veel hooi op je vork neemt. Ontspannen is belangrijk. Het
zorgt ervoor dat je batterij weer oplaadt om de volgende
dag goed te kunnen presteren. Soms is sporten juist de
beste ontspanning, maar pas op, het gezegde luidt: overal
waar ‘te’ voor staat is niet goed. Zoek je ontspanning ook
eens in wat kleine, minder intensieve dingen. Bijvoorbeeld
het lezen van een tijdschrift, een wandeling door het park
of een bezoek aan de bioscoop.
IK HEB AL EEN TIJDJE
ALLERLEI VAGE
KLACHTEN, WAT NU?
Lang werken onder hoge druk kan heel
ongezond zijn. Stress komt vaak door te veel
werk, maar dat hoeft niet. Soms zijn er ook
problemen in de privésfeer, een slepend
conflict op het werk, een slechte sfeer of een
project dat niet lekker loopt. Ook wanneer er
sprake is van geldproblemen of een baan die
op de tocht staat, kan dat spanningen veroorzaken. Houdt de stress lang aan, dan uit
zich dat vaak in allerlei vage klachten, zoals
vermoeidheid, slapeloosheid, spierpijn,
ontstekingen of hartkloppingen. Ook is een
gestrest iemand snel ongeduldig, onzeker en
geïrriteerd. Heb je deze klachten? Dan is er
wellicht ook bij jou sprake van stress. Praat
er eens met iemand over, zoals je huisarts.
Of maak een afspraak voor het arbospreekuur
met de bedrijfsarts (zie www.arbouw.nl bij
‘Medische keuringen’). De arts kan de relatie
leggen tussen je klachten en de mogelijke
oorzaken in het werk.
DE WERKDRUK OP DE BOUW IS
HOOG, BIJ WIE MOET IK ZIJN?
Je werkgever moet ervoor zorgen dat de werkdruk geen
ongezonde vormen aanneemt. Een tijdje flink doorwerken
is niet erg, maar jarenlang opboksen tegen een veel te
krappe planning kan tot ernstige lichamelijke en psychische klachten leiden. Niet alleen bij jou, maar ook bij de
collega’s op de bouw. Is de druk te hoog, dan is het belangrijk om de leidinggevende hiervan op de hoogte te stellen.
Bijvoorbeeld tijdens het functioneringsgesprek. Dit gesprek is ervoor bedoeld om aan te geven wat er op de werkvloer goed gaat, maar ook wat er minder goed gaat. Het
gesprek wordt doorgaans een keer per jaar gehouden. Trek
dus bij acute problemen tussentijds aan de bel, ook als er
sprake is van irritaties op de werkvloer of een onderling
conflict. In het algemeen geldt: lang met een probleem
rondlopen is niet goed voor je gezondheid, het welzijn van
je collega’s en voor het bedrijf als geheel. Wat hebben jij en
je werkgever eraan als je ziek thuis komt te zitten?
DE FEITEN
OVER
WERKDRUK
HET RISICO VERPLICHT AANPAKKEN
Werkdruk valt in de Arbowet onder het
begrip psychosociale arbeidsbelasting
(artikel 3, tweede lid). Je werkgever moet
je voorlichten over de risico’s van (te) hoge
werkdruk en over manieren om daarmee om
te gaan. Het bedrijf moet zich ook houden
aan de Arbeidstijdenwet. Hierin staat
hoeveel uur en hoeveel dagen er achtereen
mag worden gewerkt en hoe lang de
pauzes moeten zijn.
9
UITVOERDER
ONDER DRUK
Uit de resultaten van
de medische keuringen (PAGO’s) blijkt dat
UTA-personeel (zoals
uitvoerders) het vaakst
te maken hebben met
hoge werkdruk. 15%
heeft regelmatig last
van stress. Uitvoerders zijn de spil op de
bouwplaats en hebben
dus van alles te regelen en op te lossen.
UTA-werknemers die last hebben van hoge
werkdruk, kunnen op basis van de CAO
Bouwnijverheid kosteloos en anoniem
worden begeleid door een stresscoach.
IK HEB GEEN RUIMTE OM MIJN WERK
TE PLANNEN, IK WORD GELEEFD!
Het is bekend dat te weinig zeggenschap over het werk
stress kan veroorzaken. Je hebt dan het gevoel te ‘worden
geleefd’, je krijgt opdrachten maar je hebt te weinig moge
lijkheden om deze uit te voeren. Heb je het gevoel niet tegen
het werk op te kunnen? Denk dan eens na over de manieren
waarop dat wel zou kunnen. Zoek samen met je leiding
gevende naar oplossingen om het werk soepeler te laten
verlopen. Het is bijvoorbeeld goed mogelijk dat een (lichte)
verandering in je takenpakket een deel van de stress wegneemt. Daarnaast kan de werkgever ervoor zorgen dat er
een ‘mannetje bijkomt’. Het is afhankelijk van de situatie wat
het beste werkt, maar het begint met een goed gesprek!
TECHNOSTRESS
De druk op werknemers om altijd bereikbaar
te zijn zorgt steeds vaker voor fysieke en
psychosociale klachten. Eén op de drie
werknemers vindt dat het werk complexer
en intensiever is geworden met de komst van
mobieltjes. Dat blijkt uit onderzoek van de
Universiteit van Amsterdam en vragen die
FNV stelde aan haar leden. Bijna 60% geeft
aan dat in het bedrijf afspraken moeten
worden gemaakt over het versturen van
werkgerelateerde berichten buiten werktijd.
Volgens de FNV is er een duidelijke behoefte
om werk- van privétijd te scheiden.
>>
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
(FEITEN OVER WERKDRUK)
VERHOOGD CORTISOL-NIVEAU
Hoe komt het eigenlijk dat je van veel stress
ziek wordt? Dit komt met name door het
stresshormoon cortisol, dat sterk toeneemt
als iemand onder grote spanning staat.
Hierdoor vermindert de immuniteit. De
klachten ontstaan sluipend en worden steeds
erger. Het gaat om ernstige vermoeidheid,
onzekerheid, concentratieproblemen,
geïrriteerdheid, cynisme, opvliegendheid,
piekeren en slaapproblemen. Ook hoofdpijn,
ontstekingen en maagklachten komen voor.
Na een burn-out is een werknemer gemiddeld veertig weken uit de roulatie, maar het
herstel kan ook jaren duren.
10
MINDER STRESS VALT TE REGELEN
Terwijl uitvoerders veel te regelen hebben,
waardoor ze last kunnen krijgen van stress,
heeft bouwpersoneel doorgaans te weinig
zeggenschap, ten aanzien van bijvoorbeeld
de planning, de werkaanpak en de rusttijden. Hebben werknemers meer invloed op
het werk, dan kunnen zij zelf oplossingen
vinden om de werkdruk te verlagen. Minder
stress valt dus te regelen!
AGRESSIE VERHOOGT DRUK
Agressie op het werk kan tot gezondheidsschade leiden, zoals een burn-out. Ook een
hoger verzuim, een grotere intentie om van
baan te veranderen en verminderde werktevredenheid zijn bekende gevolgen. In 2011
had 16% (1,1 miljoen) van de Nederlandse
werknemers te maken met agressie van
collega’s of leidinggevenden.
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
HET WERK MOET
SNEL AF…EN
DE STEIGER DAN?
Veel ongevallen op het werk komen door het niet
nemen van de maatregelen, bijvoorbeeld om valgevaar
te voorkomen. Ook komen ongezonde situaties voor
als personeel de stofafzuiging vergeet aan te sluiten of
verzuimt de otoplastieken in te doen. Haastige spoed
is zelden goed! Wat er ook gebeurt en hoe druk het ook
is, zorg ervoor dat je nooit ‘even snel’ een klusje doet.
Want dat ‘even snel’ is er regelmatig de oorzaak van
dat ladders omvallen, werknemers van hoogte vallen
of grote hoeveelheden stof inademen.
VEILIGHEIDSINDEX BOUW
BEWUST EN VEILIG
Met de Veiligheidsindex Bouw van Arbouw kunnen werknemers zelf de
veiligheid op hun bouwplaats meten. Een overzichtelijk waarnemingsformulier,
een handige lijst voor aandachtspunten en een paar simpele instructies
bieden voldoende houvast om snel aan het werk te gaan. Tekst: Charlotte Leenaers
zijn blik op een rolsteiger in de toekomstige sporthal. ‘Daar ontbreekt
een leuning’, zegt hij. Daar loop ik
even naar toe’. Er wordt in het
plafond geboord, maar de rolsteiger
is niet helemaal veilig. ‘Soms is het
best begrijpelijk’, legt Houben uit.
‘De ruimte is hier beperkt en een leuning maakt het werken dan lastiger.
Toch is het veiliger om die leuning
wel gewoon in orde te maken.’ Nog
voor Houben de vide verlaten heeft,
ziet hij uit zijn ooghoeken dat het in
orde is gemaakt. ‘Dat is mooi meegenomen’, lacht hij.
Henri Houben aan het werk met de
Veiligheidsindex Bouw van Arbouw.
Op een bouwplaats in de nieuwbouwwijk Veenendaal-Oost bouwt Wijnen
Bouwgroep uit Someren het nieuwe
Ontmoetingshuis. In het multifunc
tionele pand komen vanaf de zomer
twee scholen, een kinderopvang, een
kerkgebouw en een sporthal. Op een
zonnige dag in januari zijn ruim
vijftig man hard aan het werk, als
timmerman/voorman Henri Houben
aan de slag gaat met de Veiligheidsindex Bouw van Arbouw. Met een
klembord met formulieren onder de
arm en een pen in de aanslag gaat
hij de bouw op. Als eerste beoordeelt
hij een verreiker, waarvan hij de hijsbanden controleert. Het papierwerk
van de kraan is aanwezig en in orde.
Dan neemt hij even rustig de tijd om
alle steigers te bekijken: de rand
beveiliging, de verankering van de
bouwliften maar ook de persoonlijke
beschermingsmiddelen van de metselaars. ‘De steiger ziet er prima uit
en iedereen draagt een helm, dat
levert een aantal positieve waarnemingen op. Kijk, daarboven bij de lift
ontbreekt een stukje leuningwerk. Er
zijn net bouwmaterialen naar binnen
getild, maar dat moet nog worden
hersteld. Ik schrijf het op het formulier, maar ik ga straks boven kijken
wat er precies aan de hand is.’
Ontbrekende leuning
Eenmaal binnen zoekt Houben een
standpunt waar vandaan hij de hele
vloer kan overzien. Hij controleert
ladders en trappen, bekijkt een zaagtafel en controleert of de bouwverlichting goed is aangesloten. Allemaal
positieve waarnemingen. Dan valt
Na afloop van de ronde zijn er
77 positieve waarnemingen en
25 negatieve genoteerd. Dat betekent een veiligheidsindex van 75%.
Het doel dat het bedrijf beoogde,
meer bewustwording, is bereikt.
Alle bouwplaatsmedewerkers hebben met eigen ogen gezien dat het
bedrijf de veiligheid serieus neemt,
sommige zijn aangesproken op
verbeterpunten en er zal straks
in de keet vast nog wel even over
worden nagepraat. En dat is precies
wat Wijnen Bouwgroep met de Veiligheidsindex Bouw wil bereiken.
Van alle bouwplaatsmede
werkers heeft 8% verzuimd
vanwege een ongeval. Dat blijkt
uit onderzoek van Arbouw (2013).
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
11
Het PAGO: een uitgebreide check van je lichaam.
De afreirobot voor vloerenleggers.
Zie ook het artikel op pagina 17 van dit blad.
12
→ PANEL
1
Wanneer
krijg ik een
uitnodiging
voor het
PAGO?
Om zeker te onthouden
Heb je vragen over je gezondheid
in relatie tot je werk, dan kun je
naast het PAGO op eigen initiatief
kosteloos naar het a
rbospreekuur.
Kijk voor meer informatie op
www.arbouw.nl bij ‘Medische
keuringen’.
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
Floor de Goede,
coördinator
Bedrijfsgezondheidszorg Arbouw
‘Gezond zijn en blijven is belangrijk. Daarom voorziet de bedrijfstak in medische begeleiding voor
werknemers. Tot een leeftijd van
veertig jaar krijg je elke vier jaar
een uitnodiging voor de medische
keuring (ofwel PAGO), vanaf
veertig zelfs elke twee jaar.
Tijdens deze keuring onderzoekt
de bedrijfsarts je van top tot
teen. Indien nodig word je verder
begeleid bij het verhelpen van
een klacht, het aanpassen van
het werk of het verbeteren van je
leefstijl. De uitslag krijg je binnen
twee weken thuisgestuurd. Je
werkgever krijgt deze uitslag dus
niet! Ben je in een van de volgende
jaren geboren, dan kun je in 2014
een uitnodiging verwachten:
1998, 1994, 1990, 1986, 1982,
1978, 1974, 1972, 1970, 1968,
1966, 1964, 1962, 1960, 1958,
1956, 1952.’
2
Hoe kan
ik gezonder
vloeren
leggen?
Om zeker te onthouden
Vloerenleggen is lichamelijk
zwaar werk, dat met hulpmiddelen fors kan worden verlicht.
Informeer bij je werkgever of het
mogelijk is om scholing te volgen.
Dieselrook kan zeer schadelijk zijn voor de mens.
Henk van der Molen,
ergonoom Arbouw
‘Bij het leggen van zandcementdekvloeren worden de onderrug
en knieën zwaar belast. Het is
dus belangrijk dat het werk van
vloerenleggers wordt verlicht.
Door de branche zijn er slimme
hulpmiddelen geselecteerd om
het vele bukken en knielend werk
te v
erminderen. Momenteel
worden twee verschillende
mechanische reien op de markt
gebracht. Een derde mechanische
rei wordt getest. Daarnaast is er
kortgeleden een afreirobot geïntroduceerd, waarover je meer
kunt lezen op pagina 17 van dit
blad. Bedrijven kunnen scholing,
technische ondersteuning en
financiële korting aanvragen.
Ben je vloerenlegger? Bespreek
deze hulpmiddelen dan eens met
je werkgever.’
3
13
Ton Spee, beleidsadviseur
arbeidshygiëne en
toxicologie Arbouw
Hoe
gevaarlijk is
dieselrook?
Om zeker te onthouden
Ben je machinist, wen jezelf
dan een rustige rijstijl aan.
Dat vermindert de uitstoot van
dieselrook aanzienlijk. Dit is
beter voor jezelf en de collega’s
in de buurt van de machine.
‘Vooraf goed nadenken over diesel
rook (DME) is tijdens de werkvoorbereiding belangrijk, want de
rook staat sinds kort op de lijst
van bewezen kankerverwekkende
stoffen. Werknemers worden op
twee manieren blootgesteld: tijdens het werk met materieel zoals
aggregaten en graafmachines en
in de buurt van wegverkeer. Vooral bij werken in besloten ruimten
is het zaak om zo veel mogelijk
gebruik te maken van elektrisch
aangedreven of emissiearm
materieel. Ook met roetfilters kan
een sterke vermindering worden
bereikt. Daarnaast zijn goed onder
houd, een naar boven wijzende
uitlaat (in buitensituaties) en adem
halingsbescherming belangrijke
aandachtspunten. T
ijdig zorgen
voor wegverharding leidt ertoe
dat machines minder toeren
hoeven te maken.’
Ook een vraag? Bel of mail de Arbouw Infolijn!
Hier kun je elke werkdag van acht tot half zes terecht.
Bel 0341-46 62 22 of mail naar [email protected]
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
Rolsteigers moeten door twee personen worden
opgebouwd. In de praktijk gebeurt dit echter regelmatig
door één persoon, wat zwaarder is en bovendien tot
onveilige situaties kan leiden. Altrex heeft er iets op
gevonden: de rolsteiger MiTOWER.
14
SNELBOUW-STEIGER
VOOR ÉÉN PERSOON
De lichtgewicht steiger kan in tegenstelling tot traditionele steigers door
slechts één persoon worden opgebouwd. Het nieuwe klimmaterieel
werd op 12 maart bij Altrex o
nthuld
door Aad Buller van OnderhoudNL
en Jan Warning van Arbouw.
opbouwen. ‘Dit werk gebeurt met de
MiTOWER een stuk veiliger. Je kunt
de steiger gewoonweg niet anders
dan veilig opbouwen. De werknemer
staat als het ware steeds vanzelf
achter een leuning.’
De steiger staat in slechts tien minuten rechtop. In die tijd hoeft de werknemer maar een keer naar beneden.
Door de slimme constructie met
uitschuifbare materiaalhangers aan
elk platform (1.02 x 0.61 m), kunnen
de steigerdelen tijdelijk worden
opgehangen. Ondertussen staat of
zit de werknemer voortdurend veilig
achter de dubbele leuningschoor,
die het gebruik van diagonalen overbodig maakt. De platforms zijn door
de twee dwarsliggers gemakkelijk
te pakken.
De rolsteiger is vooral geschikt voor
bedrijven met kleinschalige klussen,
zoals schilder- en onderhoudsbedrijven, aannemers en installateurs.
Inclusief de telescopisch verstelbare
stabilisatoren wordt er 65% (2.8 x
2.4 m) minder vloeroppervlak gebruikt dan bij een traditionele smalle
rolsteiger. De steiger kan worden
opgebouwd tot vier, vijf en zes meter
werkhoogte en wordt op de bovenste
slag voorzien van het bijgeleverde
opvouwbare kantplanksysteem. Na
afloop van het werk kan van de steigerdelen een compacte, gemakkelijk
te vervoeren trolley worden gemaakt
(1.32 x 0.78 m). De verrijdbare bodem
van de trolly, uitgerust met dubbel
geremde wielen, is tevens de basis
van de rolsteiger. Via QR-codes op
de platformliggers kan de werknemer
de opbouwtechniek op zijn smartphone bekijken.
Met de MiTOWER geeft Altrex invulling aan een nadrukkelijke wens van
OnderhoudNL. ‘In de praktijk is er
immers niet altijd een tweede persoon
om bij de opbouw te helpen’, zegt
Aad Buller. ‘Dat leidt tot onveilige
en ongezonde situaties. We hebben
zo’n 850 zelfstandig werkende leden,
waarvoor deze steiger absoluut
uitkomst biedt.’
Volgens Jan Warning staat de veiligheid altijd voorop, ook tijdens het
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
Minder vloeroppervlak
Kijk voor meer informatie over de MiTOWER op
De nieuwe Altrex-steiger: compact, sterk
www.arbovriendelijkhulpmiddelen.nl en bekijk de
en door één persoon op te bouwen.
opbouwtechniek op www.altrex.com/mitower
L ESSIONAL
NAOF
IOPR
S
S
E
PROF
PROF
ESSI
ONAL
BOUW
ATIE
FORM
VAKIN
OVER
G
VEILI
ave
Een uitg
Doeltreffende afzuiging
OUD
DE BOUW
DERH
EN GEZOND WERKEN IN
EN ON
VAKINFORMATIE OVER VEILIG
VAKI
Jaarga
UW |
4
il 201
apr
BO
van AR
NFOR
MATIE
OV
ER VE
| Jaargang 2, april 2014
Een uit
gave
Robotcht werk
verli nlegger
vloere
van AR
BOUW
| Jaa
ILIG
rgang
EN GE
2, ap
ZOND
WERK
EN IN
DE IN
FRA
ril 201
4
er
Mind sstof op
Governance
kwartVoord
x
kplekelen
Spooelen Toolbo
code
MinikraanVoo
rd rzonrijfs-hand- de werPAGO-bedrijfsDelfO-b
edover
e
in de bouw
maakt zwaar
G t in schoenen
rapport
A
P
o
ox - licht ntw
ort
Toolb
Toolb hwerk
rappikkelin
nd
a
o
g
over x
over nen
h
scho andVoord
schoe
enen
PAG elen
rapp O-bedrijf
Gove
ort
scode rnance
in de
bouw
PREVENTIEMEDEWERKER?
Ben je preventiemedewerker in de bouwnijverheid?
Lees dan VG Professional boordevol informatie over
de arbeidsomstandigheden.
Ga naar www.arbouw.nl/vgprofessional en ontvang
het blad vanaf september 2014 gratis in je mailbox!
Dit blijkt uit een enquête van Arbouw in 2013 bij
350 werkgevers en werknemers in de bouw, infra en
afbouw en onderhoud, afgezet tegen een eerdere
enquête uit 2003. Bijna alle werkgevers (95,8%)
zeggen bekend te zijn met de gevaren van kwartsstof. Dit is veel meer dan in 2003, toen 68,5%
aangaf de gevaren te kennen. 93,1% geeft aan de
apparatuur om het stof af te zuigen of met water te
vernevelen toe te passen. In 2003 was dit iets meer
dan de helft: 52,6%. Ook zijn werknemers vaker op
de hoogte van de risico’s. 87,3% is bekend met de
apparatuur, ten opzichte van 42,4% in 2003. In
2013 hebben bedrijven ook veel vaker dan in 2003
voorlichting over kwartsstof gegeven. De toolboxmeeting is daarbij de meest gekozen vorm (82,2%).
Voorbeelden van kwartshoudende materialen zijn
beton, kalkzandsteen, baksteen en leisteen. Blootstelling aan het stof van deze materialen kan allerlei
klachten veroorzaken, zoals kortademigheid,
benauwdheid en longfibrose of silicose (stoflongen).
Daarnaast kan blootstelling aan fijn kwartsstof
leiden tot longkanker. Voor dit soort stof geldt
een wettelijke grenswaarde van 0,075 mg/m3. Uit
onderzoeken van Arbouw blijkt dat deze waarde bij
veel bouwactiviteiten wordt overschreden als er
geen stofbeperkende apparatuur wordt toegepast.
OR AF
SECT
K
KANAPA
AA
P
A
N
N
A
K
A KDWREUW
RPUAKK
RKED
R
R
E
KDRU
W
K
op gereedschap.
Kwartsstof is in de bouwnijverheid
nog altijd een probleem, maar toch
worden steeds vaker maatregelen
genomen.
IN DE
Een uitgave van ARBOUW
ng 2,
AANTAL STOFVRIJE
BOUWPLAATSEN
NEEMT TOE
RKEN
ND WE
ZO
EN GE
59%
van je collega’s op de bouw
heeft last van stof
zorg
zorg voor
voor een
een stofvrije
stofvrije omgeving,
omgeving, of
of draag
draag een
een stofmasker
stofmasker
Kijk voor meer informatie over kwartsstof en de stofbeperkende
Denk
Denk na.
na. Gebruik
Gebruik Arbouw.
Arbouw.
apparatuur op www.arbouw.nl bij ‘Top 10 onderwerpen’.
[email protected] - Arbouw Infolijn: 0341 - 46 62 22 - www.arbouw.nl
[email protected] - Arbouw Infolijn: 0341 - 46 62 22 - www.arbouw.nl
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
awareness-nieuw.indd 5
awareness-nieuw.indd 5
28-01-14 dinsdag 28 januari 201411:08
28-01-14 dinsdag 28 januari 201411:08
15
Ice Cream badspons
Wassen en schrobben in bad
wordt extra leuk met deze Ice
Cream badspons. De gekleurde
spons heeft de vorm van een
traditionele ijslolly, bestaat uit
drie kleuren en ziet er uit om op
te eten. Leuk voor de kinderen!
www.megagadgets.nl
€ 3,95
16
→ GADGETS
Mini hovercraft
Drankje op?
Opgeruimd staat netjes
Dit leuke op afstand bestuurbare
vaartuigje van slechts acht centi
meter kan vooruit en achteruit, maar
ook links- en rechtsom. Bij een volle
accu komen ook de propellers in
beweging. Organiseer dus snel een
race samen met je vrienden!
Rijden onder invloed mag niet.
Toch drinkt menigeen een drankje
om vervolgens de auto in te stappen.
Check met deze digitale meter of
dit wel verantwoord is. Opwarmtijd:
tien seconden, responstijd: drie tot
vijf seconden.
Te weinig ruimte in de afvalbak?
Deze can crusher helpt je het
afvalvolume wat te verminderen.
Je reduceert een blikje tot ongeveer
een vijfde van de originele grootte.
Tevens voorzien van een ingebouwde
opener en soft-grip op de hendel.
www.megagadgets.nl
€ 17,95
www.gadgethouse.nl
€ 19,50
www.bestel.nl
€ 9,90
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
“
VOORAL BIJ GROTE
OPPERVLAKTEN ZAL
DE FYSIEKE BELASTING
LAGER ZIJN
”
17
TEST ←
AFREIROBOT
Wat: mechanische afreirobot
Wie: Jochem van Hoeck (39)
Beroep: vloerenlegger
Waar: Van Berlo Cementdekvloeren uit Boekel
Uiterlijk 1 januari 2015 moeten
zandcementdekvloeren met hulpmiddelen worden gelegd, zoals de
mechanische afreirobot van Lomar.
De nieuwe machine werkt goed,
maar zaligmakend is deze nu ook
weer niet, vindt vloerenlegger
Jochem van Hoeck. Hij is samen
met collega Randy van Berlo als
één van de eersten in Nederland
met de machine gaan werken. ‘Met
de robot werkt het lichter. Maar wie
denkt dat je op een stoeltje kunt
gaan zitten terwijl de machine het
werk doet, heeft het mis. Je moet
de robot blijven voeden met specie
en de vloer net zo snel afwerken
als de robot aan oppervlakte
produceert. Bovendien moet je de
machine naar de werkplek tillen.
Dat ding weegt 95 kilo, dus we tillen
‘m in delen.’ Van Hoeck denkt dat
vloerenlegers vooral minder fysieke
belasting zullen ervaren bij grote
oppervlakten. De vloerenlegger
hoeft dan niet meer de hele dag
op de knieën, waardoor de werkhouding gunstiger is. ‘Dat zullen
de vloerenleggers ongetwijfeld als
een groot voordeel ervaren.’
Meer informatie
Om aan de nieuwe regels te voldoen, heeft onder andere NOA naast
de afreirobot ook twee mechanische
reien getest en goed bevonden.
Momenteel wordt een derde,
kleinere mechanische rei getest.
Kijk voor meer informatie op www.
arbovriendelijkehulpmiddelen.nl
(bij ‘Nieuw op deze website’).
Rapport (door Jo
chem)
Gem ak: Sn el he id: Kwalite it
U itstra lin g: Ci jfe r: 6
7
7
8
7
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
Veel bouwproducten zijn schadelijk voor de huid. Zo kan
de werknemer zich schaven en snijden, of op den duur een
allergie oplopen. Het is daarom belangrijk om de juiste
handschoenen te dragen. Arbouw ontwikkelde over
het onderwerp een kant-en-klare toolboxmeeting, die
dit voorjaar bij dertig bedrijven werd geïntroduceerd.
18
DE ENE HANDSCHOEN
IS DE ANDERE NIET
De vijftien werknemers van Krimp
aannemersbedrijf uit Mijdrecht
zijn één en al oor. In opdracht van
Arbouw geven deskundigen van
Auxilium HSE een toolboxmeeting
over handbescherming. Het per
soneel leert in korte tijd hoe bouw
producten z
oals ruwe hout- en
steensoorten, epoxy’s, cement en
lijmen de huid kunnen beschadigen.
Timmerman Ruud Valentijn (46) van
Krimp weet als geen ander waarom
de handschoenen belangrijk zijn. Als
twintigjarige kampte hij met cement
eczeem, een nare en hardnekkige
klacht. Met hem zijn er nog ruim
negenduizend bouwvakkers met een
huidaandoening. ‘Ik was modellenmaker op de betoncentrale, dus daar
kwamen mijn handen vaak in contact
met het cement’, vertelt Valentijn.
‘Ze waren heel erg rood en het aanpakken van materialen werd steeds
pijnlijker. Een nagel die voor de helft
was afgebroken, wilde maar niet
aangroeien. Ik heb er drie jaar mee
gelopen. Een specialist heeft uiteindelijk wat monsters genomen, op
kweek gezet en toen kwam de diagnose er al snel uit. Na een pillenkuur
en intensief smeren met zalf was ik
er van af, en nog steeds. Zelfs die
nagel groeide weer aan. Maar ik heb
dus wel drie jaar met die klacht
rondgelopen.’
Contact vermijden
Timmerman Ruud Valentijn leed aan
cementeczeem: ‘Mijn handen waren heel
erg rood en het aanpakken van
materialen werd steeds pijnlijker.’
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
Om klachten door schadelijke produc
ten te voorkomen, moet het contact
zo veel mogelijk worden vermeden.
Dat kan door te kiezen voor een minder schadelijk, ofwel niet-allergeen
product of werken met een gesloten
EERST MOET DE
WERKGEVER KIJKEN
OF ER MINDER
SCHADELIJKE
PRODUCTEN
BESCHIKBAAR ZIJN
mengsysteem (2-componentenkit).
Ook kan de afstand tot het product
worden vergroot, bijvoorbeeld met
een boortol op een lange steel
(epoxy’s) of een kwast met een
verlengstuk (verfproducten). Lukt
dat niet, dan bieden handschoenen
-en ook lange mouwen en broeks
pijpen- de nodige bescherming.
De keuze voor het soort handschoenen luistert vrij nauw. Amerikaantjes,
gedipte (HiFlex) of leren werkhandschoenen beschermen prima tegen
snijden, schaven en stoten. Maar
deze beschermen niet tegen chemicaliën. Handschoenen van neopreen,
butylrubber, nitrilrubber of latex doen
Het personeel van Krimp
krijgt voorlichting
over handschoenen.
19
HANDSCHOENTIPS
• Kies de juiste maat
• Was en droog de handen goed voor
het aantrekken van de handschoenen
• Gebruik zo nodig katoenen
onderhandschoenen
• Gebruik geen handschoenen bij
draaiende delen van machines
• Trek de handschoenen zorgvuldig uit
• Berg de handschoenen netjes op
• Gooi kapotte handschoenen direct weg
• Wees alert op beginnende klachten,
zoals droge of schilferige handen
• Gebruik bijvoorbeeld lanettecrème
of vaseline-lanettecrème FNA,
verkrijgbaar bij de apotheek
dat wel. Deze zijn echter beperkt
houdbaar en moeten bij de kleinste
beschadiging of poreuze delen worden vervangen. Als producten aan
de binnenkant van de handschoen
terechtkomen, werken ze door de
warmte namelijk veel sneller in op de
huid. Op het etiket, in het veiligheidsinformatieblad van het product en
op pisa.arbouw.nl vinden werkgevers
en werknemers meer informatie over
het benodigde type handschoen.
Persoonlijke eigenschappen
Na afloop van de toolboxmeeting
vult het personeel van Krimp een
vragenlijst in, bij iedereen worden
de handen gefotografeerd en bloed
afgenomen. Arbouw laat onderzoek
doen naar de persoonlijke eigenschappen die huidklachten ver
oorzaken. De één is nu eenmaal
gevoeliger voor bouwproducten dan
de ander. Samen met de kennis over
de materialen waarmee het bouwpersoneel dagelijks werkt, ontstaat
er een steeds nauwkeuriger beeld
van de risico’s.
Eigenaar van het aannemersbedrijf
Wilco Krimp toont zich zeer tevreden
over de voorlichting aan zijn personeel. ‘De toolboxmeeting geef ik zelf
regelmatig, omdat we VCA-gecertificeerd zijn. Het is prettig dat een externe deskundige dat nu eens komt
doen. Misschien blijft de boodschap
hierdoor zelfs nog beter hangen.’
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
ZO VOORKOM JE PIJN IN
Pijn in de rug is te voorkomen. Hoe?
Door met de tips op deze pagina’s aan
de slag te gaan. Succes verzekerd!
20
1
→
HOE? ZO!
Til lasten samen
of gebruik een
hulpmiddel.
2
Til niet te zwaar.
3
Hou de last recht voor je.
En verder >
7 Werk niet te lang in één houding.
Dat vergroot de zogenoemde
statische belasting, wat kan
leiden tot stijfheid en pijn. Onder
andere stukadoors, schilders en
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
metselaars werken regelmatig in
dezelfde houding. Dit leidt in de
praktijk tot ziekteverzuim en soms
zelfs arbeidsongeschiktheid.
8 Beperk de blootstelling aan tril
lingen. Deze vergroten de aanslag op
je bloedvaten, spieren, banden en
pezen in je rug, nek en schouders.
De minder goede doorbloeding die
DE RUG
Rugklachten kunnen veel oorzaken hebben.
Bijvoorbeeld plotselinge bewegingen, langdurig in
een gebogen gedraaide positie werken of boven
de macht werken. Ook tocht kan klachten veroorzaken. Meestal gaat het om pijn, stijfheid en
krachtsverlies en niet direct om schade. Toch kan
die schade bij aanhoudende belasting wel degelijk
optreden. Is zwaar tillen veelvuldig nodig, dan kan
het beste een (arbovriendelijk) hulpmiddel worden
gebruikt. Een overzicht van ruim vierhonderd
hulpmiddelen voor de bouwnijverheid vind je op
www.arbovriendelijkehulpmiddelen.nl
4
Zorg voor een goede grip op
materiaal en gereedschap.
5
Til vanuit je benen, met
rechte rug.
dit veroorzaakt, betekent ook een
grotere kans op pijnklachten.
Trillingsarm gereedschap en rustig
werken zijn goede maatregelen.
21
6
Werk tussen knie- en
schouderhoogte.
9 Voorkom tocht en kou op de
onderrug. De kille luchtstroom kan
rugpijn veroorzaken of bestaande
klachten verergeren.
10 Werk aan je algehele lichame
lijke fitheid. Train je spieren, pezen
en banden. Daarmee verklein je de
kans op blessures.
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
LENTE
2014
VIND IK LEUK!
Vakblad over arbeidsomstandigheden
RELAX!
Tips voor
minder
werkdruk
Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws
over gezond en veilig werken in de bouw?
Volg Arbouw dan op Facebook. Je vindt er
alles over nieuwe wet- en regelgeving, de
producten van Arbouw en leuke acties.
Daarnaast kun je Arbouw heel gemakkelijk
vragen stellen. Je kunt je mening kwijt en
ervaringen delen met vakgenoten. Ga naar
www.facebook.com/stichtingarbouw. Klik
op de bekende Vind ik leuk-knop om Arbouw
te volgen. Zelf geen Facebook-account?
Geen probleem, via de genoemde link kun je
de berichten en foto’s gewoon bekijken.
Test
AFREIROBOT
TOOLBOX
OVER
HANDSCHOENEN
HOE? ZO!
VOORKOM RUGPIJN!
COLOFON
Arbouw Magazine is een uitgave
van Arbouw. In het bestuur zijn
vertegenwoordigd: Bouwend
Nederland, OnderhoudNL, NOA,
FNV Bouw en CNV Vakmensen.
Hoofdredactie
22
Dennis Derksen
→ VARIA
Redactiecommissie
Floor de Goede, Jan Golsteijn, Aalt den
Herder, Jan Warning, Edmondt Wijk
Quiz
Medewerkers
Pak die bioscoopbon!
Gezellig een avondje naar de bioscoop? Los de
onderstaande vragen op en maak kans op één van de
drie bioscoopbonnen ter waarde van twintig euro!
Adri Frijters, Angenieta Garcia y
Draijer, John Hogenes, Michiel Jansen,
Ellen Lakrone
Redactie
John Ekkelboom, Francisca de Jonge,
Charlotte Leenaers, Dennis Derksen
Fotografie
Ton Borsboom, Erik Buis, Peter Drent,
Bert Jansen, Ruud Jonkers, Frans
Paalman, Jeroen Poortvliet, Arbouw
Vormgeving
Verheul Communicatie, Alphen a/d Rijn
1
Wat is de naam van dit hulpmiddel voor stukadoors?
3
In welke stad staat dit
Druk
Senefelder Misset, Doetinchem
Verspreiding
Sandd, Apeldoorn
2
Wat is in vier letters
de afkorting van
de periodieke
medische keuring?
beroemde bouwwerk?
Mail je antwoorden vóór 30 juni naar [email protected] of
stuur een kaartje naar Arbouw, Postbus 213, 3840 AE Harderwijk.
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
Redactieadres
Postbus 213, 3840 AE Harderwijk
Telefoon: 0341-466 200 / e-mail:
[email protected]
Adreswijziging doorgeven?
Ben je werknemer, dan wordt het
nieuwe adres waarop je je in het
bevolkingsregister inschrijft na enige
tijd automatisch verwerkt in het
adressenbestand voor dit magazine.
Overige lezers kunnen de wijziging
doorgeven via [email protected] of tel.
0341-466 222. Via dit mailadres en
telefoonnummer kan ook worden
opgezegd.
ARB 00009790 / ISSN 2211-3878
HOGE WERKDRUK
IS IETS OM REKENING
MEE TE HOUDEN
Tekst: Charlotte Leenaers
STELLING ←
Henk Munsters (62),
Fred van der Linden (46),
Jan van de Vondervoort (51),
voorman/metselaar uit Deurne
voorman/gevelmonteur uit Giessenburg
straatmaker uit Deurne
‘Vroeger hadden we het nooit
over werkdruk. Nu moet alles veel
sneller. Maar het is de moderne
tijd, denk ik! Ik vind het heel
belangrijk dat de werksfeer goed
is. Ik merk dat ik dan veel meer
kan hebben. Vorige week nog liep
ik met een kruiwagen over het
werk, toen twee collega’s me erin
duwden en met mij aan de haal
gingen. Dan lachen we even heel
hard met z’n drieën en dan ga ik
weer fluitend aan het werk.’
‘Zie je die ruiten die daar klaar
staan? Die moeten er vandaag in.
Dat is best nog wel even door
werken. Als het nodig is proberen
we elkaar te helpen. Zelf heb ik
nog geen last van de werkdruk.
Als ik ’s middags naar huis rij, kan
ik de knop goed omzetten. Dan
ben ik in mijn hoofd alweer bezig
met voetballen en de training die
ik ga geven. Na een avondje
sporten ben ik de volgende dag
weer helemaal fris.’
23
‘Werk is zo druk als je het zelf
maakt. Ik merk dat ik het b
eter
volhoud als ik afwisselend werk
kan doen. Zo proberen we de
werkzaamheden zo goed mogelijk
over de dag te verdelen. Dat lukt
natuurlijk niet altijd. Maar dat los
ik samen met mijn collega’s op en
dat werkt goed. Mijn baas en collega’s weten dat ik zo werk en dat
vinden ze prima. Als het project
maar goed en naar tevredenheid
vooruit gaat.’
ARBOUW MAGAZINE • LENTE 2014
DIRECT EEN
ANTWOORD
OP ELKE
ARBOVRAAG!
BEL OF MAIL DE ARBOUW INFOLIJN
NEGEN TOTUUR.
VIJF.
OP WERKDAGEN VAN 8.00-17.30
0341-466222 / [email protected]
Je vraag stellen kan ook
via Facebook of Twitter!