Industrie Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Economisch Bureau Nederland Casper Burgering Senior sector econoom Å 020 – 383 26 93 š [email protected] oktober 2014 @CasperBurgering Stand van de industrie is positief in oktober Mondiale handel (2014) 50 48 2013 Sheet 8 Investeringen (2014) 0% 2014 2012 2010 -10% 2008 Bezettingsgraad (Q3) -0,2 Vacature Indicator (aug.) 2 0 -2 -4 -6 2015 1995 1999 Sheet 12 2013 Sheet 13 84 82 80 78 76 74 72 -26% 1 100 0 50 -1 2012 2013 2013 2014 2014 Faillissementen augustus (mom) 0,21 79,7% 10% 2006 2011 2015 2015 2,5% 2007 -12% 2003 -12% 1995 1999 -5% 2011 0% 2007 0% 2003 0% 1999 12% 1995 12% 2014 Producenten vertrouwen (september) 3,5% 5% Sheet 11 Sheet 9 Export (2014) 2,0% Productie groei (2014) 2013 2014 2011 2015 58 56 54 52 50 48 46 52 0,8% Sheet 10 52,2 54 Sheet 7 BBP (2014) PMI man. NL (september) 52,2 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 -15% 2011 -5% 2007 0% 2003 0% 1999 15% 1995 5% Sheet 6 Global PMI Man. (september) 3,0% 3,3% Sheet 7 Sheet 5 2007 Sheet 4 Mondiale BBP (2014) 2003 Sheet 3 0 2014 2013 2014 15% 0% Economisch Bureau -15% Oranje lijn = LT-gemiddelde Groene lijn = actueel verloop Verwachting ABN AMRO Actuele stand van zaken Ongunstige omstandigheden Neutrale omstandigheden Gunstige omstandigheden 2 Tegenvallers in EU en China, economie VS versterkt 8% World GDP % growth 2014: 3.3% China 7% Vietnam Indonesia 6% LATIN AMERICA GDP % growth (yoy) 2015 5% 4% 3% 2% 1% 0% India South Africa Mexico Turkey South Korea EMERGING US EUROZONE EUROPE Poland Greece Sweden Canada Brazil UK Germany Australia Switzerland Ireland Spain Russia Norway Japan Belgium France Italy Netherlands Portugal 0% 1% 2% 3% GDP % growth (yoy) 2014 EMERGING ASIA UAE World GDP % growth 2015: 3.8% 4% 5% 6% Wereldhandel 20% 7% 8% 60 j-o-j % groei LT-gem. 10% 50 Global Man. PMI 0% 01-10 De Amerikaanse economie wint verder aan kracht. Het ondernemersvertrouwen blijft hoog en het herstel van de arbeidsmarkt zet door. De werkloosheid daalde van 6,1% in augustus naar 5,9% in september. Dit is de laagste stand sinds 2008. De bedrijfsinvesteringen trekken iets aan, terwijl de woningmarkt wisselende cijfers laat zien De Chinese economie sputtert. De overheid zal gerichte steunmaatregelen voortzetten om de groeidoelstelling dit jaar van 7,5% te halen. Maar daarmee zit de groei nog ver onder zijn lange termijn gemiddelde van 9%. De overheid moet grootste problemen aanpakken, zoals corruptie, schaduwbankieren en de zeepbel in de woningmarkt. De EU-economie kreeg te maken met meer tegenvallende cijfers. Het sentiment over de EUeconomie daalde. Het ondernemersvertrouwen nam af en de Duitse industriële productie kromp in augustus sterk op jaarbasis. Daar tegenover staat dat de concurrentiepositie verbetert als gevolg van de dalende euro en dat zien we terug in exportcijfers. 01-11 01-12 01-13 01-14 Het groeitempo van de wereldhandel trok licht aan in juli, maar de kracht is nog steeds relatief zwak. In juni steeg de index van het CPB met 2,3% joj, terwijl de index in juli met 2,8% joj groeide. Daarmee licht het groeitempo nog steeds onder zijn lange termijn gemiddelde van 6%. Dit jaar wordt een groei van de wereldhandel voorzien van 3%. neutral 40 01-10 01-11 01-12 01-13 01-14 De Manufacturing PMI voor de mondiale industriële activiteit is afgenomen in september. De index daalde 0,3 punten en kwam uit op 52,2 punten, nog steeds ruim boven de neutrale grens van 50. ABN AMRO verwacht dat de mondiale industriële activiteit de komende maanden boven de 50 punten zal blijven, vanwege het herstel in de VS. 3 Economisch Bureau | Group Economics Bron: ABN AMRO Economisch Bureau, CPB, Markit Economics Mondiaal gezien een nog stabiel industrieel beeld Mondiale productie Stabiel: mondiale industriële productie groeit (net als juli) in augustus met 3,4% Industriële productie wereld (% joj) 15% (data tm augustus 2014) 10% 5% 0% -5% -10% -15% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 14% Industriële productie naar regio’s (% joj) 12% (data tm augustus 2014) 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% 2011 2012 2013 2014 VS Eurozone Industriele productie wereld PMI nieuwe orders (mondiaal) zwakt af in september, maar nog steeds > 50 pntn 56 Global PMI Versterking van productiegroei EU, Latin America en VS, lichte afzwakking in Azië 55 55 54 25% % groei (joj) 20% 15% 10% 5% 0% -5% Wereldhandel groeit -10% volgens ABN AMRO -15% met 3% joj in 2014 en 6% joj in 2015 -20% -25% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Lat Am Azie LT-gem. Ook de productie-index van de mondiale PMI zwakt af in september naar 53,3 56 Nieuwe orders industrie - PMI index mondiaal Wereld handel Maar de PMI werkgelegenheid krijgt een licht impuls en neemt toe tot 51,1 56 Productie industrie - PMI index mondiaal 55 54 53 Groei wereldhandel stabiel en blijft onder zijn lange termijn gemiddelde hangen Werkgelegenheid industrie - PMI index mondiaal 54 53 53.3 53 52.9 52 52 52 51 51 51 51.1 50 neutraal 49 50 neutraal 49 48 2013 2014 neutraal 49 48 2012 50 2012 2013 2014 48 2012 2013 2014 4 Economisch Bureau Bron: Thomson Reuters Datastream, CPB, CBS PMI: activiteit onder druk in EU, China zwak en VS sterk PMI manufacturing - september 70 60 PMI output - september (index, 50 = neutraal) 50 40 30 20 10 0 Output 70 60 neutraal PMI nieuwe orders - september (index, 50 = neutraal) 50 40 30 20 10 0 Cijfers gecorrigeerd voor seizoensinvloeden Nieuwe orders neutraal Veel PMI’s voor de verwerkende industrie zwakte in september af. Van alle landen met een PMI reeks, hebben in september alleen Nederland, Italië en Frankrijk een verbetering op maandbasis laten zien. In alle overige landen (ook buiten Europa) zwakte de PMI voor de verwerkende industrie af. In Duitsland is de PMI zelfs onder de 50 punten uitgekomen en bij de PMI nieuwe orders staat de index zelfs op 48 punten. Nederland doet het relatief gezien nog goed. Maar gezien de nauwe relatie van Nederland met Duitsland zal het waarschijnlijk niet lang meer duren voordat we ook hier een afzwakking van de PMI gaan merken. 5 Economisch Bureau Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics PMI industrie NL stijgt licht in september 58 56 02 54 01 52 00 50 48 -01 46 -02 44 -03 42 2012 2013 PMI - werkgelegenheid PMI - productie PMI - voorraad ingekocht materiaal PMI - industrie (totaal) bijdrage in indexpntn van onderdelen PMI aan de wijziging van PMI totaal 03 2014 PMI - nieuwe orders PMI - levertijden PMI - Industrie (r.as) − De PMI index voor de verwerkende industrie nam in september licht toe: van 51,7 in augustus naar 52,2 in september. De index zit sinds december 2013 in een dalende trend en met deze lichte toename van de index is daar geen verandering in gekomen. Desondanks staat de index nog steeds boven de 50 punten. − Een index groter dan 50 punten betekent uitbreiding in activiteit. De vraag is nog op peil: zowel de export als de binnenlandse vraag doen het relatief goed. − In september droegen twee onderdelen bij aan de toename van de totaalindex: de nieuwe orders en de inkoopvoorraad. De overige onderdelen droegen licht negatief bij aan de totaalindex of bleven neutraal. De Purchasing Managers’ Index (PMI) van het NEVI is een verzamelingsindex gebaseerd op 5 individuele indexen met de volgende zwaarte verdeling: nieuwe orders (0,3), productie (0,25), werkgelegenheid (0,2), levertijden (0,15), voorraad ingekocht materiaal (0,1), met de levertijden index omgekeerd zodat de cijfers zich in een vergelijkbare richting bewegen. 6 Economisch Bureau Bron: NEVI, Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Nederlandse economie nog op herstelkoers (zie voor meer achtergrond en analyse de ‘Nederlandse Economie in Zicht’ op ABN AMRO Insights) Kerncijfers Nederlandse economie verwachtingen ABN AMRO 2012 2013 2014 2015 % mutaties BBP -1,6 -0,7 0,8 1,5 Particuliere consumptie -1,6 -1,6 -0,2 0,6 Overheidsconsumptie -0,7 -0,2 -0,2 -0,1 Investeringen -6,0 -3,9 2,0 3,8 Uitvoer 3,2 2,2 3,5 4,0 Invoer 2,8 1,0 3,2 4,2 Consumentenprijzen (CPI) 2,8 2,6 0,5 1,0 Lonen 1,6 1,2 1,2 1,6 Werkloosheid (% beroepsbevolking) 6,4 8,3 8,3 8,0 Idem internationale definitie 5,3 6,7 6,8 6,5 Lopende rekening (% BBP) 8,9 10,2 9,8 10,0 Saldo overheid (% BBP) -4,0 -2,3 -2,7 -2,1 niveaus Herziene cijfers zijn gecursiveerd, Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau - De Nederlandse economie lijkt haar herstelkoers vast te houden. Diverse indicatoren wijzen daarop. De risico’s die er zijn, lijken daar niet echt afbreuk aan te doen. - Aan de ene kant is er veel onzekerheid in de wereld en laten diverse buitenlandse economische barometers een daling zien. Maar daar staat tegenover dat de goedkopere euro en de lagere olieprijs een gunstig effect op de economie kunnen hebben. - Economische indicatoren suggereren dat de Nederlandse economie in de zomer verder is gegroeid. We gaan ervan uit dat de economie ook in het vierde kwartaal en daarna verder groeit, dankzij de uitvoer en de binnenlandse bestedingen. - We verwachten dat de wereldhandel verder toeneemt. Daarvan zal de uitvoer dankzij de goede concurrentiepositie profiteren 7 Economisch Bureau Bron: ABN AMRO Economisch Bureau Tegenwind voor de eurozone Duitsland 65 België PMI - nieuwe orders en export Duitse industrie 60 110 Frankrijk 55 Economisch sentiment 105 55 Het ABN AMRO basisscenario gaat ervan uit dat de economische groei in de eurozone gedurende de tweede helft van dit jaar verder aantrekt. PMI manufacturing 50 100 50 45 95 45 90 40 35 2012 2013 nieuwe orders 40 85 index: > 50 = expansie en < 50 = krimp 2014 export index : 100 = neutraal 80 2012 35 Groothandel machines & onderdelen 10 neutraal Vertrouwens indicator -30 -20 -40 saldo (%) ondernemers positief/negatief 130 2013 2014 ondernemingsklimaat voorraadniveau order ontwikkeling komende 3 mndn order ontwikkeling komende 6 mndn Nieuwe orders industrie index (2010 = 100) 110 90 2012 2013 2014 totaal kapitaal goederen consumptie goederen intermediaire goederen Economisch Bureau Vertrouwens indicatoren -20 -10 2012 2014 output nieuwe exp. orders -10 0 -20 2013 industrie, tot. nieuwe orders neutraal 0 0 20 2012 2014 Economisch sentiment neutraal 40 2013 saldo (%) ondernemers positief/negatief -30 2012 2013 2014 Industrie (totaal) Investerings goederen Intermediaire goederen 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 Sentiment orderpositie industrie saldo (%) ondernemers positief/negatief -50 2012 2013 2014 Vertrouwens indicator Economisch sentiment 20 Industriele orders enproductie 105 10 0 -20 95 -30 2012 2013 Export orders Binnenlandse orders 2014 Het economisch sentiment in België onder alle ondernemers is net onder zijn neutrale grens van 100 uitgekomen. Ook het vertrouwen onder industriële ondernemers is nog overwegend negatief. Maar daar sta wel tegenover dat het sentiment op de exportorders weer positief is. 100 -10 saldo (%) ondernemers positief/negatief Omdat de Duitse economie in het tweede kwartaal kromp en de eurozone stagneerde, is het niet vreemd dat er steeds meer werd gespeculeerd over een recessie in de eurozone. Het lijkt er echter sterk op dat de cijfers een overdreven zwak beeld schetsen. Beide dalingen volgden op relatief sterke cijfers voor juli. Bovendien constateerde het Duitse ministerie van economische zaken dat de gewijzigde schoolvakantieplanning de productiecijfers in augustus heeft gedrukt. -40 2012 90 2013 2014 Industrie orderportefeuille (saldo %, l.as) Industriele productie (index, r.as) Nederland exporteer in waarde het meeste naar Europa. Ruim driekwart van de uitvoer van goederen en diensten blijft binnen Europa. Qua goederenuitvoer is Duitsland onze belangrijkste handelspartner met een aandeel van circa 25% in de totale export van goederen naar Europa. Op afstand volgt de export naar België en Frankrijk met een respectievelijk aandeel van circa 12% en 8%. Ook Frankrijk behoorde in de afgelopen twee kwartalen tot de zwakke broeders. De PMI voor de verwerkende industrie staat nog steeds onder de 50 neutrale grens, maar laat wel lichte verbeteringen zien. Ook de vertrouwensindicatoren geven aan dat het sentiment nog te zwak is. Dit beeld wordt bevestigd door het pessimisme in de orderportefeuille. 8 Bron: Thomson Reuters Datastream Meeste industriële ondernemers nog positief Veel industriële ondernemers ervaren het ondernemingsklimaat in september nog als gunstig. Een aantal indicatoren geeft dit aan. De PMI voor de verwerkende industrie staat nog boven de 50 neutrale grens. Daarnaast staan vrijwel alle onderdelen van de PMI in september in gunstig territorium en ook boven hun lange termijn gemiddelde. Ook het oordeel over de orderportefeuille houdt stand in september. Daarnaast is het oordeel over het economisch klimaat in veel branches nog gunstig, met een uitschieter in de elektrische apparaten industrie. In de basismetaalindustrie is dit oordeel echter sterk negatief. Het producentenvertrouwen is afgezwakt en staat met -0,2 bovendien onder het lange termijn gemiddelde. PMI - industrie 58 PMI 56 Neutraal Vertrouwen, oordeel economisch klimaat en sentiment Consumentenvertrouwen Producentenvertrouwen Koopmoment duurzame goederen 20 54 52.2 6 4 2 0 -2 -4 -6 -8 -10 -12 0 52 50 -20 LT gem. = 51,6 48 46 -40 44 2012 -60 42 2012 2013 2014 saldo (%) ondernemers positief/negatief 2011 2012 2013 2013 2014 Ontwikkeling orderportefeuille 2014 Verwachting toekomstig productie niveau 54 52 50 48 46 44 42 40 38 Langetermijn gem. Niveau september 24 20 16 12 8 4 0 -4 -8 -12 -16 -20 -24 Oordeel economisch klimaat augustus 40 Productie (saldo (%) ondernemers positief/negatief) september 20 0 -20 -40 2012 2013 2014 Cons. goederen Duurz. cons. goederen Intermediaire goederen Investeringsgoederen 9 Economisch Bureau Bron: CBS, NEVI, ABN AMRO Economisch Bureau Productiegroei industrie houdt stand in augustus Omzet (totaal) -6% -7% Transport Metaalproducten -6% 7% -9% 5% -7% 4% Rubber- en kunststof -5% -2% Chemie 2% -6% 1% -5.4% -20% -5% % j-o-j juli 2014 augustus 2014 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% Metaalproducten 5% -18% -4% -4% -4% -8% -3% 10% INDUSTIE Elektrische app. 0.5% -7.6% 5.3% -4.2% 3.4% Rubber- en kunststof 3.8% 3.7% -1.9% -0.6% -1.5% -2.0% -6.5% Textiel -5% -7.6% 2.2% -1.8% 1.2% INDUSTRIE 0% 20% -20% % j-o-j omzet buitenland augustus juli 2014 14.5% 5.4% -0.5% Basismetaal Kleding* -7% -1.1% -20% 6.4% Chemie 2% Textiel Machines Metaalproducten -7% -7% Rubber- en kunststof -2.7% -2.1% Elektrotechnisch -12% 1.3% -3.5% Transport -6% Basismetaal Productie Meubels -8% Chemie -1% Textiel INDUSTIE Machines -16% Basismetaal 2% Meubels Transport -4% Machines Seizoenspatroon sinds 2004 2.0% Omzet (binnen-/buitenland) 1% Meubels 2.5% % groei joj De industriële productie nam toe met 1,4% joj in augustus. Hiermee volgt de industriële productie in Nederland niet de dalende lijn die recentelijk in Duitsland is ingezet. Tot en met augustus is de gemiddelde industriële productiegroei uitgekomen op 2,0% op jaarbasis. De stijging van de productie was vooral als gevolg van de sterke productiegroei in de machineindustrie. Ook de toename van de productie in de basismetaal droeg bij aan de groei. In de overige branches daalde de productie in augustus, waarbij de grootste daling voor rekening kwam van de elektrische apparatenindustrie. Onze eerdere jaarprognoses hebben we begin oktober licht naar beneden bijgesteld: van 3,0% naar 2,5% op jaarbasis. 1.4% 0% % j-o-j 20% augustus 2014 * = data juli vs juni Economisch Bureau 10 Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau Bezettingsgraad NL nog op relatief laag niveau Bezettingsgraad onder LT-gemiddelde 88 Basismetaal en rubber/plastic positief 70 86 80 78 78.5 60 84 82 78.8 Rubber en plastic Hoog: 86.1 77.3 Papier en print Langetermijn gemiddelde: 82.4 Gemiddelde sinds Lehman: 78.6 76 74 85.1 50 Laag: 74.4 40 80.2 Metaalproducten 30 Machines 20 Cons. goederen 10 Chemie 80.3 81.1 84.6 77.9 82.9 72 70 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 68 TOTAAL Hoog Sinds Lehman Langetermijn gemiddelde Laag PMI Capacity Utilisation (r.as) 79.8 82.2 81.9 Basismetaal 77.0 72 74 76 78 Bezetting % Q3 2014 80 82 84 86 Langetermijn gem. − De bezettingsgraad in Nederland is aan het begin van het derde kwartaal afgezwakt. Van 80,2% in het tweede kwartaal naar 79,7% in het derde kwartaal. De PMI bezettingsgraad staat alweer 5 kwartalen (of om precies te zijn 14 maanden) boven de 50 punten, wat duidt op een verdere versterking van de bezettingsgraad. Deze index is echter een weergave van de bezettingsgraad ontwikkeling bij de grotere industriële bedrijven in Nederland. − Ondanks dat de daling beperkt is en een dergelijke (kleine) correctie in de historie wel vaker is voorgekomen, is de daling toch enigszins teleurstellend, zeker in deze fase van de economie. Bij een herstellende economie neemt de vraag naar industriële producten en investeringsgoederen immers toe, waardoor de bezettingsgraad van machines wordt opgevoerd en de gebruiksintensiteit van de machines stijgt. − Momenteel staat de bezettingsgraad in de basismetaalindustrie ruim boven zijn lange termijngemiddelde. Ook de bezettingsgraad in de rubberen kunststofindustrie is boven zijn LT-gemiddelde uitgestegen, maar hier is het verschil nog beperkt. Terwijl veel branches nog ver onder het LT-gemiddelde zitten, is de bezettingsgraad in de metaalproductenindustrie goed aan het herstellen. 11 Economisch Bureau Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics Arbeidsmarkt industrie laat gevarieerd beeld zien 3 Uitzenduren industrie neemt toe (max. is 3 en min is -3) ondernemers optimistisch 2 uitzenduren in % 1 0 -1 -2 ondernemers pessimistisch -3 2007 2008 2009 Totaal Bouwnijverheid 2010 2011 2012 2013 2014 Industrie Commerciële dienstverlening 40 70 30 65 20 60 10 55 0 50 -10 45 -20 40 -30 35 -40 PMI werkgelegenheid (>50 = expansie) Vacature-indicator zwakt af 30 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Uitzenduren industrie (l.as, % joj) PMI-werkgelegenheid (r.as) − In september is de vacature-indicator weer onder de nul uitgekomen. Vijf maanden stond de indicator licht in de plus, maar kon die stand niet vasthouden of verder uitbreiden. De index werd in september vooral gedrukt door de daling van het sentiment in de industrie en in de dienstensector. De ondernemers in de bouwsector bleken juist meer optimistisch. Van de drie genoemde sectoren heeft de dienstensector het zwaarste gewicht. − Het aantal uitzenduren van flexwerkers in de industrie zit nog steeds in de lift. In de 9e periode nam het aantal uitzenduren met 8% joj toe. Daarentegen nam de PMI over werkgelegenheid verder af. Ondanks dat de relatie tussen de twee indicatoren door de tijd heen groot is, ontwikkelingen de twee reeksen zich nu in tegengestelde richting. − Het toenemen van het aantal uitzenduren staat in verband met de broosheid van de Nederlandse economie en die van de eurozone. Ondernemers willen in dist stadium niet al te veel risico nemen en bouwen zij eerst een flexibele schil op, om eventuele onvoorziene schokken in de economie op te kunnen vangen. 12 Economisch Bureau Bron: CBS, ABU, NEVI, Markit Economics Faillissementen neemt in sept. toe met 34% m-o-m 120 Industrie, totaal (sept. 2014): - maandbasis: 34% - jaarbasis: 18% - jan. t/m sept. (joj): -33% 100 Overig 80 Meubelindustrie Transportmiddelenindustrie 60 Machine-industrie Elektrische apparatenindustrie 40 Elektrotechnische industrie aantal Metaalproductenindustrie Basismetaalindustrie 20 Rubber- en kunststofindustrie Chemische industrie 0 2012 2013 2014 Voedingsmiddelenindustrie Tot en met september is het aantal faillissementen gedaald met 33% j-o-j − In september zijn in totaal 47 industriële bedrijven failliet gegaan. Ten opzichte van augustus is dit een toename van 34%. Vergeleken met het aantal faillissementen in september 2013 is het aantal faillissementen toegenomen met 18%. En tot slot is het aantal faillissementen tot en met september gedaald met 33% op jaarbasis. − In augustus vonden de meeste faillissementen plaats in de metaalproductenindustrie (8), de meubelindustrie (8) en in de rubber- en kunststofindustrie (5). Deze drie samen vormen bijna 45% van het totaal aantal faillissementen in september. 13 Economisch Bureau Bron: CBS Prijzen in basismetaalmarkten onder druk door US dollar 45 Kunststof (USD/Mt) 2,000 1,800 35 1,600 20 1,000 15 10 5 PET Door de sterkere dollar heeft de prijs van koper terrein verloren. In tegenvaluta nemen de kosten toe en daalt de vraag. 8,900 Ook de aluminiumprijs staat onder druk van de US dollar. Na de piek eind augustus is de winst snel verdampt. 2,400 Koper (USD/t) jan-12 De mondiale staalprijs heeft nog steeds te verduren van overcapaciteit en relatief zwakke vraag. Dit drukt de prijs 700 Global steel (HRC, USD/t) Aluminium (USD/t) 2,300 8,400 0 jul-14 apr-14 jan-14 okt-13 jul-13 apr-13 jan-13 jul-12 okt-12 jan-12 jul-14 apr-14 jan-14 okt-13 jul-13 apr-13 jan-13 jul-12 okt-12 jan-12 apr-12 90 apr-12 600 2,200 jul-14 PVC okt-14 Polystyrene jan-14 800 95 apr-14 100 1,200 jul-13 105 25 okt-13 110 30 1,400 jan-13 115 apr-13 120 EU/NL aardgasprijs (TTF, Euro/KwH) 40 jul-12 Olie (brent, USD/bbl) 125 De aardgasprijs in Europa zit sinds midjuli in een opwaartse trend en is inmiddels gestegen met 35%. okt-12 130 Dalende olieprijzen hebben hun effect op kunststofprijzen. Vrijwel alle kunststofprijzen redelijk zijn licht afgenomen. apr-12 Door de zwakke vraag, voldoende aanbod en een aansterkende US dollar is de prijs van olie gedaald. 650 2,100 7,900 2,000 7,400 600 1,900 550 1,800 6,900 1,700 jul-14 apr-14 jan-14 okt-13 jul-13 apr-13 jan-13 okt-12 jul-12 jan-12 jul-14 apr-14 jan-14 okt-13 jul-13 apr-13 jan-13 okt-12 jul-12 apr-12 apr-12 500 1,600 jan-12 jul-14 apr-14 jan-14 okt-13 jul-13 jan-13 apr-13 jul-12 okt-12 jan-12 apr-12 6,400 14 Economisch Bureau Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau Oordeel industriële ondernemers naar regio’s 78,2% 80,9% > 79,7% = 79,7% < 79,7% 83,9% 82,9% 74,8% 79,3% 81,4% 79,6% (saldo pos./neg. ondernemers) (saldo pos./neg. ondernemers) 0,7% > 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5% -13,6% 3,6 -4,4% 12,2% Nederland: - augustus: 2,0% - september: 1,0% 79,6% -2,0% 1,7% > 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5% Nederland: - augustus: -3,6% - september: -1,6% 5,1% -7,3% 1,1% -13,6% 9,7% 0,5% 4,6% -2,1% -1,8% -5,8% -6,6% 76,8% 78,1% Personeelssterkte NL (industrie) Economisch klimaat NL (industrie) Bezettingsgraad Nederland: - juli: 79,7% 4,9% -0,7% 7,8% 4,1% 79,8% 4,0% -0,5% Bron: CBS Totale orderpositie (industrie) Totale buitenlandse orderpositie (industrie) (saldo pos./neg. ondernemers) -18,5% > 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5% -13,5% -7,8% -5,2% -1,5% Nederland: - augustus: -8,9% - september: -9,3% -3,3% -12,2% -12,8% -2,5% (saldo pos./neg. ondernemers) -15,4% > 5% tussen 0-5% neutraal tussen 0 en min 5% < -5% 3,1% -9,9% 3,1 > 5 maanden 4-5 maanden 3-4 maanden 2-3 maanden 0-2 maanden 1,6 4,2 2,6 -6,1% 3,4 -1,8% -2,0% -8,7% 1,3% -9,9% -14,5% Nederland: - augustus: -4,9% - september: -6,5% -14,8% -6,7% Orders in maanden werk NL (industrie) -6,2% 4,4 -2,9% 3,7 -12,5% 3,8 5,4 2,6 3,7 3,2 Nederland: - augustus: 3,5 maanden - september: 3,6 maanden 15 Economisch Bureau Bron: CBS Overige informatie & disclaimer Voor meer informatie over deze sector, neem contact op met: Casper Burgering Senior sector econoom Industrie & industriële metalen ABN AMRO Economisch Bureau tel: 020 383 26 93 e-mail: [email protected] http://nl.linkedin.com/in/casperburgering ABN AMRO Economisch Bureau op internet www.abnamro.nl/economischbureau https://twitter.com/CasperBurgering Disclaimer: Copyright 2014 ABN AMRO and affiliated companies (“ABN AMRO”), Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP Amsterdam / PO Box 283, 1000 EA Amsterdam, The Netherlands. All right reserved. This material is provided to you for information purposes only. Before investing in any product of ABN AMRO Bank NV, you should inform yourself about various consequences that you may encounter under the laws of your country. ABN AMRO Bank NV has taken all reasonable care to ensure that the information contained in this document is correct but does not accept liability for any misprints. ABN AMRO Bank NV reserves the right to make amendments to this material. This material which is subject to change without notice is provided for informational purposes and should not be construed as a solicitation or offer to buy or sell any securities or related financial instruments. While ABN AMRO makes reasonable efforts to obtain information from sources, which it believes to be reliable, ABN AMRO makes no representation or warranty of any kind, either express or implied as to the accuracy, reliability, up-to-dateness or completeness of the information contained herein. Nothing herein constitutes an investment, legal, tax or other advice nor is it to be relied on in any investment or decision. Certain services and products are subject to legal restrictions and therefore may not be available for residents of certain countries. You should obtain relevant and specific professional advice before making any investment decision. The past performance is not necessarily a guide to the future result of an investment. The value of investments may go up or down due to various factors including but not limited to changes in rates of foreign exchange and investors may not get back the amount invested. ABN AMRO disclaims any responsibility and liability whatsoever in this respect. 16 Economisch Bureau
© Copyright 2024 ExpyDoc