groei, durfkapitaal
fk it l & b
bedrijfsovername
d ijf
Top 50
Business
valuation
+
CROWDFUNDING
Serieuze tool voor
de overnamemarkt?
DEAL OF THE YEAR
Onderhandelen met een
Japanse strategische koper
INTERNATIONAAL
Nederlands online voetbalgame
verovert de wereld
Şerif Aktürk
Van Turkse immigrant tot grootste
producent van fetakaas in Europa
BEDRIJFSOVERDRACHT
Nu de markt weer aantrekt:
hoe zit het met uw exit-strategie?
voor professionele ondernemers
MRT/APR 2014 / € 9,95
SPECIAL
Nationale
Overname Dag
24 april 2014
Alles over het (ver)kopen van een bedrijf in één dag!
www.nationaleovernamedag.nl
Kennispartners:
‘Bedrijfsoverdracht is een planbaar proces.
Wie gaat er in 2015 uw bedrijf overnemen?’
Aldebert Wiersinga, managing partner Value Creation & Company
Te vaak laten kopers of verkopers van een bedrijf zich leiden door emoties of de waan van de
dag. Bedrijfsoverdracht is een planbaar proces, waarin u zelf de route en timing kunt bepalen.
Nationale Overname Dag 2014
Kom naar het grootste kennis- en netwerkevent voor kopers en verkopers van een bedrijf in
Nederland. U ontmoet ruim 200 collega-ondernemers, investeerders en ervaringsdeskundigen.
In 10 verschillende workshops krijgt u antwoord op de volgende vragen:
✓ Hoe
vind u een koper of verkoper?
✓ Hoe waardeert en beoordeelt uw een bedrijf?
✓ Wat is er nog mogelijk met bancaire financiering?
✓ Welke regelingen biedt de overheid?
✓ Wat zijn belangrijke juridische en fiscale aspecten?
✓ Op welke manier kan een participatiemaatschappij uw helpen?
Informatie & inschrijven
De Nationale Overname Dag vindt plaats op donderdag 24 april in Kasteel de Vanenburg
in Putten. Kijk voor meer informatie over het programma, workshop en sprekers op
www.nationaleovernamedag.nl
Sprekers
Michiel Muller
Fashiolista.com
Aldebert Wiersinga
Value Creation & Company
Frank Krake
ex Bukatchi Tuinmeubelen
Daarnaast met Luc Daemen (Grant Thornton), Roland Hoekstra (JAN), Robin Horstman (DVDW Advocaten), Ralf Hovenga (Pan-Oston),
Anne Huitema (BuyInside), Pieter van Loo (RvO), Rolf Metz (Ecart), Ferry Nahon (Marktlink), René Otten (ABN AMRO),
Vincent Pastoor (Marktlink), Paul van Ravenzwaaij (JAN), Laura Schagen (BuyInside), Natascha Szilágyi (RvO), Arjan Visser (Grant Thornton),
Hugo Westerink (ABN AMRO), Mark Zwijnenburg (Blooming)
De grootste onafhankelijke
bedrijfsovername specialist
Bent u op zoek naar een bedrijf dat te koop staat en geschikt is voor u
of denkt u er juist aan uw eigen bedrijf te koop te zetten? Dan bent u bij
Marktlink Fusies & Overnames aan het juiste adres. Wij zijn adviseur bij
de aan- en verkoop van bedrijven zowel nationaal als internationaal. Wij
begeleiden zowel kopers (MBI, Strateeg of PE) als verkopers bij het totale
proces van het zoeken naar partijen, dealmaking, financiering tot de
(juridische) afronding. Op basis van onze ervaring en pragmatische aanpak
brengen wij 95% van de opdrachten die wij oppakken samen met de
www.marktlink.nl
betreffende ondernemer tot een goed einde!
Amsterdam | Deventer | Gouda
INHOUD
26 Dossier Internationaal
Gamebasics uit Zoetermeer verovert met
haar Online Soccer Manager miljoenen voetballiefhebbers in alle uithoeken van de wereld.
14 Early Exits
18 Q&A Frank Krake
Een exit-strategie is geen bijzaak, stelt de
Canadese investeerder, overnameadviseur en ‘exit
coach’ Basil Peters. Het hoort een vast onderdeel te
zijn van het businessplan.
Hij ging in 12 jaar ondernemerschap door
diepe dalen, maar bleef overeind en wist uiteindelijk
zijn bedrijf Bukatchi Outdoor Lifestyle succesvol te
verkopen. Krake schreef er een boek over en geeft
lezingen en presentaties door het hele land.
20 Rondetafel Rotterdam
39 special Bedrijfsoverdracht
Met de haven als internationale aanjager leeft de Rotterdamse economie weer op. Een
gesprek met drie adviseurs over de economie, de haven en de overnamemarkt in de Rotterdamse regio.
De ideale koper is een jonge oud-ondernemer die zijn bedrijf verkocht en daardoor het geld
en ervaring heeft om nog een keer een rondje te
maken. + Business Valuation 50
maart/april 2014 | brookz | 05
COLOFON
select
08 Deal of the Year
Van Oers Corporate Finance wint
eerste DCFA Award
15 Nieuws
Crowdfunding serieus nancieringsinstrument overnamemarkt? Innovatie eigen vernieuwing eerst Nationale
Overname Dag bepaal uw eigen
exit-strategie
Brookz
is een uitgave van
C365 Business Media
Science Park 400
1098 XH Amsterdam
Uitgever/hoofdredacteur
Peter Rikhof
Eindredactie
Wietze Willem Mulder
Vormgeving
Wonderworks, Heemstede
Basisontwerp
Marjolein Rams
15
40
deals
24 deal 01
Marcus Gillioen
Flex-Film International
26 deal 02
Şerif Aktürk
Özgazi
Adverteren
[email protected]
62 Verkoopprofielen
Online
Wietze Willem Mulder
06 Colofon
07 Voorwoord
06 | brookz | maart/april 2014
Marketing
Alex Turkawski
vraag & aanbod
elk nummer
42
Medewerkers
Mark van Baal, Peter Bak,
Marcel Bakker, Miloe van Beek,
Willemijn van Benthem,
Martine Berendsen, Martin Dijkstra,
Rob Hartgers, Dennis Mensink,
Wietze Willem Mulder,
Koos Plegt, Sietske Raaijmakers,
Koen van Santvoord,
Marco van Veelen, Simon de Wilde
Abonneren
Een lidmaatschap op Brookz
kost €199 (ex btw). Abonnementen
lopen tot wederopzegging tenzij u
uiterlijk 1 maand voor het aflopen
van het abonnement hier schriftelijk
van afziet. Voor vragen over
abonnementen kunt bellen met
0900-ABOLAND of 0900-226 52 63
(€ 0,10 per minuut)
©2014 C365 Business Media.
Niets uit deze uitgave mag op welke
wijze dan ook worden gekopieerd of
verveelvuldigd zonder schriftelijke
toestemming van de uitgever.
redactioneel
PETER RIKHOF
Exit-strategie
die een nieuw
bedrijf beginnen (zelf starten of in de vorm van
een overname), staan maar zelden stil bij de
vraag hoe, of op welke termijn, ze er weer willen
uitstappen. Dat is begrijpelijk, want het voelt natuurlijk een beetje als op de
ONDERNEMERS EN INVESTEERDERS
trouwdag alvast nadenken over de scheiding.
Toch zijn er een aantal goede redenen om dat wel te doen. Op de eerste plaats is een
(ctieve) exit-datum een concreet doel om de komende jaren naar toe te werken. Het
geeft duidelijkheid en richting voor de vele kleine, maar ook grote beslissingen die u als
ondernemer nou eenmaal moet nemen. Daarnaast is – met name voor veel internet- en
technologiebedrijven – de levenscyclus vele malen korter geworden. Waar vroeger werd
gedacht in termen van tien jaar om een serieus bedrijf op te bouwen, worden bedrijven
nu soms al binnen enkele jaren of zelfs maanden verkocht.
Verderop in dit nummer een interview met Basil Peters, een Canadese investeerder,
overnameadviseur en auteur van het boek ‘Early Exits’. Volgens Peters moeten ondernemers en investeerders – uitgaande van de gedachte dat je een bedrijf op het hoogtepunt
wilt verkopen – veel eerder en structureler nadenken over de exit. De crux is om niet passief te wachten totdat een overnamekandidaat zich spontaan meldt. Op dat moment is
het meestal al te laat, waarschuwt Peters. En de gevolgen kunnen ernstig zijn: een bedrijf
dat ‘over the hill’ is, is minder aantrekkelijk op de arbeidsmarkt, minder aantrekkelijk
voor investeerders en in veel gevallen, minder winstgevend.
Peters pleit er voor om de exit-strategie een vast onderdeel te laten zijn van het businesplan. Want volgens hem zijn strategische beslissingen en eigenlijk het hele management van een bedrijf niet los te zien van de exit-strategie. Weten hoe en wanneer je wilt
verkopen, is volgens Peters zelfs de ruggengraat van de algehele strategie.
Een meer dan interessante gedachte. Want een geplande exit zal ongetwijfeld tot een
hogere verkoopopbrengst leiden dan doorgaan totdat u er als ondernemer of investeerder bijvoorbeeld geen zin meer in heeft. Kortom, hoe zit het met uw exit-strategie?
Peter Rikhof
uitgever/hoofdredacteur
FOTO: SIETSKE RAAIJMAKERS
[email protected]
PS: Op de Nationale Overname Dag op donderdag 24 april
gaan we in een aantal sessies uitgebreid in op hoe u als
ondernemer of investeerder kunt toewerken naar een planbare exit. Kijk op www.nationaleovernamedag.nl
maart/april 2014 | brookz | 07
select
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
Crowd casino
CROWDFUNDING IS HOT;
bijna dagelijks wordt
er een nieuw platform gelanceerd. Maar hoe
geschikt is deze nancieringsvorm voor een
bedrijfsovername? ‘Ik ben nog geen deal tegenkomen die genancierd is met geld van
een crowd.’
M
et de oprichting van branchevereniging Nederland Crowdfunding vorige maand wordt
de crowdfundingmarkt steeds professioneler. Hoewel dit publiekelijk geld ophalen in eerste instantie is weggelegd voor
kunstenaars, goede doelen en start-ups,
komen er tegenwoordig meer en – qua bedragen – grotere succesverhalen naar buiten. In 2013 is er volgens consultancybu-
maart/april 2014 | brookz | 9
select
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
NIEUWS
DEALS
Q&A
STRATEGIE
‘Mijn gevoel zegt dat crowdfunding niet zo’n vlucht
zal nemen dat het een substantieel onderdeel wordt’
reau Douw&Koren namelijk 32 miljoen
euro via de verschillende crowdfundingplatforms opgehaald, tegenover ‘slechts’
14 miljoen euro een jaar eerder. De verwachting is dat deze groei zich in 2014
doorzet.
Informal investors
Maar hoe past crowdfunding in het nancieringsplaatje bij een bedrijfsovername?
‘Ondernemers moeten crowdfunding niet
zien als vervanging van alle andere nancieringsopties’, aldus directeur Carlo van
der Weg van Credion, die ondernemers
helpt bij hun nancieringaanvraag. ‘Geld
ophalen via crowdfunding is dan een puzzelstukje, naast eigen inbreng, een banklening en een nanciële bijdrage van de
verkoper, dat ontbreekt om de deal nancieel rond te krijgen.’
Volgens Van der Weg gaat crowdfunding de komende jaren ook een rol spelen
bij overnames van boven de miljoen euro.
De reden daarvoor is dat de totale crowd
steeds groter in omvang en kapitaal
wordt. Van der Weg: ‘Crowdfundingplatforms richten zich nu vooral op de particuliere spaarder, maar je ziet dat informal investors zich ook gaan aansluiten.
En deze investeerders leggen natuurlijk
grotere bedragen op tafel.’
Tegenprestatie
Het bekendste overnameverhaal met behulp van crowdfunding is een Gronings
accountantskantoor maart vorig jaar. De
eigenaar van dit kantoor raakte op leeftijd, maar er was geen opvolging voorhanden. Een partner van Online Accountants
MKB (OAMKB) wilde daarom dit kantoor
overnemen. Rabobank was bereid om het
onroerend goed en inventaris voor
400.000 euro te nancieren, maar een
banklening voor de goodwill kreeg de koper niet. Hij besloot om via Geldvoorelkaar.nl dit bedrag van ongeveer 100.000
euro te laten nancieren door een crowd.
De teller begon al snel te lopen en in bijna
twee dagen had OAMKB het benodigde
bedrag van een ton opgehaald bij 188
deelnemers. Concreet betekent dit voor
de koper een lening tegen acht procent
rente per jaar met een looptijd van 60
maanden, waar hij persoonlijk borg voor
staat.
‘Wanneer een bank al akkoord heeft gegeven, kweekt dat natuurlijk vertrouwen’,
zegt mede-oprichter Edwin Adams van
Geldvoorelkaar.nl, het grootste crowdfundingplatform van ons land. Hij voorziet ook een stijging van het aantal overnamedeals deels genancierd door een
crowd, omdat crowdfunding als nancieringsinstrument inmiddels op het netvlies komt bij kopers, verkopers en overnameadviseurs. ‘Bedrijven die worden
overgenomen hebben een nanciële historie, dus dat is minder risicovol dan een
start-up. Dat soort bedrijven zijn erg interessant voor onze crowd, want met een
Lening of aandelen?
Een ondernemer kan in verschillende vormen geld ophalen via crowdfunding. Naast
donaties (geen tegenprestatie), sponsoring (kleine tegenprestatie) en voorverkoop (korting
op product/dienst), komt het bij een bedrijfsovername meestal uit op een lening of het
verstrekken van aandelen.
Lening: de ondernemer betaalt de aflossing van de lening tegen een bepaald rentepercentage, gedurende een vooropgestelde periode. De ondernemer staat vaak persoonlijk borg
voor deze lening.
Aandelen: de ondernemer verkoopt een deel van zijn aandelen. Alle nieuwe aandeelhouders verzamelen zich in een coöperatie en er wordt één persoon naar voren geschoven die
de belangen behartigt van deze coöperatie.
10 | brookz | maart/april 2014
startende ondernemer kan het nog alle
kanten op.’
De kopende ondernemer van het accountantskantoor weet bovendien op een
slimme manier een schare ‘fans’ achter
zich te krijgen. Iedere particulier die 250
euro inlegt, krijgt een gratis beoordeling
van de aangifte inkomstenbelasting. Iedere ondernemer die datzelfde bedrag op
tafel legt, krijgt een gratis adviesgesprek
over de nanciële situatie van zijn onderneming. Adams: ‘Het is natuurlijk geen
app-maker of snoepfabriek, maar door
zo’n tegenprestatie kun je al snel een
crowd aan je binden. Dat zijn mensen die
in jou en jouw bedrijf geloven, dus zijn ze
ook een potentiële klant.’
Financieringsplaatje
Optimisme alom, maar hoeveel bedrijfsovernames worden er daadwerkelijk
(deels) genancierd door crowdfunding?
‘In de praktijk ben ik, of mijn collega’s, het
nog niet tegengekomen’, concludeert specialist bedrijfsovername René Otten van
ABN AMRO. Hij erkent dat de bank tegenwoordig wat minder riant krediet verstrekt, maar Otten ziet bij bedrijfsovernames die leemte nog niet opgevuld worden
door crowdfunding. Ook niet in de komende jaren. ‘De wereld verandert snel,
maar mijn gevoel zegt dat crowdfunding
bij de grotere overnamedeals niet zo’n
vlucht zal nemen dat het een substantieel
onderdeel wordt van het totale nancieringsplaatje. Mogelijk ligt dat wat anders
bij de relatief kleinere transacties.’
Daarbij vraagt de bankman zich af hoe
een koper dit praktisch regelt, want overnamedeals spelen zich meestal achter de
schermen in alle vertrouwelijkheid af.
Maar volgens Adams is dat geen enkel
probleem, want het is de koper die op
zoek gaat naar nanciering en niet het
bedrijf dat te koop staat. ‘Als koper kun je
vertellen om wat voor soort bedrijf het
gaat, zonder naam en rugnummer te noemen.’ Van der Weg valt hem bij: ‘Kopers
twijfelen wel eens om kapitaal via zo’n
platform op te halen. Maar het is zonde
als daardoor de deal niet doorgaat.’
tekst WIETZE WILLEM MULDER
Onderzoek
Innovatie
SLECHTS EEN OP DE
ACHT MKB-bedrij-
ven heeft de afgelopen drie jaar zelf
geïnnoveerd.
D
it blijkt uit een onderzoek van
onderzoeksbureau Panteia
onder circa 2.000 MKB-bedrijven. Uit het onderzoek blijkt dat
29% van deze bedrijven in de voorgaande drie jaar bestaande technieken, apparatuur of software substantieel voor eigen gebruik heeft
aangepast en 7% van de bedrijven
heeft in dezelfde periode geheel nieuwe technieken, apparatuur of software ontwikkeld voor eigen gebruik.
Volgens de onderzoekers is er pas
sprake van gebruikersinnovatie wanneer een bedrijf bestaande technieken, apparatuur of software (substantieel) heeft aangepast om die meer
geschikt te maken voor eigen gebruik
óf geheel nieuwe technieken, apparatuur of software voor eigen gebruik
heeft ontwikkeld, die niet op de markt
te verkrijgen zijn. Op basis van deze
formule concluderen de onderzoekers
dat 16% van de bedrijven in het MKB
in de voorgaande drie jaar gebruikersinnovaties heeft gerealiseerd.
Bij het grootste deel van gebruikersinnovatie gaat het om aanpassingen. Onder het grotere MKB realiseren
relatief
meer
bedrijven
gebruikersinnovaties dan onder het
kleinere MKB. Qua aard van de gebruikersinnovaties gaat het bij de
helft om software, bij 29% om hardware en bij 18% om administratieve
systemen. Er blijkt een sterke samenhang tussen de ‘klassieke’ innovatie
en de mate van gebruikersinnovatie.
‘Klassiek’ innovatieve bedrijven doen
ook vaker aan gebruikersinnovatie.
Event
Nationale Overname Dag 2014
WIE WORDT DE VOLGENDE KOPER van uw bedrijf?
Zowel kopers als verkopers moeten veel
eerder nadenken over hun exit.
D
e MKB-overnamemarkt klimt
langzaam weer uit het de dal, de
deals komen weer op gang. Alle
reden om u voor te bereiden op een eventuele koop of verkoop van een bedrijf.
Vreemd genoeg laten zowel kopers als
verkopers van een bedrijf zich nog te vaak
leiden door emoties en de waan van de
dag. Terwijl het kopen of verkopen van
een bedrijf in principe een planbaar proces is, waarin u zelf de route kunt bepalen.
Wie dit jaar of in 2015 de markt op wil om
te kopen of te verkopen, zal dus nu in actie
moeten komen.
Deze gedachte staat centraal tijdens
de 6e Nationale Overname Dag, het jaarlijkse kennis- en netwerkevent voor (potentiële) kopers en verkopers van bedrijven. De Nationale Overname Dag vindt
dit jaar plaats op donderdag 24 april in
Kasteel de Vanenburg in Putten. Naast
presentaties van ondernemer en investeerder Aldebert Wiersinga – Het
1000-dagen plan voor een planbare exit
– en het unieke verhaal van ondernemer
Frank Krake – Van faillissement tot succesvolle verkoop – zijn er meer dan tien
verschillende workshops over alle aspecten van een bedrijfsovername. Daarnaast
is de Nationale Overname Dag uiteraard
een uitgelezen mogelijkheid om te netwerken met collega-ondernemers en alle
relevante partijen waaronder ABN
AMRO, BuyInside, Ecart Invest, Jan
Overnames & Waarderingen, Marktlink
Fusies & Overnames, DVDW Advocaten,
en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Aan het eind van de middag zullen vijf geselecteerde kopers en verkoper
svoor het publiek in de zaal een korte presentatie houden over het bedrijf dat ze
zoeken of dat ze willen verkopen. Na afloop kan er tijdens de borrel en het dinerbuffet nog uitgebreid worden nagepraat.
Kijk voor meer informatie en inschrijving op
www.nationaleovernamedag.nl
maart/april 2014 | brookz | 11
select
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
NIEUWS
DEALS
Q&A
STRATEGIE
DCFA Award 2014
van de DCFA Deal of the
Year Award was een succes. Na een spannende nale kwam Van Oers Corporate Finance
als winnaar uit de bus. ‘Een ultiem voorbeeld
van hoe goed teamwork een gecompliceerde
deal over de streep kan trekken.’
DE EERSTE VERKIEZING
J
e zult maar midden in een verkooptransactie zitten van een vleesverwerkend bedrijf en er breekt een
paardenvleesschandaal uit. Het overkwam Alexander den Boer en Winand
Leenaars, beiden adviseur bij Van Oers
Corporate Finance, tijdens het verkooptraject van vleesverwerker Henningsen
uit Waalwijk. Als extra complicerende
factor speelde ook nog mee dat de adviseurs te maken hadden met een Japanse
strategische koper en vier aandeelhouders, waarvan twee vertrekkende en twee
blijvende. Dit alles vereiste uiteraard de
nodige diplomatie en sturing om alle neuzen dezelfde richting op te krijgen. Maar
na bijna een jaar van onderhandelen – in
Japan betekent “ja” niet “ja, akkoord”
maar “ja, we begrijpen je en denken er
over na” – werd op 28 november vorig
jaar Henningsen Nederland verkocht aan
het Japanse Ariake. Een deal waarmee de
Japanners, die al verwante fabrieken bezitten in België en Frankrijk, meer greep
krijgen op de Europese markt.
Teamwork
Maar ook een deal die, door het overwinnen van alle problemen en complicaties,
voor de Dutch Corporate Finance Association (DCFA), voldoende reden was om
12 | brookz | maart/april 2014
uitgeroepen te worden tot de eerste
DCFA Deal of the Year Award. Vooral ook
omdat verkooptransactie van Henningsen – in de woorden van juryvoorzitter
Peter Paul de Vries – ‘een ultiem voorbeeld is van hoe goed teamwork een gecompliceerde deal over de streep kan
trekken’.
En dat was volgens DCFA-bestuurslid
Arne Hamers (ABN AMRO Participaties)
precies de reden waarom de netwerkvereniging voor nanciële professionals deze
verkiezing organiseerde. Hamers: ‘Het
ging bij deze verkiezing niet om de omvang van de transactie. De jury heeft
vooral gekeken naar welke creatieve oplossingen zijn bedacht om de deal tot een
goed einde te brengen en in hoeverre
deze oplossingen ook een multidisciplinair karakter hadden.’
Naast Van Oers waren ook de verkoop
van Hotraco (onder meer Robèrt Meijer
van Bol Corporate Finance) en de management buy-out van Tradinco (onder
meer Robert De Boeck en Tobias Taminiau van Antea Participaties) genomineerd. Daarnaast was er nog een eervolle
vermelding voor Albert Bos en Jurgen
van Olphen van TransEquity Network
voor hun begeleiding van een doorstart
uit een faillissement, waarbij gebruik
Alexander den Boer, Van Oers Corporate
Finance (L), en Hans Minnaar, voorzitter
DCFA
werd gemaakt van een prepack-constructie (Breure Plantdeco).
Geslaagd
Hamers, die samen met Peter Paul de
Vries (Value8) en Peter Rikhof (Brookz)
ook in de jury zat, was aangenaam verrast
door de kwaliteit van de inzendingen
voor deze eerste DCFA Award. ‘We hielden na een eerste selectie tien kwalitatief
goede cases over, variërend in dealsize
van twee tot vijftig miljoen euro. Daarbij
waren in totaal ruim honderd adviseurs
betrokken. Het is wat ons betreft een
mooie afspiegeling van wat er in 2013 in
de middenmarkt is gebeurd. Ons doel
was om de deals en de daarbij betrokken
adviseurs in de middenmarkt meer zichtbaarheid en erkenning te geven. Gezien
het enthousiasme van alle betrokkenen,
zijn we in die opzet meer dan geslaagd.’
tekst MARCO VAN VEELEN
De juiste partij aan tafel
Als ondernemer bent u voortdurend in
gedachten bij uw bedrijf. Tijd om stil
te staan is er niet. De wereld verandert
continu en bovendien steeds sneller.
Cruciale ondernemersvragen.
Vragen als “Is mijn verdienmodel nog van
deze tijd?”, “Is mijn onderneming klaar
voor de toekomst?” en “Hoe kan ik verder
groeien?” zullen onmiskenbaar de revue
passeren. Het zijn belangrijke vragen.
En het zijn juist deze vragen die u als
ondernemer inspireren. Inspireren tot het
denken in kansen, het maken van plannen
en het vaststellen van de mogelijkheden
voor uw onderneming.
www.vanoers-cf.com
Ondernemen is kansen zien.
Ook wanneer de wereld om u heen wat
terughoudend is. Kansen zijn er altijd.
Van Oers Corporate Finance vraagt, daagt
uit, interpreteert, analyseert, adviseert,
begeleidt, ondersteunt en coacht bij
strategische overname- en financieringsvraagstukken.
Reeds 15 jaar gaan wij stevige relaties aan
met ondernemers om hen te inspireren en
te begeleiden bij het verwezenlijken van
hun doelen en kansen.
Neem voor meer informatie
contact op met
Alexander den Boer
of Sander Collé.
T. 076 - 530 38 00 of kijk op
www.vanoers-cf.com
Van Oers Corporate Finance heeft ruime
ervaring met het begeleiden van fusies en
overnames, het oplossen van complexe
financiële (haalbaarheids-) vraagstukken,
het uitvoeren van bedrijfswaarderingen en
het aantrekken van financieringen.
Voegt onmiskenbaar waarde toe
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
Frank Krake (46) is na zijn studie HEAO-CE in
1989 zijn carrière begonnen als inkoper bij Wehkamp.
In 1994 gaat hij aan de slag als commercieel directeur
bij Unimeta, een fabrikant van tuinmeubilair. Bij dit
Enschedese bedrijf werkt hij zich binnen enkele jaren
op tot directeur. In 2005 gaat Unimeta failliet. Een
week later start Krake zijn nieuwe bedrijf Bukatchi
(Chinees voor ‘graag gedaan)’, wederom een
tuinmeubelenproducent, maar nu als kop-staartbedrijf. Deze onderneming bouwt hij uit tot een
succes, met bijna twintig werknemers, een omzet van
meer dan tien miljoen euro en drie vestigingen in
Hengelo, QingXi (China) en Cirebon (Indonesië). In
14 | brookz | oktober 2012
NIEUWS
DEALS
2012 besluit hij Bukatchi te verkopen aan participatiemaatschappij Antea, in combinatie met MBI’er Thijs
Linthorst.
In die tussenliggende jaren heeft hij zijn parttime
studie Master of Marketing Strategy aan de Rijksuniversiteit Groningen met een wetenschappelijke
publicatie afgerond. In 2005 verschijnt zijn artikel in
het vooraanstaande Amerikaanse wetenschappelijke
tijdschrift Journal of Product & Brand Management,
waarvoor hij een award van beste artikel van dat jaar
ontvangt. Bovendien schrijft hij het boek De rampondernemer, waarin Krake het verhaal van zijn stormachtige ondernemersloopbaan uit de doeken doet.
Q&A
STRATEGIE
Q&A
select
FRANK KRAKE. Ondernemer
‘Ik stond de groei van
het bedrijf in de weg’
FRANK KRAKE ging in 12 jaar ondernemer-
schap door diepe dalen, maar bleef
overeind en wist uiteindelijk zijn bedrijf
Bukatchi Outdoor Lifestyle succesvol te
verkopen. Hij schreef er een boek over en
geeft lezingen en presentaties door het
hele land. ‘Zorg altijd voor een plan B.’
N
ee, over de titel van zijn boek hoefde Frank
Krake niet lang na te denken. Na alles wat hij
had meegemaakt was De rampondernemer
een meer dan logische keuze. Want koud vier maanden in charge als directeur van de kwakkelende tuinmeubelfabrikant Unimeta vernietigt de vuurwerkramp in mei 2000 de hele voorraad van het bedrijf.
Een jaar later haalt 9/11 een streep door de Amerikaanse expansieplannen. Weer een jaar later wordt
Krake – op bezoek bij zijn Chinese toeleverancier –
getroffen door het SARS-virus. Het leidde uiteindelijk
in 2005 tot een onvermijdelijk faillissement. Binnen
een week start Krake een nieuw bedrijf, Bukatchi Outdoor Lifestyle. Ook met Bukatchi maakt hij de nodige
ups en downs mee, maar uiteindelijk weet hij het in
bedrijf in 2012 succesvol te verkopen aan participatiemaatschappij Antea. Na vervolgens nog een jaar
fulltime te hebben meegeholpen aan een soepele
overdracht, gunt de nuchtere Tukker zichzelf tot 2015
om de batterij weer even op te laden. ‘Er komt vanzelf
wel weer wat op mijn pad.’
tekst PETER RIKHOF en WIETZE WILLEM MULDER / fotografie MARCEL BAKKER
U kwam in 1996 bij Unimeta binnen als commercieel
manager en stroomde uiteindelijk door naar het directeurschap. Wist u toen al dat Unimeta er niet zo
best voorstond?
‘Toen ik begon als commercieel manager wist ik dat
de vorige eigenaar het bedrijf drie jaar eerder voor
een goede prijs had verkocht. Maar exacte omzet- en
winstcijfers wist ik niet, nee. Enkele jaren later vertrok de zittende directeur en werd ik als 31-jarige jochie door de aandeelhouder gevraagd het roer over te
nemen. Op dat moment draaide Unimeta een paar
ton winst op een omzet van twintig miljoen euro. Dus
ik wist waar ik aan begon.’
Op papier nog altijd een gezond bedrijf. Waar ging
het mis?
‘De tuinmeubelenmarkt groeide ieder jaar, dus daar
lag het niet aan. Maar het bedrijf zat in de basis niet
goed in elkaar, we werden snel ingehaald door de realiteit. Unimeta had 300 medewerkers in dienst, een
fabriek ter grootte van drie voetbalvelden en alles
werd op dat moment nog in Nederland geproduceerd. In die tijd waren de lagelonenlanden in Zuidoost-Azië in opkomst en daar konden we op geen enkele manier tegenop. Daarnaast hebben we ook nog
eens extreem veel pech gehad, dat hielp natuurlijk
ook niet mee.’
Bij de bank gingen natuurlijk alle alarmbellen af.
‘Dat kun je wel zeggen. In 2002 werd ik noodgedwongen zelfs aandeelhouder van Unimeta. Als voorwaarde voor een extra krediet eiste de bank dat ik een aandelenbelang in het bedrijf nam. Die aandelen kreeg ik
bij wijze van spreken bijna cadeau, maar daarmee
werd ik wel persoonlijk aansprakelijk. Ik kon er dus
niet zomaar uitstappen, als ik dat al zou willen.’
maart/april 2014 | brookz | 15
select
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
Had u toen niet het gevoel dat u gedwongen werd
om op een zinkend schip te blijven?
‘Je staat met je rug tegen de muur. Bovendien werd
me een persoonlijk borgstelling van honderdduizend
euro door de strot geduwd om de nanciering rond te
krijgen. Ga dat thuis maar eens uitleggen, want je
vrouw moet ook mee tekenen. Ze zei: “waar begin je
aan, je bent gek”. Ik zat in een onmogelijke spagaat.
Want zet je geen krabbeltje, dat staan er 300 medewerkers op straat.’
Unimeta ging uiteindelijk in 2005 failliet, had u het
met minder tegenslag misschien wel gered?
‘Nee, dan waren we een paar jaar later failliet gegaan.
Zoals ik al zei, we werden ingehaald door de tijd. Als
je het analyseert, dan is een arbeidsintensief productiebedrijf in Nederland ook niet meer mogelijk.’
Valt u als directeur iets te verwijten?
‘Voor mijn gevoel heb ik echt alles uit de kast getrokken om het bedrijf overeind te houden. Maar je wordt
er in Nederland wel op aangekeken als je een faillissement op je naam hebt staan. Er zijn nog altijd oudcollega’s van Unimeta die mij nog steeds verantwoordelijk houden voor de ondergang van het bedrijf. En
dat doet best zeer.’
‘Als de verkoop om wat voor reden
niet door zou gaan, moest ik gewoon
verder met Bukatchi. Dat is ook een
van mijn belangrijkste ondernemerslessen: zorg altijd voor een plan B’
Vervolgens start u weer een nieuw tuinmeubelenbedrijf. Is dat niet vreemd?
‘Ik wist dat in de tuinmeubelenmarkt best geld was te
verdienen, maar niet met een eigen fabriek. Ik was er
heilig van overtuigd dat je daarvoor moest opereren
met een exibel kop-staart-bedrijf. Dus heb ik onmiddellijk geld bij elkaar geschraapt, een tweede hypotheek genomen, vrienden en familie benadert etc.,
want ik wilde gelijk weer door.’
Had u geen behoefte aan een rustperiode, na zo’n
turbulente tijd?
‘Een weekje. Langer kon ook niet, want als ik zou
wachten was het seizoen voorbij.’
U startte Bukatchi onder de vleugels van een ander
bedrijf, SupportPlus. Wat was de gedachte daarachter?
‘Door mijn faillissement kwam ik ineens bij sommige
16 | brookz | maart/april 2014
NIEUWS
DEALS
Q&A
STRATEGIE
klanten niet meer binnen, ik merkte dat ze me even
in de wacht zetten. Dat kon ik natuurlijk slecht gebruiken. Vervolgens werd ik door een relatie in contact gebracht met SupportPlus, een groot internationaal handelsbedrijf. Zij wilden wel samenwerken,
maar dan gelijk als grootaandeelhouder. Doordat alle
faciliteiten beschikbaar werden gesteld, konden we
een vliegende start maken. Dus binnen een maand
had ik twee derde van de aandelen al weer verkocht
om samen met SupportPlus verder te gaan. Dat was
wel even slikken, maar ik dacht: “Frank, niet eigenwijs zijn, gewoon doen’’.’
De liefde was snel bekoeld, binnen een jaar was u al
weer vertrokken.
‘SupportPlus zou worden verkocht aan Commodore.
Vervolgens was de directie zo met die onderhandelingen bezig, dat ze geen oog meer hadden voor de
business. De resultaten gingen dramatisch naar beneden, je voelde dat het de verkeerde kant op ging. Ik
dacht: ik moet hier snel weg, want ik wilde uiteraard
niet worden meegesleurd. Het werd vervolgens nog
een hele onderhandelingsstrijd met de andere aandeelhouders, maar uiteindelijk heb ik de prijs terug
kunnen brengen naar een nancierbaar bedrag en
met behulp van Rabobank Oldenzaal een management buy-out kunnen doen.’
U heeft Bukatchi daarna weten uit te bouwen tot een
bedrijf met ruim tien miljoen euro omzet. Waarom
besloot u vervolgens het bedrijf te verkopen?
‘Door het faillissement bij Unimeta, het opstarten
van Bukatchi en de nanciële last van de management buy-out zat ik er als een terriër bovenop. Ik
wilde natuurlijk niet voor de tweede keer een faillissement meemaken. Vervolgens groeide de organisatie met een vestiging in China en Indonesië, een logistiek centrum in Duitsland. Op het eind werkte ik
gemiddeld 80 uur per week, reisde zes keer per jaar
naar China en Indonesië en kwam nauwelijks nog toe
aan wat anders. Kortom, ik koerste regelrecht op een
burn-out af.’
U werd zelf de grootste belemmering voor verdere
groei van Bukatchi.
‘Dat was ik op het laatst natuurlijk ook. Ik wilde iedere factuur zien en ondertekenen. Ik deed de inkooponderhandelingen in het buitenland, ging met
onze verkoopmedewerkers mee naar grote klanten
om de deal te maken. Kortom, ik werkte me drie
slagen in de rondte. Maar daardoor werd ik zelf de
bottleneck van het bedrijf.’
Was verkopen dan de enige optie?
‘Het bedrijf moest hoe dan ook op een andere manier
worden aangestuurd. Ik heb nog nagedacht om een
externe directeur aan te stellen. Maar het risico dat
zo’n man de zaak zou verkloten, terwijl ik als aandeelhouder moet toekijken, was me te groot. Alles afwegende was het zowel voor mij als voor het bedrijf
het beste om het bedrijf te verkopen.’
Had u ook een profiel van de koper in uw hoofd?
‘In de tuinmeubelenbranche is het gebruikelijk om de
inkooporders voor te nancieren. Voordat ze in China überhaupt de machine aanzetten, moet je ongeveer een kwart vooruit betalen. Ik leunde steeds
zwaarder op de bank, mijn accountant zei regelmatig: “Frank, pas op, want het bedrijf wordt te kapitaalintensief voor een familiebedrijf waar geen kapitaal achter zit.” Voor verdere groei was dus in ieder
geval een koper nodig die als het nodig is de knip kan
trekken en die ook wat reserves heeft als het eens een
jaar tegenzit.’
Hoe ga je dan de markt in? Deed u dat zelf, heeft u
iemand erbij gehaald?
‘Ik wilde het niet breed de markt in hebben, omdat de
concurrentie ook de oren openhoudt. Ik heb Marktlink ingeschakeld en die hebben alleen de grotere accountantskantoren en overnameadviseurs benaderd.
In totaal hebben 62 partijen de geheimhoudingsverklaring ondertekenend, waarvan we er tien geselecteerd hebben om verder mee te praten. Uiteindelijk
hebben er drie partijen een bod gedaan.’
en mijn kennis van de markt goed over te dragen.’
Hoe zorg je ervoor dat niemand erachter komt dat
het bedrijf in de etalage staat?
‘Door alle gesprekken met potentiële kopers in de
avonduren en weekenden te doen. Binnen het bedrijf
wist niemand ervan, dat heb ik ook zolang mogelijk
volgehouden. Daarnaast had ik natuurlijk geleerd
van wat er bij SupportPlus was gebeurd, dat mocht
mij niet overkomen. Als de verkoop om wat voor reden niet door zou gaan, moest ik gewoon verder met
Bukatchi. Dat is ook een van mijn belangrijkste ondernemerslessen: zorg altijd voor een plan B.’
U koos uiteindelijk voor participatiemaatschappij
Antea, in combinatie met MBI’er Thijs Linthorst. Wat
was voor u het moeilijkste moment?
‘Toen we de intentieverklaring hadden getekend
dacht ik dat het einde in zicht was. Maar toen begon
het pas, er volgden nog zes loodzware weken. Waar ik
vooral veel moeite mee had was dat Antea een bureau
inschakelde om met mijn klanten te spreken. Daar
was ik erg allergisch voor. Want stel dat de deal niet
doorgaat, dan weten mijn klanten dat ik mijn bedrijf
wil verkopen. Uiteindelijk hebben we het onder het
mom van een klanttevredenheidsonderzoek gedaan.
Resultaat was wel dat de koper per sé wilde dat ik nog
een jaar aan Bukatchi verbonden bleef om de klanten
Het levert vaak de nodige frictie op wanneer de oude
en de nieuwe eigenaar nog een tijdje met elkaar
moeten samenwerken.
‘Dat klopt, maar ik had helemaal geen baat bij conicten. Je moet altijd het grote plaatje voor ogen hebben: wat is het beste voor het bedrijf? Ik ben het in
dat jaar weleens oneens geweest met Thijs, maar uiteindelijk is hij de nieuwe eigenaar. Dus dan moet je
maar even over je eigen ego heenstappen.’
Tot slot, nog even over uw boek. Welke ramp heeft
de meeste indruk op u gemaakt?
‘De vuurwerkramp. Ik zie die zaterdag 13 mei 2000
nog altijd voor me: ik stond in de tuin te schoffelen,
voelde de grond onder mijn voeten trillen en zag in
de verte een grote zwarte rookpluim boven Enschede.
Na twee weken mocht ik met wat verzekeringsexperts
het rampgebied in. Er was helemaal niets meer van
ons magazijn over, alles was weg, de schade bedroeg
zes miljoen euro. Als ik de beelden terugkijk, dan
schiet ik elke keer weer vol.’
Frank Krake is donderdag 24 april een van de keynote
sprekers op de Nationale Overname Dag. Meer info
www.nationaleovernamedag.nl
maart/april 2014 | brookz | 17
select
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
NIEUWS
DEALS
Q&A
STRATEGIE
Early Exits
EEN EXIT-STRATEGIE IS GEEN BIJZAAK,
stelt de Canadese investeerder, overnameadviseur en ‘exit coach’ Basil Peters. Het hoort een vast onderdeel te zijn van het businessplan. ‘Wacht niet passief totdat een koper
zich meldt, dan ben je vaak al te laat.’
T
iming is alles. Dat is de kern van
de boodschap van Basil Peters,
een Canadese investeerder, overnameadviseur en zelfbenoemd ‘exit
coach’. Een bedrijf moet je verkopen op
het hoogtepunt. En dat hoogtepunt komt,
met name voor technologie- en internetbedrijven, steeds vroeger. Volgens Peters
in veel gevallen al na 3 jaar. Helaas slaagt
slechts een minderheid van de investeerders erin om op het optimale moment te
verkopen. Maar liefst 75% van de exits is
een mislukking, schat Peters.
Sinds een aantal jaar verkondigt Peters
het evangelie van de ‘early exit’. Hij
schreef een boek over het onderwerp en
reist de wereld rond om lezingen te geven. Vorig jaar was hij nog de hoofdgast
op een seminar van Technology Venture
Partners op de Universiteit Nyenrode.
Verkopersmarkt
Het betoog van Peters is overtuigend. In
zijn boek en zijn lezingen schetst hij hoe
de technologiesector de afgelopen vijf tot
tien jaar is veranderd, of beter gezegd: geaccelereerd. Grote bedrijven groeien nauwelijks nog autonoom. De echte groeimo-
18 | brookz | maart/april 2014
toren van de economie zijn de start-ups.
De grote jongens weten dat en investeren
minder in innovatie en veel meer in acquisities. Met een uitpuilende oorlogskas
struinen ze de markt af, op zoek naar geschikte overnamekandidaten.
Veel van die overnames vinden plaats
‘onder de radar’. De grote deals, van 100
miljoen dollar of meer, trekken de meeste
aandacht. Maar het gros van de overnames is volgens Peters deals van rond de
15 miljoen dollar. Een voormalige M&Aexecutive van Google, Charles Rim, vertelde eens dat 90% van de overnames die
Google doet transacties zijn van onder de
20 miljoen. Sterker nog: de zoekgigant
heeft een voorkeur voor start-ups die nog
geen eens omzet draaien.
Grote bedrijven zijn niet de enige kapers op de kust. Peters constateert dat in
Noord-Amerika ook private equity-partijen, na een paar jaar van terughoudendheid, zich weer met hun volle gewicht op
de overnamemarkt hebben gestort. Venture capitalists zijn ook weer volop in het
spel en gedragen zich steeds meer als private equity en doen steeds vaker volwaardige overnames. Tot slot signaleert
Peters in de VS en Canada een nieuwe
trend: zeer gefortuneerde babyboomers,
vaak oud-ondernemers, die geen zin hebben om de hele dag op de golfbaan te
staan. Deze ‘boomers’ nemen bedrijven
over en bemoeien zich actief met het management. ‘Het zijn vaak de meest agressieve en snelste spelers op de markt’, stelt
Peters.
Op basis van ruwe schattingen berekent Peters dat er onvoorstelbaar veel
geld in de markt zit voor overnames. Alleen al de grote bedrijven en de ‘boomers’
samen, hebben volgens hem een geschat
investeringsvermogen van 16 biljoen dollar. Of Peters’ berekeningen nu helemaal
juist zijn of niet, zijn punt is duidelijk: het
is een verkopersmarkt.
DNA
Tot zover de context. Wat betekent dit
voor ondernemers en investeerders? Peters heeft daarop een helder en ondubbelzinnig antwoord: bereid je voor op een
early exit. Een exit-strategie moet een
vast onderdeel zijn van het businessplan,
stelt hij. De kritiek dat teveel aandacht
voor de exit de aandacht aeidt van de
tekst ROB HARTGERS
‘Waar het om gaat is dat je kunt aantonen dat je
businessmodel werkt. Vanaf dat moment kun je
onderhandelen over de waarde van het bedrijf’
business, wuift Peters weg. Strategische
beslissingen en eigenlijk het gehele management van een bedrijf, zijn volgens
hem niet los te zien van de exit-strategie.
Stelliger: ze vormen de ruggengraat van
de algehele strategie.
Overeenstemming over de exit-strategie is daarom van groot belang. Peters
gaat daarin behoorlijk ver. Hij vindt niet
alleen dat de strategie al bij de conceptie
van het bedrijf op papier moet worden
gezet, maar ook dat deze door alle belangrijke stakeholders moet worden ondertekend. De handtekeningen moeten liefst
jaarlijks worden hernieuwd, om te garanderen dat alle neuzen nog dezelfde kant
opstaan. In een van zijn lezingen vertelt
Peters over een Amerikaans bedrijf dat
zijn ‘exit document’ niet jaarlijks, maar
tijdens iedere bestuursvergadering laat
bevestigen.
Consolidatiegolven
Wanneer is een bedrijf rijp voor een early
exit? Het bepalen van het juiste exitmoment is precisiewerk. De crux is om niet
passief te wachten totdat een overnamekandidaat zich spontaan meldt. Op dat
moment is het meestal al te laat, waarschuwt Peters. De repercussies kunnen
ernstig zijn: een bedrijf dat ‘over the hill’
is, is minder aantrekkelijk op de arbeidsmarkt, minder aantrekkelijk voor investeerders en in het uiterste geval, minder
winstgevend. Met name in de snelle technologiesector is het ‘optimale exitmoment’ vervlogen voordat je er erg in hebt.
Doordat er zoveel goed beslagen kopers op de markt zijn die allemaal min of
meer tegelijkertijd over dezelfde informatie beschikken, kunnen ‘consolidatiegolven’ ontstaan. Zo’n golf wordt meestal
maart/april 2014 | brookz | 19
select
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
NIEUWS
DEALS
Q&A
STRATEGIE
‘Zodra je aannemelijk kunt maken wat de impact
van extra investeringen zullen zijn op de omzet, kun je
onderhandelen over de waarde van het bedrijf ’
getriggerd doordat één overnamekandidaat zich meldt op de markt. Die eerste
overname is het startschot voor een golf
van overnames binnen een technologische niche, want geen van de grote technologiebedrijven wil een kennisachterstand oplopen. Kleine bedrijven die de
golf missen, worden wakker in een andere markt. Plots moeten ze concurreren
met veel grotere bedrijven die bereid zijn
om miljoenen te pompen in innovatie.
Wie dat lot wil ontlopen, moet zijn
ogen en oren open houden, stelt Peters.
Een netwerk van overnamespecialisten
met markt-specieke kennis kan helpen.
Ook moeten bedrijven zich volgens Peters niet blind staren op groeicijfers. Dat
is in zijn ogen ‘oud denken’. Ondernemingen zonder indrukwekkende groeicijfers kunnen volgens hem prima interessante overnamekandidaten zijn. Waar
het om gaat, is dat een bedrijf kan aantonen dat het businessmodel werkt. Zodra
je aannemelijk kunt maken wat de impact
van extra investeringen zullen zijn op de
omzet, kun je onderhandelen over de
waarde van het bedrijf.
Hoe snel het kan gaan, illustreren bekende voorbeelden als de fotodeelsite
Flickr, die na anderhalf jaar voor 30 miljoen dollar aangekocht werd door Yahoo,
of YouTube, dat na twee jaar werdt opgeslokt door Google voor 1,6 miljard dollar.
Maar het kan nog sneller gaan: het bedrijfje Mailbox, een app waarmee je email eenvoudig kunt indelen en verwerken, werd vorig jaar een maand (!) na
oprichting overgenomen door Dropbox.
Naar verluidt ging het om een deal van
om en nabij de 100 miljoen dollar. Of nog
gekker: Peters vertelt over een start-up in
London die tien dagen na de oprichting
werd overgenomen. In de woorden van
Peters: ‘This is a golden era for tech entrepreneurs.’
20 | brookz | maart/april 2014
1000 dagen-plan
De Nederlandse overnamemarkt is niet vergelijkbaar met die in Noord-Amerika. Toch is
een early exit ook in Nederland bezig aan een opmars. Aldebert Wiersinga investeert
met het Value Creation and Company (VC&C) in Nederlandse technologie- en softwarebedrijven. Hij werkt graag met een ‘1000 dagen-plan’, naar het aantal dagen dat nodig
is voor een goede exit.
Waarom 1000 dagen?
‘Het bekt lekker en het is ongeveer 3 jaar. In onze sector - technologie en software - is
het aannemelijk dat een bedrijf in die periode groei en innovatie heeft laten zien. Na drie
jaar komen zulke bedrijven vaak in een andere fase van hun ontwikkeling. Daar hoort
ook een andere managementstijl bij. Het komt niet vaak voor dat de ondernemers uit de
start-up fase over die stijl beschikken. Bovendien zijn er maar weinig Nederlandse
technologiebedrijven die autonoom meer dan 20 miljoen omzet halen. Een overname
door een grotere onderneming biedt dan het meeste perspectief op verdere groei.’
Is dat zo? De jaren negentig hebben de early exit een slechte naam gegeven.
‘Van dat slechte imago hebben wij wel eens last. Men denkt bij early exits soms aan
cowboys die snel geld willen verdienen en na de verkoop hard wegrennen. Maar dat is
nu precies wat een early exit in mijn beleving níet is. Je moet ervoor zorgen dat een
bedrijf zo waardevol is, dat het blijvende toegevoegde waarde heeft in de markt. Op die
manier wordt een exit onvermijdelijk.’
Is het lastig om ondernemers te overtuigen van de voordelen van een early exit?
‘We komen vaak ondernemers tegen die denken dat ze de nieuwe Google zijn. Die willen
het liefst wachten tot hun bedrijf 100 miljoen euro waard is. Maar je moet niet te gretig zijn. Ik
ken teveel voorbeelden van bedrijven die de boot hebben gemist. Ooit waren ze 80 miljoen
waard, nu niks meer. De meeste transacties in de Nederlandse IT- en software-wereld zitten
tussen de 5 en 50 miljoen. Daar lees je niet over in de krant.’
Wanneer moet je gaan nadenken over de exit?
‘Een exit-strategie hoort een belangrijke component te zijn van je businessplan. Het
beïnvloedt je visie op de markt. Als je over 10 jaar wilt verkopen voor 5 miljoen hoort
daar een andere strategie bij dan wanneer je over 3 jaar wilt verkopen voor 10 miljoen.
Zie de exit als onderdeel van je bedrijfsvoering. Natuurlijk moet een directeur er niet
dagelijks mee bezig zijn. Als investeerders checken wij op gezette tijden of het bedrijf
nog op de juiste koers zit. Daarbij toetsen we de strategische keuzes aan de exitstrategie.’
Wat als de exit niet lukt?
‘Dan hoort dat geen ramp te zijn. Een gezond bedrijf is nooit afhankelijk van een exit.’
Aldebert Wiersinga is donderdag 24 april een van de keynote sprekers op de Nationale
Overname Dag. Meer info www.nationaleovernamedag.nl
Een bedrijfsovername?
Een buy out?
Situaties waarin u als ondernemer behoefte heeft aan kapitaal
De financiering blijkt vaak lastiger te realiseren dan verwacht. De overheid vindt dat goede plannen realiseerbaar moeten zijn en heeft daarom een aantal financieringsinstrumenten in het leven geroepen. Zo kunt u met
een BMKB garantie makkelijker een lening aantrekken bij een bank. Ook de Garantie Ondernemingsfinanciering
maakt het voor de bank makkelijker om uw onderneming een (achtergestelde) lening te verschaffen.
Daarnaast is er nog de Groeifaciliteit, een garantieregeling voor banken en participatiemaatschappijen voor het
verstrekken van risicodragend vermogen. En heeft u internationale expansie plannen, dan biedt de Finance for
International Business regeling mogelijk een oplossing.
Meer weten?
Ontmoet onze adviseurs tijdens de Nationale Overnamedag 2014 op 24 april.
www.rvo.nl/mkbfinanciering | Bel 088 042 42 42
deal 01
Marcus Gillioen. Flex-Film International
Flexwerker
MARCUS GILLIOEN verkocht in 2002 het door hem
opgerichte bedrijf aan een strategische partij uit
Finland. Na jaren van topfuncties bij grote
multinationals wilde hij weer zelf ondernemen.
Onlangs kocht hij samen met zijn echtgenote
handelsonderneming Flex-Film International.
N
kende DGA’s vervanging worden gevonee, voor het geld hoefde Marcus
Transactie Management buy-in
den. De oplossing voor dit probleem was
Gillioen (53) het al lang niet
Datum december 2013
snel gevonden. Monique Bollen-Gillioen,
meer te doen. Na de verkoop van
Omzet 10 mln. euro
Medewerkers 8 FTE
de (Nederlandse) vrouw van Marcus Gilhandelsbedrijf GPG (100 miljoen omzet)
Overnamesom niet bekend
lioen, was als zelfstandig consultant al
in 2002 en tien jaar directiefuncties bij
Financiering Eigen vermogen en
ruim 20 jaar actief in de papier- en vergrote multinationals kon hij zonder provendor loan (50%) en bankfinanciering
pakkingsindustrie. Met haar wens om
blemen de rest van zijn leven doorbren(50%)
mee te ondernemen met haar man vielen
gen op de golfbaan. Maar zo zit de onderAdviseur koper Marktlink Fusies &
alle stukjes op zijn plaats. Aansluitend op
nemende Belg niet in elkaar. In zijn
Overnames
zijn achtergrond richt Gillioen zich met
laatste functie als Vice-President Europe
name op commercie en de Belgische
bij het Australische Paperlinx was hij,
markt en houdt zijn vrouw zich bezig met interne zaken en de
vanwege de krimpende papiermarkt, vooral bezig met saneren
Nederlandse markt.
en reorganiseren. Maar na vier jaar herstructureren vond hij
Het overnameproces verliep over het algemeen soepel, ook
het niet leuk meer. ‘Ik wilde weer direct contact met klanten,
al bleken de banken initieel wat terughoudend. Hoewel Flexzelf iets kunnen opbouwen. Bovendien ben ik nog te jong om
Firm een succesvol trackrecord had en ook de crisis van de afachter de geraniums te zitten.’ Omdat Gillioen het niet zag zitgelopen jaren moeiteloos heeft doorstaan, bleek het verkrijgen
ten om weer van scratch af aan beginnen, besloot hij op zoek te
van overnamenanciering niet eenvoudig en vooral een langgaan naar een bedrijf om over te nemen.
durig proces. Het werd uiteindelijk Rabobank Amsterdam en
hoewel ook bij de Rabobank om de nodige zekerheden werd
Dubbele vervanging
gevraagd, is Gillioen tevreden over de deal.
Gillioen pakte zijn zoektocht naar een koopwaardig bedrijf gedegen en serieus aan. Zo had hij van tevoren een aantal duidelijke zoekcriteria opgesteld: handelsonderneming, cashow
Toegevoegde waarde
positief en geen schulden. Op aanraden van enkele relaties
Inmiddels zijn Gillioen en zijn vrouw vier maanden in
schakelde hij Marktlink Fusies & Overnames in om te helpen
charge. De oud-eigenaren hielpen tot eind maart mee om het
een geschikt bedrijf te vinden. Afgelopen zomer kwam Gillioen
bedrijf goed over te dragen. Gillioen heeft voor het eerste jaar
voor het eerst in contact met Flex-Film International, een
als belangrijkste doelstelling om de continuïteit van het
groothandel gespecialiseerd in exibele verpakkingsfolies. De
bedrijf te waarborgen. ‘We hebben gelukkig geen lijken in de
onderneming werd in 1996 opgericht door Marcel Kruiper en
kast gevonden en de eerste prognoses hebben we ook
Daniel Wouter. Zij bouwden het bedrijf uit tot een toonaangeallemaal gehaald. Dat geeft rust en vertrouwen.’ Vooruitkijvende speler in Nederland en België, met een groot gespreid
kend naar de toekomst liggen wat hem betreft nog alle opties
klantenbestand en een omzet van bijna 10 miljoen. De folies
open: groeien in de bestaande markt, nieuwe markten
die Flex-Film verkoopt worden gebruikt voor uiteenlopende
betreden of het plegen van kleine overnames. ‘Ik ben ervan
toepassingen zoals voor het verpakken van AGF, essen frisovertuigd dat met name kleine, gespecialiseerde nichespelers
drank en cosmetica. In tegenstelling tot veel andere ondernede toekomst hebben. Wij bieden met ons assortiment een
mingen heeft het bedrijf uit Schoonhoven weinig last van de
grote toegevoegde waarde en als je daar van je klanten ook de
crisis gehad.
waardering voor krijgt, dan geeft dat een grote kick. En daar
Met de overname van Flex-Film moest voor beide vertrekdoe je het eindelijk voor.’
22 | brookz | maart/april 2014
tekst MARCO VAN VEELEN / fotografie SIETSJE RAAIJMAKERS
Marcus Gillioen (53)
Was Vice-President Europe Paperlinx
Is DGA Flex-Film International
xxxxxxxxxx 200x | brookz | 23
deal 02
Serif Aktürk. Özgazi
Fetabaas
ŞERIF AKTÜRK is met zijn bedrijf Özgazi de grootste
producent van fetakaas van Europa. Voor de nanciering van een ambitieus investeringsprogramma
in 2015 had hij dertien miljoen euro nodig. Binnen
vier weken kreeg hij groen licht van zijn huisbank.
‘Ik hecht aan vertrouwen en loyaliteit.’
H
waarbij een groot gedeelte van het huidige
et verhaal van Şerif Aktürk (55) is
Transactie bankfinanciering investemachinepark in 2015 gemoderniseerd zal
het waard om ooit nog eens te
ringsprogramma
worden. Het investeringsprogramma moet
worden beschreven in een boek.
Omvang 10 miljoen euro
Datum november 2013
Özgazi in staat stellen om haar productie te
Afkomstig uit een arme streek in NoordOmzet bedrijf 55 mln. euro
vergroten en de kwaliteitsstandaarden van
Turkije kreeg Aktürk begin jaren tachtig de
Medewerkers 35 FTE
haar producten te verbeteren. De totale kans om aan de Technische Universiteit
Adviseur Van Oers Corporate Finance
nancieringsbehoefte voor dit investeringsvan Aken te studeren. Na zijn afstuderen
programma: dertien miljoen euro, waarvan
gaat hij vol goede moed alle grote bedrijhet bedrijf zelf drie miljoen euro uit eigen middelen nanciert.
ven af, maar wordt tot zijn frustratie nergens aangenomen. InMet behulp van Van Oers Corporate Finance werd eind vorig
middels is hij vanwege de liefde in Zaandam beland, waar hij
jaar de nancieringsaanvraag voor het investeringsprogramma
met een partner een schoonmaakbedrijf begint. Enkele jaren lavan Özgazi zorgvuldig voorbereid. De begeleiding bestond onder
ter komt hij iemand tegen die melk opkoopt bij plaatselijke boemeer uit het opstellen van meerjarige prognoses, het structureren en er kaas van maakt. Aktürk ziet mogelijkheden, verkoopt
ren van de nancieringsbehoefte, het opstellen van het nanciezijn schoonmaakbedrijf en stort zich helemaal op de kaas. Hij
ringsmemorandum en de gesprekken met de huisbank (ABN
bedenkt een machine om het productieproces te automatiseren
AMRO), welke de basis hebben gevormd voor de bancaire nanen begint in 1992 Özgazi kaasmakerij. Met honderdduizend gulciering. In een tijd waarin banken zich zeer terughoudend opden eigen spaargeld en een lening van tweehonderdduizend gulstellen, kreeg Özgazi binnen vier weken groen licht voor de den van de bank huurt hij een bedrijfsruimte in Sliedrecht en
nanciering. Hoewel Aktürk regelmatig is benaderd door andere
gaat van start.
banken (waaronder enkele Turkse) heeft hij die boot tot nu toe
altijd afgehouden. ‘Vertrouwen en loyaliteit zijn voor mij belangModernisering machinepark
rijke principes in het zakendoen. We hebben bij ABN AMRO alHet is het begin van wat inmiddels is uitgegroeid tot een indruktijd gekregen wat we hebben gevraagd, waarom dan overgaan
wekkend zakenimperium met fabrieken in Etten-Leur en Rucpnaar een andere bank?’
hen en een jaaromzet van 55 miljoen euro. Özgazi produceert fetakaas voor achttien private label-houders die hun producten
wereldwijd afzetten; van Duitsland tot Azerbeidzjan en van AusVerkoop niet aan de orde
tralië tot de Verenigde Staten. Met een volledig geautomatiseerHet succes van de inmiddels tot Nederlander genaturaliseerde
de productielijn produceert Özgazi dagelijks zo’n 50.000 kilo
Turkse ondernemer is niet ongemerkt gebleven. In zijn (zelf ontkaas. Voor het verpakken van de kaas in blik en emmers heeft
worpen) kantoor hangt een foto van een bedrijfsbezoek door koAktürk ook een eigen geavanceerde blikfabriek opgezet. De inningin Beatrix en certicaten van meerdere gewonnen ondernenovatieve ondernemer heeft vanaf het begin ingezet op automamersprijzen. Regelmatig wordt Aktürk benaderd door
tisering. Aktürk: ‘Samen met machinebouwer De Klokslag uit
strategische kopers en investeringsmaatschappijen, maar die
Bolsward en onze bedrijfsleider Vural hebben we altijd alle mamoeten nog maar even wachten. Als het er al van komt om zijn
chines zelf ontworpen. Wij werken super-efciënt, met slechts
bedrijf te verkopen. Want naast het feit dat een van zijn twee zo35 medewerkers draaien wij vier fabrieken volcontinu. Daarin
nen inmiddels in het bedrijf meewerkt, denkt hij nog lang niet
zit ook ons grote concurrentievoordeel.’
aan stoppen. Aktürk: ‘Ik ben altijd bezig, mijn hoofd staat nooit
Met het oog op verdere expansie en professionalisering van de
stil. Wat heb ik aan geld? Mijn werk is mijn grootste hobby. Dat
kaasmakerij is vorig jaar een investeringsprogramma opgesteld,
ik dit elke dag kan doen is toch onbetaalbaar?’
24 | brookz | maart/april 2014
tekst MARCO VAN VEELEN / fotografie MARCEL BAKKER
Serif Aktürk (55)
Opleiding Technische Hogeschool Aken
Is DGA Özgazi
xxxxxxxxxx 200x | brookz | 25
L
AA
AL
NA
ON
TIIO
AT
NA
RN
DO
OSSIE R INTER
D
‘We gaan voor
de eerste plaats’
WAT IN 2001 op een zolderkamer als hobby begon, is
inmiddels uitgegroeid tot een internationaal
gamebedrijf met 25 medewerkers. Frank Tijhuis (46)
en Jeroen Derwort (34) bereiken met Online Soccer
Manager miljoenen voetballiefhebbers over de hele
wereld. ‘We zitten nog lang niet aan ons plafond.’
H
et verhaal van Gamebasics is het
klassieke verhaal van bijna alle
succesvolle internet- en gamebedrijven. In 2001 bedenkt de dan 21-jarige
informatica-student Jeroen Derwort een
eenvoudig online voetbalspel dat hij met
zijn vrienden kan spelen. Het spel wordt
enthousiast ontvangen en al snel een hit
onder honderden lokale voetballiefhebbers. Binnen een paar maanden zijn er
zoveel spelers dat de server op de Zoetermeerse zolderkamer van Derwort eruit
knalt en hij er noodgedwongen mee moet
ophouden. Maar Derwort beseft dat hij
iets moois in handen heeft. Hij vraagt zijn
buurman Frank Tijhuis om hem te helpen er een business van te maken. Samen
gaan ze – naast hun studie en baan – in
de avonduren en weekenden verder met
wat inmiddels Online Soccer Manager
(OSM) is gaan heten. Met OSM kruipen
spelers in de rol van voetbalmanager. Ze
doen transfers, bepalen de tactiek en opstelling, organiseren trainingen en passen het stadion aan. Iedere nacht berekent een realistische simulator de nieuwe
posities en kunnen er weer nieuwe acties
worden ondernomen. Als Derwort en Tijhuis in 2004 ruim honderdduizend spelers hebben binnengehaald besluiten ze
er fulltime voor te gaan. Het is het begin
van wat tien jaar later zal zijn uitgegroeid
tot een internationaal gamebedrijf met
26 | brookz maart/april 2014
meer dan 4,5 miljoen actieve deelnemers,
verspreid over ruim honderd verschillende landen. Een ondernemingsverhaal in
vijf bedrijven.
Stap 1
Een serieus bedrijf
Gamebasics wordt in 2004 opgericht
door Derwort, Tijhuis en een derde partij die voor de technische ondersteuning
moet gaan zorgen. Met Online Soccer
Manager als basis gaan ze ook driftig aan
de slag met de ontwikkeling van een
aantal andere games. Tijhuis: ‘Eigenlijk
was het de bedoeling om met Online
Soccer Manager naar het buitenland te
gaan, maar we werden al snel in beslag
genomen door allerlei andere projecten.
We gingen voor ABN AMRO een ondernemersspel ontwikkelen en begonnen
ook met andere voetbalspellen als het
Bondscoachspel, Match of the Week en
EK- en WK-voetbalpoules. Tijhuis omschrijft de eerste periode van Gamebasics als een chaotische maar wel leerzame periode. ’We doken overal
enthousiast in met als gevolg dat onze
aandacht enorm werd versnipperd. We
konden er van leven maar het hield zeker niet over. Voor de buitenwereld zag
het er allemaal leuk uit, maar ik was blij
als we aan het eind van de maand alle
facturen konden betalen.’
Stap 2
Focus, focus, focus
November 2008 besluiten Derwort en Tijhuis dat het roer radicaal om moet. Gamebasics heeft inmiddels 6 medewerkers,
maar er is een totaal gebrek aan focus.
Door de bankencrisis vallen er ook nog
eens een paar opdrachten weg; de beide
ondernemers kunnen zichzelf die maand
niet eens een managementfee uitbetalen.
Tijhuis: ‘Doordat we allemaal andere projecten aannamen, was van onze ambitie
om Online Soccer Manager internationaal
uit te bouwen weinig terecht gekomen.
We hadden slechts twintigduizend buitenlandse deelnemers, dat is voor een
gamebedrijf natuurlijk peanuts.’ Ze besluiten om per direct met alle andere projecten te stoppen en zich met het hele bedrijf honderd procent op Online Soccer
Manager te richten. Daarnaast weten de
beide ondernemers nog een extra bankkrediet van honderdduizend euro los te
peuteren en gaan ze met een adviseur van
Syntens aan de slag om de bedrijfsvoering
te professionaliseren. Tijhuis: ‘We hebben
in die periode ook meegedaan aan een
speciaal programma voor snel groeiende
tekst MARCO VAN VEELEN / fotografie PETER BAK
bedrijven. Daarbij moesten we een beschrijving maken van hoe Gamebasics er
over vijf jaar uit zou zien.’ Op basis van
dat programma formuleerden Tijhuis en
Derwort ook hun missie die inmiddels boven ieder bureau van het kantoor in Zoetermeer hangt: ‘Gamebasics wil wereldwijd alle voetballiefhebbers tien minuten
per dag het gevoel geven dat zij manager
zijn van hun favoriete club.’
Stap 3
Internationaliseren
Frank Tijhuis
Jeroen Derwort
De honderd procent focus op Online Soccer Manager werpt al snel zijn vruchten
af. Een belangrijk kantelpunt wordt bereikt als de Engelstalige versie van de
website tractie begint te krijgen. Tijhuis:
‘We hadden inmiddels een partnership
met een Engelse voetbalsite. Dat leverde
qua deelnemers niet eens zo veel op.
Maar daardoor kregen we wel veel meer
deelnemers uit andere landen als Turkije,
Italië en Portugal, die ook via de Engelstalige editie mee gingen spelen.’ Dit
bracht de internationale expansie van
Online Soccer Manager ineens in een
stroomversnelling. Vooral toen het spel
in het daarop volgende jaar ook in het
Turks, Spaans, Portugees, Duits, Italiaans en zelfs Arabisch werd vertaald. Het
resultaat van de nieuwe lokale websites is
een exponentiële, virale groei. Binnen
twee jaar groeit het aantal actieve spelers
– spelers die minimaal één keer inloggen
in de laatste drie dagen – van honderdvijftigduizend naar ruim anderhalf miljoen, het merendeel verdeelt over circa
twintig grotere landen. En belangrijker:
ook de omzet laat inmiddels een mooi
groeicurve zien. Naast groeiende advertentie-inkomsten maakt in West-Europa
tussen de vijftien en twintig procent van
alle actieve deelnemers gebruik van de betaalde versie van Online Soccer Manager.
Per maand betekent dat een bedrag tussen de twee en drie euro per betalende
deelnemer. Omdat de ondernemers zich
vooral willen focussen op het product
wordt de advertentieverkoop in de meeste
landen uitbesteed aan een lokale verkoopmaatschappij. Daarnaast wordt in sommige gevallen samengewerkt met lokale
partners op basis van een shared revenumodel.
maart/april 2014 | brookz | 27
L
AA
AL
NA
ON
TIIO
AT
NA
RN
DO
OSSIE R INTER
D
‘We hebben een schaalbaar
businessmodel, dus het aantal
deelnemers en de omzet van
Online Soccer Manager kan de
komende vijf jaar nog wel
vertienvoudigen’
Stap 4
Mobiele
groeiversnelling
Begin 2012 volgt een tweede kantelpunt
met de introductie van de mobiele app van
Online Soccer Manager voor iPhone en
Android. Daarmee kan het voetbalspel
ook via tablets en mobiele telefoons worden gespeeld. De ontwikkeling van de app
is een forse investering die mede wordt genancierd via de WBSO-regeling en de Innovatiebox van het ministerie van Economische Zaken. Het succes van de app is
fenomenaal. Binnen een jaar verdrievoudigt het aantal actieve spelers van Online
Soccer Manager naar ruim drie miljoen.
Derwort: ‘Facebook had in 2010 en 2011 al
voor een mooie groeispurt gezorgd, maar
nu ging werkelijk het dak eraf. Ons spel is
uitermate geschikt voor de mobiele telefoon: even snel de uitslag van de vorige
wedstrijd checken en vervolgens weer een
nieuwe actie ondernemen.’ Binnen een
jaar was de helft van de gebruikers al mobiel en inmiddels is dat doorgegroeid naar
bijna zeventig procent. Het betekent ook
voor de organisatie zelf een nieuwe groeispurt – te beginnen met de oprichters zelf.
Tijhuis: ‘We zijn inmiddels georganiseerd
in zelfstandige, multidisciplinaire teams
en werken volgens de scrum-methode: elk
team moet binnen een periode van twee
weken een aantal deelprojecten opleveren.
Jeroen en ik hangen daar een beetje boven, waarbij Jeroen vooral de techniek
aanstuurt en ik me meer met de marketing
en sales bezig houd.’ Ondanks de strakke
organisatie van de werkzaamheden benadrukken de beide ondernemers het belang
28 | brookz maart/april 2014
van een informele bedrijfscultuur met betrokken medewerkers. Derwort: ‘Iedereen
die hier werkt heeft ook een passie voor
voetbal. Naast je andere vaardigheden is
dat een must, anders hou je het hier niet
vol.’
Stap 5
De toekomst
Anno 2014 staat Gamebasics als een huis.
Omdat het huidige kantoor te klein is geworden gaat het bedrijf volgende maand
verhuizen naar een locatie in het centrum
van Zoetermeer. Het nieuwe onderkomen bestaat uit twee verdiepingen die helemaal worden ingericht als een voetbalstadion. Tijhuis: ‘Je komt binnen door
een echte catacombe, er staat een tribune
in met 30 zitplaatsen en een voetbaldoel
op ware grootte. De ontvangstruimte
wordt een skybox die uitkijkt over het
hele kantoor.’ Belangrijker is dat het
nieuwe kantoor weer ruimte biedt voor
verdere groei, want de rek is er volgens de
beide ondernemers nog lang niet uit.
Derwort: ‘Ik denk dat wij als organisatie
de komende vijf jaar kunnen verdubbelen
naar een bedrijf van vijftig medewerkers.
Dat is voor Frank en mij ook nog te behappen.’ Maar groei van de organisatie is
uiteraard geen doel op zich. Tijhuis: ‘We
hebben een schaalbaar businessmodel,
dus we het aantal deelnemers en de omzet van Online Soccer Manager kan de
komende vijf jaar nog wel vertienvoudigen. Ons doel is om uiteindelijk de grootste voetbalgame ter wereld worden. We
zijn aardig op weg, we zitten inmiddels in
de mondiale top-3, maar we gaan natuurlijk voor de eerste plaats.’
ADVERTORIAL
Medicijn tegen kanker
Waar haalt een jong biotechbedrijf een paar miljoen vandaan
voor een medicijnstudie waarvan de uitkomst geen garantie
geeft op succes? DCPrime vond geld in de markt bij Seedfonds
Thuja Capital en vroeg RVO.nl om een Innovatiekrediet.
D
CPrime, een spin-off van het VU
Medisch Centrum, richt zich op
de ontwikkeling van nieuwe therapeutische vaccins voor kankerpatiënten, gebaseerd op de werking van menselijke
dendritische
immuuncellen.
Onderzoek naar nieuwe medicijnen is een
meerjarenplan en bestaat uit drie klinische fasen. Bij de eerste wordt gekeken
naar de veiligheid van het middel, bij de
tweede naar de effectiviteit ervan (doet
het wat het belooft te doen?) en de derde
fase richt zich op de effectieve werking in
een groter aantal patiënten.
Nu het medicijn veilig blijkt breekt de
tweede fase aan. “Het eerste Innovatiekrediet is nog niet klaar. We hebben de
eerste ronde gekregen en wij zijn op dit
moment bezig met de verlenging zodat
we de werking in een bredere patiënten
groep (andere bloedkankeraandoeningen) kunnen aantonen. We horen binnenkort of RVO.nl die aanvraag goedkeurt”, zegt Zwaal. Hij zoekt het overige
bedrag voor onderzoek in de markt. “Je
voelt je soms net een tandenborstelverkoper die overal mensen ervan probeert te
overtuigen dat wat je doet een kans van
slagen heeft.”
Bij de eerste ronde klopte hij aan bij
het seedfonds Thuja Capital. Daar werd
het bedrijf uitgenodigd voor een presentatie van het businessplan. “Bijzonder,
want deze commerciële investeerder
moet uit tientallen nancieringsaanvragen per maand een selectie maken. Dat je
daar op de kofe mag komen, is al heel
wat”, zegt Zwaal daarover. Na het eerste
gesprek brak voor DCPrime de inspannende tijd van het due diligence-onderzoek aan. Er werd gezocht naar antwoor-
29 | brookz | maart/april 2014
Wie: Marcel Zwaal, directeur DCPrime
Wat: Biotech bedrijf dat therapeutische
medicijnen ontwikkelt voor kankerpatiënten
Waar: Leiden
Financiering: Seedfonds Thuja Capital en
Innovatiekrediet van Rijksdienst voor
Ondernemend Nederland (RVO.nl)
den op vragen als: Hoe staan
collega-wetenschappers tegenover het
vaccin, is het haalbaar, is het patenteerbaar, wat is de achtergrond van de ondernemer en zijn team en is het vaccin produceerbaar?
“Het pakte feestelijk voor ons uit.
Doordat we groen licht kregen van Thuja
Capital, werd ook het Innovatiekrediet
van RVO.nl toegekend. De vlag ging uit.
Dankzij de nanciering konden we eindelijk ons vaccin op de twaalf leukemiepatienten testen”, aldus Zwaal.
Het verkrijgen van de nanciering was
een enorme opluchting. “Bij banken hoef
je niet aan te kloppen voor dit soort studies; de slagingskans bij de ontwikkeling
van nieuwe medicijnen is slechts 1 procent. Dat is de risico van een banklening
niet waard. Gelukkig zijn andere partijen
daar wel toe bereid en ziet RVO.nl het belang in van vernieuwing in de medische
sector. Je zou anders nooit zulke vroege
ideeën kunnen onderzoeken.” DCPrime
hoopt het vaccin tussen 2016 en 2020 op
de markt te brengen.
Opzoek naar financiering?
De Rijksdienst voor Ondernemend
Nederland kan u helpen bij het vinden
van alternatieve financieringsvormen.
Ga naar www.rvo.nl/mkbfinanciering
voor een overzicht.
RONDETAFEL ROTTERDAM
‘In Rotterdam
vinden mooie
transacties plaats’
MET DE HAVEN als internationale
aanjager is de economische opleving
in Rotterdam zichtbaar en voelbaar.
Ook in de overnamemarkt staan de
seinen inmiddels weer op groen. Een
gesprek met drie adviseurs over de
economie, de haven en de overnamemarkt in de Rotterdamse regio.
30 | brookz | maart/april 2014
Duncan Eduard
Tom Ensink
Marc van der Storm
maart/april 2014 | brookz | 31
RONDETAFEL ROTTERDAM
D
e zon schijnt over de Nieuwe Maas. Op de achtergrond
de indrukwekkende skyline van Rotterdam met vrij uitzicht over het water, de Erasmusbrug en de onlangs opgeleverde De Rotterdam, het grootste gebouw van Nederland.
Als er één gebied is waar de Nederlandse economie momenteel
overeind wordt getrokken, dan is het wel hier. We bevinden ons
op de zevende verdieping van de Wilhelminatoren gelegen op de
Kop van Zuid. Aan tafel schuiven Tom Ensink, Marc van der
Storm en Duncan Eduard, twee advocaten en een corporate
nance-adviseur met alle drie een netwerk dat stevig verankerd
is in de Rotterdamse regio. Ensink is advocaat sinds 1991 en
werkzaam bij Ploum Lodder Princen, een fullservice advocatenkantoor dat zich richt op ondernemers en bedrijven en zeer actief
is binnen de Rotterdamse regio, onder andere door actieve betrokkenheid als sponsor, lid van de business club en adviseur van
museum Boijmans & Van Beuningen. Daarnaast is het kantoor
medeoprichter van M&A aan de Maas, een nieuw netwerk van
Rotterdamse M&A-professionals. Marc van der Storm is vandaag
gastheer namens Van den Herik & Verhulst Advocaten. Eveneens een echt Rotterdams en op ondernemers gericht fullservice
advocatenkantoor. Met van oorsprong de basis op ‘Zuid’, waar
nog altijd veel van de clientèle vandaan komt, maar in de loop
van de tijd zijn er steeds meer (inter)nationale klanten bijgekomen. Uit Capelle aan den IJssel (Rivium) komt IRIS Corporate
Finance, waarvan Duncan Eduard oprichter en managing partner is. Deze M&A-boutique heeft een sterke focus op middlemarket transacties van één tot 25 miljoen euro. Ook Eduard is
actief en doet veel transacties in ‘Groot-Rotterdam’, het gebied
dat zich van Gorinchem, Ridderkerk en Capelle aan den IJssel
uitstrekt tot het Westland en het kustgebied. We beginnen het
gesprek – hoe kan het ook anders – over het indrukwekkende
uitzicht en de uitstraling die dit heeft op de economische dynamiek van Rotterdam en de omliggende gebieden.
Rotterdam werd onlangs in de New York Times genoemd als
een van de tien wereldsteden die je in 2014 absoluut gezien
moet hebben. Hoe belangrijk is die internationale belangstelling voor de economie van de stad?
Van der Storm: ‘Toeristen zijn altijd welkom, maar voor de
business is uiteraard de haven van groot belang. Ik denk dat inmiddels een aanzienlijk deel van de haven in Chinese handen is,
dat brengt een hele nieuwe dynamiek met zich mee.’
Eduard: ‘De connectie met de wereld maakt Rotterdam onderscheidend. Amsterdam heeft bijvoorbeeld een sterke focus op nance en zakelijke dienstverlening, maar daar is de klad in gekomen. Hier heb je de reële bedrijven, zeggen we vaak. De olie- en
32 | brookz | maart/april 2014
offshore industrie, de chemie en uiteraard het hele maritieme
cluster. En al die bedrijven zijn weer verbonden met toeleveranciers hier in de regio. Daarmee heeft Rotterdam een heel sterke
en veelzijdige economische infrastructuur.’
Ensink: ‘We hebben een heel actieve city marketing door de
Rotterdam Investment Agency met burgemeester Aboutaleb als
enthousiast boegbeeld voorop. Er zijn regelmatig handelsmissies naar bijvoorbeeld Shanghai om Rotterdam en de haven te
promoten. En je ziet dat het werkt, het zet zoden aan de dijk.
Buitenlandse bedrijven weten ons steeds beter te vinden en daar
proteren wij als zakelijke dienstverleners direct van mee.’
Is Rotterdam meer of minder conjunctuurgevoelig dan de rest
van het land?
Eduard: ‘Rotterdam is iets minder afhankelijk van de binnenlandse vraag, maar ook de wereld heeft natuurlijk haar moodswings. Er zitten de nodige accenten in Rotterdam, maar je komt
toch altijd uit op de havenfunctie in dit gebied. Offshore, oil &
gas, baggeraars, transport en logistiek, noem maar op. De exposure naar de wereld is wat groter.’
Profiteert de regionale overnamemarkt ook mee van het
internationale karakter van Rotterdam?
Ensink: ‘Wij kunnen zeker stellen dat we een heel actieve transactiestructuur hebben. Organisaties die zich hier willen vestigen, zoeken vaak bedrijven om over te nemen. Dat geldt bijvoorbeeld voor Indiase bedrijven in de IT-sector, maar ook Chinese
bedrijven nemen veel over.’
Van der Storm: ‘Daarnaast zijn er in Rotterdam zelf veel zelfstandige ondernemers die hun bedrijf groot hebben gemaakt en
die nu op zoek zijn naar kopers en strategische partners. Het kan
dus mooie kansen bieden voor ondernemers die hun bedrijf willen verkopen.’
Hoe staat de Rotterdamse overnamemarkt er eigenlijk voor? Is
de crisis definitief voorbij?
Eduard: ‘De economische vooruitzichten worden beter en dat
is ook goed voor de M&A-markt. We klimmen uit het dal. Het
heeft alleen nog wel een jaar nodig om te beklijven, denk ik. In
de logistieke sector zijn de verwachtingen nu ook positief. De
groei in export zet door en dat heeft effect op de Rotterdamse
regio. En we moeten niet vergeten dat ook de bouwsector aan
een herstel begint, een belangrijke factor in de transportsector.’
Van der Storm: ‘De crisis van de afgelopen jaren heeft ook in
Rotterdam invloed gehad op de overnamemarkt als geheel.
Maar het betekent niet automatisch dat het hier vijf jaar slecht is
tekst PETER RIKHOF &KOOS PLEGT / fotografie MARCEL BAKKER
‘Wij hebben vorig jaar
enkele advocaten
binnengehaald die
gespecialiseerd zijn in de
haven- en handelpraktijk.
Het is mooi als je kunt
zeggen dat je in een
bepaalde hoek heel sterk
bent als kantoor, maar
tegelijk wil je jezelf ook
niet beperken’
Marc van der Storm (50) is advocaat ondernemingsrecht en
partner bij Van den Herik & Verhulst Advocaten. Hij studeerde
Nederlands recht aan de Rijksuniversiteit Leiden en heeft als
advocaat verschillende specialisatie-opleidingen gevolgd. Hij
begeleidt onder meer fusies, overnames, management buy-outs en
buy-ins en joint ventures en treedt op bij ondernemingsgerechtelijke
geschillen. Van der Storm is tevens voorzitter van de Codecommissie
van de Stichting Code Geneesmiddelenreclame (Stichting CGR) en
bestuurslid van het internationale netwerk van advocaten Euréseau.
gegaan. We hebben klanten die desinvesteringen hebben gedaan, ook dat zijn transacties waar veel werk aan zit. Daarom is
het lastig om van een crisis te spreken. Er zijn sectoren die het
moeilijk hebben, maar er zijn ook bedrijven die het geweldig
hebben gedaan.’
Ensink: ‘Wij hebben de eerste jaren van de crisis geproteerd
van onze focus op energie, waar veel overnames plaatsvonden
die wij hebben begeleid. Het ging dan bijvoorbeeld om investeringen in alternatieve energie, zoals windmolenparken, en overnames van toeleveranciers. Maar inderdaad, sinds vorig jaar zomer trekt de markt weer behoorlijk aan.’
Kunnen jullie volledig concurreren met Amsterdam of zijn er
zaken die echt aan de Zuidas voorbehouden zijn?
Van der Storm: ‘Wij doen bijvoorbeeld geen IPO’s. Aan de andere kant: hoeveel beursgangen zijn er nou nog in Nederland?’
Ensink: ‘En zaken als kapitaalmarkttransacties en securitizations, dat zijn ook typisch Amsterdamse zaken. Maar dat is ook
niet het segment waarin wij ons brood verdienen.’
Eduard: ‘De meeste zakelijke dienstverlening is hier gericht op
de middenmarkt, maar dan wel top of the bill en met een kwali-
teitsnetwerk. De miljardendeals worden begeleid vanuit Amsterdam en dat is van oudsher zo gegroeid en wat mij betreft
prima.’
Vorig jaar is door een aantal partijen M&A aan de Maas
opgericht, een nieuw initiatief om de “M&A industrie” in
Rotterdam te promoten en nog beter op de kaart te zetten. Was
dat nodig?
Ensink: ‘Als een van de mede-oprichters vinden wij het belangrijk dat de Rotterdamse M&A-infrastructuur een gezicht krijgt.
Niet alleen voor de adviseurs, maar juist ook voor de ondernemers en andere betrokken partijen. En ja, we willen hiermee ook
een beetje tegenwicht bieden aan het beeld dat alles op het gebied van fusie en overname zich aan de Amsterdamse Zuidas
zou afspelen. Want dat is dus niet zo, hier vinden ook mooie
transacties plaats.’
Eduard: ‘Ik denk dat het een goede zaak is als M&A-professionals elkaar meer weten te vinden. Als je weet wat er gebeurt bij
collega’s kan je trafc beter op gang houden en klanten weer beter bedienen.’
Van der Storm: ‘Ik vind het een prima initiatief, al was het
maart/april 2014 | brookz | 33
RONDETAFEL ROTTERDAM
Wat vaak vergeten wordt
is dat het Westland een
enorme bron van
hightech-innovatie is. We
hebben daar klanten
zitten die over de hele
wereld actief zijn. Daar
zitten echt mooie
bedrijven tussen met veel
potentieel voor de
toekomst’
Tom Ensink (46) is advocaat en partner bij Ploum Lodder
Princen, waar hij sinds 1997 werkzaam is. Hij is gespecialiseerd in
het bank- en ondernemingsrecht en van daaruit betrokken bij
overnames, financieringen en joint ventures. Ensink, die optreedt
namens zowel Nederlandse als internationale cliënten, studeerde af
in Maastricht en aan Tulane Law School in New Orleans.
maar om een grotere zichtbaarheid te creëren. Het Rotterdamse
aspect is voor onze positionering in ieder geval heel belangrijk in
alles wat wij doen. Wij hebben veel klanten die het prettig vinden om bij een Rotterdamse advocaat te zitten. Dat ‘handen uit
de mouwen-aspect’ van deze stad. Niet lullen, maar poetsen. Dat
zoeken ze ook in een adviseur.’
De haven speelt een belangrijke rol in de Rotterdamse economie. Is dat dan ook een reden om je daar als kantoor in te
specialiseren?
Van der Storm: ‘Wij hebben vorig jaar enkele advocaten binnengehaald die gespecialiseerd zijn in de haven- en handelpraktijk. Het is mooi als je kunt zeggen dat je in een bepaalde hoek
heel sterk bent als kantoor, maar tegelijk wil je jezelf ook niet
beperken. Of je moet echt zeker weten dat je daar al je werk uit
kan halen. Wij hebben veel expertise in food en ook in automotive zijn we van oudsher sterk. Maar om daar op voorhand al op
in te zetten, kan gevaarlijk zijn.’
Eduard: ‘Wij sluiten a priori geen branches uit, maar hebben in
bepaalde branches natuurlijk wel kennis opgebouwd. Ik onderhoud actief contacten met mensen die de haven van haver tot
gort kennen. De kans is wel groot dat we met ons proel ook in
de toekomst te maken krijgen met bedrijven uit speciek Rot-
34 | brookz | maart/april 2014
terdamse sectoren zoals offshore, transport & logistiek en gezondheidszorg. De zorg vind ik in dit kader trouwens een onderbelichte sector in het Rotterdamse; het Erasmus MC is een van
de belangrijkste werkgevers in de regio, met daaraan verbonden
veel spin-offs.’
Ensink: ‘Nee, ook wij hebben geen ‘natte praktijk’, zoals ze dat hier
noemen. Wij zijn een breed kantoor met veel ervaring en expertise
in diverse gebieden en daarnaast sectorbrede aandacht op het gebied van bijvoorbeeld energie en gezondheidszorg.’
Het Westland maakt ook onderdeel uit van de Rotterdamse
regio. In hoeverre vinden daar voor jullie interessante ontwikkelingen plaats?
Eduard: ‘Een kenmerk van Westlandse ondernemers is dat ze
vrij gesloten zijn. Het liefst vertellen ze een ander niets over hoe
het met hun bedrijf gaat. Dat is jammer, want ik ben ervan overtuigd dat ze veel meer moeten samenwerken en consolideren om
schaalgrootte te creëren.’
Van der Storm: ‘Er is bijvoorbeeld ook Chinese interesse in
het Westland, maar de transactie die ik in dat kader heb meegemaakt verliep soms moeizaam, ook door die gesloten mentaliteit. En dan krijg je ook communicatieproblemen in de onderhandelingen. Zeker omdat Chinezen niet snel nee zeggen en
‘Vorig jaar hebben we
namens een grote Chinese
partij opgetreden waar we
door onze kennis van de
Nederlandse M&A markt
naadloos toegevoegde
waarde konden bieden’
Duncan Eduard (39) is managing partner bij IRIS Corporate
Finance. Met ruim 15 jaar ervaring als M&A-adviseur ligt zijn
expertise met name op het terrein van fusies en overnames, private
equity en transactiefinancieringen. Eduard studeerde af aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam en is betrokken geweest bij meer
dan 100 overnametransacties in alle soorten en maten. In het
verleden was hij werkzaam voor Rabobank en BDO.
geneigd zijn om de hete brij heen te draaien. Maar er zijn oplossingen gevonden, dus het kan wel.’
Ensink: ‘De telers zelf hebben het op dit moment moeilijk, veel
tuinbouwkassen staan op dit moment onder water, zoals dat
heet. Maar wat vaak vergeten wordt is dat het Westland een
enorme bron van hightech-innovatie is. We hebben daar klanten
zitten die met hun technologie over de hele wereld actief zijn.
Daar zitten echt hele mooie bedrijven tussen met veel potentieel
voor de toekomst.’
In hoeverre is China voor jullie als adviseurs een groeimarkt?
Gezien de Chinese aanwezigheid in de haven kan ik me
voorstellen dat je daar een kantoor gaat openen.
Ensink: ‘Wij hebben een China desk en we gaan regelmatig
naar China om contacten op te bouwen, waarbij we proberen
een beperkt aantal regio’s in China te targeten. Maar je zal ons
daar niet een kantoor zien openen. We hebben wel een Chinees
sprekend iemand in dienst overigens, maar die werkt gewoon
vanuit Rotterdam en gaat mee op de trips. Zakendoen in China
is een moeizaam proces. Wij zijn er begonnen rond 2009 en het
begint nu zijn vruchten af te werpen. Een keer pitchen is niet
genoeg; de mentaliteit is dat men voorzichtig te werk gaat en zoveel mogelijk wil weten.’
Eduard: ‘Het is voor de overnamemarkt een heel interessante
doelgroep. Zo kunnen we onze internationale netwerken gebruiken om de juiste connecties te maken met Azië. Vorig jaar hebben we bijvoorbeeld namens een grote Chinese partij opgetreden waar we door onze kennis van de Nederlandse M&A-markt
naadloos toegevoegde waarde konden bieden. ’
Rotterdam is en blijft voor jullie voldoende basis om te groeien?
Van der Storm: ‘Wij blijven Rotterdams. Wij hebben geen ambities om uit te breiden buiten Rotterdam. Wij zijn bezig ons nog
meer in de regio te proleren om daarmee meer van de lokale
taart te krijgen.’
Ensink: ‘De Rotterdamse taart is groot genoeg en wordt ook
steeds groter. Je merkt wel dat de grote kantoren die het aanvankelijk zochten in de grote transacties als gevolg van de crisis
hun neus niet meer ophalen voor de kleinere transacties. En dan
zitten ze ons soms een beetje in de weg.’
Eduard: ‘Ik zie die ontwikkeling ook. Partijen die zijn ingericht
op de corporate deals houden zich nu opeens ook bezig met
deals met een waarde van bijvoorbeeld tien miljoen euro. Ik
denk dat niemand daar uiteindelijk blij van wordt vanwege een
mismatch op diverse aspecten. Maar het zal tijdelijk zijn en verdwijnt als het corporate M&A-segment weer aantrekt.’
maart/april 2014 | brookz | 35
BEDRIJFSPROFIEL
Ondernemende dienstverleners,
wars van arrogantie
Rotterdams, pragmatisch, daadkrachtig, bevlogen, dienstverlenend en - als we de
cliënten mogen geloven - ook nog eens een hoge ‘gunfactor’. Zomaar enkele kreten
die advocaten- en notariskantoor Ploum Lodder Princen typeren. Het kantoor staat
veel ondernemers bij, onder meer bij fusies en overnames. ‘We doen redelijk brutaal
zaken. Daar proteren onze cliënten ook van.’
W
e zijn er echt voor de DGA’,
vertelt advocaat en partner
Tom Ensink van Ploum Lodder Princen in Rotterdam. Voor overnames van enkele miljoenen euro’s draaien
de advocaten en notarissen van ‘Ploum’
hun hand niet om, al kunnen zij ook de
grote corporate deals aan. Zij bedienen
hun cliënten met de kwaliteit van de grote
kantoren, maar dan met een ander prijskaartje. ‘Het uurtarief van onze compagnons is gelijk aan dat van een zesdejaars
medewerker bij de grote kantoren waar
we hebben gewerkt’, zegt Jolande van
Loon, notaris bij Ploum Lodder Princen.
De resultaatgerichtheid heeft het kantoor al eens een award opgeleverd. Met
zestien compagnons op in totaal zeventig
advocaten en (kandidaat-)notarissen
kunnen de cliënten altijd op aandacht
van een compagnon rekenen, ongeacht
de grootte van het bedrijf of de deal. ‘We
zijn wars van arrogantie’, vat Ensink het
Rotterdamse van het kantoor samen. Dat
zorgt overigens ook voor een ontspannen
sfeer, merk je als bezoeker al bij binnenkomst in het kantoor in hartje Rotterdam. Geen marmeren vloeren en statige
dames en heren, maar vloerbedekking en
een vriendelijke en ontspannen ontvangst. De collega’s gaan haast vriendschappelijk met elkaar om. ‘Zo werken we
ook het liefst met onze cliënten’, zegt
Stephan Sluijters, advocaat en compagnon. ‘We zijn een jonge club, de oudste
compagnon is begin vijftig. Al met al zijn
wij erg laagdrempelig.’
36 | brookz | maart/april 2014
Praktische adviezen
Ploum Lodder Princen staat niet alleen
bekend om zijn laagdrempeligheid, maar
zeker ook om zijn praktische adviezen.
‘We durven echt te adviseren. En de voetnoten met verwijzingen naar jurisprudentie en wetgeving die je vaak in adviezen ziet, die kennen wij ook wel, maar die
plaatsen we pas als onze cliënten erom
vragen’, zegt Van Loon. ‘Ploum is een
kantoor ván ondernemers vóór ondernemers. We denken als ondernemers met
onze cliënten mee. We doen redelijk brutaal zaken. We zitten er bovenop, zijn
ontzettend eager. Dat werkt goed voor
ons, maar daar proteren onze cliënten
ook van, tijdens onderhandelingen bijvoorbeeld.’
Het Rotterdamse advocaten- en notariskantoor heeft weliswaar de gunfactor
voor veel ondernemers, maar moet (en
wil) wel actief de boer op om aan werk te
komen, net als elke ondernemer. ‘We
hebben nog niet de naam van de grote
kantoren omdat we nog niet zo lang bestaan. Tegelijkertijd hebben we veel goede referenties. We eten na een project
vaak een broodje met onze cliënten en
vragen hen dan wat ze van de samenwerking vonden en wat er beter kon. Daar leren we van en dat wordt enorm gewaardeerd.’
Helpdeskfunctie
Het ondernemende van het kantoor blijkt
ook uit andere dingen, zoals de tarifering.
‘We werken efciënt en zadelen onze cli-
enten dus niet met onnodig hoge kosten
op’, vertelt Ensink. Sluijters voegt daaraan toe: ‘Wij zijn de afgelopen jaren behoorlijk gegroeid, maar nooit onverantwoord. We weten wat onze kosten zijn en
kunnen dus ook altijd een goede inschatting maken van wat redelijk is om voor
onze diensten te vragen. We zijn transparant over de nanciële kant van de zaak
en bieden vaak op voorhand een vaste
prijs of een exibele fee bij succes. Uurtje
factuurtje is hoe langer hoe meer passé.’
Wanneer cliënten erom vragen, krijgen
zij overigens altijd een actueel overzicht
van gemaakte uren en kosten – zoveel
mogelijk real time. Bovendien biedt
Ploum Lodder Princen haar cliënten een
helpdeskfunctie. ‘Dan spreken we af dat
we niet meteen een zaak of traject starten, maar kan de cliënt eerst voor een
klein bedrag vragen stellen.’
Internationaal
Ploum is zeer actief in de fusie- en overnamemarkt en werkt veel samen met corporate nance-partijen. Logischerwijs
werkt het kantoor voor veel Rotterdamse
bedrijven, maar de cliënten zitten door
heel Nederland en daarbuiten. De helft
van de zaken waar het kantoor aan werkt
is internationaal. ‘We treden vaak op als
adviseur bij een strategische verkoop aan
een internationale partij’, zegt Ensink.
Kopers komen uit landen als de VS en
Duitsland, waar Ploum Lodder Princen
goede contacten en veel ervaring mee
heeft, maar ook uit China. Zo heeft het
Stephan
Sluijters
Jolande van Loon
‘We denken als ondernemers met onze cliënten mee.
We doen redelijk brutaal zaken. Dat werkt goed voor ons,
maar daar proteren onze cliënten ook van.’
kantoor sinds enige tijd een China Desk,
gerund door een Chinese die vloeiend
Mandarijn spreekt en de Chinese cultuur
als geen ander kent. China heeft Nederland en meer speciek Zuid-Holland behoorlijk in het vizier, gelet op alle Chinese
bedrijven die inmiddels voet aan wal hebben gezet.
Familiebedrijven
Het advocaten- en notariskantoor staat
relatief veel familiebedrijven bij, zowel
vanuit de advocatuur als het notariaat.
‘Sommige familiebedrijven begeleiden
we al heel lang’, vertelt Van Loon. ‘We
zijn zelf bijna deel van de familie geworden.’ Die familiebedrijven zijn actief in
allerlei sectoren. Een van de sectoren
waar het kantoor in excelleert, is de energiesector, in de breedste zin des woords.
Zo heeft het kantoor al diverse transacties begeleid met betrekking tot installatiebedrijven, toeleveranciers, entrepreneurs in nieuwe technologie, partijen
actief in de olie- en gasopslag, windmolenparken en partijen actief in utilities en
chemicaliën, maar bijvoorbeeld ook agrariërs die hun eigen energie opwekken.
‘Van omgevings- en bestuursrecht tot notariële kwesties en van algemeen contractenwerk en arbeidsrecht tot sector specieke regulering: we staan de ondernemer
vanuit al onze expertisegebieden bij. Dat
geldt overigens voor opdrachtgevers in
alle sectoren en altijd met de belangen
van de cliënt als ondernemer voorop .’
Meer informatie www.ploum.nl
PLOUM LODDER PRINCEN
maart/april 2014| brookz | 37
Lees het meeslepende verhaal van
ondernemer Frank Krake, die ondanks
enorme tegenslagen, er toch in slaagt zijn
bedrijf succesvol te verkopen!
Boeiend, leerzaam en soms hilarisch …
en het leest als een trein. – Rick van de Ploeg
Het boek De rampondernemer is te koop
in alle online boekhandels en de betere
boekhandel bij u in de buurt.
Scan deze cover met uw smartphone of
tablet en lees nu al de proloog en bekijk de
boektrailer.
WWW.HERIKVERHULST.NL
[email protected]
Telefoon 010 - 410 00 55
BOVEN OP
DE ZAAK
SPE
CIA
L
Bedrijfsoverdracht
DE OVERNAMEMARKT trekt weer aan, maar bank-
nanciering is nog steeds schaars. In deze special
aandacht voor de ondernemers buy-in (OBI), jonge
oud-ondernemers met geld en ondernemerservaring
die nog een keer een rondje willen maken. Plus een
overzicht van de vijftig meest actieve adviesbureau’s
op het gebied van bedrijfswaardering.
maart/april 2014 | brookz | 39
SPECIAL BEDRIJFSOVERDRACHT
De nieuwe koper
DE IDEALE KOPER is een jonge oud-ondernemer die zijn
bedrijf verkocht en daardoor het geld en ervaring heeft
om nog een keer een rondje te maken. Maar er is ook
een keerzijde: ‘Je kunt niet op alle borden evengoed
schaken.’
D
e overnamemarkt voor het midden- en kleinbedrijf klimt inmiddels weer uit het dal. Lange tijd
leken er genoeg kopers in de markt, maar
twijfelden verkopende ondernemers of
het wel een goed moment was om hun bedrijf in de etalage te zetten. Langzaamaan
kruipen deze ondernemers uit hun schulp,
wat betekent dat de aanbodzijde groeit.
Daarmee lijkt er weer een natuurlijke
equilibrium op de MKB-overnamemarkt
te ontstaan, maar marktvorsers voorzien
voor de komende tijd wederom een onbalans, namelijk een tekort aan gekwaliceerde kopers met voldoende middelen.
Schrikbeeld
De verwachte schaarste aan kapitaalkrachtige en gekwaliceerde opvolgers is
een potentiële rem voor de oplevende
overnamemarkt. Maar het afgelopen jaar
bespeuren overnameadviseurs een nieuwe trend die de verhoudingen tussen verkopers en kopers enigszins kan herstellen
en voor de nodige deals kan zorgen. Er is
namelijk een steeds groter wordende
groep kopers op komst, de zogenaamde
ondernemer buy-in (OBI).
De OBI’er is een ondernemer die zijn
vorige bedrijf succesvol verkocht heeft en
zich nu weer wil inkopen in een bestaand
40 | brookz | maart/april 2014
bedrijf. De OBI is in opkomst, omdat deze
groep ondernemers niet meer tot aan hun
pensioen in en aan hetzelfde bedrijf werken. Waar voorheen voor de entrepreneurs van de ‘babyboomgeneratie’ vaststond dat hun werkzame leven zich
binnen één bedrijf afspeelt, zou dat voor
een OBI’er een schrikbeeld zijn. Dit type
bibbert van het vooruitzicht om hun hele
carrière op dezelfde winkel te passen,
omdat het zowel hun zakelijke als persoonlijke ontwikkeling in de weg staat.
‘Dit type ondernemer verkoopt zijn bedrijf veel makkelijker dan de vorige generatie’, legt Tom Beltman van Marktlink
Fusies & Overnames uit. ‘OBI’ers kijken
nadrukkelijk naar de levensfase van henzelf en van hun bedrijf. Daardoor realiseren ze zich eerder dat er waarschijnlijk
iets moet gebeuren, wil de onderneming
echt doorgroeien. Vaak is daar dan meer
een managerstype of een kapitaalkrachtige partij voor nodig.’
OBI versus MBI
De ondernemer buy-in schurkt dicht tegen de management buy-in (MBI) aan.
De traditionele MBI’er is een manager
van een grootbedrijf; ze keren de onderneming waar ze jarenlang gewerkt hebben de rug toe om zich in te kopen in een
MKB-bedrijf om eigen baas te worden.
Veel managers zijn de voorspelbaarheid,
bureaucratie en het gebrek aan ondernemerschap beu. Echter, voor zichzelf beginnen door een onderneming vanaf
scratch op te zetten, vinden ze te riskant.
Een management buy-in betekent vaak
een ontsnapping aan het keurslijf en de
mogelijkheid op meer vrijheid.
De OBI’er heeft gecasht met de verkoop van zijn bedrijf, maar is dus nog
lang niet klaar. Na een korte rustperiode
– vaak als investeerder – begint het bij
deze oud-ondernemers weer te kriebelen.
Beltman: ‘Uiteindelijk zijn ze liever in
control dan van een afstandje participeren. Veel van deze ‘jonge oud-ondernemers’ komen de overnamemarkt weer op
om een bedrijf te kopen. Ze missen gewoon de spanning van het ondernemerschap.’
Het belangrijkste verschil tussen een
OBI’er en een MBI’er is de (on-)ervarenheid aan ondernemerschap, die MBI’ers
nog wel eens opbreekt. ‘De OBI’er heeft
natuurlijk eerder met het MKB-bijltje gehakt’, concludeert Jasper ter Braak van
BDO Corporate Finance, die tientallen
MBI-transacties begeleidde. ‘Ik heb fantastische cv’s van managers voorbij zien
komen, die ook nog eens veel verant-
tekst WIETZE WILLEM MULDER / fotografie SHUTTERSTOCK
woordelijk op hun schouders droegen.
Maar het zetten van de handtekening onder een factuur die van je eigen rekening
afgaat, is toch echt iets anders dan werken met je jaarlijkse budget. Ondernemerservaring is momenteel cruciaal,
want in het midden- en kleinbedrijf moet
je meteen aan de bak.’
Door het vergaarde vermogen van hun
bedrijfsverkoop kan een OBI’er de deal
makkelijker met eigen geld nancieren,
wat in deze tijd goud waard is. Een MBI’er
zal voor (een deel van) de nanciering toch
bij de bank moeten aankloppen, die beperkt is in haar kredietverlening door de
aangescherpte kapitaaleisen. Een OBI’er
kan dus de ideale koper zijn voor ondernemers die aan een volledige verkoop van hun
bedrijf denken. Ter Braak: ‘Dat klinkt natuurlijk als muziek in de oren voor de meeste verkopende ondernemers.’ Bovendien
denkt de BDO-adviseur dat de OBI’er helemaal niet zit te wachten om nog een tijdje
met de verkoper op te trekken. ‘Ze weten
inmiddels wel hoe het spelletje gespeeld
moet worden, terwijl een MBI’er toch wat
‘Een OBI’er kan de ideale
koper zijn voor ondernemers
die aan een volledige verkoop
van hun bedrijf denken’
langer houvast wil hebben van de verkopende ondernemer.’
Zelfoverschatting
Veel verkopers van MKB-bedrijven willen dat het bedrijf minimaal in de huidige
vorm wordt voortgezet; ze zoeken naar
een koper die hen weerspiegelt qua doorzettingsvermogen, leiderschap en commerciële drive. Deze eigenschappen zien
ze gemakkelijker in een ondernemer dan
in een strategische partij of een investeringsmaatschappij.
De OBI’er heeft dus een bak ondernemerservaring en een goedgevulde portemonnee. Kleeft er dan helemaal geen nadeel aan deze koper? ‘Een succesvolle
ondernemer moet waken dat hij zichzelf
niet overschat’, waarschuwt Beltman.
‘Dat het vorige bedrijf uitermate succesvol was, zal vast voor een groot deel aan
hem gelegen hebben. Maar de rol van de
andere medewerkers en een dosis geluk
mogen echter niet onderschat worden.
Een OBI’er wil nog wel eens te makkelijk
denken dat ze een volgend bedrijf zo onder de knie hebben.’ Ter Braak vult hem
aan: ‘Je kunt niet op alle borden even
goed schaken. Succes heeft ook een keerzijde, want het kan je lui en blind maken.
Daar loert het gevaar: ben je als ondernemer nog scherp en anders-denkend?
Daar moet je als verkopende ondernemer
goed op letten.’
maart/april 2014 | brookz | 41
SPECIAL BEDRIJFSOVERDRACHT
‘Ik wil nog één keer de
zaak weer opschudden’
VEEL OUD-ONDERNEMERS die hun bedrijf hebbenverkocht
gaan al weer vrij snel op zoek naar een nieuwe
uitdaging. Voorzien van voldoende nanciële middelen
willen ze nog eenmaal excelleren.
T
ijdens zijn carrière bij ABN AMRO
ziet Coen Aukema (52) als senior
accountmanager zakelijke kredietverlening heel wat ondernemers bij
hem aan tafel schuiven. Maar na dertien
jaar in aanraking te komen met het ondernemerschap als bankman, besluit de toen
38-jarige Fries dat het genoeg is. ‘Ik kwam
volgens mij in een vroege midlifecrisis terecht’, aldus Aukema. ‘Wil ik de rest van
mijn leven over ondernemen praten of wil
ik er ook echt mee beginnen?’
Hij neemt ontslag bij de bank en koopt
zich in bij het IT-bedrijf van zijn broer,
Trust Factory. Aukema brengt het zakelijke vernuft binnen de onderneming, die
is opgericht door drie techneuten. Maar
na zeven jaar voelt hij dat hij klaar is voor
een eigen bedrijf zonder andere aandeelhouders. Hij laat zich uitkopen, neemt
een sabbatical en gaat daarna op zoek
naar een nieuwe onderneming.
Opgeschudde branche
Eind 2007 mislukt een overnamepoging
van een IT-bedrijf. Omdat er in die tijd
van hoogconjunctuur forse goodwill-bedragen worden gevraagd, verandert Aukema zijn strategie. Begin 2008 komt hij
in contact met een hekwerk-ondernemer,
die hem eigenlijk een nevenactiviteit wil
verkopen: Holland Vlaggen, een leverancier van vlaggen en vlaggenmasten. Aukema: ‘Er was slechts een loods met kan-
42 | brookz | maart/april 2014
toor en een kleine voorraad, dus het
kostte relatief weinig. Maar nadat ik me
in die markt had verdiept, geloofde ik
echt in die producten.’
Die overtuiging is vooral gestoeld op
een drastische wijziging van het gangbare
verdienmodel in de markt. Opdrachten
worden in de vrij conservatieve vlaggenbranche binnengehaald door vertegenwoordigers, die tijdens hun bezoeken
lukraak een korting uit hun duim zuigen.
Aukema wil dit – naar eigen zeggen – ouderwetse businessmodel omgooien, want
volgens hem moet 80 procent van de orders zonder persoonlijk contact mogelijk
zijn. Daarvoor zet hij een website met
shop op die voldoende productinformatie
geeft (vertrouwen) en netto-prijzen zonder korting vermeldt (transparantie). Op
deze manier doorbreekt hij het taboe van
een ondoorzichtige markt.
Daarna neemt Aukema de inkoopkant
van Holland Vlaggen onder de loep. Het
Jouster bedrijf koopt de vlaggen en vlaggenmasten via twee distributeurs in. Hier
kan er volgens hem een efciencyslag gemaakt worden, zonder dat het ten koste
gaat van de kwaliteit. Hij bezoekt een fabrikant van vlaggenmasten in Polen en
bedingt de exclusieve rechten voor de Benelux. In het Verre Oosten vindt hij een
vlaggenproducent. ‘Toen kon ik mijn
vlaggen en vlaggenmasten verkopen aan
particulieren en bedrijven voor de prijs
waarvoor ik ze inkocht bij mijn oorspronkelijke leveranciers’, legt Aukema uit.
‘Holland Vlaggen concurreerde ineens
met hen. Dat zorgde wel voor een schok
in onze branche.’
Ook voorziet hij dat – mede door zijn
ervaring bij een IT-bedrijf – de klant zich
steeds vaker online oriënteert bij de aankoop van een vlag of mast. ‘Ik zorgde dat
ik bij de zoekresultaten in Google bovenaan kwam, terwijl mijn concurrenten nog
altijd hun verkoopmedewerkers persoonlijk lieten ‘deurtje bellen’.’
Exit-strategie
Aukema bouwt door deze vernieuwingslag Holland Vlaggen uit tot een nationale top-5 speler in de markt en verachtvoudigt de omzet tot ongeveer 400.000 euro
met drie medewerkers. Maar het is tijd
om de Friese onderneming te verkopen.
Bij ieder zakelijk avontuur stippelt Aukema namelijk een exit-strategie voor vijf
jaar uit, waarbij hij meteen de zaak nancieel, scaal en juridisch optimaal optuigt. Door deze planmatige opstelling is
het bedrijf meteen verkoopklaar.
In het laatste halfjaar van 2012 benadert hij enkele concurrenten met een zelfgeschreven
informatiememorandum,
maar tot een overname leidt dat niet.
Daarna schakelt hij het Heerenveense advieskantoor Corporate Match in om een
geschikte koper voor Holland Vlaggen te
tekst WIETZE WILLEM MULDER / fotografie SIETSKE RAAIJMAKERS
‘Bij ieder zakelijk
avontuur stippel
ik gelijk de exitstrategie voor de
komende vijf jaar
uit, waarbij ik
meteen de zaak
nancieel, scaal
en juridisch
optimaal optuig’
komt te staan. Het bedrijf voegt wel een
serviceafdeling toe, maar door een
schaarste aan technische specialisten
blijkt deze toevoeging niet eenvoudig.
Beckmann: ‘Daarnaast merkte ik dat wij,
de aandeelhouders, elkaar niet meer helemaal aanvulden. Ik zag na bijna tien
jaar onvoldoende mogelijkheden voor
verdere groei. Daarom verkochten we in
1998 Nett-Line aan een concurrent.’
Coen Aukema
vinden. Uiteindelijk heeft Jan Elmers in
november 2013 de beste papieren. ‘Sommige collega-ondernemers zijn wel jaloers op mij, want die willen hun bedrijf
ook verkopen. Het grote verschil is dat ik,
door mijn exit-strategie, niet te emotioneel betrokken raak bij het bedrijf. Daarvoor laat ik het niet in mijn hart komen.’
Aukema neemt na deze turbulente tijd
andermaal een korte rustperiode, maar
houdt ondertussen zijn oren en ogen
open in zijn zoektocht om zich in te kopen
in een nieuw bedrijf. ‘Het heilige vuur
staat even op een laag pitje, maar is nog
zeker niet gedoofd. Ik wil nog eenmaal de
marktpositie van een bedrijf optimaliseren en daarmee wellicht een branche dramatisch opschudden. Wederom voor vijf
jaar met een exit-plan, want met een
eindstreep in mijn hoofd kan ik als ondernemer dieper gaan.’
D
at Geert-Jan Beckmann (54)
gaat ondernemen, staat eigenlijk
al vroeg vast. Hij raakt als kind al
gewend aan de hectiek van een ondernemersfamilie, want zijn vader heeft toentertijd een eigen bedrijf. Toch begint hij
zijn loopbaan in loondienst. Na enkele jaren als verkoopmedewerker bij een aantal
IT-bedrijven waagt hij een sprong in het
diepe en richt samen met een techneut in
1989 zijn eigen bedrijf op, Nett-Line. Deze
onderneming is gespecialiseerd in computer-netwerken, boekhoudkundige en
logistieke software van Exact en verkoopt
daarnaast ook kantoorsoftware en -hardware. Binnen vijf jaar loopt er al een man
of dertig over de werkvloer en laat het bedrijf goede cijfers zien.
Totdat halverwege de jaren 90 hardwareleveranciers als HP en Compaq hun
marges halveren en de markt onder druk
Concurrentiebeding
Beckmann laat één tak van het bedrijf
buiten de verkoop, namelijk Media-Line.
Deze onderneming produceert ERP-software voor televisiezenders, waarmee ze
reclamespots kunnen boeken, plannen en
factureren. In 1994 was dit onder NettLine nog een bijproduct met Kindernet
als eerste klant, een jaar later sluiten ook
zenders als SBS, TMF en Sport 7 zich aan.
Hij maakt van Media-Line een aparte bv,
vraagt de ontwikkelaars om partner te
worden en stort zich volledig op het nieuwe avontuur.
Hij weet samen met zijn compagnons
Media-Line uit te bouwen tot een bekende speler in de markt. In 1998 sleept
Beckmann zelfs de eerste buitenlandse
tv-zender (Hongarije) binnen, waarna hij
de grens overstapt en televisiezenders in
België, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en zelfs Polen, Roemenië en Kroatië
weet te overtuigen van zijn product. ‘We
maart/april 2014 | brookz | 43
SPECIAL BEDRIJFSVERKOOP
‘We hebben de
onderneming
goed verkocht,
maar achteraf
heb ik toch wel
eens spijt gehad.
Want hoe groot
was het geworden
als we op eigen
houtje door waren
gegaan?’
hadden een vijfjarenplan gemaakt met
doelen die ik absoluut wilde halen met
het bedrijf’, aldus Beckmann. ‘In die opzet hadden we ook een exit geformuleerd.’
Met het oog op die exit kloppen ze in
2006 aan bij het beursgenoteerde Pilat
Media met de vraag of ze interesse hebben om hun kleinere branchegenoot over
te nemen. Media-Line behaalt om dat
moment een winst van 600.000 euro op
een omzet van 2,2 miljoen euro. Beckmann en co ontvangen voor de verkoop
ruim 1,9 miljoen euro in cash, een earnout tot een half miljoen en nog een pluk
aandelen in het nieuwe bedrijf.
Beckmann twijfelt nog wel eens over de
uiteindelijke verkoop van Media-Line.
Het lijkt het typische dilemma van iedere
ondernemer; je wilt stoppen op je hoogtepunt, maar wanneer heb je dat punt bereikt? Beckmann: ‘We hebben de onderneming op dat moment goed verkocht,
maar achteraf heb ik toch wel eens spijt
gehad. Want hadden we het bedrijf ook
groot kunnen maken als we op eigen
houtje door waren gegaan…’ Daarnaast
waarschuwt hij toekomstige ondernemers die na hun bedrijfsverkoop weer
aan de slag willen. ‘Door zo’n overname
gooi je eigenlijk je hele expertise in een
branche weg, want de koper wil altijd dat
44 | brookz | maart/april 2014
Geert-Jan Beckmann
je een concurrentiebeding van enkele jaren ondertekend. Houd die termijn zo
kort mogelijk.’
Langs de zijlijn
Met een redelijk gevulde portemonnee,
maar zonder nieuw bedrijf probeert Beckmann het een tijdje als investeerder. De
informal investor stopt zijn geld in een
vastgoedfonds en een aantal kansrijke
start-ups, maar na enkele participaties
komt de Hilversummer erachter dat ‘werken langs de zijlijn’ niet zijn passie heeft.
Er verdampt veel cash doordat Beckmann
te weinig in control is. Hij staat het liefst
weer met beide benen in de klei en gaat op
zoek naar een bedrijf waar hij hands-on
kan instappen.
Eind 2010 komt online marketingbureau Yellowzz op zijn pad, waar hij in
eerste instantie samen met de verkopende
ondernemer optrekt. Maar niet-nagekomen afspraken door de verkoper zorgen
ervoor dat Beckmann binnen anderhalf
jaar het volledige aandelenpakket van het
Amsterdamse bedrijf in handen heeft.
Daarna heeft hij ook voor Yellowzz een
vijfjarenplan uitgetekend, waarbij hij
door de economische tegenwind meer
heeft moeten investeren dan gepland.
Maar het doel blijft simpel: het bedrijf uitbouwen tot een grote online speler.
Inmiddels zit er een joint venture met
een grotere branchegenoot in de pijplijn,
maar voor de echte uitbreiding is meer
nodig. Beckmann denkt nu ook aan het
aantrekken van groeikapitaal. ‘Ik heb altijd met eigen geld gewerkt, maar dan
loop je tegen de grenzen van je liquiditeit
en dus de snelheid van groei aan. Als je
sneller wilt groeien, moet je voldoende
vermogen aan boord hebben. Ook als dat
betekent dat je aandelen moet weggeven.
Ik heb liever een klein stukje van een grote taart, dan een groot stuk van een klein
taartje.’
Waar trekt u de streep?
Onze zaak genereert
misschien miljoenen
omzet, maar onder
de streep staat er
maar een paar ton.
Mijn zakenpartner
wil me uit ons
miljoenenbedrijf kopen.
De helft van de omzet
lijkt me dan redelijk.
U zoekt een Register Valuator...
De waarde van een onderneming is niet zomaar een boekhoudkundige rekensom...
Daarom is een deskundig oordeel zo belangrijk. De bij de NIRV aangesloten Register Valuators
beschikken over de juiste kennis om zo’n belangrijk oordeel te vellen.
www.nirv.nl
SPECIAL BEDRIJFSOVERDRACHT
‘Waaróm is een bedrijf
zoveel waard?’
BEDRIJFSWAARDERING IS EEN VAK, daar zijn ook steeds meer
ondernemers wel van overtuigd. Daarbij gaat het niet
om de uitkomst, maar om de vraag hoe iemand tot een
bepaalde waarde gekomen is. ‘Wij geven inzicht in de
waarde van het bedrijf.’
H
et is een bekend verhaal. Ondernemer heeft twintig jaar gebuffeld in zijn bedrijf en daar ook
altijd een goede boterham mee verdiend.
Hij wil op afzienbare termijn zijn bedrijf
verkopen en hoort op de golfclub dat zijn
bedrijf minimaal zes keer de jaarwinst
waard is. Met dat bedrag in zijn hoofd
stapt hij vol verwachting naar een corporate nance-adviseur. Om daar vervolgens te horen dat zijn bedrijf weliswaar
verkoopbaar is – dat is het goede nieuws
– maar helaas niet voor het bedrag dat de
ondernemer in gedachten heeft.
‘Ja, dit soort situaties herken ik wel’,
glimlacht Hans Minnaar van Florijnz
Corporate Finance. ‘Ik noem dat de reality check; even met de voetjes weer op de
vloer en het verwachtingspatroon in
overeenstemming brengen met de realiteit.’ Minnaar is naast corporate nance
-adviseur ook Registor Valuator (RV) en
voert vanuit die hoedanigheid regelmatig
waarderingen uit voor ondernemers die
hun bedrijf willen verkopen. En dat leidt
46 | brookz | maart/april 2014
nog wel eens tot stevige discussies.
Minnaar: ‘Uiteraard begrijp ik dat ondernemers in de meeste gevallen heel
hard hebben gewerkt om het bedrijf te
brengen waar het nu is, maar dat wil nog
niet automatisch zeggen dat er een koper
is die bereid is om te betalen wat de verkoper in gedachten heeft. Het is de kunst
om het onderscheidend vermogen van
een bedrijf in beeld te kunnen brengen en
hier de juiste kopers voor te zoeken. Dat
gaat verder dan 6 keer de winst.’ Dus gaat
Minnaar met zo’n ondernemer in gesprek: hoe ziet zijn verdienmodel eruit,
waarin onderscheidt het bedrijf zich van
de concurrenten, zijn er speciale patenten of heeft het bedrijf een technologische voorsprong? Op die manier probeert
hij de ondernemer inzicht te geven in de
waarde bepalende factoren van zijn bedrijf. Vervolgens kijken ze samen naar de
toekomst. Minnaar: ‘Wat zijn realistische
prognoses voor omzet, kosten en winstmarges in de komende drie tot vijf jaar?
Want bij waardebepaling gaat het uitein-
delijk om het toekomstige verdienvermogen van het bedrijf.’
Professionaliseren
Tot midden jaren negentig in de vorige
eeuw werd de waarde van een bedrijf
vooral bepaald op basis van de resultaten
uit het verleden, in combinatie met vuistregels die per branche verschillen. Een
andere methode om de waarde van een
bedrijf te bepalen is om te kijken naar de
boekwaarde van alle activa die in het bedrijf aanwezig zijn: gebouwen, machines,
voorraden en liquide middelen vermindert met alle schulden. Maar deskundigen zijn het er inmiddels over eens dat de
meest correcte methode om een bedrijf te
waarderen bestaat uit een combinatie van
historische cijfers, huidige marktpositie
en vooral de toekomstige vrije kasstromen. Dit is ook de methode die wordt toegepast door de leden van het Nederlands
Instituut voor Register Valuators (NIRV),
een beroepsvereniging van erkende en
gecerticeerde nanciële specialisten op
tekst MARCO VAN VEELEN / fotografie SHUTTERSTOCK
‘Ik begrijp dat ondernemers heel hard hebben gewerkt
om het bedrijf te brengen waar het nu is, maar dat wil
nog niet automatisch zeggen dat er kopers zijn die ook
wil betalen wat de verkoper in gedachten heeft’
het gebied van bedrijfswaardering.
Chris Denneboom, Register Valuator
en partner van Value Pro, een adviesbureau op het gebied van bedrijfswaardering en lid van de PR-commissie van het
NIRV, heeft de houding ten opzichte van
bedrijfswaardering de afgelopen tien jaar
zien veranderen. Denneboom: ‘Het wordt
gelukkig steeds meer erkend dat bedrijfswaardering een vak is dat je professioneel
moet benaderen’. Een belangrijke oorzaak is volgens de voormalige directeur
van een accountantskantoor het feit dat
de nieuwe generatie DGA’s beter geschoold en veel kritischer is dan de babyboomgeneratie. Denneboom: ‘De huidige
ondernemer wil hoogwaardig advies en
begrijpt heel goed dat een waardering
verder gaat dan vier keer de winst of een
simpele vuistregel.’
Een andere reden voor de toenemende
erkenning van het waarderingsvak is volgens Denneboom dat veel generalistische
adviseurs door schade en schande wijzer
zijn geworden. Met name het uitvoeren
van waarderingen door boekhouders en
accountants met weinig ervaring op dit
vlak, heeft de afgelopen jaren tot de nodige bedrijfsongevallen geleid. Denneboom: ‘Zeker een derde van alle tuchtzaken van accountants gaat op dit moment
over slechte bedrijfswaarderingen waar
dan naderhand gedonder over is ontstaan. Als je als adviseur een foutje maakt
bij het invullen van je belastingformulier
is de ramp nog te overzien. Maar bij een
bedrijfswaardering gaat het al gauw om
enkele honderdduizenden tot miljoenen
euro’s. Dat wil je liever niet meemaken.’
Risico’s en rendement
Zoals gezegd baseren de meeste professionele waarderingsdeskundigen zich voor
een belangrijk deel op de methode van
het waarderen van de toekomstige geldstromen. Maar de toekomst laat zich lastig voorspellen, dus daar beginnen vaak
de complicaties. Uitgaan van groei is na-
maart/april 2014 | brookz | 47
SPECIAL BEDRIJFSOVERDRACHT
‘Financiering is nog steeds een groot probleem. Dat
zou op zich voor de waardering niet uit moeten
maken, maar het is toch een factor waar je rekening
mee moet houden, zeker in de transactiepraktijk’
melijk niet meer vanzelfsprekend. ‘Vroeger rekenden we met groei tot in eeuwigheid’, zegt Minnaar. ‘Iedereen had te hoge
groeiverwachtingen en te lage risicoperceptie.’ Anno 2014 kijken de meeste register valuators veel meer naar de risico’s dat
een geprognosticeerde geldstroom niet
wordt gerealiseerd. Ze houden bijvoorbeeld rekening met faillissementen van
leveranciers en klanten. Vooral wanneer
een onderneming voor zijn toekomstige
geldstromen afhankelijk is van enkele leveranciers of enkele klanten gaan de
alarmbellen rinkelen. Een ander risico dat
in tegenstelling tot vijf jaar geleden nadrukkelijk wordt meegenomen, is de kans
dat een hernanciering van een lening,
die bijvoorbeeld een jaar na de overname
aoopt, niet rond komt.
‘Een aantal jaren geleden waren potentiële kopers zo gretig, dat ze er niet eens
aan toe kwamen om risico’s te bekijken’,
zegt Minnaar. Maar tegenwoordig stelt
hij meerdere scenario’s op: bijvoorbeeld
een worst case-scenario, een best casescenario en een zogenoemd management-scenario, dat de verwachtingen van
het zittende management en de verkoper
reecteert. ‘De hoeveelheid werk is daardoor wel onevenredig toegenomen.’
Is er eenmaal een aannemelijke prognose, dan komt het volgende probleem
om de hoek kijken: hoe maken we die
kasstroom contant met de Discounted
Cashow (DCF) methode? Ofwel: wat is
een euro die een bedrijf over één, twee,
drie, vier en vijf jaar verdient, vandaag
waard? Een euro vandaag is immers meer
waard dan een euro over drie jaar, aangezien je die euro vandaag op de bank kunt
zetten en drie jaar rente kunt incasseren.
Maar daar zit meteen de crux: de rente is
moeilijk te voorspellen en de zekerheid
dat je geld op een bank veilig is bestaat na
Lehman Brothers, Icesave en DSB Bank
ook niet meer.
Het contant maken van de cashow is
daarom een stuk lastiger geworden. De
disconteringsvoet, het ctieve rendement
dat geld redelijkerwijs zou kunnen maken met beleggingen met een vergelijkbaar risico, is moeilijker te bepalen. En
aan de andere kant zijn de eerder genoemde bedrijfsrisico’s groter geworden
en de economische vooruitzichten slechter. Deze combinatie van slechtere vooruitzichten en groter risico’s heeft de afgelopen jaren geleid tot structureel lagere
bedrijfswaarderingen. Maar de bodem
lijkt inmiddels wel zo’n beetje bereikt.
Minnaar: ‘We zitten op dit moment in het
laatste stukje van de recessie. Ondernemers zien de zon al weer schijnen. Maar
banken en private equity-partijen zijn
Waarderingsdeskundigen
Het Nederlands Instituut voor Register Valuators (NIRV) is een beroepsvereniging die
bestaat uit ruim tweehonderd erkende en gecertificeerde financiële specialisten op het
gebied van bedrijfswaardering. Alle bij de NIRV aangesloten waarderingsdeskundigen
werken met een analytische methode waarbij naast historische cijfers vooral wordt gekeken
naar de toekomstige geldstromen en de waardedrijvers van een onderneming. De meest
voorkomende waardebepaling heeft betrekking op eigendomsoverdracht van aandelen in
een onderneming. Dat kan gaan om verschillende vormen van bedrijfsoverdracht, maar
bijvoorbeeld ook een waardebepaling in het kader van het uitkopen van een minderheidsaandeelhouder, echtscheiding of vererving. Daarnaast speelt een Registor Valuator (RV) ook
een belangrijke rol bij fiscale kwesties en gerechtelijk geschillen waarbij economische
schade is geleden. www.nirv.nl
48 | brookz | maart/april 2014
nog voorzichtig. Die kijken vooral naar
achteren.’
Beperkte bankfinanciering
Wat ook niet helpt is het feit dat de banken op dit moment uiterst terughoudend
zijn bij het nancieren van bedrijfsoverdrachten. ‘Financiering is nog steeds een
groot probleem’, erkent Denneboom.
‘Dat zou op zich voor de waardering niet
uit moeten maken, maar het is toch een
factor waar je rekening mee moet houden, zeker in de transactiepraktijk.’
Werd in 2008 soms tot negentig procent van de overnamesom genancierd,
anno 2014 gaan de meeste banken niet
verder dan vijftig procent. Als ze al nancieren. De nanciële hefboom is daardoor
kleiner, waardoor een koper meer eigen
vermogen zal moeten aantrekken om de
nanciering rond te krijgen. Aangezien
eigen vermogen duurder is dan vreemd
vermogen, zal een koper bij gelijkblijvende rendementseis minder willen betalen.
Bovendien drukt de lagere nanciering
de uiteindelijke verkoopprijs, net als in
de woningmarkt. De voorzichtige banken
drukken zo de waarde en de uiteindelijke
prijs van bedrijven en dwingen kopers en
verkopers om andere geldbronnen aan te
boren om een deal vlot trekken, bijvoorbeeld achtergestelde leningen van de verkopende partij, nancieringen door informal investors of private equity of earn
out-regelingen. Oftewel, bijna net zo belangrijk als het bepalen van de waarde
van een bedrijf is tegenwoordig de vraag:
wie gaat deze transactie nancieren?
Denneboom: ‘Waarde, prijs en de nanciering zijn drie verschillende grootheden. Daarbij is de waardering een
richtlijn voor de onderhandelingen over
de prijs en de nanciering. Maar uiteindelijk komt het pas tot een deal als alle
partijen - koper, verkoper en nanciers zich in de prijs en de voorwaarden kunnen vinden.’
BEDRIJFSPROFIEL
‘We leveren ruimte voor groei’
Bedrijfsmodellen zijn de laatste jaren ingrijpend veranderd. Een bedrijf dat elke
maand met 100 procent groeit, kan over een half jaar out of business zijn. Er is
een “nieuwe werkelijkheid” ontstaan en daardoor verandert het waarderingsvak.
‘Ons vak is er interessanter op geworden.’
A
n instinct for growth is sinds
enige tijd de pay-off van Grant
Thornton. Deze merkbelofte
loopt als een rode draad door het bedrijf
heen. ‘We leveren letterlijk ruimte voor
groei. Niet alleen voor onze klanten, maar
ook persoonlijke groei voor onze medewerkers’, zegt Peter den Hertog, partner
en verantwoordelijk voor de adviestak
van Grant Thornton. Grant Thornton is
zelf ook behoorlijk gegroeid overigens,
niet in de laatste plaats door het samengaan met ConQuaestor. Hierdoor groeide
de organisatie van 500 naar 800 professionals die goed de weg kennen in de nanciële wereld. De consistente marktbenadering heeft Grant Thornton ook zeker
goed gedaan de laatste jaren, stelt Den
Hertog. ‘We verplaatsen ons echt in wat
de klant wil. Dat wordt gewaardeerd.’
Oog voor de praktijk
De adviestak van Grant Thornton houdt
zich vanuit diverse vestigingen verspreid
over Nederland bezig met corporate nance, forensic (IT-)diensten en restructuring, maar wordt ook veel ingezet voor
het opstellen van bedrijfswaarderingen.
Dat laatste is het terrein van Den Hertog,
die tevens voorzitter is van het Nederlands Insitituut van Register Valuators
(NIRV). Het waarderingsvak is behoorlijk veranderd de laatste tijd, weet hij. ‘Ik
ben sceptisch over een al te wetenschappelijke benadering van ondernemingswaarderingen. We moeten oog houden
voor de praktijk. Maar hoe bepaal je de
multiple als er geen actuele benchmark
is, omdat er geen soortgelijke transacties
hebben plaatsgevonden?’
Peter den Hertog
Uitdaging voor waardeerders
De crisis heeft sowieso zijn weerslag op
waarderingen. De risico’s zijn immers
toegenomen. Maar deze tijd, waarin veranderingen elkaar steeds sneller opvolgen, vraagt in veel gevallen ook om nieuwe businessmodellen, aangezien de cycli
korter worden – met name bij IT- en internetgerelateerde bedrijven. ‘Dat brengt
een uitdaging voor waardeerders met
zich mee. Als we optreden als deskundige
in juridische geschillen hebben we veelal
één waarde-bedrag nodig, terwijl het logischer is om een bepaalde waarde-range
aan te geven.’ Den Hertog geeft aan dat
de uitgangspunten van het management
en toekomstscenario’s veel belangrijker
zijn geworden bij het bepalen van de
waarde van een bedrijf. ‘Welk scenario is
het meest realistisch? Dat bepaalt voor
een belangrijk deel de waarde en verdient
nog meer dan ooit alle aandacht van de
waardeerder. Ons vak is er interessanter
op geworden.’
Den Hertog heeft goede verwachtingen
voor de fusie- en overnamemarkt in 2014.
‘Exporterende bedrijven doen het echt
goed nu, net als innovatieve bedrijven. Er
is veel interesse vanuit het buitenland
voor Nederlandse bedrijven die echt iets
unieks bieden. Zorg er wel voor dat je
echt USP’s hebt. Heb je die niet, dan moet
je je in de nieuwe wereld echt afvragen
wat je toegevoegde waarde is.’
Meer informatie www.gt.nl
GRANT THORNTON
maart/april 2014 brookz | 49
SPECIAL BEDRIJFSOVERDRACHT
Business
valuation
50
DE VIJFTIG BELANGRIJKSTE advieskantoren van
Nederland op het gebied van bedrijfswaardering in
alfabetische volgorde. Het betreft hier zelfstandige
advieskantoren die zich voornamelijk richten op
MKB-bedrijven.
ABAB Corporate finance
Alvi Overnamespecialist
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Tilburg
Accountants- en belastingadvieskantoor met een gespecialiseerde
unit voor corporate finance en bedrijfswaardering
www.abab.nl
Website
Hilversum
Accountants- en belastingadvieskantoor met een gespecialiseerde
unit voor corporate finance en bedrijfswaardering
www.alvi.nl
Accuracy Corporate Finance
Baker Tilly Berk Corporate Finance
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Schiphol
Internationaal adviesbureau gespecialiseerd in financiering en
bedrijfswaardering
www.nl.accuracy.com
Website
Landelijk
Landelijke accountants- en belastingadvieskantoor met een
gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.bakertillyberk.nl
Adagium
BDO Corporate Finance
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Veghel
Onafhankelijk adviesbureau gespecialiseerd in bedrijfsoverdrachten, financiering en bedrijfswaarderingen.
www.adagium.nu
Website
Utrecht
Advieskantoor op het gebied van accountancy, belastingadvies met
een gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.bdo.nl
AenF Partners
BrightOrange Talanton
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Utrecht
Onafhankelijke fusie- en overnamespecialist die zich ook bezig
houdt met bedrijfswaarderingen.
www.aenfpartners.nl
Website
Nieuwegein
Zelfstandig corporate finance adviesbureau gespecialiseerd in
bedrijfswaardering.
www.brightorangetalanton.nl
Aeternus
BuyInside
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Venlo, Eindhoven
Onafhankelijk corporate finance bedrijf en expert op het gebied van
bedrijfswaardering en bedrijfsfinanciering
www.aeternuscompany.nl
Website
Alfa Fusies en Overnames
CFS
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Nijkerk
Advieskantoor gespecialiseerd in waardebepaling en de begeleiding
bij de aan- en verkoop van ondernemingen
www.alfa-fo.nl
50 | brookz | maart/april 2014
Website
Doorn
Onafhankelijke MBI-specialist die zich ook bezig houdt met
bedrijfswaarderingen.
www.buyinside.nl
Zeist
Specialist op het gebied van ondernemingsstrategie, fusie en
overname en waardebepaling.
www.cfands.com
BEDRIJFSPROFIEL
‘Hoe ziet het verdienmodel eruit?’
Wingman Business Valuation is al ruim 15 jaar actief als zelfstandig en gespecialiseerd advieskantoor voor ondernemingswaardering. Hoewel de economische
werkelijkheid aanmerkelijk is veranderd, zijn de waarderingsprincipes nog steeds
hetzelfde. ‘Het gaat om de toekomstige verdiencapaciteit.’
J
oost Groeneveld, oprichter en partner van Wingman, was begin jaren
negentig een van de grondleggers
van een zelfstandige, gespecialiseerde
dienstverlening op het gebied van waardebepaling. Hoewel Groeneveld nog
steeds zeer bevlogen over het vak praat,
maakt de 69-jarige nestor er geen geheim
van dat hij langzaam aan het afbouwen is.
Sinds afgelopen najaar heeft Jaap Bouman als managing director binnen Wingman het stokje van hem overgenomen en
beperkt Groeneveld zich de komende tijd
tot lopende opdrachten en het vervullen
van een aantal nevenfuncties.
Intellectueel eigendom
Voor de dienstverlening en de klanten
van het in Utrecht gevestigde Wingman is
er met de overdracht niets veranderd, benadrukken beide partners. Bouman: ‘We
blijven ons richten op alle situaties waarbij een onafhankelijk waardebepaling van
belang is: bedrijfsoverdracht, uitkoop
van aandeelhouders, juridische en economische geschillen of scheiding- en erfeniskwesties.’
Naast alle kennis en ervaring die in de
loop van de jaren met vele honderden opdrachten is opgebouwd, brengt de vorig
jaar toegetreden Bouman ook expertise
in op het gebied van waardering van intellectueel eigendom. Bouman: ‘Dan kun
je denken aan software, licenties of een
bepaalde technische vindingen. Het economisch belang van deze onzichtbare activa is steeds meer toegenomen en daarmee ook de behoefte aan een goed
onderbouwde waardering.’
Want dat de economische werkelijk-
Joost Groeneveld
heid is veranderd in de afgelopen vijftien
jaar, daar zijn de beide Registor Valuators (RV) het wel over eens. Groeneveld:
‘Hoe kom je erbij dat WhatsApp 14 miljard dollar waard is of wat kun je zeggen
over de waarde van het computerspelletje
Flappy Bird? Daar moet je wel even goed
over nadenken.’
Collega Bouman beaamt dat een goede
waardering van dit soort bedrijven niet
eenvoudig is, maar dat de uitgangspunten en methodiek niet wezenlijk verschillen van de waardering van traditionele
bedrijven. Bouman: ‘Het gaat uiteindelijk
om de verdiencapaciteit van een bedrijf.
Hoe ziet het businessmodel eruit? Wat
zijn de verschillende toekomstscenario’s
en wat is dan een reële bandbreedte voor
Jaap Bouman
de waardering?’
Verschillende percepties
Met name in conictsituaties (beide heren zijn tevens gerechtelijk deskundige)
is het overigens lang niet altijd het cijferwerk dat de doorslag geeft. Groeneveld:
‘Bij een bedrijfsopvolging in de familie
heb je vaak drie partijen; de ouders, de
kinderen en de scus. Alle drie kijken ze
vanuit een verschillende perceptie naar
de waarde van het bedrijf.’ Bouman: ‘In
zo’n discussie gaat het vooral om de kwaliteit van de argumenten. Uiteindelijk
probeer je alle partijen door dezelfde bril
te laten kijken.’
Meer informatie www.wingman.nl
WINGMAN BUSINESS VALUATION
maart/april 2014 brookz | 51
SPECIAL BEDRIJFSOVERDRACHT
Chestnut
Elysee Corporate Finance
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Amsterdam, Den Haag
onafhankelijke fusie- en overnamespecialist die zich ook bezig
houdt met bedrijfswaarderingen.
www.chestnut.nl
Website
Veenendaal
Onafhankelijk advieskantoor gespecialiseerd in koop, verkoop,
financiering en waardering van ondernemingem.
www.elysee-accountants.nl
Crowe Horwath
Ernst & Young Transaction Advisory Service
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Amsterdam, Rotterdam, Nijmegen
Middelgrote organisatie op het gebied van accountancy, belastingadvies, juridische zaken, corporate finance en bedrijfswaardering.
www.crowehorwath.net
DB&S
Plaats
Profiel
Website
Website
Amsterdam
Internationaal advieskantoor op het gebied van accountancy,
belastingadvies met een gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.ey.nl
First Dutch
Capelle aan den IJssel
Onafhankelijk corporate finance en consultancy kantoor gericht op
de midden markt.
www.dbens.nl
Plaats
Profiel
Website
Schiphol
Gespecialiseerd in de advisering van ondernemers bij de koop,
verkoop, waardebepaling en financiering van ondernemingen.
www.firstdutch.com
De Hooge Waerder
Grant Thornton Corporate Finance
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Alkmaar, Beverwijk, Heerhugowaard, Haarlem
Vooruitstrevend full-service accountantskantoor met o.a. advies op
het gebied van bedrijfswaardering
www.dehoogewaerder.nl
Website
Alphen aan den Rijn
Internationaal advieskantoor op het gebied van accountancy,
belastingadvies met een gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.esj.nl
De Jong en Laan Corporate Finance
Horlings Transactions Services
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Zwolle
Regionaal accountants- en belastingadvieskantoor met een
gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.jonglaan.nl
Website
Amsterdam, Heemstede, Almere
Onafhankelijk full-service accountantskantoor met o.a. advies op
het gebied van bedrijfswaardering.
www.horlings.nl
Deloitte Financial Advisory
Iris Corporate Finance
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Amsterdam
Internationaal advieskantoor op het gebied van accountancy,
belastingadvies met een gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.deloitte.nl
Website
Capelle aan den IJssel
Onafhankelijk adviesbureau gespecialiseerd in bedrijfsoverdrachten, financiering en bedrijfswaarderingen.
www.iriscg.nl
Diligence
JAN Overnames & Waarderingen
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Veenendaal
Onafhankelijk adviesbureau gespecialiseerd in bedrijfsoverdrachten
en bedrijfswaarderingen.
www.diligende.nl
Website
DGA Assist
JBR
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Nieuwerkerk aan den IJssel
Onafhankelijk adviesbureau gespecialiseerd in het waarderen van
ondernemingen.
www.dga-assist.nl
Website
Weesp, Landmeer
Zelfstandig onderdeel van JAN Accountants gespecialiseerd in
bedrijfsovernames en waarderingen
www.janovernamesenwaarderingen.nl
Zeist
Onafhankelijk managementadviesbureau met een gespecialiseerde
unit voor corporate finance en bedrijfswaarderingen.
www.jbr.nl
DRV Corporate Finance
KPMG Corporate Finance
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Breda, Goes, Rotterdam
Begeleidt en adviseert bij de aankoop en verkoop van ondernemingen en bij het waarderen en financieren van bedrijfsactiviteiten.
www.drv.nl
Website
Amstelveen
Internationaal advieskantoor op het gebied van accountancy,
belastingadvies met een gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.kpmg.com
Duff & Phelps
Maasdael Corporate Finance
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Amsterdam
Internationaal adviesbureau gespecialiseerd in financiering en
bedrijfswaardering.
www.duffandphelps.com
52 | brookz | maart/april 2014
Website
Rotterdam
Onafhankelijk advieskantoor gespecialiseerd in koop- of verkoop
van een onderneming, (her)financiering en bedrijfswaardering.
www.maasdael.nl
maart/april 2014 | brookz | 52
BEDRIJFSPROFIEL
Bedrijfswaardering als
uitgangspunt bij een overname
Het afgelopen decennium is de aandacht voor bedrijfswaarderingen aanzienlijk
gestegen. En dat is de kwaliteit van de waarderingen alleen maar ten goede gekomen, zo concludeert Alco van de Bree, ex-voorzitter van het Nederlands Instituut
voor Register Valuators en eigenaar van de Elysee Groep. ‘Maar het kan altijd
beter.’ Er wordt volgens hem nog te veel ‘gewaardeerd’ op boekhoudkundige principes waarbij een verdiepingsslag in het businessmodel geheel achterwege blijft.
E
r is een stijgende lijn zichtbaar in
M&A-land, zo constateert Van de
Bree, eigenaar van Elysee Corporate Finance. Van de Bree is accountant,
Register Valuator en is lange tijd voorzitter geweest van het Nederlands Instituut
voor Register Valuators (NIRV). Ondanks
de nanciële malaise heeft Elysee het aantal transacties de afgelopen jaren zien stijgen. ‘En dat waren stuk voor stuk succesvolle transacties. We duiken diep in de
materie, zodat we de verkoper, de koper,
de markt en de branche van binnenuit helemaal kennen. De bedrijfswaardering
vormt vervolgens het vertrekpunt voor de
klant bij bijvoorbeeld een fusie, overname
of aandeelhoudersconict.’
Maar hij plaatst ook een kanttekening.
‘Door de alom gehanteerde succesfeeprikkel voor de adviseur handelt deze
niet altijd in het belang van de klant.
Soms moet je nee tegen een deal durven
zeggen, omdat dat voor je klant het beste
is.’ Reden voor Elysee om met afwijkende
beloningsstructuren ten opzichten van
collega’s te werken. ‘En dat helpt: het
aantal succesvolle transacties stijgt en de
klanttevredenheid is bijzonder hoog.’
Bijzondere transactie
Elysee begeleidde onlangs een Nederlands farmaceutisch bedrijf bij de verkoop aan een Spaans beursfonds. De
waardering bleek hoger dan hetgeen de
verkopers verwacht hadden. ‘We hebben
de verkopers toen gewezen op enkele
“unique selling points”: punten die ze zelf
Alco van de Bree
eigenlijk nog niet eens zo gesignaleerd
hadden, maar die voor de koper van groot
belang bleken te zijn. Dat verschil in
waardeperceptie, de culturele verschillen
en de taalbarrière tussen verkoper en koper maakten deze transactie wel bijzonder.’ De transactie nam zes maanden in
beslag; eindigend in nachtelijk onderhandelingswerk.
Vast contactpersoon
Klantgericht denken, daar gaat Elysee
prat op. ‘We vinden het belangrijk dat de
klant een vast aanspreekpunt heeft voor
het hele traject. Soms zie je dat de waar-
dering en de daadwerkelijke transactie
door meerdere partijen worden uitgevoerd. Dat is voor de klant minder prettig.’ Elysee Corporate Finance is dan ook
betrokken bij het gehele proces: van het
verkoopklaar maken van de onderneming en het uitvoeren van de waardering
tot het vinden van een potentiële koper,
het voeren van de onderhandelingen en
de begeleiding bij de notariële overdracht. ‘Alles onder één dak en via één
gezicht.’
Meer info [email protected]
ELYSEE CORPORATE FINANCE
maart/april 2014 brookz | 53
SPECIAL BEDRIJFSOVERDRACHT
MAN Fusies en Overnames
Rembrandt Fusie & Overname
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Alkmaar
Onafhankelijk valuation en corporate finance kantoor met als
kernactiviteit het waarderen van ondernemingen en aandelenbelangen
www.mabfo.nl
Website
Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven
Aan Rabobank gelieerd adviesbureau gespecialiseerd in
bedrijfsoverdrachten, financiering en bedrijfswaarderingen.
www.rembrandt-fo.nl
Marktlink Fusies & Overnames
RSM Evaluent
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Deventer, Amsterdam, Gouda
Onafhankelijke fusie- en overnamespecialist die zich ook bezig
houdt met bedrijfswaarderingen.
www.marktlink.nl
Website
Haarlem
Zelfstandig onderdeel van RSM Niehe Lancée Kooij gespecialiseerd
in bedrijfswaarderingen.
www.evaluent.nl
Match Plan Corporate Finance
Sman Business Value
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Den Haag, Tilburg
Onafhankelijk advieskantoor gespecialiseerd in koop- of verkoop
van een onderneming, (her)financiering en bedrijfswaardering.
www.matchplan.nl
Mazars Berenschot Corporate Finance
Plaats
Profiel
Website
Amsterdam, Rotterdam, Apeldoorn, Breda
Advieskantoor op het gebied van accountancy, belastingadvies met
een gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.mbcf.nl
Meeuwsen ten Hoopen Corporate Finance
Plaats
Profiel
Website
Baarn
Middelgroot advieskantoor op het gebied van accountancy, belastingadvies met een gespecialiseerde unit voor o.a. bedrijfswaardering.
www.mth.nl
Orchard Finance
Plaats
Profiel
Website
Maarssen
Onafhankelijk adviesbureau gespecialiseerd in financiering en
bedrijfswaardering
www.orchardfinance.com
PKF Wallast
Plaats
Profiel
Website
Amsterdam, Rotterdam, Delft, Woerden
Middelgroot advieskantoor op het gebied van accountancy,
belastingadvies met een gespecialiseerde unit voor o.a. bedrijfswaardering.
www.pkfwallast.nl
Present Value Corporate Finance
Plaats
Profiel
Website
Amersfoort
Onafhankelijk adviesbureau op het gebied van fusies en overnames,
bedrijfsopvolging, bedrijfswaarderingen en financieringsvraagstukken.
www.presentvalue.nl
Website
Zaandijk
Onafhankelijk adviesbureau gespecialiseerd in ondernemerswaardering.
www.sman.nl
Solveigh
Plaats
Profiel
Website
Rotterdam
Onafhankelijk en internationaal opererend adviesbureau gespecialiseerd in fusies en overnames, financiering en bedrijfswaardering.
www.solveigh.nl
Steens & Partners Accountants en Adviseurs
Plaats
Profiel
Website
Rotterdam
Advieskantoor op het gebied van accountancy, belastingadvies met
een gespecialiseerde unit voor o.a. bedrijfswaardering
www.steensenpartners.nl
Van Baerle Newbolt
Plaats
Profiel
Website
Weert
Advieskantoor gespecialiseerd in business valuation, conflictmanagement en corporate finance.
www.vanbaerlenewbolt.nl
Van Oers Corporate Finance
Plaats
Profiel
Website
Breda
Onafhankelijk advieskantoor gespecialiseerd in fusies en
overnames, financiering en bedrijfswaardering.
www.vanoers-cf.nl
Wingman Business Valuation
Plaats
Profiel
Website
Breda
Onafhankelijk advieskantoor gespecialiseerd in fusies en
overnames, financiering en bedrijfswaardering.
www.wingman.nl
PWC Corporate Finance
Van der Wurff & Partners
Plaats
Profiel
Plaats
Profiel
Website
Amsterdam
Internationaal advieskantoor op het gebied van accountancy,
belastingadvies met een gespecialiseerde unit voor bedrijfswaardering.
www.pwc.nl
54 | brookz | maart/april 2014
Website
Zeist
Onafhankelijke fusie- en overnamespecialist die zich ook bezig
houdt met bedrijfswaarderingen.
www.wurffenpartners.nl
maart/april 2014 | brookz | 54
BEDRIJFSPROFIEL
‘Hoe wordt de waarde gestuurd
en geoptimaliseerd?’
Voor PKF Wallast is bedrijfswaardering een middel om klanten inzicht te geven
in de waardeontwikkeling van hun bedrijf. Fiscalist en business valuator
René van Dijk: ‘Wat kan een ondernemer nú doen om de waarde van zijn bedrijf
over vijf jaar te optimaliseren?’
P
KF Wallast is een adviesorganisatie
van accountants, scalisten en bedrijfsjuristen. Het kantoor heeft
vier vestigingen in de Randstad en richt
zich op middelgrote ondernemingen. De
dienstverlening is sterk scaal en juridisch
gedreven. De adviseurs bij PKF Wallast zijn
vaak dubbel academisch opgeleid om in de
breedte te kunnen acteren. Partner mr. drs.
René van Dijk RA RV, werkt sinds 1990 bij
PKF Wallast. Hij houdt zich vanuit Delft
bezig met advisering van vennootschappen
bij het optimaliseren van hun scale en bedrijfseconomische positie. Daarnaast is hij
vaak betrokken bij het waarderen van bedrijven bij overnames en bedrijfsopvolging.
Mede door Van Dijk heeft business valuation binnen PKF Wallast de afgelopen jaren
een vaste plek gekregen. Van Dijk: ‘We voeren niet alleen waarderingen uit voor onze
klanten, maar richten ons vooral op een
analyse m.b.t. de mogelijkheden tot optimalisatie van de waarde. Wat speelt er in de
branche, wat zijn belangrijke technologische ontwikkelingen, is het bedrijf scaal,
juridisch en bedrijfseconomisch geoptimaliseerd?’ Deze aspecten hebben door het
ontwikkelen van de expertise op het gebied
van business valuation een prominente
plek gekregen binnen de organisatie. Van
Dijk: ‘In iedere vestiging staat business valuation met één of meerdere specialisten op
de kaart.’
Bredere analyse en scenario’s
De business valuators bij PKF Wallast zijn
scalisten, de meesten ook register accountant en een aantal ook bedrijfsjurist. PKF
Wallast onderscheidt zich in de markt met
breed opgeleide mensen met meerdere academische titels, waardoor een probleem
René van Dijk
vaak beter geanalyseerd kan worden door
iemand die een breder spectrum overziet.
Inspelend op de vraag van klanten en
ontwikkelingen in de markt heeft Van Dijk
drie jaar geleden de opleiding business valuation aan de Rotterdam School of Management gevolgd en in 2013 de opleiding
voor gerechtelijk deskundige in Leiden. Als
gediplomeerd Register Valuator (RV)
waardeert Van Dijk vooral op basis van de
Discounted Cash Flow-methode (DCF).
Van Dijk: ‘Met de DCF-methode kijk je
vooral naar het toekomstig verdienvermogen en de valuedrivers van een bedrijf.
Waar het om gaat is dat je een waardering
moeten kunnen onderbouwen. Niet alleen
naar de output kijken maar ook naar de input, daar heb je als ondernemer grip op. Bij
waarderingen wordt met scenario’s gewerkt. Je kijkt naar de ontwikkeling van de
bedrijfswaarde
onder
verschillende
marktomstandigheden. Dat levert veel
meer zekerheid voor een klant dat de onderneming die hij koopt ook daadwerkelijk
de verwachte perspectieven en waarde
heeft.’
Aanbevelingen
De bedrijfswaarderingen die Van Dijk en
zijn collega’s uitvoeren zijn geen stand alone exercities, maar onderdeel van een adviestraject. Daar volgen de aanbevelingen
uit, waarmee de ondernemer aan de slag
kan gaan. Van Dijk: ‘Een waardering is bij
ons een middel om te komen tot een waarde-optimalisatie in de komende jaren, gekoppeld aan een nanciële planning voor
de ondernemer’.
Meer informatie PKF Wallast Delft: René
van Dijk, Amsterdam: Eric Gort, Rotterdam:
Hans Vogelaar, Woerden: Marcel Walraven
PKF WALLAST
maart/april 2014 brookz | 55
BEDRIJFSPROFIEL
‘In essentie draait het
om waardecreatie’
Baker Tilly Berk Corporate Finance is de full service corporate nance-kantoor met
15 M&A professionals. Van search tot nanciering en van due diligence tot bedrijfswaardering: ondernemers kunnen er terecht voor het hele adviestraject rondom een
bedrijfsoverdracht. ‘Wij denken vanuit alle disciplines met de ondernemer mee.’
H
et hoofdkwartier van Baker Tilly
Berk Corporate Finance zit in de
Meern, onder de rook van
Utrecht. Vanuit hier bestrijken de corporate nance-adviseurs heel Nederland. Zij
werken in transacties nauw samen met de
accountants- en belastingadviestak van
Baker Tilly Berk welke 750 medewerkers
en 19 vestigingen kent; qua omvang het
achtste kantoor van Nederland. Baker
Tilly Berk is van oudsher altijd gericht geweest op middelgrote en kleinere (familie) ondernemingen. Zo is het advieskantoor al een aantal jaren hoofdsponsor van
de leerstoel ‘Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht’ aan de Nyenrode Business
Universiteit. Het zijn ook het soort bedrijven waar senior manager Mark Goderie
zich prettig bij voelt. Goderie houdt zich
samen met collega Leo Bottema binnen
Baker Tilly Berk Corporate Finance bezig
met due diligence en bedrijfswaardering.
Beide adviseurs hebben ruim vijftien jaar
ervaring als accountant en corporate nance-adviseur en daarnaast hebben ze
allebei een postacademische opleiding gevolgd op het gebied van bedrijfswaardering.
Groter risicobesef
Goderie merkt dat de waardering als discipline steeds relevanter is geworden.
Goderie: ‘Er zijn steeds vaker situaties
waarbij het van groot belang is een onafhankelijke en goed onderbouwde waardering op te stellen. Dat kan gaan om het
verkoopklaar maken van een bedrijf, het
56 | brookz | maart/april 2014
opstellen van een bieding, maar ook bij
het uitkopen van aandeelhouders, economische en scale geschillen of privékwesties als echtscheiding en vererving.’
Met name voor de transactiepraktijk is
er op het gebied van waardering de laatste jaren nogal wat veranderd. Bottema:
‘De basis voor een bedrijfswaardering is
dat we naar de toekomst kijken: wat is het
toekomstige verdienvermogen van een
bedrijf? Daarvoor moet je dus een aantal
jaren vooruitkijken en prognoses opstellen voor omzet, kosten en marges. Voor
2008 was voor de meeste bedrijven een
groeiscenario niet meer dan vanzelfsprekend, maar dat is nu niet meer zo. Daarnaast is er een veel grotere risicoperceptie: klanten kunnen failliet gaan, een
hernanciering kan worden geweigerd,
valuta kunnen ineens devalueren; allemaal zaken waar we een aantal jaren geleden nauwelijks rekening mee hoefden
te houden.’
Collega Goderie vult aan: ‘Het gaat bij
bedrijfswaardering altijd om twee grootheden, de toekomstige verdiencapacitiet oftewel geldstromen van de onderneming en
het risico dat deze verwachtingen niet gehaald worden. Daarbij ziet een verkopende
ondernemer vooral de upside maar kijkt
een koper of nancier vooral naar de risico’s. Het is dan aan ons om daar een goed
onderbouwd evenwicht in te vinden.’
Waarderen is maatwerk
Een andere veel voorkomende discussie is
vaak het gevolg van een te hoog verwach-
tingspatroon van de ondernemer. Goderie: ‘Veel ondernemers hebben nog steeds
een verkeerde perceptie van de waarde
van hun bedrijf. Enerzijds is dat een gevolg van de hoge waarderingen van een
aantal jaren geleden. Dat ctieve bedrag
zit nog steeds in hun hoofd verankerd.
Daarnaast speelt emotie een belangrijke
rol: het bedrijf als het pareltje in de markt
waar de kopers voor in de rij staan. Maar
dat is niet altijd het geval.’ Het leidt regelmatig tot stevige discussies waarbij de
corporate nance-adviseurs van Baker
Tilly Berk samen met de ondernemer diep
in het bedrijf duiken om inzicht te krijgen
in de waarde bepalende factoren. Bottema: ‘Hoe zit het verdienmodel in elkaar,
wat is de positie ten opzichte van de concurrentie, hoe zijn de branchevooruitzichten? Dat geeft inzicht in de waarde
van een bedrijf.’ Het is volgens Goderie de
essentie van het waarderingsvak: ‘Het
gaat om de analyse, de tijd zit altijd in het
voortraject. Waarderen is een art en geen
science, het toegepaste waarderingsmodel is in essentie veelal hetzelfde, maar de
vraag is: wat stop je erin en zijn de standaard modellen wel bruikbaar in een specieke situatie?’ Wat voor de adviseurs
enig houvast biedt bij het waarderen is als
er binnen een bedrijf al wordt gewerkt
met een strakke nanciële rapportage
waarin ook een meerjarenbegroting
wordt meegenomen. Als daar ook nog
naar gekeken wordt door bijvoorbeeld
een Raad van Advies, dan is er in ieder geval al gestructureerd over de toekomst en
Mark Goderie
‘Een waardering is altijd maatwerk. Het ene bedrijf
is het andere niet. Zelfs bedrijven in dezelfde branche
kunnen enorm van elkaar verschillen’
de nanciële vertaling hiervan nagedacht.
Maar zowel Goderie als Bottema benadrukken dat een waardering altijd maatwerk is. Het ene bedrijf is het andere niet.
Zelfs bedrijven in dezelfde branche kunnen enorm van elkaar verschillen. Bottema: ‘In de bouw en het transport ging het
de afgelopen jaren gemiddeld genomen
heel erg slecht, maar ook daar zie je bedrijven die daar ongevoelig voor zijn en
gewoon blijven doorgroeien.’
Waardeontwikkeling
Gevraagd naar de toekomstvooruitzichten zien de beide adviseurs dat bedrijfswaardering als discipline steeds belangrijker gaat worden. Naast de altijd
voorkomende zakelijke geschillen zullen
banken, investeerders en andere nanciers een steeds beter onderbouwd verhaal willen van de bedrijven waar ze al
dan niet hun geld op inzetten. Goderie:
‘Het past in de voortschrijdende professi-
onalisering van veel MKB-bedrijven. Een
waardebepaling kan voor ondernemers
ook een aanzet zijn om structureel na te
denken over de waardeontwikkeling van
hun bedrijf. Waar staat het bedrijf nu,
waar wil je over vijf jaar naar toe en hoe
kom je daar c.q. aan welke ‘knoppen moet
je draaien’? Dat is waar ondernemerschap in essentie om draait.’
Meer informatie: www.bakertillyberk.nl
BAKER TILLY BERK CORPORATE FINANCE
maart/april 2014| brookz | 57
BEDRIJFSPROFIEL
Het gaat altijd om
value management
Jacques Jetten is partner/oprichter van Aeternus, een bureau voor corporate nance
met drie vestigingen in Nederland. De focus is bij Aeternus anders dan bij de meeste
corporate nance-praktijken. ‘Ja, we doen natuurlijk graag deals, maar we zijn vooral geïnteresseerd in het businessmodel van een bedrijf.’
G
een Gordon Gekko-achtige praktijken bij Aeternus. Als het niet
het juiste moment is voor een
deal of de juiste argumenten ontbreken,
zal Aeternus deze ook niet doordrukken.
‘Dat is het voordeel van onze manier van
werken’, zegt Jetten. ‘Naast dealmaking is
value management een belangrijk speerpunt. Onze stelling is dat een beslissing
van een ondernemer de waarde van een
bedrijf moet verhogen. En die komt niet
uit de cijfers onderaan de streep, maar zit
‘m in de ontwikkeling van value drivers
van een bedrijf. Die kunnen per bedrijfstak verschillen. Bij het ene bedrijf zijn dit
bijvoorbeeld klantrelaties en de geschiktheid van het management voor de volgende fase, bij een ander bedrijf is merkbouw
en innovatie belangrijk.’
Aeternus heeft een speciaal product
ontwikkeld om deze zogenaamde value
drivers uit het bedrijf te lteren en te ontwikkelen: Focus@Value. Met deze tool
kunnen ondernemers er achter komen
wat ze in hun bedrijf moeten veranderen.
Bijvoorbeeld om bij verkoop een zo hoog
mogelijke prijs te krijgen voor hun onderneming, maar ook om een voorgenomen
strategie of investering te toetsen. En bij
grotere bedrijven met meerdere activiteiten om de portfolio van activiteiten te
evalueren. Jetten: ‘We identiceren op
een systematische manier de value drivers in het bedrijf en ontwikkelen hierop
gebaseerd verschillende scenario’s. Uiteindelijk moet je dit ook doen om tot een
gedegen waardebepaling te komen.’
Onafhankelijkheid
Jetten deed zijn eerste overnames als nancieel directeur van een metaalbedrijf,
58 | brookz | maart/april 2014
waar hij naast het overnameproces ook
met het integratievraagstuk bezig was.
Dat vond hij zo interessant dat hij besloot
daar meer mee te willen doen. Na een opleiding tot Register Valuator in Rotterdam besloot hij begin 2006 voor zichzelf
te beginnen. Hij wist direct dat hij een
onafhankelijk kantoor wilde opzetten,
dus niet gelieerd aan een accountantskantoor. ‘Het voordeel van onafhankelijkheid is dat je geen dubbele agenda
hebt’, vertelt Jetten. ‘Daarbij komt dat in
het zuiden van ons land toen nog nauwelijks onafhankelijke corporate nancekantoren waren.’
Aeternus doet vanuit vestigingen in
Venlo, Breda en Eindhoven zaken in het
MKB-plus en mid-corporate segment. De
ambitie is om meer grote deals te doen en
meer internationaal werk binnen te halen. Op dit moment komt een kwart van
de omzet uit het buitenland en dan met
name uit Duitsland, mede door het uitgebreide netwerk in Duitsland. Jetten:
‘Duitse partijen zijn geïnteresseerd in Nederlandse bedrijven in de chemie-, agroen technieksector. Voor veel Nederlandse
industriële bedrijven is Duitsland qua
technologie interessant.’
Feestartikelen
Onlangs maakte Aeternus een mooie
deal met het Chinese beursgenoteerde
bedrijf Meisheng in opdracht van Scheepers, een Limburgs bedrijf in feestartikelen. ‘Dat bedrijf was op zoek naar een koper. Het liet zijn feestartikelen in China
maken, dus een Chinese overnamepartij
lag voor de hand, echter in de regel geen
vanzelfsprekende transactie. Die hebben
we in Meisheng gevonden. De onderhan-
delingen waren pittig, maar uiteindelijk
zijn we er uitgekomen.’ Meisheng ontwikkelt, produceert en verkoopt onder
meer kleding, gebaseerd op animatie- en
lmguren van Disney. Samen met
Scheepers gaat het nu de Europese markt
veroveren.
Alternatieve financiering
Ook Aeternus komt in aanraking met bedrijven die niet zo goed presteren. Om
deze bedrijven nancieel te ondersteunen
zijn banken vaak geen optie meer, dus
moet Aeternus op zoek naar alternatieve
nancieringsvormen, zoals participatiemaatschappijen en informal investors.
Volgens Jetten staat de markt voor alternatieve nanciering nog in de kinderschoenen, maar groeit deze snel in aantal
aanbieders. Mede om de markt voor alternatieve nancieringen een impuls te
geven, is Aeternus een initiatief gestart:
Capitalport. Met deze community wil het
een impuls geven aan informal investors,
vaak oud-ondernemers die hun bedrijf
hebben verkocht en een deel van de opbrengst hiervan investeren in andere ondernemingen. ‘Wij willen de informals
professionaliseren. Momenteel zijn er
nog te weinig informals die het investeren systematisch en gedegen aanpakken.
Daarom willen we ze bundelen op capitalport.nl en ze van daar uit interessante
proposities aanbieden.’
Ook ziet Jetten verbetering mogelijk bij
de manier waarop participatiemaatschappijen opereren. ‘Ouderwets instappen met zoveel mogelijk vreemd vermogen, en te weinig rekening houden met de
behoefte vanuit het businessmodel komt
toch nog voor. Voor ons is het een uitda-
Jacques Jetten
‘Wij proberen de business beter te begrijpen
dan de ondernemer zelf’
ging om de juiste participatiemaatschappij bij het juiste bedrijf te zoeken.’
Bedrijfswaardering
De waarde van een bedrijf bepalen is op
dit moment met regelmaat een uitdaging.
Zeker bij bedrijven die in afgelopen jaren
een matig tot slechte trackrecord hebben
en uitkijken op een onzekere toekomst.
‘Juist in deze situaties is extra belangrijk om de juiste strategische keuzes te
maken, kortom goed value management
dus’, volgens Jetten. ‘Bedrijven moeten
weten van zichzelf wat hun value drivers
zijn. Ofwel, welke zaken voegen waarde
toe aan het bedrijf? Een andere vraag die
in dit opzicht belangrijk is, is of het management wel bij de situatie past waarin
het bedrijf verkeert. Het management is
een belangrijke value driver. Een pionier
vindt het toch vaak moeilijk om ink te
reorganiseren.’
Value management is stap één om tot
een goede waardebepaling van een be-
drijf te komen. Misschien nog belangrijker is kennis van het bedrijf en de sector
waarin het actief is. Daarin gaat Aeternus
ver. ‘Wij proberen de business beter te
begrijpen dan de ondernemer zelf. Dat
lukt natuurlijk niet altijd, maar met vier
register valuators en twee masters of
business valuation in dienst zijn we hier
uitstekend voor geëquipeerd.’
Meer info www.aeternuscompany.nl
AETERNUS
maart/april 2014| brookz | 59
BEDRIJFSPROFIEL
‘Je bedrijf waarderen is alles
behalve business as usual’
Ondernemers die aan de vooravond van een verkoop of overname staan, laten steeds
vaker hun bedrijf waarderen. Een waardering is een momentopname met een zo veel
mogelijk geobjectiveerd karakter. ‘Het is dan ook een kwestie van analyseren, beargumenteren en vervolgens de juiste conclusies trekken.’
O
ntwikkelingen zoals de 24-uurs
economie, disruptive technologies en de economische malaise
vereisen een hoge mate van exibiliteit bij
bedrijven. Meer dan ooit dienen ze buigzaam te zijn. René van Bruggen en Paul
de Blok, beide registervaluators en verbonden aan RSM Evaluent, onderdeel van
RSM Niehe Lancée Kooij, hebben op dat
gebied de afgelopen jaren veel zien veranderen. ‘Logischerwijs moeten wij ons ook
exibeler opstellen nu de klanten ook
meer van ons verwachten’, vertelt De
Blok.
RSM is een internationaal opererend
accountants- en advieskantoor met circa
500 medewerkers in Nederland. De
waardeerders zijn tegenwoordig 24 uur
per dag bereikbaar voor kun klanten. ‘En
dan bedoelen we niet dat we een junior
naar voren schuiven als de klant wil afspreken. Het betreft gevoelige materie en
complexe vraagstukken waar bovendien
vaak een hoop emotie bij komt kijken.
Daarom zit de ondernemer altijd met de
beslissingsbevoegde, met de valuator
zelf, aan tafel.’
Redeneren en analyseren
Een goede waardering start volgens De
Blok enkele jaren voordat de daadwerkelijke overdracht geregeld moet zijn. ‘Alle
adviseurs zijn het er wel over eens dat een
goede overdracht een gedegen voorbereiding vereist. Maar slechts weinigen voeren ook een prevaluation uit, terwijl dat
juist zo waardevol is. Door de juiste value
60 | brookz | maart/april 2014
drivers te bepalen en daar op te sturen,
kun je de uiteindelijke waarde wellicht
beïnvloeden. Zijn de kosten te hoog? Zijn
er risico’s die geminimaliseerd kunnen
worden?’
Waarderen is volgens Van Bruggen dan
ook een kwestie van redeneren en beargumenteren. ‘Een waardering behoudt
natuurlijk altijd een subjectief karakter,
maar het merendeel kun je objectiveren
en analyseren. Als een bedrijf na jarenlange gestage groei ineens een monsteromzet draait, moet je je natuurlijk wel afvragen waar dat vandaan komt. Hoe is dit
onderbouwd? Is het een toevalstreffer of
een trend?’
Waarde versus prijs
Welke prijs er uiteindelijk voor een bedrijf wordt betaald, is voor een groot deel
afhankelijk van de koper. Betreft het een
DGA die zijn familiebedrijf wil overdragen aan de volgende generatie, dan is hij
wellicht bereid om voor zijn bedrijf niet
de hoofdprijs te vragen. Verkoopt hij zijn
onderneming echter aan een externe partij, dan is hem er alles aan gelegen om de
huid zo duur mogelijk te verkopen. De
prijs varieert dus, terwijl in beide gevallen de waarde even hoog blijft. Maar ook
de motieven van de koper zijn van belang.
De Blok: ‘Is de koper een middelgroot bedrijf of een grote, beursgenoteerde onderneming? Wat zijn de beweegredenen
van de koper? Is hij speciek in dit bedrijf
geïnteresseerd of betreft het een strategische overname waarmee hij schaalgroot-
te en inkoopvoordelen wil realiseren? Om
een realistische prijsinschatting te maken
kijkt een goede valuator dus door de bril
van de koper.’
Nederlandse bedrijven worden tegenwoordig voor een lager bedrag van de
hand gedaan dan voor de crisis. En daar
maken bedrijven in de Verenigde Staten
dankbaar gebruik van. De Blok: ‘Amerikaanse ondernemingen gaan ‘kralen
rijgen’ en kopen massaal Nederlandse bedrijven op vanwege de ‘overhang’ van
private equity partijen van $ 450 miljard.
Door de groei en synergie die daardoor
ontstaan, stijgt de waarde.’ RSM beschikt
over specialisten en een eigen kantoor in
New York om Nederlandse bedrijven bij
dergelijke transacties te ondersteunen.
Verschillende scenario’s
De huidige marktsituatie maakt het lastig
om tot een goede waardering te komen.
Want in tegenstelling tot de meeste accountants kijkt de registervaluator juist
naar de toekomst en die laat zich steeds
lastiger voorspellen. ‘Natuurlijk is het
economisch gezien de laatste jaren een
stuk gecompliceerder geworden, maar
ook de technologische ontwikkelingen
kunnen een enorme impact op de waarde
van een bedrijf hebben’, stelt Van Bruggen. ‘Dit jaar ben je nog koploper, over
twee jaar word je ingehaald en is je product achterhaald waardoor de waarde
van je bedrijf naar beneden keldert.’ Het
zijn scenario’s waar je bij een bedrijfswaardering rekening mee dient te hou-
René van Bruggen
Paul de Blok
‘Dit jaar ben je nog koploper, maar over twee jaar
ben je mischien al weer ingehaald, is je produkt achterhaald
en de waarde van je bedrijf naar beneden gekelderd’
den. Volgens de waardeerders is het
daarom van groot belang altijd zowel een
positief als negatief scenario op te stellen.
Fusies en ruzies
Wat volgens Van Bruggen het belangrijkst is bij een goede waardering? ‘Uiteraard kennis van zaken. Maar dat is niet
wat ons onderscheidend maakt. Ik denk
dat empathie, begrip voor de onderne-
mer, essentieel is. Het waarderen van je
bedrijf is niet business as usual. Het is
vaak een emotioneel proces, want we
worden veelal ingeschakeld bij fusies en
ruzies. De ondernemer die jarenlang aan
zijn bedrijf heeft gebouwd en het nu van
de hand moet doen; de DGA die zijn familiebedrijf met liefde overdraagt aan
zijn zoon, maar het moeilijk vindt afstand te doen; de man die zijn bedrijf laat
waarderen omdat zijn ex-vrouw een deel
van het opgebouwde vermogen opeist –
het zijn stuk voor stuk persoonlijke
kwesties. Dat moet je niet alleen snappen. De ondernemer deelt immers zijn
hele leven met je. Vertrouwen en begrip
zijn dan ook cruciaal.’
Meer informatie: www.evaluent.nl
RSM EVALUENT
maart/april 2014| brookz | 61
vraag&aanbod
g
selectief overzicht van de bedrijfsprofielen van www.brookz.nl
aangeboden
Dit is een selectie van bedrijven
j
die te koop
p
worden aangeboden
g
op
p de website van Brookz.
Voor meer bedrijven,
j
aanvullende informatie en
de contactgegevens
g g
van de verkopende partij, zie
www.brookz.nl
E-LEARNING SPECIALIST
Profielnr 11798
Omzet 1,0 mln
Omschrijving Het bedrijf behoort tot de
grotere, professionele spelers in de markt
waarbij e-learning de core-business van de
organisatie vormt. De specialisatie is ‘blended learning’, een manier om live en online
training te combineren.
WEBSHOP MODE-ACCESSOIRES
FABRIKANT TONIJNBLIKKEN
(IRAN)
Profielnr 11793
Omschrijving Een fabriek voor de productie
van blikjes voor de verpakking van tonijn
zoekt een samenwerking met bedrijven/investeerders. Doel is om een joint venture op
te richten in Europa of de Emiraten.
AFVAL-CONTAINERSERVICE
INSTALLATIETECHNISCH
BUREAU
Profielnr 11787
Omzet 6,3 mln
Omschrijving Een full-service
installatietechnisch bureau zowel actief op
het gebied van elektrotechniek (40%) als
werktuigbouwkundig (60%) met een accent
op duurzaam installeren.
KINDEROPVANG
Profielnr 11785
Omzet 1,6 mln
Omschrijving Een professionele organisatie
in de kinderopvang met zowel dagopvang
als buitenschoolse opvang. Het bedrijf heeft
4 vestigingen in de Randstad en in totaal
handelt het om 16 groepen met ca. 210
kindplaatsen.
METAALVERWERKER
Profielnr 11784
Omzet 1,5 mln
Omschrijving Een metaalverwerkend
bedrijf waarvan de activiteiten bestaan
uit bewerking van diverse metalen
en kunststoffen, met een uitgebreid
machinepark. De onderneming is gevestigd
in een modern bedrijfspand
Profielnr 11797
Omzet 0,2 mln
Omschrijving Een webshop gespecialiseerd
in mode-accessoires voor de bovenkant van
het middensegment. De onderneming werkt
met goede merken en heeft een breed pallet
aan artikelen.
Profielnr 11791
Omzet 0,4 mln
Omschrijving Een afvalcontainer-ontzorgingsbedrijf met een volledige bedrijfsuitrusting, voertuigen, containers, weeginrichting
en inclusief het bedrijfsterrein (4.000m2) en
de bedrijfsgebouwen (500m2), waaronder
een ruime woning.
SOFTWARE-ONTWIKKELAAR
ADMINISTRATIEKANTOOR
Profielnr 11796
Omzet 2,0 mln
Omschrijving Een ontwikkelaar van actuele
en betrouwbare online software als SBR/
XBRL, eHerkenning en Portals. E-herkenning/eID zal binnen de EU vanaf 2015 voor
alle burgers en ondernemingen worden
verplicht in plaats van DigiD.
Profielnr 11790
Omzet 0,2 mln
Omschrijving Een administratiekantoor dat
werkzaamheden verricht op het gebied van
financiële administratie, salarisadministratie, jaarrekeningen en fiscale aangiften. Het
bedrijf heeft een branchebrede MKB-portefeuille.
Profielnr 11781
Omzet 0,3 mln
Omschrijving Een distributiecentrum
van een voormalig transportbedrijf. Het
bedrijf heeft een groot terrein in ZuidwestNederland welke strategisch voor de regio
benut kan worden als distributiecentrum en/
of opslagdepot.
GROOTHANDEL
BASISONDERWIJS/
KINDEROPVANG
BEDRIJFSPSYCHOLOGISCH
ADVIESBUREAU
GROND- EN
TRANSPORTBEDRIJF
Profielnr 11789
Omzet 2,0 mln
Omschrijving Het adviesbureau is gespecialiseerd in (het begeleiden van organisaties
bij) het beoordelen en ontwikkelen van
uitvoerend personeel. De onderneming biedt
hierbij verschillende diensten en instrumenten aan.
Profielnr 11780
Omzet 3,7 mln
Omschrijving Een grond- en transportbedrijf
dat reeds enkele tientallen jaren actief is
in Zuid/West-Nederland en heeft door
haar uitstekende reputatie diverse vaste
opdrachtgevers.
WEBSHOP/WINKEL GALA- EN
FEESTKLEDING
LEVERANCIER
BOUWPRODUCTEN
Profielnr 11788
Omzet 0,5 mln
Omschrijving Een winkel met webshop gespecialiseerd in de verkoop van gala- en
feestkleding, kinderbruidskleding en kinderfeestkleding en accessoires. In de markt
is de combinatie van de webshop met een
fysieke winkel een succesfactor.
Profielnr 11778
Omzet 1,8 mln
Omschrijving Een leverancier van een
compleet assortiment bouwproducten,
waarbij tevens bedrijfskleding, verhuur van
machines, grasmaaiers en keukens een
belangrijk onderdeel vormen.
Profielnr 11795
Omzet 1,0 mln
Omschrijving Een bedrijf dat nicheproducten exclusief voor het basisonderwijs en de
kinderopvang ontwerpt, produceert en verhandelt. Ook in andere markten zijn er met
de juiste samenstelling en marktbewerking
afzetmogelijkheden
PATENT TRACK, HANDLE EN
REGISTRATIESYSTEEM
Profielnr 11794
Omschrijving Een gepatenteerd track-,
handle- en registratiesysteem (RIFDbased), bestemd voor een magazijn/
warehouse-omgeving. Het systeem is een
belangrijke doorbraak op het gebied van efficiënt en foutloos tracken van items.
62 | brookz | maart/april 2014
DISTRIBUTIECENTRUM
PROFIELEN
POELIERSBEDRIJF
Profielnr 11776
Omzet 1,0 mln
Omschrijving Een poeliersbedrijf dat al
decennialang een bestaand familiebedrijf is.
De onderneming heeft vaste standplaatsen
op enkele vaste markten.
STOFFERINGSBEDRIJF
Profielnr 11775
Omzet 0,3 mln
Omschrijving Een stofferingsbedrijf dat
actief is in home & lifestyle, jacht-, camper-,
caravan- en autostoffering. Het bedrijf verzorgt ook interieuradvies en detailhandel in
woonaccessoires.
STRANDPAVILJOEN
Profielnr 11774
Omschrijving Een (verplaatsbaar) strandpaviljoen, dat beschikt over een groot buitenterras en ruime zitplaatsen binnen. Object is
beschikbaar vanaf het najaar van 2014, maar
wordt nu verkocht.
THERMEN- EN SAUNACOMPLEX
(BELGIË)
Profielnr 11773
Omschrijving Een thermen- en saunacomplex, met tevens aan horecavoorziening met
restaurant. Bij het wellnesscenter worden
taverne en beauty-arrangementen aangeboden.
ACCOUNTANTSKANTOOR
Profielnr 11771
Omzet 12,5 mln
Omschrijving Een accountantskantoor dat
zich kenmerkt door een eigentijdse visie
op de branche en de rol van de adviseur/
accountant in deze tijd. Daarnaast heeft het
bedrijf een optimale mix tussen IT, processen
en HRM-activiteiten.
INTERNATIONAAL
BELASTINGADVIES- EN
ACCOUNTANCYKANTOOR
Profielnr 11767
Omschrijving Een internationaal belastingadvies- en accountancykantoor met een
tweetal specialisaties. Dit kantoor werkt in
veel gevallen samen met de ‘Big 4’-kantoren
welke de controleopdrachten hebben van
deze ondernemingen.
GROOTHANDEL
KINDERMEUBELS
PRODUCENT LICHTRECLAME/
BUITENMEUBILAIR
Profielnr 11764
Omzet 0,3 mln
Omschrijving Een groothandel in meubilair
voor scholen en kinderdagverblijven. De
door het bedrijf geleverde producten zijn
onder te verdelen in de producten meubilair, speelhuizen, buitenspeelwanden en
speelgoed.
Profielnr 11754
Omzet 3,3 mln
Omschrijving Een producent van gezichtsbepalende elementen zowel in de binnenals buitenruimte. Het bedrijf is actief op het
gebied van onder andere lichtreclame en
buitenmeubilair, zowel stuk als serie-stukproductie.
ONLINE MARKETINGCONCEPT
AUTOBRANCHE
SOFTWARE-ONTWIKKELAAR
Profielnr 11763
Omschrijving Een internetmarketingconcept in de automobielbranche dat gereed is
voor landelijke introductie. Met dit product
kunnen leveranciers in deze sector op een
effectieve manier contact leggen met nieuwe
consumenten binnen hun doelgroep.
PRODUCENT PRINTPLATEN
Profielnr 11761
Omzet 2,3 mln
Omschrijving Een specialistische producent
van hoogwaardige printplaten (ontwerp, productie en reparatie). De producten worden
op klantspecificatie geproduceerd in kleine
en middelgrote series.
GROOTHANDEL INSTALLATIES
Profielnr 11760
Omzet 2,0 mln
Omschrijving Een groothandel annex
installatiebedrijf in appendages, leidingwerk,
beregeningsinstallaties en pompen. Geleverd wordt aan zakelijke opdrachtgevers,
industrie, agrarische sector
UITZENDBUREAU
Profielnr 11759
Omzet 2,5 mln
Omschrijving Een uitzendbureau dat zich
richt op met name de technische en ICTbranche. Het bedrijf heeft momenteel zo’n
80 uitzendkrachten in dienst. BUSINESS CENTER
Profielnr 11758
Omzet 1,0 mln
Omschrijving Een business center met een
variërende dienstverlening van onder andere
receptie, telefoon en internet, bedrijfsrestaurant, vergaderaccommodaties. Het gebouw
omvat 6.000 m2 BVO met 90 verhuurbare
units (14-300 m2).
Profielnr 11753
Omzet 1,0 mln
Omschrijving Een software-ontwikkelaar en
leverancier van hard- en software in nichemarkten voor mobiele front office-applicaties. Het bedrijf is wereldwijd actief via een
netwerk van partner-resellers en beschikt
over een uitgebreide onderhoudsportefeuille.
VERHUURBEDRIJF VAKANTIEAPPARTEMENTEN (FRANKRIJK)
Profielnr 11752
Omzet 0,3 mln
Omschrijving Een verhuurbedrijf dat 300
appartementen beheert en een 100-tal
vakantie-appartementen in een dorp gelegen
aan de Middellandse Zee verhuurt. De
onderneming is gelegen in het zuidelijke
Languedoc Roussillon, Frankrijk
TIMMERFABRIEK
Profielnr 11751
Omzet 1,4 mln
Omschrijving Een timmerfabriek die zich
heeft ontwikkeld tot een specialist in het
produceren van houten kozijnen, ramen en
deuren. De onderneming levert zowel maatwerk als productiewerk.
ICT-DIENSTVERLENER
Profielnr 11750
Omzet 2,5 mln
Omschrijving Een ICT-dienstverlener
waarvan de activiteiten bestaan uit beheerdiensten, cloud- en ISP-diensten, implementaties en in mindere mate uit het leveren van
bijbehorende hardware.
WEBSHOP KEUKENAPPARATUUR
Profielnr 11749
Omzet 1,3 mln
Omschrijving Een bedrijf met een unieke
combinatie in diverse websites en een winkel
in keukenapparatuur. De huidige aandeelhouders staan op een keerpunt in de verdere
ontwikkeling van het bedrijf.
maart/april 2014 | brookz | 63
vraag&aanbod
g
selectief overzicht van de bedrijfsprofielen van www.brookz.nl
WEBSHOP ELEKTRONISCH
ROKEN
TOUROPERATOR (MIDDENOOSTEN)
Profielnr 11748
Omzet 3,0 mln
Omschrijving Een webshop die actief is op
de Europese markt van elektronisch roken.
De producten worden zowel aan de eindgebruiker als aan tussenhandel geleverd. Het
bedrijf heeft een breed assortiment van ca.
2.500 kwaliteitsproducten.
Profielnr 11742
Omzet 3,0 mln
Omschrijving Een touroperator gespecialiseerd in geheel verzorgde individuele- en
groepsreizen naar het Midden-Oosten. De
onderneming staat bekend als een betrouwbare aanbieder van maatwerkreizen en een
kwalitatief hoogwaardige service.
SOFTWAREBEDRIJF
Profielnr 11747
Omzet 1,7 mln
Omschrijving Een softwarebedrijf, dat zich
heeft gespecialiseerd in Governance, Risk &
Compliance (GRC) applicaties, hetgeen zich
in de praktijk ontwikkelde naar een Quality
Management-platform voor bedrijven met
veel internationale vestigingen.
EDUCATIEVE ATTRACTIE MET
HORECA-GELEGENHEID
KINDEROPVANG
Profielnr 11741
Omzet 0,4 mln
Omschrijving Een professionele organisatie
in de kinderopvang, met een buitenschoolse
opvang. Er is een naadloze aansluiting in
zorg voor het kind en daarnaast de ouder,
die zich door optimale tweeweg-communicatie werkelijk bij de opvang betrokken voelt.
PARTY-VERHUURBEDRIJF
Profielnr 11746
Omzet 0,4 mln
Omschrijving Een educatieve attractie met
science center, uitgebreide buitenspeeltuin
en overdekt speelparadijs. Het speelcentrum
trekt scholen (schoolreisjes), vakantiegangers en groepen/familiefeesten.
Profielnr 11740
Omzet 1,0 mln
Omschrijving Een party-verhuurbedrijf dat
feesten en evenementen faciliteert door
middel van verhuur van lounge- en designsets tot tenten en tentinrichting, BBQ’s en
biertap.
KOERIERSBEDRIJF MET
POSTBUS-SERVICE
RECYCLINGBEDRIJF
Profielnr 11745
Omzet 0,4 mln
Omschrijving Een koeriersbedrijf met een
stabiele verdeling tussen postbus-service en
andere koeriersdiensten. Het bedrijf beschikt
over een wagenpark met 12 auto’s (up-todate).
Profielnr 11739
Omzet 0,2 mln
Omschrijving Een recyclingbedrijf dat
zich sinds eind jaren 90 voornamelijk heeft
toegelegd op de verwerking van wegen- en
bouwafval, hoofdzakelijk ten behoeve van de
GWW-sector.
HANDELSBEDRIJF
BESTRATINGSMATERIALEN
(MET PAND)
GROOTHANDEL
KANTOORMEUBELEN
Profielnr 11744
Omzet 0,3 mln
Omschrijving Vanuit het bedrijfspand wordt
een handelsbedrijf in bestratingsmaterialen
gedreven, daar is ook de bestemming aan
gekoppeld. Het bedrijfspand bestaat uit een
karakteristieke ruime woonwerkboerderij.
Profielnr 11737
Omzet 7,0 mln
Omschrijving Een groothandel in kantoormeubelen met een groot assortiment en een
uitstekend online verkoopkanaal. Het bedrijf
levert haar producten aan dealers, eindgebruikers en particulieren.
METAALBEWERKINGSBEDRIJF
DEMONTAGEBEDRIJF
Profielnr 11743
Omzet 5,3 mln
Omschrijving Een metaalbewerkingsbedrijf
(verspaning) dat een toeleverancier van
onder andere de petrochemie, machinebouw
en vliegtuigindustrie is. Een groot deel van
de omzet komt van een vaste klantenkring.
Profielnr 11734
Omzet 0,6 mln
Omschrijving Een specialistisch demontagebedrijf met werkzaamheden gekoppeld
aan het uitvoeren van bouwkundige aanpassingen waaronder betonboor- en zaagwerk,
voornamelijk in de utiliteitsbouw.
64 | brookz | maart/april 2014
GROENVOORZIENINGSBEDRIJF
Profielnr 11733
Omzet 0,5 mln
Omschrijving Een groenvoorzieningsbedrijf
dat zich specifiek richt op onderhoud ten
behoeve van gemeentes en bedrijven. De
onderneming houdt zich onder meer bezig
met onkruidbestrijding, berm- en slootonderhoud.
ELEKTROTECHNISCH
INSTALLATIEBEDRIJF
Profielnr 11731
Omzet 1,8 mln
Omschrijving Een elektrotechnisch installatiebedrijf, dat daarnaast een dochteronderneming met activiteiten op het gebied van
(installatie van) beveiliging en telecom voert.
RECLAME- EN
BELETTERINGSBEDRIJF
Profielnr 11728
Omzet 0,4 mln
Omschrijving Een reclame- en beletteringsbedrijf, met onder meer autoreclame,
gevelreclame, reclameborden en beurzen.
Daarnaast beschikt de onderneming over
een eigen webshop.
AUTODEALER
Profielnr 11727
Omzet 2,5 mln
Omschrijving Een autodealerbedrijf van
een gerenommeerd merk. De huisvesting
is groot, praktisch en functioneel met een
ruime showroom, een werkplaats met 5
bruggen, 3 monteurs en voldoende ruimte in
en om het pand.
GROOTHANDEL FOODINDUSTRIE
Profielnr 11726
Omzet 0,7 mln
Omschrijving Een Nederlandse groothandel/producent die levert aan de foodindustrie in een niche-markt. De afzet gaat
voor driekwart naar het buitenland; vooral
Duitsland en België.
WERVING- EN SELECTIEBUREAU
(AUTOMOTIVE)
Profielnr 11725
Omzet 0,2 mln
Omschrijving Een werving- en selectiebureau voor de automotive-industrie, gericht
op een diverse zakelijke klantenkring in een
breed toepassingsgebied in de automotive.
Het bedrijf heeft een groeiend aantal vaste
afnemers.
PROFIELEN
PARTICIPATIE
FILMPRODUCENTEN (3
BIOSCOOPFILMS)
INSTALLATEUR
BRANDBEVEILIGINGSYSTEEM
INTERNATIONALE
FOOD-PRODUCER
Profielnr 11711
Omzet 0,2 mln
Omschrijving Een productie- en montagebedrijf dat een uniek systeem heeft
ontwikkeld op het gebied van branddetectie
in een nichemarkt. Het product wordt zelf
geproduceerd en geïnstalleerd.
Profielnr 11701
Omzet 6,0 mln
Omschrijving The company is one of the
few private label specialty food producing
and trading companies in the world. The
company operates separate private labels
in the Western Europe and Chinese market
with opportunities to expand.
JACHTWERF (IJSSELMEER)
GROOTHANDEL ICTPRODUCTEN
INTERIEUR-INRICHTER
Profielnr 11720
Omzet 0,6 mln
Omschrijving Een jachtwerf met activiteiten
als onderhoud, reparatie en schadeherstel
van zeil- en motorjachten, makelaardij in gebruikte schepen, verhuur van winterberging
binnen en buiten (ca. 180 schepen) en van
vaste havenligplaatsen (ca. 65).
Profielnr 11709
Omzet 10,0 mln
Omschrijving Een internationale groothandel in ICT-producten. De producten worden
onder private label vermarkt aan Europese
B-to-B klanten. De onderneming is toe aan
een volgende fase.
Profielnr 11699
Omzet 3,0 mln
Omschrijving Het bedrijf levert volledige
interieurinrichting, voornamelijk projectmatig, aan zakelijke afnemers. De onderneming
heeft een unieke advisering en een eigen collectie met hoogwaardige producten.
MODEKETEN
SOFTWAREONTWIKKELAAR RISICO- EN
VEILIGHEIDSMANAGEMENT
GLAS- EN
SCHILDERWERKBEDRIJF
Profielnr 11722
Omschrijving Investeerders gezocht voor
3 nieuwe bioscoopfilms van de makers van
onder meer Zwartboek, Antonia (Oscar-winnaar) en Karakter (Oscar-winnaar). Vanwege
internationale verkoop wordt er een hoog
rendement verwacht.
Profielnr 11719
Omzet 5,0 mln
Omschrijving Een modeketen met een viertal vestigingen, waarvan één vestiging met
een aparte kinderspeciaalzaak. De onderneming heeft een apart centraal magazine,
kantoor en expeditie.
WELLNESS-RESORT
Profielnr 11718
Omzet 0,4 mln
Omschrijving Een wellnesscentrum dat zich
onderscheidt door een ruim en compleet
aanbod aan sauna’s, zonder grootschaligheid na te streven, maar juist in te zetten op
rustig genieten, sfeer en uitstraling.
AUTODEALERBEDRIJF
Profielnr 11717
Omzet 6,0 mln
Omschrijving Een autodealerbedrijf van
een gerenommeerd merk. De huisvesting is
modern, praktisch en functioneel met een
ruime showroom, een werkplaats met 5
bruggen, 3 monteurs en voldoende ruimte in
en om het pand.
APP-ONTWIKKELAAR (GOEDE
DOELEN)
Profielnr 11713
Omschrijving Het bedrijf heeft een nieuwe
mobiele applicatie ontwikkeld, die het als
eerste mogelijk maakt om snel, gemakkelijk
en eenmalig goede doelen te steunen. Heel
simpel, met een paar drukken op een knop
een bedrag overmaken.
Profielnr 11706
Omzet 0,2 mln
Omschrijving Een software-ontwikkelaar
en consultancy dienstverlener op het gebied
van risico- en veiligheidsmanagement. De
onderneming ontwikkelt haar eigen applicaties voor het opstellen en borgen van
V&G-zaken.
WEBSHOP KANTOORMEUBILAIR
Profielnr 11705
Omzet 2,3 mln
Omschrijving Een netwerk/platform van
(inter-)nationale webwinkels voor kantoormeubilair en projectinrichting. De (sterk
groeiende) afzet wordt tot dusver overwegend in Nederland gerealiseerd.
GERECHTSDEURWAARDER–
KANTOOR
Profielnr 11704
Omzet 0,5 mln
Omschrijving Het kantoor richt de dienstverlening hoofdzakelijk op de uitvoering
van ambtelijke opdrachten, incassozaken,
debiteurenbeleid en juridisch advies.
INSTALLATIEBEDRIJF
Profielnr 11703
Omzet 8,0 mln
Omschrijving Een installatiebedrijf dat kan
worden betiteld als ‘totaalinstallateur’ (zowel
E als GaWaLo). De onderneming beschikt
over een eigen wagenpark.
Profielnr 11698
Omzet 0,6 mln
Omschrijving Een bedrijf in glas- en
schilderwerken met werkzaamheden als onderhoud van schilderwerk (binnen en buiten),
nieuwbouwschilderwerk en wandafwerking.
KUNSTSTOF- EN
RUBBERPRODUCENT
Profielnr 11697
Omzet 0,4 mln
Omschrijving De onderneming fabriceert op
maat gemaakte - op basis van de specificaties van de opdrachtgevers - kunststof- en
rubberproducten, zoals (tand)wielen, lagers,
geleiders en overige machineonderdelen.
RETAILER IN FITNESSAPPARATUUR
Profielnr 11695
Omzet 4,0 mln
Omschrijving Een retailer die fitness-apparatuur (A-merken) vanuit voorraad verkoopt.
Het bedrijf is marktleider in Nederland en
combineert online sales met enkele fysieke
winkels in ons land.
INTERNATIONALE
VERFPRODUCENT
Profielnr 11694
Omzet 0,7 mln
Omschrijving Een verfproductiebedrijf dat
zowel een eigen merk verf met een bijzondere consumenten-toepassing als een private
label-merk produceert. Daarnaast verhandelt
de onderneming complementaire producten.
maart/april 2014 | brookz | 65
vraag&aanbod
g
selectief overzicht van de bedrijfsprofielen van www.brookz.nl
IT-ONTWIKKELAAR
FOOD-PRODUCENT
SCHOONMAAKBEDRIJF
Profielnr 11692
Omzet 2,0 mln
Omschrijving Een IT-dienstverlener die
onder meer websites, webshops, hosting
en webapplicaties ontwikkelt en beheert,
alsmede het ondersteunen van online marketing activiteiten voor haar klanten.
Profielnr 11687
Profielnr 11681
Omzet 5,0 mln
Omzet 0,2 mln
Omschrijving Een landelijk bekende food-
Omschrijving Een schoonmaakbedrijf dat
producent met een sterk merk en een top-3
zich richt op schoonmaakwerkzaamheden
positie. Het bedrijf ontwikkelt en produceert
als glasbewassing en gevel- en kozijnreini-
drankgerelateerde food-producten in een
ging, alsmede impregneren en conserveren.
METAALBEWERKINGSBEDRIJF
Profielnr 11688
Omzet 1,0 mln
Omschrijving Een metaalbewerkingsbedrijf
dat machine- en revisieonderdelen voor
productiebedrijven levert. De opdrachtgevers komen uit zeer uiteenlopende branches,
zodat er van een zekere risicospreiding
sprake is.
niche van haar sector.
INTERIEUR-BEDRIJF
WEBSHOP AUTO-ACCESSOIRES
Profielnr 11683
Profielnr 11678
Omzet 3,0 mln
Omzet 0,7 mln
Omschrijving Een bedrijf dat interieurpro-
Omschrijving Een combinatie van web-
ducten verkoopt aan zowel consumenten als
shops die zich via 7 krachtige domeinnamen
zakelijke klanten. Een overgrote meerderheid
bezighoudt met de verkoop van auto-acces-
van de klanten wordt thuis bezocht voor
soires. Hierbij ligt de nadruk op fietsdragers,
persoonlijk advies.
dakdragers, skyboxen en sneeuwkettingen.
Brookz werkt o.a. samen met de volgende partners
66 | brookz | maart/april 2014
Investeerder
nodig?
Kom nu in actie en
zet uw propositie op
Investormatch.nl
Toegang tot ruim 1200 investeerders!
www.investormatch.nl

“Er gebeuren mooie dingen aan de keukentafel door samen met

“Bij bedrijfswaarderingen moet er meer aandacht zijn voor de

Lees meer - Novisource

01a c Factsheets pdf - Stadsregio Rotterdam

Nieuwe Media: He(i)l voor Corporate Governance?

VOORGENOMEN BESLUIT PIEK- EN NIET-VEILDAGEN 2015

JE PERSOONLIJKE DROOMSTART - Cosmetica

Maattabel IJD-trui (maten in cm) Omschrijving XS S M L XL H05

Hewa zelfaanzuigende centrifugaalpomp City