Aandachtspunten bij de verzorging van een zorgvrager met een verblijfskatheter Bousery Patricia Docent KTA Brugge Inleiding KB februari 2006: Verpleegkundige handelingen die zorgkundigen, onder toezicht van een verpleegkundige, mogen verrichten. Het observeren van het functioneren van een blaassonde en het signaleren van problemen Bousery Patricia Docent KTA Brugge 1 Zorgvrager met een verblijfskatheter Inhoud: Anatomie van het urinestelsel Wat is een verblijfskatheter Wanneer plaatst men een verblijfskatheter Soorten verblijfskatheters Complicaties + aandachtspunten Taak van de zorgkundige Bousery Patricia Docent KTA Brugge Anatomie van het urinestelsel Bousery Patricia Docent KTA Brugge 2 Anatomie van het urinestelsel Bousery Patricia Docent KTA Brugge Wat is een verblijfskatheter? Een verblijfskatheter is een dun en soepel slangetje dat in de blaas blijft voor kortere of langere tijd en waarlangs urine wordt afgevoerd in een urinecollector. Aan het uiteinde: ballonnetje, gevuld met steriel water, die zorgt dat de katheter niet uit de blaas kan glijden Bousery Patricia Docent KTA Brugge 3 Wat is een verblijfskatheter? Bousery Patricia Docent KTA Brugge Wat is een verblijfskatheter? Bousery Patricia Docent KTA Brugge 4 Wat is een verblijfskatheter? Soort materiaal: latex (= rubber) latex met laagje silicone of hydrogel full silicone Diameter: Uitgedrukt in Charrières (Ch) 1 Charrière = 1/3 mm van Ch 6 – Ch 26 (kleurcode) Bousery Patricia Docent KTA Brugge Wat is een verblijfskatheter? Uiteinde katheter: Rechte punt (Nelaton) Kromme punt (Tiemann) Alleen gebruikt bij mannen, vooral wanneer een vergrote prostaat het inbrengen bemoeilijkt Tweeweg- of drieweg Tweeweg = standaard Drieweg = spoelkatheter (met extra kanaal voor continue blaasspoeling) Bousery Patricia Docent KTA Brugge 5 Wat is een verblijfskatheter? Soorten opvangsystemen Gewone urinecollector Beenzakje Kraantje (katheterventiel) Bousery Patricia Docent KTA Brugge Wat is een verblijfskatheter? Bousery Patricia Docent KTA Brugge 6 Indicaties voor verblijfskatheter Afvoer van urine verzekeren Onvolledige blaaslediging (urineretentie) Bij aandoeningen van de urethra (plasbuis) Bij prostaatlijden Bij neurologische aandoeningen (CVA, MS, &) Bijwerking medicatie (neuroleptica) Ongewild urineverlies (incontinentie) Gedurende of na bepaalde operaties Bousery Patricia Docent KTA Brugge Indicaties voor verblijfskatheter Urineretentie door prostaatproblemen Bousery Patricia Docent KTA Brugge 7 Indicaties voor verblijfskatheter Uitvoeren van blaasspoeling Na operaties waarbij de blaas continue moet gespoeld worden (blaasoperaties, prostaatoperaties) Bousery Patricia Docent KTA Brugge Indicaties voor verblijfskatheter Bepalen juist urinedebiet Bijhouden van een vochtbalans Voorkomen infecties in directe omgeving Vb. decubituswonde stuit bij incontinente zorgvrager Comfort verzekeren Vb. bij terminale, palliatieve zorgvragers Bousery Patricia Docent KTA Brugge 8 Soorten verblijfskatheters Transurethrale Suprapubische Bousery Patricia Docent KTA Brugge Soorten verblijfskatheters Transurethrale katheter Via urethra (plasbuis) ingebracht Indien blaassonde voor relatief korte tijd aanwezig moet blijven (< 6 weken) Voordelen: Eenvoudig en snel te plaatsen (VK of arts) Makkelijk te vervangen Nadelen: Verhoogde kans op infecties Meer kans op blaaskrampen Kans op kwetsuren van urethra Bousery Patricia Docent KTA Brugge 9 Soorten verblijfskatheters Suprapubische katheter Via buikwand in blaas gebracht (juist boven schaambeen) supra = boven os pubis = schaambeen Indien katheter voor langere tijd aanwezig moet blijven (> 6 weken) of van blijvende aard is Bousery Patricia Docent KTA Brugge Soorten verblijfskatheters Suprapubische katheter Voordelen: Minder kans op infecties Minder blaaskrampen Nog spontane mictie mogelijk ZV kan nog seksueel functioneren Nadelen: Plaatsen kan enkel door gespecialiseerde arts (uroloog) Irritatie mogelijk ter hoogte van insteekplaats Dagelijks wondzorg ter hoogte van insteekplaats Bousery Patricia Docent KTA Brugge 10 Complicaties en aandachtspunten Infectie Katheter loopt niet af Irritatie en kwetsuren ter hoogte van meatus Blaaskrampen Voortdurende drang tot plassen Lekkage van urine naast katheter Druknecrose (decubitus) achterzijde dij Bousery Patricia Docent KTA Brugge Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Niet steriele werkwijze bij plaatsen van de katheter Preventie: Vermijden van steriliteitsfouten bij inbrengen van de transurethrale katheter (= verpleegkundige handeling) Bousery Patricia Docent KTA Brugge 11 Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Opstijgende infectie via lumen van de katheter of via ruimte tussen urethra en katheter Preventie Handhygiëne Intiem toilet minstens 2 x daags ZV voldoende laten drinken (2L / dag) = natuurlijke spoeling van katheter en blaas Bousery Patricia Docent KTA Brugge Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Terugvloei van urine, van collector of afvoerleiding, terug naar de blaas Preventie: Terugvloei van urine voorkomen collector moet steeds lager hangen dan de blaas (geen contact tussen aftapkraan en grond!) Bousery Patricia Docent KTA Brugge 12 Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Niet respecteren van het gesloten drainagesysteem (loskoppelen van katheter en collector) Preventie: Zoveel mogelijk respecteren van het gesloten systeem Bousery Patricia Docent KTA Brugge Complicaties en aandachtspunten Respecteren van gesloten drainagesysteem Door gebruik van collector met kraantje Bij gebruik van beenzakje nachtzak aan beenzakje koppelen Bousery Patricia Docent KTA Brugge 13 Complicaties en aandachtspunten Infectie Oorzaak: Groei van ziektekiemen in steenaanslag in de katheter Preventie: ZV voldoende laten drinken Aanzuren van de urine vit C, sinaasappelsap, veenbessensap Gebruik van silicone katheter Bousery Patricia Docent KTA Brugge Complicaties en aandachtspunten De katheter loopt niet af Oorzaak: Knik in katheter Collector boven blaasniveau Katheter verstopt (aanslag, bloedstolsel,&) Geen urineproductie (nierblokkage) Interventie: Knikken opsporen en opheffen Collector lager dan blaasniveau ZV voldoende laten drinken Rapportage!!! Bousery Patricia Docent KTA Brugge 14 Complicaties en aandachtspunten Irritatie en kwetsuren insteekopening Oorzaak: Door tractie op de katheter Heen en weer schuiven katheter in urethra Uittrekken van de katheter door ZV Preventie: Collector bevestigen zodat tractie vermeden wordt Gebruik van beenzakje bij mobiele zorgvragers Katheter fixeren Bousery Patricia Docent KTA Brugge Complicaties en aandachtspunten Irritatie en kwetsuren insteekopening Fixatie van een verblijfskatheter Bousery Patricia Docent KTA Brugge 15 Complicaties en aandachtspunten Blaaskrampen – blaasspasmen voortdurende drang tot plassen Oorzaak: Aanwezigheid van een vreemd voorwerp in de blaas Katheter of ballon liggen tegen de blaaswand Interventie: Gebruik van een katheterventiel Ballon iets lossen ZV veel laten drinken Katheter anders fixeren Bousery Patricia Docent KTA Brugge Complicaties en aandachtspunten Lekkage van urine naast de katheter Oorzaken: Blaasspasmen Te dunne katheter Verstopping van de katheter Knik in katheter of afvoerleiding Interventie: Knikken opsporen en opheffen Observeren en rapporteren aan verpleegkundige Bousery Patricia Docent KTA Brugge 16 Complicaties en aandachtspunten Druknecrose (decubitus) achterzijde dij Oorzaak: De katheter bevindt zich onder de dij van de liggende of zittende zorgvrager Preventie: Katheter en leiding van collector steeds boven het been leiden Bousery Patricia Docent KTA Brugge Taak van de zorgkundige Observatie diurese Observatie hoeveelheid urine (/24u) Observatie uitzicht urine (kleur, helderheid) Normale hoeveelheid bij normale vochtinname: 1200 tot 1500 ml /24u Normale uitzicht: helder, lichtgele kleur Bousery Patricia Docent KTA Brugge 17 Taak van de zorgkundige Observatie diurese Afwijkingen: Weinig, donkergekleurde urine Onvoldoende vochtopname Nierinsufficiëntie (nierblokkage) Ziekten van galblaas of lever Troebele urine + vlokken en bezinksel Te weinig vochtopname Infectie Rapportage!!! Bousery Patricia Docent KTA Brugge Taak van de zorgkundige Ledigen van urinecollector Dagelijks (vast tijdstip) of indien collector is ¾ vol + rapportage debiet Indien katheterventiel meerdere malen per dag Handhygiëne! Bousery Patricia Docent KTA Brugge 18 Taak van de zorgkundige Ledigen van urinecollector Werkwijze: Handen ontsmetten + gebruik van handschoenen Kraantje openen + collector ledigen in recipiënt Kraantje sluiten Kraantje schoonmaken (ontsmetten) Recipiënt ledigen en spoelen Handschoenen verwijderen Handen ontsmetten Bousery Patricia Docent KTA Brugge Taak van de zorgkundige Overige aandachtspunten Intiem toilet minimum 2 x daags ZV voldoende laten drinken Gesloten drainagesysteem respecteren vervangen van collector is verpleegkundige taak! Katheter en leiding bovenbeens fixeren – tractie vermijden – knikken opheffen Urinecollector steeds lager dan de blaas Abnormaliteiten observeren en rapporteren Bousery Patricia Docent KTA Brugge 19 Bedankt & voor uw aandacht! Bousery Patricia Docent KTA Brugge 20
© Copyright 2024 ExpyDoc
