Pagina 1
1J24-4-2014) Gemeentebestuur He...orn - 20140410 Aanbiedingsbrief rapport re-integratie.pdf
GEMEENTE HELLEN DOORN
Behand.:
14INK09797
lllllllll
Ã/BStuk
İTref\v.ľ
Werkpr.,
Kopie aan:
Archief D ì Ñľîēēks/ V ţVertr.:
p/a D e L o k a l e
Rekenkamer
Postbus
11
bv
85203
3 5 0 8 A E Utrecht
Aan:
M e v r . K. Z o m e r , griffier
T.a.v. de gemeenteraad
Postbus
200
7440 A E
N ijverdal
Datum:
10 april
Ons kenmerk:
LI I 1275 5
2014
Uw kenmerk:
Onderwerp:
Geachte
Aanbieding
rekenkameronderzoek
Contactpersoon:
B. (Barbara)
Doorkiesnummer:
06-165 093 18
Duvivier
E-mail:
[email protected]
re-integratie
leden van de raad,
D e R e k e n k a m e r heeft het g e n o e g e n u hierbij het rapport a a n te b i e d e n , betreffende
het
o n d e r z o e k dat d e R e k e n k a m e r W e s t T w e n t e heeft verricht n a a r re-integratie in H e l l e n d o o r n .
Het rapport is v o o r bestuurlijke reactie v o o r g e l e g d a a n het col lege v a n B u r g e m e e s t e r
W e t h o u d e r s . D e z e reactie is in d e r a p p o r t a g e
opgenomen.
De Rekenkamer
ziet uit n a a r de b e h a n d e l i n g
v a n het rapport
E e n afschrift v a n d e z e brief e n het rapport wordt g e s t u u r d
en Wethouders van de gemeente Hellendoorn .
Met vriendelijke
groet,
Evert W o l t e r s
Directeur
Rekenkamer
West-Twente
in d e
en
gemeenteraad.
n a a r het C o l l e g e v a n B u r g e m e e s t e r
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Re-integratie
Gemeente Hellendoorn
R e k e n k a m e r
W e s t
T w e n t e
Pagina 1
I (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
drs. E . J . M . (Evert) Wolters (directeur rekenkamer W e s t Twente)
Drs. A . L . (Lauryan) Bakker, onderzoeker
T . A . J . M . (Tom) S m o l d e r s M A M S c , onderzoeker
B. (Barbara) Duvivier M S c
Contactpersoon:
Lauryan Bakker
T, 06-17589183
E. laurysn @ n s c k s r . n !
Datum:
10-04-2014
Rapport I Re-integratie in de gemeente Heüendoorn
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
Inhoudsopgave
Bestuurlijke Nota
1
10nderzoeksverantwoording
2
1.1 I A a n l e i d i n g
2
1.2 Z Do e l s t e l l i n g e n v r a a g s t e l l i n g
3
1.31 A f b a k e n i n g e n t o e t s i n g s k a d e r
4
1.41 L e e s w i j z e r
4
2 Centrale b o o d s c h a p
5
3 R eactie college van B & W
7
4 Nawoord rekenkamer
10
Nota van bevindingen
1
1 Beleid en bestand
2
1.1 I V i s i e o p het b r e d e s o c i a l e d o m e i n
2
1.2 I K a d e r s v o o r re-integratie
3
1.3 I Financiële k a d e r s
5
1.4 i H e t b e s t a n d
5
1.5 I B e o o r d e l i n g beleid
8
2 Uitvoeringspraktijk
11
2.1 / O r g a n i s a t i e uitvoeringspraktijk
11
2.2 I V o o r z i e n i n g e n
13
2 . 3 1 K e u z e s v o o r d e uitvoering
14
2.4 I B e o o r d e l i n g uitvoeringspraktijk
17
3 R esultaten
20
3.1 I O m v a n g b e s t a n d e n resultaten i n - e n uitstroom
20
3.2 I C o n t r o l e o p financiële resultaten e n resultaten met betrekking tot i n - e n uitstroom
26
3.3 I B e o o r d e l i n g resultaten
28
Bijlagen
B i j l a g e 1. B r o n n e n
31
31
Rapport I Re-integratīe in de gemeente Hellendoorn
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
Bestuurlijke Nota
Rapport I Re-iníegratie in de gemeente Heliendoorn
Pagina 5
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
1 Onderzoeksverantwoording
1.1 / A a n l e i d i n g
Wens presidium
en ontwikkelingen
sociale
domein
D e r e k e n k a m e r W e s t Twente heeft een onderzoek uitgevoerd naar het re-integratiebeleid van de gemeente
Hellendoorn. Het presidium heeft a a n g e g e v e n geïnteresseerd te zijn in de gemeentelijke uitvoering van het
re-integratiebeleid: hoe verloopt het en wat zijn de s u c c e s - en verbeterfactoren? Ook heeft het a a n g e g e v e n
geïnteresseerd te zijn in het vergelijkend perspectief: h o e efficiënt voeren andere gemeenten het reintegratiebeleid uit en w a a r positioneert de gemeente Hellendoorn zich in vergelijkend perspectief?
E e n tweede aanleiding voor dit onderzoeksonderwerp wordt gevormd door d e ontwikkelingen in het sociale
domein, in het bijzonder op het gebied van re-integratie e n Werk e n Inkomen. In 2012 heeft de gemeente
een aantal maatregelen moeten doorvoeren (zoals de huishoudtoets) en zijn d e voorbereidingen op de
transitie naar de destijds in aantocht zijnde W e t werken naar v e r m o g e n (Wwnv) b e g o n n e n . D e Wet werken
naar v e r m o g e n is door het vorige kabinet in juni 2012 controversieel verklaard. V e e l gemeenten waren op
dat moment al bezig met de voorbereidingen: visievorming, hervormingen van de Sociale Diensten en
S o c i a l e W e r k v o o r z i e n i n g e n , verbindingen tussen W w b , minimabeleid, W m o e n schuldhulpverlening. E e n
groot aantal g e m e e n t e n is doorgegaan met d e z e voorbereidingen, omdat d e uitdagingen waarvoor zij staan,
onveranderd zijn. D e kaartenbak groeit, terwijl de middelen afnemen.
In het regeerakkoord is a a n g e g e v e n dat de W e t werken naar v e r m o g e n wordt vervangen door de
Participatiewet, die per 1 januari 2 0 1 5 wordt ingevoerd (waarmee de wet een jaar is uitgesteld). Duidelijk is
dat de sociale werkvoorziening in d e huidige vorm wordt gestopt, en dat g e m e e n t e n ruimte krijgen om zelf
beschut werk als e e n voorziening te organiseren. Ook komt er een doelmatigheidskorting op de reintegratiemiddelen.
1
Minister Plasterk geeft a a n dat er in het sociaal domein 'winst is te behalen door
concentratie van taken, ontschotting van budgetten, maximale aansluiting bij de individuele
ondersteuningsbehoeften e n het intensief stimuleren van a c t i e v e d e e l n a m e a a n de m a a t s c h a p p i j ' .
2
V o o r de rekenkamer W e s t Twente v o r m d e n ook de ontwikkeling en in het sociaal domein een aanleiding o m
de balans op te m a k e n : hoe staat de gemeente Hellendoorn er v o o r ?
Gemeente
verantwoordelijk
voor bijstandsgerechtigden
en
re-integratie
D e inwerkingtreding van de W e t werk en bijstand ( W w b ) in 2004 betekende e e n geheel andere benadering
d a n de A l g e m e n e bijstandswet (Abw), die tot die tijd v a n kracht w a s . D e gemeente kreeg in 2004 een
grotere verantwoordelijkheid
d a n v o o r h e e n om ondersteuning te bieden a a n bijstandsgerechtigden die niet
op eigen kracht a a n werk (kunnen) komen. D e z e verantwoordelijkheid
gaat gepaard met veel vrijheid om
eigen speerpunten en a c c e n t e n a a n te brengen in het re-integratiebeleid. Tegelijkertijd is de gemeente
volledig verantwoordelijk geworden voor het budget voor bijstandsuitkeringen. Dit budget is opgedeeld in
een W - d e e l (het werkdeel ten b e h o e v e van re-integratieactiviteiten)
en een l-deel (het inkomensdeel
w a a r m e e uitkeringen kunnen worden betaald), w a a r a a n e e n beloningssystematiek is gekoppeld. W e e t de
gemeente e e n a f n a m e van het aantal bijstandsgerechtigden boven het landelijk gemiddelde te realiseren,
dan komt het vrijgekomen d e e l van het l-deel beschikbaar voor de algemene middelen. De g e m e e n t e heeft
hiermee e e n financiële prikkel gekregen om goede resultaten te realiseren. Het W - d e e l zit versleuteld in het
' Regeerakkoord W D en PvdA 'Bruggen slaan' (29 oktober 2012), p.34-35.
2
Reactie minister Plasterk op CPB rapportage inzake decentralisaties in het sociaal domein.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
2
į (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 6
Rekenkamer
West Twente
3
participatiebudget, dat de gemeente ontvangt om onder andere re-integratietrajecten te b e k o s t i g e n . N a a s t
de componenten werk en inkomen , heeft de W w b een belangrijke koppeling met een derde component:
zorg. Het gaat hier bijvoorbeeld om (minima)regelingen
met betrekking tot chronisch zieken, gehandicapten
en ouderen. Het Wwb-beleid staat daarom niet op zichzelf, maar heeft een belangrijke link met onder andere
de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de schuldhulpverlening.
1.2 I D o e l s t e l l i n g e n v r a a g s t e l l i n g
Centraal in dit onderzoek staat de evaluatie van de uitvoering en de resultaten van de W w b (re-integratie)
aan de hand van de v o l g e n d e aspecten:
1
Visie (op het sociale domein)
2
Beleid
3
Uitvoering
a. Doelgroepen en aansluiting
b.
c.
4
G e b o e k t e resultaten in vergelijkend perspectief
Verantwoording over resultaten (inhoudelijk en financieel)
Rollen en verantwoordelijkheden
raad (bij visievorming en beleidsformulering) en college (bij
visievorming, beleidsformulering en uitvoering)
5
De rekenkamer beperkt zich niet tot een ex post onderzoek naar bereikte resultaten. Z e e r nadrukkelijk
worden visie, beleid en resultaten beschouwd in het licht van toekomstig e ontwikkelingen.
Centrale
Deelvragen
vraag
en
deelvragen
ten aanzien
van de
beleidskaders
1 Heeft de gemeente een visie op het sociale domein geformuleerd?
2 Welke beleidskaders en doelen zijn door de raad vastgesteld voor de uitvoering van de W w b (specifiek reintegratie)?
3 Is het beleid toegespitst op de verschillende doelgroe pen van de W w b ?
Deelvragen ten aanzien van de organisatie, middelen en kosten
4 Hoe is het beleid vertaald naar de uitvoeringspraktijk?
5
6
7
O p welke wijze is het re-integratiebeleid georganiseerd en welke instrumenten worden ingezet?
W a t zijn de voor- en nadelen van het aanbesteden van re-integraiieiiaject e n ?
Welke financiële middelen staan de gemeente ter beschikking om de instroom te beperken en de dooren uitstroom te stimuleren?
8
Welke kosten maakt de gemeente ten aanzien van de in - en uitstroom?
Deelvragen ten aanzien van de resultaten
9 W a t zijn de resultaten met betrekking tot de in- en uitstroom in de periode 2 0 1 0 - 2 0 1 2 ?
10 In welke mate heeft de gemeente zicht op (evalueert zij) de inhoudelijke en financiële resultaten van do
uitvoering van het re-integratiebeleid en in welke mate leidt dat tot bijsturing en innovatie?
" Vanaf 2UÜ9 ontvangt de g e m e e n t e het parìicipaiiebudget waarin drie voormalige budgetten zijn s a m e n g e v o e g d : re-integratie,
inburgering en scholing. D e bundeling v a n d e z e geldstromen moet m e e r s a m e n h a n g in het beleid, eenvoudigere regelgeving en
lokaal maatwerk opleveren.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
3
Pagina 7
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
Deelvragen
ten aanzien
van sturing
en
controle
11 In hoeverre zijn taken, b e v o e g d h e d e n en verantwoordelijkheden
helder b e n o e m d en (formeel) belegd
binnen de g e m e e n t e en t u s s e n de gemeente en de (ketenļpartners?
12 In welke mate wordt er in de praktijk o p de verschillende niveaus (raad, college, uitvoeringspraktijk)
invulling g e g e v e n a a n d e z e verdeling ten aanzien v a n de aspecten kaderstellen, b e h e e r s e n , controleren
en verantwoorden?
13 W e l k e s u c c e s - en verbeterfactoren zijn er te b e n o e m e n , mede in het licht van de ontwikkelingen binnen
het sociale d o m e i n ?
1.3 ì A f b a k e n i n g e n t o e t s i n g s k a d e r
Afbakening
ond
e rzo
e k
De rekenkamer evalueert de periode 2 0 1 0 - 2 0 1 2 , met het o o g op huidige en toekomstige ontwikkelingen
zoals de verwachte invoering van de Participatiewet (in s a m e n h a n g met de andere twee decentralisaties per
1 januari 2015).
Toetsingskader
De rekenkamer heeft voor d e beantwoording van de deelvragen een toetsingskader opgesteld. Het
toetsingskader is o p g e n o m e n in bijlage 1 van dit rapport. Beoordeling a a n de hand van het toetsingskader
vindt plaats a a n de hand van e e n dossierstudie en g e s p r e k k e n met medewerkers.
1.4 I L e e s w i j z e r
Dit rapport bestaat uit de Bestuurlijke Nota en de Nota van Bevindingen. D e Bestuurlijke Nota bevat - naast
d e z e inleiding - de c o n c l u s i e s en aanbevelingen (hoofdstuk 2), de reactie van het college op d e z e
conclusies en aanbevelingen (hoofdstuk 3), en het nawoord van de rekenkamercommissie (hoofdstuk 4).
D e Nota van Bevindingen bevat de feiten die in dit onderzoek (uit de documentenan alyse e n d e interviews)
naar voren zijn g e k o m e n . D aarbij gaat hoofdstuk 1 in op het re-integratiebeleid in Hellendoorn. V e r v o l g e n s
gaat hoofdstuk 2 in o p de uitvoering daarvan. In hoofdstuk 3 staan de resultaten centraal.
Rapport I Re-ĩntegratīe in de gemeente Hellendoorn
4
ļ (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Heliendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
*2a
c nt r
a
Q
OO
d es ha
^3?
C o n c l u s i e 1: R e l a t i e f p o s i t i e v e u i t s t r o o m c i j f e r s , g e e n zicht o p effectiviteit
In de gemeente Hellendoorn stijgt de instroom in de W w b en daalt de uitstroom uit de W w b naar betaald
werk in de periode 2 0 0 9 - 2 0 1 2 . D e z e ontwikkeling is in lijn met het landelijk beeld, ten dele als gevolg v a n de
huidige e c o n o m i s c h e recessie. Vergeleken met andere gemeenten in de regio Twente heeft Hellendoorn
echter een relatief hoog uitstroomcijfer. In welke mate dit resultaat te danken is a a n de inzet van de
gemeente is onduidelijk. D e g e m e e n t e Hellendoorn zet re-integratietrajecten in ten behoeve van
arbeidsinschakeling, voortrajecten voor arbeidsinpassing en maatschappelijke participatie. O v e r de
resultaten van d e z e trajecten in termen v a n uitstroom naar betaald werk, of stijging van de positie op de
participatieladder, is geen managementinformatie beschikbaar. D e informatie over de effectiviteit van het
gemeentelijk beleid en instrumentarium ontbreekt daarmee. D e gemeenteraad heeft terecht a a n g e g e v e n
verlegen ie zitten o m d e z e Informatie. O o k constateert de rekenkamer dat de budgetten die worden
toegekend vanuit het Rijk voor zowel het W - d e e l als voor het l-deel van het participatiebudget onvoldoende
dreigen te zijn om de activiteiten zoals de gemeente Hellendoorn die nu onderneemt, in d e toekomst te
blijven ontplooien.
A a n b e v e l i n g 1: V e r b e t e r g r i p o p effectiviteit g e m e e n t e l i j k
instrumentarium
Het gebrek aan sturingsinformatie en het dreigende tekort a a n budgetten zijn belangrijke redenen o m meer
grip en zicht te krijgen op de effectiviteit van het instrumentarium. Hiertoe beveelt de rekenkamer het
volgende a a n :
C o l l e g e : Classificeer het doel van ieder type integratietraject. Geef, met andere woorden, a a n of het traject
primair gericht is op:
I arbeidsinschakeling;
I
I
voorbereiding op arbeidsinpassing;
maatschappelijke participatie.
Het moet minimaal duidelijk zijn met welk doel een traject wordt ingezet, zodat de effectiviteit achteraf
makkelijker te bepalen is. R a a d en college kunnen er zelfs voor kiezen om naar een engere definitie van reintegratie te gaan, maar het moet in ieder geval duidelijk zijn wat zij onder re-integratie verstaan. O p basis
van de classificatie kunnen college en raad dan vooraf k e u z e s maken ten aanzien van de inzet van het
participatiebudget voor de drie typen re-integratietrajecten.
C o l l e g e : G e n e r e e r managementinformatie over de resultaten van de drie typen re-integratietrajecten en deel
die op geaggregeerd niveau met de raad. G e e f daarbij a a n wat het primaire doei is van het traject
(arbeidsinschakeling, voorbereiding op arbeidsinpassing of maatschappelijke participatie), en welk resultaat
dat type traject in de praktijk blijkt te hebben (eventueel met een nadere omschrijving van de in gezette
instrumenten bij de g e n o e m d e typen). D e z e managementinformatie heeft de gemeente nodig o m te kunnen
beoordelen of de g e k o z e n trajecten leiden tot het beoogde doel en om hierop (bij) te sturen.
R a a d : Maak de principiële keuze in hoeverre u bereid bent om bij mogelijke toekomstige overschrijdingen
aanvullend, gemeentelijk, budget ter beschikking te stellen bovenop de door het Rijk toegekende middelen
voor het W - en I- deel van het participatiebudget.
R a a d : G e e f uw iriíorríïäüebehûēíte ten aan/Jeu van re-integratie duidelijk a a n bij het coiiege en maak
hierover formele a f s p r a k e n . Ëen voorbeeld is het opstellen van kwaliteitsprestatie indicatoren ten a a n z i e n
van de effectiviteit van het gemeentelijk instrumentarium voor re-integratie die terugkeren in de P & C
stukken.
Rapport / Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 9
Rekenkamer
West Twente
Conclusie 2: Geen politieke visie op sociaal domein, waaronder re-integratie
Het re-integratiebeleid staat niet o p z i c h z e l f , m a a r is o n d e r d e e l v a n het b r e d e s o c i a l e d o m e i n . D it
s o c i a l e d o m e i n is o n d e r h e v i g a a n grote v e r a n d e r i n g e n in d e s a m e n l e v i n g , waarbij d e g e m e e n t e z i c h
(financieel) s t e e d s v e r d e r terugtrekt e n er m e e r v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d
bij d e s a m e n l e v i n g wordt b e l e g d .
D e ambtelijke o r g a n i s a t i e e n het c o l l e g e zijn m o m e n t e e l b e z i g met e e n n i e u w e b e n a d e r i n g v a n dit
s o c i a l e d o m e i n . E e n v o o r b e e l d h i e r v a n is d e o n t w i k k e l i n g v a n e i g e n kracht a l s g r o n d h o u d i n g v a n d e
g e m e e n t e H e l l e n d o o r n . D e z e krijgt v o r m in s a m e n w e r k i n g met externe partners binnen het C J G , in
s a m e n w e r k i n g met d e regio e n met partners b i n n e n z o r g e n w e l z i j n . D e n i e u w e b e n a d e r i n g v a n het
s o c i a l e d o m e i n krijgt z o voornamelijk v o r m in d e uitvoeringspraktijk.
D e r a a d is w e l o p d e hoogte v a n
d e z e k o e r s , m a a r is niet a a n d e v o o r k a n t b e t r o k k e n bij het b e p a l e n v a n d e z e k o e r s . R a a d e n c o l l e g e
zijn niet het g e s p r e k a a n g e g a a n vanuit w e l k e v i s i e e n o p w e l k e w i j z e er politiek-bestuurlijke
invulling
a a n het s o c i a l e d o m e i n m o e t w o r d e n g e g e v e n . Z o is b i j v o o r b e e l d niet b e n o e m d h o e het b e r o e p o p
' e i g e n kracht' past bij d e w i j z e w a a r o p d e raad kijkt n a a r e e n (nieuwe) t a a k v e r d e l i n g t u s s e n g e m e e n t e
e n g e m e e n s c h a p . D a a r n a a s t s c h a k e l t het c o l l e g e niet altijd e v e n s n e l o p s i g n a l e n v a n d e r a a d . O n d e r
a n d e r e d o o r laat of s o m s g e e n invulling te g e v e n a a n politieke k e u z e s .
Aanbeveling 2: Geef vorm aan het samenspel tussen raad en college
D e veranderende samenleving vraagt iets van het s a m e n s p e l tussen raad en college. H o e krijgen zij s a m e n
grip op d e z e veranderingen? Bijvoorbeeld: welke taken horen nog bij de gemeente en wat laat zij los? Met
wie moet de gemeente s a m e n w e r k e n ? H o e wil zij regie voeren en wat betekent dat voor de rolverdeling
tussen raad e n college? O m d e z e vragen te beantwoorden dienen raad en college s a m e n te reflecteren op
het beoogd maatschappelijk effect in het sociaal d o m e i n . Het opstellen van een inhoudelijke visie op het
brede sociale domein kan daarbij helpen. D e kennis die de gemeente Hellendoorn onder andere v a n haar
W w b - b e s t a n d heeft, kan hiervoor g o e d worden benut. D aarbij dient de raad aan de voorkant betrokken te
zijn, om daadwerkelijk eigenaar van het beleid te worden. E e n gezamenlijke visie maakt het ook makkelijker
o m de eigen rol (raad in sturing en controle en het college in de uitvoering) uit te voeren.
Rapport I Re-integratĩe in de gemeente Hellendoorn
6
Pagina 10
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
Gemeent(
ŗ
l e n d o o r n
f»;*
lokate Raktfi.kitnjŵr bv
Postbus 85203
3SOÖ A t tîíHĚCNî
! A P K yin/,
H
1
n 1 t I
I !
k
nvis C.íŵiľje. VV-. íiŵĩirt rJ^'ìtbi; in «Ĵ! rlr «:^n*r^« pr.rr^hííf- OlDOlťí.lüK 21. waiîr;.-: ri ï
«11 2 ooŵevolirirjm finmuloiwi.
V,'ij ramix) Hmmtff I w i o r l j iio c ' - i ŵ s i e c.q .-,-in!i«vn!í.'iji (waan, m OTWO m
C
I ŕ-
í 1
ŕ f , . f e „ ; , „ . „ , (ŭ. „ „ omwwwnr, » m- nthmêt
1
ť
ft
crus hml! ŕtofe
I» « v e n e » * * » * » .
»s
L
t
a n
ţ
W
r
p r
i ™
n
f
V
[ t
I
a a i b!İor.:lror,,jn. al M m wii dal (M IOSIHIKI! ster.tiis tan lîelo rwt itívolo i» vnn o s
nssanrí/ifloi.. De n m i k a u » va- ŵ t ^ a m m te « m M t H j a H i In wmm m ufeatmn ' » '
K
f nV I
2
L
Ie I
I
v.in r
. V A ' ! * - ^ „.l,,.,vc!rííi; H-l i.' [MİÎI Í|.;| ŗjĽO!': flVEm;iît;;ľü:Ľí! m . ; ^ ? ™ ; : : Iv:l^irŕTrŗsí^;
L
I
I
I I
k
I
I
J
™**ac*
op -«.VMUJ.,1 U M ) n V M "H...».«J v«l l.ŵí-K) jl|„.
f
w
Rapport ř Re-ĩntegratte in de gemeente Hellendoorn
7
Pagina 11
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
~ 2 »
Aanbeveling 1î Verbeter grip op effectiviteit gemeentelijk
Itt&ttumentariuw.
ŕtvi gebrek een sturingslnfomietie
en het dreigende tekort een budgetten zijn belmgrijke
redenen
om nĩw-r grip en zicht te krijgen on de effectiviteit van hst instrumentarium.
Hiertoe geeft ŵ
Rekenkamer enkele aanbevelingen richting het college, en enkele richting de gemeenterend.
Reactie; wij kunnen ons vindon ín de eanbawtingefl voor hm lïotîoîie om re mttjo/aiiotrajecten
(lofīchtar fn te zetten, daarbij ţirutinschekf to maken in da ganoanirfa 3 typ-es van t*ajooton, en op
basis tfeorvBn ook managememürtlfirmsíii) te ywitiren en die te dalen mot da gemeenteraad. 0 « ř o
koers is öl ingezet door te werken mei de Pörtìcí0íļti6'ĩidd«r on do daaruit vooftvtQ&andfi
bestartfisřiřiţļtysy. Voor e s n goed röBiilĩaal is fiŕ-t rtaoď*#k«lifk du werkprocessen hiervoor ţe
verbeteren. D ít wordt mornentoel door rnklcíe! van het pfojoct UİAİM Opflopakt, Vaar zovor
externe re-iritegratlebeddjven wordtm f n n ŵ u u f d vo&r t r a v a t e n (waíwoodö' Heaot Twente},
rnootwt hierover oak werk- en ŕegìstrdtt* öŕspraken mot deze bureaus worden gemaakt,
Met tjötrţfkktrìíļ tot do aanbevelingen dia richting de yoŕîsoeotíîřöítd worden geformuleerd Is het In
oarata fíìstanīíň mn do f#öd om hierop to reageren. In ?ljft a1n,eīïìeershôid is hot weï de vraag hoe
de gemeenteraad s l u d g y wil yeven aa/i da uitvoering v a n wetten vvfiRfín toepassing van
individueel maatwerk bet leidende yitíļči^Ęjspunţ is. Dit uitgangspunt s a l d i ïoals bckfìnd íroweJ
voor do PítrllcíĮKitiewot, ala ook voor do íwdero dooflMritls&mics in hot sociale domein. D it
v/fìaţïsUík wôfíîl itì do komende? maanden onderrecht. Wij v&rwachliin raoroveï in de twoodo Ivelít
vm 2 0 1 4 mol de toad to kunmsn sproken aan de hand van nalekissíukken.
CüTinhsh S; Geen potiiinkB visie op sociaal (fomtŵf, wasromfer
re-Integratie.
De ambtelijke organisatie en hot college zijn momenteel be/ig met een nieuwe benadering van hũi
socĩsis domein. Ėen vovrheeĩd hiervan is de ontwikkeling
van eigen ktecht eis grondhouding ven
de gemeente Hellendŭom. Dew nieuwe benadering ven het sociale domein krijgt vntmmmüiijk
vorm h de uìtvoeringsprektijk.
Oe wsdis wei Ofí de hoogte von deze koers, nwarte niet een de
vo&rkunt betrokken bi/ het bepalen vsn deze koers, fined en cvffege zijn niet hei gesprek
eengegaan vanuit welke visie on op welke wijze er politiek-hsstuudijHe
invulling ŵfttf het svcĩftft!
domoin moet worden gegeven. Zo ts bijvoorbeeld niet benoemd hoe het beroep op
'eigen kftichť past bíj dű wijze weerofi de rmd kijkt nmr een (nieuwe} tmkverdeľtng
lussůn
gemeente en geitwvnachup, Deatmmt schakelt hef coíiege niet tfitifd ev&n snvĩ op signalen ven
de raad. Onder endore door fout of soms geen invulling te geven een pefįthke
keuzes.'
ītescOţj: dozo conclusie verbaasd oris en wordt door ons níeí gedaald- Zo zijn bijvoorbaeSd de
gemoęmeliįko strategische vt3İ« f S a m e n werken eon eon kloppend hsit'\ novombBr 2012} en
hat visiecfOfitifiiňfit "í NIsndoorn in BCĪÌO niet de buröŵfs ňan hol stuur" fļuni 20101 in gaed
samanspfll tusssn îìet ŨOMQB jvD D rberaîdandj en da raad (kadfirstfltlurtd) tot stand gekomen, in
dezo stukken ís hat keůñt ĤřinĮjoţiovtui voor burger- s n ovGrheídsparţicipBījo, vr&stìĄ eneraîjds
īuimïo wordt gabadon voor go«d« ma^tschOD p&lijko Irtttiatieven BH andarzijda da gfimaeotfi de
taak hoeft te Wíikon over hat afgomflaf) h e l i n g on op to kernen voor do zwakkeren in da
Banienlevlntj.
Naar onze jiitü^trt-fj Éiţit hítwin ook da bssís voor da gemBent&íijkŭ visio op het soatalo domein, met
uiīļBn kraahí als uit g a n g p u n t , Wŕj hcrltentien er ons niet in dat tíezd visie niet vuldusndri met do
raad zou 2Íjn pedoeřd of dat de IÖÍMI ïiieŗbíj onvolííoendo betrokken zou zíjn. Tnegasņiţsţ op de
s o d a l o wcrkvoorzíenjng marken wij bovenalen op dot Wij c p dat terrain juist uitvoering habhen
gftfJOVon ŵntt tíat door de raad zeü In gartQ cjoyottu bõ&ld, door uitvoering van ds motia tot
ûndGrzoaî; vm tte tĩiPEiţifiįfţhodon voor loksio uitvoarìno vm do W Ü W .
v
Hüt bovenstaanda last onvedst deî spocìfìBko belaidsrsota's op dö doaito/roinen, zuaìs
bijvoorbeald de Participatievee!, zijn vířrīííioyd. D īt is voornamaíiįk te Vŕijten am dfi voorttKirendo
1
HUISWPI YĄ vetétìr nigï roôĮĮatan op ĨÌÛJLÜ Iaitiîít« opincrk^g, ottcndcire" wil In dít velband vmì op IĴŘ
pítssîsyfi |n do rnīir.fįp.ţ&bal v&i dú řīflkenfceinaf OIWÌKT punţ 7, v/nar Mriat d3t "'ťì ftmetia ven
iiccomitisirmísįļür niet is veivvki, ondanks det ds raod daa'voŭî fcudyaj heafl vfįiÇBniaîtkţ'*. DCJTIĴ opmBffcìng
ib įţ'at jűhļ, onviísí daze luniľtĩiî wel dsgoliįk ia innevufdj allesn enkefü nî.aaiŵìf') faĩei (;si. pai | «.BpìcmhR T
20t3î in vurh-Įind mot oen fapand tűmìûîíiî-ííridBt/üD k.
Rapport / Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
8
Pagina 12
f (24-4-2014) Gemeentebestuur He.,.rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
wiį?įfĩiïìí[;irî v a n bet rijksboísld \n do ñ f n o ' o p e n įsfîSn, e n h e l uitstal vaíi dn i n v o e r i n g v a n d o
o í ę ţ i w e vvęţg©vtn;ļ,
s i n d s kort ( f f H w a r í ?Qĩ4) is ífa w e - g c v i n g v a s t í f s a t o k í {althans d o o r do
Tv; «ede K ñ m c ò i m buâtüöt ai - aithans o p h o ö í d i i į n o n - ckiìdfilfĮkheici over de knars v e n h o i rij-..
O p bŕiäiä cîaúfvoiì vvoìdoĮļ d i i j'űřtf ( f i y i o n a i ü en fokaìo ì.»oltíkít.voorsleiien v o o r b e r e i d voor u i t v o e r i n g
vorţ ÚŨ Parţřcípřtücvvoţ, Hot İ5 VOOÍ t?ns v a t i z o l i s p r e k - s n d dat ď ; ŗĮpmfìenĩnraíid d a r b i j ĩmfxītníìs!
b i j t r o k k e n zü\ w o r d t i n , rrìodo ţjíjifìyn dö be^oInlglnystaEu^slellino; d i e d n o r hot ftjk a a n d e ? a
deoorìtraSísEitìtíri w o r d t v c f b o n d o n , e n d s g o v o l g e n d a a r v a n v o o r do financiöfe Nadere teffíntj d o o r
rkî yíïřnfífĵĩliefř'iīĵd.
Aanbeveling
2: Geef vņrm aan het samenspel
tussen reed en college
De veranderende
samenleving
vraagt iets ven heĩ senwnspef
tussen read en college. Hotkrijgen
zij samen grip op deze veranderingen?
Bijvoorbeeld:
welke taken horen nog bíj de gemeente
en
w&t leut tij los? Met win mout de gemeente
samenwerken?
Hao v/ii rij regio voeren en wet
betekent tĩef voor de rolverdeling
tassen reed en college? Om deze vragen te bmnt
woorden
dienen rsed en college semen te reflecteren
op het beoogd meeĩsidieppeiffk
effect in het
sockud
domein. Het opstellen
ven een inhoudelijke
vlsfe op het brede sociale domein ken díierbìj
helpvru
De kennis dìe do gemeente fteifendooru
onder andere ven heer Wwh-bestend
hoert ken
hiervoor
goed worden benut. Deer bil dient de 'ť/ĩ'd een de voo'k-^ni htyįmkke^
e ?ü K »m d?wdw ~*F*''ÿ*eìgo/sőêf ven hei beleid ĨC worden, Hen ge^erneniijke
viste nwiwĩ hef ook makkelijker
om dv viyvn
rol inrnd ìn sioring wt voniroie
on het college ín de uitvoering}
vit te voeren.
f
r
ľ!
îìśťiotìö; d i i ï o íKgftbëVüüny w o r d t d o o i o n s v a n harte o n d e r s c h r e v e n , e n sìuīí a o n hij n o í g o e n
hícîrvooř ũì fa opįjemFiřkî OVÜ;- íïřit bfíîrakkŕsn v a n 4 o mäő blį du o n t w i k k e l i n g v a n het
gBrnoontolìjko beleid o p hot SOCİĒJIB d ü n m i r h
Vragsn?
HaaSt u n a a r artnigkting v a n d a / o brieí HOÍI v r a y s n ? VOQT mewr triŕorniabo k u n t u c o n t a c t o p n e m e n
mot úīi heer B . J . d a n s e n , b r c l e i d s m e d n w s r k f i r , H-ĨTIHÍI į i J J n n s o n ^ h o l i o R d o o r n . n t OÍ
liììuîounmmĩmtu
D
O 'î8-íĴ30Eï2 ï .
Hanŗĵ Hohĩţĩnd,
B u r ņ o m e ö s t e r o n W e t h o u d e r s v a n Ho Ben doorn.,
de s o o r o t a r j s ,
de h u r g e m e o s t o f ,
V
į K Uìik.Nim M H A
'níRVi. A H
ľifiunn řïA
Rapport i Re-integratîe in de gemeente Hellendoorn
9
Pagina 13
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
4 Nawoord rekenkamer
D e R e k e n k a m e r W e s t Twente dankt het college voor zijn reactie.
D e R e k e n k a m e r is blij met de door het college geschetste ingezette lijn bij aanbeveling 1 (bestandsanalyse
op basis van participatieladder), maar wijst erop dat die lijn al w a s ingezet in de periode die de R e k e n k a m e r
onderzocht. D e aanbevelingen vragen in de o g e n van d e R e k e n k a m e r o m een aanvulling op de ingezette
lijn. D e R e k e n k a m e r waardeert het d a n ook dat het college d e aanbevelingen onder 1 onderschrijft o m reintegratietrajecten gerichter in te zetten, onderscheid te m a k e n naar de drie types van trajecten en
managementinformatie daarover te delen met de raad.
O o k d e aanbeveling onder 2, o m vorm te geven aan het s a m e n s p e l tussen raad en college, wordt door het
college onderschreven. Dit terwijl het college de conclusie die eraan ten grondslag ligt niet deelt en zelfs
verbaasd is over de conclusie. D e R e k e n k a m e r licht d e conclusie g r a a g toe:
De R e k e n k a m e r beschouwt de gemeentelijke strategische visie ' S a m e n werken aan een kloppend hart' e n
het visiedocument 'Hellendoorn in actie met burgers aan het stuur' als belangrijke visies. De eerste
actualiseert d e eerder (in 2008) in de toekomstvisie verwoorde vensters. D e tweede gaat in op het
s a m e n s p e l met d e samenleving. Beide visies bevatten belangrijke uitgangspunten over hoe de gemeente wil
zijn en hoe z e de interactie met de samenleving ziet. E e n visie op het s o c i a a l domein z o u in d e ogen van de
R e k e n k a m e r een vertaling m a k e n van (bijvoorbeeld) beide g e n o e m d e a l g e m e n e visies naar uitgangspunten
voor juist het sociaal d o m e i n . E e n belangrijk element daarin vormt d e o m g a n g van raad, college en
organisatie met elkaar, maar ook met maatschappelijke e n marktpartners op het sociaal d o m e i n , juist
g e g e v e n de veranderingen die zich daar voltrekken. Uit het o n d e r z o e k is de R e k e n k a m e r gebleken dat hier
winstpunten te behalen zijn.
Met visievorming hoeft de g e m e e n t e Hellendoorn in de o g e n van d e R e k e n k a m e r niet te wachten tot de wet
in zijn geheel is uitgekristalliseerd, want de veranderingen in het s a m e n s p e l en de positie van de gemeente
zijn voor e e n groot deel te voorspellen. Voorbeelden van gemeenten die volop met visievorming en
experimenten a a n de slag zijn, zijn d e gemeente Eindhoven (WijEindhoven) en Leeuwarden
(maatschappelijke kosten baten analyse) maar ook de gemeente R h e d e n (nieuwe budgetteringsmethodes).
Eén van de veranderingen die o m e e n antwoord vraagt - w a a r het college in zijn reactie ook zelf naar
verwijst - is dat in uitvoering van wetten individueel maatwerk steeds meer het leidende uitgangspunt is.
Daarbij komt nog dat individueel maatwerk van de gemeente een steeds meer integrale benadering z a l
vragen. Met d e vraag hoe de raad hier sturing aan wil g e v e n slaat het c o l l e g e de spijker op zijn kop. D e
R e k e n k a m e r ziet uit naar het gesprek hierover tussen raad e n college.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
10
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
Nota van bevindingen
Rapport l Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
Pagina 15
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
1 Beleid en bestand
Hoofdstuk 1 behandelt het beleid dat de raad heeft vastgesteld voor de Wwb en de wijze waarop dit
samenhangt met de specifieke doelgroepen
in Hellendoorn
en het bredere sociale domein. De bevindingen
in dit hoofdstuk
leiden tot de beantwoording
van de onderstaande
deelvragen:
m
1.1 I V i s i e o p h e t b r e d e s o c i a l e d o m e i n
Een nieuwe benadering van het sociale domein
De gemeente Hellendoorn is bezig een andere invulling te geven a a n het sociale domein. O n d a n k s
onduidelijkheid over de landelijke kaders voor onder andere participatie en jeugd ten aanzien van budget en
regelgeving, weet d e g e m e e n t e dat zij grotere groepen z a l moeten bedienen voor minder budget.
In a l g e m e n e zin gaat de nieuwe benadering o m zelfstandige deelname van inwoners a a n de maatschappij,
behoud van sociale s a m e n h a n g e n ondersteuning van inwoners (onder ander d.m.v. het re-integratiebeleid).
Het motto daarbij is: "op eigen kracht w a a r mogelijk, ondersteuning indien nodig". Daarbij hanteert de
gemeente e e n nieuwe 'grondhouding' waarbij eigen kracht geen nieuw product of instrument is, maar een
structurele kanteling w a a r het regie en z e g g e n s c h a p van inwoners betreft. O m de grondhouding voor eigen
4
kracht concrete invulling te g e v e n , is de gemeente in 2 0 1 0 een pilot Eigen Kracht in het C e n t r u m voor J e u g d
en G e z i n gestart. D e g e m e e n t e heeft hiervoor speciale aandachtsfunc tionarissen a a n g e s t e l d en training en
intervisie georganiseerd o m z o kennis op te d o e n en te borgen voor s u c c e s v o l l e eigen kracht-methoden.
E e n (landelijk) voorbeeld van e e n dergelijke methode, die ook in Hellendoorn wordt toegepast, is de eigen
kracht-conferentie, waarbij hulp binnen het netwerk van de hulpvrager wordt geïnventariseerd en
georganiseerd en de w o o n s e r v i c e g e b i e d e n . D e gemeente is bezig de eigen kracht-grondhouding te
5
implementeren in de eigen organisatie en in de samenwerking met partners in zorg en welzijn, onder andere
door middel van multidisciplinaire overleggen en netwerkbijeenkomsten.
In hoeverre de implementatie van
de eigen kracht-grondhouding leidt tot e e n cultuuromslag en de gewenste kanteling in de benadering van
het sociale d o m e i n is nog onduidelijk. E r is al wel een aantal keer gebruik gemaakt van de eigen krachtconferenties en er wordt intensief samengewerkt tussen gemeenteafdelingen in het sociale domein en met
externe partners (zie paragraaf 2.1). O m d a t Hellendoorn in het kader van de initiatieven rondom de pilot
relatief veel ervaring met de eigen kracht-methoden heeft o p g e d a a n , is de gemeente in Twents verband
trekker van de regionale implementatie van eigen kracht.
Hellendoorn heeft een eigen manier van het uitrollen van 'eigen kracht' ontwikkeld. D e gemeente heeft één
persoon vrijgemaakt voor het invoeren van 'eigen kracht'-methoden in andere Twentse gemeenten.
Een andere invulling v a n het sociale domein betekent ook dat de gemeente breder naar beleidsvelden kijkt
en waar mogelijk verbindingen zoekt. Het is de bedoeling dat er niet meer in hokjes wordt gedacht en
gewerkt. Dat probeert de g e m e e n t e o . a . te bewerkstelligen door een zelfde werkwijze voor W m o - en W w b -
4
Document met betrekking tot de initiatieven rondom Eigen Kracht in Hellendoorn en Twente, aangeleverd door de organisatie
op 28 november 2013.
5
Een woonservicegebied is een in omvang afgebakend gebied binnen de gemeente, waarin de mogelijkheden voor ouderen en
mensen met een beperking om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen zijn geoptim aliseerd. De gemeente Hellendoorn
heeft vijf woonservicegebieden met een basisvoorzieningenniveau.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
2
ļ (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Ŕe-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
consulenten in te voeren, loketten s a m e n te voegen, multidisciplinair overleg te houden (samen met o.a. de
politie, het R i a g g , de woningstichting) en door huisartsen te betrekken bij de uitvoering van de W w b .
1.2 ì K a d e r s v o o r
re-integratie
D e kaders voor re-integratie zijn vervat in de volgende stukken:
I
Programmabegroting (programma 10)
I
I
Re-integratíeverordening Hellendoorn 2012
Beleidsregels boete W w b
I
I
Verordening langdurigheidstoeslag
Toeslagenverordening
I
Maatregelenverordening
I
Bijdrageregelingen
K a d e r s v o o r het i n h o u d e l i j k b e l e i d o p T w e n t s n i v e a u
In de periode 2007-2010 gold het beleidskader ' S a m e n aan de slag met Werk en Inkomen' voor het reintegratie - en arbeidsmarktbeleid in de gemeente Hellendoorn en R i j s s e n - H o l t e n . V a n w e g e het
veranderende landschap op het sociale domein heeft de gemeente e r v o o r g e k o z e n d e z e nota in 2010 niet
íe herijken, maar op Twents niveau het beleid vorm te geven (Twente is één van de dertig landelijke
arbeidsmarktregio's). D e regio Twente heeft hiervoor het Platform Onderwijs Werk en Inkomen ( P O W I ) en
6
de subregio A l m e l o . Ook binnen de subregio Almelo is een uitgangspuntennotitie
opgesteld met betrekking
tot het arbeidsmarktbeleid en de Wet werken naar vermogen (waar toen nog sprake van w a s ) , dat aan de
basis ligt van de huidige werkgeversbenadering. In 2012 is het 'Twents arbeidsmarktperspectief
2020'
opgesteld. Het doel hiervan is om in 2020 "een reëel perspectief op werk te bieden aan de T w e n t s e
beroepsbevolking en het percentage werkzoekenden minder dan SVo te laten z i j n . " Dit regionale beleid is in
7
2013 door het college vastgesteld. In dit beleid is een aantal programmalijnen opgezet, z o a l s meer mobiliteit
op de arbeidsmarkt, beter opleiden en kwalificeren en samenwerken,
netwerken en co-creëren. Binnen de
programmalijnen zijn doelen o p g e n o m e n . O n d e r de programmalijn S a m e n w e r k e n , netwerken en co-creëren
worden bijvoorbeeld de volgende doelen gesteld:
S
I
uitvoering geven aan samenwerking (sturen op gezamenlijk uitvoeringsprogramma, verbinding leggen
met andere regionale s o c i a a l - e c o n o m i s c h e programma's)
structurele monitoring (sturen op resultaten, vraag en a a n b o d inzichtelijk, arbeidsmarktmonitor).
8
6
POWI is een platform waarbinnen de 14 gemeenten, bedrijfsleven, onderwijsinstellingen, UWV en stichting Samenwerking
Beroepsonderwijs Bedrijfsleven samenwerken. Binnen de subregio Almelo werken de gemeenten Almelo, Heliendoorn, RijssenHolten, ľubbergen, Twenterend en Wierdsn samen. Onder andere op tiet gebied van do bestrijding van įsugdvverksioosheid sn
het RMC.
'Twents arbeidsmarktperspectief 2020.regio Twente (december 2012), p.7.
"Twents arbeidsmarktperspectief 2020, p.19.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 17
Rekenkamer
West Twente
Lokale doelen in programmabegroting
In de programmabegroting en 2013 e n 2014 wordt de lijn aangehouden z o a l s beschreven in paragraaf 1.1.
Dat wil z e g g e n dat ook voor d e uitvoering van het re-integratiebeleid de z e l f r e d z a a m h e i d (eigen kracht) van
de burger centraal staat. Werk gaat boven e e n uitkering e n het niet h e b b e n van werk is in d e eerste instantie
een probleem voor de werkloze en d e samenleving en p a s in de tweede instantie van de gemeente. D e
gemeente Hellendoorn wil ten a a n z i e n van beleidsterreinen als re-integratie, armoede en
schuldhulpverlening regie v o e r e n , streng e n rechtvaardig zijn. O o k wil de gemeente voorkomen dat m e n s e n
maatschappelijk of sociaal w o r d e n u i t g e s l o t e n . In programma 10 van de programma begroting 2014 staat
8
een aantal specifieke en overkoepelende doelen voor het re-integratiebeleid o m s c h r e v e n .
I
de gemeente wil in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven ondersteuning bieden middels een solide
re-integratiebeleid;
I
het bevorderen van eigen verantwoordelijkheid, eigen kracht en creativiteit van burgers;
I
het rechtmatig (hoogwaardig handhaven) en doelmatig uitvoeren van de W w b en aanverwante wetten;
D e z e doelen worden verder uitgewerkt in doelen of uitgangspunten voor d e uitvoering en er worden ook
enkele instrumenten en maatregelen b e n o e m d . V o o r b e e l d e n v a n die doelen zijn het voorkomen van sociaal
isolement, bevorderen van maatschappelijke participatie, uitvoering z o n d e r bureaucratie, laagdrempelig en
met gerichte controle o p basis van risico's en analyse. V o o r b e e l d e n van maatregelen zijn regionale
afspraken over de werkgeversbenadering, het aanstellen van een accountmanager en het organiseren van
eigen k r a c h t - c e n t r a l e s .
10
D e doelen uit de programmabegroting
2013 komen overeen met b o v e n g e n o e m d e doelen en zijn enkel
uitgewerkt in e e n aantal uitgangspunten die golden voor d e W e t werken naar vermogen (nu de
Participatiewet). Dit zijn a l g e m e n e uitgangspunten als 'meer met minder' e n 'meer m e n s e n op de
arbeidsmarkt p l a a t s e n ' . " I n d e programmabegroting
2014 signaleert de gemeente een aantal
ontwikkelingen waarop ingespeeld moet worden. Het gaat o m e e n snelle stijging van het aantal W W ' e r s en
de invoering van de nieuwe Participatiewet in 2 0 1 5 . O m d e z e ontwikkeling het hoofd te kunnen bieden, heeft
Hellendoorn drie maatregelen g e n o m e n .
1 2
E r zijn nieuwe regionale afspraken gemaakt voor het
arbeidsmarktbeleid in de regio Almelo, de raad heeft budget beschikbaar gesteld o m per 2013 een
accountmanager aan te stellen voor e c o n o m i s c h e en sociale z a k e n en de s a m e n w e r k i n g met de gemeente
Rijssen-Holten is geïntensiveerd. D a a r n a a s t heeft de gemeente in 2013 uittreding u i t G R S o w e c o v e r k e n d .
13
Hiervoor is e e n businessplan voorbereid waarin e e n structuur voor de lokale uitvoering van delen van de
Participatiewet is o p g e z e t . In september 2013 heeft de raad tegen uittreding besloten, maar het
businessplan wordt mogelijk benut o m breder toe te p a s s e n (niet enkel voor de W s w , maar ook voor het reintegratiebeleid) en het re-integratiebeleid z o lokaal mogelijk uit te voeren. Lokaal betekent in dit geval in
samenwerking met de gemeente R i j s s e n - H o l t e n , w a a r m e e de beleidsvorming e n - u i t v o e r i n g al sinds de
jaren negentig s a m e n vorm krijgt.
'Programmabegroting 2014 gemeente Hellendoorn, programma 10Sociale voorzieningen, p.66.
10
Programmabegroting 2014, p.69-73.
" Programmabegroting 2013 gemeente Hellendoorn, programma 10 Sociale voorzieningen, p.75.
12
In de ambtelijke reactie op het conceptrapport van de rekenkamer geeft de organisatie aan dat er in bredere zin op het social e
domein meer maatregelen zijn genomen om instroom in de bijstand te beperken en duurzame uitstroom te bevorderen.
Voorbeelden zijn samenwerking met maatschappelijke instellingen en huisartsen.
13
SOWECO NV geeft uitvoering aan de Wet sociale werkvoorziening. Zie verder hoofdstuk 2.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
4
ļ (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 18
Rekenkamer
West Twente
Kaders voor de uitvoeringspraktij k in de verordeningen
In de verschillende verordeningen met betrekking tot de W w b heeft de raad kaders gesteld voor de
uitvoering hiervan. Het gaat dan bijvoorbeeld om beleidsregels voor wanneer iemand aanspraak op
ondersteuning kan maken of wanneer de gemeente een uitkering kan korten of opschorten. In de reintegratieverordening is vastgelegd dat het college verantwoordelijk is voor de uitvoering van de W w b .
Hiervoor stelt het college een re-integratieplan vast op basis waarvan verantwoording a a n d e raad
plaatsvindt. Dit re-integratieplan dienen tenminste de onderstaande elementen te bevatten:
I
een omschrijving van het beleid ten aanzien van de re-integratie van belanghebbenden;
I
I
een omschrijving van het inkoopbeleid van de voorzieningen; en
het beschikbare budget en een verdeling van de beschikbare middelen o v e r de voorzieningen " .
Het re-integratieplan is het concrete plan voor de uitvoering van het re-integratiebeleid. De hiervoor
beschikbare voorzieningen steit het college vast in het Uitvoeringsbesluit.
De r a a d s c o m m i s s i e
Samenlevingszaken wordt over de inhoud geïnformeerd en in de bestuursrapportages (burap) wordt
verantwoord. In de tweede burap van 2012 is inderdaad informatie opgenomen over de W w b , onder de kop
'transities W m o , J e u g d z o r g , Wet werk en bijstand en p a s s e n d onderwijs'. Hierin wordt kort gerapporteerd
over de ontwikkeling in het bestand (aantal nieuwe toegekende uitkeringen) en het aantal aanvragen voor
bijzondere bijstand en schuldhulpverlening.
1S
O o k wordt er kort iets geschreven over de rijksuitkering voor
het ìnkomensdee! van de W w b (zie ook hoofdstuk 2). Er wordt niet ingegaan op de hierboven o p g e s o m d e
drie elementen.
1.3 ì F i n a n c i ë l e k a d e r s
In de re-integratieverordening worden financiële kaders a a n de toepassing van het W w b - b u d g e t gesteld.
Hiertoe worden er uitgangspunten geformuleerd om de lasten te beperken en de inkomsten te vergroten.
Omdat het ontbreken van financiële middelen alleen geen weigeringsgrond mag zijn voor een a a n v r a a g ,
biedt artikel 6 het college bijvoorbeeld de mogelijkheid o m een budget- of subsidieplafond in te stellen voor
bepaalde voorzieningen of het maximaal aantal klanten vast te stellen dat in aanmerking kan komen voor
een voorziening. O p basis hiervan kan het college besluiten een andere voorziening te bieden en z o de
lasten voor re-integratieactiviteiten
te beperken. Daarnaast heeft de raad in de re-integratieverordening
vastgesteld dat het college regels kan vaststellen rondom een eigen bijdrage.
Financiële kaders waarbinnen het re-integratiebeleid wordt uitgevoerd, staan verder in de
programmabegroting. Hierin staat de begroting voor autonoom beleid, ontwikkelingen en ombuigingen, in
hoofdstuk 3 worden de financiële begrotingen en geboekte resultaten behandeld.
1.4 I H e t b e s t a n d
Doelgroepen
De gemeente Hellendoorn maakt in het bestand onderscheid tussen 'werk en re-integratie' en 'zorg en
activering'. Het volledige bestand wordt s i n d s 2011 ingedeeld a a n de hand van de landelijke
participatieladder. O p die manier wil de organisatie gerichter kunnen z o e k e n naar de mogelijkheden die
een cliënt heeft.
16
17
1 İ
Gemeente Hellendoorn (2012), Re-integratie verordening gemeente Hellendoorn 2012, artikel 2.
i 0
Tweede bestuursrannņrţgne 2012, emesnte Hellendoorn, p.6.
LC
DG registratie van hot bestand zal in de toekomst anders ingericht gaan worden. Er is een projectleider 'uiyiíaiisėiiñy
n
werkprocessen Werk en Zorg' aangesteld die hiermee aan de slag gaat.
"Werkplan cluster Samenleving, gemeente Hellendoorn, p.18-19.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
5
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 19
Rekenkamer
West Twente
In het kader hieronder is beschreven hoe het bestand ruwweg is opgebouwd en welke mogelijkheden de
gemeente voor d e z e groepen z i e t .
18
Bovenste twee treden van de participatieladder (gericht op werk): circa 1/3 v
b e klanten ;op de bovenstetweetreden van de participatieladder zijn direct beschi
ondersteuning (door inzetiloonkostensubsidie of proeftijd met behoud van uitkering), en worden begeleid door werkcoaches.
ivoor het zoeken naar werkplekken bij bedrijven maken zij gebruik van hun eigen netwerk van bedrijven, of van vacatures díe
binnenkomen via job-hunting door React of de gemeentelijke accountmanager. Via de website vamde gemeente Hellendoorn
18
)s voor werkgevers een top 20 van Cv's zichtbaar van klanten in het bestand. Deze top 20 wordt bepaald door de
į«erkcoaches, en de cliënten worden (via bureau Ethos) ondersteund bij het opstellen van een goed Cv.ľDeze personen
Worden nu ook betrokken
betrokkenin
in het regionale project "ontsluiting werkzoekenden -bestanden", waarvoor .± met subsidie van het rijk ; ;
i- 30 kandidaten uit Hellendoorn gebruik kunnen maken van diensten van enkele uitzendbureaus.
įMiddelste twee treden van de participatieladder (training/scholing nodig voor perspectief op werk): circa 1/3 van het
bestand
Voor deze groep in het bestand is sprake van arbeidsactivering. Door middel van scholing, training, werken met behoud van : r*
ļuitkering of arbeids-medische advisering wordt gepoogd deze klanten te laten doorstromen naar de bovenste twee treden van
'de participatieladder en daarna naar werk. Voor deze groep word! samengewerkt met REACT en Ausens en Kerkvliet. (Het
laatste bureau wordt voor alle doelgroepen ingezet (medische-en arbeidskeuringen).
Voor deze groep is de gemeente dít jaar (2012/2013) ook gestart meteen proefin samenwerking met React en het ROC. Tien «
klanten uit Hellendoorn hebben de BBL-opleiding Arbeidsmarkt Gekwalificeerd Assistent (AKA) gedaan. Negen van de
studenten hebben in oktober 2013 hun diploma behaald en hebben daarmee een betere kans op de arbeidsm arkt.
\
:::
-
i^-r-i-
L
:
:
.-vw-V. :; ... :; \ ,. :
;
v
.v .V;.. -
z
:
y.'yv
: .y' -) y
;
v
': ....; .ý;:.hwz: '. . : C : : v / . y y ý y : ^
r
:
;
:
:
;V"-Ĵy ' Jl
Onderste twee treden van de participatieladder (meer gericht op zorg dan op werk): circa 1/3 van het bestand
Voor deze klanten in het bestand ligt de focus niet direct op werk, maar meer op zorg en (sociale) activering. Het is niet
ļuitgesloten dat deze groep gaat werken, maar (verhoogde) participatie is het eerste doel. De gemeente werkt daarin ook
Samen met het maatschappelijk middenveld. Bijvoorbeeld in de vorm van het bieden van vrijwilligerswerk, of de mogelijkheid
pm in een groep te gaan sporten (een begin 2013 gestart activeringsproject met ruim 20 deelnemers). Met name voor deze
groep wordt bekeken of vrijwilligerswerk tot de mogelijkheden behoort (waarmee zíj gelijk invulling geven aan de zogenaamde
"tegenprestatie").
~ :-s : : -
.
Jongeren
Voor jongeren die zich bij de gemeente melden, wordt ingezet op het verkrijgen van een startkwalificatie, wanneer daar geen .
įsprake van is. Hiermee wordt invulling gegeven aan de aangescherpte eisen van de Wwb m.b.t. een scholingsplicht voor
Jongeren, om - indien nog gebruik gemaakt kan worden van reguliere scholingsmogelijkheden - instroom ín de uitkering te
voorkomen. Voor de advisering hierover zijn afspraken gemaakt met het regionaal scholingsloket ín Almelo waar naar
doorverwezen kan worden. Dit loket werkt ook samen met het ROC en UWV en wordt betaald uit het plan bestrijding
Jeugdwerkloosheid Twente. Via dit plan worden ook vouchers ingezet om jongeren met een loonkostensubsidie bij bedrijven te
ķunnen plaatsen. Daarnaast participeert Hellendoorn in het project '1000 jongeren', waar de provincie Overijssel samen met
Verschillende partijen in investeert. Doel is om arbeidsmarktkansen te bieden aan kwetsbare jongeren. Werkgevers die
werkplekken aanbieden, ontvangen van de provincie Overijssel onder voorwaarden een vergoeding voor de begeleiding van
Sen jongere. Hellendoorn maakt hiervoor gebruik van bureau Trias uit Zwolle. Door de samenwerking met de consulenten van a
bit bureau zijn in Hellendoorn (ten opzichte van andere gemeenten) relatief veel jongeren opgenomen in het 1000
,:
jongerenplan, en geplaatst bij bedrijven.
18
Interviews en Programmabegroting 2014 gemeente Hellendoorn, p.73.
18
In de ambtelijke reactie op het conceptrapport is aangegeven dat dit bestand inmiddels is uitgebreid naar 30 CV's.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
6
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 20
Re ke n ka m e ľ
West Twente
O n t w i k k e l i n g v a n het b e s t a n d
De ontwikkeling van het totale bestand in de periode 2009 - 2013 ziet er als volgt uit:
Figuur 1 Ontwikkeling bestand 2009-2013
390
i
373
360
370
343
1
i'. ,
350
330
310.
28tí
290
270
250
Ö
0
O?
. V
S'
in interviews is a a n g e g e v e n dat de s o c i a a l - e c o n o m i s c h e structuur en de opbouw van het bestand in
Hellendoorn maakt dat er momenteel weliswaar een grote uitstroom is, maar tegelijkertijd e e n
problematische en grote instroom. V a n a f 2013 raken veel m e n s e n in Hellendoorn hun baan in de bouw kwijt
en vragen een uitkering aan. D e exacte cijfers zijn nog niet bekend, maar verwacht wordt dat het o m e e n
grote groep gaat. D e organisatie verwacht dat vooral de oudere werkelozen, in combinatie met een lage
opleiding, moeilijk bemiddelbaar zullen zijn. D e context waarin de gemeente Hellendoorn haar W w b - b e l e i d
uitvoert, verschilt volgens geïnterviewden met b u u r g e m e e n t e R i j s s e n - H o l t e n . R i j s s e n - H o l t e n heeft meer
industrie en meer werkgevers. Hierdoor is er een groter arbeidsperspectief voor de cliënten uit het b e s t a n d .
In 2010 heeft het college in de c o m m i s s i e S a m e n l e v i n g s z a k e n enkele kengetallen gepresenteerd met
betrekking tot het bestand. D estijds w a s zestig procent van het bestand vrouw en veertig procent m a n . Het
0
grootste deel van het bestand (74 7o) is laag o p g e l e i d . Het opleidingsniveau z a g er als volgt uit:
Tabel 1 O p l e i d i n g s n i v e a u bestand 2010
Geen
I
\ Basisniveau
basisniveau
Opleidingsniveau
ì
0
28 /»
5Vo
I
Mbo I Havo l
Hbo/
Vwo
universitair
0
41 y»
22 7o
De uitkeringsduur w a s in 2010 voor het grootste deei (557į) twee jaar of korter. V a n de
0
uitkeringsgerechtigden zit 45 7o twee jaar of langer in e e n uitkering, waarvan 9"A meer dan 10 jaar.
P e r 1 januari 2013 ziet het opleidingsniveau van het bestand er z o uit:
Į į i ui
f
. i".
I Opleidingsniveau
|
4 X
.-*
'ţļ^Jf^ļAlj*
B ï
|
k'jk'Jtdlrii'Jalaf.i ļ
\
ļBSSÊÊBÊÊĚ
*
21 »7o
| 35 o/o |
0
21 7o
|
0
5 /»
ISP ļ
ũ
9 7o ļ
a' 1
- .
0
4 7o
Rapport í Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
7
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 21
Rekenkamer
West Twente
Uit de cijfers is op te m a k e n dat er minder laagopgeleiden (geen basisniveau - V m b o ) instromen en iets
meer Hbo of universitair g e s c h o o l d e n . D aarnaast zijn er twee categorieën toegevoegd: 'n.v.t.' en 'onbekend'
0
die s a m e n g o e d zijn voor 1 3 / » .
20
In d e z e cijfers is de stroom werklozen uit de bouwsector nog niet op te
maken.
O p basis van d e ontwikkeling op de participatieladder wordt de ontwikkeling v a n het bestand bijgehouden,
naast het opleidingsniveau en de duur van de uitkering. Het college koppelt specifieke instrumenten a a n de
doelgroepen. D e raad wordt echter niet geïnformeerd over d e koppeling tussen de ontwikkeling en in d e
bijstandspopulatie en (beleids)keuzes die door het college worden gemaakt, z o wordt in interviews
aangegeven.
1.5 I B e o o r d e l i n g
beleid
O p basis van d e bovenstaande bevindingen komt de rekenkamer tot de volgende beoordeling van het
toetsingskader.
Tabel 3 B e o o r d e l i n g t o e t s i n g s k a d e r ' b e l e i d '
Vraag
Toetsingscriterium
1.
a.
Beoordeling
I
D e gemeente heeft e e n integrale visie op
K o m d e e l s o v e r e e n - Er is geen integrale visie
het brede sociale domein
op het sociale domein vastgesteld door de raad
of het college. W e l is de gemeente momenteel
bezig met een nieuwe benadering in de praktijk
van het sociale domein op basis van een eigen
kracht-grondhouding. D e gemeente is
voortrekker in de regio Twente ten aanzien van
de implementatie van d e z e werkwijze en de
bijbehorende instrumenten.
b. D e z e visie is tot stand g e k o m e n in
K o m t d e e l s o v e r e e n - D e ontwikkeling van
samenwerking met de raad en externe
eigen kracht als grondhouding krijgt vorm ín
partners
samenwerking met externe partners binnen het
C J G , in samenwerking met de regio en met
partners binnen zorg en welzijn. D e raad is wel
op de hoogte van d e z e koers, maar is niet aan
de voorkant betrokken bij het bepalen van deze
koers. D aarnaast heeft de visie betrekking op
de uitvoeringspraktijk
en zijn raad en college
niet het gesprek a a n g e g a a n vanuit welke visie
en op welke wijze er politiek-bestuurlijke
invulling aan het sociale domein moet worden
gegeven. Bijvoorbeeld: welke taken horen nog
bij de gemeente en wat laat zij los? H o e wil zij
regie voeren en wat betekent dat voor de
rolverdeling tussen raad en college? Met wie
moet de gemeente s a m e n w e r k e n ?
Onduidelijk is hoe deze twee categorieën worden gedefinieerd.
Rapport I Re-īntegratie in de gemeente Hellendoorn
8
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 22
Rekenkamer
West Twente
2.
a.
Er is sprake van een actueel beleidskader
K o m t d e e l s o v e r e e n - Het laatste
voor de W w b dat is vastgesteld door de
beleidskader voor de W w b gold van 2 0 0 7 - 2 0 1 0 .
Er is voor gekozen dit beleid niet te herijken,
raad
maar (sub)regionaal beleid op te stellen: een
uitgangspuntennotitie en het T w e n t s
arbeidsmarktperspectief 2020'. D it beleid is
door het college vastgesteld. D e raad heeft wel
kaders gesteld in de programmabegrotingen
en
de verordeningen.
b. Het beleid voor de W w b is consistent met de
integrale sociale visie
K o m t o v e r e e n - In de programmabegrotingen
wordt het doel "het bevorderen van eigen
verantwoordelijkheid, eigen kracht en
lijn met de grond gedachle d a i de regie en
z e g g e n s c h a p bij de hulpvrager ligt (definitie van
eigen kracht in Hellendoorn).
c.
In het beleid heeft do gemeente de
K o m t d e e l s o v e r e e n — E r z y n drie
gewenste maatschappelijke effecten
benoemd en deze door vertaald naar
overkoepelende doelen voor het re-
concrete doelen voor de uiívoeriny van hei
programmabegroíing . Enkei het doei met
betrekking tot het bevorderen van
re-integratiebeleid
integratiebeleid geformuleerd ín de
verantwoordelijkheid en eigen kracht verwoord
een gewenst maatschappelijk effect. In de
programmabegroting 2014 worden de
overkoepelende doelen vertaald naar c o n c r e t e
doelen voor de uitvoering en worden
maatregelen genoemd die logisch uit de
overkoepelende doelen voortvloeien.
Voorbeelden van die doelen zijn het voorkomen
van sociaal isolement, bevorderen van
maatschappelijke participatie, uitvoering zonder
bureaucratie, laagdrempelig en met gerichte
controle op basis van risico's en analyse.
Voorbeelden van maatregelen zijn regionale
afspraken over de werkgeversben adering, het
aanstellen van een accountmanager en het
organiseren van eigen kracht centrales.
3.
a.
D e gemeente heeft inzicht, op basis van een
doelgroep analyse, in de samenstelling en
K o m t o v e r e e n - D e gemeente heeft een
Qnoíl/Cû nûtïiacH won hot hoc).ļnH an HQTŮ in
grootte van verschillende doelgroepen voor
de W w b , het klantenbestand en de
vier doelgroepen verdeeld (naar mate van
arbeidsmarkt
afstand tot de arbeidsmarkt en jongeren). Zij
heeft zicht op de grote van d e z e doelgroepen
en de kenmerken van riet ioiale bestand (zoals
opleidingsniveau en uitKenngsduur). Inzicht in
de arbeidsmarkt organiseert de gemeente in
Twents verband.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
9
Pagina 23
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
b. In het beleidskader heeft de gemeente
K o m t o v e r e e n - D e gemeente definieert drie
duidelijk afgebakende doelgroepen van het
doelgroepen op basis van de afstand tot de
re-integratiebeleid gedefinieerd
arbeidsmarkt en één aparte doelgroep voor
jonqeren.
c.
d.
Het W w b - b e l e i d is op d e z e groepen
K o m t o v e r e e n - Het instrumentarium wordt
toeqespitst
toegespitst op de vier doelgroepen.
Het college en de organisatie monitoren de
K o m t o v e r e e n - O p basis van de ontwikkeling
ontwikkeling van d e z e doelgroepen en
op de participatiel adder wordt de ontwikkeling
veranderende wet- en regelgeving actief o p
van het bestand bijgehouden, daarnaast wordt
basis waarvan bijsturing in het beleid en de
het opleidingsniveau en de duur van de
uitvoering kan plaatsvinden
uitkering biigehouden.
Rapport / Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
10
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Heliendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
Het tweede hoofdstuk behandelt de wijze waarop college en organisatie de beleidskaders
naar uitvoering. Op basis van de bevindingen
in dit hoofdstuk beantwoordt
de rekenkamer
hebben
vertaald
de
onderstaande
onderzoeksvragen:
İ
-.
[ ..
I
r'.«
..
V'-i» ' l . - í t ÿ f c t f
t
. í...
4
-
' f i ķ & X ^
- i
,.,í,
-WW "-'
1
.M !!! ' H . î W ľ : l i. -..
jűjsĶ-"!' - - 1 " : '
2.1 / O r g a n i s a t i e
f
. \.s
'•''MSjí-'
i
•,.Ŵ,*rĩ^'
•••-ĥii - '
-!í..Mí» .te..i'lįfři:
V
1
-l,.:-
l
- --.,r.f
' H l (ì ..S .r.ī...'
- '-.'A-Hit-,,!.:, "tiMt.
I '
- . r ' . Ŵ P Ŵ ^ '
ìļįňP
X
-
1
»
«-•-•». •.-:':-.v. . i i ^ i j Į i u . i . . t . i . i . i l ! , i
uitvoeringspraktijk
R o l v e r d e l i n g t u s s e n a m b t e l i j k e o r g a n i s a t i e , c o l l e g e e n raad
Middels de begroting, de re-integratieverordening en het uitvoeringsbesluit re-integratie stellen raad e n
college op hoofdlijnen de kaders voor besteding van het W - en l-deel. Binnen die kaders ervaart de
ambtelijke organisatie veel vrijheid in de investeringskeuzen. Z o blijkt uit de gesprekken. D e z e flexibiliteit is
volgens de geïnterviewden ook nodig, omdat de k e u z e s p a s gemaakt kunnen worden als het budget voor
het komende jaar bekend is. Dat betekent dat pas laat in het jaar duidelijk is welke mogelijkheden er zijn
voor het volgende jaar. Hierover wordt (medio november) gerapporteerd a a n het college. N a besluitvorming
in het college wordt de raadscommissie hierover geïnformeerd. Verder wordt de raad over de behaalde
resultaten gerapporteerd via de bestuursrapportages en de jaarrekening, en kan men de
werkloosheidsontwikkelingen volgen via de maandelijkse arbeidsmarktmonitor van de regio Twente. D e raad
heeft a a n g e g e v e n op basis van de beschi kbare verantwoordingsinformatie
geen inzicht te hebben in de
effectiviteit van het instrumentarium. Daarbij leeft de vraag wat de relatie is tussen de inzet van bepaalde
instrumenten en de mate van uitstroom (naar met n a m e werk). Hierover z o u de raad graag geïnformeerd
willen worden, bijvoorbeeld in de bestuursrapportages .
Het cluster Samenleving ervaart dus vrijheid in het invullen van de door de raad gestelde kaders. De k e u z e s
die het cluster maakt, worden beschreven in het werkplan dat het cluster jaarlijks aanbiedt aan het college.
In 2012 werd het doel van dit werkplan als volgt o m s c h r e v e n :
1
H e i maken van keuzes, het voorleggen van k e u z e s aan het coiiege, het a a n g e v e n van haalbaarheid.
Prioriteit heeft het handhaven van een verantwoorde dienstverlening en uitvoering, met name in tijden
van e c o n o m i s c h e recessie. D e dienstverlening staat onder druk v a n w e g e minder middelen, minder
2
menskracht en een toenemende vraag.
Voorts wordt inzicht gegeven welke inhoudelijke beleidsmatige k e u z e s worden gemaakt op de terreinen
werk, inkomen, zorg, maatschappelijke ontwikkeling, belastingen, burgerzaken. D e k e u z e s zijn
3
gebaseerd op de beschikbare capaciteit, de begroting, het uitvoeringsprogramma van het college en de
landelijke ontwikkelingen, met name de drie decentral isaties.
Het borgen van de afspraken en het afleggen van verantwoording over de werkwijze, de visie en de
4
üüelsíeííingen:
Het vastleggen van de cuiiuui en cie siiji van werken van medewerkers en leidinggevende. ~'
21
Werkplan cluster Samenleving 2012
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
11
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 25
Rekenkamer
West Twente
Z o noemt het cluster in het werkplan dat in 2012 re-integratietrajecten
alleen gericht zullen zijn o p w e r k .
Daarbij zullen w e r k c o a c h e s prioriteit g e v e n aan samenwerking met het bedrijfsleven. O v e r de wetswijziging
van de W w b wordt in het werkplan het volgende g e s c h r e v e n : In 2012 zullen de uitkering svoorwaarden W w b
verscherpt w o r d e n . Hiervoor zullen werkpieken ontstaan binnen het team Werk en z o r g . Er wordt prioriteit
g e g e v e n aan het beoordelen van de rechtmatigheid, nieuwe aanvragen en uitstroom. De mogelijkheden
cliënten te begeleiden op zorg en activeren worden sterk b e p e r k t .
om
22
Interne organisatie gemeente Hellendoorn
Z o a l s uit het bovenstaande blijkt is het re-integratiebeleid belegd bij het cluster S a m e n l e v i n g . D a a r zorgt het
team Maatschappelijke Ontwikkeling voor beleidsvorming en het team W e r k en Zorg voor de uitvoering.
O n d e r het team W e r k en Zorg valt naast re-integratie ook inburgering, schuldhulpverlening, W m o , C J G ,
leerlingenvervoer, uitkeringenadministratie,
B B Z , minima en kinderopvang. O m d a t d e z e beleidsterreinen in
één cluster zitten, is het mogelijk integraal te w e r k e n . Dat geldt ook voor de samenwerking met andere
teams, w a a r onder andere vrijwilligersbeleid en sport worden ingeschakeld voor de activering van
uitkeringsgerechtigden. In de uitvoeringspraktijk
betekent dit dat c o n s u l e n t e n ook kijken naar de persoonlijke
omstandigheden van de cliënt, z o a l s woon - en leefomstandigheden. O p die manier wil de gemeente een
p a s s e n d a a n b o d kunnen doen over de grenzen van de W w b h e e n , inzicht hebben in de mogelijkheden om
het sociale netwerk v a n de cliënt in te s c h a k e l e n en w a a r mogelijk tot een beperking van d e instroom te
komen als kan worden doorverwezen naar d e jeugdzorg of huisarts.
In interviews wordt a a n g e g e v e n dat het cluster S a m e n l e v i n g te maken heeft met hoge werkdruk. Binnen het
cluster wordt 1,5 F T E voor re-integratie betaald uit het W - d e e l
de w e r k c o a c h e s en 1 x 18 uur voor een a c c o u n t m a n a g e r .
verantwoordelijk voor z o w e l de uitkeringsverstrekking
23
135.000). Het gaat dan om 2 x 18 uur voor
Daarnaast zijn alle W w b - c o n s u l e n t e n
a l s de re-integratie. Er is e e n taakstelling van 1,5 F T E
voor het gehele cluster. De taakstelling gaat gepaard met een groeiend bestand en een toenemende
complexiteit van het werk. Dat geldt bijvoorbeeld voor de schuldhulpverlening, waarbij de vragen
ingewikkelder zijn geworden door veranderende omstandighede n. Bijvoorbeeld: meer m e n s e n met
hypotheken komen in d e problemen en er is een toename van schuldenproblematiek
door scheidingen. D e
druk op de formatie leidt er bijvoorbeeld toe dat er minder huisbezoeken worden afgelegd. Dit is
g e c o m m u n i c e e r d a a n het college en d e g e m e e n t e r a a d .
Samenwerking met maatschappelijke partners
D e gemeenteraad heeft jaren geleden middels een initiatiefvoorstel gelden beschikbaar gesteld voor het
Hulpfonds. O p bestuurlijk en uitvoerend niveau wordt binnen het Hulpfonds s a m e n g e w e r kt tussen
gemeente, Caritas en niet kerkelijke organisaties. P e r inwoner van de gemeente gaat er 1 euro naar het
Hulpfonds. Afhankelijk van de vraag/het probleem van e e n klant, wordt één of meerdere van de
s a m e n w e r k e n d e partners ingeschakeld. E e n ander voorbeeld is S t . B O O M (Budget O p O r d e M a k e n ) die
kan helpen bij het op orde maken v a n de boekhouding en financiën v a n een persoon. A n d e r e partners w a a r
de gemeente mee samenwerkt zijn d e S t a d s b a n k , S t . M E E , Maatschappelijk Werk Noord W e s t Twente,
Eigen Kracht Centrale, J e u g d g e z o n d h e i d s z o r g G G D Twente en de vrijwillige thuiszorg. Er is bewust voor
g e k o z e n om d e z e partners (parttime) in het Huis voor Cultuur e n Bestuur te vestigen. O p die manier weet
men elkaar snel te vinden en kan er snel g e s c h a k e l d w o r d e n . D e subsidieafspraken met d e z e partners
worden vanuit één visie gemaakt .
Werkplan cluster Samenleving 2012
De organisatie heeft aangegeven dat hier in 2014 één extra FTE bijkomt in het kader van de pilot stimulering re-integratie.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
12
Pagina 26
ļ (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Heïlendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
2.2 I Voorzieningen
Het college heeft de kaders voor de uitvoering van het re-integratiebeleid gesteld in het Uitvoeringsbesluit
Re-integratieverordening W w b 2 0 1 2 . Hierin heeft het college de onderstaande voorzieningen vastgesteld.
D e z e voorzieningen vormen de 'gereedschapskist' waaruit het college kan putten bij de uitvoering van het
re-integratiebeleid.
abel4VoorĩiGningen
re-integratie
tf4^k«'Ŷ*ÍMMK
..gfciîļjir—ĮiÜ li» »áli«'jíĩiTİrNìytfīW
11 'iijniiiļi jìllMįllįíìfi '".Niìll.
Algemene voorzieningen
4.
Arbeidskundig onderzoek
Medisch of psychodiagnostisch onderzoek voor of tijdens
re-integratietraject naar belastbaarheid met verrichting
lA/orl/vgaryihćirfon
5.
Loonkostensubsidie
Tijdelijke financiële bijdrage aan werkgever die werknemer
in kader van begeleid werken 1 re-integratietraject
in dienst
neemt.
6.
No-riskpolis voor werkgevers
7.
Premie deeltijdarbeid (v.a. 27 jr.)
Verzekering voor werkgever bij hei bieden van een
reguliere arbeidsovereenkomst.
'Bonus' bovenop uitkering voor uitkeringsgerechtig de die
niet binnen 1 jaar kan uitstromen, maar die wel deeltijd
0
heeft gewerkt, (max. 12,5 zó loon 1Ę. 700).
8.
Premie onbetaald werken met behoud
'Bonus'
bovenop uitkering voor uitkeringsgerechtigde die
van uitkering (v.a. 27 jaar)
gedurende 6 maanden > 12 uur per week onbetaald
vrijwilligerswerk heeft verricht.
Voorzieningen in het kader van een re-ìntegratietraiect
11.
Arbeidsmarktgericht traject
Begeleiding onder voorwaarden van uitkeringsgerechtigde
naar de arbeidsmarkt in vier stappen: 1) Diagnose en
individueel ontwikkelingsplan, 2) begeleiding, 3)
bemiddeling en 4) nazorg.
12.
Voortraject arbeidsinpassing
Uitkeringsgerechtigden die nog niet klaar zijn voor arbeid
hierop voorbereiden door actief te houden en de relatie met
werk te behouden.
13.
Zelfstandige maatschappelijke
activering
Maatschappelijke participatie ter voorkoming van sociaal
isolement.
14.
vrijwilligerswerk
Vrijwilligerswerk met behoud van uitkering alleen bij klanten
bij wie toestroom naar arbeid niet binnen de mogelijkheden
lipt.
15.
Work F irst
Voor direct bemiddelbare doelgroep, snel na de
uitkeringsaanvraag. Bieden van onbetaalde arbeid om
First periode de werkzoekende ondersteund worden bij het
solliciteren en zal hij/zij worden aangesproken op zijn/haar
gedrag. De Work F irst aanpak gaai ook gepaard m e i een
strenge verzuimaanpak, uitgangspunt Is dat de cliënt
volledig actief is voor het deel dat hij/zij beschikbaar is voor
de arbeidsmarkt."
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
13
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 27
Rekenkamer
West Twente
16.
Tijdelijke aanstelling voor uitkeringsgerechtigde
Werkervaringsbaan
die op korte
1 middellange termijn perspectief op werk heeft, en die
geïndiceerd is voor werkervaring. V a n werkgever kan een
inleenverqoedinq worden qevraaqd.
17.
Tijdelijke plaatsing uitkeringsgerechtigde bij werkgever die
Proefplaatsing
een reëel perspectief op een aanstelling biedt. V a n
werkgever kan een inleenvergoeding worden gevraagd.
2.3 I Keuzes voor de uitvoering
Lokale uitvoering
In 2011 w e r d e n de d e e l n e m e n d e gemeenten geconfronteerd met een tekort van 2,9 miljoen euro op de
uitvoering van de W s w door S O W E C O . Daarnaast bleek uit de begroting voor 2012 een nog groter tekort e n
e e n slecht meerjarenperspectief.
D e gemeenteraad heeft in d e c e m b e r 2011 een motie a a n g e n o m e n om de
mogelijkheden tot uittreding en lokale uitvoering van de W s w te o n d e r z o e k e n .
24
A a n d e z e motie lagen ook
andere sentimenten binnen de raad ten grondslag, namelijk de ervaren problemen met sturing op afstand,
het idee dat Hellendoorn minder profijt had van de uitvoering d a n andere deelnemende gemeenten, het
gebrek a a n resultaat (bijvoorbeeld met betrekking tot het wachtlijstenbeheer) en de aangekondigde
herstructurering onder Rutte I. In opdracht van de gemeenschappelijke regeling is een extern onderzoek
uitgevoerd naar de financiële gevolgen van uittreding. D a a r n a a s t hebben de gemeenten Hellendoorn en
Rijssen-Holten e e n haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar d e mogelijkheden voor lokale uitvoering van de
W s w . Hiervoor is e e n business plan opgesteld, waarin e e n nieuwe organisatievorm voor een lokale
uitvoering van de W s w is beschreven. Het omvat onder andere e e n vorm van samenwerking tussen de
gemeente e n w e r k g e v e r s in een stichting en e e n samenwerking tussen werkgevers in e e n coöperatie.
De
twee o n d e r z o e k e n hebben e r t o e geleid dat de g e m e e n t e r a a d een officieel verzoek tot uittreding heeft
ingediend. G a a n d e w e g het uittredingsproces bleek dat vier van de z e s deelnemende gemeenten niet
akkoord gingen met de voorwaarden voor uittreding z o a l s d e z e in het onderzoeksrapport waren gesteld en
dat de uittreedsom drie keer z o hoog z o u uitvallen. D e raad van Hellendoorn heeft op basis hiervan in
september 2 0 1 3 besloten niet uit te t r e d e n . In de ambtelijke reactie op het conceptrapport van dit onderzoek
is gesteld dat de rapportages met betrekking tot de verschillende o n d e r z o e k e n aan de raad zijn
toegezonden en dat hij is geïnformeerd over de bestuurlijke, juridische en financiële a s p e c t e n . De raad heeft
zelf a a n g e g e v e n o p basis van de beschikbare informatie lange tijd onder d e veronderstelling te zijn g e w e e s t
dat uittreding juridisch haalbaar w a s en zonder grote financiële consequenties zou zijn. Hoewel de
gemeente niet z a l uittreden, heeft de raad a a n g e g e v e n w e l naar een z o lokaal mogelijke uitvoering te
streven. Het businessplan wordt hier nu op herzien, waarin ook de W w b een plek moet krijgen. In
Hellendoorn is 80 Xi van het W s w - b e s t a n d al w e r k z a a m in de eigen o m g e v i n g . E r is nu een politieke keuze
0
gemaakt o m d e z e lijn voort te zetten. D e raad heeft echter geen zicht op hoe reëel die w e n s is en wat lokale
uitvoering precies betekent. Is er bijvoorbeeld voldoende diversiteit in werkgevers o m de m e n s e n uit het
bestand, waarvoor het niet anders kan, lokaal te plaatsen? Bestaat het bestand uit m e n s e n die lokaal te
plaatsen zijn? In hoeverre staan lokale werkgevers positief tegenover d e z e politieke k e u z e ? D e organisatie
heeft a a n g e g e v e n dat er via het lokaal platform en in g e s p r e k k e n met werkgeverskringen positief is
gereageerd o p dit politieke besluit. D e r a a d s c o m m i s s i e is over d e z e gesprekken geïnformeerd.
Ambtelijke reactie op conceptrapport rekenkamer 10 januari 2014.
Rapport / Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
14
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 28
Rekenkamer
West Twente
Werkg eversbenadering
Hellendoorn investeert daarnaast in de eigen werkgeversbenadering. Daartoe is een aansluiting gezocht
tussen het team maatschappelijke ontwikkelingen en Werk en zorg (voor Werk en Inkomen) en het team
Ruimte en groen (waar economische z a k e n onder valt) van de gemeente. De voormalige
bedrijvencontactfunctionaris ís vrijgemaakt om als accountmanager geschikte vacatures voor het W w b - e n
W s w - b e s t a n d van Hellendoorn te signaleren. D e z e accountmanager neemt ook deel aan het regionale
netwerk van accountmanagers in de regio Almelo, om met d e z e s gemeenten, het U W V en de S W organisatie S O W E C O te zorgen voor één geïntegreerde werkgeversbenadering voor alle doelgroepen
( W w b , W W , Wajong, W S W ) , verdeling van de bedrijfscontacten en uitwisseling van vacatures. In verband
hiermee heeft de gemeente sinds kort ook inzage in de bestanden van het U W V (Sonar en W B S ) , waardoor
de gemeente in geval van een vacature waarvoor géén kandidaat uit de W w b gevonden kan worden, sneller
kan "opschaien" naar het W W - b e s t a n d of bestanden van omliggende g e m e e n t e n . Eind 2012 heeft de raad
een budget van C 3 0 . 0 0 0 , - uit het participatiebudget
beschikbaar gesteld voor de accountmanager. P a s in
september 2013 is d e z e functie van start g e g a a n . Uit beantwoording van de organisatie valt op te maken dat
de start van de accountmanager is uitgesteld vanwege een bezuinigingsronde waar de organisatie druk mee
w a s . D e z e bezuiniging had overigens g e e n betrekking op de functie van accountmanager zelf. Tot d e
definitieve invulling van de functie accountmanager is jobh unting uitgevoerd door R E A C T en twee
werkcoaches van het team Werk en Zorg, z o wordt in de ambtelijke reactie a a n g e g e v e n .
Werkgevers zijn gemoiiveerd om s a m e n te werken, omdat zij in de toekomst aan een quotum moeten
voldoen. T o c h hebben zij ook veel last van de crisis (de arbeidsmarkt in Hellendoorn is op de bouw gericht)
en is er een zekere terughoudendheid in het aanwenden van het klantenbestand. Het college probeert d e z e
terughoudendheid w e g te nemen en gaat hiervoor bijvoorbeeld op w e r k b e z o e k bij bedrijven. E e n voorbeeld
van huidige samenwerking met een werkgever is A q u a Merus (wegenbouw en riolering). Klanten uit het
W w b bestand, krijgen bij d e z e werkgever
2 5
e e n interne opleiding en hebben z o een hoge kans op een vaste
baan. D e raad heeft de afgelopen periode veel kritiek gehad op de werkgeversbenadering. D e z e kritiek
richtte zich op de trage start van de accountmanager, terwijl de raad hier nadrukkelijk budget voor heeft
vrijgemaakt. Er worden momenteel veel bedrijven benaderd, maar het is niet z o dat elke vacature kan
worden opgevuld door iemand uit het bestand. Omdat de accountmanager pas in september 2013 is gestart,
is het nog niet mogelijk om het effect van de werkgeversbenadering te meten. In 2014 zal de gemeente zich
vooral richten op de klanten die net instromen om hen direct aan een nieuwe baan te helpen. O p die manier
wil de gemeente voorkomen dat d e z e groep daalt op de participatieladder.
B u d g e t v e r l a g i n g Isidt í o t v e r s c h u i v i n g in a a n p a k
De gemeente Hellendoorn heeft wat betreft re-integratie te maken met een forse budgetverlaging (het
budget voor het W - d e e l daalde van 1,7 miljoen in 2009 naar 6 ton in 2014) door landelijke bezuinigingen .
Daarnaast heeft de gemeente als geheel te maken met een bezuinigingstaakstelling
op personeel.
Tenslotte wordt de gemeente door de e c o n o m i s c h e crisis geconfronteerd met een groei van het
uitkeringenbestand en een toename van complexiteit van aanvragen. D e gemeente Hellendoorn streeft
ernaar o m binnen d e z e context zoveel mogelijk het niveau van dienstverlening te continueren. In het type
ondersteuning dat de gemeente biedt en de partners waarmee wordt samengewerkt, vindt wel een
verschuiving plaats. Z o wordt er meer gebruik gemaakt van voorliggende voorzieningen en wordt er ingezet
op preventie. Ook is er opnieuw gekeken naar de inrichting van de functie van consulenten. C a s e m a n a g e r s
moeten kritischer beoordelen welke re-integratietrajecten worden ingezet. Z o is de gesubsidieerde arbeid
volledig afgebouwd, conform hierover gemaakte afspraken met de gemeenteraad.
In de afname van trajecten bij re-integratiebureaus is de gemeente flexibel. D e gemeente heeft een contract
m e i h e i re-integraiiebureau R E A C T . D a i verzorgt iobcoaching, iobhuniing en arbeidsactivering. Er Is geen
Via de overkoepelende stichting InfraVak waar Aqua Merus bij is aangesloten.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
15
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 29
Rekenkamer
West Twente
sprake van e e n minimum aantal af te nemen trajecten op basis van dit contract (er zijn g e e n
volumeafspraken gemaakt). W e l is er een maximaal inkoopbedrag afgesproken en wordt de daadwerkelijke
inkoop achteraf betaald. D e gemeente Hellendoorn neemt minder trajecten af bij R E A C T dan v o o r h e e n .
Eind 2013 loopt het contract met R E A C T af. D e gemeente heeft besloten om 2014 een overgangsjaar te
laten zijn (mede i.v.m. nieuwe Participatiewet die vanaf 2015 gaat gelden), waarbij er nog wordt ingekocht bij
R E A C T maar er g e e n nieuwe meerjarige aanbesteding plaatsvindt.
D e gemeenten Hellendoorn en R i j s s e n - H o l t e n hebben de uitvoering van de W w b op 13 januari 2011 in drie
percelen uitbesteed a a n externe partijen.
26
I
P e r c e e l 1 A r b e i d s m e d i s c h e a d v i e z e n ( A u s e n s Kerkvliet);
I
P e r c e e l 2 Arbeidsactivering (React Twente);
I
P e r c e e l 3 J o b c o a c h i n g en Jobfinding (React Twente).
N a a s t perceel 3 heeft de gemeente medio 2011 een aanvullende afspraak gemaakt met R e a c t Twente voor
'jobhunting' (werkgeversbenadering).
P e r brief liet het college op 21 d e c e m b e r 2012 weten ook in 2013 met
R e a c t Twente s a m e n te willen werken binnen perceel 2 e n 3. Met betrekking tot de aanvullende
overeenkomst inzake de 'jobhunting' geeft het college a a n dat op b a s i s van afspraken in de regio Almelo de
gemeente nu zelf een accountmanager voor werkgevers gaat aanstellen. D e precieze wijze waarop R e a c t
Twente hierin nog e e n rol z a l spelen wordt op een later tijdstip b e k e k e n .
2 7
Tot 1 januari 2014 heeft R e a c t
nog invulling g e g e v e n aan de taken met betrekking tot jobhunting (zie 'werkgeversbenadering').
D e keuze o m de re-integratietrajecten
uit te besteden werd in september 2010 door het college gemaakt.
Hierbij kreeg het college e e n reeks aanbestedingsmogelijkheden
voorgelegd. O p basis van het onderzoek
concludeerde de organisatie:
" G e m e e n t e n zijn niet verplich t tot uitbesteding v a n re-integratiediensten. sHellendoorn en Rijssen -Holten
Ŵ Í V Í
h e b b e n er voor g e k o z e n o m diensten e n instrumenten in te kopen bij R E A C T Twente. B e i d e gemeenten ,.
zijn erg tevreden over d e dienstverlening van R E A C T T w e n t e . - N u het overeenkomst afloopt hebben
Hellendoorn e n R i j s s e n -Holten zich laten informeren over aanbestedingsalternatieven. Tijdens d e z e
:
bijeenkomst zijn d e diverse alternatieven naast d e aanbestedingsregels ^ n structuur van R E A C T Twente
g e l e g d . O n d e r de huidige omstandigheden lijkt er g e e n alternatief te zijn d a n a a n te b e s t e d e n . "
; »
28
E e n andere manier w a a r o p de gemeente Hellendoorn zelf actief op arbeidsplaatsen stuurt, is het
aanbestedingsbeleid. D e gemeente zet in op 'social return on investment', en heeft dit ook opgenomen in
het vernieuwde i n k o o p - en aanbestedingsbeleid. W a n n e e r d e g e m e e n t e bijvoorbeeld opdracht geeft voor de
bouw van e e n nieuwe school (concreet: nieuwbouw De Twijn), overlegt zij met de a a n n e m e r hoeveel
werkgelegenheid dat project moet opleveren voor de re-integratieklanten van de gemeente. Dit is ook
gebeurd bij het leerlingenvervoer en bij d e gemeentelijke rioleringsopdrachten via het infras a m e n w e r k i n g s v e r b a n d A q u a M e r u s . D e gemeente geeft hierin zelf het g o e d e voorbeeld, o.a. door voor de
groenvoorziening m e n s e n uit het eigen bestand in te zetten. Dat gebeurt middels opdrachten aan
SOWECO.
D e g e m e e n t e sluit nu v a k e r aan bij pilots van de provincie of andere instanties. O p die manier wordt ook het
participatiebudget minder a a n g e s p r o k e n . E e n voorbeeld daarvan is het project '1 gezin, 1 plan', waarin de
i s s u e s in multi-probleem-gezinnen in s a m e n h a n g worden opgepakt. Hiervoor is e e n pilot-project gestart met
subsidie van de provincie (zie projectplan "de arts als centrale figuur in de jeugdzorg"). D e ervaring is dat in
e e n dergelijke setting het effect v a n een re-integratie instrument groter is. V o o r een vader is het
"Gemeente Hellendoorn (2011), Brief gunning offerte aanbestedingstraject percelen 1,2 en 3, 13 januari 2011.
"Gemeente Hellendoorn (2012), Brief Optiejaar re-integratie dienstverlening 2013, 21 december 2012.
28
Gemeente Hellendoorn (2010), Collegevoorstel Nota over komende aanbestedingen met betrekking tot re-integratie
instrumenten en inburgeringstrajecten, 28-09-10, pg. 3.
Rapport l Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
16
[724-4-2014j Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 30
Rekenkamer
West Twente
gemakkelijker om te werken en dat vol te houden, wanneer zijn z o o n uit de problemen blíjft. D e z e aanpak
maakt het ook mogelijk om preventief in te grijpen en te voorkomen dat een gezinslid een voorziening van
de gemeente zal aanvragen. D e gemeente Hellendoorn probeert ook zoveel mogelijk andere budgetten dan
het W - d e e l budget aan te spreken om re-integratie te stimuleren en kansrijker te m a k e n .
2.4 I Beoordeling uitvoeringspraktijk
O p basis van de bovenstaande bevindingen komt de rekenkamer tot de onderstaande beoordeling van het
toetsingskader.
4/5.
a
De doelen u't het Wwb-beleid ziin
logisch doorvertaald in termen van
organisatie en middelen
K o m t d e e l s o v e r e e n - Het beleid en de
landelijke ontwikkelingen leiden er toe dat de
gemeente nieuwe keuzes maakt voor de
organisatie en uitvoering. Voorbeelden
hiervan zijn de nauwe samenwerking met
maatschappelijke partners, de
werkgeversbenadering (hier is ook budget
aan gekoppeld), de focus op lokale uitvoering
en u ĉ ainanìe in de inkoop van reìntegratieirajecten. Tegelijkertijd wordt een
aantal van deze belangrijke keuzes niet of
laat gestart/uitgewerkt, zoals de
accountmanager of de wijze waarop de
gemeente lokale invulling aan het W s w en
W w b - b e l e i d wil geven.
Rappori I Re-integratie ín de gemeente Hellendoorn
17
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 31
Rekenkamer
West Twente
b.
D e gemeente heeft een navolgbare
afweging gemaakt welke taken zij zelf
uitvoert en welke zij uitbesteedt t.a.v. reintegratie
K o m t o v e r e e n - In 2010 heeft het college
een navolgbare afweging gemaakt ten
aanzien van de uitbesteding van reïntegratietaken aan R E A C T op basis van een
analyse van verschillende
aanbestedingsmogelijkheden.
van de re-integratietrajecten
T e n aanzien
die de gemeente
bij R E A C T inkoopt heeft het college een
beargumenteerd besluit g e n o m e n om nog wel
een aanbesteding t/m 2013 aan te gaan ( en
voor 2014 nieuwe afspraken te m a k e n ) , maar
geen volumeafspraken meer te maken.
Gemotiveerd door de krimp van het
participatiebudget stuurt de gemeente nu zelf
op gebruik van voorliggende voorzieningen,
preventie, opleiding van eigen consulenten en
de inzet van S R O I . D a a r m e e veronderstelt
het college minder re-integratietrajecten
nodig
te hebben. O p basis van afspraken met de
regio A l m e l o geeft de gemeente inmiddels
ook uitvoering aan de werkgeversbenadering
en wordt de rol die R E A C T hierin speelt
(d.m.v. jobhunting) nog bezien.
De keuze om niet uit S O W E C O te treden is
financieel gemotiveerd. Daarbij heeft de raad
de w e n s om z o v e e l mogelijk lokale uitvoering
te geven aan de W s w en de W w b , maar heeft
hij tegelijkertijd geen zicht op de
(on)mogeliikheden hiervoor.
6.
a.
D e gemeente heeft zicht op de voor- en
nadelen van het aanbesteden van reintegratietrajecten
K o m t o v e r e e n - D e keuze om de reintegratietrajecten uit te besteden werd in
september 2010 door het college gemaakt op
basis van een reeks
aanbestedingsmogelijkheden
die uit een
onderzoek naar de aanbesteding
voortvloeiden. D e gemeente heeft de
afspraken met de re-integratiebureaus zo
ingericht dat er geen volumeverplichtingen
zijn, maar de gemeente wel gespecialiseerde
traiecten kan inkopen als dat nodig is.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellen doorn
18
I (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 32
Rekenkamer
West Twente
b. De gemeente formuleert een heldere
opdracht aan de uitvoerende
partners,
die te herleiden is naar het Wwb-beleid
K o m t o v e r e e n - Er zijn met het reintegratiebureau geen volumeafspraken
gemaakt, maar er is wel een maximaal
inkoopbedrag vastgesteld. D e gemeente
betaalt achteraf de daadwerkelijke inkoop.
Met de bureaus is afgesproken dat 2 0 1 3 2014 overgangsjaren zijn, waarna de
g e m e e n i e geen nieuwe meerjarige
aanbesteding aangaat en de rol van de
bureaus opnieuw beziet.
11./12.
a. T a k e n , bevoegdheden en
verantwoordelijkheden zijn benoemd en
formeel belegd binnen de gemeente en
tussen de gemeente en uitvoerende
partners t.a.v. kaderstellen, beheersen,
controleren en verantwoorden
b. G e m e e n t e en partners geven hier
conform afspraak invulling aan
K o m t d e e l s o v e r e e n - de taakverdeling
tussen de organisatie, het college en de raad
is helder, zo is gebleken uit de gesprekken.
Met de maatschappelijke organisaties en
partners waarmee de gemeente Hellendoorn
samenwerkt, worden ook afspraken gemaakt
over verantwoordelijkheden.
De raad heeft wel aanvullende w e n s e n met
K o t r v,ľ\fw,
o l ' ļ ' i nly
n tnt
^ ni n
nM
" ,«mUr inünnl ii u
„ ovn^ ri fui ii n
n yn
U^ÍI
IŲ, w
ml yr ^i l^o. O
over de effectiviteit van het instrumentarium
en de mogelijkheden om echt lokale
uitvoering te geven aan de W s w en de W w b ,
waaraan op dit moment niet tegemoet wordt
gekomen in de verantwoordingsinformatie.
De raad wordt, in het kader van sturing, ook
niet geïnformeerd over de koppeling tussen
de ontwikkeling in de bÿstandspopulatie
en
(beleids)keuzes die door het college worden
gemaakt.
Rapport / Re-integratie i n d e gemeente Heiiendoorn
19
\ (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 33
Rekenkamer
West Twente
3 Resultaten
In dit hoofdstuk
worden
integratiebeleid,
omvang
resultaten.
de resultaten
de uitvoering
van het bestand
In dit hoofdstuk
TPSW i i
1
i
beschreven
daarvan
en de resultaten
worden
die de gemeente
en de instrumenten
van de in- en uitstroom.
onderstaande
vragen
Hellendoorn
die worden ingezet.
Paragraaf
bereikt met het reParagraaf
3.1 gaat in op de
3.2 gaat in op de
financiële
beantwoord:
ui
I
jlíijtL
3.1 I Omvang bestand en resultaten in- en uitstroom
In d e z e paragraaf is allereerst de o m v a n g van het bestand van bijstandsuitkeringen
b e s c h r e v e n , en
vervolgens de resultaten die de gemeente Hellendoorn realiseert met betrekking tot uitstroom.
D e omvang van het bestand uitkeringsgerecht igden (Wwb, W I J , I O A W , I O A Z ) in de gemeente Hellendoorn
heeft in de periode 2 0 0 9 - 2 0 1 2 de onderstaande ontwikkeling doorgemaakt:
Tabel 6 Ontwikkeling bestand (2009-2012)'
Aantal cliënten
A a n t a l cliënten
Uitstroom
W a a r v a n uitstroom
1 ļanuari
31 d e c e m b e r
aantal cliënten
h a a r werk
40
2009
288
335
118
2010
335
360
191
68
2011
360
343
188
68
2012
343
373
144
42
Omvang bestand
Het aantal bijstandsuitkeringen
0
30
in Hellendoorn steeg van 1 januari 2009 tot 1 januari 2010 met 1 6 , 3 X i . Het
0
jaar erna groeide het bestand met respectievelijk 7,5 zó. T u s s e n 1 januari 2011 en 1 januari 2012 daalde het
bestand met 4,7"7o. P e r saldo is de o m v a n g van het bestand in de periode 2 0 0 9 - 2 0 1 2 met 85 cliënten
toegenomen.
Bij het interpreteren van de g e g e v e n s is de huidige e c o n o m i s c h e recessie e e n belangrijke factor: alle
gemeenten in Nederland ondervinden op dit moment d e klappen van de recessie en het effect van de
Rijksbezuinigingen op het participatiebudget. B o v e n d i e n hebben demografische g e g e v e n s invloed op de
29
Cijfers aangeleverd n.a.v. informatieverzoek rekenkamer. Deze cijfers met betrekking tot uitstroom zijn hoger dan de cijfers die
het CBS hanteert. De gemeente Hellendoorn geeft daarover het volgende aan: "Het CBS vraagt het aantal "thuiswonende
personen jonger dan 65 jaar". In de door ons aangeleverde gegevens zitten alle personen, dus ook wonend in inrichting en
ouder dan 65 jaar."
3 0
Op basis van de cijfers van 1 januari
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
20
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
D
o I ' e s « Lf* es
i \ C f \ c i
Pagina 34
i l x d i i
o T
i b í
West Twente
ontwikkeling van het bestand. D e gemeente Hellendoorn kent een relatief laaggeschoolde
beroepsbevolking. D e werkgelegenheid in Hellendoorn bestaat voornamelijk uit fabrieksarbeid (met name
textiel en bouwgerelateerde bedrijven), handel en middenstand, toerisme, recreatie en landbouw.
De bevolking in Heiendoorn ontgroent en vergrijst langzaam. Dit betekent dat het aanbod van werknemers
gaat dalen. O p termijn schept dit kansen voor w e r k z o e k e n d e n . D e z e effecten zijn door de e c o n o m i s c h e
crisis en de bezuinigingen tot d u s v e r niet zichtbaar, z o geeft de gemeente a a n . De werkloosheid is met
name in de tweede helft van 2012 drastisch gestegen in Hellendoorn, doordat bedrijven en winkels moesten
inkrimpen of failliet gingen.
W a n n e e r het aantal bijstandskeringen wordt uitgedrukt als percentage van de potentiële beroepsbevolking
(15-65-jarìgen), ofwel de bijstandsdichtheid, scoort Hellendoorn beter dan het iandeiijk gemiddelde, z o a i s
blijkt uit onderstaande tabel:
Tabel 7 B i ļ s t a n d s d i c h į h e i d :
HļfflHHH|
Heliendoorn
Landelijk
İ7o
0
2 7o
0
2 7„
2»7o
2»7o
De gemeente Hellendoorn staat daarmee op plek 174 van de landelijke lijst van bijstandsdichtheid (waarbij
3 1
nummer 1 op de lijst het slechtst scoort, en nummer 415 de beste resultaten laat z i e n ) .
Uitstroom
In de periode 2 0 0 9 - 2 0 1 2 stapten in totaal 641 klanten uit e e n bijstandsuitkering. Het uitstroompercentage
(uitstroom/aantal cliënten op 31 d e c e m b e r van het betreffende jaar) w a s in 2009 in Hellendoorn 35,2 procent
0
0
en steeg in de twee volgende jaren tot respectievelijk 53 XJ en 54,8 /). Het uitstroompercentage daalde in
2012 tot 38,6.
In 2009 w a s de situatie op de arbeidsmarkt in Hellendoorn uitzonderlijk slecht, z o geeft de gemeente a a n .
Hierdoor w a s uitstroom lastiger te realiseren. V a n w e g e de situatie op de arbeidsmarkt e n de impact daarvan
op de omvang van het bestand, heeft Hellendoorn over 2009 e e n aanvullende incidentele uitkering vanuit
het Rijk ontvangen.
In 2010 steeg niet alleen de o m v a n g van het bestand sterk, maar ook de uitstroom. T u s s e n 2009 e n 2010
steeg de uitstroom met 61 9 procent T u s s e n 2010 s n 2011 daalde de uitstroom met 1 6 procent
E e n grote
instroom zorgt voor meer (snelle) uitstroom, omdat personen die recent ingestroomd zijn vaak weinig
afstand tot de arbeidsmarkt hebben, z o geeft de gemeente a a n . Bovendien w a s er in 2010 en 2011 meer
druk op jongeren o m uit te stromen naar werk of hervatting van e e n studie. D e z e factor kan ook een
verklaring bieden voor de relatief hoge uitstroom in 2 0 1 0 en 2 0 1 1 . Inmiddels wordt in het accent gelegd op
het voorkomen van instroom in de W w b , z o wordt a a n g e g e v e n .
T u s s e n 2011 en 2012 w a s er sprake van e e n o m s l a g , toen de uitstroom daalde met 23,5 procent. Hier is
terug te zien dat de werkgelegenheid in Hellendoorn afnam, waardoor minder uitstroom
gerealiseerd kon
Kernkaart Werk en Bijstand, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Rapport / Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
21
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 35
Rekenkamer
West Twente
Het opgetelde
uitstroomcijfer voor 2 0 0 9 - 2 0 1 2 betreft 34Vo uitstroom naar werk. D e uitstroom naar werk als
0
percentage van de totale uitstroom n a m in 2 0 1 2 sterk af ten opzichte van het voorgaande jaar (36,2 7o in
0
0
2011 en 29,2^0 in 2012). V e r d e r wordt de uitstroom verklaard door verhuizing (10,8 7o), pensionering (8,1 7o)
0
en opleiding (3 7o).
A f g e z e t tegen de g e m e e n t e n in de regio Twente, scoort d e g e m e e n t e Hellendoorn relatief goed als het gaat
32
o m uitstroom naar w e r k .
Tabel 8 Uitstroom naar werk
1
5 ŕ
4
Hellendoorn
62 /»
60 /»
55 /»
Twente
48»7o
47 7o
0
46 /»
0
0
0
0
Re-integratie
In o n d e r s t a a n d e tabel is te z i e n hoeveel nieuwe re-integratietrajecten
3 4
de gemeente Hellendoorn in de
periode 2 0 0 9 - 2 0 1 2 inzette.
Tabel 9 Realisatie nieuwe
l
A a n t a l cliënten
re-integratietrajecten
waarvan W w b 1 WIJ I i waarvan IOAW
2009
155
143
3
2010
130
115
5
2011
101
99
1
2012
78
73
5
3 2
1IOAZ'
De cijfers die de gemeente Hellendoorn hanteert met betrekking tot uitstroom totaal en uitstroom naar werk, verschillen van de
cijfers die de Kernkaart hanteert. De gemeente gaat uit van een lagere uitstroom naar werk, en een hogere totale uitstroom,
waardoor op basis van de cijfers van de gemeente het uitstroompercentage naar werk lager uitvalt dan in de Kernkaart.
3 3
Kernkaart Werk en Bijstand, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid .
3 4
Onder re-integratietrajec ten verstaat de gemeente Hellendoorn: arbeidsmarktgerichte trajecten, voortrajecten voor
arbeidsinpassing en maatschappelijke participatie, zo blijkt uit de ambtelijke reactie. Het CBS hanteert voor re-integratietrajecten
de volgende definitie: Een re-integratietraject is het proces van gemeenten dat gericht is op arbeidsinschakeling. De gemeente
Hellendoorn hanteert dus een ruimere definitie van integratietrajecten dan het CBS.
3 5
Cijfers aangeleverd n.a.v. informatieverzoek rekenkamer.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
22
Pagina 36
[ (24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
In de jaarrekening 2012 is onderstaand overzicht o p g e n o m e n van de activiteiten die in het kader van reintegratie zijn ingezet:
Plaatsing op werk met loonkostensubsidie
6
Aantal jongeren in begeleiding Trias (1000 jongerenplan)
24
Aantal trajecten arbeidsactivering/ werkervaringsplekken R e a c t
39
Aantal personen voor iobfinding door R e a c t
11
Aantal personen voor jobcoaching door R e a c t
5
Aantal deelnemers A K A - o p l e i d i n g R e a c t / R O C
10
De cijfers laten een duidelijke teruggang zien in het aantal nieuw gestarte re-iniegratietrajecten: dit is ten
opzichte van 2009 gehalveerd. De daling van het aantal gestarte re-integratietrajecten volgt logisch uit de
verschuiving in de aanpak z o a l s in hoofdstuk 2 is beschreyen. Het gaat dan niet o m de
werkgeversbenadering (die is immers pas recentelijk gestart), maar om een focus op preventie, handhaving
en de inzet van voorliggende voorzieningen. De gemeente koopt daardoor minder trajecten in, en zet meer
in op projecten in samenwerking met andere overheden en het maatschappelijk middenveld.
Resultaten re-integratietrajecten
Re-integratietraje eten kunnen leiden tot uitstroom naar werk en/of stijging op de participatieladder. De
resultaten van de re-integratietrajecten worden voor het grootste deel alleen op individueel niveau
gemonitord. V a n de resultaten van de meeste trajecten is geen managementinformatie beschikbaar. D e
trajecten die R e a c t biedt zijn primair gericht op arbeidsactivering, waarbij deelnemers worden geplaatst in
een afzonderlijke leer-Averkomgevìng om arbeidsritme op te doen. A a n d e z e trajecten is daarom geen
directe uitstroomverplichting gekoppeld. R e a c t houdt de voortgang en tussentijdse resultaten bij, maar
wanneer trajecten worden beëindigd en de cliënt wordt overgedragen a a n de gemeente, is die
verantwoordelijk voor monitoring van de voortgang en het resultaat, z o wordt a a n g e g e v e n . Voor de
uitvoering van het re-integratiebeleid in 2014 wordt voorgesteld om meer te sturen op de
resultaatgerichtheid van trajecten. Voorbeelden die de gemeente daarvan noemt is om kortere trajecten te
hanteren, en te werken volgens het 'no cure, no pay' principe bij langere deelname a a n arbeidsactivering.
Bovendien overweegt de gemeente om een bonus uit te keren wanneer een traject leidt tot uitstroom.
Trajecten die direct leiden tot betaald werk krijgen voorrang. E e n bestuursvoorstel waarin onder meer dit
voorstel voor resultaatsturing terugkomt, is in 2013 door het college vastgesteld en aan de r a a d s c o m m i s s i e
aangeboden . In dit voorstel zijn ook de volgende componenten o p g e n o m e n :
Voorrang voor arrangementen die direct leiden tot betaald werk,
Benutten van reguliere scholingsmogelijkheden, bijvoorbeeld van het R O G ;
Benutten van regionale programma's en regelingen;
Stimuleren van vrijwilligerswerk voor m e n s e n in de bijstand.
' Cijfers aanyeieveru n.a.v. informatieverzoek rekenkamer. Hot verschil in de cijfers tussen tabei 6 en 9 wordt verniaara aoor
het feit dat tabel 8 de nieuw gestarte re-integratietrajecten bevat, en tabel 9 alle re-integratietrajecten (waaronder ook die zijn
gestart voor 2012)
R a p p o r t ! Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
23
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 37
Rekenkamer
West Twente
Het uitstroom resultaat van het 1000-jongerenplan is w e l bekend. In het k a d e r v a n dit traject zijn in totaal 36
jongeren begeleidt. V a n hen heeft 15 inmiddels een arbeidscontract. Enkelen van hen volgen een opleiding
of doen werkervaring op.
D e gemeente Hellendoorn onderzoekt mogelijkheden o m een ICT-programma te g a a n gebruiken w a a r m e e
de ontwikkeling van cliënten op d e participatieladder wordt gemonitord. Momenteel wordt d e z e ontwikkeling
onvoldoende systematisch b i j g e h o u d e n .
37
Vergelijkend perspectief ontwikkeling bestand
D e o m v a n g en ontwikkeling van het W w b - b e s t a n d en het aantal re-integratietrajecten
in Hellendoorn is
38
afgezet tegen de resultaten van andere gemeenten in de r e g i o .
Hieronder ziet u e e n vergelijking met de regio van de ontwikkeling van het W w b - b e s t a n d in 2011 -2013:
Figuur 2 A a n t a l W w b - u i t k e r i n g e n I inwoneraanta I (bron: C B S Statline)
1,2ŪÍİ
,
l.Oũ-%
— D a If sen
— Hellendoorn
0,80X
—Ommen
ũ.60%
— Raalte
— Rijssen-Holtcn
Ũ.40%
— Twenterand
D.20%
— Wierden
O.OO'ŵ
jan-09
jan-10
jan-U
įan-12
S a m e n met de g e m e e n t e n Twenterand e n O m m e n heeft de gemeente Hellendoorn relatief het grootste
bestand a a n bijstandsuitkeringen
ten opzichte van de bevolking.
3 7
Informatie aangeleverd n.a.v. informatieverzoek Rekenkamer
38
D e Rekenkamer heeft een vergelijking gemaakt met de gemeenten die aan Hellendoorn grenzen (Dalfsen, Rijssen-Holten,
Twenterand, Ommen, Wierden en Raalte). D eze selectie verschilt van de gemeenten die naast Hellendoorn deel uitmaken van
de Arbeidsmarktregio Twente (Almelo, Borne, Dinkelland, Enschede, Haaksbergen, Hengelo, Hof van Twente, Losser,
Oldenzaal, Rijssen-Holten, Tubbergen, Twenterand en Wierden).
3
' D e gegevens vanaf mei 2012 zijn vooriopige cijfers. D e cijfers in deze en navolgende tabellen uit het dossier zijn beschikbaar
vanaf 2011.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
24
(24-4-2014) Gemeentebestuur He,..rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 38
Rekenkamer
West Twente
l i ŗ j i w r 3 Onívikiíehng bosrand í.o.v. de regio
UT"
İ.J üwu
lot
m
i t i w t . si'^jh U:--!)í...į
nr-o
:
ml 5 tot i ü í į wu
11 meer d s n K'% ţ K o ;
CL.
D e gemeente Hellendoorn had in 2 0 0 9 - 2 0 1 2 voor 8 2 tot 85"7o van de Wwb-cliënten een re-integratietraject
lopen. D aarmee biedt de gemeente ten opzichte van andere " e m e e n t e n in de re^lo een relatief " r o o t aantal
re-integratietrajecten a a n .
4 1
42
Figuur 4 Totaal re-integratietrajecten als "/o aantal Wwb-uiSkeringen (bron: C B S Statline }
0
ìãQ :.
ïoovi
:
80':;.
'
6ŨX.
;
. .
4Cft'„
20"0
0^,1
-
i e halfjaar 2009
I e halfjaar 2 0 1 0
—
•»»Hellendoorn
D alfsen
.........^ Rījssen-HoHen
"Twenterand
I e halfjaar 2 0 1 1
Ommen
l o halfjaar 2 0 1 2
—
Raslte
Wierden
'D1VOSA monitor 2013.
voîySnds dsíìľììíis vsn rş-iníGyrstiGtrsjSCtsn!
1 1
GGH ľSHntGQrsuSírsjSCt is hst procss vsn QGrn
n
ripŗiçhí js nn srbsidsinschskelin ' '. Dsz6 dsíiniíis wi'kí sí vsn ds dsfinitis dis ds smssnts HsÜsndooľn hsntssrí
Hellendoorn spreekt van ingekochte trajecten bij React.
Rapport l Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
25
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 39
Rekenkamer
West Twente
Wat betreft de gerealiseerde uitstroom door re-integratietrajeoten
in Hellendoorn als percentage van het
totaal Wwb-uitkeríngen scoort Hellendoorn in de periode 2 0 1 1 - 2 0 1 2 laag in d e regio, z o a l s blijkt uit
onderstaand figuur, g e b a s e e r d op cijfers van het C B S .
Figuur 5 Uitstroom d o o r re-integratietrajecten als "/o van aantal W w b - u i t k e r i n g e n (bron: C B S Statline)
35»Zo
0
30 Zo
25"A
0
2Q Á
X
0
15 Zc
0
10 Zo
0
5A
O'Vo
1e halfjaar 2 0 0 9
1e halfjaar 2 0 1 0 1 e h a l f j a a r 2 0 1 1
1ehalfjaar2012
Dalfsen
"• — «Hellendoorn
Ommen
Raalte
—
Twenterand
Rįjssen-Holten
Wierden
Uit de vergelijking met andere gemeenten in de regio komt het beeld naar voren dat de bijstandsdichtheid in
Hellendoorn hoog is ten opzichte van d e meeste andere gemeenten in de regio. D e gemeente Hellendoorn
behoort tot de groep g e m e e n t e n in de regio die de m e e s t e re-integratietrajecten inzet, maar behoort ten
opzichte van de andere g e m e e n t e n in de regio tot de groep die d a a r m e e de laagste uitstroom uit de W w b
realiseert. Dit kan mede-verklaard w o r d e n door het feit dat de gemeente Hellendoorn onder reintegratietrajecten ook trajecten verstaat die niet direct gericht zijn op arbeidsinschake ling.
D e z e resultaten k u n n e n , naast voornoemde reden, door e e n aantal factoren verklaard worden:
i
S o c i a a l e c o n o m i s c h e structuur van de gemeente;
I
Demografische structuur van de g e m e e n t e ;
I
i
Samenstelling v a n de bijstandspopulatie;
Beleidsmatige beïnvloeding.
3 . 2 I Controle o p f i n a n c i ë l e r e s u l t a t e n en r e s u l t a t e n met b e t r e k k i n g tot i n - e n uitstroom
D e gemeenteraad controleert de uitvoering van de W wb e n re-integratieactiviteiten
via P r o g r a m m a 10
(Sociale Voorzieningen) in de reguliere planning -en-controlcyclus. D e bestuursrapportages en de
jaarrekening geven inzicht in de realisatie van de doelstellingen in de programmabegroting.
Financiële resultaten
G e m e e n t e n krijgen met het Participatiebudget geoormerkte middelen voor de W w b . Dit bestaat uit een
inkomensdeel (l-deel) voor het verstrekken van bijstandsuitkeringen en een w e r k - d e e l (W-deel) voor het
toeleiden van uitkeringsgerechtigden naar werk en I of versterking van d e maatschappelijke participatie. D e
gemeenteraad van Hellendoorn stelt g e e n aanvullend budget b e s c h i k b a a r bovenop de vanuit het Rijk
toegekende g e l d e n .
Rapport I Re-integratîe in de gemeente Heilendoorn
26
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 40
i \ c r \ c í lr\cu i lül
West Twente
In de jaarrekening wordt inzichtelijk gemaakt welke uitgaven er met betrekking tot het W - en l-budget zijn
g e d a a n . Hieruit ontstaat het volgende beeld.
W - d e e l : dalende uitkering en een kwart onderbested ing
Het vanuit het Participatiebudget toegekende W - d e e l voor de gemeente Hellendoorn is in de periode 2 0 0 9 2 0 1 2 meer dan gehalveerd, van í M , 7 miljoen naar ē 8 8 3 . 0 4 6 . In 2 0 1 2 w a s sprake van e e n lichte
0
overschrijding van 3,1 7o op het W - d e e l .
4 3
wĒBĒawmWÊÊÊKSBSMÊÊÊÊKSSSt,
A
Toegekend
1.700.138
B
1.554.498
1.335.799
833.046
M e e g e n o m e n van vorig jaar
496.739
495.919
318.035
333.579
C
Ontvangsten
372.626
158.123
57.046
87.663
D
Totaal inkomsten l A ^ B - r C i
2,569.503
2.208.54Ö
1.710.880
1,254.289
E
Begrote uitgaven primitieve
1.853.561
1.758.976
1.432.863,00
1.251.167
F
Begrote uitgaven gewijzigde
1.753.595
1.495.786
1.378.388,00
1.207.270
G
Gerealiseerde uitgaven jaarrekening
2.073.584
1.819.619
1.377.301,17
1.279.728
H
Overschot/Tekort
495.919
388.921
333.579
-25.439
I
Percentage overschot/tekort
-i-29,2%
t25,0 7o
begroting
begroting
ÍD -G)
o
0
•r25,0 7o
0
-3,1 7o
In rij B In de tabel is te zien dat de gemeente per 1 -1 - 2 0 0 9 e e n overzicht van ruim 4 9 6 . 0 0 0 euro had
o p g e b o u w d . D it overschot hoefde in 2 0 0 9 niet en in 2 0 1 0 en 2 0 1 1 beperkt ingezet te worden. D e g e m e e n t e
Hellendoorn heeft er bewust voor g e k o z e n o m het overschot uit eerdere jaren in te zetten voor e e n sociaal
verantwoorde afbouw van de gesubsidieerde arbeid. D a a r m e e is in 2 0 1 1 gestart. D e uitgaven hiervoor lopen
door tot en met 2 0 1 4 , z o wordt a a n g e g e v e n . In 2 0 1 2 is het eerder ontstane overschot volledig besteed,
waardoor een tekort op het Participatiebudget is ontstaan. D e gemeente geeft a a n dat dit met name komt
door de forse bezuiniging van het Rijk en de teruglopende (en inmiddels gestopte) subsidie van het E S F .
l-deel: stijgende
uitkering
In onderstaande tabel zijn de inkomsten en uitgaven met betrekking tot het l-deel b e s c h r e v e n .
Tabel 12 Realisatie l-deeì participatiebudaet
(2009-2012)
2011
A
Toegekend
B
Ontvangsten
C
Totaal inkomsten
D
Begrote uitgaven
(A+B)
primitieve
3.634.165
3.744.353
3.987.984
125.371
168.262
177.414
3.759.536
3.912.615
4.165.398
2012
4.934.861
139.154
5.074.015
3.163.720
3.584.843
4.341.642
4.223.494
3.656.670
3.766.715
3.874.038
4.741.413
3.970,365
4.453.Ü57
4.553.Ü67
4.79Ü.ÜÜİ
begroting
E
Begrote uitgaven gewijzigde
beqrotinq
ŗ-
Gerealiseerde
uitgaven
jaarrekening
™ in dĥ amhif-iijkf- mantis worrit aangegevenristrìeFSF-onívangsífin (Fiironefis Sociaal Fonds) flink zijn ffiniggpílopen p.n
inmiddels gesíopî. in 2014 bedraagt het W-deei ruim 600.000 euro. D aarnaast wordt aangegeven dat de overschrijding van 3,1 Vo
op hei W-deel mede veroorzaakt wordt door de afbouw van de gesubsidieerde arbeid (WIW) en door een eenmalige bijdrage in
het tekort van Soweco ten iaste van dit budget.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
27
Pagina 41
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
G
Overschot/Tekort (C-G)
-216.829
-540.442
-387.669
284.014
H
Percentage overschot/tekort
-6,0yo
-14,4 /»
-9,7 7o
•r5,8 7o
0
0
0
D e gemeente Hellendoorn k w a m in de jaren 2009-2011 niet uit met de vanuit het Rijk toegekende gelden
voor financiering van het l-deel. In 2010 heeft Hellendoorn bij het ministerie een aanvraag ingediend voor de
'Meerjarig Aanvullende Uitkering ( M A U ) voor de periode 1 januari 2010 tot en met 31 d e c e m b e r 2012. D e z e
aanvraag is a f g e w e z e n omdat het meerjarig tekort op het l-deel van het W w b - b u d g e t niet veroorzaakt wordt
door e e n storing in het verdeelmodel vanuit het Rijk. D e gemeente Hellendoorn ontving wel de 'Incidenteel
Aanvullende Uitkering (IAU) over 2010. Het ministerie stelde in dat kader een aanvullend bedrag van
ë166.007 beschikbaar.
Resultaten met betrekking tot in- en uitstroom
V i a de planning-en-controlcyclus wordt d e gemeenteraad geïnformeerd over resultaten met betrekking t o t i n e n uitstroom. Z o staat in de programmarekening 2012 onderstaande tabel met kerngegevens weergegeven.
Kerngegevens
Aantal huishoudens dat gebruik maakt van
het armoedebeleid
iAanvraġen bijzondere bijstand
Uitkeringen Wet Werk en Bijstand (WWB) en
aanverwante wetten
Aantal personen uitstroom
Aantal biistandsclíênten W W B c.s: als
percentage van het aantal inwoners
: (bijstandspèrcentage)
;
Gemiddelde dooríooptikt aanvragen W W B
ÍUitstroom WWB als percentage van het
totale cliēntenbestand (uitstroompercentage)
Werkelijk 2011
531
Prognose 2012
500
406
351
340
370:
416
98Wwb
8 loaw/loaz
0,98 "/o
11Q
4
1,03 7o
127
11
1,03 « r
20 werkdagen
3ľîó
32 werkdagen
3ĨÎ6
25 werkdagen
33y»
0
I
Werkelijk 2 0 1 2
444
371
N a a s t de kerngegevens worden ook relevante activiteiten en ontwikkelingen met betrekking tot W w b en reintegratie b e s c h r e v e n . In 2012 is het budget voor het l-deel op basis van de landelijke trend fors
t o e g e n o m e n . D e stijging van het aantal uitkeringen is in Hellendoorn echter minder snel g e g a a n . D aardoor
resteert e e n positief saldo v a n bijna É400.000. Bij het vaststellen van de tweede bestuursrapportage is
besloten om ê170.000 toe te v o e g e n a a n d e reserve W w b , zodat een mogelijk tekort in 2013 opgevangen
kan worden.
4 4
D e gemeenteraad werd via de jaarrekening van 2012 ook geïnformeerd over d e re-integratietrajecten
g e m e e n t e inzet, maar kan w e g e n s het ontbreken van managementinformatie
daarvan.
die de
niet sturen op de resultaten
4 5
3.3 I Beoordeling
resultaten
O p basis van d e bovenstaande bevindinge n komt de rekenkamer tot de onderstaande beoordeling van het
toetsingskader.
4 4
Jaarrekening 2012
4 5
Uit de ambtelijke reactie blijkt dat de raad via een bestuursvoorstel jaarlijks wordt geïnformeerd over de besteding van onder
andere het participatiebudget. D e rekenkamer beschikt niet over deze informatie.
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
28
[124-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Pagina 42
Rekenkamer
West Twente
'abel 13 beoordeling
resultaten
ïd^M^SÊKÊÊÊIlÊÊÊÊKIKtlHÊÊÊÊÊÊÊÊÍÊÊÊti
778.
a.
Het door de raad beschikbaar gestelde
budget verhoudt zich logisch tot de doelen
t.a.v. het re-integratiebeleid
K o m t o v e r e e n - De raad van Hellendoorn stelt
aanvankelijk geen aanvullend budget bovenop
de toegekende Rijksgelden beschikbaar voor
het uitvoeren van het re-integratiebeleid. Dit is
ín lijn met de beleidskeuze om te richten op de
eigen kracht van cliënten. D e afgelopen jaren
zijn echter tekorten ontstaan op het l-deel die
opgevanqen moesten worden
b. D e organisatie, het college en de raad
nebben zicht op de kosten gepaard met inen uitstroom
K o m t d e e l s o v e r e e n - De gemeente heeft
zicht op de kosten die gepaard gaan met In- en
uitstroom. De raad wordt middels de
jaarstukken geïnformeerd over deze kosten. De
gemeente heeft echter beperkt zicht op de
resultaten die re-integratietrajecten opleveren
op, Ļļaŗļ olaard.oor oo basis hiervan niet sturen op
de kosten.
c
Het college en de raad sturen actief bij in
Komt deels overeen
het beleid en de uitvoering o.b.v. een
over de omvang van het bestand en de
Op basis van gegevens
analyse van het beschikbare budget en de
gerealiseerde kosten
beschikbare middelen, heeft de gemeente
Hellendoorn besloten om een andere focus te
kiezen voor het aanbod van reintegratietrajecten. Er is echter geen
managementinformatie beschikbaar over de
resultaten van re-integratietrajecten.
De
gemeente koopt nu minder trajecten in, en zet
meer in op de eigen werkgeversbenadering, en
op projecten in samenwerking met andere
overheden en het maatschappelijk
9 . / 10.
d.
De organisatie, het college en de raad
hebben zicht op de resultaten m.b.t. de in-
middenveld.
K o m t d e e l s o v e r e e n - De gemeente heefi
zicht op de in- en uitstroom. De raad wordt
middels de bestuursrapportages en jaarstukken
geïnformeerd over de aantallen en
ontwikkelingen hierin. D e gemeente heeft
slechts beperkt zicht op de bijdrage die reintegratietrajecten leveren aan de uitstroom.
V o o r het gros van de trajecten is geen
managementinformatie beschikbaar over de
uitstroomresultaten van trajecten. De raad heeft
wel behoefte aan inzicht in de effectiviteit van
het instrumentarium. Bijvoorbeeld wat de relatie
is sussen de inzei van instrumenten en de mate
van uksďoorn.
e. De resultaten worden in de context van het
gemeentelijk beleid en externe factoren
K o m t d e e l s o v e r e e n - Bij de resultaten met
betrekking tot in- en uitstroom en kosten wordt
fïapporí í Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
29
(24-4-2014) Gemeentebestuur He...rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Rekenkamer
West Twente
(zoals nieuwe wet- en regelgeving,
in de jaarstukken ook de context geschetst van
e c o n o m i s c h e ontwikkelingen, regionale
m e e - en tegenvallers, en andere (toekomstige)
a s p e c t e n , etc.) geanalyseerd en geduid
ontwikkelingen die van invloed zijn op de
omvang van de in - en uitstroom en de
bijbehorende financiële gevolgen. Informatie
over de resultaten van reintegratietrajecten
worden niet m e e g e n o m e n .
Rapport I Re-integratie in de gemeente Hellen doorn
Pagina 44
1(24-4-2014) Gemeentebestuur He.,.rt Re-integratierekenkamer Hellendoorn voor publicatie.pdf
Kekenkamer
West Twente
! jļ i
d#
Bijlage 1. Bronnen
A a n dit onderzoek liggen een documentenanalyse en gesprekken met medewerkers van de gemeente
Hellendoorn ten g r o n d s l a g .
Geraadpleegde
documenten
W a n n e e r informatie afkomstig is uit documenten, wordt daarnaar verwezen in de voetnoten in dit rapport.
G e v o e r d e g e s p r e k k e n met m e d e w e r k e r s
Sociaal economische structuur van de gemeente;
I
I
Mevr. Bakhuis, wethouder Sociale voorzieningen en Cultuur
Dhr. J a n s e n , beleidsmedewerker voor de participatiewet
ì
Dhr. K o o l h a a s , clustermanager Welzijn en S a m e n l e v i n g
I
Mevr. Offenberg, hoofd van het team 'werk en zorg
,'
Mevr. S m e d i n g , coördinator administratie work en zorg
Rapport 1 Re-integratie in de gemeente Hellendoorn
31
(24-4-2014) Gemeentebestuur Hellendoorn - TEXT.htm
Hallo collega's,
Bijgevoegd treffen jullie de aanbiedingsbrief met het rekenkamer/onderzoek Re-integratie van
de Rekenkamer West Twente aan. Willen jullie dit inboeken in Corsa het moet naar de
commissie SLZ en raad toe.
M.v.g.,
Rinie
» > Karin Zomer 23-04-14 10:41 » >
Rinie,
In presidium is over onderzoek re-integratie door rekenkamer aangegeven om deze te
agenderen voor de commissie samenlevingszaken in mei. Kan jij verder zorgdragen voor
agendering?
Groet, Karin
» > Op 10-4-14 om 11:17 is in bericht
<[email protected]!> door
Barbara Duvivier <[email protected]> geschreven:
Geachte mevrouw Zomer,
Hierbij stuur ik u, ten behoeve van de gemeenteraad, het rekenkamerrapport over reintegratie in Hellendoorn toe, en bijbehorende aanbiedingsbrief.
Vanochtend belde ik al even om af te stemmen over de bespreking van het rapport. Wanneer
duidelijk is op welk moment de commissie-Zraadsbehandeling van het rapport kan
plaatsvinden, verneem ik dat graag.
Ik hoor graag of dit bericht in goede orde is ontvangen.
Met vriendelijke groet,
B. (Barbara) Duvivier MSc
[M] 0 6 - 16509318
Pagina 1
(24-4-2014) Gemeentebestuur Hellendoorn - TEXT.htm
Ambtelijk secretaris Rekenkamer West Twente

deelnemende bedrijven

Nieuwsbericht v.v. Hellendoorn

interview - Greenkeeper

Kalender Veldrijden 2014 - 2015

nieuwsbrief voor de ouders 376

Leaflet - ArboPro

VA CATURE - Matchcare

ui i mi in MI min nu - gemeente Hellendoorn

Vectoranalyse voor TG

Opening