Wandelroute Eiland Wieringen - Landschap Noord

Kijkpunten
Ooster- & Westerklief: hier lopen
1
we de hoogte in en begint het
licht te g
­ olven. Van de ene naar de andere kant van een stuwwal waarvan de
randen vroeger door de Z
­ uiderzee afgesleten zijn (witte kliffen of ‘klieven’ op
z’n Wierings). Favoriete plek van Vikingen
in de 9e eeuw blijkt uit de sinds 1995
opgegraven z­ ilverschatten hier.
Hoelmerdijk: deze oude dijk uit
1600 raakt bij het buurtschap De
Hoelm de zuidkant van de stuwwal.
De hoogtelijn van 2,5 m op de stafkaart
laat dat duidelijk zien. De natuurlijke klif
is ­later in de hogere kunstdijk van wier,
hout en aarde opgenomen. Op het
­schelpenpad rechts de lage hooilanden
van de Hoelmerkoog. Links de uitge­
strekte Wieringermeer, ingepolderd in
1930: recht toe, recht aan.
2
De Haukes: sfeervol dijkdorp met
3
jacht­haven. Vroeger legde hier de
postboot van het vaste land aan – zie
de oude foto’s in café De Postboot. Die
boot moest van ver komen: eerst van
­Oudesluis in de Zijpepolder (sinds
1556), later van Nieuwesluis in de
Wieringerwaard (sinds 1610) en nog
later van Van Ewijcksluis in de
Anna Paulownapolder, aan de mond
van het Oude Veer (sinds 1845). Dat
was toen nog maar een half uur varen.
Amstelmeer: ontstaan na het af­
sluiten van het Amsteldiep (1924)
en van het Ulkediep (1929). Bedoeld als
opvangboezem, als afwatering van het
4
achterland na de inpoldering van het
­Wieringermeer. Sinds de recente
aanleg van ­allerlei vooroevers is de
vogelrijkdom enorm ­toegenomen:
broedende meeuwen en sterns,
­overwinterende eenden en g
­ anzen.
Rijks Peilschaal: staat er op dat
eenzame huisje op de
Quarantaineweg. Hier werd vroeger
met een vlotter­installatie de hoogte
van het zeewater gemeten, en wel
sinds 1919 toen ­Wieringen nog een
eiland was. Toen het Amsteldiep nog
niet met een dijk afgesloten was en het
water in het diepe Schuitengat hier nog
stevig langs het eiland schuurde.
Op het terrein hierachter was het
Quarantaine Station van de marine
gevestigd. Tussen 1806 en 1877 werden
hier besmette matrozen en goederen
afgezonderd. In de volksmond
‘pesthuizen’ genoemd.
5
Zuiderzeespoorvallei: ‘Vallei van
een On­voltooide’ zou men deze
doorsnijding van de westelijke keileemheuvel in 1929-30 kunnen noemen.
­Bedoeld om een spoorlijn tussen de
Kop van Noord-Holland en Friesland in
aan te leggen, in aansluiting op de
Amsteldiepdijk (1924) in het westen en
de aan te leggen Afsluitdijk in het ­oosten
(1932). De Crisis stak hier een stokje
voor – en van uitstel kwam afstel. Aan
de noord­zijde uitzicht op tuinwallen
van gestapelde graszoden: ‘woalkes’ op
z’n Wierings. Vervangen door prikkeldraad tijdens de ruilverkaveling van
1947 en nog niet zo lang geleden her6
Rechte Hondsbosschelaan 24a
1851 HM Heiloo
Postbus 222
1850 AE Heiloo
steld door boeren van
de Vereniging voor agrarisch
natuur- en landschapsbeheer
De Rotgans.
Normerdijk op Woudstrand: De waddendijk
waar u nu op loopt heet
Normerdijk- in de jaren 1980 op
­Deltahoogte gebracht. Vroeger lag
hier een ­zandige kwelder, Woudstrand
­geheten. De kei­lemige bovenwal van
­Westerland vertoonde hier namelijk
een diepe deuk. Om pas bij een lage
uitloper van de bovenwal ­terug te
buigen: het ­Buiten­­­veld of ­Normerven
van Staatsbosbeheer. Nu een rustplaats
en broed­gebied voor ­wadvogels en
rotganzen. Te ­bekijken v­ anuit de
observatiepost op de dijk bij
knooppunt 72.
7
Walsloot: een brede, rietomzoomde sloot die vanouds het
zoete en voedselarme kwelwater van
de bovenwal met zijn slecht door­laat­
bare bodem moest opvangen en afvoeren. Verderop bij knooppunt 73 dichtgegroeide restanten van oude klei- en
keileemputten: de Marskepoeltjes.
8
Hippolytushoef: ‘Hiepo’ in de
­wandeling ­geheten. Het sfeervolle
hart van dit oude dorp is op het
Kerkplein te vinden. De NH-kerk, gewijd
aan kerkvader Hippolytus ligt met zijn
middeleeuwse toren op een terp.
Rondom spelen zich de dorpsfeesten
af: zoals de Tuledag met de witte hambroodjes en de befaamde kermis in juli.
9
Tel. 088 - 006 44 00
www.landschapnoordholland.nl
[email protected]
Rabobank 11.91.39.510
Keurmerk voor
verantwoorde
fondsenwervingen besteding
Ommetje
N
M
ar
sk
ed
ijk
D
E
E
ZE
No r me r v e n
A
D
Eiland Wieringen
HippolytusHip
H
Hi
pp
p
poly
p
ly
yttus
ytust sB
lt
e
B hoef
ho
hoe
h
oef
oe
W
72
ijk
erd
8
m
Nor
81
Start
12
7
Ooster1 klief
B
5
B
D m
Da
Dam
31
WesterWes
esters
klief
ieef
11
6
W st l nd
West
Westerla
d
Westerland
De Hoelm
N240
N2
N24
240
2
4
2
A
S
T
Slootw
10
4
E
L
21
Wieringerrandweg
eg
Dee Hau
H
Haukes
k s
ke
M
N9
N99
H
POLDER
PO
WIE
W
WIERINGERMEER
M
EE
R
Schelpenbolweg
Lengte: 13 km
Start/eindpunt: Hippolytushoef, bij
­bushalte N99 (zuidzijde, bij restaurant).
Deze rondwandeling kan op meerdere
plaatsen begonnen worden.
On- of halfverhard: 30%
Markering: in twee richtingen ronde
routestickers Waddenwandelnetwerk
met groene pijlen op paaltjes of straatmeubilair, met uitzondering van twee
passages: zie route­beschrijving. Loop­
richting in dit ­artikel: met de klok mee
OV: Buslijnen 135 Hoorn-Den H
­ elder en
bus 158 NS Den Helder-Den Oever via
NS Anna Paulowna (niet za-zo),
www.9292.nl
Detailkaarten: Wandelkaart
Falk 07 ­Waddenwandelen
Kop van Noord-­Holland 1:35.000,
www.falk.nl
Eten & drinken: De Haukes,
­Westerland, Hippolytushoef
Bijzonderheden: onderweg info
via ­QR-codes op paaltjes voor smart­
phones
Tekst: Vladimir Mars
(Bureau Lopende Zaken)
N240
Ditmaal een gevarieerd ommetje rond het lichtgolvende
Westerland van Wieringen. We lopen door een voormalig
vikingbuurtje aan het klif en een oud dorp, over wier- en
waddendijken, langs een oude h
­ aven, een meer en de
Waddenzee. In de vroege middeleeuwen een paar oeroude
keileemheuvels in een zompig veenlandschap. Later eiland in
het wad op de rand van de Zuiderzee.
En sinds 1924 vastgedijkt aan het vasteland: een b
­ ijnawaddeneiland. De aanleg van deze wandelroute is bekostigd
uit giften aan Jan Kuiper bij zijn afscheid als directeur van
Landschap Noord-Holland.
Routebeschrijving
Volg vanaf startpunt westwaarts op
­ventweg N99 witrode stickers Hollands
Kustpad LAW 5-3: 1e LA Oosterklief, 1e
RA Klieverkruisweg, op T-kruising even
RA Westerklief en dan LA Varkensgrasweg,
1e LA Varkensgrasdwarsweg, aan het
eind RA Hoelmerdijk. Nu groene pijl
Wadden­wandelnetwerk volgen: naar
knooppunt 10, 31 en 11. Hier LA
Singelweg en rode pijlen op geel-blauwe
routesticker Groot Rondje Wieringen
­volgen. Op knooppunt 72 groene pijl
weer op­pikken: naar 73, 81 en terug
naar startpunt.
Natuur dichtbij!