20141020 VA Publiekscampagne Waterklaar opmerkingen G van Eck

Over anders omgaan met regenwater
1. Wat is afkoppelen?
Afkoppelen houdt in dat je het regenwater niet in het riool laat stromen, maar naar
oppervlaktewater (zoals een sloot of een wadi) laat vloeien of in de grond laat wegzakken
(infiltratie).
2. Welke voordelen biedt het afkoppelen van regenwater?
•
•
•
•
•
Als je regenwater in het riool laat stromen, vermeng je schoon met vies water. Vervolgens
moet de rioolzuivering dit weer zuiveren. Dit is niet efficiënt en vooral ook niet
milieuvriendelijk. Daar komt bij dat, hoe meer regenwater er in het riool aanwezig is, hoe
moeilijker het is om dit water schoon te krijgen: de zuiverende bacteriën in het water
kunnen hun voedsel (vuilresten) dan namelijk moeilijker vinden. Bij hevige regenval
verdwijnen de bacteriën zelfs en verdwijnt ook de zuiverende werking van deze
organismen.
Als gevolg van de klimaatverandering krijgen we vaker te maken met zware buien. De
huidige rioolbuizen zijn niet berekend op deze hoeveelheden water. Als al het regenwater
in het riool terecht blijft komen, moet de gemeente op korte termijn alle buizen vervangen.
Dit kost miljoenen en wordt uiteindelijk via de rioolheffing weer in rekening gebracht bij de
burgers en bedrijven.
Als er minder regenwater via het riool wordt afgevoerd, overstroomt het riool minder snel.
Hierdoor komt er minder rioolvuil op straat, in de tuinen van bewoners, in het openbaar
groen en in sloten en beken terecht.
Door het regenwater in de grond weg te laten zakken in plaats van in het riool, is er in
droge zomers meer water in de bodem en is de kans op verdroging van tuinen en
openbaar groen kleiner.
Door het regenwater te bewaren in een regenton of andere regenwateropvangsystemen,
kunt u dit water hergebruiken voor bijvoorbeeld het wassen van de auto. In drogere
periodes kunt u daarnaast een buffertje creëren voor de planten in uw tuin.
3. Wat zijn de consequenties over tien jaar als we geen regenwater afkoppelen in de
gemeente?
We krijgen vaker te maken met extreme neerslag. Buien zoals afgelopen zomer, waarbij in
één keer net zoveel regen valt als normaal in een hele maand. Bij extreme hoosbuien kan het
riool vaak de watervloed niet aan. Borrelende toiletten, straten die blank staan, ondergelopen
kelders, milieuvervuiling, vuil rioolwater in sloten vijvers en kanalen én onnodige zuivering van
schoon water, het wordt meer regel dan uitzondering, als we niet ingrijpen. Je kunt zelf veel
doen om het water te bergen en overlast te verminderen.
Het is belangrijk om water nu op een goede manier te leiden naar een plek waar het geen
kwaad kan of waar je er juist plezier van hebt. Anders moeten we veel geld besteden aan
vervanging van het riool. Dat kost veel geld en menskracht.
4. Is de grond in Noord- en Midden-Limburg geschikt om regenwater af te koppelen?
De bodem in Noord- en Midden-Limburg bestaat voor het overgrote deel uit zandgrond. Dit
bodemtype leent zich uitstekend voor het afkoppelen van regenwater omdat het water er erg
gemakkelijk in wegzakt. Op enkele plaatsen kan het regenwater minder goed wegzakken.
Inwoners zijn hier vaak zelf al van op de hoogte. Ook dan kunt u nog vaak eenvoudig het
regenwater afkoppelen. Wat de mogelijkheden zijn kunt u navragen bij uw gemeente.
5. Is mijn tuin geschikt om regenwater af te koppelen?
Meestal is iedere tuin met een zandgrond geschikt. Soms zijn er een of meerdere
waterondoorlaatbare lagen in de bodem. Deze kunnen vaak doorbroken worden zodat het
water toch in de bodem kan wegzakken.
6. Kan ik zelf het regenwater in mijn tuin afkoppelen van het riool?
Ja, dit kunt u eenvoudig zelf doen. Op www.waterklaar.nl vindt u een aantal voorbeelden en
filmpjes. Wilt u advies op maat over de situatie in uw tuin? Neem dan contact per e-mail of
telefonisch met uw gemeente. Bij grotere gebouwen, zoals scholen of bedrijven, is het aan te
raden om een expert in te huren. Het gaat dan ook om grotere hoeveelheden water.
7. Waar in mijn tuin kan ik het regenwater het beste afkoppelen van het riool?
Dat kan in principe overal, als u er maar voor zorgt dat het water een stukje uit de buurt van
de gevel in de grond zakt (bij geringe hoeveelheden is een afstand van 30 cm afstand al
voldoende). Complete dakvlakken kunt u het beste op 2 tot 3 meter afstand van de gevel
afkoppelen. Afkoppelen vlak bij een terras is niet raadzaam.
8. Welk(e) gereedschap / materialen heb ik nodig om regenwater af te koppelen?
Voor het afzagen heeft u in ieder geval een zaag nodig. Daarnaast kunt u om rioollucht tegen
te gaan de regenpijp die uit de grond steekt, afdoppen. Soms functioneert een regenpijp ook
als ontluchting van uw rioolsysteem. Dan moet er een andere oplossing gezocht wordne voor
de ontluchting. De riooldeskundige van uw gemeente kan u hierover informeren. Andere
materialen zijn afhankelijk wat u met het water wilt doen. U kunt het water van de gevel
wegleiden met een bochtstukje of met een gootje. Wilt u het regenwater opsparen, dan kunt u
een regenton aanschaffen.
9. Wat zijn de kosten voor het afkoppelen van regenwater?
U kunt het zo duur maken als u zelf wilt. Ons advies: houd het zo simpel mogelijk. Gebruik
een bochtstukje om het water van de gevel weg te leiden of maak een gootje. Vaak bieden
bestaande materialen (zoals tegels die u schuin laat weglopen) al uitkomst.
10. Moet ik ingrijpende maatregelen nemen om water in de bodem te laten wegzakken?
Dit is absoluut niet nodig. Sterker nog, we adviseren om voor zo eenvoudig mogelijke
oplossingen te kiezen. Het water met een bochtstukje of een gootje 30 cm van het huis
wegleiden volstaat in principe. Door gaatjes in het gootje te maken of een gat te vullen met
grind, kun je het water bovendien wat meer verspreid laten wegzakken. Blijf zo dicht mogelijk
aan de oppervlakte. Dat vergt het minste onderhoud en zo houdt u zicht op wat er gebeurt.
11. Wordt mijn tuin een modderboel?
In principe kan de grond in uw tuin de hoeveelheid regenwater prima aan. Maar als u het
zekere voor het onzekere wilt nemen, kunt u het water eenvoudig gespreid laten wegzakken.
Als u een gootje heeft, kunt u hier bijvoorbeeld gaatjes in maken. Heeft u te maken met
leemlagen, dan kunt u een gat graven en dit vullen met grind. Ons advies: houd het simpel.
Een gat van 50x 50 x50 cm (hxbxd) is meer dan voldoende. Ook kunt u bamboe of platanen
planten; deze plantsoorten nemen veel vocht op en zijn daarom erg geschikt als u water in uw
tuin wilt laten wegzakken.
12. Hoe kan ik infiltratie (het laten wegzakken van regenwater in de grond) verder
bevorderen?
U kunt dit stimuleren met kunststof kratjes, omwikkeld met infiltratiedoek die u ingraaft.
Nadeel is wel dat vervuiling niet zichtbaar is en u dus niet weet wanneer u moet ingrijpen.
Bovendien is dit bijna nooit nodig, omdat de zandgrond het water prima weg laat zakken. Wilt
u toch een infiltratievoorziening aanbrengen in uw tuin, zorg dan voor een zand- en bladvang.
13. Wanneer zijn er aanpassingen in mijn tuin nodig?
In principe zijn er geen aanpassingen in uw tuin nodig. Regenwater afkoppelen kan bijna
overal. Plaatselijk kan het iets lastiger zijn en moet u het water iets verder wegleiden naar een
zanderige ondergrond. Of de infiltratie bevorderen met behulp van een grindgat of een
ingegraven kratje.
14. Wat levert het afkoppelen van regenwater mijzelf (financieel) op?
Uw tuin is beter bestand tegen periodes van langdurige droogte. Bij een regenbui wordt het
water niet via de riolering afgevoerd en komt al het kostbare regenwater in de bodem van uw
tuin terecht. Dit bespaart kosten voor beregening van uw tuin, vervangingskosten van
verdorde plantjes en wat zeker zo belangrijk is veel plezier van een groene tuin. Op de
langere termijn zullen de rioolheffing en de zuiveringslasten (deel van de
waterschapsbelasting) minder stijgen als veel mensen afkoppelen.
15. Wat gebeurt er als er heel veel regen valt?
Ook bij intensieve buien hoeft het afkoppelen van regenwater geen problemen op in uw tuin
op te leveren. Wanneer u het regenwater in een lager gedeelte van uw tuin (20 cm is al
genoeg) laat wegzakken, functioneert u tuin als regenwaterbuffer waarna op zandgrond het
water snel weer wegzakt.
16. Wat zijn de gevolgen van afkoppelen bij hoger en lager gelegen woningen?
Nagenoeg alle woningen die de laatste 60 jaar gebouwd zijn, liggen een stuk hoger dan de
tuin of de straat. Als uw huis wat hoger ligt, is het erg makkelijk om het water een stukje van
de gevel weg te leiden. Als uw woning lager ligt dan uw tuin is de nodige zorgvuldigheid bij
het afkoppelen op zijn plaats. Het regenwater moet afgevoerd worden naar een lager gelegen
deel van uw tuin of straat. Dit lager gelegen deel moet tijdelijk een deel van het regenwater
kunnen bergen waarna het geleidelijk in de bodem kan wegzakken. Is dit niet mogelijk dan is
het niet raadzaam om af te koppelen.
17. Op welke manieren kan ik afgekoppeld regenwater opslaan of bewaren?
Simpelweg in een regenton. Regentonnen en waterputten kunnen dienen als reservoir voor
hergebruik van regenwater. Maar reken ze niet mee als berging in uw watertuin! Want als het
stevig begint te regen, zit die ton of put vaak al vol, en is er dus geen extra ruimte om
regenwater op te slaan. Meer informatie over regenton, vijver en reservoirs:
http://www.riool.info/regentonnen
18. Waarvoor kan ik het opgeslagen regenwater hergebruiken?
U kunt regenwater voor veel dingen hergebruiken, zoals het wassen van uw auto. Met een
goede regenton kunt u in droge tijden een buffertje opbouwen en uw planten water geven.
Eventueel kunt u het regenwater zelfs gebruiken als spoelwater voor uw toilet of wasmachine.
Ook kunt u het regenwater gebruiken voor uw vijver of voor een ornamentje in uw tuin.
19. Welke voorzieningen heeft de gemeente al getroffen?
Dit verschilt per gemeente. De gemeente kan de kolken (straatputten) dichtzetten en ervoor
zorgen dat regenwater automatisch naar plaatsen stroomt waar dat wenselijk is. Dat is een
continu proces: zodra de gemeente een weg opnieuw bestraat of verlegt, kijkt de gemeente
naar de beste oplossing. Zo kan een straat bewust naar een bepaalde kant hellen of legt de
gemeente goten die het regenwater naar een geschikte plek leiden. Ook leggen gemeentes
wadi’s aan. Een wadi is een laagte waarin het regenwater zich kan verzamelen en in de
bodem kan infiltreren. De meeste tijd van het jaar is een wadi droog.
20. Rioolbuizen moeten toch juist met regenwater worden schoongespoeld?
Nee, dit hoeft niet. De praktijk leert dat buizen die nu al geen regenwater afvoeren, er weinig
vuil achter blijft in de buizen. Door het regenwater af te koppelen, voorkomen we dat er zand
in het riool terechtkomt.
21. Gebeurt het afkoppelen van regenwater alleen in Nederland?
Nee, integendeel. In bijna geen enkel land om ons heen is het regenwater aangesloten op het
riool. In Duitsland bijvoorbeeld is het heel normaal dat het water de grond inzakt. Het is dus
eigenlijk ook gewoon een kwestie van wennen.
22. Wie zijn de initiatiefnemers van deze publiekscampagne?
De publiekscampagne is een initiatief van Waterpanel Noord. Dit is een
samenwerkingsverband van 15 gemeenten, Waterschapsbedrijf Limburg, Waterschap Peel
en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas in Noord- en Midden-Limburg.

Download Report