Preventie - Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid

Preventie- en handhaving plan
Alcohol
gemeente Geertruidenberg
2014-2018
Versie
Datum
Samengesteld door
:
:
:
1.1
april 2014
C.A.W.A. Pieper-Burm
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 2 van 23
Inhoudsopgave
1. Inleiding
2. Preventie- en handhavingplan alcohol gemeente Geertruidenberg
2.1 Algemeen
2.2 Think Before You Drink
3. Doelstellingen Preventie en Handhaving
3.1 Visie en ambitie, risicoanalyse en vastellen prioriteiten
3.2 Regionale alcoholpreventie
3.3 Lokale alcoholpreventie
3.4 Toezicht en handhaving
4. Acties Preventie en handhaving alcohol
4.1 Alcohol preventie
4.2 Handhaving
5. Resultaten
5.1 Alcoholpreventie
5.2 Handhaving
6. Overige zaken
6.1 Verordening paracommercie
6.2 Sluitingstijden
6.3 Financiën
6.4 Evaluatie
6.5 Looptijd
6.6 Citeertitel
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 3 van 23
1. Inleiding
De nieuwe drank- en Horecawet
Op 1 januari 2013 is de nieuwe Drank- en Horecawet in werking getreden. Het
belangrijkste element van de wetswijziging betreft een uitbreiding van de bevoegdheden
van gemeenten, met het oog op de bescherming van de volksgezondheid (met name
van jongeren) en het voorkomen van alcohol gerelateerde ordeverstoring. De gemeente
heeft bevoegdheden gekregen om het alcoholgebruik terug te dringen door het stellen
van regels. Daarnaast is iedere gemeente verplicht om vóór 1 januari 2014 een
paracommerciële verordening vast te stellen waarin de schenktijden en de
alcoholverstrekking tijdens privé bijeenkomsten en bijeenkomsten van derden in
gebouwen voor verenigingen, stichtingen en kerken wordt geregeld. D e
verantwoordelijkheid voor de handhaving ligt bij de gemeentelijke toezichthouders.
Op 1 januari 2014 is een tweede wetswijziging van de Drank- en Horecawet
doorgevoerd. Hiermee is de leeftijdsgrens voor verstrekking én voor het aanwezig
hebben van alcohol op voor het publiek toegankelijke plaatsen verhoogd naar 18 jaar.
Dit betekent dat jongeren vanaf dat moment geen alcohol mogen kopen als zij nog geen
18 jaar zijn. Ook is geregeld dat jongeren onder de 18 jaar geen alcohol mogen bezitten
op voor het publiek toegankelijke plaatsen.
In de wetswijziging is eveneens opgenomen dat gemeenteraden periodiek een
preventie- en handhavingsplan alcohol vaststellen.
Wat is het preventie- en handhavingsplan alcohol?
In de gewijzigde Drank- en Horecawet van 1 januari 2014 is opgenomen dat de
gemeenteraad iedere vier jaar een preventie- en handhavingsplan alcohol vaststelt (artikel
43a DHW). Hiermee wil de wetgever stimuleren dat gemeenten actief nadenken over en
uitvoer geven aan het verbinden van de beleidsterreinen Volksgezondheid (voorlichting en
bewustwording) en Openbare Orde en Veiligheid (beleid en handhaving) als het gaat om
alcoholpreventie. Onderzoek heeft meerdere malen laten zien dat beide beleidsterreinen
van belang zijn voor effectieve alcoholpreventie bij jongeren.
Het preventie- en handhavingsplan bevat de hoofdzaken van het beleid dat zich richt op
de preventie van alcoholgebruik -met name onder jongeren- en de handhaving van de
wet. Het plan kan tussentijds worden gewijzigd.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 4 van 23
In het plan wordt in ieder geval aangegeven:
a.
b.
c.
d.
wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsplan;
welke acties ondernomen worden om alcoholgebruik te voorkomen, met name
onder jongeren en al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma’s
vanuit de Wet Publieke Gezondheid (artikel 2, tweede lid, onderdeel d);
de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke
handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen;
welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te
worden.
Ten aanzien van alcoholpreventie wordt bepaald dat het plan de volgende elementen
bevat:
- de hoofdzaken van het preventiebeleid alcohol, met name richting jongeren;
- de doelstellingen van het preventiebeleid alcohol;
- welke acties worden ondernomen (specifiek gericht op alcoholpreventie of in
samenhang met andere preventieprogramma’s, met inbegrip van programma’s
voor de gezondheidsbevordering).
Ten aanzien van handhaving wordt bepaald dat het plan de volgende elementen bevat:
- de hoofdzaken van het handhavingsbeleid;
- de doelstellingen van het handhavingsbeleid;
- de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd;
- welke handhavingsacties in de door het plan beschreven periode worden
ondernomen.
Het preventie- en handhavingsplan dient uiterlijk zes maanden (1 juli 2014) na
inwerkingtreding van de gewijzigde Drank- en Horecawet ( 1 januari 2014) vastgesteld
te worden.
Na deze eerste vaststelling kan het preventie- en handhavingsplan in de toekomst
gelijktijdig met de Nota Lokaal Gezondheidsbeleid worden vastgesteld. Dit hoeft dan
geen apart document meer te zijn. Zo kan bijvoorbeeld in de Nota verwezen worden naar
de activiteiten op het gebied van handhaving, zoals beschreven in de nota Integrale
Veiligheid. Zie ook paragraaf 6.4 evaluatie.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 5 van 23
2. Preventie- en handhavingsplan Alcohol gemeente
Geertruidenberg
2.1
Algemeen
Waarom is de link tussen preventie en handhaving zo belangrijk?
Integrale benadering is een cruciaal kenmerk van effectief alcoholbeleid
Wetenschappelijke studies laten zien dat een integrale benadering van de problematiek
rondom alcohol een cruciaal kenmerk is van effectief alcoholbeleid (Reynolds, 2003).
Recent onderzoek van het RIVM Centrum voor Gezond Leven, het Nederlands Instituut
voor Alcoholbeleid STAP en het Trimbos-instituut bevestigt dat beleid op het gebied van
alcoholmatiging het meest effectief is als het integraal wordt aangepakt1 (Mulder,
Bovens, Franken & Sannen, 2013).
De belangrijkste pijlers waarop alcoholbeleid dient te zijn gebaseerd, zijn publiek
draagvlak (grenzen overdragen), regelgeving (grenzen stellen) en handhaving
(grenzen bewaken) (Figuur 1).
Figuur 1. Integraal beleidsmodel voor effectief lokaal alcoholbeleid (Reynolds, 2003).
Het creëren van bewustwording bij alcoholverstrekkers en ouders is een
noodzakelijke voorwaarde voor gedragsverandering, die ingegeven wordt door een
helder beleid over alcoholpreventie bij jongeren. Door het versterken van de
handhaving via de mogelijkheden in de Drank- en Horecawet kunnen er
1
Zie de brochure Effectief Alcoholbeleid: hoe pakt u dat aan?, te downloaden via http://www.loketgezondleven.nl/gemeenteen-wijk/gezonde-gemeente/alcohol/.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 6 van 23
aanvullende effecten bereikt worden op het terugdringen van de beschikbaarheid
van alcohol voor jongeren.
Dit is ook het uitgangspunt van het landelijke alcoholpreventiebeleid. Naast het
voorkomen van schadelijk alcoholgebruik vanuit het perspectief van de
volksgezondheid en het jeugdbeleid, is het landelijke beleid ook gericht op het
terugdringen van criminaliteit en verstoringen van de openbare orde.
Maatregelen gericht op het beperken van de beschikbaarheid van alcohol zijn het meest
effectief
Alcoholgebruik is niet alleen een persoonlijke en bewuste keuze. Drinkgedrag wordt voor
een groot deel ook bepaald door de omgeving, zoals de ouders, de prijs van alcohol, het
productaanbod, verkoopregels, normen, tradities en het sociale netwerk. De Word Health
Organization (WHO) laat in een overzichtsstudie naar alcoholbeleid zien dat maatregelen
die de beschikbaarheid van alcohol beperken het meest effectief zijn in het terugdringen
van alcoholgebruik (Babor e.a., 2010).
De volgende omgevingsfactoren zijn van invloed op het drinkgedrag van jongeren:
- de prijs van alcohol;
- het beschikbare assortiment;
- het aantal verkooppunten;
- de aanwezige promotie van alcohol;
- de normen in de sociale omgeving van het individu (bijvoorbeeld van
ouders);
- het overheidsbeleid;
- de leeftijdsgrenzen en naleving en handhaving daarvan.
Tabel 1 geeft een overzicht van beleidsmaatregelen en hun effectiviteit zoals
aangetoond in wetenschappelijk onderzoek (Babor e.a., 2010).
Maatregel
Effectiviteit
Hoeveelheid onderzoek
Minimum verkoopleeftijd
+++
+++
Verhogen van prijs
(accijnzen,minimumprijs)
+++
+++
Beperken van verkooptijden
++
++
Meer handhaving
++
++
Beperken van reclame
+/++
+++
Training barpersoneel
-
+++
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 7 van 23
Een eenzijdige aanpak gericht op slechts één of twee van dergelijke factoren is
gedoemd te mislukken. Preventiestrategieën die gebaseerd zijn op handhaving van
wet- en regelgeving, training van alcoholverstrekkers, instellen v an alcoholvrije zones
en intensieve media-aandacht zijn potentieel succesvol (Holder e.a., 1999).
2.2
Think before you drink
De 18 gemeenten in de regio West-Brabant hebben, gezamenlijk het voorkomen van het
gebruik van alcohol door jongeren vastgesteld als prioriteit voor gezondheidsbeleid.
Deze ambitie wordt vormgegeven door het regionaal alcoholmatigingsproject Think
before you drink. 2
Binnen Think before you drink werken alle 18 gemeenten uit West-Brabant samen met
GGD West-Brabant, verslavingsinstituut Novadic-Kentron, de politie, bureau Halt en
vele andere samenwerkingspartners om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen.
Het project is in 2009 gestart. De aanpak wordt zoveel mogelijk een integrale benadering
gehanteerd, gericht op de beleidsterreinen Volksgezondheid, Jeugd, Onderwijs en
Openbare Orde & Veiligheid.
In oktober 2013 is de eerste fase van Think before you drink in West-Brabant afgesloten.
Met de afronding van fase 1 van Think before you drink verschuift de behoefte van de
projectdeelnemers van ‘ontwikkelen van interventies’ naar ‘lokale implementatie en borging’.
Doelstelling van het vervolg van Think before you drink (fase 2) is dan ook dat in alle
gemeenten aandacht wordt besteed aan alcoholgebruik door jongeren doordat structureel
beleid wordt gevoerd en interventies worden uitgevoerd om het alcoholgebruik onder
jongeren terug te dringen. Dit wordt meetbaar door een inventarisatie van de cijfers met
betrekking tot alcoholgebruik in de 4-jaarlijkse GGD-monitor onder jongeren.
In 2013 heeft in West-Brabant een telefonisch onderzoek plaatsgevonden naar de
opinie van jongeren en ouders over alcoholgebruik. De resultaten zijn weergegeven in
tabel 2. Uit het onderzoek blijkt dat ouders én jongeren meer bewust zijn van de
schadelijke gevolgen van alcoholgebruik in vergelijking met 2010. Echter geeft een lager
percentage jongeren van 16 jaar en ouder aan dat jongeren vanaf 16 te vaak en teveel
alcohol drinken;
2
www.thinkbeforeyoudrink.nl
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 8 van 23
Tabel 2. Opinie West-Brabantse jongeren m.b.t. alcoholgebruik (Theunis & Heppe, 2013)
Jongeren 12 t/m 15 jaar
2013
2010
‘alcoholgebruik is in alle gevallen
schadelijk’
66%
40%
21%
38%
2013
2010
‘binge-drinken3 is schadelijk’
53%
38%
‘jongeren drinken te vaak en te
veel’
30%
53%
‘een slokje alcohol kan geen
kwaad’
Jongeren 16 t/m 18 jaar
Uit de cijfers blijkt ook dat ouders en verzorgers minder vaak alcohol drinken in het bijzijn
van hun kind. Het aantal opvoeders dat 18 jaar als leeftijdsgrens voor alcoholgebruik door
jongeren stelde, verdubbelde van 9% in 2010 naar 18% in 2013. (Theunis & Heppe, 2013).
Daarnaast is, in samenwerking met STAP, het nalevingspercentage in de regio WestBrabant onderzocht door middel van een ‘mystery-shopping’ onderzoek. Bij verschillende
alcoholverkooppunten hebben jongeren van 15 jaar alcohol proberen te kopen. Dit
onderzoek liet zien dat het nalevingspercentage in de regio West-Brabant de afgelopen
periode niet is verbeterd. In 2011 werd er in de horeca, supermarkten, slijterijen,
cafetaria’s en sportverenigingen in 29% van alle aankooppogingen van jongeren onder 16
jaar correct nageleefd (dat wil zeggen: geen alcohol verkocht). In 2013 is dit percentage
gedaald naar 12%. Enkel de supermarkten laten een verbetering zien van 22% in 2010
naar 48% in 2013. (Franken & Selten, 2013).
3
Het drinken van meer dan 5 glazen of meer bij één gelegenheid
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 9 van 23
Tabel 3. Nalevingsonderzoek regio West-Brabant 2013, STAP
Gemeente
Aantal bezoeken
Aantal keer naleving
Naleving %
Aalburg
Alphen-Chaam
Baarle-Nassau
Bergen op Zoom
Breda
Drimmelen
Etten-Leur
Geertruidenberg
Halderberge
Moerdijk
Oosterhout
Roosendaal
Rucphen
Steenbergen
Werkendam
Woensdrecht
Woudrichem
Zundert
Totaal
4
5
5
32
49
9
11
8
16
13
19
23
8
12
9
13
4
12
252
0
0
1
1
4
2
4
0
3
2
2
5
0
0
2
2
1
2
31
0%
0%
20 %
3%
8%
22 %
36 %
0%
19 %
15 %
11 %
22 %
0%
0%
22 %
15 %
25 %
17 %
12 %
De Drank- en Horecawet en daarbinnen het preventie- en handhavingsplan alcohol
bieden kansen om de handhaving van de leeftijdsgrenzen te verbeteren. De gemeenten
hebben vanaf 1 januari 2013 zelf de bevoegdheid om toezicht te houden op de naleving
van de Drank- en Horecawet.
Beschrijving gemeente Geertruidenberg
Handhaving is het sluitstuk van de aanpak van alcoholgebruik met name onder jongeren.
Binnen de gemeente Geertruidenberg is discotheek Oscars een hotspot voor jongeren
tussen de 16 en 20 jaar. Tevens zijn er binnen de gemeente een aantal evenementen
die veel jongeren trekken en een relatief groot aantal supermarkten.
Hieronder wordt getracht de diversiteit van de horeca in gemeente Geertruidenberg in beeld
te brengen. Hiervoor zijn de gegevens van de Kamer van Koophandel en de gegevens van
de door gemeente verleende drank- en horecavergunningen gebruikt. Er is voor gekozen het
volgende onderscheid te maken:
Café ‘s , paracommercie, cafetaria, restaurant/hotel, slijterijen, supermarkten en Bed &
Breakfast.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
Aantallen per type Horecabedrijf
pagina 10 van 23
25
22
21
20
13
15
10
4
5
4
4
2
1
0
Café
Restaurant
Hotel
B&B
Paracommercie Cafetaria
Slijterij
Discotheek
Toelichting: De kolom Café bestaat uit 22 inrichtingen (31%), Restaurants uit 13 inrichtingen (18%),
Hotels uit 2 inrichtingen (2,8%), Bed & Breakfast 4 instellingen (5,6%), Paracommerciële Instellingen
21 inrichtingen (29,6%), Cafetaria’s 4 inrichtingen (5,6%), Slijterijen 4 inrichtingen (5,6%), en de
kolom Discotheken 1 inrichting (1,8%).
UITSPLITSING HORECABEDRIJVEN PER KERN
AANTALLEN PER KERN
45
42
40
35
30
22
25
20
15
7
10
5
0
Raamsdonksveer
Raamsdonk
Geertruidenberg
Net als de verdeling van de inwoners heeft de kern Raamsdonksveer het grootste aantal
horeca-inrichtingen. Ook kun je concluderen dat binnen de gemeente Geertruidenberg een
grote diversiteit is aan verschillende horeca-inrichtingen. Naast het grote aanbod van cafés
en bars zijn er binnen de gemeente veel paracommerciële inrichtingen aanwezig.
Het merendeel van de horeca-uitbaters binnen de gemeente is lid van de lokale afdeling van
de KHN(68%). De KHN is dus als belangenbehartiger van een groot deel van alle
horecaondernemers binnen de gemeente Geertruidenberg, een belangrijke partner.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 11 van 23
3. Doelstellingen Preventie en Handhaving
3.1 Visie en ambitie, risicoanalyse en vaststellen prioriteiten
Het opstellen van het preventie- en handhavingsplan start met het vaststellen van de
visie en ambitie van de gemeente op het gebied van alcohol.
In de Lokale gezondheidsnota Geertruidenberg 2013 - 2016 en de kadernota integrale
veiligheid 2013-2016 zijn reeds prioriteiten ten aanzien van het alcoholbeleid genoemd.
Deze prioriteiten zijn vertaald naar doelen en een aanpak.
In het verlengde van de DHW richten de ambitie en doelen van een gemeente zich al
snel op twee aspecten:
 Gezondheid en welzijn: de negatieve gevolgen van alcoholgebruik op de
gezondheid vermijden en beperken. Dit richt zich voornamelijk op de schadelijke
effecten bij jongeren.
 Openbare orde: het voorkomen en beperken van schade en overlast als gevolg
van alcoholverstrekking en –gebruik.
Zie verder hoofdstuk 3.3.
3.2 Regionale alcoholpreventie
Het project Think before you drink geeft invulling aan alcoholpreventie in de regio
West-Brabant. Het programma kent de volgende doelstellingen voor de periode
2013 t/m 2017:
1. Geen alcohol voor jongeren onder de 18 jaar.
2. Geen overmatig alcoholgebruik voor jongeren vanaf 18 jaar.
Door de veranderde wetgeving ontstaat een nieuwe doelgroep voor Think before you drink,
namelijk jongeren die in 2013 16+ zijn en in 2013 alcohol mochten kopen en drinken en dat
per 1 januari 2014 niet meer mogen omdat ze nog geen 18 jaar zijn. Dit einddoel blijft
maximaal 2 jaar relevant.
Doelgroep
De uiteindelijke doelgroep van Think before you drink bestaat uit jongeren in de leeftijd van
10 t/m 23 jaar.
Omdat onderzoek heeft laten zien dat vooral de sociale omgeving van jongeren bepalend
is voor hun alcoholgebruik, richten de activiteiten van het programma zich primair op de
omgeving van jongeren. Hieronder verstaan we ouders/verzorgers en intermediairs
vanuit scholen, horeca, paracommercie, zorgkaders, politie, etc.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 12 van 23
3.3 Lokale alcoholpreventie
Naast aansluiting bij de regionale doelstellingen heeft de gemeente Geertruidenberg eigen
doelstellingen benoemd in beleid. Binnen de gemeente is al sprake van integraliteit van
beleid. Alcoholbeleid komt onder meer terug in de twee eerder genoemde nota’s lokaal
gezondheidsbeleid en integrale veiligheid. Bij het opstellen van deze nota’s heeft
afstemming plaatsgevonden tussen de vakafdelingen.
Lokale gezondheidsnota Geertruidenberg 2013 – 2016
In de nota wordt geconcludeerd dat het alcoholgebruik onder jongeren in
Geertruidenberg hoger is dan in West-Brabant. De startleeftijd van het eerste glas
alcohol door 12-13 jarigen is ten opzichte van het jaar 2007 fors gedaald. Daarentegen
is het aantal jongeren dat 16 jaar of ouder een eerste glas heeft gedronken fors
toegenomen ten opzichte van het jaar 2007. 19% van de jongeren heeft het eerste glas
gedronken op een leeftijd van 16 jaar of ouder ten opzichte van 6% in 2007.
Bevindingen:
1. Het alcoholgebruik onder jongeren in Geertruidenberg is hoger dan in WestBrabant, zie hiervoor figuur 1:
-
-
59% heeft ooit gedronken (52% in West-Brabant), dit is een daling t.o.v. 2007
(67%).
47% heeft in de afgelopen 4 weken gedronken (43% in West-Brabant).
36% is binge-drinker (28% in West-Brabant).
4% drinkt meer dan 20 glazen alcohol per week (4% in West-Brabant). De
startleeftijd van het eerste glas alcohol is positief aan het verschuiven
4% heeft het eerste glas alcohol gedronken op een leeftijd van 12 jaar of jonger
(5% in West-Brabant).
28% van de jongeren in de gemeente Geertruidenberg heeft het eerste glas
alcohol op 12-13 jarige leeftijd gedronken, in West-Brabant is dit percentage
lager (21%). Ten opzichte van 2007 is er daling zichtbaar in Geertruidenberg.
49% van de jongeren heeft het eerste glas alcohol gedronken op een leeftijd van
14-15 jaar (54% in West-Brabant).
19% heeft het eerste glas alcohol gedronken op een leeftijd van 16 jaar of ouder
(21% in West-Brabant). Dit is een stijging van 13%.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 13 van 23
59
AANTALLEN IN PERCENTAGES
60
52
47
50
43
36
40
28
30
28
21
20
10
4
4
0
Heeft ooit
alcohol
gedronken
Heeft alcohol
gedronken in
de afgelopen
4 weken
Is een
binge
drinker
Drinkt 20
glazen alcohol
of meer
Eerste glas
alcohol op 12-13
jarige leeftijd
gedronken
Gemeente Geertruidenberg
West Brabant
Figuur: Alcoholgebruik onder jongeren in Geertruidenberg vergeleken met West-Brabant (Bron: Gezondheidsmonitor
GGD West-Brabant)
2. 16% van de ouders van kinderen van 8 t/m 11 jaar vindt 16-17 jaar een
verantwoorde leeftijd voor regelmatig zelfstandig alcoholgebruik.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 14 van 23
Kadernota integrale veiligheid 2013-2016
In hoofdstuk 3.3 prioriteiten, van de kadernota heeft de gemeenteraad als prioriteit 3
benoemd: het alcoholgebruik onder jongeren.
Als lokale doelstellingen voor 2016 zijn genoemd:
•
•
•
•
•
Verder uitbouwen van een integrale samenwerkingsvorm waarbij zowel interne als
externe partners binnen één bepaalde overlegstructuur samenwerken. Versnippering
en verwarring binnen de gemeentelijke organisatie en richting de partners wordt zo
tegengegaan. (dit plan is hiervan een voorbeeld)
Alcoholgebruik door jongeren onder de 18 jaar aanpakken op een preventieve
manier. Eerdere maatregelen, voorlichtingen en interventies moeten worden
geëvalueerd, vernieuwd en opnieuw worden uitgezet op een integrale manier,
waarbij alle benodigde partners worden betrokken. Hierbij wordt, zoals eerder
beschreven, niet alleen ingezet op de jongeren zelf, maar eveneens op de omgeving
(ouders, familie en scholen).
Repressief optreden en bestraffen van het alcoholgebruik door jongeren onder de
18 jaar. Binnen de aangewezen alcoholverbod gebieden is alcoholgebruik voor
iedereen verboden op grond van de APV (optreden door politie en BOA). Daarnaast
het toezicht en de handhaving van alcoholverkoop aan jongeren intensiveren, door
bijvoorbeeld controles uit te voeren bij horecagelegenheden, paracommerciële
organisaties (sportverenigingen e.d.), supermarkten en slijterijen.
Het gezamenlijk met ondernemers preventief en informatief optrekken met betrekking
tot de verhoging van de leeftijdsgrens voor het kopen van alcohol naar 18+. Doel
hiervan is de ondernemer te steunen in de uitleg naar jongeren die voorheen alcohol
mochten kopen maar als gevolg van het aangenomen initiatief wetsvoorstel niet
meer tot ze 18 jaar zijn.
De aanpak van alcohol en jeugd moet een combinatie zijn van preventie en
repressie, waarbij het zwaartepunt ligt bij preventie en repressie als sluitstuk dient.
De wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan voornoemde doelstellingen wordt
geformuleerd in de jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s integrale veiligheid.
3.4 Toezicht en handhaving
Toezicht
Voor het toezicht op de DHW dient de burgemeester een gemeentelijke DHW toezichthouder aan te wijzen. Binnen het district de Baronie (politiedistrict met 11
gemeenten) is een pool van BOA/toezichthouders Drank- en Horecawet opgezet.
De toezichthouder moet een centraal examen hebben afgelegd en een geldige boabevoegdheid hebben binnen Domein I (Openbare ruimte) of Domein II (Milieu en
Welzijn). Om de toezichthouder met succes te kunnen laten deelnemen aan het centrale
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 15 van 23
examen is er een opleiding “Gemeentelijke toezichthouder Drank- en Horecawet”. De
toezichthouders richten zich op onderstaande taken.
Leeftijdsgrenzen
Sluitingstijden en
schenktijden
Bijeenkomsten
Leidinggevenden
Evenementen
Verkoop van alcoholische dranken aan personen jonger dan
18 jaar in de horeca, supermarkten en slijterijen inclusief
sportkantines, evenementen en andere niet-commerciële
horeca.
Sluitingstijden van de horeca, inclusief schenktijden van
sportkantines en andere niet-commerciële horeca en
evenementen.
Bijeenkomsten georganiseerd door paracommerciële
instellingen
Aanwezigheid van leidinggevenden of vereiste persoon bij
horecabedrijf
Alcoholverstrekking bij evenementen
Het aantal toezichthouders dat nodig is hangt af van het aantal controles, het soort
controles, de duur van de controles en de wijze waarop de controles worden
uitgevoerd.
Opgemerkt dient te worden dat de toezichthouderspool van het district de Baronie nieuw
is. (start februari 2014) De praktijk zal moeten uitwijzen of de voorgenomen werkwijze
goed functioneert. Halverwege 2014 wordt een evaluatie uitgevoerd.
Alcohol- en horecasanctiebeleid
In de handhavingsstrategie wordt opgenomen welke overtreding tot welke sanctie leidt.
Een groot deel van de gemeenten in de regio West-Brabant en Brabant-Noord hebben het
Brabants Alcohol- en Horecasanctiebeleid, inclusief de sanctietabel, als beleidsregel
vastgesteld. Dit sanctiebeleid beschrijft de aanpak van overtredingen bij
alcoholverstrekkers. De sanctietabel geeft de sancties aan die bij de overtredingen horen.
Het beleid is opgesteld door de Brabantse werkgroep Drank- en Horecawet.
Binnen de gemeente Geertruidenberg wordt voornoemd alcohol- en horecasanctiebeleid
medio oktober 2014 door de gemeenteraad vastgesteld.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 16 van 23
4.
4.1
Acties Preventie en Handhaving Alcohol
Alcoholpreventie
Regionale uitvoering
Om de doelen en streefpercentages te behalen focust het project Think before you
drink zich op het:
a)
Ondersteunen van gemeenten bij lokale implementatie van de beschikbare
interventies en activiteiten (zie de interventiekoffer op www.thinkbeforeyoudrink .nl).
b)
Volgen van en inspelen op nieuwe en landelijke ontwikkelingen. De
implementatie van de nieuwe Drank- en Horeca Wet is een ontwikkeling die veel
mogelijkheid schept om integraal te werken aan het onderwerp alcohol en jongeren
binnen een gemeente of de wijziging van de verkoopleeftijd van 16 naar 18 jaar.
c)
up-to-date houden van de interventiekoffer.
Integrale aanpak van alcoholgebruik onder jongeren
Effectieve preventie van alcoholproblemen vraagt om een integrale aanpak. Deze
speelt in op de verschillende factoren die schadelijk alcoholgebruik beïnvloeden:
maatschappelijke norm, persoonlijke motivatie, beschikbaarheid van alcohol en
toezicht. Om dat te kunnen realiseren is het belangrijk een uitvoeringsprogramma
samen te stellen waarin zoveel als mogelijk interventies uit de vijf pijlers van een
integrale aanpak (zie handreiking Gezonde Gemeente - Loket Gezond Leven, RIVM)
zijn opgenomen. Think before you drink richt zich op de volgende vijf pijlers:
Pijler 1: fysieke- en sociale omgeving
Pijler 2: voorlichting en educatie
Pijler 3: signalering en advies
Pijler 4: regelgeving en handhaving
Pijler 5: ondersteuning
Welke pijlers worden ingezet, wanneer dat gebeurt en in welke verhouding, is
afhankelijk van de lokale doelstellingen en doelgroepen.
De concrete invulling van Think before you drink wordt beschreven in het Plan van
Aanpak Think before You Drink 2014-2017.
Lokale uitvoering
In dit onderdeel legt de gemeente vast hoe zij op lokaal niveau, tenminste tot medio
2017, het alcoholgebruik onder jongeren gaat terugdringen en waarbij gebruik gemaakt
wordt van de interventies uit de interventiekoffer.
Daarmee wordt in elke gemeente een aantal van de interventies concreet en zichtbaar
op lokaal niveau. Think before you drink adviseert de gemeenten daarbij in te zetten op
een integrale aanpak van alcoholgebruik onder jongeren, de plannen aan te laten
sluiten bij de nota Lokaal gezondheidsbeleid van de gemeente (om lokale borging te
garanderen) en bij de doelen van Think before you drink.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 17 van 23
De gemeente Geertruidenberg heeft al sinds een aantal jaar een werkgroep
genotmiddelen. In de werkgroep genotmiddelen werkt de gemeente Geertruidenberg
samen met een jongerenwerker, een docent van het Dongemond College, een
directeur van een basisschool (namens het directieberaad primair onderwijs), de
operationeel chef van politieteam Geertruidenberg, een preventiewerker van NovadicKentron en een medewerker van de GGD West-Brabant.
De gemeente heeft een plan van aanpak opgesteld met als doel vermindering van
alcoholgebruik onder de 16 jaar en het voorkomen van overmatig alcoholgebruik bij de
jeugd van 16+.
In de lokale gezondheidsnota van de gemeente Geertruidenberg is opgenomen dat de
gemeente het preventieproject Bavo (van Basisonderwijs naar Voortgezet onderwijs)
continueert. Dit project is al jaren succesvol uitgevoerd op alle 9 basisscholen in
Geertruidenberg. Naast het Bavo project continueert de gemeente ook de volgende
activiteiten van de werkgroep genotmiddelen:
- Alcoholvrij carnaval;
- De Bar- en EHBO-trainingen;
- Polsbandjes bij evenementen;
- Voorlichting van Novadic-Kentron via het jongerenwerk;
- Het alcoholverbod op bepaalde plaatsen binnen de gemeente Geertruidenberg zoals
ook in het centrum van Raamsdonksveer;
- De HALT-afdoening.
Daarnaast kiest de gemeente voor de volgende aanvullende activiteiten, zoals
vastgesteld in de lokale gezondheidsnota van de gemeente Geertruidenberg :
1.
extra PR in de gemeente rondom de acties van Think before you drink
waaronder een promotiefilm op het Dongemondcollege door mevrouw Willy
van Schie;
2.
enkele sleutelfiguren, zoals de wethouder volksgezondheid, een homeparty
rondom alcohol en opvoeding laten organiseren voor bevriende ouders en
ouders uit de buurt. Het voorgezet onderwijs wil tijdens ouderavonden
aandacht voor alcohol, opvoeding en homeparty’s;
3.
aan de invoering van de nieuwe Drank- en Horecawet nadrukkelijk de
preventie koppelen en komen tot één gemeentebrede alcoholaanpak;
4.
samen met het voortgezet Onderwijs, Novadic-Kentron en GGD de GRAS
(gokken, roken, Alcohol & Soft drugs) herontwikkelen en invoeren.
5.
gerichte inzet van de blaastest;
6.
het CJG betrekken bij de werkgroep Genotmiddelen. Het CJG heeft zelf
aangegeven actief mee te willen werken aan een preventief alcohol- en
drugsbeleid;
7.
het ondersteunen van sportverenigingen bij hun alcoholbeleid. Zoals
herkenbaar een bordje ophangen met daarop de huisregels vermeld, informatie
verstrekken ‘hoe verantwoord alcohol schenken binnen een sportclub’;
8.
samen met evenementenvergunning lijst met preventieacties think before you
drink meesturen naar evenementenorganisaties.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 18 van 23
4.2 Handhaving
De gemeente Geertruidenberg beschikt niet over eigen (opgeleide)
BOA/toezichthouders-capaciteit ten behoeve van het toezicht en de handhaving op de
Drank- en Horecawet. Om toch te voorzien in toezichtcapaciteit is de oplossing
gevonden in het vormen van een toezichthouderspool. Binnen het politiedistrict de
Baronie, waar 11 gemeenten van deel uitmaken.
De aanleiding tot samenwerking in een gemeenschappelijke pool is de relatieve
kwetsbaarheid in kennis en fysieke inzetbaarheid bij gemeenten afzonderlijk. Door de
schaalgrote te verhogen beogen de participerende gemeenten elkaar bij te kunn en
staan. Het gaat dan niet alleen om bijstand in geval van krapte maar om structurele
ondersteuning op basis van onderlinge solidariteit en vooraf vastgelegde financiële
afspraken. Vooralsnog zal de samenwerking alleen zien op de Drank en Horecawet
met een mogelijke uitbreiding naar andere taken onder uitdrukkelijke goedkeuring van
de Toezichthouder (de hoofdofficier van justitie van het parket Zeeland-West-Brabant)
en Direct Toezichthouder (de politiechef van de regionale eenheid Zeeland -WestBrabant).
Om de samenwerking goed te regelen zijn een aantal formele documenten opgesteld.
Een samenwerkingsovereenkomst vormt de feitelijke uitwerking hiervan. In deze
overeenkomst zijn de feitelijke uitwerking en de afspraken die de participerende
gemeenten onderling maken vastgelegd. Hier vallen ook financiële afspraken onder.
Het BOA-convenant ziet op de nadere uitwerking van de juridische bevoegdheden van
de BOA’s en hun relatie onderling tezamen met de participerende gemeenten, de
politie en het Openbaar Ministerie. Daarnaast moeten de BOA’s/toezichthouders
formeel worden aangewezen.
Door het college is besloten dat in 2013-2014 het extra budget wat is toegekend voor
de BOA deels wordt ingezet voor het toezicht op de naleving van de Drank - en
Horecawet.
De samenwerkingsovereenkomst is aangegaan voor een periode van 5 jaar.
Gedurende die periode geldt een afnameverplichting van 130 uur die bij het aangaan
van de overeenkomst is opgegeven.
Met het beheer van de pool zullen afspraken worden gemaakt over de inz et van de
toezichthouders. Daarbij zal rekening worden gehouden met:









het beschikbare budget;
het tijdsbestek per controle; (product)
categorie inrichting; (restaurant, café, sportkantine, spupermarkt, slijterij;
de hotspots;
piekmomenten;
de verdeling over de kernen;
evenredige verdeling over de evenementen;
hercontroles;
reservecapaciteit t.b.v. incidentele inzet.
Aangezien de pool nieuw is ten tijde van het opstellen van dit plan, kan nu nog weinig
vermeld worden over de uitvoering gedurende de looptijd van dit plan. Daarnaast is het
handig om enige mate van flexibiliteit te brengen in het toezicht. Op basis van
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 19 van 23
opgedane ervaringen en verandering van trends en ontwikkelingen moet voldoende
speelruimte overblijven om het toezicht effectief en efficiënt in te zetten.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 20 van 23
5.
5.1
Resultaten
Alcoholpreventie
Regionale resultaten;
De hoofddoelstellingen van Think before you drink zijn vertaald in een aantal
resultaten.
a)
De leeftijd waarop jongeren hun eerste glas alcohol drinken is in West -Brabant
gedaald tot de volgende percentages:
jonger dan 12 jaar: 1% (2%)in 2011
12-13 jaar: 5% (11% in 2011)
14-15 jaar: 8% (11% in 2011)
16-18 jaar: 50% (schatting, geen cijfers uit 2011)
b)
Het percentage 12-15-jarigen in West-Brabant dat recent alcohol heeft
gedronken (in de afgelopen 4 weken) is gedaald tot 11% in 2015 (16% in 2011).
c)
Het percentage 16-18-jarigen in West-Brabant dat recent alcohol heeft
gedronken (in de afgelopen 4 weken), is gedaald naar 50% in 2015 (78% in 2011)
d)
Het percentage jongeren in West-Brabant dat recent dronken of aangeschoten
is geweest (in de afgelopen 4 weken), is gedaald tot de volgende percentages:
12-15 jarigen: 1% (4% in 2011)
16-18 jarigen: 15% (36% in 2011)
e)
Het percentage binge-drinkers in West-Brabant (in de afgelopen 4 weken bij één
gelegenheid 5 glazen alcohol of meer gedronken), is gedaald tot de volgende
percentages:
12-15 jarigen 2% (8% in 2011)
16-18 jarigen 22% (55%in 2011)
f)
Het aantal coma-zuipers in West-Brabant (volgens rapportage van de 3
ziekenhuizen in West-Brabant) is gedaald tot 15 in 2015 (27 in 2012).
Eind 2015 wordt opnieuw de GGD jongerenmonitor afgenomen. Dit betekent dat medio
2016 zicht komt op het al dan niet behalen van de bovenstaande resultaten.
Lokale resultaten:
De gemeente Geertruidenberg heeft geen cijfermatige doelstellingen opgesteld. Het
alcoholgebruik van jongeren is van veel meer zaken afhankelijk dan alleen van
gemeentelijk beleid.
5.2
Handhaving
a) het nalevingspercentage in 2018 is minimaal 60%
b) In de periode tot en met 2018 zijn alle supermarkten en slijterijen bezocht door de
toezichthouder(s)
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 21 van 23
c) In de periode tot en met 2018 zijn alle grote publieks evenementen in onze gemeente
bezocht door de toezichthouder(s)
Zie ook opmerking paragraaf 3.4. E.e.a. is sterk afhankelijk van de ontwikkeling van de
districtelijke toezichthouderspool.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 22 van 23
6. Overige zaken
6.1 Verordening paracommercie
De gemeente had de verplichting om voor 1 januari 2014 een verordening
paracommercie vast te stellen. Op 19 december 2013 heeft de gemeenteraad van de
gemeente Geertruidenberg besloten dat het een paracommercieel rechtspersoon zie
zicht richt op activiteiten van sportieve aard uitsluitend is toegestaan alcoholhoudende
drank te verstrekken op:





maandag tot en met vrijdag tussen 16:00 uur en 0:00 uur;
zaterdag tussen 13:00 uur en 20:00 uur;
zondag tussen 12.00 uur en 20.00 uur;
Overige paracommerciële rechtspersonen kunnen, onverminderd artikel 2:29 van de
Algemene plaatselijke verordening Geertruidenberg 2013, alcoholhoudende drank
uitsluitend verstrekken vanaf 12.00 uur tot uiterlijk 0.00 uur ten tijde van een activiteit
die wordt uitgeoefend in verband met de statutaire doelen van de rechtspersoon;
Een paracommercieel rechtspersoon verstrekt geen alcoholhoudende drank tijdens
bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die gericht zijn op personen
welke niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon
betrokken zijn, als dit zou leiden tot oneerlijke mededinging.
De verordening paracommercie is ingevoegd als onderdeel C van de Horecanota
gemeente Geertruidenberg.
6.2 Financiën
Voor 2014 komt het handhavingsbudget van de Drank- en Horecawet BOA voort uit de
extra toegekende middelen voor het BOA toezicht 2013-2014. Voor 2015 ev. is in de
Kadernota 2015 een budget opgenomen van € 13.000,- per jaar.
6.3 Evaluatie
In hoofdstuk 1 staat vermeldt dat dit preventie- en handhavingsplan in de toekomst een
plaats moet krijgen in het lokaal gezondheidsbeleid en het integraal veiligheidsbeleid.
Dit is voor de gemeente nu ook al het geval. Bij het opstellen van nieuwe, voornoemde
nota’s, zal hiermee rekening worden gehouden. Wel zal dit plan halverwege 201 7
geëvalueerd worden en de uitkomsten worden meegenomen in de nieuwe nota’s. Het
resultaat zal jaarlijks worden opgenomen in het handhavingsverslag gemeente
Geertruidenberg.
6.4 Looptijd
De looptijd van dit Preventie- en handhavingsplan Alcohol gemeente Geertruidenberg
2014-2018 is vier jaar. Dit plan kan echter tussentijds worden aangepast.
Handhaving- en preventieplan alcohol
gemeente Geertruidenberg
pagina 23 van 23
6.5 Citeertitel
Preventie- en handhavingsplan Alcohol gemeente Geertruidenberg 2014-2018
Literatuur
Babor, T., e.a. (2010). Alcohol: no ordinary commodity. Research and public policy.
Second Edition. Oxford: Oxford University Press. Utrecht: Nederlands Instituut voor
Alcoholbeleid (STAP)
Franken, F. & Selten, E. (2013). Alcoholverstrekking aan jongeren onder de 16 jaar:
Nalevingsonderzoek regio West-Brabant.
Heppe, E.C.M., & Y.W. Theunis (2013). Think before you drink: rapportage nameting
regionaal alcoholproject. Breda: GGD West-Brabant.
Holder, H.D. (1999). Alcohol and the community. A systems approach to prevention.
Cambridge: Cambridge University Press.
Mulder, J., Bovens, R., Franken, F., & Sannen, A. (2013). Proces in uitvoering. Een
zoektocht naar de operationalisatie van cruciale procesfactoren in de uitvoering van
regionale alcoholprojecten. Utrecht: Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP).
Reynolds, R.I. (2003). Building confidence in our communities. London: London Drug
Policy Forum.
Kadernota Integraal Veiligheidsbeleid 2013-2016 gemeenten Geertruidenberg en
Drimmelen (2013)
Lokaal gezondheidsbeleid gemeente Geertruidenberg 2013 – 2016 (2013)

Download Report