1 SCHOOLTAALWOORDEN 1 WOORD BETEKENIS/SYNONIEM ANTONIEM STAMVERWANTE WOORDEN balanceren (ww) balanceerde gebalanceerd zich in evenwicht hou-den Balans balanceerkunst collaboreren (ww) collaboreerde gecollaboreerd samenwerken (met de vijand) Collaboratie collaborateur de impuls (zn) de impulsen prikkel, aanmoediging VASTE WOORDVERBINDINGEN balanceren op de rand van (een mislukking, een faillissement) Impulsief impulsiviteit onder impuls van een nieuwe impuls krijgen in een impuls, impulsief handelen Interpretatie Interpretatief Interpreteerbaar Interpretator interpretatrice Interpretatieverschil Interpretatiekader interpretatieruimte interpreteren (ww) interpreteerde geïnterpreteerd 1. verklaren, uitleggen 2. vertolken (bv. van muziek) de lacune (zn) de lacunes holte, hiaat de mimiek (zn) gelaatsuitdrukking gebarenkunst mimisch mimekunst de paradox (zn) de paradoxen schijnbare tegenspraak paradoxaal het klinkt paradoxaal de promotie (zn) de promoties 1. verhogen in rang 2. bevorderen van verkoop promoveren promotie maken resulteren (ww) resulteerde geresulteerd volgen uit de gezamenlijke werking van een aantal krachten of factoren resultaat resulteren in resulteren uit de rubriek (zn) de rubrieken vaste afdeling in een krant, tijdschrift enz. rubriceren in rubrieken verdelen, onder-brengen een lacune in de wetgeving degradatie 1 1.1 VUL HET JUISTE SCHOOLTAALWOORD IN. 1. Iemands ... kan veel prijsgeven of juist verhullen: een gulle lach met pretoogjes zegt iets anders dan een 'pokerface'. mimiek 2. Eens te meer zien we dat met het ... van onderzoeksresultaten van een enquête enige voorzichtigheid geboden is. interpreteren 3. In België staat nog niet veel op papier over beïnvloeding van het publiek door politici, constateert Van Raemdonck. Haar boek is een poging die ... te vullen. lacune 4. ‘Toekijken, ... of verzet plegen: wat men deed tijdens de Tweede Wereldoorlog was zelden een bewuste politieke of morele keuze, en des te vaker gewoon toeval’, aldus historicus Chris van der Heijden in zijn boek Grijs verleden. collaboreren 5. Het besturen en beheersen van ondernemingen is vaak een ... tussen risico’s en uitdagingen. balanceren 6. Alles wordt overal steeds meer hetzelfde, maar op iedere plaats neemt de verscheidenheid toe. Die ... heet mondialisering. paradox 7. In de ... Onderwijs vindt u naast educatief materiaal ook veel informatie over onderwijs voor docenten, ouders en leerlingen. rubriek 8. Ik ben van mening dat het sluiten van deze site een groot verlies is voor de ... van de sport. promotie 9. Europarlementariërs: Nieuw verdrag moet ... in efficiënt en besluitvaardig Europa. resulteren 10. Om de haperende economie van de regio een stevige ... te geven, is een strategie ontwikkeld die inzet op internationale handel en kennisindustrie. impuls 2 1.2 MAAK MET DE 'VERWANTE WOORDEN' EEN ZIN VAN MINIMUM ACHT WOORDEN. DE BETEKENIS VAN HET WOORD MOET BLIJKEN UIT DE ZIN. Impulsiviteit Haar impulsiviteit bracht haar meer dan eens in de problemen; ze reageerde altijd voor ze nadacht. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Interpreteerbaar Door de vage omschrijving van de akkoorden waren bepaalde passages op verschillende manieren interpreteerbaar. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Paradoxaal Hoe paradoxaal het ook klinkt: je moet veel lezen om goed te kunnen schrijven. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Rubriceren Na het rubriceren van alle producten werd het inventariseren van de stock een lachertje. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Mimisch Die leraar is zeer mimisch: je weet onmiddellijk hoe laat het is als hij naar je kijkt. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Collaborateur Veel vrouwelijke collaborateurs werden na de oorlog kaalgeschoren omdat ze met de vijand aangepapt hadden. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Promoveren OH Leuven promoveerde vorig jaar van tweede naar eerste klasse. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3 2 SCHOOLTAALWOORDEN 2 WOORD BETEKENIS/SYNONIEM ANTONIEM STAMVERWANTE WOORDEN concreet abstractie abstraheren abstractievermogen VASTE WOORDVERBINDINGEN abstract (bn) niet als vorm voorstelbaar de affectie (zn) affecties genegenheid, liefde affectief affectiviteit affectieve woorden de allegorie (zn) allegorieën idee of abstract begrip dat door een aantal samenhangende beelden als een fysische werkelijkheid wordt voorgesteld allegorisch een allegorisch schilderij allegorische poëzie de conjunctuur tijdsomstandigheden die van (zn) invloed zijn op de economie conjunctureel opgaande, dalende conjunctuur hoogconjunctuur, laagconjunctuur de conventie (zn) conventies 1. regels voor maatschappelijke omgang 2. gewoontes conventioneel sociale conventies conventionele wapens floreren (ww) floreerde gefloreerd 1. bloeien 2. pronken flora floraliën de zwarte handel floreert de intertekstualiteit (zn) verwevenheid van (literaire) teksten intertekstueel intertekstuele verwijzing recupereren (ww) recupereerde gerecupereerd 1. herstellen van een inspanning 2. terugwinnen recuperatie recuperatievermogen tanen (ww) taande getaand 1. verzwakken, afnemen 2. vaalgeel kleuren de wetmatigheid (zn) wetmatigheden in overeenstemming met de wetten van de wetenschap zijn roem begint te tanen een getaande huid wetmatig 4 2.1 PLAATS DE WOORDEN TERUG IN DE JUISTE CONTEXT. JE VINDT ZE ALLEMAAL IN HET KADER HIERBOVEN. SOMMIGE WOORDEN MOETEN TWEEMAAL INGEVULD WORDEN. 1. Het volkstoneel, dat al bij de Grieken ..., en ook in de middeleeuwen bijzonder populair was, beleefde een nieuwe ... in het werk van de Italiaan Dario Fo. floreerde hoogconjunctuur 2. In de 20ste-21ste eeuw verwerpen veel theaterauteurs zowel maatschappelijke ... als theater... conventies theaterconventies 3. En zo is de cirkel rond: popart ... gebruiksvoorwerpen uit de dagelijkse realiteit, en wordt op haar beurt ... door de reclame. recupereert gerecupereerd 4. Een dergelijke tekst, waarin een idee of een ... begrip door een aantal samenhangende beelden als een fysische werkelijkheid wordt voorgesteld, noemen we een ... abstract allegorie 5. Zijn ... voor het meisje Regine wordt de grond ingeslagen - ze is zijn halfzus, het resultaat van een van de vele escapades van zijn vader. affectie 6. Met de lente in aantocht is de aandacht voor vitamines bij de meeste Vlamingen ... tanende 7. Wanneer teksten op die manier met elkaar verweven zijn, spreken we van ... intertekstualiteit 5 3 SCHOOLTAALWOORDEN 3 WOORD BETEKENIS/SYNONIEM de alliantie (zn) allianties samenwerkingsverband artistiek (bn) kunstzinnig kunstwaarde hebben de bourgeois (zn) 1. iemand uit de middenklasse 2. bekrompen burger, kleinburgerlijk deserteren (ww) deserteerde is gedeserteerd 1. zich aan dienstplicht onttrekken 2. zich uit de voeten maken ANTONIEM STAMVERWANTE WOORDEN VASTE WOORDVERBINDINGEN een alliantie aangaan een strategische alliantie artiest een artistieke leider bourgeoisie deserteur desertie 1. doen doorgroeien op 2. baseren de ent op een wilde stam enten de film is geënt op een boek van Brusselmans interpreteren verklaren, uitleggen interpretatie interpretatief interpreteerbaar de interpretatie van een boek naïef (bn) eenvoudig, ongekunsteld, 'onnozel' naïeveling naïviteit een naïeve opmerking de ovatie (zn) ovaties enthousiaste toejuiching parafraseren (ww) parafraseerde geparafraseerd met eigen woorden omschrijven parafrase een parafrase van iets geven iets in ruimte of tijd plaatsen situatie situationeel situering waar is het verhaal gesitueerd? in welke eeuw is het verhaal gesitueerd? enten (ww) entte heeft/is geënt situeren een staande ovatie 6 3.1 VUL VOLGENDE ZINNEN AAN MET EEN WOORD UIT DE WOORDENBANK. ELKE 'WOORDFAMILIE' KOMT TWEEMAAL VOOR, AL OF NIET IN DEZELFDE VORM. 1. Of van een programma over cultuur kan worden verwacht dat het van hoogwaardig ... gehalte is, hangt samen met, onder andere, de kwaliteit en de originaliteit van het ingediende plan voor dat programma. artistiek 2. Een groep van 280 Congolese militairen verlaat eerder dan gepland een militair trainingskamp in België. Aanleiding is de ... van twaalf officieren uit de groep. desertie 3. Dj. DataStream is een eigenzinnige ... in de digitale muziekwereld: met veel aandacht probeert hij eens iets anders te maken dan men uit de top 40 gewend is, met name een mix van Trance, Hardcore en Drum & Base. artiest 4. De termen 'burgerij' of'...' zijn vandaag de dag vaak pejoratief: ze hebben een negatieve klank die een oneerlijke verdeling van de welvaart of een oppervlakkige, materialistische levensstijl aanduidt. Bovendien werd in Vlaanderen, waar de burgerij verfranst was, en dus vervreemd van het gewone volk, soms synoniem van 'franskiljon'. bourgeoisie, bourgeois 5. Hij geeft oplossingen voor het fileprobleem, wars van conservatisme, maar wel ... op de bestaande infrastructuur. geënt 6. Een ... is een stijlfiguur waarbij een bestaande tekst door middel van een andere tekst wordt naverteld. parafrase 7. Softwaregigant Microsoft, hardwareproducenten Intel en Nvidia en diverse andere bedrijven zullen binnenkort een ... aankondigen die ontwikkelaars weer terug naar de pc moeten lokken. alliantie 8. De term ‘…kunst' verwijst niet naar een specifieke kunststroming of een bepaalde stijl, maar is een verzamelnaam voor het oeuvre van een groot aantal kunstenaars verspreid over de hele wereld. Ze hebben één ding gemeen: zij zijn geen professionele kunstenaars en behoren niet tot officiële kunstwereld. naïeve 9. Hoewel het ministerie van Defensie zegt geen gegevens bij te houden over het aantal Britse militairen dat ..., meldde een Labourparlementslid gisteren dat het aantal in drie jaar zeker verdrievoudigd is. deserteert 10. Planten kunnen vegetatief vermeerderd worden door .... Hierbij wordt een deel van een plant vastgemaakt op een deel van een andere plant (de onderstam). enten 11. Een ... is een verdrag tussen staten, zakenpartners of individuen, omwille van een gemeenschappelijk voordeel. alliantie 7 12. Om de onderzoeksopzet te verduidelijken, geef ik eerst een ... van het onderzoek binnen het ruimer onderzoeksdoel, en schets ik kort de al doorlopen onderzoeksfasen. situering 13. Wat het boek zo apart maakt is de stijl. De hoofdpersoon komt over als een kind, en je denkt steeds och jongen, als dat maar goed gaat. In zijn ... is hij zo kwetsbaar maar juist daardoor ook zo onweerstaanbaar. naïviteit 14. De voorstelling van het laatste ballet van Maurice Béjart, Le tour du monde en 80 minutes, werd door de 1700 toeschouwers onthaald op een staande .... ovatie 15. In Amersfoort is het concert van Johan Heesters even voor 21 u. begonnen. Bij het begin ervan kreeg hij een ... applaus. ovationeel 16. Bronvermelding is ook noodzakelijk als u een gedeelte van een tekst ... , en mag alleen achterwege gelaten worden als het gaat om feiten en meningen die gemeengoed geworden zijn. parafraseert 17. E-democratie is te ... in de ruimere context van e-governance en wordt vaak in één adem genoemd met e-government. situeren Er ontbreekt een komma in de wet! Een kleine komma maakt een wereld van verschil BRUSSEL Een vergeten komma in de wet over de rechtsple- gingsvergoeding maakt voor de rechtzoekenden een wereld van verschil. De politiek grijpt in. Van onze redacteur Filip Verhoest Het lijkt een Belgenmop, maar het is pijnlijke werkelijkheid. Omdat er een komma ontbreekt in de wet over de rechtsplegingsvergoeding, betaalt een verliezer van een proces in sommige gevallen 1200 euro in plaats van het ‘sociale tarief’ van 75 euro. Bijkomend element: de fout staat alleen in de Nederlandse tekst. In Franstalig België is er geen vuiltje aan de lucht. uit De Standaard 8