Download presentatie

Klasbetrokkenheid bij jongens en meisjes
bij de start van het secundair onderwijs:
de cruciale rol van leerkrachtstijl
Sofie Lietaert
Debora Roorda
Bieke De Fraine
Karine Verschueren
Ferre Laevers
Centrum voor Onderwijseffectiviteit en –evaluatie
Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs
Samenwerking
KU Leuven, VUB,
Ugent
SBO-Project van
4 jaar
Uitgangspunt :
onderpresteren
van jongens en
mogelijke
remedies
-
5 onderzoeksperspectieven:
- (gender)identiteit
- Macho-attitudes en –cultuur
Leerkracht-leerling relaties/interacties
- Leerlingbetrokkenheid
- Zelfregulerend leren
Steekproef:
59 Vlaamse
scholen
- 6 scholen
- 380 leerlingen
1
Betrokkenheid
Betrokkenheid
Leerkrachtstijl
Betrokkenheid in klas en school
< Fredricks, Blumenfeld & Paris (2004)
• Gedragsmatige betrokkenheid
o
Initiatief en participatie
• Inspanning, volharding, concentratie, aandacht, vragen stellen,
discussiëren
Houding, gedrag
• Emotionele betrokkenheid
o Interesse en plezier
o Waarde hechten aan school
o Zich thuis voelen op school
• Cognitieve betrokkenheid
o Doeloriëntering
o Zelfregulerend leren
o
2
Leerkrachtstijl
• Vanuit zelfdeterminatietheorie (Ryan & Deci, 2000)
1.
Structuur bieden (< nood aan competentie)
Duidelijke verwachtingen en doelen communiceren, feedback
2.
Autonomie ondersteunen (< nood aan autonomie)
Keuzes laten aan leerlingen, initiatief stimuleren
3.
Affectieve ondersteuning (< nood aan verbondenheid)
Inleving in de leerling, warmte, zorg
Leerlingpercepties van leerkrachtstijl
Autonomieondersteuning
Structuur
Affectieve ondersteuning
>
Vansteenkiste et al. (2009); Vansteenkiste et al. (2012);
Oelsner et al. (2011); Soenens et al. (2012)
3
Rol van leerkrachtstijl bij de
betrokkenheid van jongens en meisjes
Autonomieondersteuning
Suldo et al., 2009;
van de gaer et al.,
2008; Geist &
King, 2008
Structuur bieden
Gerichte, positieve
feedback, haalbare
verwachtingen
Keuze, interessante
activiteiten, actieve
participatie
Geen geslachtsverschillen:
Lam et al. (2012), Tucker et al. (2002),
Hafen et al. (2012)
Suldo et al., 2009; Geist
& King, 2008; Katz et al.,
2006
Roorda et al., 2009
Suldo et al., 2009
Oog hebben voor de
emotionele toestand
van leerlingen
Beschermende rol
van een positieve
affectieve relatie
Affectieve
ondersteuning
Voorgaand onderzoek
• Geslachtsverschillen in (de perceptie) van leerkrachtstijl
onderbelicht
• Geen duidelijkheid over de differentiële rol van
leerkrachtstijl voor de betrokkenheid van jongens versus
die van meisjes (< reviewstudie Stroet et al., 2013)
• Leerkrachtstijl zelden gebruikt als mediator tussen
geslacht en betrokkenheid
4
Onderzoeksvragen (1)
Gedragsmatige
betrokkenheid
tijdens de lessen
Nederlands
>?
Leerkrachtstijl
tijdens de lessen Nederlands:
Autonomieondersteuning
Structuur
Affectieve ondersteuning
Onderzoeksvragen (2)
• Welke leerkrachtstijldimensies kunnen de relatie tussen
geslacht en de gedragsmatige betrokkenheid van
leerlingen verklaren?
Leerkrachtstijl
?
Geslacht
(?) ?
Gedragsmatige
betrokkenheid
5
Onderzoeksvragen (3)
• Doet leerkrachtstijl er meer toe voor de betrokkenheid van
jongens versus die van meisjes? Zo ja, voor welke
leerkrachtstijldimensies (autonomie, structuur, affectieve
ondersteuning) is dit dan het geval?
Leerkrachtstijl
?
Gedragsmatige
betrokkenheid
Gedragsmatige
betrokkenheid
Data
• Eerste jaar secundair onderwijs in Vlaanderen
• 6 scholen
• 385 leerlingen en hun leerkrachten Nederlands
(vragenlijsten)
o In 3 van deze 6 scholen: 156 leerlingen geobserveerd
tijdens de lessen Nederlands
6
Meetinstrument leerkrachtstijl
• Afgeleid van de Teacher As Social Context (TASC-Q; Belmont et al.,
5pt likert schaal
• Leerlingperceptie voor Nederlands
1988; Nederlandse vertaling: Sierens et al., 2009),
• CFA: χ² (101) = 354.36, p<.001; CFI: .91; TLI: .89;
RMSEA: .08; SRMR: .05
o Autonomie ondersteunen (6 items), α = .83
o Structuur bieden (5 items), α = .78
o Affectieve ondersteuning (5 items), α = .86
Meetinstrumenten voor
gedragsmatige betrokkenheid
Leerlingperspectief
Leerkrachtperspectief
Observatorperspectief
Coöperatieve participatie
schaal van Teacher Rating
Scale for School
Adjustment
(TRSSA; Ladd, 1992;
Valiente et al., 2012)
Coöperatieve participatie
schaal van Teacher Rating
Scale for School
Adjustment
(TRSSA; Ladd, 1992;
Doumen et al., 2012)
Leuvense
betrokkenheidschaal
(Laevers et al., 1994;
Doumen et al., 2012)
N = 385
N = 239
N = 156
3pt Likert schaal
3pt Likert schaal
5-punten schaal
α = .83
α = .87
IRR: ρICC = .91
7
Correlaties en geslachtsverschillen
Meisjes
Jongens
1. Autonomie-
N = 163
N = 227
ondersteuning
M = 3.95
M = 3.58
SD = .66
SD = .76
N = 161
N = 227
M = 3.84
M = 3.40
SD = .70
SD = .77
3. Affectieve
N = 162
N = 227
ondersteuning
M = 3.44
M = 3.02
2. Structuur
SD = .74
SD = .83
4. Betrokkenheid
N = 160
N = 225
(leerlingperspectief)
M = 2.67
M = 2.46
SD = .30
SD = .46
5. Betrokkenheid
N = 93
N= 146
(leerkrachtperspectief)
M = 2.68
M = 2.50
SD = .38
SD = .46
6. Betrokkenheid
N = 59
N = 97
(observatorperspectief)
M = 2.61
M = 2.40
SD = .53
SD = .48
t
-5.02***
-5.77***
1
-
2
3
4
5
6
.71**
.58**
.54**
.28**
.30**
-
.59**
.49**
.27**
.32**
-
.49**
.22**
.16
-
.39**
.34**
-
.33**
-5.24***
-4.99***
-3.13**
-2.59*
-
Verklarende rol van leerkrachtstijl: mediatieanalyses
Autonomieondersteuning
.25***
.39**.
.69***
Geslacht
.28***
.15.
Structuur
.807***.
Gedragsmatige
betrokkenheid
(GB)
Leerlingperspectief
GB
.477**. Leerkrachtperspectief
GB
.55***
.56***
.26***
Affectieve
ondersteuning
.24**
.434**.
Observatorperspectief
GB
.20*** (.12*)
Model fit: χ² (8) = 10.662; p = .222; RMSEA = .028; CFI = .996
*p<.05, **p<.01, ***p < .001.
8
Differentiële rol van leerkrachtstijl:
multi groep analyses
Leerlingperspectief
GB
Autonomieondersteuning
Gedragsmatige
betrokkenheid
(GB)
Structuur
Leerkrachtperspectief
GB
Affectieve
ondersteuning
Observatorperspectief
GB
Differentiële rol van leerkrachtstijl:
multi groep analyses
Autonomieondersteuning
.51***
.
.65***
.
.53***
.
Structuur
Affectieve
ondersteuning
Autonomieondersteuning
.59***
.
.76***
.
.61***
.
Structuur
Affectieve
ondersteuning
.75***
.
.50***
.
.16*.
Gedragsmatige
betrokkenheid
(GB)
.23***
.
.19*.
.44*** Leerkrachtperspectief
.
GB
.47***
.
.85***
.
.18.
Gedragsmatige
betrokkenheid
(GB)
.28***
.
Leerlingpersepectief
GB
Observatorperspectief
GB
Leerlingperspectief
GB
.42*** Leerkrachtperspectief
.
GB
.35***
.
Observatorperspectief
GB
Model fit: χ² (22) = 20.272; p = .566; RMSEA = .000; CFI = 1.00
*p<.05, **p<.01, ***p < .001.
9
Conclusies (1)
• Meisjes hebben een hogere gedragsmatige betrokkenheid dan
jongens (vanuit leerling-, leerkracht- en observatorperspectief).
• Meisjes hebben een hogere perceptie van leerkrachtstijl
(autonomieondersteuning, structuur en affectieve
ondersteuning) dan jongens
o
o
o
In lijn met voorgaand onderzoek (Lam et al., 2012; Marks,
2000; Roorda, et al., 2011; Wang & Eccles, 2012)
Onderwijs te vrouwelijk voor de interesses van jongens
(Brozo, 2002)?
Hebben leerkrachten echt een ander soort interacties met
jongens dan met meisjes (Meece et al., 2006; Younger et al.,
1999)?
Conclusies (2)
• Geslachtsverschillen in de perceptie van leerkrachtstijl
verklaren (gedeeltelijk) de geslachtsverschillen in
gedragsmatige betrokkenheid.
• Autonomieondersteuning en affectieve ondersteuning zijn
significante mediatoren
o
Overeenkomstig met Skinner & Belmont (1993), Tucker et al. (2002),
Jang et al. (2010)
• Autonomieondersteuning kan de genderkloof in
betrokkenheid overbruggen (differentiële rol)
o
Verklaring (< Williams et al., 2002): meisjes kunnen meer moeite doen
voor saaie en betekenisloze taken dan jongens
rol van motivatie die voorafgaat aan betrokkenheid tijdens de les?
10
Beperkingen
o
o
Kleine steekproef
Beperking tot gedragsmatige betrokkenheid
• Verder testen voor emotionele en cognitieve betrokkenheid
o
Alleen voor Nederlands
• Interessant om Nederlands en wiskunde te vergelijken
o
Alleen leerlingperceptie voor leerkrachtstijl
• Aanvullen met observaties
Perspectieven
• Bewustwording van de genderkloof
o
Reflectie: Welke jongens (en meisjes) zijn minder betrokken en
zien mij als leerkracht als minder ondersteunend?
• “Ondersteun de autonomie van jongens” als praktijksuggestie?
Voorzichtig zijn:
o
o
Richting van de bevindingen? Betrokkenheid kan ook leerkrachtstijl
beïnvloeden.
Projectie van verwachtingen (“enkel jongens hebben nood aan…”) kan
specifiek genderstereotiep gedrag veroorzaken
• Belangrijk om autonomieondersteunend te zijn voor de hele klas en
ervan bewust te zijn dat dit doorgaans vooral voor jongens van belang
kan zijn voor hun betrokkenheid.
11
[email protected]
12

Download Report