Workshop epidurale/spinale pijnbestrijding Eric de Roode Verpleegkundig specialist anesthesie E-nursing Agenda • • • • • Inleiding Epiduraal/spinaal Indicaties Contra-indicaties Verwijderen katheter • Praktijk Doelstelling • Het eigen maken van de theorie omtrent de epidurale/spinale pijnbestrijding • Extra achtergronden m.b.t. epiduraal/spinaal analgesie • Het leren verwijderen van katheters door verpleegkundigen Voordelen goede pijnbestrijding • Betere pijnstilling met LA dan andere methodes • Reductie complicaties (o.a. misselijkheid en braken, trombose, longontstekingen) • Snellere mobilisatie, herstel • Sneller eten en drinken • Verkorten ligduur • Verhoging comfort van de patiënt • Reductie chronisch pijnsyndroom Spraakverwarring……… • Spinale pijnbestrijding = verzamelnaam intrathecale en epidurale pijnbestrijding • Intrathecale pijnbestrijding wordt vaak aangeduid als spinale pijnbestrijding. (m.a.w. spinaal = intrathecaal) Anatomie??? Pijnprikkel en blokkades Achterwortel en perifere zenuwen • Spinaal • Epiduraal Contra-indicaties • Infectie op de prikplaats (zelden) • Storing in de bloedstolling (thrombocyten < 50, bijv. bij het HELLP-syndroom) • Heparine (continu) / fraxiparine gebruik i.c.m andere antistolling (bijv. ascal) • Coumarinederivaten • Ondervulling • Anatomische afwijkingen Anatomie spinaal Spinaal • Anatomie • Werking en toepassing Werking en toepassing • L2-L3 of L3-L4 • Werkingsduur: afhankelijk van ingreep articaïne, bupivacaïne, morfine. • Toepassing: chirurgie onder navelniveau. • Cave: bijwerkingen Bijwerkingen: • • • • • Tensie daling Post-spinale hoofdpijn Misselijkheid (cave RR !!) Jeuk Urine retentie Epiduraal • Anatomie • Werking en toepassing Epiduraal anatomie Werking en toepassing • Niveau sacraal, lumbaal, thoracaal, cervicaal • Met (of zonder) catheter. • (levo)bupivacaïne, ropivacaïne, sufenta. Indicaties epiduraal/spinale analgesie • Postoperatieve pijnstilling • Oncologische pijnbestrijding • Verloskunde Dermatomen Epiduraal katheter setjes Inbrengen epiduraal katheter 1 2 3 4 Afplakken epiduraal katheter Creatieve manieren van afplakken Bijwerkingen: • • • • • Tensie daling Post-spinale hoofdpijn (straks meer) Misselijkheid (cave RR !!) Jeuk Urine retentie C.S.E (Combined spinal/epidural) Spinaal anesthesie met achterlating van een catheter in de epidurale ruimte Verwijderen epiduraal katheter • • • • Voorbehouden handeling!! Handeling an-sich niet moeilijk Met name de achtergronden zijn moeilijk! Bevoegd maakt nog niet bekwaam! Voorbehouden handeling • In opdracht van zelfstandig bevoegde. • Vereiste bekwaamheid! • Kennis, inzicht en vaardigheden tezamen leiden tot bekwaamheid! • Conform aanwijzingen! Verwijderen epiduraal (1) • • • • Voorbehouden handeling (bekwaam/bevoegd) 10 uur van tevoren geen fraxiparine! INR < 1,8 Heparinepomp minimaal twee uur stil APTT < 1,5 keer normaal waarde • Overige antistolling, NSAID’s….? • NaCl 0,9% 2 ml/h……… Verwijderen epiduraal (2) • Patiënt rechtop laten zitten of op zij laten liggen met gekromde rug • Pleisters losmaken (let op blaren) • Huid ontsmetten met chloorhexidine/alcohol • Katheter met zachte trekbeweging uit de rug verwijderen • Controleer of katheter in geheel verwijderd is (blauw puntje aan uiteinde) • Huid nogmaals ontsmetten met chloorhexidine/alcohol • Cutiplast pleister op insteekopening • Registreer in dossier dat katheter verwijderd is met eventuele bijzonderheden Benodigdheden Patiënt rechtop laten zitten of op zij laten liggen met gekromde rug Pleisters losmaken (let op blaren) Huid ontsmetten met chloorhexidine/alcohol Katheter met zachte trekbeweging uit de rug verwijderen Controleer of katheter in geheel verwijderd is (blauw puntje aan uiteinde) Huid nogmaals ontsmetten met chloorhexidine/alcohol Cutiplast pleister op insteekopening Registreer in dossier dat katheter verwijderd is met eventuele bijzonderheden Bijzonderheden • Blaren op de huid (fixomull)  droog verbinden • Ontstoken insteekopening • Pus bij insteekopening  wondkweek afnemen, evt. tip kweken • Pijn bij insteekopening • Epiduraal katheter afgebroken Nazorg • Let op (uitstralende) pijn in de rug • Neurologische verschijnselen (toenemende tintelingen/pijn in benen, hoofdpijn) • Onverklaarbare verlengde duur of toename van blok • Houdingsafhankelijke hoofdpijn • Koorts • Huidinfectie insteekopening Complicaties • Katheterbreuk • Epiduraal hematoom (dwarslaesie/gevoelsstoornis) • Liquorlekkage • Epiduraal abces Postspinale hoofdpijn Therapie: • Ruim infuus • Bedrust, mobiliseren op geleide van de klachten • Pijnstilling (PCM) • Autologe epidurale bloedpatch Autologe bloodpatch Praktijk • Onder deskundige begeleiding katheter verwijderen • Certificering door eigen opleidingsinstituut • Eigen verantwoordelijkheid (BIG-wet) Pijn en pijnbestrijding • Let op pijn die niet overeenkomt met de te verwachten pijn! Ter voorkoming van: