Jicht - Jeroen Bosch Ziekenhuis

jicht
Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers
Namens de vakgroep reumatologie
inhoud
1. Casus
2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek,
epidemiologie
3. Richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling
5. Nieuwe diagnostiek jicht
6. Do’s and don’ts
casus







65 jarige man
Hypertensie
Artritis aanvalsgewijs van mtp1 en/of enkel, 5x/jaar
Kreat 145
Urinezuur 0,45
Medicatie: hydrochloorthiazide, metoprolol,
simvastatine
Bij aanval: prednison 5 dagen 30 mg
Probleem:
Laatste aanval duurt weken
Na staken prednison binnen een dag recidief
Waarna start allopurinol 300 mg -> progressie
-> verwijzing reumatoloog
inhoud
1. Casus
2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek,
epidemiologie
3. Richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling
5. Nieuwe diagnostiek jicht
6. Do’s and don’ts
Jicht
+
+
+
+
Kristalartropathie door uraatkristallen
Huid: tophi
Urinewegen: uraatstenen, tumor-lysissyndroom
Mono-, oligo- en polyartritis
Jicht
Uraatkristallen


Uraat = geïoniseerd urinezuur bij fysiologische pH.
Afbraakproduct van plantaardige of dierlijke
kerneiwitten
Oplosbaarheid uraat afhankelijk van:





pH
Dehydratie gewricht (aanval begint vaak in de nacht)
Nucleating agents (jicht vaak bij arthrose)
Temperatuur (koude acra)
Uraatspiegel
Jicht
Epidemiologie







man:vrouw = 9:1
M begin + 40 jaar
F begin + 55 jaar
pre-menopausale vrouw -> nooit jicht (oestrogenen)
5% volwassenen verhoogd uraat
Mannen: 0.5-2.8%
Vrouwen: 0.1-0.6%
Jicht
toename prevalentie en ernst

Toename leeftijd

Toename gebruik diuretica

Toename gewicht

Toename nierfunctiestoornissen
Jicht


Acute jichtaanval
 Jichtcellulitis
 Podagra ( 50-75%)
 Enkel, knie, handen, polsen, ellebogen
 >> mono-articulair, 30% oligo/poly
 Slijmbeurs
 Vasten, alcohol, operaties, stress,
nierfunctieverlies, diureticagebruik
e
e
 10% krijgt na 1 jichtaanval geen 2
Chronische (topheuze) jicht
Chronisch hartpatiente op SEH
Vraag: abces?
Peri-artritiden re
hand
Li onpijnlijke tophi
jicht
Oorzaken van hyperurikemie en jicht
Verhoogd aanbod urinezuur
+
+
+
+
Purinerijk voedsel
Alcohol
Enzymen (HPRT, PRPPS)
Myelopoliferatieve
maligniteiten
Verminderde uitscheiding urinezuur
+
+
+
+
+
Nierinsufficientie
Alcohol(abusus)
Medicatie (ciclosporine, diuretica)
Hypothyreoidie/hyperparathyreoidie
Acidose
inhoud
1. Casus
2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek,
epidemiologie
3. High lights richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling
5. Nieuwe diagnostiek jicht
6. Do’s and don’ts
Jicht: uraatkristallen
Highlights richtlijn jicht
Criteria American College of Rheumatology (ACR)
+
+
+
+
+
+
+
+
+
MTP-I pijnlijk en gezwollen
Ontsteking zeer heftig en in korte tijd ontstaan
Aanval van mono artritis
Rood verkleurde zwelling nabij gewricht of nodus
Unilaterale ontsteking van metatarsaal of tarsaal gewricht
Synoviaal vocht met ontsteking ten tijde van aanval
Zwelling zonder erosie op röntgenfoto
Meer dan 1 acute artritis aanval
Hyperurikemie
> 6 van deze voorgestelde criteria rechtvaardigen volgens de ACR de diagnose
jicht.
Highlights richtlijn jicht
Acr vs jichtcalculator vs kristalbewijs
Criteria
Sensitiviteit
ACR – 1e en 2e lijn
specificiteit
70-80%
64-79%
ACR 1e lijn
80%
64%
Jichtcalculator 1e lijn *
92%
66%
*De waarde van de jichtcalculator in de tweedelijns patientenzorg is niet vastgesteld
Kristalbewijs in synoviale vloeistof of tofus is gouden standaard
Highlights richtlijn jicht
Therapie
+
acute aanval
+ Colchicine
+ NSAID
+ Prednison
Geen verschil, rekening houdend met individuele
relatieve/absolute contra-indicaties
+
+
chronische jicht – urinezuurverlagend
+ Preventief colchicine
+ Allopurinol (tot 900 mg/dag) - nierfunctie
+ Benzbromaron – urolithiasis
Preventieve maatregelen
+ Leefstijl, gewicht, dieet, alcohol
Highlights richtlijn jicht
Cardiovasculair risicomanagement




Traditionele risicofactoren in kaart brengen
Hyperurikemie
Jicht
Overweeg allopurinol met sterk verhoogde
traditionele risicofactoren bij patient met jicht
inhoud
1. Casus
2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek,
epidemiologie
3. High lights richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling
5. Nieuwe diagnostiek jicht
6. Do’s and don’ts
Zorgpad jicht

Protocol jicht vakgroep reumatologie 2010
Implementatie richtlijn jicht
Multidisciplinaire zorg (Leefstijl, therapietrouw)
Cardiovasculair risicomanagement 1e lijn

Voor welke patienten:





Jicht met indicatie voor urinezuurverlagende therapie
Doel zorgpad


> 6 maanden aanvalsvrij
Urinezuur < 0,30
inhoud
1. Casus
2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek,
epidemiologie
3. Richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling
5. Nieuwe diagnostiek jicht
6. Do’s and don’ts
Nieuwe diagnostiek jicht
Thiele R G , and Schlesinger N Rheumatology 2007;46:1116-1121
©
Nieuwe diagnostiek jicht
inhoud
1. Casus
2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek,
epidemiologie
3. Richtlijn jicht
4. Zorgpad jicht JBZ in ontwikkeling
5. Nieuwe diagnostiek jicht
6. Do’s and don’ts
casus







65 jarige man
Hypertensie
Artritis aanvalsgewijs van mtp1 en/of enkel, 5x/jaar
Kreat 145
Urinezuur 0,45
Medicatie: hydrochloorthiazide, metoprolol,
simvastatine
Bij aanval: prednison 5 dagen 30 mg
Probleem:
Laatste aanval duurt weken
Na staken prednison binnen een dag recidief
Waarna start allopurinol 300 mg -> progressie
-> verwijzing reumatoloog
Do’s and don’ts
fabels en feiten
allopurinol en nierfunctie
 allopurinol en stoppen aanval
 allopurinol en colchicine
 statines en colchicine
 tofus zonder ‘jicht’
 chronisch colchicine zonder urinezuurverlagende therapie
 tofus en chirurgische interventie
 hoogte serum urinezuur en effect tofusvermindering

26