INLEIDING - Mobile Learning Initiative

BACHELOR 2
Leren dokteren 3 - 2014/15
INLEIDING
Cursuscoördinator: O. Wassenaar
Mobile Learning Initiative VUmc Amsterdam
LEREN
DOKTEREN 3
3 t/m 19 december 2014
Beste studenten,
Ervaren artsen herkennen problemen van
patiënten vaak moeiteloos en schieten via
protocollen door naar oplossingen. Door
jarenlange ervaring zijn zij op een niveau
gekomen dat vrijwel onnavolgbaar is voor een
beginner. Het is een van de moeilijkste dingen in
het doktersvak om te leren. Eén aspect ervan is
te bepalen welke informatie relevant is om tot een
goede handelwijze te komen. Je moet nog leren
door de bomen het bos te zien, dat wil zeggen: je
weg leren te vinden in een overvloed van
informatie die je hebt over de patiënt en die je
vindt in de literatuur.
Wat is daarvan relevant in dít geval? Maar vaak heb je juist ook méér informatie nodig. Wanneer is dat? En wat
moet je nog weten? En hoe kom je aan die informatie? Anamnese? Laboratoriumonderzoek? Beeldvormende
technieken? En als je die informatie hebt, wat doe je er dan mee? Om je daarbij te helpen leer je klinisch redeneren:
een systematiek ter bevordering van een gedachtegang die maakt dat je verantwoorde conclusies kunt trekken. De
centrale vraag in deze Leren Dokteren cursus is steeds: hoe kom je tot een conclusie? We proberen in colleges en
studieopdrachten gezamenlijk hardop te denken.
In deze derde cursus van Leren dokteren ligt de nadruk op problematiek die zowel medisch als contextueel
ingewikkeld is. In studieopdrachten wordt de context (medisch, sociaal en cultureel) geschetst waarbij het aan jou is
de informatie op relevantie voor het probleem te beoordelen. Verder gaat het om het kunnen opstellen van de
differentiaaldiagnose (DD) bij bepaalde klachten
en het inschakelen en interpreteren van
aanvullend onderzoek. In deze cursus doen wij
dit aan de hand van studiestof betreffende de
(kinder-)psychiatrie, (kinder-)endocrinologie,
huisartsgeneeskunde en kindergeneeskunde.
Deze functioneert niet louter als illustratie van
het klinisch redeneerproces, maar dient wel te
worden toegepast. De hoorcolleges,
studieopdrachten en practica zijn ervoor bedoeld
om je te helpen je weg te vinden in de studiestof
en om uit te nodigen er actief en interactief mee
om te gaan. Realiseer je echter dat lang niet alle
studiestof in deze hoorcolleges,
studieopdrachten en practica aan de orde komt.
Je wordt wel geacht alle studiestof goed te
beheersen voor het tentamen.
2
Zoals je weet presenteren patiënten zich niet ‘volgens het boekje’. Ze presenteren zich met klachten, niet met
ziekten. In week 1 stellen we patiënten die moe zijn aan jullie voor; in week 2 gaat het om ontwikkelingsstoornissen,
veelal bij kinderen; en in week 3 om mensen die niet gedijen. Steeds is de vraag: wat is er met hen aan de hand?
Hoe kun je komen tot een gefundeerde diagnose en een adequaat beleid? Sommige patiënten kunnen geholpen
worden door de huisarts, anderen komen bij de endocrinoloog in het ziekenhuis terecht of bij een psychiater.
Kennelijk kan eenzelfde klacht, zoals bijvoorbeeld vermoeidheid, tot zulke
uiteenlopende trajecten leiden. Het is een zoektocht voor de dokter in
samenwerking met de patiënt, waarvan je aan het begin niet weet waar je uit
zal komen. De uitdaging is om met een voldoende open blik een
systematische gedachtegang te voltrekken.
We wensen je een leerzame en interessante cursus toe. Veel succes!
Cursuscoördinator!
Mw. drs. O. Wassenaar
Afdeling: Studentenonderwijs Huisartsgeneeskunde/Universitaire
Huisartsenpraktijk VUmc
Kamer: BS7-D-521/Universitaire Huisartsenpraktijk Boelelaan 1117
E: [email protected]
Vice-cursuscoördinator
Dhr. prof. dr. H.N. Lafeber
Afdeling: Kindergeneeskunde, neonatologie
Kamer: 8D53 VUmc
Semestercoördinator
Mw. prof. dr. C.D. Dijkstra
Afdeling: Moleculaire celbiologie en immunologi
3
Inleiding
In deze cursus wordt aandacht besteed aan de opbouw
van de huid en de functie die de huid en de cellen in de
huid uitoefenen. Een belangrijke functie van de huid is
Betrokken docenten ende
afdelingen
de cursus
afweer. Deinstudent
krijgt een overzicht van de
opbouw van het weefsel, de opbouw van een cel en de
Mw. dr. F. de Boer" "
"
"
Metamedica
overdracht van informatie die vastligt in het DNA naar
Mw. dr. M.K. Bomers "
"
"
Interne geneeskunde,
infectioloog
functie/fenotype.
Dhr. prof. dr. Th.A.H. Doreleijers"
Kinder- en jeugdpsychiatrie
De volgende
vragen worden behandeld:
Mw. prof. dr. M.L. Drent " "
"
Interne geneeskunde,
endocrinologie
Mw. drs. E. Edelenbos" "
"
Algemene kindergeneeskunde
en forensische
geneeskunde
•"
Hoe complex
is de cellulaire
opbouw van de
Dhr. drs. A.M. Eeckhout" "
"
Psychiatrie
huid?
Mw. dr. E.M.W. Eekhoff" "
"
Interne geneeskunde, endocrinologie
•"
Hoe is de cel opgebouwd?
Dhr. prof. dr. R.J.B.J. Gemke" "
Algemene kindergeneeskunde
Dhr. dr. P.H.H. Houben " "
"
Huisartsgeneeskunde
en
ouderengeneeskunde
•"
Hoe
vindt overdracht van informatie van het DNA
Dhr. dr. R.G. IJzerman" "
"
Interne geneeskunde,
endocrinologie
naar functie en fenotype van de cel plaats?
Dhr. dr. M.J.P.A. Janssens"
"
Metamedica
•"
Hoe reageren cellen en weefsels op invloeden
Mw. dr. R.T. de Jongh" "
"
Interne geneeskunde,
endocrinologie
van buitenaf
(bv.geneeskunde
zonlicht, toxische stoffen, microDhr. drs. J. Kooter""
"
"
Interne geneeskunde,
vasculaire
organismen)?
Dhr. prof. dr. H.N. Lafeber"
"
Kindergeneeskunde,
neonatologie
Mw. drs. E.G.M. Landeweer"
"
Metamedica
•"
Hoe worden (patho)fysiologische veranderingen
Dhr. dr. T.J.G. de Meij" "
"
Kindergeneeskunde,
maag,
darm en lever
in de huid herkend?
Mw. dr. M.F. Mulder"
"
"
Kindergeneeskunde, metabole ziekten
•"
Hoe werken cellen samen?
Mw. dr. L.M.C. Nauta-Jansen" "
Kinder- en jeugdpsychiatrie
Dhr. dr. J. Rotteveel"
"
"
Kindergeneeskunde, endocrinologie
Tevens wordt er elke week aandacht besteed aan een
Dhr. prof. dr. H. de Vries" "
"
Huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde
verstoring van de homeostase (fysiologie) en de
Mw. drs. O. Wassenaar" "
"
Huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde
biochemie.
DOCENTENO
VERZICHT
In week 1 komen de huid en huidreactie aan de orde. In
week 2 huidletsel en herstel. Tot slot worden in de
Inleiding
4
ALGEMENE LEERDOELEN
WEEKTHEMA'S,
LEERDOELEN
De studenten:
beheersen de verplichte studiestof op eindniveau.
kunnen in in context-ingebedde informatie
relevantie en betekenis bepalen.
kunnen alle studiestof van afgelopen semester
gebruiken in Klinisch redeneren:
differentiaaldiagnose en aanvullend onderzoek.
hebben vaardigheden getraind in kader van
competenties medisch expert, communicator,
academicus, en beroepsbeoefenaar.
De samenstellende delen zijn:
Klinisch redeneren (KR): differentiaaldiagnose (na
anamnese en lichamelijk onderzoek), aanvullend onderzoek en beleid/therapie.
WEEKTHEMA’S
WEEK 1: MOEHEID
WEEK 2: ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN
Studiestof met nadruk op kindergeneeskunde,
algemene psychiatrie, delen van de kinderpsychiatrie, endocrinologie en een aantal
onderdelen betreffende pathologie, jeugdgezondheidszorg, chirurgie,
huisartsgeneeskunde en metamedica.
Competenties: medisch expert, communicator,
reflector, academicus en beroepsbeoefenaar. WEEK 3: NIET GEDIJEN
5
Let op: niet alle studiestof wordt aangeboden in
hoorcolleges, studieopdrachten en practica. Je wordt
wel geacht alle opgegeven studiestof te kennen,
evenals de inhoud van de studieopdrachten, practica en
gegeven colleges.
Leerdoelen, studiestof en leesstof
Leerdoelen worden bij de verschillende
studieonderdelen vermeld.
Voor artikelen die behoren tot de studiestof staat de link
in de klapper en op Blackboard. De totale studiestof
vind je zoals gebruikelijk terug in deze algemene
inleiding van deze cursus. Wanneer er dit jaar voor het
eerst een nieuwe druk wordt gebruikt of een geheel
ander boek, staat de overeenkomstige studiestof van
het vorige jaar nog wel vermeld. Check zelf of je niets
mist uit het nieuwe boek. Je wordt geëxamineerd uit
studiestof van de nieuwste druk die opgegeven is,
conform de kernboekenlijst.
Leesstof ter verdieping staat aangegeven daar waar
nodig. Links naar belangrijke artikelen hiervan kun je
eveneens in de klapper vinden of er staat een
vermelding op Blackboard. Wij moedigen je aan kennis
hiervan te nemen.
6
HOORCOLLEGES
Onderwijs in collegevorm vormt een belangrijk
hulpmiddel om de studiestof inzichtelijk te maken. Er
wordt naar gestreefd zoveel mogelijk klinische
demonstraties te geven waarvoor de Amstelzaal zich
goed leent. Zorg dat je bij patiëntdemonstraties op tijd
aanwezig bent en respect toont aan de patiënt door niet
onderling te praten tijdens de demonstratie. Lang niet
altijd wordt in de slotcolleges alleen maar teruggeblikt
op de voorbije week; ook slotcolleges bevatten nieuwe
stof. Het volgen van alle colleges wordt dan ook zeer
sterk aangeraden.
Let op: er zijn twee extra colleges endocrinologie
gepland op maandag 15 december 2014.
Van de hoorcolleges zullen de inhoudelijke sheets ook
op Blackboard terug te vinden zijn. Colleges waarbij
een patiënt aanwezig is worden niet opgenomen. Dit
betreft het grootste deel van de colleges.
7
Week 1
Datum
Tijd
Docent
Onderwerp
Dhr. prof. dr. H.N. Lafeber en
mw. drs. O. Wassenaar
Inleiding Leren Dokteren 3
(patiëntcollege)
2e uur
Dhr. prof. dr. R.J.B.J. Gemke
Herkennen van het acuut
uitgedroogde kind
(patiëntcollege)
1e uur
Mw. dr. E.M.W. Eekhoff
Parathormoonaandoening
(patiëntcollege)
2e uur
Dhr. drs. A.M. Eeckhout
Patiënt met vermoeidheidsklachten
(patiëntcollege)
3e uur
Mw. drs. O. Wassenaar
Klinisch redeneren: moeheid
(patiëntcollege)
1e uur
Woensdag
03-12
Dinsdag
09-12
8
Week 2
Datum
Tijd
1e uur
Woensdag
10-12
Maandag
15-12
Docent
Onderwerp
Dhr. dr. R.G. IJzerman
Diabetes mellitus (patiëntcollege)
2e en 3e uur Dhr. prof. dr. Th.A.H. Doreleijers
De normale adolescent en de
adolescent met stoornissen
(patiëntcollege)
1e uur
Mw. prof. dr. M.L. Drent
Gestoorde ontwikkeling van de hypofyse
(patiëntcollege)
2e uur
Mw. dr. R.T. de Jongh
Gestoorde botontwikkeling
(patiëntcollege)
1e uur
Mw. dr. M.F. Mulder
Aangeboren stofwisselingsziekten bij
kinderen
2e uur
Dhr. dr. J. Rotteveel
Congenitale hypothyreoïdie
3e uur
Mw. dr. M.K. Bomers
Klinisch redeneren rond een endocrien
probleem (patiëntcollege)
Dinsdag
16-12
9
Week 3
Datum
Tijd
Docent
Onderwerp
1e uur
Dhr. prof. dr. H.N. Lafeber
Niet-gedijende ex-prematuur (patiëntcollege)
2e uur
Dhr. dr. T.J.G. de Meij
Niet gedijende zuigeling (patiëntcollege)
3e uur
Dhr. prof. dr. H. de Vries
Niet gedijende transculturele patiënt
(patiëntcollege)
4e uur
Mw. dr. E.M.W. Eekhoff!
Niet gedijende volwassene (patiëntcollege)
1e uur
Dhr. dr. T.J.G. de Meij
Een kind met chronische buikpijn
(patiëntcollege)
2e uur
Mw. drs. E. Edelenbos
Klinisch redeneren: Kindermishandeling
Woensdag
17-12
Vrijdag
19-12
10
STUDIEOPDRACHTEN,
REFERAAT,
PRACTICA
Practica
buiten de verantwoordelijkheid van deze cursus
In week 1 staat het practicum Nieuwsgierigheid
geroosterd. Dit practicum maakt deel uit van de leerlijn
Leeronderzoek (LOZ). Er zullen ook vragen over dit
practicum en de bijbehorende studiestof in de CAT aan
bod komen.
Overige practica
Waar mogelijk houden de practica verband met het
hoofdthema van de cursus.
Competentierollen in de practica
• Week 1: medisch expert (klinisch redeneren),
communicator, reflector en academicus
• Week 2: medisch expert (klinisch redeneren),
reflector, academicus en beroepsbeoefenaar
Studieopdrachten
De inhoud van de studieopdrachten sluit zoveel
mogelijk aan bij openings- en/of slotcolleges en
bij het thema van die week.
• Week 3: medisch expert (klinisch redeneren) en
academicus
Referaat
Gedurende week 1 en 2 zijn twee
referaatonderwerpen geselecteerd die goed
passen bij het week thema.
11
TENTAMINERING
De CAT-vragen betreffen de aangeboden stof tijdens
hoorcolleges, studieopdrachten en practica met de
daarbij opgegeven studiestof, inclusief de artikelen in de
klapper die als studiestof zijn geoormerkt. Bij de
onderwijsbeschrijvingen is zoveel mogelijk aangegeven
als er sprake is van herhaling van studiestof uit eerdere
blokken en waar die stof eerder aan de orde is geweest.
Deze herhalingsstof kan ook getoetst worden in de CAT.
De CAT zal bestaan uit 60 digitale vragen van
wisselende samenstelling en drie casus met
bijbehorende open vragen over het onderwerp klinisch
redeneren van deze cursus.
De CAT van Leren dokteren 3 is gepland op dinsdag
23 december 2014.
Raadpleeg voor de PAK www.rooster.vu.nl.
12
BEREIKBAARHEID
COÖRDINATOREN
Cursuscoördinator!
Mw. drs. O. Wassenaar
Afdeling:
Studentenonderwijs
Huisartsgeneeskunde/
Universitaire
Huisartsenpraktijk VUmc
Kamer: BS7-D-521/Universitaire
Huisartsenpraktijk Boelelaan 1117
E: [email protected]
Vice-cursuscoördinator
Dhr. prof. dr. H.N.
Lafeber
1. Via [email protected] wordt je door de
management assistent doorgelinkt naar
cursuscoördinator en vice-cursuscoördinator. Dit
voor persoonlijke zaken. Persoonlijk gesprek met
een van ons behoort absoluut tot de mogelijkheden!
De cursuscoördinatoren verontschuldigen zich voor
het feit dat zij niet zo bedreven zijn in de sociale
media. Wij twitteren nooit en zijn niet te vinden op
Facebook. Discussion board op Blackboard: voor
uitleg van de stof of vragen, opmerkingen etc.: het
vakinhoudelijk deel.
2. Als je een vraag stelt, ben je verplicht aan te geven
wat je al hebt ondernomen om het antwoord te
vinden. Vervolgens worden medestudenten sterk
aangemoedigd in eerste instantie te antwoorden.
Als een vraag dan nog niet beantwoord kan
worden, zullen de cursuscoördinatoren ervoor
zorgen dat er een correct antwoord komt. Zij lezen
minstens elke twee dagen de vragen en
opmerkingen. Op anonieme opmerkingen en
vragen wordt niet gereageerd. We vinden het prettig
iemand met een naam te kunnen aanspreken.
‘Domme vragen’ bestaan niet; het stellen van
vragen getuigt van verantwoordelijkheidsgevoel.
Afdeling:
Kindergeneeskunde,
neonatologie
Kamer: 8D53 VUmc
13
3. Discussion board voor algemene zaken (‘Ik heb
mijn Ipad laten liggen! Weet iemand…’) en voor
reële klachten of opmerkingen die de cursus
betreffen en waar ook onmiddellijk iets aan moet
worden gedaan. Houdt het alsjeblieft zakelijk!
Frustraties zijn te snappen, maar vergeet niet dat
echt iedereen die de cursus organiseert zich zeer
betrokken voelt en probeert zo min mogelijk fouten
te maken.
Aan jullie allen het verzoek hier op kritische, maar
positieve wijze aan bij te dragen: het signaleren en
eventueel aandragen van oplossingen voor
problemen is meer dan welkom!
14
LITERATUUR
Hier staat de voor deze cursus opgegeven
studiestof per studieboek en per week
vermeld. Deze studiestof is verplicht en
vormt mede de basis van de vragen van de
CAT.
Tot studiestof behoren ook de collegeinhoud, de studieopdrachten en de
practicumhandleidingen. Tevens in de
klapper toegevoegde artikelen die als
verplicht zijn geoormerkt en eventueel
artikelen op Blackboard met hetzelfde
verplichte label, veelal te bekijken middels
een link in de klapper en op Blackboard.
Enkele boeken hebben dit jaar een nieuwe
druk of zijn vervangen door een ander boek.
In die gevallen wordt het leerboek en de
druk van vorig jaar nog vermeld.
Studiestof
Week 2
Week 3
Doreleijers Th, Leerboek psychiatrie kinderen en
adolescenten.
2e herziene druk, 2013, Let op: oudere drukken zijn niet te
gebruiken!
H6, p.125-141
H7, p.145-159
H8, p.161-188
H20, p.345-358
H6, p.125-141
H20, p.345-358
H28
Engberts DP, Kalkman-Bogerd LE,
Gezondsheidsrecht. 2e druk, 2009
H2 (herhaling)
Flower R, Rang & Dale’s Pharmacology. 7e druk, 2011
Week 1
H32
H35
(6 e druk uit 2007: H28,
H31)
H32
H34
H35
(6 e druk uit 2007: H28, H30,
H31)
H34
(6 e druk uit 2007: H30)
H29
Gooszen HG et al, Leerboek Chirurgie. 2e herziene druk, H33
(1e druk uit 2006: H28,
2012,
H32)
Helman C, Culture, health and illness. 5e druk, 2007
H5
H11
16
Studiestof
Week 1
Week 2
Week 3
Hengeveld MW, Balkom, van AJLM,
Leerboek psychiatrie. 2e herziene druk, 2012
H3
H4
H5
H6
H13
Kumar V et al, Robbins Basic pathology.
9e druk, 2012 (E-book beschikbaar)
H19, p.715-739; p.751-763
H8, p.309-326
Leerdam, van FJM, HiraSing RA, Basisboek
Jeugdgezondheidszorg.
2010
H5
H16
H15
H16
H25
(3e druk uit 2007: dezelfde
hoofdstukken)
H7
H12
H13
(3e druk uit 2007: dezelfde
hoofdstukken)
Jongh, de TOH et al, Fysische diagnostiek; uitvoering en Moeheid, p.107-117
(2e herziene druk uit
betekenis van het lichamelijk onderzoek.
2005: p.83-93)
2010
Lissauer T et al, Illustrated textbook of paediatrics. 4e
druk, 2012
H6
H25
(3e druk uit 2007:
dezelfde hoofdstukken)
17
Studiestof
Week 1
Week 2
Meer, van der J, Stehouwer CDA, Interne Geneeskunde. 14e
druk, 2010
H11 (herhaling)
H19
H20
H19
H20
Week 3
H11 (herhaling)
H19
H20
H25.8, p.983-984
P.E.J. Bindels, C.M.F.Kneepkens, Kindergeneeskunde
H 10, Moeiheid volledig in Google Books beschikbaar
http://books.google.nl/books?
H10 Moeheid
id=SpqKfxP0yocC&printsec=frontcover&dq=kneepkens+bindel
+kindergeneeskunde&hl=nl&sa=X&ei=MlFyVLacEInUasyVgdgP&
ved=0CCIQ6AEwAA#
5-stappenkaart meldcode huiselijk geweld en
kindermishandeling (Rijksoverheid) URL:
http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/brochures/
2011/04/14/5-stappenkaart-meldcode.html
X
Basismodel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
(Rijksoverheid) (alleen leesstof)
URL: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/
rapporten/2011/02/02/basismodel-meldcode-huiselijk-geweld-enkindermishandeling.html
X
18
Studiestof
Week 1
Britten N, 1995. Qualitative Research: Qualitative interviews in
medical research. BMJ 311: 251-253
Blackboard en URL: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/
PMC2550292/pdf/bmj00602-0049.pdf
X
Kohinor ME, Stronks K, Haafkens JA, 2011. Factors affecting the
disclosure of diabetes by ethnic minority patients: a
qualitative study among Surinamese in the Netherlands. BMC
Public Health 11:399
URL: http://www.biomedcentral.com/1471-2458/11/399
X
Kuper A, Reeves S, Levinson W, 2008.
An introduction to reading and appraising qualitative
research. BMJ 337: p.404-407
Blackboard en URL: http://www.jstor.org/stable/pdfplus/
20510591.pdf?acceptTC=true
X
Welch HG, 2010. Screening mammography - a long run for a
short slide? NEJM 363: 1276-1278
URL: http://www.comedsoc.org/images/BrCa%20Screen
%20LongRunShortSlide%20Welch%20NEJM%20%209-23-10.pdf
X
Week 2
Week 3
19
Studiestof
Week 1
Pieters T, Meijman FJ, 2008. Het reveil van de triomferende
biologie. Medisch Contact 290-292
URL: http://medischcontact.artsennet.nl/archief-6/tijdschriftartikel/
21798/het-reveil-van-de-triomferende-biologie.htm
X
Hunter DJ et al, 2008. Letting the genome out of the bottle; will
we get our wish? NEJM 358: 105-106
URL: http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp0708162
X
Widdershoven G, Molewijk B, Abma T, 2009. Improving care and
ethics: A plea for interactive empirical ethics. The American
Journal of Bioethics, 9 (6&7):99-101
URL: http://www.tandfonline.com/doi/full/
10.1080/15265160902893932
Week 2
Week 3
X
20
Interactive 2.1 iPad
Widget
MLI-tip: Hoe kan ik
een artikel uit de
UBVU op mijn iPad
lezen en
downloaden?
21