T P 1 0 F D T P 1 0 F D - Co

F
D
Food Top 100
2012
Positie
Positie
2008
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
(1)
(2)
(4&5)
(3)
(6)
(13)
(7)
(9)
(10)
(8)
(11)
(15)
(17)
(14)
(16)
(24)
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
(27)
(46)
(49)
(76)
Deellijsten
3
1
8
6
2
5
9
4
(12)
(20)
(25)
(19)
(23)
(22)
(35)
(18)
(26)
(30)
6
7
10
(32)
(38)
(29)
(28)
(53)
(42)
1
3
(56)
(37)
(31)
(52)
(39)
(36)
(48)
(59)
(43)
(44)
(33)
10
4
6
(73)
(55)
(67)
(58)
2
(41)
(83)
(57)
5
(40)
(63)
(94)
(60)
(69)
(47)
(50)
(61)
(82)
(72)
6
1
(77)
(74)
(70)
(80)
(93)
(65)
(85)
(90)
6
(68)
Unilever
Heineken
FrieslandCampina
Vion
Nidera Handelscompagnie
DSM Nutrition
CSM
Hoogwegt
Cosun
The Greenery
Van Drie Groep
Refresco Group
Loders Croklaan Group
Mars Nederland
Nutreco
Interfood
Deli XL
Plukon Food Group
Wessanen
Mijwo Beheer (Boering, Zijerveld)
Cargill
Coca-Cola Enterprises NL
Amtrada Holding (Nedcoffee)
Avebe
Sara Lee International
Leaf Holland
FresQ
Ecoval Dairy Trade
Bavaria
Vreugdenhil Dairy Foods
N.V. Bromacom (Theobroma)
Bakkersland Groep
Continental Juice
Lamb-Weston/Meijer
IFF
Nestlé Nederland
DOC Kaas
Sime Darby Unimills
Storteboom Group / 2Sisters
Amsterdam Commodities / Acomo
Wilmar Edible Oils (KOG)
Zeelandia Groep
Distilleerderij Dirkzwager
AFG Materials (Anker Food Group)
H.J. Heinz
ZON Fruit & vegetables
Zandbergen World's Finest Meat
Van Rooi Lieshout
United Coffee
Perfetti Van Melle Nederland Holding
Farm Frites Holding
Meatpoint (Zwanenberg)
Agrico
Continental Bakeries Holding
Heiploeg Holding
Pali Group (Paridaans & Liebregts)
Grolsch
ADM Nederland
Baarsma Wine Group
Hilton Meats Zaandam
Interovo Egg Group
Lotus Bakeries Nederland
Vroegop Ruhe (Vroegop-Windig)
Van Luin Food Group
Delfi Cocoa (Petra Foods)
Meneba
Mead Johnson
Compaxo
PP Groep (Parlevliet & Van der Plas)
TP Haluco Holding
Vergeer Kaas
Tate & Lyle Netherlands
Liberty Holding (Kappersfoods)
Van Rijn Group
Frankort & Koning Beheer Venlo
Best Fresh Group (Valstar)
Struik Foods Europe
Fruitmasters
Koninklijke Smilde
CNC/ Lutèce
Remia (Rootry)
Hespri Holding (Van Hessen)
Addasta Holding (Staay Food Group)
Hilckmann Groep
Lbg Oudewater (Lunenburg)
N. Vriesekoop Beheer (Poultry Processing)
Ad van Geloven (Advang)
Arla Foods Nederland
Kennemervis Groep (Bracamonte)
CONO Kaasmakers
Kühne + Heitz
Vezet
Exportslachterij Gosschalk
McCain Europa: Holland
Coroos International
Bieze Food Group
Kwetters Holding
E D & F Man Molasses
Versdirect.nl
PepsiCo Nederland
challenge your energie
Einde boekjaar,
anders dan dec. 2010
Sep 2010
Sep 2010
Dec 2009
Jun 2010
Dec 2009
Jun 2010
Dec 2009
May 2011
Sep 2010
Jul 2011
Jun 2010
Sep 2010
Jul 2010
Jun 2011
Dec 2008
Dec 2009
Dec 2009
Apr 2010
Dec 2009
Dec 2009
Jul 2011
Mar 2010
Mar 2011
Jun 2010
Mar 2011
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Mar 2011
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2009
Dec 2008
Sep 2010
Apr 2008
Dec 2009
Jun 2010
Dec 2009
Sep 2009
Dec 2009
F
D
2012
R&D
Duurzaamheid
Vrouwen in bestuur
Onderneming
T P
1 0
T P
1 0
EBM_2012_01_EVMI_Food_Top_100 23-01-12 16:48 Pagina 21
Omzet
miljoen €
Groei t.o.v.
2008 (%)
Sector
22769
16133
8992
8870
7769
3057
2995
2151
1862
1843
1673
1224
1036
999
961
801
778
741
712
704
605
602
579
565
558
528
494
477
465
457
442
434
406
400
399
396
393
379
376
375
374
371
369
368
5,5
28,4
-1,7
24,2
135,4
n.v.t.
20,5
15,8
4,3
-5,1
2,1
28,6
28,2
1,0
9,3
61,2
12,5
onbekend
-55,1
13,6
0,1
27,3
27,0
-16,9
5,3
-10,8
42,4
-30,6
0,7
14,6
59,1
21,8
-19,4
onbekend
20,5
-2,4
-7,8
55,1
27,0
onbekend
62,7
9,6
-1,6
49,6
Mltd
Alc
Zui
Vlees
Ingr
Ingr
Ingr
Zui
Ingr
AGF
Vlees
N.alc
Ingr
Zoet
Vlees
Zui
Mltd
Vlees
Mltd
Zui
Ingr
N.alc
N.alc
Ingr
N.alc
Zoet
AGF
Zui
Alc
Zui
Ingr
Zoet
N.alc
AGF
Ingr
Mltd
Zui
Ingr
Vlees
Ingr
Ingr
Ingr
Alc
Zui
341
334
333
331
330
322
316
305
304
301
298
291
291
289
285
277
276
265
264
263
263
261
249
248
248
237
236
224
222
221
213
213
211
210
209
201
197
192
191
191
188
184
182
181
176
175
161
161
161
160
159
158
157
156
152
144
98,1
18,0
24,2
97,3
16,4
1,0
-8,3
-12,8
10,6
34,9
1,0
1,7
-17,7
-90,6
55,4
16,7
41,6
17,9
3,7
-2,9
64,3
-15,7
71,0
10,1
onbekend
-25,1
9,3
84,5
onbekend
-8,6
-0,4
-3,2
15,3
-25,6
-16,6
31,5
33,3
47,2
20,8
8,4
81,8
onbekend
6,4
onbekend
-3,0
8,8
onbekend
32,3
-3,0
10,3
25,1
10,5
59,8
12,5
-20,0
12,8
Mltd
AGF
Vlees
Vlees
N.alc
Zoet
AGF
Vlees
AGF
Zoet
Vis
Vlees
Alc
Ingr
Alc
Vlees
Zui
Zoet
AGF
Vlees
Ingr
Ingr
Zui
Vlees
Vis
AGF
Zui
Ingr
Vlees
AGF
AGF
AGF
Mltd
AGF
Zoet
AGF
Mltd
Vlees
AGF
Vlees
Vlees
Vlees
Vlees
Zui
Vis
Zui
Mltd
AGF
Vlees
AGF
AGF
Mltd
Zui
Ingr
AGF
N.alc
Opmerkingen
Excl. home & personal care; food is 51% omzet
Incl. horeca-activiteiten
Fusie Friesland Foods en Campina eind 2008
Kondigde reorganisaties aan, nam in 2010 Weyl over
exclusief nonfood; food is naar schatting 74%
Inclusief feed
Kondigde najaar 2011 grote reorganisatie aan
Kocht in 2010 Meelunie
Verkocht in 2011 Unifine Food & Bake Ingredients
Sloot in 2011 dc in Maasland
Kocht in 2010 Alpuro, inclusief feed
Kocht begin 2011 Spumador
In 2010 nieuwe fabriek op Maasvlakte
Incl. feed
(Pluimvee)vlees in Spanje, food is 19% van de omzet
Handel in zuivelcommodities
Groothandel in vers
Kocht in 2011 Stolle
Verkocht in 2009 Tree of Life
Kocht Boering Melkblok & Zijerveld en Veldhuyzen
Excl. feed
Merken als Coca-Cola, Fanta, Aquarius
Ook nonfood toepassingen
Excl. huishoudelijke & persoonlijke verzorging
Eind 2011 overgenomen door Cloetta
Zuivelingrediënten
Melkpoederspecialiteiten
Tulip Cocoa
Kocht in 2008 Quality Bakers
Diepgevroren aardappelproducten
International Flavors & Fragrances, incl. nonfood
Nestlé, Nescafé, Kit Kat
Leden wezen in 2011 fusie met DMK af
Opende in 2010 innovatiecentrum in Zwijndrecht
2 Sisters nam in 2010 Storteboom over
Nam in 2010 theeactiviteiten Deli over
Plantaardige oliën en vetten
Bakkerij-ingrediënten
Nam in 2010 A.F. Mampaey & Co over
Bouwt in Nijmegen Europees R&D-centrum
Fusie met Fruitmasters ketste in 2010 af
Vleesimporteur
Kocht in 2011 Deen-Hobu
Heette voorheen Drie Mollen
Mentos, Fruitella, Chupa Chups, Klene
Zwanenberg Food Group
Vermarkt aardappelen
Bakkerijproducten
Garnalen
Kalfs- en geitenvlees
Schrapte in 2011 banen
Ex commodity trading: deels food!
Kocht eind 2008 Rutishauser Weinkellerei
Verpakt voor Albert Heijn
Eieren en eiproducten
Sluit in 2013 één van de Peijnenburg bakkerijen
Startte in 2011 snijderij in Food Center Amsterdam
Tweede in deellijst vrouwen in de top
Cacao-ingrediënten
Kondigde in 2011 sluiting Wormerveer aan
Zuigelingenvoeding
Vleeswaren en vleesproducten
Betreft brutomarge. Nam in 2009 Ouwehand over
Gespecialiseerd in Nederlandse kasgroenten
Kaasproducent
Opende in 2010 polydextrosefabriek in Koog a/d Zaan
Sinds de oprichting in 1855 een familiebedrijf
Fruitpartner en Venlo Fresh Logistics
Bekend van groentenmerk Via Nova
Merken als Struik, Ye Olde Oak, California
Fusie met ZON Fruit & Vegetables ketste in 2010 af
Smilde Bakery schrapte vorig jaar 15 banen
Inclusief compost voor champignonteelt
Kocht in 2011 sauzen van Van Dijk en Gouda's Glorie
Verwerkt darmen voor onder meer voeding
Nam in 2011 Alexport en Hispa Fruit over
Eerste in de deellijst vrouwen in de top
Lunenburg varkensvlees
Wil fuseren met Royaan (Van Dobben, Kwekkeboom)
Kocht in 2009 Friesland Foods Fresh
Merken als Beemster, Oudendijk, Vlaskaas
Handelsbedrijf
Voornamelijk voor Albert Heijn
Geschatte Nederlandse productiewaarde
Coroos Conserven, met ook knijpflessen en cups
Nam vorig jaar Belgisch saladeproducent Nikita over
Bekend van 4-Granen scharrelei en Columbian Blacktail
Onder meer ook suiker en koffie
Kwamen vorig jaar met groentepakket SoepGoed
Merken als Pepsi, Smiths, Lay's, Duyvis, Quaker
08-09-10_Trends 23-01-12 17:18 Pagina 8
Trends & ontwikkelingen
Omzet
miljardenbedrijven
sinds 2008 gegroeid
Tekst: Norbert van der Werff
Foto: Henk Riswick
Net als bij de vorige editie in 2008 staat Unilever bovenaan de Food Top
100 van EVMI en Nyenrode Business Universiteit. De onderneming
heeft bovendien de award voor duurzaamheid gewonnen. International Flavors & Fragrances (IFF) besteedt het meest aan R&D. Vleesbedrijf
Hilckmann Groep heeft het grootste aandeel vrouwelijke bestuurders.
Omzet
Positie
Positie
2008
Onderneming
1
(1)
2
3
Einde boekjaar,
anders dan
dec. 2010
Omzet
miljoen €
Groei.
t.o.v
2008 (%)
Sector
Opmerkingen
Unilever
22769
5,5
Mltd
(2)
(4&5)
Heineken
FrieslandCampina
16133
8992
28,4
-1,7
Alc
Zui
4
(3)
Vion
8870
24,2
Vlees
5
(6)
Sep 2010
7769
135,4
Ingr
6
7
(13)
(7)
Nidera Handelscompagnie
DSM Nutrition
CSM
Excl. home & personal care;
food is 51% omzet
Incl. horeca-activiteiten
Fusie Friesland Foods en
Campina eind 2008
Kondigde reorganisaties aan,
nam in 2010 Weyl over
Food is naar schatting 74%
3057
2995
n.v.t.
20,5
Ingr
Ingr
8
9
(9)
(10)
Hoogwegt
Cosun
Sep 2010
2151
1862
15,8
4,3
Zui
Ingr
10
(8)
The Greenery
1843
-5,1
AGF
Inclusief feed
Kondigde najaar 2011 grote
reorganisatie aan
Kocht in 2010 Meelunie
Verkocht in 2011 Unifine Food &
Bake Ingredients
Sloot in 2011 dc in Maasland
De volledige Food Top 100 staat op de bijgesloten poster.
De lijst wordt net als bij de editie van 2008
aangevoerd door Unilever met een foodomzet van 22,769 miljard euro. Food maakt
voor Unilever met 51 procent iets meer dan
de helft van de omzet uit. De omzet van
Heineken groeide met 28,4 procent, onder
meer door de overname van het Mexicaanse Femsa. Met een omzet van 16,133
miljard euro staat de brouwer op de
tweede plaats. De omzet van Heineken is
bijna het dubbele van dat van de nummer
drie FrieslandCampina, dat eerder in de
Food top 100 stond als Friesland Foods (op
de vierde plek) en Campina (vijfde). Vleesverwerker en maaltijdproducent Vion moest
8
Eisma Voedingsmiddelenindustrie | februari 2012
door die fusie, ondanks een groei met 24,2
procent, een plaatsje prijsgeven en staat nu
vierde. De top 5 wordt gecompleteerd door
handelaar in commodities Nidera Handelscompagnie met een geschatte foodomzet
van 7,769 miljard euro. De omzet van Nidera steeg sinds de laatste Food Top 100
met 135,4 procent.
De Food Top 100 telt 13 bedrijven met een
miljardenomzet. Tot de ondernemingen
met een miljardenomzet behoren ook nog
DSM Nutrition, CSM, Hoogwegt, Cosun, The
Greenery, Van Drie Groep, Refresco Group
en Loders Crocklaan Group. Mars Nederland
met een omzet van 999 miljoen valt net bui-
ten de ‘miljardenclub’. Om in de Food Top
100 te komen moet een bedrijf een jaaromzet hebben van minimaal 144 miljoen euro.
Dat is de omzet van hekkensluiter PepsiCo
Nederland.
In de Food Top 100 staan bedrijven in 9 categorieën. Koploper is de vleessector met 19
ondernemingen, met Vion op de hoogste
positie (vierde). Een andere goed vertegenwoordigde sector wordt gevormd door de
ingrediëntenleveranciers, met onder andere
commodities, vitamines, smaakstoffen en
andere functionele ingrediënten. Er staan 18
ingrediëntenleveranciers in de lijst, even veel
08-09-10_Trends 23-01-12 17:18 Pagina 9
Categorieën
Vlees 19
Ingrediënten 18
Agf 18
Zuivel 14
Maaltijden en uiteenlopende
producten 9
Alcoholische dranken 5
Non-alcoholische dranken 7
Zoetwaren (inclusief
bakkerijproducten) 7
Vis 3
als bedrijven actief in aardappelen, groenten en fruit. De meeste foodbedrijven in de
Food Top 100 zijn particulier eigendom of
Nederlandse dochters van buitenlandse ondernemingen (beide 27). Er staan 13 coöperaties in de top 100, maar daarvan staan er
wel 4 in de top 10 (FrieslandCampina, Vion,
Cosun en The Greenery). Van de 7 aan de
Nederlandse beurs genoteerde ondernemingen staan er eveneens 4 in de top 10
(Unilever, Heineken, DSM en CSM). De kleinste onderneming met een beursnotering in
Nederland is Amsterdam Commodities, nog
altijd op plaats 40.
Duurzaamheid
Positie Onderneming
Positie Food Top 100
1
Unilever
1
Arla Foods Nederland
Bavaria
Cargill
Coca-Cola Enterprises NL
CONO Kaasmakers
CSM
FrieslandCampina
Grolsch
H.J. Heinz
Heineken
IFF
Nestlé Nederland
Nutreco
PepsiCo Nederland
Sara Lee International
The Greenery
88
29
21
22
90
7
3
57
45
2
35
36
15
100
25
10
Eigendom
Particulier eigendom 27
Nederlandse dochters 27
Familiebedrijven 21
Coöperaties 13
Beursgenoteerd in Nederland 7
Private equity 5
Duurzaamheid
Duurzaamheid is het thema van dit decennium en ook foodbedrijven besteden er
veel aandacht aan. Dierenwelzijn, CO2-uitstoot tijdens de productie en het transport,
fairtrade en natuurlijk duurzame grondstoffen als palmolie en soja; er zitten vele
kanten aan duurzaamheid.
Onno van Bekkum van CO-OP Champions
die het onderzoek voor de Food Top 100
uitvoerde, stelde vast dat ondernemingen
met een internationaal profiel zich het
meest uitgebreid verantwoorden over
duurzaamheid. Lokaal opererende ondernemingen zijn bewust bezig met kwaliteit
en personeel, maar besteden weinig tijd
aan de communicatie over duurzaamheid.
Nederlandse dochters van buitenlandse ondernemingen liften sterk mee op de mon-
diale duurzaamheidsstrategie en rapportage, aldus Van Bekkum.
Duurzaamheid is erg moeilijk te beoordelen omdat er zoveel aspecten aan zitten.
Van Bekkum heeft daarom gekeken in hoeverre foodbedrijven een duurzaamheidsverslag hebben en of er in het jaarverslag
aandacht wordt besteed aan duurzaamheid. Ook heeft hij de informatie over
duurzaamheid op de Nederlandse website
of op de internationale, corporate website
tegen het licht gehouden. De redactie van
EVMI heeft deze informatie gewogen en
een winnaar bepaald. Daarbij is Unilever als
winnaar uit de bus gekomen. Het duurzaamheidsbeleid van Unilever wordt besproken op pagina 31.
De overige ondernemingen in de duurzaamheidslijst zijn bedrijven met een duur-
R&D
Positie Positie Onderneming
R&D
R&D als
Food Top 100
R&D miljoen €
Omzet miljoen €
% omzet
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
5,71
3,86
2,10
1,91
1,50
1,01
0,76
0,68
0,55
0,50
22,8
118,0
928,0
19,1
44,9
5,7
4,0
61,0
10,3
1,5
399
3057
44262
999
2995
565
528
8992
1862
304
35
6
1
14
7
24
26
3
9
53
IFF
DSM Nutrition
Unilever
Mars Nederland
CSM
Avebe
Leaf Holland
FrieslandCampina
Cosun
Agrico
Opmerkingen
food is 51% omzet
Sector
Ingr
Ingr
Mltd
Zoet
Ingr
Ingr
Zoet
Zui
Ingr
AGF
Eisma Voedingsmiddelenindustrie | februari 2012
9
08-09-10_Trends 23-01-12 17:18 Pagina 10
Vrouwen in het bestuur
Positie Bedrijfsnaam
% vrouwen
vrouwen Sector
Positie Food Top 100
1
2
3
4
5
6
6
6
6
10
66,7
50
40
33,3
25
20
20
20
20
16,7
2
1
2
1
1
1
1
1
1
1
84
64
36
54
66
5
79
58
98
31
Hilckmann Groep
Van Luin Food Group
Nestlé Nederland
Continental Bakeries Holding
Meneba
Nidera Handelscompagnie
Koninklijke Smilde
ADM Nederland
E D & F Man Molasses
N.V. Bromacom (Theobroma)
zaamheidsverslag van minimaal 30 pagina’s, of een speciale website gewijd aan
duurzaamheid, dan wel bijzondere activiteiten. Zoals vermeld zijn de verschillende
vormen van duurzaamheid moeilijk te vergelijken. Daarom zijn de overige 16 bedrijven die zich onderscheiden met extra aandacht voor duurzaamheid – afgezien van
de winnaar Unilever, niet gerangschikt,
maar alfabetisch vermeld.
Research & Development
Op de eerste plaats in de R&D Top 10 staat
de Nederlandse dochter van de Amerikaanse producent van geur- en smaakstoffen IFF International Flavors & Fragrances,
met vestigingen in Hilversum en Tilburg.
10
Eisma Voedingsmiddelenindustrie | februari 2012
Vlees
Vlees
Mltd
Zoet
Ingr
Ingr
Zoet
Ingr
Ingr
Ingr
Het bedrijf besteedt 5,71 procent van de
omzet aan R&D, 22,8 miljoen euro. IFF
wordt gevolgd door DSM Nutrition en Unilever. De ranglijst voor R&D is bepaald aan
de hand van het R&D-budget. Dat is afgezet
tegen de omzet van het bedrijf. In de
meeste gevallen is het R&D-budget in de
verslaglegging niet opgesplitst naar food,
feed en andere sectoren. In de lijst staat
daarom niet de foodomzet van de bedrijven, maar de totale omzet. Alleen bij DSM
Nutrition was er wél een R&D-budget uitsluitend voor food beschikbaar.
In de R&D Top 10 staan maar liefst 5 bedrijven uit de categorie ingredients. Naast IFF
zijn dat DSM Nutrition, CSM, Avebe en
Cosun.
Vrouwen in het bestuur
De meeste vrouwelijke bestuurders werken
bij Hilckmann Groep. Twee van de drie bestuurders zijn vrouw, 67 procent dus. Op de
tweede plaats staat nog een vleesbedrijf,
van Luin Food Group met een vrouw op één
van de twee bestuursposities, 50 procent
dus. Derde plaats staat Nestlé Nederland
met twee vrouwen en drie mannen aan het
hoofd.
Opvallend is dat het vooral bedrijven in particulier of familiebezit en dochterbedrijven
van buitenlandse ondernemingen zijn met
vrouwen aan het roer. Bij coöperaties en
beursgenoteerde bedrijven ligt het aandeel
vrouwen in het bestuur lager.
Voor deze ranglijst is gekeken naar het aantal vrouwen in de Raad van Bestuur en de
Raad van Commissarissen op het niveau met
het hoogste omzetcijfer. Proxies (gevolmachtigden) zijn niet meegerekend, omdat
die geen bestuurder zijn, maar lid van het
managementteam. Een uitzondering is gemaakt voor de financieel directeur. Die is in
het onderzoek wel meegerekend, vanwege
het grote gewicht van de functie. Daarom
kunnen de gegevens iets verschillen van andere bestanden over de man-vrouwverhou
dingen.
12-13_Verantwoording 23-01-12 08:47 Pagina 12
Trends & ontwikkelingen
Verantwoording
Food Top 100
Tekst: Norbert van der Werff, Onno van Bekkum
Foto: Henk Riswick
De Food Top 100 is de ranglijst van de grootste honderd Nederlandse
ondernemingen in de voedingsmiddelenindustrie. Het is een gezamenlijk initiatief van vakblad EVMI en Nyenrode Business Universiteit. De Food Top 100 is donderdag 2 februari gepresenteerd tijdens
een symposium op Nyenrode in Breukelen. Hoe is deze ranking tot
stand gekomen?
Het onderzoek voor de Food Top 100 is uitgevoerd door dr. ir. Onno van Bekkum, gastdocent bij Nyenrode in diverse modules van
het Executive MBA Food & Finance en eigenaar van CO-OP Champions, adviesbureau voor coöperatie-ontwikkeling. Hij
heeft gebruikgemaakt van diverse databases, waaronder het Handelsregister van de
Kamer van Koophandel. Ook zijn op internet gepubliceerde jaarverslagen geraadpleegd. Van Bekkum is bij het onderzoek
CO-OP Champions
CO-OP Champions is een bureau
voor coöperatie-ontwikkeling,
opgericht in 2010 door dr. Ir.
Onno van Bekkum. Van Bekkum
is Wagenings econoom en promoveerde in 2001 bij Nyenrode. Sinds tien jaar doceert hij in diverse modules van het Nyenrode Executive MBA Food & Finance.
Hij beheert databases over coöperaties in Nederland en food &
agribusiness coöperaties wereldwijd en produceert jaarlijks diverse ranglijsten. Hij doet studies, verzorgt bestuurdersworkshops
en adviseert coöperaties in binnen- en buitenland. Voor meer informatie, zie www.coopchampions.com.
12
Eisma Voedingsmiddelenindustrie | februari 2012
ondersteund door de redactie van EVMI.
De Food Top 100 is voor de tweede keer uitgebracht. De eerste publicatie was in december 2008 en betrof cijfers over 2007. De
huidige editie bevat de omzet over 2010 en
in een enkel geval oudere cijfers omdat bedrijven hun jaarverslag nog niet hebben gedeponeerd bij het Handelsregister. Ze hebben daar na het einde van het jaar nog dertien maanden voor en die termijn was bij
het ter perse gaan van deze publicatie nog
niet verstreken. Daar waar de gegevens nog
niet publiek beschikbaar waren, heeft Van
Bekkum getracht de gegevens langs andere
weg te verkrijgen. Sommige ondernemingen rapporteren op basis van gebroken
boekjaren. In die gevallen is getracht de
meest recente cijfers te vermelden. In een
enkel geval betreft dat het jaar 2011.
In de Food Top 100 staan Nederlandse voedingsmiddelenbedrijven. Onder deze definitie vallen fabrikanten en leveranciers die
grondstoffen of ingrediënten, halffabricaten of eindproducten leveren aan de retail,
horeca of aan andere voedingsmiddelenbedrijven of handelsondernemingen. Het gaat
hier om het deel van de keten ná de agrarische productie op de boerderij.
Food en feed
De voedingsmiddelenindustrie is zeer divers.
Veel ondernemingen zijn zowel actief in
food als in feed en soms worden ook ingrediënten geleverd voor de farmaceutische industrie. Unilever bijvoorbeeld produceert
naast voedingsmiddelen ook ‘home care’
(schoonmaakmiddelen) en ‘personal care’
(producten voor lichaamsverzorging), en
Wessanen heeft ook retailactiviteiten. Bij
bedrijven met een aanzienlijk aandeel nonfood is dat deel voor de Food Top 100 zoveel mogelijk ‘weggesneden’. Alleen het
deel voeding is dan vermeld. Ook hier geldt
dat die gegevens wel beschikbaar moeten
zijn. In een enkel geval is er een schatting
gemaakt van het fooddeel.
Nederlandse dochters
In de Food Top 100 zijn Nederlandse ondernemingen opgenomen met hun binnen- en
buitenlandse omzet. Daarnaast zijn Nederlandse dochters van buitenlandse ondernemingen opgenomen, mits zij daadwerkelijk
in Nederland produceren. Een buitenlandse
multinational met een verkoop- & marketingkantoor in Nederland is dus niet in de
Food Top 100 opgenomen.
Een aantal ondernemingen staat dit jaar
voor het eerst in de lijst. Enkele groeiden en
veroverden zo hun plaats in de Food Top
100, andere ontbraken ten onrechte in de
eerdere editie. Sommige partijen maakten
zich bij ons kenbaar en aanvullend speurwerk leverde ook ‘nieuwe’ ondernemingen
op. Het is echter onvermijdelijk dat er ook
in de nieuwe Food Top 100 omissies zijn. Bovendien zijn er bedrijven die niet in de lijst
staan omdat ze een instemmingsverklaring
hebben om de cijfers elders te deponeren.
Het kan ook zijn dat buitenlandse ondernemingen de cijfers niet per land uitsplitsen.
12-13_Verantwoording 23-01-12 08:47 Pagina 13
Er zijn dan geen afzonderlijke data over de
Nederlandse activiteiten beschikbaar.
Innovatie
De Food Top 100 is dus samengesteld aan
de hand van de omzet. Daarnaast zijn er
deellijsten gemaakt voor innovativiteit en
het aantal vrouwen in het bestuur. Bovendien is gekeken naar duurzaamheid.
De mate waarin een bedrijf bezig is met innovatie, is gemeten aan de hand van de
budgetten voor research & development.
Van Bekkum heeft bij zijn onderzoek gescand op de termen ‘research’, ‘R&D’ en ‘onderzoek’. Hij heeft vastgesteld dat het aantal ondernemingen dat rapporteert over
R&D klein is. In de R&D-lijst is het budget
voor R&D afgezet tegen de totale omzet.
Behalve voor DSM, die R&D per segment
rapporteert, is er dus geen opsplitsing gemaakt tussen R&D voor food en nonfood
activiteiten.
Ook bij bedrijven die wel rapporteren over
onderzoek is het lastig het exacte R&D-budget te achterhalen. Zo staat er bij Heineken
op de balans de kosten van “software, research and development and other”. Agrico
rapporteert over R&D slechts in termen van
het aantal medewerkers. In dat geval is dat
aantal vermenigvuldigd met de gemiddelde
personeelskosten per fte om tot het R&Dbudget te komen.
Vrouwen
Naast innovatie is er in de Food Top 100
aandacht voor vrouwelijke bestuurders.
Daarbij is gekeken naar het aantal vrouwelijke directieleden en leden van de Raad van
Commissarissen. Dat aantal is geteld op
basis van het Handelsregister van de Kamer
van Koophandel. Die gegevens kunnen dus
enigszins gedateerd zijn.
Omdat een grote onderneming meer bestuursleden heeft dan een klein bedrijf is
het aantal vrouwen afgezet tegen het totaal aantal bestuurders. Zo is het percentage vrouwelijke bestuurders verkregen. Alleen over bedrijven waar vrouwelijke bestuurders werden ‘aangetroffen’, is
gerapporteerd.
Duurzaamheid
Verschillende vormen van duurzaamheid
zijn moeilijk te vergelijken. Iedere consument heeft daar andere ideeën over. Voor
de één is dierenwelzijn leidend, de ander
vindt fairtrade of biologisch het belangrijkste. Duurzaamheid is echter een belangrijk
thema en daarom is toch getracht duurzaamheid meetbaar te maken. Van Bekkum
is van de honderd ondernemingen nagegaan of ze een duurzaamheidsverslag hebben uitgebracht en of er in het jaarverslag
aandacht wordt besteed aan duurzaamheid.
Van die verslagen heeft hij het aantal pagina’s geteld. Ook heeft hij gekeken naar de
informatie over duurzaamheid op de Nederlandse website of op de internationale, corporate website. De redactie van EVMI heeft
deze informatie gewogen en een winnaar
bepaald. Deze award is geen prijs voor het
duurzaamste bedrijf. Welke onderneming
het meest duurzaam is, is namelijk moeilijk
objectief vast te stellen. Wel is de award de
erkenning voor de aandacht die het bedrijf
aan duurzaamheid besteedt.
Spanning bij de
bekendmaking van
de ranglijst tijdens de
vorige editie in 2008.
Eisma Voedingsmiddelenindustrie | februari 2012
13
FOOD TOP-100 NL:
ANALYSE
Jacqueline Wijbenga, hoofdredacteur EVMI
interviewt
dr. ir. Onno van Bekkum, CO-OP Champions,
samensteller Food Top-100
Breukelen, 2Feb12

Download Report