Aanpak: wat werkt? Kennisgebruik bij veelvoorkomende opgroei- en opvoedproblemen in het onderwijs Tom van Yperen Nederlands Jeugdinstituut / Universiteit Groningen 2 oktober 2014 [email protected] © Vragen vooraf: 1. Is de school een opvoedplaats? 2. Is de docent een opvoeder? 3. Zou de docent als beroepsopvoeder moeten zijn toegerust? 2 1 Hoofdlijn: Passend onderwijs • • • • • • Voor elk een passende plek, geen thuiszitters Van medicaliseren naar handelingsgericht Ondersteuning op school – hulp thuis afgestemd Beter toegeruste en ondersteunde leerkrachten Minder bureaucratie bij indicatiestelling Voor een ‘beheersbaar budget’ © Wat moet er gebeuren? 1. Visie op jeugd en jeugd- en onderwijsbeleid 2. Betere invulling basis, diensten en voorzieningen 3. Concrete aanpak 4 2 © 1. Visie op jeugd en beleid Maatschappelijk resultaat in beeld met jeugdmonitor, o.a.: • Meer participatie sport • Minder problemen • Minder thuiszitters Monitor, missie en ambities jeugdbeleid: jeugdigen groeien gezond en veilig op Kwaliteit resultaten o.a. • Bereik • Tevredenheid • Uitval • Toename vaardigheden • Afname probleem Activiteiten burgers Kwaliteit programma’s en uitvoeders Bijv. Zeeland Diensten van • Alg. voorzieningen • CJG en ZAT • Jeugdzorg • S.O., etc. Hebben de voorzieningen kwaliteitsbeleid? © 2. Ontwerp stelsel Bijv. regio Rotterdam Maatschappelijk resultaat in beeld met jeugdmonitor, o.a.: • Meer participatie versport • Minder problemen • Minder zorggebruik Monitor , issie en ambities jeugdbeleid: Pedagogische society jeugdigen civil groeien gezond en veilig op Algemene (jeugd)voorzieningen 80% Kwaliteit programma’s en uitvoeders Wijkteams, generalisten, huisartsen, SMW, CB’s, CJG’s, ZAT’s Speciale zorg naar jeugdige 15% (includerend) Kwaliteit resultaten • Bereik • Tevredenheid • Jeugdige Uitval • Afname naar speciale probleem zorg 5% (excluderend) Kwaliteitsbeleid voorzieningen 3 © 2. Ontwerp stelsel met ambitie Monitor, missie en ambities jeugdbeleid: Pedagogische Versterkt via bijv. society jeugdigen civil groeien gezond en veilig op Algemene (jeugd)voorzieningen Van 80% naar 90% Kwaliteit programma’s en uitvoeders Maatschappelijk resultaat in beeld met jeugdmonitor, o.a.: ‘Allemaal • Opvoeders’ Meer participatie versport • Minder problemen • Minder zorggebruik Versterkt via o.a. Taakspel, Alert4You Wijkteams, Versterkt via o.a. generalisten, Kwaliteit huisartsen,SMW, samenhang resultaten JGZ, CJG’s, ZAT’s Versterking Speciale zorg • Bereik hulp naar jeugdige • kwaliteit Van 15% Tevredenheid (includerend) • Jeugdige Uitval naar 7% • Afname naar speciale probleem zorg Van 5% naar 3% Kwaliteitsbeleid voorzieningen (excluderend) © 3. Concreet: wat weten we over goede aanpak? Maatschappelijk resultaat in beeld met jeugdmonitor, o.a.: Monitor, missie en ambities Top 10jeugdbeleid: positieve factoren* Pedagogische Versterkt via bijv. ‘Allemaal • Opvoeders’ Meer participatie versport society jeugdigen civil groeien gezond en • • • • • • • • • • • Minder problemen veilig op Minder zorggebruik Erbij horen (socialeAlgemene binding) Versterkt via•o.a. Taakspel, Alert4You (jeugd)voorKansen om bijdrage te leveren zieningen Wijkteams, Prosociale normen Versterkt via o.a. generalisten, Van 80% Erkenning/waardering positief gedrag Kwaliteit huisartsen,SMW, samenhang naar 90% resultaten Steun van belangrijke volwassenen JGZ, CJG’s, ZAT’s Kwaliteit Versterking programma’s tijdsbesteding Speciale zorg • Bereik Constructieve en uitvoeders naar jeugdige • kwaliteit hulp 15% Tevredenheid Competenties (sociaal,Van emotioneel, gedragsmatig) (includerend) • Jeugdige Uitval naar Cognitieve vaardigheden en7% schoolsucces • Afname naar speciale probleem Schoolmotivatie zorg Positieve identiteit *Bron: (excluderend) Van 5%Ince e.a., 2013 naar 3% Kwaliteitsbeleid voorzieningen 4 © 3. Concreet: wat weten we over goede aanpak? Maatschappelijk resultaat in beeld met jeugdmonitor, o.a.: Top 10 ingrediënten onderwijs Versterkt viagoed bijv. ‘Allemaal • Opvoeders’ Meer participatie versport society jeugdigen civil groeien gezond en • Minder problemen veilig op • Minder zorggebruik Monitor, missie en ambities Top 10jeugdbeleid: positieve factoren* Pedagogische • • • • • • • • • • Erbij horen binding) docenten • (sociale Goede Algemene opleiding Versterkt via o.a. Taakspel, Alert4You Kansen om te leveren • bijdrage Goede(jeugd)voormethoden zieningen Wijkteams, Prosociale• normen Mogelijkheden differentiatie, omgang met verschillen Versterkt via o.a. generalisten, Van 80% Erkenning/waardering positief gedrag Kwaliteit • Dekkend aanbod onderwijsondersteuning huisartsen,SMW, samenhang naar resultaten Steun van•90% belangrijke volwassenen Zicht op leerontwikkeling JGZ, CJG’s, ZAT’s Kwaliteit Versterking programma’s Speciale zorg • Bereik Constructieve tijdsbesteding • Opbrengstgericht en uitvoeders kwaliteit hulp naar jeugdige Van 15% • Tevredenheid Competenties (sociaal, emotioneel, gedragsmatig) • Doorgaande leer- en ontwikkelingslijnen (includerend) • Jeugdige Uitval naar 7% Cognitieve en schoolsucces • vaardigheden Effectieve ondersteuningsstructuur op school • Afname naar speciale probleem Schoolmotivatie • Planmatig werken zorg Positieve •identiteit *Bron: (excluderend) Ondersteuningsprofiel Van 5%Ince e.a., 2013 naar 3% Kwaliteitsbeleid voorzieningen © 3. Concreet: wat weten we over goede aanpak? Maatschappelijk resultaat in beeld met jeugdmonitor, o.a.: Monitor, missie en ambities Top 10via problemen (vlgs monitors)* Top 10jeugdbeleid: positieve Pedagogische Top 10 factoren* ingrediënten goed onderwijs Versterkt bijv. ‘Allemaal • Opvoeders’ Meer participatie versport society jeugdigen civil groeien gezond en • • • • • • • • • • • Minder problemen veilig op • Minder zorggebruik • Bang - Angststoornis Erbij horen binding) • (sociale Goede Algemene opleiding docenten Versterkt via o.a. Taakspel, Alert4You • Ongezond eten - overgewicht Kansen om te leveren • bijdrage Goede(jeugd)voormethoden zieningen Wijkteams, • Experiment – middelenmisbruik Prosociale• normen Mogelijkheden differentiatie, omgang met verschillen Versterkt via o.a. generalisten, Van 80% • Lastig gedragsproblemen Erkenning/waardering positief gedrag Kwaliteit • Dekkend aanbodhuisartsen,SMW, onderwijsondersteuning samenhang naar 90% resultaten • Druk ADHD Steun van• belangrijke volwassenen Zicht op leerontwikkeling JGZ,–CJG’s, ZAT’s Kwaliteit Bereik Versterking programma’s Speciale zorg • Spijbelen – school afhaken Constructieve tijdsbesteding • Opbrengstgericht •(VSV) en uitvoeders naar jeugdige • kwaliteit hulp Van 15% Tevredenheid • Pedagogische tik mishandeling Competenties (sociaal, emotioneel, gedragsmatig) • Doorgaande leer- en ontwikkelingslijnen (includerend) • Jeugdige Uitval naar 7% • Dip – depressie Cognitieve vaardigheden en schoolsucces • Effectieve ondersteuningsstructuur op school • Afname naar speciale probleem • Sociaal onhandig - autisme zorg Schoolmotivatie • Planmatig werken • Opvoedingsonzeker problemen Positieve •identiteit *Bron: 2013 (excluderend) Van 5%Ince–e.a., Ondersteuningsprofiel naar 3% Kwaliteitsbeleid voorzieningen *Bron: Vd Berg & De Wilde, 2014 5 © 3. De school: krachtige basis Monitor, missie en ambities Top 10jeugdbeleid: positieve factoren* Pedagogische Versterkt • • • • • • • • • • society jeugdigen civil groeien gezond en veilig op Maatschappelijk resultaat in beeld met jeugdmonitor, o.a.: Peer-to-peer voorlichting via bijv. ‘Allemaal • Opvoeders’ Meer participatie versport • Minder problemen • Minder zorggebruik Erbij horen (socialeAlgemene binding) Versterkt via o.a. Taakspel, Alert4You Maatjesprojecten (BBBS) (jeugd)voordocent als Kansen om bijdrage teDe leveren • goedeWijkteams, beroepsProsociale normen zieningen via o.a. generalisten, Van 80% Werken inVersterkt de wijk Kwaliteit opvoeder Erkenning/waardering positief gedrag huisartsen,SMW, samenhang naar resultaten belangrijke Steun van90% belangrijke •volwassenen JGZ, CJG’s, ZAT’s Kwaliteit Versterking programma’s volwassene Speciale Constructieve tijdsbesteding Mentoren uitzorg de buurt • Bereik en uitvoeders kwaliteit hulp naar jeugdige Van 15% • Tevredenheid die je tot goede Competenties (sociaal,• emotioneel, gedragsmatig) (includerend) • Jeugdige Uitval naar 7% brengt Cognitieve vaardigheden cijfers en schoolsucces • Afname Stages met gebruiksaanwijzing naar speciale … samen met ouders probleem Schoolmotivatie zorg Positieve identiteit *Bron: (excluderend) Van 5%Ince e.a., 2013 Denaar opvoedmakelaar 3% Kwaliteitsbeleid voorzieningen © Het repertoire van de school • Wat leveren plannen op? Ken uw top-10 • Gezamenlijke visie en aanpak met gemeenten • School uw docenten • Teamleiders, ondersteuners e.a. scholen mee • Bouw arrangementen voor doelgroepen. 12 6 © Vragen vooraf en achteraf: 1. Is de school een opvoedplaats? 2. Is de docent een opvoeder? 3. Zou de docent als beroepsopvoeder moeten zijn toegerust? 13 © Meer informatie: • www.nji.nl/stelselwijziging • www.nji.nl/onderwijs-en-zorg • [email protected] • Twitter: @TomvanYperen 14 7