Jaarimpressie Juvans 2013

Juvans jaarimpressie 2013
Uitgave 1
Jaarimpressie
Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening is volop in beweging.
Deze tijd stelt nieuwe voorwaarden aan maatschappelijk ondersteuning.
INterview met:
Ons jaaroverzicht biedt een
impressie wat we hebben gedaan
in 2013 en wat we nog willen
bereiken in de komende jaren.
Joep Verhoeven Imke Moezelaar Erik Leerintveld Claire Friesen Angela van Hest Sjaak Dol
Generalist in het
gezin, specialist
in het team
Tijden veranderen, het
sociaal domein beweegt, en
Juvans stuurt mee. Directeurbestuurder Joep Verhoeven
vertelt over de koers en de
kansen van Juvans. “Wij zijn
klaar voor de volgende fase.”
Directeur-bestuurder Joep Verhoeven
Wat doet Juvans?
Wat is de kracht
van Juvans?
Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening ondersteunt
Wij verbinden, signaleren en
helpen oplossen.
mensen bij het omgaan met problemen en uitdagingen in hun
dagelijkse leven, bijvoorbeeld op het gebied van relaties,
financiën, gezondheid, werk of bij de verwerking van ingrijpende
gebeurtenissen. Onze inzet kan van korte, maar ook van langere
duur zijn. Hierbij werken wij nauw samen met andere organisaties
Wij richten ons op gedrags­
beïnvloeding van individu,
gezin en sociaal netwerk.
en vrijwilligers. We kijken naar de cliënt, in relatie tot het gezin en
de omgeving. Onze inzet is om samen met het sociale netwerk
tot een oplossing te komen. De cliënt bepaalt hierbij de richting
en gaat uit van de eigen mogelijkheden.
Wij voeren regie en coördi­
natie, zodat integrale onder­
steuning voor de cliënt goed
verloopt.
Wij werken in buurten, op scholen, gezondheids­centra,
wijkpleinen, wijkteams en basisteams jeugd en gezin waardoor
we laagdrempelig zijn voor cliënten en verwijzers. Hierdoor
kunnen we snel signaleren en verbindingen leggen. Samen
met andere partners willen wij ons verder ontwikkelen tot een
generalis­tische basisvoorziening voor burgers. We werken
hierbij vanuit het principe ‘generalist in het gezin en specialist
in het team’.
Wij hebben specifieke kennis
op het gebied van schuld­
hulpverlening, (risico)jeugd,
de Roma-doelgroep, nazorg
ex-gedetineerden, daklozen
en marginaal gehuisvesten en
complexe multiprobleemhuis­
houdens.
Wij bieden snelle interventie
bij huiselijk geweld.
Het was een omslag, toen in het
najaar van 2012 bij Juvans intern
de bakens werden verzet richting
maatschappelijk werk nieuwe
stijl. “We moesten mensen gaan
vertellen dat het anders moest,
meer generalistisch, samen
met andere professionals en
vrijwilligers, en verbinding
zoekend met sociale netwerken
rondom de cliënt. Dicht bij de
burgers! Dat is wat deze tijd van
ons vraagt. Deze koerswijziging
is daarom geen diskwalificatie
van het verleden, maar een
kwalificatie voor het heden.”
Intensieve samen­
werking in de
ondersteuning
Van recht op zorg naar een
participatiemaatschappij: mede­
werkers van Juvans zijn klaar voor
hun nieuwe rol. Verhoeven: “We
hebben in 2013 de organisatie
en structuur hierop aangepast
en sterk ingezet op scholing en
training. En op samenwerking!
In Den Bosch bouwen we met
Divers en MEE en andere
organisaties uit de 0e en 1e lijn
aan een stevige integrale dienst­
verlening voor de ondersteuning
van kwetsbare burgers.
De gemeente betrekt ons in een
vroeg stadium bij het formuleren
van de opdracht en in de uitvoe­
ring zien we de schotten tussen
partijen verdwijnen en nieuwe
manieren van buurtgericht en
integraal werken ontstaan, zoals
de sociale wijkteams, en de
basisteams Jeugd en Gezin. Zo
gaan we ook meer en meer te
werk in Midden-Brabant en de
Meierij, waarbij elke gemeente
zijn eigen accenten plaatst.”
In de regio Midden-Brabant is
Juvans in 2013 met de partners
(o.a. ContourdeTwern, MEE,
GGD, IMW Tilburg en de lokale
Heusdense partner Modus)
gestart om lokaal en en regio­naal
de samenwerking te inten­siveren
en de krachten te bundelen.
Deze O3-partners (organisatie
overstijgend, open, ontwikkeling)
willen met elkaar een meer
geïntegreerde dienstverlening
van professionals uit de 0e en
1e lijn. Ook in de regio de Meierij
wil Juvans zich in samenwerking
met welzijn en andere partners
door ontwikkelen naar een
1e lijns generalistische basis­
voorziening voor kwetsbare
burgers.
Vakmanschap is
constante
Verandering gaat doorgaans
vergezeld met onzekerheid.
Verhoeven kent de knelpunten.
Halen gemeenten de deadline
van 1 januari 2015? Zijn alle
organisaties voldoende gekan­
teld? Durven gemeenten de
uitvoeringsregie uit handen te
geven? Hoe groot wordt straks
de druk op de 1e lijn? “Niet op
alles hebben we grip”, eindigt
hij, “maar wij geloven in de
koers die is ingezet en weten
dat Juvans en daarmee ook de
maatschappelijk werkers klaar
zijn voor hun taak als generalist
in het gezin en specialist in
het team. Met één onwrikbare
constante: het vakmanschap van
onze medewerkers in heel ons
werkgebied.”
02 Juvans jaarimpressie 2013
Projecten Juvans 2013
In het
kort:
Stad
‘s-Hertogenbosch
• Sociale
wijkteams
Hambaken en Helft­
heuvel
• Pilot CJG Gestelse Buurt
integrale aanpak jeug­
digen
• Ontwikkeling wijk ­pleinen
samen met partners
• Generalistische inzet
(school) maatschappelijk
werk
• ‘ Transitieproof’ maken
Zorgadviesteams voort­
gezet onderwijs
• Ontwikkelen Basis GGZ
met partners
• Deelname in FACT-teams
Regio de Meierij
• Samenwerking
maat­
schappelijk werker jeugd
en jongerenwerker Vught
• Start sociaal team Vught
• Voorbereidingen Welzijn
op recept Vught
• Voorbereidingen start
sociaal wijkteam
Schijndel
• Initiatieven rond her­
inrichten sociaal domein
Sint-Michielsgestel
Regio
Midden-Brabant
• Samenwerking
met
Hart-van-Brabantgemeenten in het kader
van transitie jeugdzorg
• Samenwerkings­
convenant met O3partners (organisatieoverstijgend, open,
ontwikkeling)
• Pilot 1 huishouden - 1
plan - 1 coach in Waalwijk
• Pilot Toegang in
Oisterwijk
• Project thuisadmini­
stratie Heusden
• Jeugdzorg Dichter bij
onderwijs
Financiële
jaarverslag
Juvans 2013
Het jaarverslag van Juvans:
‘Rapport inzake financiële
jaarverslaggeving 2013’
kunt u downloaden via
www.juvans.nl
Imke Moezelaar
In 2013 nam Juvans deel aan verschillende pilots gericht op nieuwe
vormen van samen­werken in de 0e en 1e lijn. Zoals het sociaal
wijkteam Helft­heuvel. Imke Moezelaar, als wijkwerker onderdeel
van het team, ziet iets moois ontstaan in Den Bosch West.
Sociaal wijkteam
denkt in kansen
Ze dragen allemaal dezelfde kleur
jas; op hun visitekaartjes staat
wijkplein Helftheuvel en niet de
naam van hun werkgever.
“Gemeente, Juvans, Divers, GGD…
Waar wij ‘vandaan komen’ is niet
zo relevant”, vindt Imke. “Waar de
cliënt naar toe wil, daar gaat het
om.”
corporatie Kleine Meierij, hebben
kunstenaars, kinderen van de BBS,
mensen van Cello en wijkbewoners
het gebouw een facelift gegeven,
terwijl creatieve ondernemers uit
de buurt er recent een kledingbank
en doorgeefwinkel zijn gestart.
Zo versterken processen en
mensen elkaar.”
Ieder een ‘stukje wijk’
Leefgebieden in kaart
Met het wijkplein als uitvals­basis
werkt het sociaal wijkteam
Helftheuvel volgens de presentie­
benadering. “Ieder van ons heeft
een stukje van de wijk als aan­
dachtsgebied”, legt Imke uit.
“In dat gebied kennen we de
mensen en brengen we bewoners
in contact met elkaar of met
andere organisaties in de buurt.
Daarbij werken we nauw samen
met alle partners in de wijk, zodat
we dubbelingen voorkomen en
sneller kunnen handelen.”
Het leggen van verbindingen
moet zorgen voor een vliegwiel­
effect. Zoals bij de opknapbeurt
van het verpauperde complex De
Kooikersstrip. “Voor veel mensen
was dit een doorn in het oog”,
vertelt Imke. “Ondersteund door
het wijkteam en met hulp van
Kenmerkend voor de aanpak van
het Wijkteam is dat men wijk­
bewoners niet benadert vanuit
een probleemstelling, maar met
een open houding. Ook achter
de voordeur. Imke: “Hoe gaat het
met u? Hoe woont u hier? Dat is
ons vertrekpunt. Van daaruit gaan
mensen vertellen en brengen we
alle leefgebieden van de cliënt
in kaart. Ondersteuning - indien
nodig - organiseren we dichtbij.
We vullen het niet in, maar laten
cliënten zelf de zaken benoemen
waar ze mee zitten. De cliënt maakt
ook daadwerkelijk zijn eigen Plan
van Aanpak.
Misschien kost dat aan de voorkant
meer tijd, maar zo zorg je wel voor
draagvlak, een actieve houding en
uiteindelijk het beste resultaat.”
v.l.n.r. Marja Roussen, Anneke den Biezen, Erik Leerintveld, Ilse Buitenkamp
Problematiek normal
Maatschappelijk werker op
school Claire Friesen heeft
haar rol het afgelopen jaar
zien veranderen. Sociale
netwerkversterking is een
belangrijke competentie
geworden; meer dan ooit
doet ze een beroep op de
inzet van vrijwilligers en/of
het sociale netwerk rondom
een cliënt. “En dan merk je
hoe bereidwillig mensen zijn
en hoeveel talent er rondloopt.”
Je houdt de
integrale kijk,
maar doet dat
met minder
hulpverleners.
Vrijwilligers en mantelzorgers
worden onderschat, meent
Claire. “Of misschien moet ik
zeggen: ménsen worden
onderschat. Want ook cliënten
zelf kunnen vaak meer bijdragen
aan het oplossen van problemen
dan zij (of anderen) van tevoren
denken. Zeker met steun van
familie, vrienden of buren. Dat
is ook onze insteek als school­
maatschappelijk werk: Wat kan
een cliënt zelf? Wat heb je al
geprobeerd? Wat werkte wel en
niet? Waar heb je ondersteuning
bij nodig? En dan kan een tante,
buurman of kennis bijvoorbeeld
een heel goede oppas, huiswerk­
ondersteuner, conflictbemidde­
laar of vertrouwenspersoon zijn.”
Screening en
probleemverkenning
“Ik vind dat een heel positieve
ontwikkeling”, gaat ze verder.
“Niet alleen omdat je hierdoor de
cliënt in zijn kracht zet, maar ook
omdat je de problematiek norma­
liseert. Je klopt niet meteen aan
bij een instantie.” De problema­
tiek waar Claire zich op richt is
divers en varieert van psychische
en psychosociale problemen, tot
opvoedingsstrubbelingen en/of
negatieve effecten van (v)echt­
Juvans jaarimpressie 2013 03
Eerst inkomsten
en een dak boven
het hoofd; de rest
komt later
Erik Leerintveld is een van
de vier leden van het Team
Integrale Schuldhulpverlening
Bijzondere Doelgroepen, van
Juvans. Samen met zijn collega’s
richt hij zich op ‘mensen die
alles aan het kwijtraken zijn’.
“We krijgen het helaas steeds
drukker”, aldus Erik.
Stichting Maatschappelijk
Opvang (SMO) ’s-Hertogenbosch
is hof­leverancier van het team.
Maar ook ex-gedetineerden
binnen of buiten het Exodushuis kunnen rekenen op onder­
steuning en nazorg. “Het gaat
om mensen die alles aan het
kwijtraken zijn”, vertelt Erik. “Als
gevolg van scheiding, verslaving,
psychische problemen.
Maar tegenwoordig ook zzp’ers
en eigenaren van koopwoningen,
door werkeloosheid en de crisis.
Ik zou ons aanbod dan ook
graag doortrekken tot ‘achter de
voordeur’, samen met wijkteams
en andere partners. Mensen met
schulden en problemen trekken
namelijk veel te laat aan de bel,
of ze weten de weg niet.”
Vertrouwen geven
De werkwijze is om eerst rust en
overzicht in de financiële situatie
aan te brengen. De basis moet op
orde zijn. Erik: “Bij veel klanten
zijn er geen inkomsten meer en
overheerst het gevoel van ‘het
zwarte schaap of de zondebok’.
Wij staan naast de
cliënt en helpen met
het (sneller) aanvragen
van een uitkering,
budgetbeheer en
bemiddelen naar
schuldeisers en de
Kredietbank.
Wij staan naast de cliënt en hel­
pen met het (sneller) aanvragen
van een uitkering, budgetbeheer
en bemiddelen naar schuldeisers
en de Kredietbank. Het is een
vrijwillig traject, maar cliënten
haken niet vaak af. Omdat we
werken aan het herstel van eigen­
waarde en het vertrouwen geven
dat er een betere toekomst
mogelijk is. Onze financiële werk­
zaamheden staan ten dienste van
dat proces.”
Eigen kracht herstel
Het ISHV-team onderschrijft de
visie van de gemeente en Juvans,
die uitgaat van participatie,
gebruik van sociale netwerken en
eigen kracht. Alleen zijn veel van
de cliënten hun eigen kracht kwijt
geraakt, evenals het vertrouwen
in de samenleving en instanties.
“Dat vraagt om zorg en maat­
werk”, weet Erik. “Sociale active­
ring; contact met het wijkteam
in de nieuwe woonomgeving;
een cursus bij de Kredietbank
of Juvans; of het koppelen aan
een vrijwilliger die gaat helpen
met de administratie en de post.
Zo leggen we samen een nieuw
fundament waarbij de klant zijn
eigen kracht weer ontdekt en
nieuw perspectief krijgt. Werken
aan rehabilitatie, dat moet de
kracht, visie en inzet van Juvans
ook blijven.”
iseren dankzij inzet sociaal netwerk
Groepshulp­v­erlening Juvan­s:
70 groepen actief
Claire Friesen
scheidingen. “In ’s-Hertogenbosch
zijn we op alle basisscholen en het
voortgezet onderwijs aanwezig”,
legt ze uit. “De zorgcoördinator
van de school verzamelt de signa­
len en zet deze door naar Juvans of
de GGD. Complexe problematiek
bespreken we gezamenlijk en leidt
- in samenspraak met ouders en
leerling - tot een plan van aanpak.
Afhankelijk daarvan pakken we een
traject zelf op, spelen we de casus
door naar het sociaal wijkteam, of
benaderen de 2e lijn.”
Driemanschap werkt
Met de GGD en de zorgcoördi­
natoren is het snel schakelen.
“Voorheen was dat zorgteam
groter, met o.a. politie en leer­
plichtambtenaar. Claire: “Het
driemanschap werkt beter: de
lijntjes zijn korter. Je houdt de
integrale kijk, maar doet dat met
minder hulpverleners. Dat begint
op school en gaat door in de uit­
voering in de wijk, de buurt,
het gezin van het kind.”
Het kan zijn dat een cliënt
in een groep zijn problemen
beter kan aanpakken.
Daarom organiseert Juvans
ook groepshulpverlening
en trainingen voor volwas­
senen, jongeren en kinde­
ren, variërend van sociale
vaardigheidstrainingen,
omgaan met pubers tot
hulpverlening rondom
huiselijk geweld. Binnen de
groepshulpverlening zijn in
2013 ruim 70 groepen actief
geweest. Daarnaast zijn er
verschillende lezingen
georganiseerd over
gescheiden opvoeden,
pesten, pittige pubers,
kinderen en echtscheiding,
overgang naar de middel­
bare school en opvoeden
tot zelfzekere en competen­
te kinderen. Over het alge­
meen ervaren deelnemers
de trainingen als positief,
zowel over vooruitgang in
hun eigen ontwikkeling als
over de inhoud en organisa­
tie van de training.
Het werkgebied
van Juvans:
• Aalburg
• Hilvarenbeek
• Sint-Michielsgestel
• Haaren
• Loon
• Vught
• ’s-Hertogenbosch
• Heusden
op Zand
• Oisterwijk
• Schijndel
• Waalwijk
04 Juvans jaarimpressie 2013
Als ‘sociale huisarts’
soms op glad ijs
Maatschappelijk werker jeugd Sjaak Dol is breed opgeleid en
beschikt over een schat aan ervaring in de verslavingszorg,
psychiatrie en het onderwijs. Bagage die hem zeer van pas komt
in zijn werk. Zeker nu, met het oog op de transitie. “Mijn rol
verbreedt en verdiept zich.”
“Het grootste verschil met
vroeger?” Herhaalt hij de vraag.
“Toen fungeerde ik meer als
een soort eenmansbedrijf.
De melding kwam van politie,
jongerenwerker of bijvoorbeeld
Bureau Halt, waarna ik het
gesprek aanging en de jongere
motiveerde om hulp te accep­
teren. Soms direct van mij, vaak
ook ‘zette ik door’ naar een
tweedelijnsorganisatie.” In de
nieuwe manier van werken is de
grens tussen de maatschappelijk
werker jeugd en jongerenwerker
veel minder hard. “We trekken
samen op”, zegt Sjaak, “en leren
van elkaar. Verder is mijn doel­
groep nu breder: naast risico­
jongeren zijn dat ook jongeren
Angela van Hest
Vrijwilligers als
buddy in project
Thuisadministratie
Professionals van Juvans en
stichting Modus coachen en
monitoren, terwijl vrijwilligers
cliënten helpen bij het
organiseren van hun financiële
admini­s tratie. Maatschappelijk
werker Angela van Hest
is enthousiast over het pilotproject Thuisadmini­s tratie in
de gemeente Heusden.
Het is wel even wennen, zegt
Angela. “Dan heb ik het niet
over de samenwerking met
Modus. Juvans en Modus
trekken vaak samen op, we
kunnen lezen en schrijven met
elkaar.” Het wennen zit hem in
de veranderde rol van Angela,
als professional. “Zat ik vroeger
zelf met een cliënt rekeningen
in bakjes te doen, nu blijf ik
op afstand en stuur ik het
proces aan.”
juni 2014
Professionals en
vrijwilligers
Samen met Marion Arends van
stichting Modus schreef ze een
projectplan en werden de taken
verdeeld. Modus werft de vrij­
willigers en faciliteert hen op
het gebied van contracten,
verzekeringen en onkosten­
vergoedingen. Juvans levert
de inhoudelijke kennis op het
gebied van financiële planning.
Scholing van vrijwilligers en
coördinatie van de uitvoering
is een gedeelde verantwoorde­
lijkheid van beide organisaties.
“We richten ons op mensen die
dreigen in de financiële proble­
men te komen”, legt Angela uit.
“Soms melden zij zich zelf, soms
worden ze aangedragen door
mijn collega’s van Juvans. In
een traject van 3 tot 6 maanden
leren de vrijwilligers hen om
structuur aan te brengen in hun
administratie en te werken met
een maandbegroting. Schuld­
hulpverlening voorkomen, is
een belangrijk doel.”
Zelfredzaamheid
vergroten
Financiële problemen komen
vrijwel nooit alleen. De vrijwil­
ligers worden in hun werk soms
geconfronteerd met bijkomen­
de (psychosociale) problema­
tiek. Angela: “De afspraken
daarover zijn helder: vrijwilligers
gaan hier niet zelf op in, maar
rappor­teren hun bevindingen
aan ons. Iedereen weet wat hij
wel en wat hij niet moet doen.”
Het project loopt vanaf okto­
ber 2013 en wordt eind 2014
geëvalueerd. Alle zes vrijwil­
ligers zijn gekoppeld aan een
cliënt, extra vrij­willigers worden
geworven. “Op een laagdrem­
pelige manier vergroten we de
zelfredzaamheid van cliënten
en kunnen we problematiek
voorkomen. Pure winst.”
Minder ‘doorzetten naar in­
stanties’ dus, meer zelf doen.
Samen met partners uit de 0e en
1e lijn: het sociale netwerk van
de jongere, vrijwilligers, Divers.
Samen met de klant ook. “Dat
is best pittig, hectisch vaak”,
weet hij. “Belde ik voorheen in
een bepaalde situatie direct de
Crisisdienst, nu pak ik het zelf op.
Soms voelt dat als begeven op
glad ijs. Je bent tegelijk trainer,
mentor, bemiddelaar, facilita­
tor… Een sociale huisarts.” Maar
hij merkt dat de jongeren zich
goed voelen bij deze aanpak.
Ze worden gehoord, er wordt ze
niets voorgekauwd. Alles blijft
in hun hand. Begeleid door een
klein groepje professionals en
met steun van ouders, familie,
vrienden, zetten zij de lijnen uit.
Problematieken Juvans exclusief SHG* 2013
De frontoffice van het Steunpunt
Huiselijk Geweld is een laag­drem­pelige toegang voor burgers
en professionals voor vragen over
huiselijk geweld. Voor hulpverlening
verwijst het steunpunt naar de
ketenpartners. Er is een grote
toename te zien van het gebruik van
de frontoffice. In 2013 zijn er 864
nieuwe dossiers behandeld waarvan
er 441 door professionals en 423
door particulieren zijn aangemeld.
Per uniek dossier kunnen er meer­
dere contacten zijn geweest.
Om de 7 x 24 uur bereikbaarheid te
realiseren wordt na kantoortijden
door­verbonden met de crisisdienst
van Juvans. Er wordt een steeds
groter beroep gedaan op de
crisisdienst voor huiselijk geweld
zaken en huisverboden. Van de 864
dossiers zijn er 213 buiten kantoor­
tijden aangemeld.
*Dossiers Steunpunt Huiselijk Geweld
Jaar
Professionals
Particulieren
2007
98
134
2008
97
162
2009
155
151
2010
244
167
Niets voorkauwen
Eén gezin, één plan, dat is het
devies. In de praktijk is het nog
een beetje zoeken. “Wie doet
wat?”, knikt hij. “Maar in Vught
bijvoorbeeld, laten Juvans en
Divers - en straks sluit ook MEE
aan - zien dat het kan. “Minder
overdragen, meer wederzijds
adviseren en consulteren. We
doen nog altijd verschillende
dingen, maar komen steeds
dichter bij elkaar.”
Sjaak Dol
Steunpunt
Huiselijk Geweld
met geld-, woon-, of opvoed­
problemen. Bij het bepalen
van de ondersteuning betrek ik
bovendien het hele gezin.”
Aantal cliënten 2013
Jaar
2011
2012
2013
Professionals
306
351
441
Particulieren
206
214
423
Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Orthenseweg 2-D, 5212 XA ‘s-Hertogenbosch, Telefoon: 073 - 644 42 44, Fax: 073 - 644 59 95, E-mail: [email protected]