Motie zesminutenzones AED Burgerhulpverlening 20140116

Memo
Afdeling /team
Motie zesminutenzones AED
Burgerhulpverlening
RMO / MO
Naam steller: J. van Nimwegen
Telefoonnummer: 035-7513 152
Datum: 11-11-2013
Aan: Commissie BSM
Motie CDA
In de raadsvergadering van 28 januari 2013 heeft het CDA via een motie het college opgedragen om
“te onderzoeken hoe en welke middelen noodzakelijk zijn om in Eemnes te komen tot 6 minutenzones
en hierover een uitgewerkt voorstel aan de raad te doen”. In deze memo is de vraag beantwoord en
zijn twee alternatieven toegevoegd. Het college vraagt de raad om op basis van de informatie in deze
memo een keuze te maken op welke manier gezondheidswinst bij hartstilstanden bereikt gaat worden
en welke variant of welk alternatief het college uit mag werken.
Inleiding
Elke week in Nederland worden 300 mensen buiten het ziekenhuis getroffen door een hartstilstand.
De overlevingskans na een hartstilstand wordt volgens het AMC Amsterdam, de Nederlandse
Hartstichting en de Regionale Ambulance Dienst Utrecht (RAVU) aanzienlijk verhoogd indien in de
openbare ruimte voldoende AED‟s aanwezig zijn en vrijwilligers binnen zes minuten ter plaatse
kunnen zijn als iemand een hartstilstand heeft. Als er binnen 6 minuten na de hartstilstand gestart
wordt met reanimeren en defibrilleren met een AED, kan het overlevingspercentage volgens Stichting
Kies voor Leven oplopen naar 70 procent. Per minuut na deze zes minuten loopt dit percentage met
ruim 10% af en na tien minuten is de kans op overleven nihil.
De ambulancedienst heeft een aanrijtijd die vaak langer duurt dan zes minuten. Gezien de gemiddelde
aanrijtijd en de gezondheidswinst die behaald kan worden door binnen zes minuten te reanimeren, is
met de RAVU het belang van AED burgerhulpverlening besproken. Op basis van adviezen van de
RAVU en de gemeente Wijk bij Duurstede, waar de zes minutenzones inmiddels gerealiseerd zijn, is
de vraagstelling in de motie beantwoord. Na de beantwoording volgen twee alternatieve voorstellen.
De beantwoording van de vraag van het CDA over „zes minuten zones‟ is uitgewerkt in twee
varianten: één variant gaat uit van een groep vrijwilligers die het burgerhulpverleningsproject willen
opstarten. Een andere variant gaat ervan uit dat niet een groep vrijwilligers, maar de gemeente zelf het
burgerhulpverleningsproject op dient te starten. Vervolgens volgen twee alternatieven: een
burgerhulpverleningsproject zonder AED‟s en een burgerhulpverleningsproject met een beperkt aantal
AED‟s.
pagina 1 van 6
De beantwoording van de vraag in de motie
De vraag in de motie is vrij vertaald: op welke manier en met welke middelen zijn zesminutenzones in
Eemnes te realiseren? Allereerst: wat zijn zesminutenzones?
Zesminutenzones
Zesminuten zones wil zeggen dat inwoners van Eemnes slachtoffers van een hartstilstand binnen zes
minuten kunnen reanimeren met behulp van een AED. Het is een burgerhulpverleningsproject. Per
specifiek gebied van 500 meter ontvangen inwoners met een reanimatiebevoegdheid een sms met
daarin de plaats van het slachtoffer. Andere vrijwilligers met een reanimatiebevoegdheid ontvangen
een sms met daarin het verzoek de dichtstbijzijnde AED mee te nemen naar de plaats van de
hartstilstand. Meer technisch is een zesminutenzone een gebied van 500 meter waarbinnen één AED
24 uur per dag en zeven dagen per week (24/7) beschikbaar is en voldoende vrijwilligers oproepbaar
zijn om de AED te bedienen. Voor Eemnes betekent dit dat er zes ideaal gesitueerde AED‟s nodig
zijn. Een ambtelijke inventarisatie heeft uitgewezen dat er in Eemnes al AED‟s aanwezig zijn, maar
deze niet ideaal zijn gesitueerd en geen van de AED‟s 24/7 beschikbaar is. Dit betekent dat
investeringskosten nodig zijn: de bestaande AED‟s dienen 24/7 beschikbaar worden gemaakt en twee
AED‟s dienen aanvullend aangeschaft te worden om overal in Eemnes binnen zes minuten AEDburgerhulpverlening te kunnen bieden (de twee ontbrekende AED‟s dienen geplaatst te worden in het
uiterste noorden van Eemnes en aan het einde van de Wakkerendijk). Daarnaast is het belangrijk dat
er per 500 meter gebied voldoende vrijwilligers zijn die kunnen reanimeren. Indien dit niet het geval
is, dienen vrijwilligers geschoold te worden. De VRU is overigens bezig met een Europese
aanbesteding om op alle posten AED‟s te plaatsen. Op deze wijze kan ook de vrijwillige brandweer
ingezet worden voor een snelle hulpverlening. Wij ondersteunen dit van harte.
Twee varianten
Zesminutenzones zijn te realiseren op twee manieren: een groep vrijwilligers kan het
burgerhulpverleningsproject opzetten en coördineren (zoals in Wijk bij Duurstede), of de gemeente
coördineert het burgerhulpverleningsproject. Bij beide varianten geldt dat vrijwilligers het slachtoffer
reanimeren met een AED. De werkelijke uitvoering (reanimeren van een slachtoffer) betreft bij beide
varianten een vorm van burgerhulpverlening. Het coördineren, opzetten en continueren van het
project kan eveneens door vrijwilligers uitgevoerd worden. Als er geen vrijwilligers bereid gevonden
worden om het project te bewaken, dan dient de gemeente het project zelf te beheren. Het gevolg is
dat er aanzienlijk hogere kosten in tijd en geld nodig zijn dan als vrijwilligers het project opzetten en
continueren.
Variant 1: Opzet en continuering door vrijwilligers
De gemeente Wijk bij Duurstede heeft een sluitend netwerk van AED‟s gerealiseerd waarbij
vrijwilligers niet alleen reanimeren, maar ook het project hebben opgezet en het project blijven
beheren. Wethouder de heer Wondergem heeft van wethouder de heer Burger van pilot-gemeente
Wijk bij Duurstede enkele praktische tips en voorwaarden ontvangen om het project succesvol op te
laten zetten door vrijwilligers. De voorwaarden komen overeen met de voorwaarden die gesteld zijn
door de Hartstichting, de RAVU en Stichting Kies voor Leven.
De meest belangrijke voorwaarde volgens de heer Burger is dat een groep vrijwilligers een bestuur
wil vormen die zich verantwoordelijk voelt om het project te trekken en het project gaat continueren.
De gemeente Wijk bij Duurstede heeft zelf - naast het faciliteren van een startbijeenkomst - eigenlijk
„alleen‟ scholing van vrijwilligers gefinancierd (2.500 euro) en enkele AED„s bekostigd. De
pagina 2 van 6
beleidsmedewerker en de wethouder van Wijk bij Duurstede benadrukten dat het project slaagde
omdat het niet door de gemeente werd geïnitieerd, maar dat het ging en gaat om een burgerinitiatief.
Zo heeft het vrijwilligersbestuur in Wijk bij Duurstede zelf 200 vrijwilligers geworven; meer dan
voldoende om het project te doen slagen. Ook heeft dit team de bestaande AED‟s geïnventariseerd,
nieuwe AED‟s geplaatst en indien nodig laten voorzien van een buitenkast voor 24 uur per dag
beschikbaarheid, mede dankzij zelf georganiseerde sponsoring van particulieren en bedrijven. De rol
van de gemeente Wijk bij Duurstede is informeren en faciliteren van de vrijwilligers door een
startbijeenkomst te organiseren, het betalen van de reanimatie-training en het maken van een
overeenkomst met de RAVU.
Inschatten kosten en tijdsinvestering
Indien vrijwilligers het project willen uitvoeren en de gemeente hen „alleen‟ faciliteert zoals in Wijk
bij Duurstede, is - afhankelijk van de voortvarendheid en de zelfstandigheid van de vrijwilligers - de
ambtelijke investering het eerste jaar minstens 100 uur en vervolgens jaarlijks 40 uur. De
investeringen zijn afhankelijk van het aantal bestaande AED‟s, de spreiding daarvan en de
welwillendheid van de eigenaren van AED‟s om deze 24/7 beschikbaar te stellen. Na een ambtelijke
inventarisering van de bestaande AED‟s en – voornamelijk - de spreiding daarvan, blijkt dat er twee
nieuwe AED‟s nodig zijn. Daarnaast zijn er momenteel geen AED‟s die 24/7 beschikbaar zijn. Op
basis van die gegevens zijn de geschatte kosten volgens de RAVU het eerste jaar ongeveer 10.000
euro en vervolgens jaarlijks 3.000 euro (onderhoud en verzekering)1.
Hierbij moet worden aangetekend dat in Wijk bij Duurstede een groep vrijwilligers de gemeente zelf
heeft benaderd, terwijl in Eemnes het initiatief om vrijwilligers te benaderen vooralsnog bij de
gemeente ligt. Gezien dit verschil is de verwachting dat ten opzichte van Wijk bij Duurstede in
Eemnes waarschijnlijk extra ambtelijke inzet nodig is om een groep vrijwilligers te vinden die bereid
is om het project – grotendeels – uit te voeren.
Variant 2: zesminutenzones zonder vrijwilligers die het project opzetten en continueren
Indien de coördinatie van het project niet bij een groep vrijwilligers ligt, maar bij de gemeente, dan is
volgens de RAVU de benodigde ambtelijke inzet om zesminutenzones te realiseren het eerste jaar een
dag in de week (0.2 fte) en daarna twee tot vier uur per week. De bedragen voor investeringen aan
buitenkasten van de AED‟s etc. blijven hetzelfde (eerste jaar 10.000 euro, daarna jaarlijks 3.000 euro).
Ook variant 2 is een burgerhulpverleningsproject (vrijwilligers reanimeren de slachtoffers), het
verschil met variant 1 is dat de opzet, coördinatie en continuering van het project de
verantwoordelijkheid is van de gemeente.
Samenvatting investeringen zesminutenzones:
1) variant 1 met coördinerende vrijwilligers
a. eerste jaar €20.000 nodig, bestaande uit
i. €10.000 euro voor 100 ambtelijke uren
ii. €10.000 euro voor het realiseren van 24/7 beschikbare AED’s.
b. Daarna jaarlijks €7.000 nodig, bestaande uit
i. €4.000 euro voor 40 ambtelijke uren
1
Uitleg van de kosten: het 24/7 beschikbaar stellen van de nu al bijna voldoende aanwezige aed's kost geld en ambtelijke
uren. Contracten (en contacten) met beheerders van de aed's dienen afgesloten te worden, een verzekering (de buitenkasten
zijn niet geheel hufterproof) is nodig en per 500 meter gebied dienen voldoende vrijwilligers geworven te worden. De
projectleider van de regionale ambulancedienst heeft op basis van pilot-ervaringen een schatting van de benodigde uren en
euro's gemaakt en dit is in de memo verwerkt in combinatie met de pilot-ervaring van de gemeente Wijk bij Duurstede (die
is verdisconteerd naar Eemnesser schaal).
pagina 3 van 6
ii. €3.000 euro voor onderhoud en verzekering van de AED’s.
2) variant 2 zonder coördinerende vrijwilligers
a. eerste jaar €35.000 nodig, bestaande uit
i. €25.000 euro voor 250 ambtelijke uren
ii. €10.000 euro voor het realiseren van 24/7 beschikbare AED’s.
b. Daarna jaarlijks €11.000 nodig, bestaande uit
i. €8.000 euro voor 80 ambtelijke uren
ii. €3.000 euro voor onderhoud en verzekering van de AED’s.
Alternatief 1
Een alternatief is om deel te nemen aan het burgerhulpverleningsproject van de RAVU zónder
gebruik te maken van AED‟s. Vrijwilligers met een reanimatiebevoegdheid melden zich aan bij de
RAVU. Zij ontvangen een melding per SMS als in hun buurt een inwoner een hartstilstand heeft.
Totdat de ambulance is gearriveerd, kan de inwoner het slachtoffer reanimeren. De kans op overleven
is hiermee vergroot. Aan de deelname van deze door de RAVU ontwikkelde dienstverlening zijn geen
kosten verbonden en de ambtelijke tijdsinvestering is nihil. In verschillende deelnemende gemeenten
blijkt dat er vaak al voldoende reanimatiebevoegde inwoners zijn die willen deelnemen aan het
initiatief van de RAVU. Net zoals in Laren en Blaricum kan op deze manier laagdrempelig
gezondheidswinst behaald worden, zonder forse investeringen in tijd en geld zoals bij de
zesminutenzones. Een nadeel is dat hartstilstanden minder adequaat bestreden kunnen worden als er
geen AED aanwezig is.
Samenvatting investeringen alternatief 1:
Geen kosten, maximaal enkele uren ambtelijke tijdsinvestering per jaar.
Alternatief 2
Alternatief 2 is een aanvulling op alternatief 1: naast de sms met de plaats waar het slachtoffer zich
bevindt, verschijnt in de sms ook de dichtstbijzijnde AED, inclusief de openingstijden van de
instellingen waar de AED‟s zich bevinden. Indien dit alternatief gekozen wordt, is een inventarisatie
van de bestaande AED‟s nodig (dit is al gedaan), inclusief het inventariseren van de openingstijden
van de instellingen waar de AED‟s hangen. Indien alternatief 2 wordt gekozen, hoeven er geen AED‟s
aangeschaft te worden of 24/7 beschikbaar te maken. Dit betekent dat de AED‟s ‟s nachts niet
beschikbaar zijn en daarnaast niet in elk 500 meter gebied een AED beschikbaar is (dit is uit de
inventarisatie van de AED‟s gebleken).
Een aanvullende optie bij alternatief 2 is om één AED 24/7 beschikbaar te hebben op een goed
bereikbare, centrale plaats in Eemnes (bijvoorbeeld De Minnehof). Dit kost eenmalig €3.500,- en
enkele honderden euro‟s jaarlijks voor onderhoud en verzekering.
Samenvatting investeringen alternatief 2:
ambtelijke uren eerste jaar 30 uur (3.000 euro) en daarna enkele uren per jaar, geen kosten tenzij één
24/7 AED wordt aangeschaft, dan is €3.500 eenmalig nodig en jaarlijks enkele honderden euro‟s voor
onderhoud en verzekering extra.
pagina 4 van 6
Alternatief 3
De brandweer van Eemnes ontvangt binnenkort een mobiele AED vanuit de VRU. In alternatief 3
wordt voorgesteld om de brandweer de reanimaties met de mobiele AED uit te laten voeren. De
brandweerlieden zijn opgeleid om te reanimeren, ontvangen binnenkort de mobiele AED en zijn
opgeleid om snel ter plaatse te kunnen zijn en professioneel te handelen in stressvolle situaties,
zoals het reanimeren van een slachtoffer.
Postcommandant Pieter de Vries van de brandweer heeft in een eerste reactie aangegeven dat
alternatief 3 nog nader uitgewerkt dient te worden. De eerste indruk is dat individuele
brandweerlieden die reanimatiebevoegd zijn, zich kunnen aanmelden voor het sms systeem dat
waarschuwt waar een slachtoffer gereanimeerd dient te worden. De binnenkort beschikbare mobiele
AED kan dan worden ingezet. Afhankelijk van het aantal brandweerlieden dat zich hiervoor vrijwillig
wil opgeven, kan gekozen worden om ook reanimatiebevoegde inwoners de mogelijkheid te geven
zich aan te melden bij het sms systeem. Of en hoe dan de mobiele AED beschikbaar kan worden
gesteld voor inwoners, dient nader onderzocht te worden.
Samenvatting investeringen alternatief 3:
Geen kosten (mobiele AED wordt los van dit voorstel aangeschaft), geen of maximaal enkele uren
ambtelijke tijdsinvestering per jaar.
Advies
Het college van Eemnes vraagt de commissie BSM instemming voor het verder uitwerken van
alternatief 3 in een concreet voorstel. De professionaliteit en de handelvaardigheid van de brandweer
geeft het college het vertrouwen om de reanimaties in Eemnes uit te laten voeren door de
reanimatiebevoegde brandweerlieden met hun binnenkort beschikbare mobiele AED.
pagina 5 van 6
Bijlage
MOTIE betreffende 6 minuten zones
Voorgesteld door: CDA Eemnes Raad d.d.: 28 januari 2013
De raad van Eemnes, in vergadering bijeen op maandag 28 januari 2013; overwegende het volgende:
“ Elk jaar krijgt 1 op de 1000 inwoners een hartstilstand. Bij een hartstilstand zijn de eerste 6
minuten van levensbelang. Hulp bieden binnen 6 minuten redt levens. Buiten het tijdig beginnen met
beademen en reanimeren is een AED (Automatische Externe Defibrillator) een onmisbaar instrument
om iemand met een hartstilstand te redden. Ingrijpen binnen 6 minuten verhoogt de levenskans naar
25%. Om die reden wil de hartstichting van Nederland één grote 6 minutenzone maken. Een 6
minutenzone is een gebied waar het mogelijk is om alle handelingen uit te voeren die nodig zijn bij
een hartstilstand. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de bijlage.”;
dat in het belang van de volksgezondheid wordt voorgesteld dat van gemeentewege maatregelen
worden genomen waarbij het grondgebied van Eemnes wordt ingedeeld in effectieve 6 minuten zones;
gelet op artikel 34 van het Reglement van orde voor de raad 2010;
DRAAGT HET COLLEGE OP:
Te onderzoeken hoe en welke middelen noodzakelijk zijn om in Eemnes te komen tot 6 minutenzones
en hierover een uitgewerkt voorstel aan de raad te doen. en gaat over tot de orde van de dag.
Ondertekenaar(s), J.G. den Dunnen A.W.J. Rigter.
pagina 6 van 6

Download Report